Jaarverslag 2011 Hogeschool der Kunsten Den Haag

Jaarverslag 2011

Hogeschool der Kunsten Den Haag

Jaarverslag 2011

pagina 1


INHOUDSOPGAVE 1.

VOORWOORD COLLEGE VAN BESTUUR ....................................................................................... 3

2. BESTUURSVERSLAG ....................................................................................................................... 5 Profiel van de Hogeschool ................................................................................................................... 5 Algemene instellingsgegevens ............................................................................................................. 5 Kernactiviteiten ................................................................................................................................. 7 Omgevingsanalyse ............................................................................................................................. 8 Landelijke ontwikkelingen ................................................................................................................... 8 Samenwerkingspartners......................................................................................................................9 Medezeggenschap ............................................................................................................................ 10 Financieel verslag............................................................................................................................. 11 Verslag van de Raad van Toezicht ...................................................................................................... 15 3. ONDERWIJS ..................................................................................................................................17 Overzicht van de aangeboden opleidingen ........................................................................................... 17 Visitaties ......................................................................................................................................... 20 Ontwikkelingen in de diverse curricula ................................................................................................ 20 Dansvakopleiding ............................................................................................................................. 29 Interfaculteit ArtScience.................................................................................................................... 30 Interfaculteit School voor Jong Talent ................................................................................................. 31 Kwaliteitszorg en studeerbaarheid binnen de instelling .......................................................................... 35 4. ONDERZOEK..................................................................................................................................38 Onderzoek in bachelor- en masteronderwijs ........................................................................................ 38 Onderzoek in doctoraatstrajecten: de derde cyclus ............................................................................... 40 Lectoraten ....................................................................................................................................... 40 Overig onderzoek ............................................................................................................................. 41 5. STUDENTEN ..................................................................................................................................42 Ontwikkelingen in de studentenpopulatie ............................................................................................ 42 Wervingsbeleid ................................................................................................................................ 44 Toelating en selectie ......................................................................................................................... 45 Het decanaat ................................................................................................................................... 46 Rechtsbescherming student ............................................................................................................... 47 Internationalisering en internationale studenten................................................................................... 48 Rendementen .................................................................................................................................. 52 6. FACILITEITEN ...............................................................................................................................55 Huisvesting ..................................................................................................................................... 55 Facility en milieuzorg ........................................................................................................................ 55 Bibliotheken .................................................................................................................................... 56 PR ................................................................................................................................................ 56 ICT ................................................................................................................................................ 57 7. SOCIAAL JAARVERSLAG ................................................................................................................59 Personeelsbeleid .............................................................................................................................. 59 Personele kengetallen ....................................................................................................................... 60 Professionalisering en ontwikkeling..................................................................................................... 65 Arbeidsomstandigheden .................................................................................................................... 66 Organisatie ..................................................................................................................................... 67 8. JAARREKENING ............................................................................................................................69 Geconsolideerde Jaarrekening............................................................................................................ 71 Enkelvoudige Jaarrekening ................................................................................................................ 93 Overige gegevens ............................................................................................................................ 99 Bijlagen bij de jaarrekening ............................................................................................................. 105 ALGEMENE BIJLAGEN .....................................................................................................................115 I Samenstelling Raad van Toezicht ................................................................................................ 116 II Concerten, voorstellingen, exposities en overige projecten............................................................. 117 III Specificatie kengetallen studenten .............................................................................................. 121 IV Specificatie kengetallen medewerkers ......................................................................................... 123 V Prijzen en vermeldingen studenten, alumni en (gast)docenten ....................................................... 125 VI Bilaterale overeenkomsten Levenlang Leren Programma/ERASMUS ................................................. 128 VII Specificaties van uitval en rendement per cohort en opleiding ........................................................ 130

Jaarverslag 2011

pagina 2


Jaarverslag 2011

pagina 3


1. VOORWOORD COLLEGE VAN BESTUUR Ook in 2011 zijn wij erin geslaagd om op verschillende niveaus in het onderwijs te investeren. En met succes. Zo is op de koninklijke Academie van de Beeldende Kunsten (KABK) in september onze tiende geaccrediteerde opleiding van start gegaan: de Engelstalige masteropleiding Interior Architecture “INSIDE”. Aan het onderwijsprogramma van het Koninklijk Conservatorium (KC) is de nieuwe masterspecialisatie Orkestdirectie toegevoegd, ontwikkeld en uitgevoerd samen met het Conservatorium van Amsterdam. In alle curricula is hogeschoolbreed extra aandacht besteed aan de beroepsvoorbereiding, aan ondernemerschap en de toekomstige beroepspraktijk. Ter ondersteuning van het onderwijs zijn in de loop van het jaar op een aantal sleutelposities nieuwe functionarissen aangesteld: het KC verwelkomde een adjunct-directeur en voor de dansvakopleiding een nieuwe directeur, de KABK een nieuwe stafmedewerker onderwijs en kwaliteitszorg en een stafmedewerker internationalisering KABK, tevens verantwoordelijk voor de instellingsbrede regelingen, en voor de hogeschoolbrede Master Artistic Research is een coördinator aangetrokken. Daarnaast heeft de Raad van Toezicht ingestemd met de uitbreidingsplannen van de KABK. Het betreft de bouw van een extra verdieping op een deel van de KABK, de aankoop van twee aanpalende panden aan de Bleijenburg ten behoeve van het onderwijs en de restauratie van de historische gevel aan de Bleijenburg. Dit laatste grotendeels met externe financiering. Ook vanuit bestuurlijk perspectief was 2011 een dynamisch jaar. In feite stond het volledig in het teken van de ontwikkeling van het sectorplan voor het Nederlandse kunstvakonderwijs. In de adviesrapporten van Veerman (2009) en Dijkgraaf (2010) werden alle hogescholen aangeraden om hun opleidingen meer te profileren en om meer samen te werken in plaats van elkaar te beconcurreren. Voor het kunstvakonderwijs zou dit in versterkte mate gelden, omdat de bezuinigingen op cultuursubsidies consequenties hebben voor de werkgelegenheid. Het sectorplan moet dus leiden tot keuzes. Alle zestien kunsthogescholen, waarvan 7 monosectorale en 9 multisectorale instellingen, hebben in eerste instantie een zelfevaluatie geschreven in de vorm van een nulmeting. Wij hebben onze bijdrage geleverd door te beschrijven hoe wij ons profileren binnen het nationale landschap. De door Veerman en Dijkgraaf gevraagde onderlinge profileringsslag wordt uitgewerkt in een sectorplan 20132016 onder auspiciën van de HBO-raad. Het plan wordt in het voorjaar 2012 aan de staatssecretaris voorgelegd. In lijn met deze roep om profilering en samenwerking binnen het kunstonderwijs hebben wij de enige jaren geleden ingezette besprekingen met Codarts Rotterdam geïntensiveerd. Dit heeft in 2011 geleid tot een formeel samenwerkingsakkoord waarin is geregeld dat Codarts en onze Hogeschool der Kunsten de gezamenlijke verantwoordelijkheid zullen nemen en een gezamenlijke regie zullen voeren ten aanzien van het totale onderwijsaanbod dat beide hogescholen verzorgen. Met het afstemmen en integreren van het aanbod ontstaat voor de student een onderwijsomgeving die ten opzichte van de huidige situatie zowel meer verdieping als meer verbreding mogelijk maakt. De samenwerking zal bovendien tot een betere inbedding leiden in de zich ontwikkelende Metropool Den Haag/Rotterdam. In 2012 zal de samenwerking verder worden uitgewerkt. Naast ambitie vergt het richting geven aan bovenstaande ontwikkelingen van het College van Bestuur en de Raad van Toezicht ook extra aandacht en energie. Helaas wordt hiervoor de ruimte in termen van tijd en middelen ingeperkt doordat OCW tegelijkertijd van alle hogescholen en universiteiten verlangt dat zij met de staatssecretaris prestatieafspraken overeenkomen. Dit als voorwaarde om in de toekomst 7% van de rijksbijdrage te kunnen behouden. Tegelijkertijd zijn wij geconfronteerd met de nadelige financiële gevolgen van (a) de nieuwe bekostigingssystematiek per 2011, (b) de maatregel langstudeerders, (c) de aangekondigde afbouw van de bekostiging van de deeltijdopleidingen en (d) de aanscherping van de regelgeving omtrent de registratie in de Gemeentelijke BasisAdministratie. Bovendien bereiden wij ons voor op het nieuwe accreditatiestelsel met de instellingstoets kwaliteitzorg in combinatie met beperkte opleidingsbeoordelingen. Zowaar geen sinecure. Desalniettemin zien wij de toekomst met vertrouwen tegemoet. Wij voelen ons daarbij gesterkt door de artistieke successen die onze studenten, docenten en alumni behalen. Zij scheppen, herscheppen en presenteren zich veelal op hoogstaand niveau, nationaal en internationaal. Ook het feit dat Hare Majesteit de Koningin voor een nieuwe periode van 25 jaar aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten het predicaat Koninklijk heeft verleend, bevestigt onze reputatie een zeer voorname speler in ons vakgebied te zijn met een rijke historie in het kunstvakonderwijs.

14 juni 2012, College van Bestuur

Jaarverslag 2011

pagina 4


Jaarverslag 2011

pagina 5


2. BESTUURSVERSLAG Profiel van de Hogeschool De Hogeschool der Kunsten Den Haag is ontstaan door het samengaan van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en het Koninklijk Conservatorium. Zij vormt sindsdien een verticale, monosectorale instelling voor hoger onderwijs op het gebied van beeldende kunst en vormgeving, muziek en dans met een sterk internationale inslag. De fusie kwam tot stand in 1990. Beide instellingen hebben een grote reputatie. De geschiedenis van de Koninklijke Academie gaat terug tot 1682 - ze is de oudste kunstacademie van Nederland en één van de oudste van Europa – en die van het Conservatorium tot 1826. Direct bij de start van de Hogeschool werd een gezamenlijke Interfaculteit voor Beeld en Geluid (nu ArtScience) opgericht. Daarmee werd het innovatieve karakter van de Hogeschool meteen onderstreept. De in de jaren ’70 ingerichte eigen School voor Jong Talent met uitermate talentvolle leerlingen muziek en dans in de leeftijd van 10 tot 18 jaar, is kort na 2000 uitgebreid met beeldende kunst. Sinds 2001 werkt de Hogeschool nauw samen met de Universiteit Leiden. Dankzij de in gezamenlijkheid opgerichte Academie der Kunsten, onderdeel van de Faculteit der Geesteswetenschappen, is de Hogeschool in de voor Nederlandse begrippen unieke positie om promotietrajecten in de beeldende kunsten en de muziek te realiseren. In juli 2010 is de destijds geldende naam Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans gewijzigd in Hogeschool der Kunsten Den Haag / University of the Arts, The Hague.

Algemene instellingsgegevens Hogeschool der Kunsten Den Haag www.hogeschoolderkunsten.nl Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving Prinsessegracht 4 2514 AN Den Haag 070-3154777 (telefoon) 070-3154778 (fax) [email protected] (e-mail) www.kabk.nl

Koninklijk Conservatorium Faculteit Muziek en Dans Juliana van Stolberglaan 1 2595 CA Den Haag (telefoon) 070-3151515 (fax) 070-3151518 (e-mail) [email protected] www.koncon.nl

De Hogeschool der Kunsten Den Haag bestaat uit twee faculteiten en twee interfaculteiten: Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving Faculteit Muziek en Dans Interfaculteit ArtScience Interfaculteit School voor Jong Talent

Organigram Hogeschool der Kunsten Den Haag

Academie der Kunsten Universiteit Leiden

Raad van Toezicht

College van Bestuur

P&O

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Faculteit Beeldende Kunst

Financiën

Interfaculteit ArtScience

Bestuurssecretariaat

Interfaculteit School voor Jong Talent

Koninklijk Conservatorium Faculteit Muziek en Dans

Jaarverslag 2011

pagina 6


Raad van Toezicht Mr. S.E. Eisma, voorzitter Drs. W.J. Deetman (tot 1 januari 2012) E. in ’t Hout Jhr. Ir. C.J.A. Reigersman R. Rietveld (tot 7 juni 2011) Drs. J.C.M. Schönfeld J.L.M. Zoet

College van Bestuur van de Hogeschool der Kunsten Den Haag Tot 1 mei 2011 Jack Verduyn Lunel, voorzitter Henk van der Meulen, vice-voorzitter Frans de Ruiter, lid

Per 1 mei 2011 Jack Verduyn Lunel, voorzitter Henk van der Meulen, vice-voorzitter

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

Koninklijk Conservatorium

Jack Verduyn Lunel, directeur Koninklijke Academie

Henk van der Meulen, directeur Koninklijk Conservatorium

Eric Privee, directiesecretaris Johan van Oord, hoofd Beeldende Kunst Corinne Noordenbos, hoofd Fotografie Ada Lopes Cardozo, hoofd Grafisch Ontwerpen Wim Ros, hoofd Interieur Architectuur Erik Verdonck, hoofd Textiel en Mode Ernst Bergmans, hoofd Deeltijdopleidingen Interfaculteit ArtScience

Joost Rekveld, hoofd

Martin Prchal adjunct-directeur Karin van der Lee adjunct-directeur Nancy Euverink Tom Bosma

directeur dansvakopleiding adjunct-directeur dansvakopl.

Interfaculteit School voor Jong Talent

Jan van Bilsen, directeur Zanne Zwart, coördinator beeldende kunst Nancy Euverink, coördinator dans Anthony Zielhorst, coördinator muziek

Centraal Bureau van de Hogeschool Arthur Gieles, secretaris College van Bestuur Catharina Boon, bestuursassistent Margot Bebseler, hoofd Personeel & Organisatie Gerard Zanoni, hoofd Financiële Zaken Wout Zinkstok, stafmedewerker centraal bureau

Jaarverslag 2011

pagina 7


Kernactiviteiten Missie De Hogeschool der Kunsten Den Haag heeft haar missie verwoord in vier algemene doelstellingen: 1.

2. 3. 4.

het aan studenten bieden van een hogere beroepsopleiding en voorbereidende beroepsopleiding op een zo hoog mogelijk internationaal georiënteerd niveau ter voorbereiding op het scheppend, uitvoerend, docerend, bestuderend en/of registrerend beoefenen der kunsten; het betreft de domeinen beeldende kunsten, vormgeving, muziek en dans; het doen van onderzoek; het bijdragen aan de ontwikkeling van de studenten; het bijdragen aan de ontwikkeling en beoefening der kunsten.

Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) leiden wij studenten op tot zelfbewuste kunstenaars en ontwerpers, die door hun gedrevenheid, inhoudelijke diepgang en experimentele instelling een betekenisvolle inbreng hebben in hun discipline en de maatschappij. Vijf kernwaarden geven richting aan ons onderwijs. Wij staan voor creativiteit, inhoud, onafhankelijkheid, betrokkenheid en toekomstgerichtheid. Daarmee kiezen we voor een onderzoekende positie in de kunst van morgen vanuit een houding van geëngageerde autonomie. De komende jaren zetten wij ons ervoor in om verder uit te groeien tot een inspirerende gemeenschap waar studenten, beeldend kunstenaars en ontwerpers uit vele landen elkaar ontmoeten om in discussie te gaan en samen te werken. Om daarin te slagen, streven wij in de praktijk van alledag naar vitaliteit in de opleiding en organisatie, naar intensief onderwijs op het hoogste niveau en studierichtingen die tot de meest diepgravende en vooruitstrevende in hun vakgebied behoren. Studeren aan het Koninklijk Conservatorium (KC) te Den Haag betekent studeren aan het oudste conservatorium van Nederland, een muziekinstituut dat al decennia lang garant staat voor topkwaliteit, waaraan internationale topmusici zijn verbonden als docent en waar traditie en ambacht onlosmakelijk zijn verweven met experiment en vernieuwing. Primaire doelstelling van het Koninklijk Conservatorium is de aankomende jonge musicus en docent muziek de hoogste artistieke, ambachtelijke en pedagogische vaardigheid en veelzijdigheid bij te brengen om te kunnen functioneren in de veeleisende en voortdurend veranderende beroepsomgeving van vandaag de dag. Daarbij is het van belang om nieuwsgierigheid en creativiteit van studenten te ontwikkelen en inspirerend en uitdagend te zijn om voortdurend nieuwe wegen en paden te kunnen inslaan in het internationale cultuurlandschap en bovendien, waar gewenst, de aankomend musicus op te leiden tot een bekwaam leraar, pedagoog en/of kunstenaar-onderzoeker. Profiel De Hogeschool geeft haar missie vorm in een breed scala van educatieve en artistieke activiteiten. Ze verzorgt onderwijs, organiseert projecten, uitvoeringen en exposities, is actief in internationale samenwerking en uitwisseling, brengt interdisciplinair onderwijs van de grond en heeft onderzoek tot kernactiviteit gemaakt. Specifieke kenmerken waarmee de Hogeschool zich onderscheidt binnen het hoger onderwijs zijn: het streven naar een hoog technisch en artistiek niveau, gerelateerd aan internationale maatstaven, vernieuwing vanuit traditie en het samengaan van onderwijs, onderzoek en productie. De Hogeschool heeft gemiddeld 1.800 tot 2.000 ingeschreven studenten en heeft een sterk internationaal profiel. Van de Academiestudenten is ongeveer 15% uit het buitenland afkomstig, in het Conservatorium zelfs circa 60%. Zij krijgen onderwijs van internationaal georiënteerde docenten die vooraanstaande posities vervullen in de nationale én internationale beroepspraktijk, onder wie buitenlandse gastdocenten. Hoe internationaal ook, de Hogeschool is als bron van cultuur stevig verankerd in de gemeente Den Haag en, in bredere zin, het Nederlandse culturele achterland. De studenten zijn met projecten, initiatieven en manifestaties in het culturele leven van de regio actief. Na afstuderen dragen ze werkend als zelfstandige of in dienst van muziek- en dansgezelschappen, kunstenaarscollectieven, ontwerpbureaus en studio’s bij aan het creatief potentieel van Den Haag en omgeving. Docenten, studenten en afgestudeerden zijn vertegenwoordigd in de culturele netwerken in Den Haag en spelen elders in het land in concertzalen, muziektheaters, musea en galerieën, commissies en fondsen een betekenisvolle rol in het culturele leven.

Jaarverslag 2011

pagina 8


Omgevingsanalyse Vanuit een zorgvuldige en liefdevolle omgang met het verleden zoeken wij onze weg daar waar nieuwe kunst gemaakt wordt. We doen dat te allen tijde met een onderzoekende houding en zelfs door het doen van onderzoek. Dit leidt tot een op de actualiteit gerichte uitvoerings- en presentatiepraktijk. Deze activiteit is de spiegel voor de scheppende kunst die eveneens in onze huizen wordt verwekt. In dit verband kunnen ook de in sommige domeinen vervagende grenzen worden genoemd tussen kunst, cultuur en entertainment. Waar kunst met nieuwe technologie vervaardigd, bewerkt, gereproduceerd en waargenomen wordt, doen zich ongekende mogelijkheden voor waarbij echter beheersing van het ambacht, vakkennis en goede smaak absolute voorwaarden zijn om tot verantwoorde resultaten te komen. Als instelling voor kunst en cultuur beseft de Hogeschool dagelijks dat hij onderdeel is van de immateriële infrastructuur van ons land, die het hele weidse landschap omvat van alle kunstdisciplines, in hun monodisciplinaire verschijningsvormen, maar tevens multi- en interdisciplinair bezien. De wereld van kunst en cultuur is het laatste decennium drastisch veranderd. De vele honderden aanvragen in de recente kunstenplanprocedure tonen de creativiteit en fantasie van de makers. Des te schrijnender is dat zij budgettair ernstig worden beknot. Het kunstonderwijs leidt op voor de beroepsuitoefening in dit stelsel. Dat vraagt om kunstenaars die niet worden geoormerkt door beroepsprofielen en startkwalificaties. Zij zullen zich door disciplines heen moeten bewegen, op basis van een solide beheersing van het ambacht; zij zullen in ondernemende zin en dienende rollen werkzaam zijn; zij zullen hun reguliere bacheloropleiding op enig moment aanvullen met een masteropleiding en eventueel zelfs een PhD-traject, maar ook anderszins opereren in een situatie van lifelong learning. De afgestudeerde kunstenaar zal veel moeten ondernemen teneinde bij gebrek aan gestructureerde banen zijn weg te vinden in competitieve omgevingen. Hij moet dan ook geen ondernemer worden, maar een creatieve entrepreneur, die binnen de eigenheid van kunst en cultuur voortdurend verbanden legt met opdrachtgevers, binnen gesubsidieerde en zelffinancierende systemen. De schoolverlater kan een afgestudeerde zijn, maar ook een student die om een goede reden de Hogeschool zonder getuigschrift verlaat. Dit kan om familiaire, persoonlijke of financiële redenen zijn, maar vaak ook omdat betrokkene zijn weg in de beroepsuitoefening al gevonden heeft. Rendement moet in het kunstonderwijs genuanceerd worden gezien: zij die reeds na enkele jaren het systeem verlaten kunnen hun opleiding veelal goed in elke verdere studie of beroepsuitoefening inzetten. In verband met al het bovenstaande worden de curricula sterk aangepast. De individuele contacttijd zal worden heroverwogen en zal (of is al) geflexibiliseerd, team teaching en peer teaching hebben hun intrede gedaan en de zelfwerkzaamheid van de student op basis van een sterke motivatie van begin af aan geïmplementeerd. Vanzelfsprekend gaat het bij de kunsten om een internationale biotoop. Verschil maken tussen landen van herkomst is oncreatief en onterecht. De selectie van studenten aan de poort kan niet geschieden op basis van EU of niet-EU, op basis van herkomst uit rijke of arme landen of van rijke of arme ouders; zij vindt uitsluitend plaats op basis van kwaliteit. De aanwezigheid van buitenlandse studenten, die vaak al onderwijs- en onderzoekservaring meebrengen, is sterk kwaliteitsbevorderend voor de hele Hogeschoolgemeenschap. Probleem is wel dat in de officiële Erasmus-programma’s vele buitenlanders in Den Haag willen studeren, terwijl de Hogeschool daar noch bekostiging, noch collegegeld voor ontvangt, en weinigen van onze studenten tijdelijk naar het buitenland wensen te gaan. De student krijgt onderwijs, maar leert ook te onderzoeken, uit te vinden en vorm te geven; ook wordt hij de aanjager van of onderdeel van productieprocessen, zowel binnenschools als ook in de professionele buitenwereld. De Hogeschool kenmerkt zich door een breed aanbod van opleidingen en uitstroomprofielen, met veel aandacht voor diverse voorbereidende trajecten en in een inmiddels unieke positie in het HBO/WO-stelsel, van december 2001 tot september 2008 als negende faculteit, de Faculteit der Kunsten van de Universiteit Leiden, en vanaf september 2008 als Academie der Kunsten, zelfstandig instituut binnen de Faculteit der Geesteswetenschappen.

Landelijke ontwikkelingen De beleidsrichting in het Kunstvakonderwijs staat in het teken van de rapporten van Veerman en Dijkgraaf. Er moeten keuzes worden gemaakt: instellingen moeten hun opleidingen profileren, er moet minder worden geconcurreerd en gekopieerd, en meer worden samengewerkt. Voor het kunstvakonderwijs geldt deze richting in versterkte mate, omdat de bezuinigingen op cultuursubsidies consequenties hebben voor de werkgelegenheid. Met het in juli 2011opgeleverde sectorplan kunstonderwijs, hebben de instellingen een stap in die richting gezet. In het sectorplan is afgesproken dat de opleidingen klassieke muziek, jazz en autonome beeldende kunst 20% minder studenten zullen opnemen en afleveren in 2016. De door Veerman en Dijkgraaf gevraagde onderlinge profileringsslag is in het sectorplan nog niet gemaakt, maar is nog steeds politiek en maatschappelijk gewenst.

Jaarverslag 2011

pagina 9


De staatssecretaris heeft aangegeven dat er bij de uitwerking van het sectorplan een strakke regie nodig is. Ook daarom heeft de HBO-raad twee programmacoördinatoren aangesteld, die in het voorjaar van 2012 met een uitwerking van het sectorplan zullen komen. Het minimale doel is om de kwaliteit te versterken door bij gelijkblijvende middelen/capaciteit het aantal bachelor studenten te laten krimpen ten gunste van de masteropleidingen, onderzoek en voortrajecten. Anders gezegd: door een pyramide te maken met een smallere basis maar een hogere top.

Samenwerkingspartners a. b. c. d. e.

Prins Claus Conservatorium, ‘school’ van de Hanzehogeschool Groningen Academie der Kunsten, Universiteit Leiden Conservatorium van Amsterdam Codarts Rotterdam Overige samenwerkingsrelaties

Prins Claus Conservatorium Sinds vele jaren werkt het Koninklijk Conservatorium nauw samen met het Prins Claus Conservatorium, één van de 19 ‘schools’ van de Hanzehogeschool Groningen. Deze samenwerking is geformaliseerd door een gemeenschappelijke regeling op grond van artikel 8.1. WHW en de oprichting van een samenwerkingsinstituut, dat per 1 september 2001 operationeel is. Partijen werken samen op het terrein van het kunstonderwijs in de muziek en in het bijzonder ten aanzien curriculumopbouw, onderwijsaanbod en lectoraat. Academie der Kunsten, Universiteit Leiden Sinds 2001 werkt de Hogeschool nauw samen met de Universiteit Leiden. Dankzij de in gezamenlijkheid opgerichte Academie der Kunsten, onderdeel van de Faculteit der Geesteswetenschappen, is de Hogeschool in de voor Nederlandse begrippen unieke positie om promotietrajecten in de beeldende kunsten en de muziek te realiseren. Dit is het enige voorbeeld in Nederland waar universiteit en hogeschool zo effectief kunst en wetenschap samenbrengen en uitwerken in onderwijs en onderzoek, en samenwerking met de andere Leidse faculteiten tot stand weten te brengen en aldus synergie bereiken en interdisciplinariteit bevorderen. Er is wederzijds onderwijs ontwikkeld en toegankelijk gemaakt, er is (promotie)-onderzoek gestart en er zijn kunstenaars als hoogleraar aangesteld. Jaarlijks volgen circa 250 studenten bij- en keuzevakken over en weer. Er is een stabiel aantal van 15 dubbelstudenten, die tegelijkertijd een volledige opleiding aan de Leidse universiteit én aan onze Hogeschool volgen. Circa 90 studenten volgen het Practicum Artium (beeldende kunsten) en 44 het Practicum Musicae, waarvan het tweede en derde jaar onderdeel zijn van een facultair honourstraject. De samenwerking beweegt zich op het terrein van het bacheloronderwijs, het masteronderwijs én het PhDonderwijs en geldt zowel voor het Koninklijk Conservatorium (KC) als de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK). Het Koninklijk Conservatorium en de Academie der Kunsten werken sinds 2004 onder de naam ‘docARTES’ samen met het Gentse Orpheus Instituut en het Conservatorium van Amsterdam, het Lemmens Instituut/Associatie Katholieke Universiteit Leuven en het Koninklijk Conservatorium Antwerpen/Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen in de doctoraatsopleiding muziek voor promovendi. Door onze faculteit de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten is reeds in 2007 samen met de Academie der Kunsten het initiatief genomen om een internationaal, hoogstaand en kwaliteitsvol doctoraatstraject te ontwikkelen in de beeldende kunst en design, de tweede doctoraatsopleiding waar onze Hogeschool in participeert. Dit gebeurt onder de naam ‘PhDArts’ in samenwerking met de Katholieke Universiteit Leuven. De directeur van de Academie der Kunsten is op voordracht van het College van Bestuur van de Hogeschool met ingang van april 2009 door het Bestuur van de Faculteit der Geesteswetenschappen benoemd en heeft samen met de decanen van de zes faculteiten een raadgevende stem binnen het College voor Promoties van de Universiteit. Tot nu toe hebben er op de Academie der Kunsten zeven promoties plaatsgevonden. Conservatorium van Amsterdam Het Koninklijk Conservatorium heeft de samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam in het verslagjaar gecontinueerd op het terrein van de tweejarige masteropleiding opera in de Dutch National Opera Academy (DNOA). In samenwerking met het Asko|Schönberg is de Ligety Academy opgericht, waarin masterstudenten muziek van beide conservatoria na een positieve auditie telkens een jaar lang speciale coaching krijgen bij het uitvoeren van nieuwe en 20e-eeuwse muziek. Met ingang van het studiejaar 2011-2012 is de master orkestdirectie van start gegaan als nieuw gezamenlijk initiatief. Codarts Rotterdam In 2011 zijn de besprekingen met Codarts voortgezet over mogelijkheden om tussen de conservatoria van beide hogescholen tot structurele afspraken te komen over afstemming en samenwerking. Dit heeft geleid tot de ondertekening op 15 april van een intentieverklaring. Na verkennende gesprekken op CvB-, managementen afdelingsniveau en de vaststelling van de rapportages van deze gesprekken zijn de CvB’s van beide hogescholen tot het besluit gekomen de eerder voorgenomen samenwerking concreet vorm te geven en uit te werken. Op 23 december 2011 is een en ander vastgelegd in een formeel samenwerkingsakkoord. Dit betekent

Jaarverslag 2011

pagina 10


dat Codarts en de HdK de gezamenlijke verantwoordelijkheid zullen nemen en een gezamenlijke regie voeren ten aanzien van het totale onderwijsaanbod dat beide hogescholen verzorgen. Deze regie heeft voornamelijk betrekking op het muziek- en dansonderwijs; de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de enige faculteit voor de beeldende kunst in dit samenwerkingsverband, neemt een aparte positie in. Met het afstemmen en integreren van het aanbod ontstaat voor de student een onderwijsomgeving die ten opzichte van de huidige situatie zowel meer verdieping als meer verbreding mogelijk maakt. De samenwerking zal bovendien tot een betere inbedding leiden in de zich ontwikkelende Metropool Den Haag/Rotterdam. De samenwerking tussen HdK en Codarts past ook goed in de hierboven beschreven landelijke ontwikkelingen van profilering en samenwerking binnen het kunstonderwijs. Overige samenwerkingsrelaties Internationale lidmaatschappen en contacten. De Hogeschool is lid van de International Association of Universities and Colleges of Art, Design and Media (Cumulus), de Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen (AEC), European Association of International Education (EAIE), European League of Institutes of the Arts (ELIA), PhDArts, docARTES, European Platform for Artistic Research in Music (EPARM/AEC). De jazzafdeling is medeoprichter en actief in het internationale samenwerkingsverband, de International Association of Schools of Jazz, de IASJ. Deelname aan de jaarlijkse bijeenkomst leidt veelal tot een uitwisseling van onderwijsmethodieken door deelnemende docenten en tot het begin van een internationale carrière voor de participerende studenten. Het overzicht van de Europese instellingen voor hoger onderwijs waarmee de Koninklijke Academie en het Koninklijk Conservatorium in het jaar 2011 nauw contact onderhielden in het kader van het Europese ERASMUS programma is als bijlage opgenomen. De KABK werkt op het gebied van docenten- en studentenmobiliteit buiten Europa samen met: Hong Kong Design Institute (China), Zokei University Tokio (Japan), Musashino Art School, Tokio (Japan), Bezalel Academy of Art & Design, Jeruzalem (Israël) en Minneapolis College of Art and Design. Het KC heeft samen met de vooraanstaande conservatoria in Brisbane (Australië), Montreal (Canada), Helsinki en London onder de naam Pentacon een circle of excellence opgericht.

Medezeggenschap De Hogeschool heeft twee deelmedezeggenschapsraden, één voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de DMR-KABK, en één voor het Koninklijk Conservatorium, de DMR-KC. De deelraden bestaan uit vertegenwoordigers van personeel en studenten. Uit beide deelraden wordt de Centrale Medezeggenschapsraad gekozen, aangevuld met van de interfaculteiten ArtScience en School voor Jong Talent elk één vertegenwoordiger. Waren de twee deelraden na de verkiezingen in het najaar 2010 in grotendeels vernieuwde samenstelling in oktober 2010 van start zijn gegaan, de nieuwe Centrale Medezeggenschapsraad is per februari 2011 geïnstalleerd. Het Medezeggenschapsreglement, geactualiseerd in 2010, fungeert als kader voor de communicatie tussen het College van Bestuur en de Centrale Medezeggenschapsraad resp. die tussen de faculteitsdirecties en de respectievelijke deelraden. De (deel)medezeggenschapsraden komen regelmatig bij elkaar om de lopende zaken te bespreken, zelfstandig en/of met de faculteitsdirecteur. In mei en november heeft de CMR overleg gevoerd met het College van Bestuur over algemene zaken. In november gebeurde dit in het bijzijn van twee leden van de Raad van Toezicht: mw. L. in ’t Hout, die medezeggenschap als aandachtsgebied heeft, en RvT-voorzitter S. Eisma. Een greep uit de onderwerpen die gedurende het verslagjaar aan de orde zijn geweest: o o o o o o o o

het Aktieplan Leerkracht; het jaartaakbeleid op de School vooor Jong Talent; de renovatiewerkzaamheden huisvesting KC; keuze van een nieuwe Arbo-dienst; het Verzuimprotocol; het Bestuursreglement HdK; de begroting 2012; samenwerking HdK en Codarts Rotterdam.

Jaarverslag 2011

pagina 11


Financieel verslag

Financiële positie op 31 december 2011 In 2011 heeft de Hogeschool een resultaat bereikt van € 1.354.000. Als gevolg van het positief jaarresultaat is de financiële positie in vergelijking tot 2010 verbeterd. Een deel van het resultaat, te weten € 400.000, hebben wij toegevoegd aan de bestemmingsreserve huisvesting. Wij zullen dit bedrag inzetten ten behoeve van een in 2012 te creëren voorziening groot onderhoud, waarvoor wij in 2012 een plan groot onderhoud opleveren. Hierdoor is het resultaat 2011 positiever dan indien er in 2011 zelf sprake zou zijn geweest van een getroffen voorziening groot onderhoud. De solvabiliteit, exclusief de voorzieningen, is tot 40% in 2011 gestegen. Dit is volledig conform ons streven, omdat de Hogeschool naast een aantal grote investeringen en de in te richten voorziening groot onderhoud geconfronteerd wordt met afnemende inkomsten zoals daar zijn:  Verlaging van de Rijksbijdrage door de invoering van de nieuwe bekostiging  Gevolgen hoofdlijnenakkoord 2012  Korting op de Rijksbijdrage voor niet-EER-studenten  Mogelijk afschaffen bekostiging deeltijdonderwijs  Lagere studentenaantallen in verband met de langstudeerdersmaatregel. Het opgebouwde vermogen is hierdoor zowel een buffer voor de toekomstige investeringen alsmede voor de te verwachten lagere inkomsten. De liquide middelen zijn gestegen, zie ook het kasstroomoverzicht verder in deze jaarrekening. Het resultaat liquide middelen uit operationele en investeringsactiviteiten bedraagt ongeveer € 450.000. De current ratio, de verhouding waarin de Hogeschool in staat is op basis van het totaal vlottende activa (vorderingen en liquide middelen) de kortlopende schulden te dekken, is 1,0 en derhalve eveneens gestegen ten opzichte van 2010. Resultaat 2011 In 2011 is het resultaat, voor bestemming, bereikt van € 1.354.000. In de begroting 2011 werd een positief resultaat verwacht van € 415.000. Het verschil is als volgt te verklaren. Begroot resultaat 2011 Verschil opbrengst baten

€ €

0,415 mln. 1,219 mln.

Te verwachten resultaat Minder personeelslasten Minder afschrijvingen Meer huisvestingslasten Meer overige instellingslasten

+ €

€ € € €

0,788 0,305 0,226 0,758

mln. mln. mln. mln.

1,634 mln.

+

+ + -

Saldo lasten

€

0,109 mln.

+

Verschil saldo financiële baten en lasten

€

0,389 mln

-

Gerealiseerd resultaat

€

1,354 mln.

+

Toelichting meest significante afwijkingen. De rijksbijdrage is bijna 50.000 hoger uitgekomen. De college- en cursusgelden zijn ongeveer € 130.000 lager vanwege minder studenten en cursisten. De overige baten zijn ongeveer € 1,3 mln. hoger. Dit laatste vooral door een aantal meerjarige subsidies zoals Raak en Krachtig Meesterschap, hogere inkomsten PO/VO-scholen en onderwijsgerelateerde projecten. Het bedrag personeelslasten is per saldo ruim € 0,7 mln. lager dan in de begroting was voorzien. Dit is veroorzaakt door lagere kosten aan inhuur van personeel wel en niet in loondienst. Bij het personeel in loondienst is het verschil te verklaren door een te hoge verwachting van de stijging werkgeverslasten, premies en pensioenen en een gemiddeld lager aantal personeelsleden gerealiseerd ten opzichte van begroot. De afschrijvingen zijn in 2011 per saldo circa € 0,3 mln. lager uitgekomen. De belangrijkste oorzaak is dat in 2011 besloten is tot een schattingswijziging op investeringen in groot onderhoud uit het verleden. De afschrijvingstermijn van deze investeringen is daarmee bepaald op 31 december 2011. Hierdoor vervalt de afschrijving ervan in 2011 terwijl deze wel als component afschrijving in de begroting 2011 stond opgenomen. De realisatie van de overige instellingslasten is ruim € 0,7 mln. hoger dan begroot. De oorzaken hiervoor zijn wederom de schattingswijziging waardoor investeringen van voor 2011 groot onderhoud zijn verwerkt in kosten voorgaande jaren. De investeringen in groot onderhoud in 2011 zijn opgenomen bij de huisvestingslasten. Vandaar dat ook deze kosten hoger zijn uitgekomen dan begroot. Het verschil in saldo financiële baten en lasten is veroorzaakt door het opnemen van een verplichting tot betaling van een boeterente aan de ABN Amro. Dit naar aanleiding van het besluit door het College en de Raad

Jaarverslag 2011

pagina 12


van Toezicht om de langlopende leningen bij de ABN Amro om te zetten in leningen bij het Ministerie van Financiën. Naast dat dit over de gehele looptijd gezien grote rentevoordelen oplevert, zijn de voordelen van het lenen bij het Ministerie van Financiën groot ten opzichte van flexibiliteit in de voorwaarden. Investeringsbeleid In 2011 is in bijna € 1,9 mln. geïnvesteerd (zie bijlage totaaloverzicht materiële vaste activa, in deze jaarrekening) en ruim € 0,9 mln. gedesinvesteerd (vanwege schattingswijziging groot onderhoud). Het investeringsbeleid richt zich op het optimaliseren van de onderwijsruimten (uitbreiding van het aantal m2 alsmede de kwaliteit en inrichting van de onderwijsruimten) en leermiddelen. Zoals uit de resultaatverdeling blijkt, zijn hierdoor de bestemmingsreserves huisvesting en leermiddelen verder verhoogd om de gewenste investeringen in 2012 en later goed te kunnen ondersteunen. Treasury Ten gevolge van het treasurybeleid zijn in 2011 besluiten genomen met betrekking tot het aflossen en omzetten van langlopende leningen bij de ABN Amro in leningen bij het Ministerie van Financiën. De in 2011 gepleegde investeringen, die overigens samenhangen met de meerjaren investeringen liquiditeitsprognose, vormen daarbij tevens onderdeel van het gehanteerde treasurybeleid. Het treasurystatuut zelf is in 2011 in de vergadering met de Raad van Toezicht aan de orde geweest. In het statuut is onder andere opgenomen dat er niet in effecten belegd wordt en liquide middelen uitsluitend in deposito gegeven worden aan het Ministerie van Financiën. In de regel worden deposito’s voor een periode tussen de 3 en 6 maanden afgesloten. De functie van treasurer wordt uitgevoerd door de controller die voor iedere transactie vooraf toestemming krijgt van het College van Bestuur. Ten aanzien van de executie ligt de tekenbevoegdheid bij het College van Bestuur. De Hogeschool heeft nog één schuld bij de ABN Amro. De omvang van de schuld is op 31 december 2011 ruim € 4,8 mln. De looptijd bedraagt indien we deze schuld regulier zouden aflossen 12 jaar. De Hogeschool heeft besloten deze op 31 december 2011 nog lopende lening bij de ABN Amro eveneens om te zetten in een lening bij het Ministerie van Financiën. Daarnaast is er een langlopende lening ad. € 640.000 aangevraagd bij het Ministerie van Financiën voor een looptijd van 4 jaar. Hierdoor vervalt in 2012 de borging van de langlopende schuld door de Stichting Waarborgfonds HBO. Risicobeheersing en werking controlesysteem 2011 Risicoanalyse In 2011 is de in 2010 opgestelde risicoanalyse herzien en met de Raad van Toezicht besproken. Daarnaast zijn de volgende protocollen in 2011 uitgewerkt:  Inkoop en aanbestedingsrichtlijn  Inhuur personeel niet in loondienst  Verzuim  Onkostenvergoeding collegeleden In 2011 zijn de 1e resultaten zichtbaar geworden van het in 2010 ontwikkelde systeem planning en control. Zo zijn nieuwe rapportages opgesteld en besproken en hebben de budgetbewakers voor het eerst een rol gespeeld in de verantwoording van de cijfers over 2011. Daarnaast heeft dit nieuwe systeem een belangrijke rol gespeeld in het opstellen van de begroting 2012. Naar verwachting zal het systeem in 2012 zijn completering krijgen waardoor vanaf 2013 van een integraal systeem sprake is. Nieuwe bekostiging vanaf 2011 en “korting collegegeld langstudeerders” vanaf 2012 In 2011 is de nieuwe bekostiging van het Hoger Onderwijs in werking getreden. Dit heeft voor onze Hogeschool een grote impact omdat per 2011 de bekostiging vervallen is: a)

voor de categorie ‘studenten reeds in het bezit van een Nederlands bachelor- resp. masterdiploma van na september 1991’. Op peildatum 1 oktober 2010 voor het studiejaar 2010-2011 zijn er bij onze Hogeschool 140 studenten aanwezig. Deze zijn verdeeld in 39 studenten van het KC en 101 studenten van de KA. Voor het lopend studiejaar 2011-2012 zijn de voorlopige cijfers 27 studenten KC en 111 studenten KA.

b)

voor de categorie studenten met een lange studiehistorie in het Nederlandse hoger onderwijs (nominale studieduur + 1 jaar); vooral bij de KA werkt dit negatief uit omdat een groot deel van de instromende studenten veelal een (soms langdurige) studiehistorie heeft en bij voldoende talent moet worden toegelaten. Zij zijn dan (potentiële) langstudeerders. Op peildatum 1 oktober 2010 voor het studiejaar 2011-2012 heeft de HdK 125 langstudeerders, waarvan 84 KA en 41 KC. Op peildatum 1 oktober 2011 betrof het aantal langstudeerders 89. De 89 langstudeerders zijn verdeeld in 32 bij het KC en 57 bij de KA.

Daarentegen is de diplomabekostiging verhoogd van 0,5 naar 1,0 wat betekent dat per afgestudeerde student niet 0,5 maal het tarief per student wordt ontvangen maar 1,0 , hetgeen de terugval aan Rijksbijdrage vanwege bovenbeschreven studenten met een graad of studiehistorie in het Nederlandse hoger onderwijs enigszins vermindert.

Jaarverslag 2011

pagina 13


In het verlengde hiervan wordt de HdK in 2012 een extra korting opgelegd op basis van het aantal zogeheten langstudeerders, dat op peildatum 1 oktober 2010 bij ons was ingeschreven. In 2012 betreft het een korting op de Rijksbijdrage van ruim € 77.000 (periode september 2012 tot en met december 2012). Deze korting kan, bij gelijkblijvende aantallen langstudeerders, de komende jaren oplopen tot een bedrag van ongeveer € 280.000. Door de overheid is tevens bij wet bepaald dat de HdK bij de studenten met een lange studiehistorie een verhoogd collegegeld in rekening moet brengen. Dit verhoogd collegegeld bestaat uit het wettelijk collegegeld (in 2012: € 1.771) vermeerderd met een bedrag van € 3.000 (na indexering in 2012: € 3.063). De € 3.063 opslag wordt vervolgens door OCW op de Rijksbijdrage in mindering gebracht. Hiermee beperkt de overheid ons in de vrijheid om voor deze categorie onbekostigde studenten zelf tarieven te bepalen die de werkelijke kosten van ons intensief curriculum benaderen dan wel dekken. Begroting 2012 De begroting 2012 is als volgt samengesteld: Bedragen * € 1000 Baten Rijksbijdragen College, cursus en examengelden Overige baten

Begroting 2012

Realisatie 2011

Begroting 2011

€ € €

25.869 3.941 1.736

€ € €

25.458 3.704 2.655

€ € €

25.409 3.819 1.369

Totaal baten

€

31.546

€

31.818

€

30.597

Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overigen instellingslasten

€ € € €

22.828 2.108 1.774 4.245

€ € € €

21.540 1.640 1.981 4.644

€ € € €

22.329 1.946 1.754 3.885

Totaal lasten

€

30.955

€

29.805

€

29.914

Saldo baten en lasten

€

591

€

2.013

€

685

Financiële baten Financiële lasten

€ €

40 270

€ €

67 726

€ €

15 285

Saldo financiële baten en lasten

€

230

€

659

€

-270

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

€

361

€

1.354

€

415

-

-

Uit de begroting 2012 zijn de volgende verschillen ten opzichte van 2011 op te merken. De inkomsten dalen in de begroting 2012 licht, dit wordt veroorzaakt door een lager begroot bedrag overige opbrengsten. De totale lasten stijgen in 2012, qua begroting, met ongeveer € 1,1 mln. Op basis van de nu bekende gegevens zullen de begrote afschrijvingen en huisvestingslasten in 2012 mogelijk anders uitkomen waardoor de nu grote verschillen ten opzichte van de realisatie 2011 anders uitpakken. De stijging personele lasten wordt grotendeels verklaard door een stijging van de verwachte loonkosten personeel in loondienst. Naast een stijging van de loonkosten doordat nagenoeg alle vacatureruimte in 2012 is ingevuld is de stijging ook te verklaren door de verwachte stijging werkgeverslasten pensioenen. Per 1 april 2012 stijgt de pensioenpremie van 21,9% naar 24,1%. In de begroting is met deze ontwikkeling rekening gehouden.

Notitie Helderheid In de notitie Helderheid en de aanvulling daarop is een aantal zaken expliciet aan de orde gesteld, waar in het jaarverslag aandacht aan besteed dient te worden. Het betreft: -

1. 2. 3. 4. 5 6. 7. 8. 9.

Het uitbesteden van onderwijs Investeren van publieke middelen in private activiteiten Het verlenen van vrijstellingen Bekostiging van buitenlandse studenten Collegegeld niet betaald door de deelnemer zelf Studenten volgen modules van opleidingen De student volgt een andere opleiding dan waarvoor hij is ingeschreven Bekostiging van maatwerktrajecten Bekostiging van het kunstonderwijs.

Jaarverslag 2011

pagina 14


Ad 1. De Hogeschool besteedt geen onderwijs uit. Ad 2. Van private activiteiten, waarbij een derde partij cq een andere rechtspersoon is betrokken, is slechts in zeer bescheiden mate sprake. Er is een aan de Hogeschool gelieerde stichting Cursussen die een niet-bekostigde oriëntatiecursus beeldende kunsten op zaterdag verzorgt (30 zaterdagen), en een 2-jarige post-HBO-opleiding Industriële Vormgeving. De opbrengsten van de cursusgelden dekken in de regel de hiervoor gemaakte kosten; In 2011 is sprake van een klein verlies van € 4.800. De baten en lasten zijn geconsolideerd in de jaarrekening. Daarnaast worden er binnen de Hogeschool publieke middelen ingezet ten behoeve van voorbereidend onderwijs teneinde de toegankelijkheid van het kunstonderwijs te vergroten en ter verbetering van de kwaliteit van de studenten. Ad 3. De Hogeschool verleent alleen vrijstellingen op individuele basis vanwege elders verworven competenties. Strategisch handelen (bv. middels versnelde diploma-uitreiking) is daarbij niet aan de orde. Ad 4. Alleen EER-studenten die daadwerkelijk aan de Hogeschool studeren, en de reguliere opleiding volgen, worden betrokken bij de berekening van de bekostiging. Uitwisselingsstudenten worden niet betrokken bij de berekening van de bekostiging. Bij de inschrijving van buitenlandse studenten wordt nauwkeurig toegezien of zij een bewijs van rechtmatig verblijf in Nederland hebben. Indien blijkt dat op 1 december van het teljaar dit bewijs niet aanwezig is in het dossier, wordt de student niet betrokken bij de berekening van de bekostiging. Ad 5. Indien een derde het collegegeld voor een student betaalt, wordt de student gevraagd een verklaring te tekenen dat hij daarmee akkoord is. De Hogeschool kent een noodfonds gevoed uit eigen middelen, waaruit in bijzondere gevallen een tegemoetkoming voor een student betaald wordt. Ad 6. Indien studenten modules volgen, worden zij beschouwd als contractstudenten, en worden zij niet als student ingeschreven. Ad 7. Studenten volgen de opleiding waarvoor zij zijn ingeschreven. Ad 8. De Hogeschool kent geen maatwerktrajecten. Ad 9. Studenten die meer dan een jaar in het buitenland stage lopen, worden niet betrokken bij de berekening van de bekostiging. Indien studenten bij meer dan 1 (kuo-)instelling ingeschreven staan, worden zij - gegeven de CFI-systematiek - slechts bij één instelling bekostigd; de Hogeschool ziet hier nauwgezet op toe en overlegt in deze gevallen met de desbetreffende andere instelling over waar de student voor bekostiging in aanmerking wordt gebracht.

Den Haag, 14 juni 2012 Het College van Bestuur

Origineel getekend door: A.J.A. Verduyn Lunel Voorzitter

H. van der Meulen vice-voorzitter

Hogeschool der Kunsten Den Haag Postbus 11670 2502 AR Den Haag tel. 070 - 3151515 / 3154777 administratienummer: 30923-23KJ

Contactpersoon: G.W.A. Zanoni Controller tel. 070 - 3154777 e-mail: [email protected]

Jaarverslag 2011

pagina 15


Verslag van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van de Hogeschool der Kunsten Den Haag bestond in 2011 uit de volgende leden: - Mr. S.E. Eisma, voorzitter - Drs. W.J. Deetman (tot 1 januari 2012) - E. in ’t Hout - Jhr. Ir. C.J.A. Reigersman - R. Rietveld (tot 7 juni 2011) - Drs. J.C.M. Schönfeld - J.L.M. Zoet In de algemene bijlage I zijn de personalia van de leden opgenomen als ook gegevens over de zittingstermijnen en hoofden nevenfuncties. Algemeen De Raad bestond op 31 december 2011 uit zes leden. In juni is raadslid Rietveld na twee zittingstermijnen van rechtswege afgetreden; raadslid Deetman is op 31 december afgetreden. Besloten is de ontstane vacatures vooralsnog niet te vervullen. De Raad is hen erkentelijk voor de inbreng en getoonde inzet in de afgelopen jaren. Voorzitter Eisma is in december benoemd voor een tweede zittingstermijn. De voorzitter en de overige leden zijn allen onafhankelijk in de zin van paragraaf lll.2.2 van de Branchecode. De Raad heeft in 2011 toezicht gehouden op het beleid van het College van Bestuur en de algemene gang van zaken in de Hogeschool en heeft het College met advies ter zijde gestaan. Hij deed dit voornamelijk door in vergaderingen met het College van Bestuur te discussiëren over voorkomende aangelegenheden. De Raad vergaderde daartoe vijfmaal met het College. Naast de reguliere mededelingen van het College van Bestuur, het governancebeleid en de vaststelling van de jaarstukken, vermeldde de agenda onderwerpen als de gevolgen van het overheidsbeleid voor de bekostiging, de samenwerking met de Universiteit Leiden, de huisvesting in het algemeen en in het bijzonder de nieuwbouw van een verdieping op een deel van het gebouw van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de renovatie van de monumentale gevel van de Koninklijke Academie aan de Bleijenburg en de nieuwbouwplannen van het Conservatorium aan het Spuiplein, het beleid ten aanzien van curriculumvernieuwing, onderzoek, personeel, public relations, kwaliteitszorg, internationalisering, de investeringsagenda en de planning en control cyclus. Ook besteedde de Raad samen met het College bijzondere aandacht aan het sectorplan voor het kunstvakonderwijs in relatie tot de rapporten van de Commissies Veerman en Dijkgraaf. Als rode draad door alle vergaderingen heen is gesproken over de mogelijkheden tot nauwe samenwerking en afstemming met Codarts Rotterdam, onze collega-kunsthogeschool in de metropool Den Haag/Rotterdam. Per mei 2011 is Prof. de Ruiter vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd teruggetreden als lid van het College van Bestuur. Het voorzitterschap had hij al per juli 2010 overgedragen. Sinds 1983 heeft hij zich krachtig ingezet, aanvankelijk voor het Koninklijk Conservatorium en vanaf 1990 - na fusie met de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten - tevens voor de Hogeschool, waarvoor de Raad met nadruk zijn dank wil uitspreken. De Hogeschool kent sinds mei 2011 een tweehoofdig College dat bestaat uit de heer Verduyn Lunel, voorzitter, en de heer van der Meulen, vice-voorzitter. De Raad vergaderde ook buiten aanwezigheid van de leden van het College en besprak daarbij zowel het functioneren van het College als zijn eigen functioneren. Buiten de vergaderingen had de voorzitter van de Raad regelmatig contact met de voorzitter van het College en de leden van het College ieder afzonderlijk. Andere leden van de Raad hadden buiten de vergaderingen ook contact met leden van het College en andere personen binnen de organisatie. In het najaar woonden de raadsleden mevrouw In ’t Hout, met het aandachtsgebied medezeggenschap, en de voorzitter een vergadering bij van de Centrale Medezeggen-schapsraad en het College. Remuneratiebeleid De raad heeft een remuneratiebeleid vastgesteld. Uitgangspunten daarbij zijn de wens en noodzaak om deskundige leden van het College te werven en te behouden die bereid en in staat zijn leiding te geven aan de verwezenlijking van de hoge (internationale) ambities van de Hogeschool binnen het geldende wettelijke kader. De voorzitter en vice-voorzitter van het College zijn aangesteld voor een bepaalde tijd van minder dan vier jaar. De leden van het College genieten een salaris volgens toepasselijke schalen, een vakantietoeslag en een vaste toelage. Daarnaast kunnen secundaire arbeidsvoorwaarden gelden zoals een vaste onkostenvergoeding en het ter beschikking stellen van een auto voor interlokaal en internationaal vervoer. De Hogeschool is aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds Abp. Over afvloeiingsregelingen in geval van beëindiging van de relatie zijn geen afspraken gemaakt. De hoogte van de bezoldiging wordt in het jaarverslag gespecificeerd. Gelet op de bijzondere positie van de Hogeschool, haar internationale karakter, de zwaarte van de functies en het feit dat de leden van het College naast hun functie als zodanig ook leiding geven aan belangrijke onderdelen van de Hogeschool is de Adviesregeling Totaal Vast Inkomen wel uitgangspunt voor het beloningsbeleid, maar is deze niet in alle opzichten relevant voor de Hogeschool. Desgevraagd heeft de Hogeschool de bezoldigingsgegevens separaat aan de HBO-raad doen toekomen opdat deze gepubliceerd konden worden op de website van de branchevereniging. Het overzicht van de onkostendeclaraties van de bestuursleden over 2011 is in het voorjaar van 2012 op onze eigen website geplaatst om optimaal te voldoen aan de maatschappelijke wens om transparantie.

Jaarverslag 2011

pagina 16


Jaarrekening en begroting De Raad van Toezicht heeft kennisgenomen van het door het College opgestelde jaarverslag en de jaarrekening over 2010. Beide stukken zijn met het College uitvoerig besproken in een vergadering waarin ook de externe accountant aanwezig was. Na kennis genomen te hebben van de management letter van de externe accountant en haar goedkeurende verklaring bij de jaarrekening heeft de Raad de jaarrekening 2010 goedgekeurd. In de decembervergadering heeft de Raad de begroting voor het jaar 2012 vastgesteld, nadat de Centrale Medezeggenschap deze van een positief advies had voorzien. Governance Begin 2011 is onder de naam www.hogeschoolderkunsten.nl een website gelanceerd geheel gewijd aan Bestuur en Toezicht. Als basis fungeerde de Branchecode Governance HBO. Alle elementen uit de code maken inmiddels onderdeel uit van de governance-structuur van de Hogeschool, zij het dat gelet op de omvang van de Hogeschool en de beperkte middelen de bepalingen van de Branchecode inzake risicobeheersings- en controlesystemen niet volledig worden gevolgd. In het najaar heeft een onafhankelijke commissie in opdracht van de HBO-raad een nalevingsonderzoek gedaan naar de publicatieverplichtingen die voortkomen uit de Branchecode. De uitkomst is dat onze Hogeschool hieraan volledig voldoet. Commissies De Raad van Toezicht functioneert als een geheel. Er zijn derhalve geen commissies ingesteld die verantwoordelijk zijn voor deeltaken. Wel zijn er vier aandachtsgebieden verdeeld: remuneratie bij de voorzitter, financiën bij het lid Schönfeld, medezeggenschap bij het raadslid In ’t Hout en nieuwbouw bij lid Reigersman. Informatiebronnen De primaire bron van informatie voor de Raad van Toezicht is het College van Bestuur. In de statuten en in de reglementen is een nadere uitwerking gegeven aan de wijze waarop het College de Raad informeert, zowel schriftelijk als mondeling en zowel regulier als incidenteel. De verschafte informatie wordt in de reguliere vergaderingen van de Raad met het College besproken. Daarnaast is de externe accountant een belangrijke bron van informatie voor de Raad. Dit geldt met name voor de management letter die de accountant voorafgaande aan de bespreking van de jaarrekening aan de Raad verschaft en de toelichting die de accountant bij gelegenheid van de bespreking van de jaarrekening verschaft. Ook contacten met de Medezeggenschapsraad vormen een welkome bron van informatie voor de Raad, zoals tijdens overleg tussen de Centrale Medezeggenschapsraad en het College van Bestuur, waar een delegatie van de Raad geregeld als toehoorder bij aanwezig is. Door het bijwonen van eindexamens op het Conservatorium en het bezoeken van de eindexamenexpositie van de Academie hebben leden van de Raad kennisgenomen van de behaalde resultaten. In een uitzonderlijke situatie is het denkbaar dat de Raad voor een specifiek facet zelfstandig informatie inwint. Er zijn geen signalen binnengekomen van de interne instanties, zoals de Klachtencommissie, vertrouwenspersonen of via de Klokkenluidersregeling. Profielschets Ieder lid heeft affiniteit met het internationale kunstonderwijs Ieder lid is in staat het beleid van het CvB op hoofdlijnen te beoordelen Ieder lid is gewend om in teamverband te opereren Ieder lid heeft voldoende tijd en gelegenheid om de vergaderingen van de RvT voor te bereiden en bij te wonen en is daarnaast desgewenst beschikbaar voor verder overleg met (leden) van de RvT en/of CvB De leden hebben een zodanige mix van ervaringen, kennis en deskundigheden dat de RvT ook op onderdelen het beleid van het CvB kan beoordelen en het CvB kan adviseren bij financiële, bestuurlijke, maatschappelijke, sociale, juridische en andere veel voorkomende vraagstukken en bij vraagstukken die de omgang met de overheid in haar diverse, voor de Hogeschool relevante hoedanigheden raken. Bij het aanzoeken van kandidaatleden wordt een spreiding nagestreefd over specifieke deskundigheid op de terreinen kunst & cultuur, hoger onderwijs, financiën, het bedrijfsleven en de wereld van het bouwen. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Naar het oordeel van de Raad van Toezicht is aan de geformuleerde onafhankelijkheidscriteria voldaan. Bezoldiging De voorzitter en de overige leden van de Raad ontvangen geen bezoldiging. Zij ontvingen geen persoonlijke leningen of garanties. Tenslotte Tot slot spreekt de Raad zijn waardering uit voor de in 2011 getoonde inzet van het College van Bestuur en de medewerkers van de Hogeschool.

14 juni 2012, Raad van Toezicht

Jaarverslag 2011

pagina 17


3. ONDERWIJS Overzicht van de aangeboden opleidingen KONINKLIJKE ACADEMIE VAN BEELDENDE KUNSTEN Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten biedt in het kader van de Bachelor-Masterstructuur onderstaande opleidingen aan (voltijd; * tevens in deeltijd). Domein

Opleidingen en uitstroomprofielen

Studierichting

Beeldende Kunst en Vormgeving

Bacheloropleiding Autonome Beeldende Kunst

Beeldende Kunst*

croho 39110 geaccrediteerd t/m 31-12-14 Bacheloropleiding Vormgeving

ArtScience

Profiel Visuele Communicatie

croho 39111 geaccrediteerd t/m 31-12-14

Fotografie*

Grafisch Ontwerpen*

Interactive Media Design Profiel Productontwerp

Masteropleiding Muziek croho 44739 geaccrediteerd

Profiel Ruimtelijk ontwerp Profiel scheppen, onderzoeken, ontwikkelen

Textiel en Mode

Interieur- en meubelontwerpen* ArtScience / Artistic Research

t/m 02-05-13 Masteropleiding

Type and Media

Type and Media croho 49106 geaccrediteerd t/m 15-07-14 Masteropleiding Interior Architecture croho 49238 geaccrediteerd t/m 07-06-2016

Profiel Ruimtelijk ontwerp

Interior Architecture

Jaarverslag 2011

pagina 18


De KABK verzorgt verder de  Post Graduate Course Industrial Design KABK studenten kunnen ook instromen in andere vervolgopleidingen waarin de KABK actief participeert, dan wel een samenwerkingspartner is:

 

het Mastertraject ArtScience het Mastertraject Artistic Research / Onderzoek in de Kunsten beide trajecten zijn onderdeel van de Master Muziek van de Hogeschool der Kunsten Den Haag (Koninklijk Conservatorium)

 

master Photographic Studies Universiteit Leiden (Faculteit der Geesteswetenschappen) master Mediatechnology Universiteit Leiden (Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen)

Daarnaast verzorgde de Koninklijke Academie voorbereidend onderwijs (zie ook de paragraaf School voor Jong Talent):  Oriëntatiecursus (dertig zaterdagen)  Voorbereidend jaar (voltijdsprogramma voor alle afstudeerrichtingen)  School voor Jong Talent: combinatieprogramma Vmbo (Tl)- Havo- VWO / KABK  Speciaal Gecombineerde Leerweg  Samenwerkingsprojecten met het voortgezet onderwijs in Den Haag en omstreken: - Johan de Witt College - Segbroek College - Bonaventura College - Haags Montessori Lyceum  Diverse trajecten voor individuele leerlingen uit het voortgezet onderwijs

KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

De Muziekvakopleiding van de Faculteit Muziek en Dans (Koninklijk Conservatorium) biedt in de bachelorfase uitsluitend voltijdopleidingen aan met een studieduur van vier jaar. Afgestudeerden van de bacheloropleiding Muziek verwerven via een specialisatie-programma tevens de kwalificatie als docent (docerend kunstenaar). De bacheloropleiding Docent Muziek betreft een ongedeelde eerstegraadsopleiding die kwalificeert voor de schoolvakken muziek en CKV2 en CKV3 in het voortgezet onderwijs, muziekdocent binnen overige vormen van regulier onderwijs en een aantal beroepen in de kunsteducatie. In de masterfase worden drie voltijdopleidingen aangeboden met een studieduur van twee jaar. Het betreft de HBO-masteropleidingen Muziek, Sonologie en Opera. Deze opleidingen zijn toegankelijk voor een beperkte groep studenten, omdat scherp wordt geselecteerd op het potentieel van de student zich verder te kunnen verdiepen en/of verbreden. De master Opera wordt verzorgd via de Dutch National Opera Academy (DNOA), het samenwerkingsverband van het Koninklijk Conservatorium en het Conservatorium van Amsterdam. De Dansvakopleiding van de faculteit verzorgt de bacheloropleiding Dans. Deze opleiding kent in het algemeen slechts één afstudeerrichting: Academische Theaterdans. In een enkel geval is het mogelijk om af te studeren in Internationale Folkloredans. Daarnaast verzorgt het Koninklijk Conservatorium voorbereidend onderwijs (zie ook de paragraaf School voor Jong Talent):  Voorbereidend jaar  School voor Jong Talent: combinatieprogramma PO groep 7/8 - Vmbo (Tl)- Havo- VWO/KC  Pi-projecten

Jaarverslag 2011

pagina 19

Domein

Opleidingen en uitstroomprofielen

Muziek

Bacheloropleiding Muziek

croho 39112 geaccrediteerd t/m 31-12-16 Masteropleiding Muziek

Klassieke Muziek Jazz Oude Muziek en Historische Uitvoeringspraktijk Directie -koor -orkest -harmonie/fanfare/brassband Theorie der Muziek Kerkmuziek

Scheppen, onderzoeken, ontwikkelen Klankregie en opnameleiding Docent Muziek

Compositie

Musicus

Klassiek Orkestspel Jazz Oude Muziek en Historische Uitvoeringspraktijk Directie -koor -orkest -harmonie/fanfare/brassband Music Master New Audiences and Innovative Practice Compositie ArtScience / Artistic Research Arrangeren/Componeren/Jazz Muziektheater T.I.M.E. Art of Sound


Scheppen, onderzoeken, ontwikkelen Klankregie en opnameleiding Educatie Masteropleiding Sonologie croho 49104 geaccrediteerd t/m 02-05-13 Masteropleiding Opera

Dans

croho 49105 geaccrediteerd t/m 17-07-14 Bacheloropleiding Dans croho 34798 geaccrediteerd t/m 31-12-13

Studierichting

Musicus


Bacheloropleiding Docent Muziek


Sonoloog

Sonologie Art of Sound Docent Muziek

Theorie der Muziek Muziekeducatie Sonologie

Opera (via Dutch National Opera Academy)

Opera

Uitvoerend danser

Academische theaterdans

Jaarverslag 2011

pagina 20


Visitaties HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

In het voorjaar heeft het College van Bestuur in het licht van het vernieuwde accreditatiestelsel besloten deel te nemen aan de versnelde invoering van de hogeschoolbrede instellingstoets kwaliteitszorg. De nieuwe toets zal in het najaar van 2013 plaatsvinden. Binnen beide faculteiten is in 2011 een aanvang gemaakt met de voorbereidende werkzaamheden, met name door het inventariseren van mogelijke bouwstenen voor de kritische reflectie. Als consequentie van bovengenoemde toezegging zijn wij akkoord gegaan met het feit dat wij onze afzonderlijke opleidingen vanaf nu laten beoordelen volgens de criteria van de zogeheten Beperkte opleidingsbeoordeling. In 2011 hebben geen visitaties plaatsgevonden. Wel heeft het KC de voorbereidingen gestart vanwege de beperkte opleidingsbeoordelingen voor de master muziek, de master sonologie, de bachelor dans en de master opera in 2012. Ook de KABK maakte zich op voor de visitaties in 2014.

Ontwikkelingen in de diverse curricula HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Door de vertaling van de uitgangspunten van de interne beleidsplannen, de vaststelling van de landelijke opleidingsprofielen, de gevolgen van de zelfevaluaties in het kader van de sectorale kwaliteitszorg, de visitatierapporten, de invloed van de lectoraten, de bachelor/masterstructuur en de samenwerking met de Universiteit Leiden en de effecten van het ‘ Sectorplan voor het Kunstvakonderwijs, Focus op Toptalent’ is de ontwikkeling van curricula hogeschoolbreed een permanent punt van aandacht.

KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Theorie en onderzoek De KABK heeft de afgelopen jaren gericht geïnvesteerd in versterking van de theoretische component in het onderwijs. Dit heeft plaatsgevonden in alle studierichtingen, zowel vaktheoretisch, kunstbeschouwend als algemeen reflectief (filosofie, sociologie), maar ook met academiebrede (propedeuse) hoorcolleges Algemene Kunsttheorie en (propedeuse) hoor- en werkcolleges Academische Vorming, in samenwerking met de Universiteit Leiden. Studenten van de KABK en de Universiteit Leiden werken ook samen in honours classes, zoals ‘Seeing and Naming’, waarin het beschouwen van het kunstwerk en het benoemen van die ervaring centraal staat. Aanbod van de UL is ook beschikbaar als keuzevak in het kader van het Individueel Studie Traject. Een versterk belang van het theorieonderwijs met een veelheid aan schriftelijke werkstukken en mondelinge presentaties gedurende alle fasen van het onderwijs wordt gecombineerd met een versterkt belang van de eindscripties. Die stevige positie van theorie is binnen het beeldende kunstonderwijs in Nederland zonder meer onderscheidend te noemen voor onze academie. Daarnaast wordt van de student in de scheppende kunsten ook in de vele voortrajecten stelselmatig onderzoek en een onderzoekende houding gevraagd. In de masterafstudeervariant Artistic Research is ruimte gecreëerd voor een diversiteit in onderzoeksmethoden, zoals aan de hand van dialoog, het lezen van relevante literatuur, het verzamelen van beeld en materiaal, het ontwikkelen van visuele-,tekstuele- of geluidsarchieven, het kijken en maken van films , aan de hand van interviews, het bezoeken van tentoonstellingen of het ondernemen van experimenten in samenwerking met studenten uit diverse disciplines. In 2011 is de master Interior Architecture van start gegaan. Deze is volledig vanuit research en researchteams opgezet in samenwerking met een aantal gerenommeerde architectenbureaus, maar ook vanuit het eigen lectoraat Interieurarchitectuur ‘Inside Flows’ in samenwerking met Vrije Universiteit Amsterdam (Design Cultures). Door middel van onderzoek, theorievorming en ruimtelijk ontwerp worden duurzame, humane oplossingen ontwikkeld voor problemen van bewoners of gebruikers van interieurarchitectuur die verband houden met een maatschappelijke thematiek of problematiek. Autonome beeldende kunst Het versterken van de zgn. doorgaande leerlijn is één van de prioriteiten in deze fase van de doorgaande curriculum ontwikkeling binnen de afdeling. Waar doorgaans een mentale en programmatische breuk is waar te nemen tussen de propedeutische studie en de hoofdfase studie, is nu een brug geslagen tussen deze periodes door in het derde semester de studenten een intensieve oriëntatie op de onderafdelingen (secties) van de hoofdfase aan te bieden: aspecten van werkhouding die van belang zijn om de hoofdfase studie effectief te kunnen doen, specifieke disciplinaire probleemvelden en de relatie student – docent worden in een strak programma van veelal groepslessen onthuld en geactiveerd. Ook zijn een toenemend aantal docenten van de hoofdfase actief in de propedeuse.

Jaarverslag 2011

pagina 21


De relatie met het werkveld is verder versterkt door de portfoliodag waarbij een flink aantal vertegenwoordigers van Haagse kunstenaarsinitiatieven en museale instellingen als professioneel beoordelaar van de portfolio’s van de eindexamenkandidaten heeft opgetreden. Door in te grijpen in het geheel van docentenaanstellingen is meer ruimte geschapen voor gastdocenten, die op projectbasis aspecten van het internationale werkveld inbrengen, gebaseerd op de specifieke positie die zij daar innemen. Post Graduate Course Industrial Design 2011 stond in het teken van de viering van de 60e verjaardag van de Post Graduate Course Industrial Design. In 1950 opgericht als een weekendcursus Industriële vormgeving (CIV) is het de oudste erkende cursus op het gebied van Vormgeving en Industrieel Ontwerpen in Nederland. In november werden de feestelijkheden afgesloten met een jubileumtentoonstelling ‘Legends inspire new icons, since 1950’. Rokus van Blokland, de eerst afgestudeerde industrieel ontwerper in Nederland, verrichtte de opening van de succesvolle tentoonstelling die veel media aandacht trok. Er was werk te zien van aanstormend designtalent naast werk van legendarische ontwerpers als Frans de la Haye, Friso Kramer en Gerrit Rietveld. Het designtijdschrift Items publiceerde een prachtig artikel dat in samenwerking met de opleiding fotografie tot stand kwam. Deeltijdopleidingen De tot voor kort 5-jarige opleiding Beeldende Kunst is met ingang van het verslagjaar ingekort tot een 4-jarige cursus. Met de zittende studenten is afgesproken om hun huidige vijfjarige opleiding desgewenst in vier jaar af te ronden. Het beleid om ook bij de deeltijdopleidingen versterkt aandacht te schenken aan de praktische beroepsvoorbereiding, heeft geleid tot nauwere samenwerking op dat vlak met de voltijd opleidingen. Een sprekend voorbeeld was een project van de Rijks Gebouwendienst (RGD) voor de tijdelijke inrichting van de fractiekamers van de Eerste Kamer dat spectaculair werd uitgevoerd door voltijd en deeltijdstudenten Beeldende Kunst en Grafisch Ontwerpen. De resultaten werden gepresenteerd in een publicatie van de RGD. De toenemende respons vanuit het beroepsveld op de hoge kwaliteit van de afgestudeerden is zeer motiverend. Fotografie De ingeslagen weg om de aansluiting van de afdeling in het Internationale veld te verbreden is in 2011 succesvol verlopen. Het Fotofestival Arles zorgde wederom voor erkenning van uitgaven van fotoboeken van eindexamenkandidaten. Er werd een reis gemaakt naar Beijing om te onderzoeken of de Central Academy of Fine Art (CAFA) bereid was tot een officiële samenwerking. Dit heeft inmiddels geresulteerd in een contract om student uitwisselingen mogelijk te maken. Tevens werd er een samenwerkingsproject opgezet voor studenten die in 2012 zal worden afgerond. Voor dit project vond een docentuitwisseling plaats ten behoeve van het project. Ook stages worden nu op grote schaal in het buitenland gevolgd. Het onderwijs in het 1e jaar is aan één groep geheel in het Engels, in de hogere jaren wordt in toenemende mate in het Engels gedoceerd. Een researchwerkgroep werd met succes als pitch aan studenten uitgezet en leidde tot een verbetering van de koppeling van theorie aan praktijk. Deze werkgroep, onder auspiciën van het Lectoraat zal komend jaar worden herhaald. Grafisch ontwerpen De afdeling Grafisch ontwerpen is in september 2011 gestart met een nieuw programma met meer flexibiliteit, om te kunnen inspelen op een zich steeds vernieuwend vakgebied. Vanaf het tweede studiejaar kunnen studenten naast een vast kernprogramma kiezen tussen Playlab, een crossmedia onderzoekslab, of de Letterstudio, waar ook onderzoek centraal staat. Het nieuwe programma is vastgelegd in het document GO play go. Evenals in 2010 is internationalisering een speerpunt. Al jaren is er een stroom van uitwisselingsstudenten die ons instituut bezoeken, nu zijn er ook meer studenten van ons die op uitwisseling gaan; dit jaar onder meer naar Parijs, Korea en Litouwen. Een aantal alumni volgen een master in het buitenland, bijvoorbeeld in Londen. Ook waren er buitenlandse excursies naar Polen, Berlijn en naar de Biënnale van Venetië. In het kader van het Europese Erasmus Intensive Program vond het tweede project plaats van Tales of a city in samenwerking met de Universiteit Marmara uit Istanbul en de Academie St Lucas uit Antwerpen. Chaz Maviyane-Davies uit Boston/Zimbabwe gaf een masterclass aan derdejaars studenten met als thema Occupy. In het kader van de beroepsvoorbereiding verwachten we van alle studenten dat zij minimaal een keer in hun studietijd een praktijkproject realiseren, er zijn een aantal jaarlijks terugkerende projecten zoals het jaarverslag van het Haags Historisch Museum en de beeldtaal voor The Hague Festivals. Dit jaar werd ook een app ontworpen voor DH 2018, stad zonder muren. De samenwerking met Haagse culturele instituten en festivals wordt eveneens omarmd, dit jaar wederom met de Tramtunnel en Todays Art. Textiel en mode Het kernteam, bestaande uit Marina Yee, Gerdi Esch, Gerrit Uittenbogaard en Erik Verdonck, is in het academiejaar 2011-2012 versterkt door modeontwerper Jurgi Persoons (B). De versterking van het team en de integratie van het beroepsveld in het curriculum is een belangrijke prioriteit van de afdeling. Vanuit dit standpunt is ook dit jaar Veronique Branquinho uitgenodigd als gecommitteerde. Het technisch ontwerpen in de Propedeuse is uitgebreid. Vakken zijn vervangen door workshops en het aanbod van technieken is gevarieerder.

Jaarverslag 2011

pagina 22


Niet alleen actuele technieken (workshop digitaal printen door Mark van Gennip) komen aan bod maar ook eeuwenoude technieken (kantklossen) werden met een hedendaagse visie ‘opnieuw’ geïntroduceerd. De voorbereiding op het beroepsleven en de daaraan gekoppelde samenwerking met diverse facetten gaat verder, het realiseren van een nu reeds Internationaal bekend wordend magazine Made For, Made By is in handen van de eindexamen in samenwerking met Gerdi Esch, die de eindredactie voor zich neemt. De uitbreiding van het Textiel en Modeparcours staat in het teken van mobiliteit en Internationalisering. Eindexamenkandidaten bereiden zich voor op presentaties in zowel binnenland als Buitenland (België, Antwerpen) en exposeren samen met o.a. Polimoda (Firenze), KASK (Gent), The School of the art institute of Chicago. De begeleiding van alumni in samenwerking met het bedrijf Fokker resulteerde in de realisatie van een geïntegreerde stand op een van de grootste Internationale vliegtuigbeurzen in Hamburg. Interieur Architectuur en Meubelontwerpen Met de nieuwe condities van de Wet op de Architectentitel en de start van de Master INSIDE is voor de opleiding Interieur Architectuur en Meubelontwerpen een nieuwe koers ingezet. Een koers die aansluit op de dynamiek van deze tijd, waarin zekerheden kantelen en dat wat vaststaat beweeglijk blijkt. De uitgangspunten voor de nieuwe opleiding zijn vastgelegd in het document New Bachelor of Design. De implementatie van het programma is in september gestart met de propedeuse en de komende jaren een doorlopend proces. Onder het motto “learning by doing” experimenteel maak-onderwijs, krijgt experiment, onderzoek en theorie zowel een nieuw kader als vorm. De overige studiejaren staan ook onder invloed van de nieuwe insteek; de ontwikkeling van het curriculum is een doorgaand te actualiseren proces van transformatie, reflectie en (bij)sturing. Er is meer aandacht voor de beroepsvoorbereiding, ondernemerschap en de toekomstige werkpraktijk. Studenten uit het derde jaar werkten aan praktijkopdrachten zoals de Rekenkamer en Nieuwspoort. Studenten leerden ontwerpen en organiseren voor externe internationale projecten zoals het Salone del Mobile 2011 Milaan, de Pulchri kunstmanifestatie Wir bauen eine Stadt, de Vredesboom Haagse Brug voor de Gemeente Den Haag & het Make a Forest. Diverse (inter)nationale gasten bezochten de afdeling zoals Willem Jan Neutelings, Herman Verkerk, Kris Coremans & Guy Châtel, Herman Kossmann, Sven Grooten, Gilian Schrofer en Wim Crouwel. Deze lectoren gaven vrij voor publiek toegankelijke lezingen. Enkelen van het 20-tal lezingen zijn gecombineerd met masterclasses bij INSIDE, de masteropleiding Interior Architecture. Deze Engelstalige masteropleiding ging in augustus van start met 7 studenten waarvan 3 uit de EU en 4 van daarbuiten. De opleiding bestaat uit een vijftal onderdelen. Het hart van deze master zijn de STUDIO’s. Zij maken bijna de helft uit van de studiebelasting van de student. Naast deze studio’s participeren de studenten in een langer lopend researchtraject over stromen van het lectoraat FLOWS. Ook wordt een theoretische ruggengraat aan de studenten aangeboden. Hier wordt aandacht besteed aan processen in de maatschappij, aan de ontwerpende disciplines, aan reflectie op het vak en het beroep en aan positiebepaling binnen het vak. De student wordt geacht zich een aantal geavanceerde vaardigheden eigen te maken die in SKILLS workshops worden aangeboden en verder ontwikkeld. Ook is er een programma wat de oriëntatie op maatschappij, cultuur, vak mogelijk maakt: TRAVEL. De eerste studio werd gegeven door Anna Holtrop en concentreerde zich op de rol van het onvoorstelbare, het toeval, het intuïtieve bij ontwerpen. Deze focus levert onverwachte en nieuwe vragen op en maakt het mogelijk voor de hand liggende paradigma’s te vermijden. Er werd in deze studio gewerkt binnen een context van de ontdekking (discovery) in plaats van - wat gebruikelijk is in de architectuur - de context van de rechtvaardiging (justification). Deze nieuwsgierige, open houding biedt de mogelijkheid op een totaal onverwachte manier naar de werkelijkheid te kijken, deze op een cultureel artistieke manier te beschrijven en van daaruit aan het werk te gaan aan een concrete ruimtelijke opgave in of rond Den Haag: een tijdelijke ruimtelijke interventie. Verder werd er in het eerste semester onder andere onderzoek gedaan naar de stromen van voedsel, Den Haag als stad van zand en veen en petten en hoeden, publieke ruimte en reizen georganiseerd naar onder andere Rotterdam, Amsterdam, het Ruhrgebied, de Noordoostpolder en Flevoland. Voorts werd samenwerking gezocht bij de bacheloropleiding rondom het lezingenprogramma en gewerkt aan de zichtbaarheid van de master met symposia en een tijschrift. In het voorjaar van 2012 zal met vertegenwoordigers uit de vakwereld de realisatie en de ontwikkeling van het programma nader tegen het licht worden gehouden en daar waar nodig worden bijgesteld. Aan het begin van het tweede jaar van haar bestaan zal INSIDE haar tijdelijke locatie gaan verruilen voor een permanente eigen werken onderwijsruimte aan het Blijenburg. In 2011 mochten we onder andere deze (inter)nationale gasten verwelkomen bij INSIDE: Lieven de Cauter, Simon Davies, Fredie Flore, Job Floris, Aetzel Griffioen, Wilma Marijnissen, Denis Oudendijk, Kyong Park, Mark Pimlott, Bertjan Pot, Lorenzo de Rita, Peter Zuiderwijk,Mustafa Tazeoglu, Arjan Oosterman . Interactive Media Design In het afgelopen jaar heeft een brede evaluatie plaatsgevonden van het curriculum en de organisatie van Interactive Media Design, door het docententeam, directie en externe voorzitter. Het moment hiervoor was, vier na jaar oprichting en vlak voor het tweede eindexamen ideaal; alle stappen waren immers een keer doorlopen en kon er met inzicht over gesproken worden. Binnen de ontwikkeling van de afdeling werden keuzes veelal gerelateerd aan eerder geldende omstandigheden en inzichten, waarbij het sterk veranderende werkveld van deze specialisatie ook van invloed was. Nu was het het juiste moment om keuzes voor de toekomst te maken om verworvenheden te consolideren en de afdeling te stabiliseren, mede door een toenemende professionaliteit en een scherper profiel. De uitkomsten van de evaluatie zijn omgezet in een aantal acties en leidden tot inhoudelijke overeenstemming van betrokkenen. Wenselijk is een verdergaand

Jaarverslag 2011

pagina 23


onderzoek naar de definitie van interactie en in hoeverre onze afdeling daar een passend programma op heeft ontwikkeld. Dit laatste is van belang om de positie van IMD ten opzichte van andere opleidingen te kunnen peilen. Door middel van een gerichte reeks bijeenkomsten en workshops zal hier voortdurend aandacht aan gegeven worden. Er is al veel bereikt en de aandacht en waardering vanuit het werkveld is daar een indicatie van. Momenteel hebben wij een veelvoud van aanbiedingen van relevante stageplekken en is de afdeling betrokken bij verschillende samenwerkingsprojecten met externe partijen zoals de Gemeente Den Haag, Residentie Orkest en TodaysArt. De extern gecommitteerde bij het eindexamen was Kristijan Kolak, interaction designer and artist uit Duitsland. Dit eindexamen leverde ook de winnaar van pitchwedstrijd ‘Ondernemingsplan Schrijven’ Duco Volker die de prijs kreeg overhandigd door wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal van de Gemeente Den Haag.. Onderwijsvoorzieningen en werkplaatsen Er werden workshops voor docenten georganiseerd en studenten waar nodig specifiek geïnstrueerd om de nieuwe apparatuur, aangeschaft in het verlengde van de door de KABK reeds in 2010 gedane stevige investering in de kwalitatieve verbetering en vernieuwing van de onderwijsvoorzieningen, de werkplaatsen en werkruimten te kunnen gebruiken. Werkplaatsbeheerders zijn gespecialiseerd in het beheer van de nieuwe machines. De KABK beschikt over high tech apparatuur waardoor studenten gebruik kunnen maken van de allerlaatste technieken. In de nieuwe afdeling multimedia bijv. kunnen studenten aan hun projecten werken met moderne audio-visuele technieken en op de tweede verdieping Bleijenburg in de aparte filmzaal/bioscoop is het mogelijk bewegend beeld in real life setting te bekijken want full HD beeld en 7.1 surround geluid; op textielgebied zijn de nieuwste technieken beschikbaar – lasersnijder, transferprinter, kalander – voor bewerking van stoffen; op snelle Mac’s met gekalibreerde beeldschermen kan beeldmateriaal op professionele wijze worden bewerkt en het materiaal in daarvoor speciaal ingerichte ruimtes professioneel geprint en (laten) beoordeeld; bij beeldhouwen kan in een aparte ruimte voor natte kunststoffen gebruik worden gemaakt van een droogoven voor het drogen en verharden van kunststoffen, een mengkast, werktafels en menggereedschappen voor tweecomponenten-kunststoffen als epoxy en het maken van mallen in modelbouwgips en rubbers, zoals siliconen en pur. De permanente doelstelling is: alle werkplaatsen op ‘State of the Art’ niveau.


Stimuleringsregeling Krachtig meesterschap Het Koninklijk Conservatorium heeft in juni 2010 voor een samenwerkingsverband met vier basisscholen in Den Haag en Delft van het Ministerie van OCW in het kader van de regeling Krachtig Meesterschap subsidie toegekend gekregen om in de periode 2010 t/m 2012 het project ‘Muziek als vak - de excellente muziekleraar in het basisonderwijs ‘ uit te voeren. Sinds september 2010 zijn (vak)leerkrachten en stagiaires op de vier basisscholen begonnen muzieklessen aan de groepen 1 en 2 te geven . De kleutergroepen krijgen 2 keer per week muzieklessen, die net als de andere lessen gewoon in het wekelijkse lesrooster zijn opgenomen. In september 2011 zijn kinderen doorgestroomd naar de groepen 3 en ook daar krijgen zij twee keer per week muziekles. De lessen zijn geïnspireerd op de Kodály werkwijze, vertaald naar de tegenwoordige tijd. De eerste resultaten zijn inmiddels zichtbaar: leerkrachten geven aan dat de kinderen heel snel leren, voor hen is het geen enkelprobleem. De leerkrachten en stagiaires realiseren zich hoeveel expertise nodig is om dit leerproces goed te kunnen leiden. De wekelijkse lessen voor de leerkrachten en stagiaires zijn voortgezet. Vanuit het project worden onder andere contacten onderhouden met de School voor Jong Talent, de Internationale basisschool in Den Haag, Stichting Vocaal Talent Nederland, het Kodály Instituut in Kecskemét en de British Kodály Academy. In samenwerking met de educatieve afdeling van het Residentie Orkest en het Koorenhuis werd bij de gemeente Den Haag een scholingsproject aangevraagd voor orkestmusici en muziekschooldocenten die in ‘The Residents’ muzieklessen verzorgen op basisscholen. Deze scholing zal in 2012 gaan plaatsvinden. In december 2011 heeft de eerste tussentijdse audit van het project door het ministerie van OCW plaatsgevonden. Zowel inhoudelijk als wat betreft besteding van de toegekende middelen loopt het project op schema. Theorie der muziek In de afdeling muziektheorie is in 2011 in samenwerking met het bureau kwaliteitszorg en ICLON een uitgebreide enquête uitgevoerd over de inhoud en uitvoering van het muziektheorie-curriculum. De uitkomsten gaven een beeld dat voor een groot deel herkend werd. Er zijn thema’s benoemd die uitgewerkt zullen worden binnen het team van theoriedocenten, in overleg met directie en opleidingscommissie. Het KC koor is een vast onderdeel geworden van het theoriecurriculum en het koor heeft in het Liszt Festival opgetreden. De inhoud en samenstelling van het curriculum is niet gewijzigd, maar wel wordt onderzocht hoe ’improvisatie’voor klassieke studenten al eerder een vanzelfsprekend onderdeel kan worden van het onderwijsprogramma. Theoriedocenten zijn betrokken geweest bij de voorbereiding van het IP Improvisatie dat in januari 2012 heeft plaatsgevonden in het KC. Musicweb is voortgezet met een kleiner team van docenten. Nu de technologie gemoderniseerd is zullen zij hun collega’s instrueren hoe gebruik te maken van Musicweb.

Jaarverslag 2011

pagina 24


Klassieke afdeling In 2011 trok de afdeling Klassieke Muziek nieuwe docenten aan van internationale faam, zoals beide eerste hoboïsten van het Koninklijk Concertgebouw Orkest. Ook een aantal musici uit het Residentie Orkest zijn met name voor de training orkest partijen als docent aan de slag gegaan. Met de master- en senior-docenten werd een bijeenkomst van een weekend belegd om door te praten op onderwijskundige en organisatorische ontwikkelingen. Het orkest programma had als hoogtepunt uitvoeringen van de Gurrelieder olv Reinbert de Leeuw, in samenwerking met Codarts. Drie concerten van dit meesterwerk brachten veel publiek op de been en genereerden enthousiasme voor Schönberg en orkest spelen – de uitvoering werd in de nationale pers geprezen om het niveau. Nieuw was de serie meester/gezel, waarbij een aanpak die al eens in het kamermuziek programma was neergezet nu voluit uitgebuit werd: docenten spelen met studenten samen. Het coachen gebeurt van binnen uit het ensemble. De concerten beginnen met een korte lezing door een wetenschapper op het thema, en een interview met meester en gezel – het publiek waardeert dit enorm. De serie meester/gezel concerten in De Vereeniging in Nijmegen en de Dr Anton Philips Zaal in Den Haag is nu al een succes en zal ook in ‘12/’13 doorgaan. Afdeling zang In juni werd afscheid genomen van de hoofdvakdocenten Barbara Pearson (na een dienstverband van 10 jaar) en Diane Forlano. In september kwamen 2 nieuwe hoofdvakdocenten in de afdeling: Frans Fiselier en Andrew Schroeder. In maart 2011 deden studenten mee in het koor van het project Gurrelieder o.l.v. Reinbert de Leeuw. Verder participeerden studenten veelvuldig in projecten van de oude muziek afdeling (zie aldaar). In april deden studenten mee aan het Springfestival van de compositie afdeling. Compositie studenten componeerden stukken voor 2de jaars zangstudenten die tijdens een concert in het Springfestival werden uitgevoerd. Buitenschoolse projecten waaraan studenten deelnamen waren: De Rotterdamse Operadagen, uitvoeringen van Orfeo, Chr. W. Gluck op paleis Soestdijk, YO Festival, Salone dell’Opera. Studenten gaven hun medewerking als zangsolist in vele kleinschalige projecten buiten de school. In september 2011 werd in samenwerking met het Groot Omroep Koor gestart met een eenjarig Master Practicum Ensemblezang. Na audities werden 2 studenten van de master opleiding tot dit programma toegelaten. Stages Reeds meerdere jaren hebben studenten de mogelijkheid stage projecten te doen bij het Groot Omroep Koor te Hilversum. Derde- en vierdejaars studenten en masterstudenten kunnen door het jaar heen aan verschillende projecten meedoen. In 2011 deden studenten o.m. mee aan The Dream of Gerontius, E. Elgar, o.l.v. Jaap van Zweden en La Gioconda, A. Ponchielli, o.l.v. Bruno Bertalotti. Met het Nederlands Kamerkoor werd overleg gestart over de mogelijkheid tot stages. Dit zal in 2012 leiden tot een stage programma bij het NKK. Gastdocenten in 2011 Erwin Maas, regisseur, januari, workshop Viewpoint Malcolm Martineau, pianist, maart, masterclass liedkunst. Ami Shamir, maart en december, Alexander Therapeut en ostheopaat, cursus Alexander Techniek. Sigrid ’t Hooft, specialiste baroque gesture, workshops in maart en november. Roberta Alexander, zangeres, november, liederen van Franz Liszt. Albert Bonnema, zanger, december, het zingen van muziek van Richard Wagner. David Prins, regisseur, maart/april, workshop drama. Elsina Jansen, regisseuse, december, workshop drama. DNOA Het jaar 2011 stond voor DNOA in het teken van nieuwe samenwerkingen. Na een fraaie productie van Donizetti’s L’Elisir d’Amore met een orkest van het Conservatoirim van Amsterdam, stonden in maart 2011 de opera’s La Voix Humaine en Les Mamelles de Tirésias van Poulenc op het progamma. De regie was in handen van Timothy Nelson (La Voix) en Pepijn Cladder (Les Mamelles). De zangers werden begeleid door het Residentie Orkest onder leiding van Bas Wiegers. Deze succesvolle productie heeft geleid tot een nieuwe samenwerking met het Residentie Orkest in 2013. In augustus 2011 werd de korte opera Il Signor Bruschino van Rossini uitgevoerd in een regie van Floris Visser, de eerste productie in een reeks van samenwerkingen met het Nationaal Jeugd Orkest en Ensemble Academie. Het NJO van de 19e eeuw stond onder leiding van Richard Egarr. Met deze productie ging DNOA voor het eerst op tournee in Nederland en buitenland met als klapstuk een voorstelling in een uitverkocht Konzerthaus in Berlijn. Verder meldt DNOA met trots dat voor het huidige seizoen 11 alumni zijn geëngageerd voor solorollen bij de Nederlandse Opera en dat voor het seizoen 20122013 één student is aangenomen in de operastudio Staatsoper in München en twee in de operastudio van Opera Du Rhin in Straatsburg.

Jaarverslag 2011

pagina 25


Oude Muziek De afdeling Oude Muziek en historische uitvoeringspraktijk blijft onverminderd studenten aantrekken die zich willen specialiseren in dit vakgebied. De reputatie één van de wereldleiders te zijn helpt daarbij om het hoogste niveau studenten binnen te halen en met hen unieke projecten op poten te zetten. Na de triomfen van vorige jaren met Händel’s Agrippina (2009)en de Mariavespers van Monteverdi (2010) is voor het derde jaar op rij een productie van het KC in het Italiaanse festival “Grandezze e Meraviglie” uitgenodigd. Charles Toet dirigeerde deze keer een productie met vespers van Antonio Rigatti. De diversiteit van de afdeling krijgt steeds meer gestalte met zowel aandacht voor hele vroege muziek, zoals in een project o.l.v. prof. Margaret Bent van Oxford University over 14e eeuwse Engelse Muziek, als late muziek van CPE Bach en Telemann waarbij de Koreaanse klaveciniste Sungyun Cho schitterde. Bijzonder was ook het initiatief om bij wijze van experiment een symfonie zonder dirigent uit te voeren, onder leiding van de concertmeesteres Rebecca Huber die haar master research aan deze wijze van uitvoeren heeft gewijd. Er wordt steevast gewerkt aan een verdere integratie van onderzoek in de muziekpraktijk, waarbij studenten worden aangemoedigd het voortouw te nemen. Zo is er een nieuwe opzet gemaakt met historische documentatie, die peer learning en undergraduate research training koppelt aan het gebruikelijke format capita selecta uit de muziekgeschiedenis onder de loep te nemen. Studenten krijgen allengs meer ruimte om eigen projecten naar buiten te brengen, op afstand gemonitord door verschillende coaches. Tweemaal vond een koffieconcert in de Philipszaal plaats dat geheel in eigen beheer door studenten is opgezet. Ook een serie Renaissance concerten is in museum de Lakenhal gerealiseerd in het kader van de tentoonstelling Lucas van Leyden, programmering en uitvoering in handen van studenten. Een van de grote hoogtepunten was het project van een Summer academy Vivaldi in Rome in het festival Oude Muziek in Utrecht o.l.v. Peter Van Heyghen. 75% van de musici en vrijwel alle solisten waren afkomstig van de afdeling en het is voor het eerst dat in dit festival een prominente plaats werd ingeruimd in het hoofdprogramma. Een Spaanse recensent noemde dit concert één van de hoogtepunten van het festival en een helder politiek statement tegen de beknotting van het excellente kunstonderwijs in ons land. Een selectie uit concerten en projecten: januari: La Pellegrina olv Mike Fentross een unieke productie met een groot orkest van Renaissance instrumenten februari: CPE Bach en Telemann in De Glind maart: Lucas van Leyden serie concerten op de zondagmiddag in het kader van de tentoonstelling in Museum de Lakenhal; improvisatie in stijl Philippe Despont en Odile Edouard april: studenten initiatief – programma Lully koffieconcert in de Philipszaal Johannes Passion educatief mmv studenten van de afdeling en Bachensemble Den Haag mei: Engelse Kerk een afsluitend concert met Old English Church music olv prof. Magaret Bent (Oxford) augustus: HFOMU – Vivaldi in Rome olv Peter Van Heyghen en summerschool met concert in het hoofdprogramma van het festival Oude Muziek september: studenten initiatief in de Dr. Anton Philipszaal opera in koffieconcert Opera aria’s oktober: Bach Magnificat olv Jan Kleinbussink als zijn afscheidsconcert OKK november: studenten initiatief Leiden Stadsgehoorzaal “bij het scheiden van de markt” Les Esprits animaux; Rigatti vespers project in festival Grandezze e Meraviglie in Modena december: masterclass Wieland Kuijken, viola da gamba Jazz Niet het aantal aanmeldingen maar wel de instroom in de bachelor opleiding is iets afgenomen ten opzicht van vorige jaren. Deze bewuste keus werd gemaakt om te komen tot een betere balans tussen de diverse instrumentgroepen. Peer-to-peer learning is een essentieel aspect in jazzonderwijs. Deze vorm van leren is alleen mogelijk indien er sprake is van een gebalanceerde studentenpopulatie. Het aantal studenten in de masteropleiding is toegenomen. Door het grotere aantal master studenten kan nu meer samenhang worden gebracht in het praktijk gerichte onderzoek, het onderzoekstype dat het meeste geëigend blijkt te zijn voor de wezenskenmerken van jazz: improvisatie en swing. De samenwerking met de andere afdelingen in het Koninklijk Conservatorium werd geïntensiveerd. Niet alleen in orkestprojecten en master classes van de klassieke en oude muziekafdeling participeerden studenten van de jazzafdeling, ook meer en meer kiezen studenten van andere afdelingen voor keuzevakken en minoren van de jazzafdeling. Dit heeft z’n weerslag gekregen in de eindexamenpresentaties van jazzstudenten waarin meer en meer de grenzen tussen de diverse genres verdwijnen. Hieruit blijkt dat de jazzafdeling slaagt in het streven om jazzmusici te laten afstuderen met zowel een excellent ambachtelijk niveau als een groot artistiek vermogen om in de beroepspraktijk nieuwe paden in te slaan. De samenwerking met de jazzafdeling van Codarts, Rotterdam, werd geformaliseerd en geïntensiveerd. Al jaren zijn studenten van beide opleidingen informeel actief in elkaars jazzgroepen en big bands. Workshops, master classes en big band projecten werden opgezet waarin meer dan voorheen de studenten de gelegenheid wordt geboden van het onderwijsaanbod van beide opleidingen gebruik te maken. Vrijwel alle docenten van het eerste uur, de grondleggers van de jazzafdeling, hebben het stokje overgedragen aan jonge, talentvolle uitvoerende musici met gebleken pedagogische kwaliteiten.

Jaarverslag 2011

pagina 26


Compositie De trend van de afgelopen jaren waarin meer Nederlanders worden aangetrokken is geconsolideerd en ook de jong talent klas compositie bloeit. Het docententeam is uitgebreid met een nieuwe collega; twee prominente docenten bereikten de 65 jarige leeftijd en bouwen gefaseerd af waarbij het behoud van het karakter van de unieke cultuur van de compositieafdeling en het 'geweten' en inhoud door beiden gerepresenteerd prioriteit heeft. Het onderwijs op de compositieafdeling beweegt zich thans ook sterk in de richting van community en op het gebied van educatie. Met projecten als die op begraafplaats Rhijnhof is een totaal nieuw werkveld open gelegd dat grote kansen biedt tot onderzoek dat sterk gerelateerd is aan de samenleving. Evenzo zien we grote kansen voor onze huidige studenten om later werk te vinden in het onderwijs. Juist omdat er tegenwoordig zo veel op de lagere en middelbare scholen wordt gecomponeerd. Vanaf volgend studiejaar zal er standaard een onderdeel educatie binnen het curriculum plaatsvinden in Bachelorjaren II en III. De minor 'educatiecomponist' blijft bestaan. Er is een belangrijk initiatief - 'Het Atelier' -gestart waar een groep studenten (master, instrumentaal, compositie, sonologie etc.) zich bij aangesloten heeft om nieuwe vormen van ensemblespel, improvisatie en compositie te onderzoeken. Discussie en evaluatie zijn hierin sleutelbegrippen. De groep komt wekelijks bij elkaar op een voor hen specifieke plek waar ook een instrumentarium wordt opgebouwd. Het gaat hier om de definitie van een nieuwe speelpraktijk, des te meer relevant wegens actuele ontwikkelingen: mede door pijnlijke kunst bezuinigingen en een veranderend kunstenlandschap wordt de toegang tot die praktijk voor de aankomende jonge componisten complexer. Het ligt in de bedoeling om 'Het Atelier' nu nog als project beschouwd, vast onderdeel van ons curriculum te maken. Met de andere ‘makersafdelingen’ (Sonologie, ArtScience, T.I.M.E en MAR) is er voortdurend overleg om een op relevante onderdelen gezamenlijk curriculum te formuleren met sterke aantrekkingskracht op ook de jongste generatie, die dan binnen een totaal pakket volledig de diepte in kan. Het wereldomspannend probleem van de afname van interesse in theoretische vorming bij jonge mensen heeft binnen de compositieafdeling geleid tot een constante discussie over dat deel van het curriculum. Vakken als ‘experimental theory’ waarin gezocht wordt naar nieuwe aansprekende theoriemodellen, zijn hiervan een voorbeeld. De nieuwste belangrijke uitbreiding binnen de theorie is het praktisch contrapunt waarbij de studenten het contrapunt zingend improviseren volgens de regels uit voorbije eeuwen. Hier komt solfège, koorzang en contrapunt samen. Alle theorie staat in directe verbinding met het hoofdvak. Ook dit jaar zijn docenten en studenten van de compositieafdeling weer ruim in de (internationale) prijzen gevallen. De naam van onze afdeling geniet internationaal een grote en steeds sterker wordende reputatie. Sonologie Het Instituut voor Sonologie houdt zich traditiegetrouw bezig met compositie van elektronische muziek, algoritmische compositie, onderzoek naar klankeigenschappen en muzikale structuren, klanksynthese, uitvoeringspraktijk van live elektronische muziek en de ontwikkeling van soft- en hardware voor interfaces. De studenten wordt een esthetische, praktische en historische context geboden waarin zij naast een gemeenschappelijk lestraject worden aangezet tot zelfstandige werkzaamheden die zich toespitsen op een of meerdere van de genoemde onderwerpen. Naast de bachelor- en masteropleiding wordt nog steeds een eenjarige cursus sonologie gegeven, die al sinds 1966 bestaat. Deze cursus trekt voornamelijk post-graduate studenten uit het buitenland en is een belangrijke voedingsbodem voor de masteropleiding. Bovendien is op basis van vakken uit het cursusaanbod een minor sonologie beschikbaar, die door studenten van andere afdelingen van het conservatorium en door studenten van de Universiteit Leiden gevolgd kan worden. Het Sonology Electroacoustic Ensemble dat onder leiding staat van Richard Barrett is in toenemende mate actief. In het kader van improvisatie waren er in 2011 bovendien workshops met de saxofonist Evan Parker, de pianiste Sarah Nicolls en de trompettist Peter Evans. Nicolls en Evans voerden tevens werk uit tijdens sonologieconcerten. Er waren gastlezingen van Richard Cavell (University of British Columbia), Douglas Kahn (University of New South Wales) en Trevor Wishart (Oxford University). Wishart voerde ook de Nederlandse première uit van zijn avondvullend werk Encounters in the Republic of Heaven. Een aantal studenten heeft deelgenomen aan een serie uitwisselingsconcerten in samenwerking met de Hochschule für Künste Bremen en de Folkwang Universität der Künste in Essen. Het samenwerkingsverband met de stichting ‘The Game of Life’ en hun Wave Field Synthesis luidsprekersysteem is voortgezet. Het systeem staat nu opgesteld in ANNA@KV20 op het Korte Voorhout in Den Haag. Een kleiner WSF-systeen werd door de TU Delft geschonken en is geïnstalleerd in sonologiestudio BEA7. De nieuwe masterstudie Instruments&Interfaces die in samenwerking met STEIM wordt aangeboden is in september 2011 van start gegaan. Er zijn drie studenten aangenomen. Art of Sound In 2011 werden 9 nieuwe studenten (waarvan 3 internationaal) aangenomen uit 28 aanmeldingen. Verdieping en verbreding van het curriculumprofiel Art of Sound heeft voortdurend de aandacht en er wordt nauwlettend gekeken naar nationale en internationale trends. Tevens is aansluiting op de arbeidsmarkt een belangrijk punt; een succesvolle geluidstechnicus van vandaag blinkt uit in zijn vak maar is tevens van meerdere markten thuis. Er werden nieuwe docenten voor Programming & Sequencing, Electronic Music Production en het hoofdvak Producing aangetrokken en er werd een nieuwe tutor benoemd. Er vond een Introductie Portfolio Presentaties plaats van Bachelor 3 en 4 studenten aan alle studenten van de afdeling plus een team van docenten. Daniel Büttner, Sound Product Manager Ableton GA Berlijn gaf een lezing en workshop.

Jaarverslag 2011

pagina 27


Binnen het KC werd er op het gebied van geluidsversterking, concertopname, sessie-opname en studioproductie volop samengewerkt met de afdelingen Jazz, Klassiek, Compositie, Oude Muziek, Docent Muziek, Sonologie, ArtScience en Ligeti Academy. Buiten het KC werd samengewerkt met VPRO - HKU - SAE om opnames te verzorgen voor Radio 4 internet themakanaal Jong Klassiek; Cedar Lake Contemporary Dance: opname van La Malinconia van Theo Verbey voor gebruik in voorstelling van choreografe Regina van Berkel en met het Koorenhuis Den Haag in het kader van het Leve(n)de Muziek educatie project. Studentenprojecten buiten het KC: ASKO - Schönberg Ensemble: Sofia Gubaidulina - Perception, opnames van soundtracks voor gebruik in de uitvoering, geluidsversterking van concert in Muziekgebouw a/h IJ. NTR: aanleveren geluidsopname speciaal gemixt voor TV uitzending Nederland 2. Residentie Orkest: geluidsversterking concert Atrium Den Haag in het kader van Winterparade. Oper Köln: integrale uitvoering Stockhausens SONNTAG aus LICHT wereldpremière, assistent geluidsversterking HOCH ZEITEN De faciliteiten werden geoptimaliseerd en uitgebreid: er werd een nieuw onbemand microfoon uitleensysteem gerealiseerd; opnamestudio A werd voorzien van nieuwe instrument-versterkers, drumstel en monitorsysteem. Docent muziek De afdeling muziekeducatie is actief in het internationale samenwerkingsverband, de European Association for Music in Schools (EAS). Deelname aan de jaarlijkse conferentie en de participatie in publicaties en projecten, leidt tot uitwisseling van visie en onderwijsmethodieken door deelnemende docenten en studenten. In mei 2011 werd Adri de Vugt, docent binnen de afdeling muziek educatie, gekozen tot voorzitter van de EAS. Afgelopen jaar begon de afdeling met de voorbereidingen van een groot internationale conferentie te houden in april 2012 met als thema Craftsmanship en Artisticiteit. De afdeling nam zitting in de redactie die de kennisbasis schreef voor de opleiding Docent Muziek in Nederland. De kennisbasis is gemaakt in opdracht van de HBO-raad en beschrijft het minimumniveau van de theoretische, methodische en praktische kennis waarover de docent muziek moet beschikken om bekwaam verklaard te worden. In deze kennisbasis spelen de learning outcomes, twee jaar eerder geformuleerd door meNet en waaraan de afdeling muziekeducatie een belangrijke bijdrage leverde. In het kader van internationalisering ontving de afdeling Docent Muziek een groep studenten van de Hochschüle fur Musik, Wurzburg en verzorgde voor hen een vierdaags programma met schoolbezoeken, muzikale activiteiten en een methodische uitwisseling. De internationale oriëntatie is ook te zien in de Masterspecialisatie Muziek Educatie. In het afgelopen jaar waren daar studenten vertegenwoordigd uit Korea, Iran, Spanje, Nederland, Brazilie en Mexico. De afdeling presenteerde zich nationaal en internationaal in publicaties en op conferenties. Een van de docenten van de afdeling is lid van de Advisory Board van het wetenschappelijke tijdschrift Music Education Research. De staf van de onderwijsopleidingen overlegde tijdens een bezoek van dr. Brigitte Lion van de Universiteit van Wenen over Life Long Learning en het ontwikkelen van reflectieve vaardigheden binnen het curriculum. Twee onderwerpen staan dit jaar op de agenda van de afdeling: eerder genoemde Life Long Learning en de betekenis van het begrip “artisticiteit” binnen het muziekonderwijs. De afdeling Docent Muziek zij-instroom kent een stabiel aantal studenten. 17 studenten namen dit studiejaar deel aan het 2-jarig curriculum. Jaarlijks wordt de module CKV afgesloten in een Europese stad, dit jaar was dat Malaga. Tijdens een vierdaags bezoek hebben de studenten verschillende opdrachten ontworpen en op bruikbaarheid getest. Met deze opdrachten worden leerlingen uit het voortgezet onderwijs gestimuleerd om actief met Kunst bezig te zijn. Ook al gaat het om contractonderwijs, er wordt vooral gebruikt gemaakt van docenten die ook werkzaam zijn in de dagopleiding Docent Muziek. Kennis en inhoud worden op deze manier regelmatig door beide opleidingen gedeeld. Voor de dagopleiding Docent Muziek betekende de start van 2011-2012 het tweede jaar van een nieuw curriculum. Nieuwe vakken als Musiceerlab en uitgebreide praktijkoriëntaties, evenals peerlessen gitaar & drums werden geëvalueerd en voortgezet. Hierachter schuilt de visie dat voor de bredere beroepspraktijk (niet alleen het reguliere onderwijs) een breder oriëntatietraject nodig is en meer focus op het muzikaal/artistieke element van het onderwijsprogramma. Vanaf september 2011 is voor de 2e jaars studenten een nieuwe opzet van de methodiek Voortgezet Onderwijs van start gegaan. Digitalisering speelt hier een belangrijke rol. In het vaste curriculum werd de module “educatieve vaardigheden” opgenomen. Alle studenten maken kennis met verschillende leerprocessen en oriënteren zich op de praktijk van het werkveld van de muziekdocent. Het nieuwe programma van de minor educatie kende haar tweede afstudeergroep. 11 studenten ontvingen het bijbehorende certificaat. De staf van de onderwijsopleidingen overlegde tijdens een bezoek van dr. Brigitte Lion van de Universiteit van Wenen over Life Long Learning en het ontwikkelen van reflectieve vaardigheden binnen het curriculum. Twee onderwerpen staan dit jaar op de agenda van de afdeling: eerder genoemde Life Long Learning en de betekenis van het begrip “artisticiteit” binnen het muziekonderwijs. Music Master for New Audiences and Innovative Practice Dit jaar namen 10 studenten deel aan dit programma. Tijdens de Summerschool op Schiermonnikoog, waar studenten en docenten van alle partner instituten (uit Groningen, Londen, Stockholm en Reykjavik) een tiendaags Intensive Project volgden, presenteerde Merel van Geest met goed gevolg haar Action Research op haar afstudeerproject. Zij is daarmee de vijfde alumnus van deze master. Van de vijf studenten in het twee jaar van deze Master, stopte er een haar studie vanwege het verwerven van een nieuwe baan. Een andere student moest vanwege tegenvallende studieresultaten ontraden worden zijn studie voort te zetten. De drie overigen

Jaarverslag 2011

pagina 28


zetten zich met veel elan aan het uitvoeren van hun Professional Integration Project. Vier nieuwe studenten werden toegelaten tot het eerste studiejaar van deze master: twee afkomstig van het Conservatorium van Amsterdam, een studente uit Boekarest en een student die haar bachelor voltooide aan het Koninklijk Conservatorium. Daarnaast werd aan de vier zogenaamde compulsory modules in het eerste studiejaar, deelgenomen door acht masterstudenten van andere studierichtingen aan het Koninklijk Conservatorium resp. Master Pedagogiek, Master Compositie, Master Klassiek. T.I.M.E. This Is Music-theatre Education De masterspecialisatie muziektheater is in 2010 een pilot gestart met dertien studenten (tweeëntwintig auditanten) uit diverse kunstdisciplines. T.I.M.E. werkt nauw samen met muziektheaterensemble De Veenfabriek en deelt hiermee uit praktisch oogpunt werkruimte in Leiden. De opleiding beoogt midden in de maatschappij en praktijk te staan. Omdat T.I.M.E. muziektheater als middel ziet om zich geëngageerd tot de wereld te verhouden krijgt de maatschappelijke context ruime aandacht. Ontwikkelingen in het werkveld en de maatschappij als ook de ervaringen van studenten worden meegenomen in de curriculumontwikkeling om deze scherp en actueel te houden. In de visie van T.I.M.E. is muziektheater de podiumkunstvorm waar theater en muziek elkaar versterken zonder te illustreren (musical) of te domineren (opera). Compositorische principes worden toegepast op theatrale elementen. Verschillende disciplines manifesteren zich gelijkwaardig ten opzichte van elkaar en elke discipline is bereid ruimte te maken voor de ander. Deze filosofie wordt doorgevoerd in de werkwijze van T.I.M.E. waar het ensemble als leervorm geldt. De nadruk ligt op het collectieve maakproces, het ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal door het uitwisselen van kennis en vaardigheden uit verschillende kunstdisciplines. De studenten leren een bepaalde methode en attitude van werken aan, een mentaliteit die ten grondslag ligt aan het maakproces in het muziektheater. Zij zijn verantwoordelijk voor alle facetten van het productieproces en maken zo grondig kennis met de beroepspraktijk. De resultaten van hun onderzoek krijgen vorm in een professionele productie die in Theater aan het Spui in première gaat en daarna op landelijke tournee. In 2011 gaan negen studenten door naar het tweede jaar, drie krijgen een negatief advies, één zwaait zelf af. De studenten maken in trio’s in opdracht van Yo! Opera Festival (najaar 2011) drie short opera’s. Eind 2011 zoekt elke student individueel contact met een (groot) bedrijf om zes tot acht weken te infiltreren op kantoor en een muziektheatraal werk voor publiek te leveren. Gedurende het hele mastertraject hebben de studenten intensief en wezenlijk contact met maatschappelijke coaches - CEO’s uit het bedrijfsleven, de publieke sector en de wetenschap - om zich te verhouden tot de ander en het andere buiten de reguliere kunstpraktijk. Het eigen onderzoek en de bevindingen uit genoemde projecten vormen de leidraad voor de eindproductie waarmee de eerste T.I.M.E.lichting medio 2012 zal afstuderen.

Jaarverslag 2011

pagina 29


HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Artistic Research In 2011 studeerden de eerste vijf studenten Master Artistic Research af; hun afstudeerwerken werden getoond tijdens de eindexamententoonstelling van de KABK: -Kaja Wie vander Pas: ‘They are interactive’ (object/ sculptuur) -Aimée Zito Lema: ‘Research Table, compositon’ 1 (foto) -Zoë Kate Reddy: ‘Silver Singing Solder’(poster) -Kristina Benjocki: ‘Stil live with apples, clock, skull, Yoda and my brother’(foto) -Laure van der Hout: ‘Guided tour for a Show’ (text work) Er werden bezoeken aan galerieën en ontmoetingen met de curatoren van deze instellingen georganiseerd: Bak,Utrecht/Cosmin Costas, Witte de With, Rotterdam/Zoë Gray, STROOM, Den Haag/Maaike Lauwaert, Wiels, Brusel/Angie Vandijcke. Er werden/worden lezingen gegeven door vooraanstaande kunstenaars en denkers en onderzoekers als Erwin Wurms, Jasper Copes, Carlyn Birdsall, Henk Borgdorff, Thomans Berghuis en Erin Lacour en workshops geleid door Rory Pilgrim, Jeremiah Day, Adva Zakai&Einat Tuchman, Leonhard de Paepe en Jannah Loontjens. De MAR participeert in de CASS-concerten reeks georganiseerd door de afdelingen compositie en sonologie van het Koninklijk Conservatorium en de Interfaculteit Artscience. Op deze concerten/presentaties presenteren studenten mengvormen van compositie, improvisatie, elektronica, performance, muziek en theater. De uitgevoerde werken worden door de makers toegelicht en na de pauze is er informele discussie. De Master Artistic Research biedt een tweejarige Opleiding voor studenten uit beide faculteiten. Het studieprogramma bestaat uit een praktisch deel (praktijk en onderzoek) en theoretisch deel. In de realiteit worden deze activiteiten als één geïntegreerde praktijk gezien. De status van wat als onderzoek of als kunstwerk wordt beschouwd is flexibel en altijd in beweging. De focus ligt op het ontwikkelen van en geschikte vorm voor het onklare werk,en is gebaseerd op ideeën en de eisen van de inhoud van het materiaal zelf. Er is de ontwikkeling gaande waarin kunstenaars, musici en ontwerpers hun focus meer verleggen naar het discursieve perspectief van de kunstpraktijk en bat d cognitieve functie van het kunstwerk. De Master Artistic Research creëert ruimte voor een diversiteit in onderzoeksmethoden, zoals aan de hand van dialoog, relevante literatuur, het verzamelen van beeld en materiaal, het ontwikkelen van visuele-, tekstuele- of geluidsarchieven, het kijken en maken van films, aan de hand van interviews, hete bezoeken van tentoonstellingen of het ondernemen van experimenten in samenwerking met studenten uit andere disciplines. De onderzoeksvraag van elke individuele student vormt het uitgangspunt. Gedurende de studie wordt geleerd te reflecteren op eigen werk, analyseren en verder ontwikkelen van ideeën en vindingen, en hoe deze schriftelijk en verbaal te communiceren. Het resultaat van het onderzoek is in de eerste plaats een artistiek product in de breedste zin des woords. De Hogeschool der Kunsten is één van de drie instituten in Nederland die een traject Artistic Research aanbieden. Het Haagse mastertraject onderscheidt zich door de geïntegreerde benadering van theorie en praktijk.

Dansvakopleiding Omdat de Dansvakopleiding zich richt op de academische dans waar sprake is van fysiek hoge, specifieke eisen, is er ook sprake van strenge selectie. Om uitval te beperken efficiëntie te verhogen, maar ook om de jonge danstalenten een veelzijdige omgeving te kunnen bieden, is in 2011 in samenwerking met Codarts de mogelijkheden tot het inrichten van een tweede opleidingssprofiel waarbij de klassieke ballettechniek wordt aangevuld met andere technieken en perfomance skills onderwerp van onderzoek. Uitwisselingen Zoals ook vorig jaar, bezochten de leerlingen van balletgroep V de “Staatliche Ballettschule Berlin” waar ze deelnamen aan de dagelijkse ballet, moderne- en caractèrelessen. Een tegenbezoek van de Berlijnse leerlingen wordt spoedig verwacht. Gastdocenten In 2011 kregen onze HBO-dansstudenten les van: Katarina Wester, Reuven Voremberg, Bastien Zorzetto, Arlette van Boven, Milena Twiehaus, Amy Raymond, Ted Willemsen, Javier Torres, Monique Sand, Shirley Esseboom, Roger van der Poel, Yannick Sempey, Flemming Ryberg, Olga Evreinoff, Valentina Scaglia, Giovanni di Palma. Beoordelingen Externe examencommissieleden dit jaar waren: Rachel Beaujean hoofd artistieke staf van Het Nationale Ballet, James Vincent artistiek directeur Nederlands Dans Theater en Christiane Marchant balletmeester Koninklijk Ballet van Vlaanderen. Beurzen/ stages / contracten/ wedstrijden In Januari werden HBO – studenten Floor Eimers en Anna Benyó tijdens de jaarlijkse auditieles van de stichting Dansersfonds ’79 geselecteerd. De prijs, een geldbedrag waarmee een dans-zomercursus kan worden gevolgd. Tijdens de Avond van de Jonge Danser wedijveren 4 jonge, talentvolle dansers van 4 Nederlandse dansopleidingen om de titel ‘Beste jonge danser van Nederland 2011’ De winnaar werd Floor Eimers HBO-dansstudent KC.

Jaarverslag 2011

pagina 30


M.i.v. oktober zijn Anne Ofman en Andrea Boerema voor een seizoen werkzaam als stagiaire bij het Internationaal Danstheater. Samenwerking De dansvakopleiding steunt de Italiaanse “FormAzione Terpsicore”, een organisatie die Italiaans danstalent de mogelijkheid biedt kennis te maken met voor hun nog onbekende docenten en choreografen. Zo gaven 2 van onze docenten Esther Protzman en Laurence Korsenti academische theater aan leerlingen in Genova en Barletta. Andere instituten die aan dit programma meewerken zijn: Princesse Grace Dance Academy Monaco, Ballettschule Basel, ArtEZ dansacademie Arnhem, Conservatorio de Dansa de Lisboa en de Koninklijke Balletschool Antwerpen. Afgestudeerden Danielle Bezaire Daan van den Akker Sem Sjouke Richèl Wieles Amber Stolk

- Mecklenburgisches Staatstheater Schwerin - Bundesjugendballett Hamburg - American Ballet Theatre New York - Slovene National Theatre Ljubljana – Peridance New York

Interfaculteit ArtScience In 2011 organiseerden de eindexamenkandidaten (bachelor en master) voor het eerst gezamenlijk een publieke eindexamenpreview, in navolging van het voorbeeld van de afdeling Beeldende Kunst. Met dit doel is een stichting opgericht, en als onderdeel van hun beroepsvoorbereiding waren de studenten verantwoordelijk voor het werven van fondsen, het zoeken van locaties, het verzorgen van de publiciteit en de uitgave van een kleine catalogus. Voor de eindexamencommissie was het duidelijk merkbaar dat deze groepsactiviteit een positieve invloed had op het niveau van de eindprojecten. Vijf van de tien nominaties voor de STRP Talent Pit Award in 2011 waren werken van ArtScience studenten. Met haar eindexamenwerk won Nicky Assmann een honorary mention van de Europese ‘Startpoint Prize for Emerging Artists’ in Brno, Tsjechië. Derdejaarsstudent Matthijs Munnik won een ‘Art and Genomics’award, bestaande uit een beurs en een expositie in Naturalis. Hetzelfde project was in december ook genomineerd voor de Rotterdamse designprijs en te zien in Museum Boymans van Beuningen. Met de pensionering van twee docenten zet de ontwikkeling zich verder door die in 2009 is ingezet in de richting van een kleiner kernteam van docenten en een grotere inzet van gastdocenten. Waar mogelijk wordt de inzet van gastdocenten gekoppeld aan samenwerkingen met instellingen in het veld. In het najaar van 2010 waren voorbeelden hiervan de gastlessen door Esther Polak en Ivar van Berkum als onderdeel van een project van P.A.I.R. op locatie in Scheveningen, en de twee cursussen die werden verzorgd door Maurizio Martinucci, Sonia Cillari, Dmitry Gelfland en Evelina Domnitch, als verder invulling van de voorgenomen samenwerking met het Optofonica Lab in Amsterdam waar zij deel van uitmaken. Onderdeel van de gastlessen in 2011 waren twee unieke workshops: een workshop in Synthetische Biologie door Nadine Bongaerts en Eva Brinkman van het bedrijf Biotecture en een workshop in deeltjesfysica door Domnitch en Gelfand van het Optofonica Lab. Beide workshops waren verkenningen van het artistiek potentieel van recente wetenschappelijke inzichten op het gebied van biotechnologie, respectievelijk quantumfysica op een manier die uniek is in Nederland. De ambitie is om deze lijn voort te zetten. In het najaar van 2011 zijn er een aantal vergaderingen geweest om de procedure van de semesterbeoordelingen, de beoordelingscriteria en qualificaties te herzien. Deze beoordelingen nieuwe stijl zullen in 2012 worden ingevoerd.

Jaarverslag 2011

pagina 31


Interfaculteit School voor Jong Talent De sinds 1956 functionerende en voor Nederland unieke Interfaculteit School voor Jong Talent (SvJT) integreert regulier onderwijs vanaf groep 7 van de basisschool met een opleiding dans en de vooropleiding muziek en beeldende kunst. Het voortgezet onderwijs biedt alle profielen aan, van VMBO tot en met Gymnasium. De SvJT heeft aan de ene kant een regionale functie als (voor)opleiding, maar heeft daarnaast de functie om nationaal toptalent aan te trekken en door een met het HBO geïntegreerde omgeving de juiste training en begeleiding te bieden. De leerlingenpopulatie van de interfaculteit is inmiddels afkomstig uit heel Nederland. De opleiding dans en de vooropleiding muziek en beeldende kunst zijn toegankelijk voor interne en externe leerlingen. Interne leerlingen volgen het reguliere PO- of VO-onderwijs binnen de muren van de Hogeschool. Externen daarentegen doen dit in hun eigen woonomgeving en volgen dus alleen het specifieke pakket aan kunstvakken. Hierbij dient te worden vermeld dat de Interfaculteit het aantal externe leerlingen sterk afbouwt. De interfaculteit is ervan overtuigd dat de interne variant een veel betere basis vormt om jonge talenten voor te bereiden op een succesvolle doorstroom naar het hoger kunstonderwijs.

School voor Talent 2011

Jong

Primair Onderwijs

Voortgezet Onderwijs

totaal

Interne leerlingen Externe leerlingen

32 20

149 13

181 33

Totaal

52

162

214

Naast het eerder beschreven onderwijs biedt de SvJT in bepaalde instrumenten Projecten Initieel onderwijs aan voor de doelgroep 5- tot 7-jarigen, de zogeheten Pi-cursussen. Dit gebeurt op woensdagmiddagen en zaterdagen en bestaat momenteel, naast een stevig algemeen muzikaal fundament, uit de instrumentale varianten piano, viool, cello, blokfluit en slagwerk. In 2011 waren er 105 Pi-cursisten. Het aan het KC ontwikkelde curriculum, met bijbehorende specialistische docenten van eigen kweek is inmiddels ook i.s.m. het Utrechts Centrum voor de Kunsten ook in Utrecht verzorgd. Het ligt in de lijn der verwachting dat de SvJT deze PI-expertise in de komende jaren met nog andere steden/kunstzinnige centra zal delen, of zelfs te komen tot een nationaal Pi-curriculum. Daarnaast is er een aantal externe opleidingstrajecten voor leerlingen beeldende kunst (zoals de “kidsclub” met gemiddeld 15 cursisten per bijeenkomst) en voor jonge dansleerlingen (de zgn. “oriëntatiecursus” met 13 cursisten).

School voor Talent 2011

Jong

Beeldende kunst Dans Muziek Totaal

Interne leerlingen PO/VO

Externe leerlingen PO/VO

totaal

21 85 75

33

21 85 99

181

33

214


Voor hen die zich willen voorbereiden op het toelatingsexamen van de KABK of het KC, maar dat niet via de School voor Jong Talent doen, bestaat de mogelijkheid zich in te schrijven op het specifieke Voorbereidend Jaar van de betreffende faculteit. In 2011 ging het om 39 cursisten op de KABK en 10 op het KC. BEELDENDE KUNST Interfaculteit School voor Jong Talent

In maart hebben alle leerlingen in de Megastores gewerkt aan een project dat resulteerde in de tentoonstelling Winkel Wonderland. Vlak daarna hebben de onderbouw leerlingen grote lichtbollen beschilderd voor het Light

Jaarverslag 2011

pagina 32


Art Festival in Kijkduin. Na een veiling van deze bollen ging de opbrengst van ruim € 1500,= naar het goede doel en dat was dit jaar het Juliana Kinderziekenhuis. In mei zijn alle zes examenleerlingen toegelaten tot een kunstacademie (KABK, Rietveldacademie, Fotoacademie, Willem de Kooningacademie), een optimale doorstroom. In juni is de onderbouw weer naar Terschelling geweest om een week lang ondergedompeld te worden in kunst en cultuur tijdens het Oerolfestival. De zomervakantie was nog niet voorbij of er was een excursie naar Den Bosch om een gastdocent in het Europees Keramisch Werk Centrum te bezoeken. De maanden september en oktober stonden in het teken van overkoepelende projecten. Alle leerlingen hebben een kunstwerk gemaakt geïnspireerd op de gerestaureerde wandschildering van de kunstenaar Willem Hussem die te bewonderen is in Theater Dakota. Er is hard gewerkt en de resultaten waren een maand lang te zien op verschillende plekken in dit nieuwe theater. De belangstelling was overweldigend. In oktober is er onder professionele begeleiding van twee examenstudenten Grafisch Ontwerpen gewerkt aan het ontwerpen van een CD-hoes voor het AKO Kerstconcert. Een deskundige jury heeft een winnend ontwerp uitgekozen dat in grote oplage is verspreid door de sponsor Siemens. Van 11 t/m 16 oktober zijn alle leerlingen uit de bovenbouw naar Venetië geweest om daar o.a. de Biënnale te bezoeken. De reis – kunst zien, maken en ontdekken – was zeer inspirerend. Verder hebben de leerlingen deelgenomen aan een workshop tijdens festival Rewire in creatief warenhuis HOOP en zijn ze eind december op excursie naar Antwerpen geweest om vier musea te bezoeken. MUZIEK Interfaculteit School voor Jong Talent

In 2011 is het curriculum geconsolideerd en een verbeterd jazz-curriculum geïmplementeerd. Het niveau van orkestspel werd versterkt en de aansluiting met HBO op terrein van muziektheorie verbeterd en ter verhoging van de kwaliteit van het studeren is er een begin gemaakt met studiebegeleiding door muziekdocenten. Meer leerlingen nemen deel aan de interne variant (regulier PO-of VO-onderwijs binnen de muren van de Hogeschool) van het onderwijs. Leerlingen hebben zich laten horen via allerlei bijzondere presentaties: eind januari werd een kamermuziekconcert gegeven in de foyer op de Amstel van het Amstel Hotel Amsterdam; en eind mei een soortgelijk concert op die plek. In de kleine zaal van de muziekcentra in Eindhoven en Utrecht presenteerden in maart leerlingen zich met een deel van hun eindexamenprogramma onder de titel de Oogst van Jong KC. In de Ridderzaal speelden in november Sonja Schravezande , Hadewych de Vos , Drummado Wijnhamer en Jasmijn Burger het Requillement van Charles Dancla bij gelegenheid van de uitreiking van de Children´s Peace Prize; een prijs voor gehandicapte kinderen die iets bijzonders voor de wereld hebben gedaan. De samenwerking met het Nederlands Blazers Ensemble werd versterkt. Een reeks workshops in het begin van 2011 onder leiding van compositiedocent Calliope Tsoupaki, gekoppeld aan een compositieopdracht voor kamermuziek leidde tot uitvoering van deze composities door leerlingen van de School voor Jong Talent tijdens het Jong KC Zomerfestival. In samenwerking met het Nederlands Blazers Ensemble is in september de dag van de jonge blazer georganiseerd. Hieruit is het jongjongNBE voortgekomen, een ensemble van kinderen, jonger dan 15 jaar. Dit ensemble repeteerde een aantal keren in het KC en gaf zijn eerste concert tijdens de finale van de december familieconcerten van het NBE. In april namen dertien leerlingen uit de onderbouw om deel te nemen aan de internationale strijkersweek Stringtime Nieder Rhei te Goch. De afgelopen jaren bleek dat steevast een groot succes. Een week lang intensief les, kamermuziek spelen met kinderen uit andere landen en deelnemen aan het orkest blijkt bijzonder inspirerend. Ook het verblijf in gastgezinnen draagt enorm bij aan de ontwikkeling van de kinderen. Onze eigen viooldocent Koosje van Haeringen was één van de docenten daar. In april werd door de deelnemers aan Stringtime een concert gegeven in de Arnold Schönbergzaal in het KC. DANS Interfaculteit School voor Jong Talent

De informatie over de dansafdeling van de School voor Jong Talent is geïntegreerd in de voorgaande paragraaf ‘Dansvakopleiding’.

Over het reguliere onderwijs van de School voor Jong Talent Algemene informatie Via een convenant zijn de Stichting Rijnlands Lyceum en de Haagsche Schoolvereeniging samenwerkingspartners. Ook is de School voor Jong Talent lid van het Pre University College van de Universiteit Leiden. Hierdoor kunnen de leerlingen desgewenst deelnemen aan het onderwijsprogramma aldaar. Met het Segbroek College (Den Haag) is er samenwerking op het gebied van het vak Kunstvak Muziek, waarbij leerlingen van genoemde scholen verrijkingsmodules volgen op het Koninklijk Conservatorium. Een nieuw samenwerkingscontact met het Stanislascollege zal in 2011 zijn beslag krijgen. Dat geldt ook voor de samenwerking met de VCPS (Vereniging Cultuur Profielscholen). Daarnaast onderhoudt de School voor Jong Talent contacten met partnerscholen in Veneto Vittorio, Praag, Dresden, Wells, Berlijn en Cobham.

Jaarverslag 2011

pagina 33


Het jaar 2011 was een stabiel schooljaar. In dit verslag worden slechts de belangrijkste ontwikkelingen in 2011 vermeld. Een deel ervan komt rechtstreeks voort uit de doelstellingen zoals vermeld in het Schoolplan 20092012. In 2011 werden de cijfers zoals die aangeleverd dienen te worden aan inspectie vermengd met de gegevens van het Rijnlands Lyceum Wassenaar. De kwaliteitskaarten werden daardoor onzuiver. De ontvlechting van deze gegevens heeft veel (vermijdbaar) extra werk opgeleverd. Inmiddels levert de SvJT haar eigen gegevens via een eigen sub-brinnummer aan (02GP-4) waardoor deze vermenging van gegevens tot het verleden hoort. In 2010 vernamen wij van het Rijnlands Lyceum Wassenaar dat deze over enkele jaren het vmbo zal afstoten. Binnen de SvJT is er breed draagvlak, gesteund door het College van Bestuur, om jonge talenten met een vmbo-advies toch te blijven bedienen. In 2010 is een eerste stap gezet in de ontwikkeling van een specifiek traject voor deze (zeer kleine) groep leerlingen, zodat zij ook in de toekomst bij de SvJT welkom blijven. In 2011 is gestart met de voorbereidingen om te komen tot een havo-kans klas. Via deze havo- kansklas kunnen leerlingen met een vmbo-advies alsnog doorstromen naar de havo (na eerst een staatsexamen vmbo te hebben afgelegd) Om deze ontwikkeling goed vorm te geven is er een vmbo-stuurgroep opgericht bestaande uit de SL en een aantal collega’s. In 2010 heeft de SvJT samen met het Gerrit van Veen college (Amsterdam) en de Havo voor Muziek & Dans (Rotterdam) de stichting “DAMU” opgericht om in samenwerking met het Ministerie van OCW te komen tot een nieuwe herziene raamregeling. De ‘DaMuregeling’ is de opvolger van de ‘raamregeling’ waardoor de leerlingen vanuit het Ministerie gefaciliteerd worden om dans of muziek op te nemen in hun programma. De regeling zorgt ervoor dat de SvJT officiële dispensatie krijgt voor bepaalde vakken, waardoor er meer ruimte ontstaat om aan dans/muziek te besteden. Leerlingen die voor dans of muziek kiezen, mogen daarmee bepaalde vakken zoals lichamelijke opvoeding en techniek compenseren met de kunstvakken. Door nieuwe onderwijswetgeving (1040 –uren discussie) en de nog te verwachten onderwijsbezuinigingen loopt de DAMU-regeling vertraging op. Naar verwachting zal pas in 2012 deze nieuwe regeling de Staatscourant worden gepubliceerd. Resultaten van het reguliere voortgezet onderwijs De examenresultaten in 2011 waren uitstekend: slechts één leerling in het vwo en één leerling uit de havo behaalden het eindexamen niet. Alle andere leerlingen slaagden. Schooltype

Aantal kandidaten

Geslaagd 2010

Vmbo (tl)

6

6

100%

Havo

9

8

88%

Atheneum

8

7

88%

Schooltype

aantal kandidaten

vervolgstudie:

Vmbo (tl)

6

5 leerlingen doorgestroomd naar havo SvJT 1 leerling naar andere opleiding ()toerisme ROC)

Havo

Atheneum

9

8

2 leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO beeldende kunst (KABK) 1 leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO beeldende kunst (elders: ArtEZ en Willem de Kooning) 2 leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO Dans (KC) 2 leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO Muziek (KC) 2 leerlingen zijn andere studie gaan volgen, niet toegelaten voor de Dansvakopleding 2 1 1 1 1 1 1

leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO muziek KC leerling is doorgestroomd naar HBO ballet KC leerling bk is doorgestroomd naar Rietveldacademie leerling bk is doorgestroomd naar Nederlandse film en televisie academie leerling krijgt stagecontract bij Internationaal Danstheater leerling gaat dansen bij de Christian Dance Company leerling gaat medicijnen studeren, tevens aangenomen op de KABK

Jaarverslag 2011

pagina 34


Jaarverslag 2011

pagina 35


Kwaliteitszorg en studeerbaarheid binnen de instelling Kwaliteitsbewaking van kunstvakopleidingen Binnen het totale aanbod van opleidingsprogramma’s en onderwijsinstellingen van het hoger en wetenschappelijk onderwijs nemen de kunstvakopleidingen ten aanzien van de kwaliteitsbewaking een eigen positie in als gevolg van de wijze waarop de beoordeling van de competentieontwikkeling, en in het bijzonder de beoordeling van het ambacht en de artistieke vermogens, plaatsvindt. Op grond van onze traditie van beoordelen zijn wij goed in staat om kandidaat-studenten te selecteren. In de wereld van de kunsten vinden beoordelingen immers voortdurend plaats: tijdens elke les, bij iedere werkbespreking, naar aanleiding van elke presentatie of voorspeelavond, binnen het curriculum en later in de praktijk. De door de hogeschool gevoerde kwaliteitsbewaking zet in op beoordeling, selectie, het onderwijsprogramma en de kwaliteit van de onderwijsgevenden. De eerste stap in de keten van kwaliteitsbewaking is het wegen van het artistieke vermogen en de artistieke potentie tijdens de aanmelding voor de kunstopleiding en in voorkomende gevallen zelfs al eerder tijdens de vooropleidingen. Binnen de HdK betekent dit dat slechts een beperkt deel van alle aanmeldingen wordt gehonoreerd. Zo wordt bijvoorbeeld van de vele jonge dansers die zich aanmelden slechts een klein percentage van 15 tot 20% toegelaten tot de dansvakopleiding.


Het College van Bestuur heeft ervoor gekozen de faculteiten op het gebied van de onderwijskundige aanpak en de onderwijskundige processen zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren. Voor een aantal andere beleidsterreinen, waaronder financiën en personeelszaken en ook kwaliteitszorg, kiest het CvB voor een hogeschoolbreed beleid of hogeschoolbrede oplossingen, waarbij de faculteiten zelf de verantwoordelijkheid dragen voor de operationele uitvoering van het beleid. Binnen de KABK is de facultaire kwaliteitszorg sinds 2001 in handen gelegd van een speciale functionaris. In de afgelopen jaren is er een aanzienlijk aantal enquêtes uitgezet onder de direct en indirect betrokkenen bij de Academie. De uitkomsten worden gebruikt om het beleid via verbetervoorstellen bij te stellen. Binnen het KC is de kwaliteitszorg tot het najaar 2007 bij verschillende functionarissen belegd. Sindsdien is een volledig kwaliteitszorgsysteem geïmplementeerd waarvoor twee functionarissen (in totaal 1,2 fte) zijn aangesteld. De Hogeschool rekent het tot zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid om in een open dialoog inhoud te geven aan onderwijs en onderzoek. Deze dialoog stelt de hogeschool in staat zowel te anticiperen op de steeds veranderende vragen die kunst, cultuur en de samenleving stellen, alsook die vraagstelling te beïnvloeden en zelfs te sturen. Uiteraard geldt het beroepsveld daarbij als een voorname partner. Daarnaast gelden ook de beroepsverenigingen, het onderwijs (vanwege de instroom in de voortrajecten en de doorstroommogelijkheden), de overheden, de brancheorganisaties en de internationale samenwerkingpartners als ‘betrokken partijen’. Ten aanzien van de contacten met het beroepsveld behoeft het geen nadere toelichting dat de Hogeschool een omvangrijk netwerk aan contacten heeft. Niet alleen op bestuurlijk niveau maar ook inhoudelijk, doordat bijna het complete docententeam van Academie en Conservatorium actief is in de beroepsuitoefening. Dit biedt een ongekende rijkdom aan contacten in binnen- en buitenland. Verder participeren de directies in diverse besturen van lokale, regionale, landelijke en internationale culturele organisaties. Dat de Hogeschool zich bewust is van het feit dat formeel en frequent overleg met het werkveld van toegevoegde waarde is, blijkt uit het feit dat deze contacten inmiddels als vast onderdeel zijn ingebed in het onderwijsproces via de breed georiënteerde werkveldcommissies. Ook de lectoraten hebben de afgelopen jaren een belangrijke initiërende rol gespeeld waar het gaat om het organiseren van meer formele momenten waarop kunstvakonderwijs en kunstpraktijk elkaar ontmoeten. Op diverse momenten hebben levendige dialogen plaatsgevonden tussen vertegenwoordigers uit het werkveld en medewerkers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten zijn vastgelegd in verslagen en in publicaties. In november 2009 is binnen beide faculteiten een interne enquête uitgezet naar de waardering van en ervaring met het onderzoek dat door de Lectoren en in het kader van het Raak-Project wordt verricht. De resultaten van dit onderzoek worden actief ingezet bij verbetering van het onderwijs en meegenomen in diverse gremia zoals breed georganiseerde bijeenkomsten op het terrein van curriculumvernieuwing binnen het KC. In 2011 is dit onderwerp expliciet aan de orde gesteld tijdens een serie bijeenkomsten met docenten en andere sleutelfiguren die binnen de Hogeschool met onderzoek bezig zijn. Accreditatie/instellingstoets In het licht van het vernieuwde accreditatiestelsel heeft de Hogeschool der Kunsten besloten deel te nemen aan de versnelde invoering van de instellingstoets kwaliteitszorg. In 2011 is ook binnen beide faculteiten een aanvang gemaakt met de voorbereidende werkzaamheden daarvoor, met name door het inventariseren van mogelijke bouwstenen voor de kritische reflectie. In het kader van dit jaarverslag wordt de kwaliteitszorg verder per faculteit beschreven.

Jaarverslag 2011

pagina 36



Bij de interne kwaliteitszorg van de KABK zijn medewerkers, studenten, alumni en het werkveld van de studierichtingen actief betrokken. Zowel academiebreed als binnen de studierichtingen wordt groot belang gehecht aan het kwaliteitsbeleid. De Academie peilt de mening over het onderwijs en de resultaten. Dit gebeurt intern bij studenten en medewerkers en extern bij oud-studenten, gecommitteerden, belangrijke personen in de wereld van kunst en ontwerp, stagebedrijven en kunstinstellingen in het werkveld. In 2011 zijn de volgende interne onderzoeken uitgevoerd. - Studieonderdeel evaluatie. Dit onderzoek loopt al sinds 2004-2005. Aan de hand van de bevindingen wordt het programma waar nodig bijgesteld en worden met docenten eventuele aandachts- en verbeterpunten besproken. In 2011 heeft de studieonderdeelevaluatie ruim 4500 responsformulieren opgeleverd. Het algemene beeld is dat de waardering van de studenten een stijgende lijn vertoont. De totaalscore op ruim 60% van de formulieren lag boven 3,75 (op een schaal van 1-5), tegen 54% in het vorige jaar, en er is een duidelijke verbetering van de scores zichtbaar bij onderdelen die in het afgelopen jaar minder goed scoorden. - Studentenpanels. Ook in 2011 hebben er weer panelgesprekken plaatsgevonden tussen de directeur en studentvertegenwoordigers van alle opleidingen (voltijd en deeltijd). Hierbij zijn zowel programma-gebonden zaken aan de orde gekomen als onderwerpen die meer met de studie-omgeving (faciliteiten, huisvesting, organisatie) te maken hebben. - Externe deskundigen. Aan deskundigen uit het werkveld die aanwezig zijn bij de eindexamens wordt na afloop een formulier toegestuurd waarin gevraagd wordt naar hun ervaring met de procedure en naar hun beoordeling van het niveau van de kandidaten. Ook is gekeken naar de beoordelingen van de externe deskundigen ten opzichte van die van onze eigen examinatoren. De externe deskundigen zeggen in het algemeen zeer tevreden te zijn over de zorgvuldigheid van de procedures. - Terugblik op de studie en studiestakers-onderzoek. Door omstandigheden hebben deze onderzoeken dit jaar nog niet plaatsgevonden. - Werkveld/Stagebedrijven. Aan de stagebedrijven waar studenten geplaatst zijn, wordt na afloop van de stage een oordeel gevraagd over de student, over de opleiding en over het contact met de stagebegeleider. Examencommissie KABK De KABK heeft conform de nieuwe wet “versterking besturing” verder vormgegeven aan de richtlijnen ten aanzien van de nieuwe rol en bezetting van de Examencommissie-nieuwe-stijl. De meer onafhankelijke én meer inhoudelijke rol van de commissie is nu vastgelegd in de benoemingsbrief van de leden van de commissie. Het digitale beoordelingensysteem, dat recht doet aan het specifieke mechanisme van individuele en collectieve beoordelingen en dit voor studenten, docenten en examencommissie inzichtelijk maakt, is verder ontwikkeld; het is de bedoeling dat dit in de volle breedte wordt gebruikt voor het vastleggen van de beoordelingen. Opleidingscommissie KABK De KABK kent een gezamenlijke opleidingscommissie voor alle opleidingen van de KABK. Deze is in 2011 driemaal bijeen geweest. De notulen gaan naar de directeur en de hoofden. De directeur neemt gewoontegetrouw een deel van de vergadering bij, waardoor de lijnen tussen commissieleden en de directie kort zijn. In voorkomende gevallen kunnen gasten worden uitgenodigd voor een toelichting op specifieke onderwerpen. Zo is de curriculumherziening van de studierichting Grafisch Ontwerpen besproken in aanwezigheid van de hoofddocent van deze studierichting.


Het is de verantwoordelijkheid van het Koninklijk Conservatorium om de relatie opleiding/studierichting enerzijds en de diverse aspecten van de beroepsuitoefening van morgen waarin de studenten van vandaag terecht zullen komen anderzijds, nauwlettend in de gaten te houden. Het KC beschouwt het continue monitoren van de mate waarin de verschillende curricula en de faciliteiten nog voldoen aan de eisen die het KC zichzelf stelt en/of die voortkomen uit de eisen van de beroepsuitoefening als een prioriteit. Het versterken van onze positie als kwaliteitsinstituut in een internationale context is de uitdaging voor de komende jaren. In het verlengde van de curriculumvernieuwing willen we op systematische en structurele wijze aandacht besteden aan de diverse aspecten van kwaliteit waar we voor staan. Daarbij worden naar vermogen de hogeschoolgemeenschap en zoveel mogelijk partners van buiten het instituut betrokken. Op basis van deze doelstellingen, ervaringen met eerdere accreditaties en de rapportages die hieruit voortkwamen, is een kwaliteitsplan gedefinieerd dat periodiek wordt geactualiseerd en daarmee een kader biedt voor alle activiteiten op dit terrein. In 2011 heeft dit geleid tot diverse onderzoeken onder alumni, studenten, studiestakers en docenten. In veel gevallen een periodieke herhaling volgens gestandaardiseerde onderzoeksmethoden. De resultaten hiervan hebben in een aantal gevallen tot nieuwe vragen en inzichten geleid. In sommige gevallen is door coördinatoren, docenten of studenten zelf –onder begeleiding van QA- verder onderzocht welke verbeteringen gewenst waren. In andere gevallen was er aanleiding zijn om een grootschalig onderzoek in te richten naar specifieke achtergronden. Daarom heeft ook in 2011 structureel overleg plaatsgevonden tussen de afdeling kwaliteitszorg en de coördinatoren van alle afdelingen. Circa 3 à 4 keer per jaar is in bilateraal overleg

Jaarverslag 2011

pagina 37


bespoken of en in welke mate onderzoeksresultaten representatief of van invloed waren op de betreffende afdeling en zijn waar nodig aanvullende onderzoeken en activiteiten ingericht. Naar aanleiding hiervan, veranderingen in beleid/strategie van de school, bijzondere projecten of signalen binnen het instituut zijn in 2011 een flink aantal aanvullende onderzoeken ingericht en uitgevoerd. Voorbeelden hiervan zijn twee grootschalige, kwantitatieve onderzoeken binnen de theorieafdeling en de Jazzafdeling. De resultaten hiervan zijn grondig geanalyseerd en met alle betrokkenen doorgesproken. Naar aanleiding hiervan werd het mogelijk concrete en afdelingsspecifieke verbetermaatregelen in gang te zetten, die in de loop van 2012 verder worden geïmplementeerd. Ook op kleinere schaal zijn onderzoeken ingericht, zoals een verdieping van de Nationale Studenten Enquête, op verzoek van en gericht op de afdeling Art of Sound. Maar ook grote projecten, zoals de uitvoering van de Gürrelieder dat in samenwerking met Codarts is geëvalueerd onder de deelnemende studenten en een evaluatie van het omvangrijke improvisatieproject dat in 2011 jaar plaatsvond. Verbeterprogramma KC Na de jaarlijkse cyclus van structurele en incidentele onderzoeken zijn begin 2011 alle resultaten in relatie met elkaar opnieuw bestudeerd en geanalyseerd. Op basis hiervan is een actualisatie van het KC verbeterprogramma tot stand gekomen dat niet alleen is opgebouwd uit concrete verbetermaatregelen, maar ook in veel gevallen is gekoppeld aan concrete doelstellingen in de relevante onderzoeken. Dit programma is besproken en vastgesteld in overleg met directie, coördinatoren, opleidingscommissie en DMR. Daarin is tevens een terugblik opgenomen naar het jaar ervoor en de mate waarin we verbeteringen hebben gerealiseerd. Examencommissie KC De Examencommissie KC heeft gewerkt aan het actualiseren van een aantal documenten zoals het Huishoudelijk Reglement Examencommissie KC, het Handboek voor de voorzitters en leden van de Commissies der Examinatoren en het Onderwijs- en Examenreglement. De Examencommissie KC streeft er voortdurend naar om informatie over het beoordelings- en examenproces op overzichtelijke en transparante wijze onder de aandacht te brengen. Al deze informatie - alsmede de Studiegids 2011/2012, Richtlijnen voor Presentaties en Eindexamens in de Bachelor en Master Muziek - is te vinden op intranet. Opleidingscommissie KC In de opleidingscommissie hebben studenten en docenten zitting. In principe is elke afdeling van het KC in de opleidingscommissie vertegenwoordigd. De coördinatoren dragen zorg voor een goede afvaardiging vanuit hun afdeling. Het doel van de commissie is om het onderwijs op ons instituut in de breedste zin van het woord op zijn kwaliteit te beoordelen. De commissie doet dat door gemiddeld eens per maand te vergaderen over onderwerpen die met het onderwijs te maken hebben. De vergaderingen zijn openbaar. De vergaderstukken en notulen worden integraal vermeld op intranet. Het afgelopen jaar heeft de commissie zich uitvoerig bezig gehouden met de nieuwe OER: de facultaire Onderwijs- en Examenregeling. In 2011 heeft de commissie zich gebogen over het te actualiseren hogeschoolbrede studentenstatuut.

Jaarverslag 2011

pagina 38


4. ONDERZOEK Los van het feit dat wij van iedere docent en student een onderzoekende houding verwachten, is het fenomeen onderzoek in het afgelopen decennium een speerpunt van de Hogeschool geworden, niet in de laatste plaats door de Gemeenschappelijke Regeling tussen de Universiteit Leiden en de Hogeschool. Maar ook door de toenemende rol van onderzoek in het werk van de lectoren (zie aldaar in dit hoofdstuk). De Hogeschool streeft naar een optimale wisselwerking tussen kunstenaaronderzoekers op de drie onderwijsniveaus. Het doel is het onderzoek in de kunst overal tot bloei te laten komen en een levendige kruisbestuiving te doen ontstaan tussen de onderzoeksactiviteiten binnen de verschillende opleidingen. Er is sprake van een groeiende belangstelling van universitaire en kunststudenten voor de “andere” instelling en er worden op de verschillende niveaus nieuwe interdisciplinaire onderwijsvormen ontwikkeld.

Onderzoek in bachelor‐ en masteronderwijs In de bacheloropleidingen is tijd beschikbaar voor onderzoeksgerelateerde activiteiten. De student leert een onderzoekende, kritische houding te ontwikkelen, die zich manifesteert in het eigen werk en in papers en een eindscriptie. Het gaat om reflectie, kritisch beschouwen en het analyseren van eigen en andermans werk in historisch en eigentijds perspectief. Studenten zijn fulltime professioneel recensent over eigen en andermans werk en geven hierover bij elke beoordeling rekenschap. Om dat recenseren naar behoren te kunnen uitvoeren, wordt onderzoek gedaan naar het hoe en waarom van eerder en elders ontwikkeld werk. Bij het conservatorium zien we dit in de muziektheoretische scholing die een noodzakelijke achtergrond en voedingsbodem vormen voor het ontwikkelen van het muzikaal talent. Bij de academie zien we het terug in vakken als mode- of fotografiebeschouwing en conceptontwikkeling, maar ook in de onderzoeksgerichte opzet van de hogere leerjaren, waarbij sommige afdelingen zelfs met onderzoeksgroepen werken, en bij andere de student het eigen onderzoek opzet. In het nieuwe programma van Interieurarchitectuur werken de studenten bijvoorbeeld in projecten bestaande uit onderzoek, ontwerp en presentatie. De door de Hogeschool verzorgde masters hebben als doel een verdieping te geven op de gevolgde bacheloropleiding. Hierin heeft het doen van onderzoek een grotere rol dan in de bachelortrajecten. Zo vormt ‘Research in and through Musical Practice’ een kerndeel van het mastercurriculum muziek en vanuit de master wordt research meer en meer in de bachelor geïmplementeerd door onder andere hoofdvakgerichte onderzoeksopdrachten op het gebied van uitvoeringspraktijk, beginnende researchopdrachten vanuit de theorie en het maken van een uitgebreide programmatoelichting voor het Bachelor eindexamen. Bij de studierichting compositie wonen ook de bachelorstudenten de tweewekelijkse mastercircles bij en zijn aldus vanaf het begin van hun opleiding bij het researchproces betrokken. Dit geldt eveneens voor de Master Sonologie, waar research overigens ook een belangrijk bestanddeel van het bachelorcurriculum vormt. Studenten van de master Opera worden gestimuleerd veel zelfstandig onderzoek te doen naar opera’s en de uitvoering daarvan. Hun opgedane inzichten naar aanleiding van research, experimenten, literatuuronderzoek e.d. worden in een logboek beschreven. De docenten vervullen daarin een meer coachende rol, passend bij een opleiding van een masterstudent. Ook de masterstudenten Type and Media worden systematisch tot onderzoek gestimuleerd met het doel om nieuwe inzichten te verwerven op basis van relevant bronnenonderzoek. In het traject Music Master for New Audiences and Innovative Practice (voorheen Joint Music Master) i.s.m. de Guildhall School (Londen), Royal Swedish Academy of Music, Academy of the Arts (Reykjavik) en het Prins Claus Conservatorium (Groningen) is een belangrijke plaats ingeruimd voor de zg. action research. Om het onderzoek in zowel de Bachelor als de Master nader vorm te geven en te versterken, is op het Koninklijk Conservatorium in juni 2011 een Focusgroep Onderzoek gestart onder leiding van lector ‘Onderzoek in de Kunsten’ Henk Borgdorff. Deze focusgroep, die bestaat uit coördinatoren en docenten die nauw bij de onderzoeksaspecten betrokken zijn, is twee keer bijeen geweest om de rol van onderzoek in de Bachelor nader vorm te geven, de verdere ontwikkeling van het onderzoekscomponent in de Master te begeleiden en tevens te beginnen aan het opzetten van gestructureerde onderzoeksactiviteiten door docenten. Ter ondersteuning worden hen onderzoeksuren toebedeeld. Dit laatste is een nieuwe ontwikkeling, die er toe zal moeten leiden dat er op het conservatorium een gerichte onderzoeksagenda met onderzoeksgroepen ontstaat, bestaande uit docenten en studenten, waarbinnen docenten onderzoek kunnen doen dat de kwaliteit van het curriculum kan versterken en als voorbeeld kan dienen voor de onderzoeksactiviteiten van de studenten in de master. Bij de KABK is een heroriëntatie op de positie van theorie en onderzoek in het onderwijs ingezet. De lector Kunstenaarstheorieën en de Artistieke Praktijk en de theoriedocenten hebben een eerste notitie over dit onderwerp geschreven, en deze na overleg met directie en hoofddocenten bijgesteld. Op basis van deze notities heeft nu een werkgroep de opdracht gekregen nadere voorstellen te ontwikkelen voor de verdere versterking van het theorie-onderwijs en de onderzoeksvaardigheden.

Jaarverslag 2011

pagina 39



Bachelor en Master KABK In de bachelorfase heeft de KABK ingezet op een flinke versterking van de onderzoeksvaardigheden, met bijzondere aandacht voor de toepassing daarvan in het domein van de beeldende kunst en vormgeving. Het studieonderdeel ‘Academische Vaardigheden/Inleiding in de Wetenschap’ is als verplichting geïntroduceerd in de propedeuse van alle studierichtingen. De oefening in het verrichten van onderzoek en de rapportage daarover wordt steeds meer ingebed in alle jaren van de programma’s en resulteert in de verplichting om een theoretisch georiënteerde scriptie te schrijven als onderdeel van eindexamen. Het toenemend belang dat de KABK hecht aan onderzoeksvaardigheden wordt vertaald in verschillende curriculumherzieningen; zo is het motto van het herziene programma van de bachelor Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen “Learning by doing: onderzoekend maak-onderwijs”. Met betrekking tot de masteropleidingen kan worden vastgesteld dat het bestaande sterke en zeer uiteenlopende aanbod is gecontinueerd en, nu de Master Interior Architecture (MIA) daadwerkelijk van start is gegaan, nog verder is uitgebouwd. De MIA kenmerkt zich door een onderzoeksgerichte en maatschappelijk geëngageerde benadering van het onderwijs. Tezamen met de internationaal toonaangevende en als excellent erkende master Type and Media vormt deze master het ‘eigen’ aanbod van de KABK. Samen met het KC biedt de KABK ook de master ArtScience aan (met de trajecten ArtScience en Artistic Research), waarin de wisselwerking tussen (het onderwijs in) de verschillende kunstdisciplines en tussen kunst en wetenschap verder worden ingekleurd. Een accent dat nog verder tot uitdrukking komt in de universitaire masteropleidingen Film and Photographic Studies en Media Technology, die door de Universiteit Leiden in nauwe samenwerking met de KABK zijn ontwikkeld en deels ook bij de KABK worden gegeven. Ook met de TU Delft vindt steeds meer samenwerking plaats in het kader van het onderwijs, en van in het onderwijs ingebedde ontwerpen onderzoeksopdrachten, onder meer in relatie tot het AR-Lab en het lectoraat Innovatieve visualisatietechnieken in het kunstonderwijs. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Bachelor en Master KC Op het Koninklijk Conservatorium zijn een aantal belangrijke stappen gezet met betrekking tot de nadere ontwikkeling van het onderzoeksaspect in zowel de Bachelor als de Masteropleiding. Zo is de bovengenoemde Focusgroep Onderzoek actief geworden met als doel de rol van onderzoek in de Bachelor, de verdere ontwikkeling van het onderzoekscomponent in de master en de ontwikkeling van een onderzoeksagenda door middel van het actief ondersteunen van onderzoeksactiviteiten van docenten te bespreken en vorm te geven. In de Bachelor is een belangrijke stap gemaakt om de aansluiting met het researchcomponent in de master te verbeteren door de introductie van het nieuwe vak ‘Uitgebreide programmatoelichting eindexamen’ in het vierde jaar van de opleiding voor 4 ECTS. Dit vak is als experiment ingevoerd in het academische jaar 20112012 en zal dus tijdens de examens in mei/juni 2012 voor het eerst tot resultaten leiden. De Focusgroep Onderzoek speelt een belangrijke rol bij het nader vormgeven van dit nieuwe onderzoeksvak. Ook in de master hebben een aantal belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden, die het onderzoekselement in de opleiding hebben versterkt. Zo is een studieleider master research aangesteld met als doel de individuele onderzoekstrajecten van de master studenten te volgen, het team van master circle leiders en research coaches aan te sturen en nadere richtlijnen te ontwikkelen voor de vorm en de uiteindelijke eindresultaten van de individuele researchtrajecten. Dit heeft geleid tot een nieuw handboek voor de Masteropleiding muziek met een duidelijk gestructureerd traject met een aantal deadlines waarin studenten hun onderzoekstrajecten kunnen doen. Tevens is de informatie voor studenten over wat voor soort research zij zouden kunnen doen uitgebreid met als doel studenten de mogelijkheid te geven een vorm van research te kiezen die het beste past bij hun behoefte en interesse. Ook hebben een aantal sessies plaatsgevonden met de research coaches en master circle leiders om hun functie te bespreken en hen verder te bekwamen in de research begeleiding. Hierbij heeft lector ‘Onderzoek in de Kunsten’ Henk Borgdorff een belangrijke rol gespeeld. Zoals hierboven vermeld, is het Koninklijk Conservatorium onder begeleiding van de Focusgroep Onderzoek begonnen met het ontwikkelen van een gerichte onderzoeksagenda door het actief ondersteunen van onderzoeksactiviteiten van docenten. Eind 2011 is een brief verstuurd naar alle docenten op het Conservatorium met de uitnodiging om voorstellen te doen voor onderzoeksactiviteiten, die het Conservatorium door middel van onderzoeksuren zal ondersteunen. Op deze uitnodiging is door meer dan 35 docenten gereageerd. Een besluit over de te ondersteunen onderzoeksactiviteiten zal begin 2012 worden genomen. Het Conservatorium hoopt op deze manier tot een onderzoeksagenda met onderzoeksgroepen van docenten en studenten te komen, die kan aansluiten bij de onderzoeksactiviteiten in de master en het docARTES programma. Studenten in het docARTES programma zijn in 2011 ook betrokken geweest bij de begeleiding en beoordeling van de onderzoeksactiviteiten van master studenten; het is te verwachten dat dit geïntensiveerd contact met het docARTES programma in de komende jaren zal worden uitgebreid.

Jaarverslag 2011

pagina 40


Onderzoek in doctoraatstrajecten: de derde cyclus Met het initiëren en implementeren van de doctoraatstrajecten docARTES en PhDArts heeft de Hogeschool rechtstreeks toegang tot het doctoraat. Geen enkele andere kunstopleiding heeft een vergelijkbaar arrangement met een (naburige) universiteit. Onze zusterinstelling, het Conservatorium van Amsterdam, doet mee aan docARTES en heeft via één bijzondere hoogleraar een entree bij de Universiteit van Amsterdam. Het Leidse hooglerarenkorps wordt thans gesierd door een imposant gezelschap kunstenaars/hoogleraren: Koopman (oude muziek), De Leeuw (20e/21e eeuw), Andriessen (compositie), Unger (typografie), Meiselas (fotografie), Bor (extra-european performing arts) en De Ruiter (relatie wo/kuo), binnenkort aan te vullen met leerstoelen beeldende kunst en vormgeving, artistiek onderzoek en opvolgers van (a.s.) emeriti. De derde cyclus is echter meer dan doctoraatstrajecten. In enkele ons omringende landen zijn inmiddels structuren ontstaan voor onderzoek en onderwijs op dit terrein door en voor research-fellows en doctorandi, al dan niet in projectvorm (Groot-Brittannië, Noorwegen, Zweden, Oostenrijk). PhDArts en docARTES onderscheiden zich van de meeste buitenlandse kunst-PhD-trajecten doordat de nadruk sterk ligt op de verdere ontwikkeling van de artistieke praktijk en op een hoog niveau van kunstenaarschap. Daaruit komen de onderzoeksvragen voort die de praktijk beïnvloeden, net zoals de zich ontwikkelende praktijk op haar beurt weer het onderzoek stuurt. Sinds het begin van het eerste (muziek)traject in 2004 is er inmiddels sprake van 7 gepromoveerden. De Hogeschool der Kunsten en de Universiteit Leiden ambiëren het penvoerderschap van een internationaal toonaangevende landelijke voorziening voor artistiek onderzoek. Het “visiedocument ‘Voorziening’ onderzoek in de kunsten” is namens een aantal initiatiefnemers vanuit de Academie der Kunsten van de Universiteit Leiden en onze Hogeschool der Kunsten aangeboden aan het Ministerie van OCW, na vooroverleg met KNAW, NWO en OCW. Dit voorstel overstijgt het HBO-KUO en dus ook de sector, omdat er o.a. vanwege het promotierecht, maar ook de inmiddels gegroeide praktijk, eveneens een wo-component mee verbonden is. In 2011 deden in totaal 55 promovendi onderzoek in de kunsten: 29 promovendi volgden het docARTES programma, binnen het PhDArts programma waren inmiddels 11 promovendi actief en in het domein typografie werkten 5 kandidaten aan een promotie. Daarnaast waren nog 6 andere kunstenaars en 4 docenten van de Hogeschool vanwege de Academie der Kunsten geregistreerd in doctoraatstrajecten. Van de promovendi zijn er 20 alumnus van de Hogeschool. 11 docenten van de Hogeschool bereiden een promotie voor; hiervoor wordt de rijksbijdrage promotievouchers aangewend. 18 docenten van de HdK treden als promotiebegeleider op. Het gaat te allen tijde om eminente kunstenaars wier praktijk vragen oproept die door onderzoek gearticuleerd en geanalyseerd kunnen worden. Zulk onderzoek ontsluit nieuwe gebieden voor kunstenaars en wetenschappers en draagt daarmee bij tot ontwikkeling van de kunsten en haar interactie met andere disciplines. De doctoraatstrajecten worden begeleid door een staf bestaande uit drie medewerkers met enige ondersteuning.

Lectoraten Aan het begin van 2011 faciliteerde de Hogeschool zes lectoraten. Rineke Smilde Bart van Rosmalen Janneke Wesseling Henk Borgdorff Jan Jongert Yolande Kolstee

-

Lifelong Learning in Music & the Arts (i.s.m. Hanzehogeschool, sinds 01-01-2004) Docent van de 21ste eeuw (afgerond per 15-03-2011) Kunstenaarstheorieën en de artistieke praktijk (sinds 01-02-2007) Onderzoek in de Kunsten (sinds 01-09-2010) Inside flows (sinds 01-11-2010) Innovatieve visualisatietechnieken in het kunstonderwijs (m.i.v. 01-01-2011)

De lectoraten zijn een schakel tussen bachelor-, master- en PhD-niveau en vervullen daarom bij het onderzoek op al deze niveaus, ieder op zijn discipline-eigen wijze, in meerdere of mindere mate, structureel of incidenteel een initiërende, faciliterende en stimulerende rol. Docenten doen onderzoek, en realiseren zo een onderzoekende houding in de kern van hun onderwijspraktijk, waardoor bij studenten ook ruimte ontstaat voor de vraag ‘wie ben ik als onderzoeker’. Docenten leren onderzoek te begeleiden en in sommige gevallen beginnen zij aan een PhD-traject. De kenniskringen van de lectoraten zijn een vrijplaats waarbinnen onderzoek in relatie tot de kunsten vanuit meerdere perspectieven bevraagd en omschreven kan worden. Het bespreken van de onderzoeksprojecten van de leden binnen de kenniskring geeft een intellectuele stimulans en voeding, aan de onderzoeker, de kenniskring, en de academie en het conservatorium. De gesprekken kunnen als een vorm van intervisie werken op het individuele onderzoek. Binnen de kenniskring is een sfeer van vertrouwen die het mogelijk maakt kritische en diepgaande discussies te voeren. Ook is het een taak van lectoren om nieuwe onderwijsvormen te ontwikkelen en aan te sturen, en de wisselwerking tussen theorie en praktijk in het onderwijs te bevorderen. De inhoud en resultaten van het onderzoek leiden tot de vorm.

Jaarverslag 2011

pagina 41


In dat kader hebben enkele lectoren in 2011 een serie bijeenkomsten georganiseerd als bijdrage aan de professionalisering van docenten. Hiervoor zijn focusgroepen samengesteld bestaande uit docenten en andere sleutelfiguren die binnen de Hogeschool met onderzoek bezig zijn. De bijeenkomsten hebben tot doel een beeld te krijgen van de huidige invulling van onderzoek binnen de onderwijsprogramma’s van de Hogeschool (nulmeting) en het gesprek hierover hogeschoolbreed op gang te brengen. Hierbij wordt recht gedaan aan de verscheidenheid aan typen, niveaus en domeinen van onderzoek.

Overig onderzoek Ten slotte is in 2011 onderzoek gedaan in het kader van onderstaande twee RAAK-projecten, die in 2010 aan onze Hogeschool zijn toegekend door de Stichting Innovatie Alliantie (SIA) in het kader van de OCWsubsidieregeling “Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie” (RAAK): - AR-VIP: Augmented Reality, Visualisatie, Interactie Perceptie in het kader van RAAK-Pro, met lector Yolande Kolstee als projectleider; dit vierjarige project – met RAAK-Pro subsidie expliciet voor onderzoek – bouwt vanuit het nieuwe AR Lab voort op het eerdere AR+RFID Lab. Het AR Lab is gesitueerd in de Koninklijke Academie en belichaamt een structurele samenwerking tussen de Hogeschool, TU-Delft en Media Technology van Universiteit Leiden en wil zich ontwikkelen tot een virtueel en fysiek expertise centrum voor nieuwe visualisatietechnieken in het kunst onderwijs. Hierop preludeert de nieuwe website: www. ARLab.nl - Het Artistic Research Catalogue project (ARC), geleid door lector Henk Borgdorff en Michael Schwab, is onderdeel van de SIA-regeling RAAK-Internationaal en ontving een tweejarige subsidie voor de periode 20102012. Het doel van RAAK-internationaal is het creëren van ruimte voor praktische innovaties, door samenwerking en kennisuitwisseling tussen professionals uit de publieke sector, kennisinstellingen in de regio en partners in het buitenland. Aan het ARC-project nemen 19 nationale en internationale partners deel (waaronder het Van Abbemuseum, de Gerrit Rietveld Academie, Bern University of the Arts en het Royal College of Art in Londen), en zal in februari 2012 worden afgerond. Op dat moment zal de ARC voortgaan als een zelfstandig functionerend en digitaal platform voor de documentatie, expositie en distributie van onderzoek in de kunsten wereldwijd.

Jaarverslag 2011

pagina 42


5. STUDENTEN Ontwikkelingen in de studentenpopulatie


Ingeschreven studenten HBO-afdeling

Studiejaar 06 07 07 08

08 09

09 10

10 11

11 12

1827

1815

1755

1819

1783

1720

Instroom: Aantal instromende studenten HBO

622

593

679

728

621

420

Uitstroom: Aantal geslaagden einddiploma Aantal studiestakers

410 212

403 253

385 201

412 245

405 190

Juli 2012 Juli 2012

Specificaties per faculteit zijn opgenomen in bijlage III

Tabel leeftijdsopbouw studenten naar geslacht KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving


Leeftijdsopbouw naar geslacht en naar studievorm voltijd / deeltijd (aanwezige studenten 31-12-10) Leeftijdklasse 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 Totaal

Man 46 159 87 30 10 11 3 2

Vrouw 128 323 76 29 25 17 11 1 2

VT 174 470 121 15 1 1

348

612

782

DT 12 42 44 34 27 14 3 2

Totaal 174 482 163 59 35 28 14 3 2

178

960

Leeftijdklasse 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 Totaal

Man 48 174 121 48 10 2 2

1 406

Vrouw 48 152 123 24 7

354

Totaal 96 326 244 72 17 2 2

1 760

Jaarverslag 2011

pagina 43


Aantal studenten per studierichting ultimo 2010 KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Bacheloropleiding Autonome Beeldende Kunst (croho 39110) Beeldende Kunst 232 ArtScience 34 subtotaal 266 Bacheloropleiding Vormgeving (croho 39111) Fotografie 210 Grafisch Ontwerpen 232 Interactive Media Design 47 Textiel en Mode 61 Interieur- en meubelontwerpen 126 subtotaal 676 Studierichting

Type and Media (croho 49106) Interior Architecture (croho 49238)

-

Masteropleidingen

-

subtotaal

12 6

942

18 960

totaal KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Studierichting Klassieke Muziek Jazz Oude Muziek en Historische Uitvoeringspraktijk Directie Theorie der Muziek Kerkmuziek en orgel Compositie Art of Sound Sonologie Zang Orkestspel Muziektheater T.I.M.E. ArtScience Onderzoek in de Kunsten Muziekpedagogiek Music Master New Audiences and Innovative Practice subtotaal 462

Sonologie

Bacheloropleiding Muziek (croho 34739)

Masteropleiding Muziek (croho 44739)

152 68 88

59 25 35

8 1 3 24 34 30 54 -

5 1 4 23 (zie onder croho 49104)

13 9 21 19 6 7

(zie onder croho 39110)

227

Masteropleiding Sonologie (croho 49104) 16 Masteropleiding Opera (croho 49105) 4

-

Opera

Bacheloropleiding Docent Muziek (croho 39112) 36 Bacheloropleiding Dans (croho 34798) 15

Docent Muziek

Uitvoerend danser subtotaal totaal

-

-

513

247 760

Jaarverslag 2011

pagina 44


Tabel leeftijdsopbouw studenten naar herkomst KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Leeftijdklasse

Totaal

VT

15-19

174

174

20-24

482

470

25-29

163

30-34

DT

Ned

EU

niet-EER

Totaal

162

7

5

174

12

404

48

30

482

121

42

119

25

19

163

59

15

44

36

15

8

35-39

35

1

34

31

4

35

40-44

28

1

27

25

3

28

45-49

14

0

14

11

3

14

50-54

3

0

3

2

1

55-59

2

0

2

2

960

782

178

792

59

3 2

60-64 Totaal

106

62

960


Bachelor (Muziek/Docent Muziek/ Dans)

Master (Muziek/Sonologie/Opera)

Leeftijdsklasse

Ned

EU

15-19

68

15

13

96

20-24

136

94

30

25-29

17

67

30-34

5

14

35-39

Ned

EU

niet-EER

Totaal

Totaal

260

30

23

13

66

326

38

122

26

67

29

122

244

8

27

3

26

16

45

72

5

4

7

1

12

17

5

40-44 45-49

niet-EER Totaal

1

96

1

1

1

1 1

1

2

1

2

247

760

50-54 55-59 60-64 65-69

1

Totaal

228

1 196

89

513

1 64

123

60

Wervingsbeleid HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

De faculteiten van de Hogeschool hebben een rijke en lange traditie. Hierdoor is de (internationale) signatuur en statuur van de Koninklijke Academie en het Koninklijk Conservatorium bij aankomende studenten bekend. Men weet goed waar beide faculteiten voor staan. De hogeschool kiest voor een gerichte studentenwerving; er worden b.v. vele externe openbare activiteiten ontplooid om uiting te geven aan wat de faculteiten op het gebied van de kunsten en het kunstonderwijs te bieden hebben. Wie beschikt over de juiste artistieke en technische kwalificaties en voldoende groeipotentieel is van harte welkom, mits de inkomsten (vanwege overheidsbekostiging in relatie tot het relevante collegegeld) toereikend zijn.

Jaarverslag 2011

pagina 45



Naast een brede benadering via de jaarlijkse grootschalige open dag, de openbare modeshows, de eindexamenexpositie in het eigen gebouw en de vele tentoonstellingen in galeries, steekt de KABK veel tijd en energie in de individuele benadering en begeleiding van potentiële studenten die zich gedurende het gehele studiejaar aandienen via de spreekuren van de hoofddocenten. Tegelijkertijd is de Academie actief om jonge scholieren beter voor te bereiden op het kunstonderwijs door een voortraject binnen het middelbaar onderwijs te ontwikkelen samen met het Johan de Wittcollege, het Segbroek College, Bonaventura College en het Haags Montessori Lyceum. Pers en relaties worden veelvuldig geïnformeerd over de vele interessante projecten en exposities. Ook het stagebeleid draagt bij aan een effectieve mond-tot-mond reclame. Daarnaast onderhoudt de KABK systematisch contact met oud-studenten. Dezen worden geïnformeerd over de activiteiten van de KABK en kunnen hun website linken aan de website van de Academie, die een steeds belangrijker onderdeel uitmaakt van het wervingsbeleid. Door het internetadres www.KABK.nl op alle uitingen te vermelden en de informatie van de website continu te vernieuwen, is dit een belangrijke communicatie- en informatiebron geworden. Door middel van KABK-tv op de website is het voor buitenstaanders mogelijk een kijkje te nemen in het gebouw zelf. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

De uitstraling van het conservatorium reikt verder dan Den Haag en regio. Uit een interne peiling is gebleken dat de meeste buitenlandse studenten die aan het Koninklijk Conservatorium (KC) studeren, zich aangetrokken voelen tot de goede (internationale) reputatie van het instituut en de docenten die eraan verbonden zijn. Ook de privé-netwerken van de veelal internationaal georiënteerde en de talrijke buitenlandse docenten, dragen bij aan de goede naam van het KC. Middels de jaarlijkse Open Dag krijgen geïnteresseerden de mogelijkheid lessen te volgen, contacten te leggen met studenten en docenten in de natuurlijke setting van een ‘gewone’ onderwijsdag. De jaarlijkse seizoensbrochure, die naar een breed netwerk wordt verstuurd, geeft inzicht in de diverse activiteiten, concerten en voorstellingen die door het KC, in samenwerking met vele culturele instellingen in Den Haag, georganiseerd worden. Het ontwikkelen van podiumervaring staat hierin centraal zodat studenten goed voorbereid worden op de beroepspraktijk en tegelijkertijd al tijdens de studie een eigen netwerk kunnen opbouwen. Van oudsher heeft het conservatorium veel profijt van de “eigen” doorstroom via de School voor Jong Talent en andere voortrajecten. Per afdeling wordt specifieke aandacht besteed aan doelgroepgerelateerde activiteiten waarin intensief wordt samengewerkt met partners in en buiten de stad. Zoals het NEW Examenfestival waarin studenten tien dagen lang hun examens als concerten ten gehore brengen op het podium van Theater de Regentes, of de koffieconcerten in de Dr. Anton Philipszaal die door de afdelingen Jong KC, Jazz, Oude Muziek en Klassiek worden gegeven en live te beluisteren zijn op Radio West. De Dansvakopleiding is dit jaar samen met de Rotterdamse Dansacademie een gezamenlijke campagne gestart om jonge dansers enthousiast te maken voor het vak Dans. Binnen de campagnes wordt gebruikt gemaakt van een communicatiemix waarin vakbladen een doelmatig middel zijn om te adverteren. De relaties van het conservatorium en de lokale en landelijke media worden regelmatig op de hoogte gehouden van de vele concerten en de producties van de dansvakopleiding en de opera-afdeling die door het KC op diverse lokaties in en rondom Den Haag worden georganiseerd.

Toelating en selectie HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Voor beide faculteiten van de hogeschool geldt dat ieder jaar het aantal aanmelders vele malen groter is dan het aantal studenten dat uiteindelijk zijn studie aan de Koninklijke Academie of het Koninklijk Conservatorium begint. De toelatings- en selectieprocedure aan beide faculteiten is een grondig proces. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Aspirant-studenten van de Academie kunnen zich aanmelden voor het spreekuur van de hoofddocent van de betreffende afdeling. De aspirant-student dient recent werk en documenten betreffende de vooropleiding mee te nemen. Aan de hand daarvan volgt een eerste gesprek. Als het niveau van het werk hoog genoeg is, en de aspirant-student blijk geeft van voldoende aanleg en motivatie wordt de aspirant-student uitgenodigd voor het toelatingsonderzoek. Op de dag van het toelatingsonderzoek worden de aspirant-studenten beoordeeld door een toelatingscommissie, bestaande uit de directeur of diens waarnemer, veelal de hoofddocent van de afdeling en enkele docenten. Aan het eind van deze dag krijgt de student te horen of hij/zij toelaatbaar is qua artistiek niveau.

Jaarverslag 2011

pagina 46



Bij aanmelding voor het Conservatorium wordt de aanmelder direct gevraagd zijn/haar motivatie te verwoorden en een opname op te sturen. Naar aanleiding van de motivatie en de opname vindt een eerste selectie plaats. Degenen die overblijven worden uitgenodigd voor het toelatingsexamen, dat inhoudt dat de aspirant-studenten zichzelf ten overstaan van een toelatingscommissie met domeindeskundigen gedurende 20 minuten presenteren. Na afloop van het toelatingsexamen wordt bepaald wie artistiek toelaatbaar is en wie een afwijzing ontvangt. De beschreven selectieprocessen van beide faculteiten zorgen voor een efficiënte en effectieve toelatingsprocedure. HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Het beleid van de Hogeschool is erop gericht de aansluiting op het hoger beroepsonderwijs voor instromers afkomstig uit het voortgezet onderwijs en het beroepsonderwijs (als bedoeld in de Wet Educatie en Beroepsonderwijs) permanent te optimaliseren. Er blijken geen knelpunten in de doorstroomrechten met betrekking tot de profielen. De mogelijkheid om in het kader van een voortraject voor de opleidingen Beeldende Kunst, Vormgeving, Muziek of Docent Muziek reeds tijdens de periode van secundair onderwijs deel te nemen aan activiteiten van de Hogeschool draagt daaraan bij uitstek bij. In goed overleg met de schoolleiding van VOscholen blijkt het mogelijk om gebruik te maken van de onderwijskundige inrichting van de tweede fase Havo/VWO (via het profiel Cultuur en Maatschappij en/of de vrije ruimte) om potentiële kunststudenten reeds vroegtijdig te laten kennismaken met of zich adequaat voor te bereiden op een opleiding in het hoger kunstonderwijs. Voor de opleiding Dans blijkt, mede gezien het profiel van de opleiding als topopleiding voor het klassieke ballet, de eigen infrastructuur van Dansvakopleiding plus School voor Jong Talent voor leerlingen vanaf 10 jaar de enige serieuze mogelijkheid. In de laatste 2 jaren van de HBO-fase is slechts een beperkte instroom gelet op het hoge instapniveau. In de School voor Jong Talent (onderwijssoorten: primair onderwijs groep 7 en 8, Vmbo-theoretische leerweg, Havo, Atheneum en Gymnasium) kunnen getalenteerde leerlingen na een op de discipline afgestemde toelatingsprocedure terecht voor de Dansvakopleiding of de vooropleidingen Beeldende Kunsten en Vormgeving of Muziek. De gecombineerde vooropleiding integreert optimaal het algemeen voorbereidend onderwijs met het voorbereidend kunstvakonderwijs.

Voortrajectmogelijkheden Hogeschool der Kunsten Den Haag Wat

Hoe

Voor wie

Oriëntatiecursus KABK

30 zaterdagen

belangstellenden

JWC-klas

CKV-vakken tijdens het schooljaar

leerlingen VO-scholen

Geïntegreerde vooropleiding muziek, dans,

Dagonderwijs via de

getalenteerde leerlingen na

beeldende kunst en vormgeving

School voor Jong Talent (PO en VO)

toelatingsonderzoek

Speciale voorbereidende klas muziek / docent

Programma op

leerlingen die elders PO, VO of

muziek / beeldende kunst en vormgeving

individuele basis

MBO volgen

Voorbereidend jaar muziek, docent muziek,

Cursusjaar

potentiële studenten na

dans, beeldende kunst en vormgeving

afsluiting van VO of MBO

Het decanaat


De Hogeschool heeft diverse vormen van begeleiding voor studenten gecreëerd. Individuele en soms persoonlijke begeleiding van studenten vindt plaats via het tutoraat, het decanaat en de International Students Adviser verbonden aan het conservatorium of de Stafmedewerker internationalisering van de academie. Voor studiegerelateerde problemen gaat de student naar zijn tutor. De begeleiding van studenten door hun tutor is in de propedeutische fase intensief (één uur per week) en neemt gedurende de jaren af. Voor studentgerelateerde problemen kunnen studenten op eigen initiatief contact opnemen met de studentendecaan. Sinds

Jaarverslag 2011

pagina 47


september 2008 wordt het decanaat voor beide faculteiten uitgevoerd door Paul Deneer. De decaan onderhoudt nauw contact met de tutor, de coördinator/hoofddocent en de hoofdvakdocent. Ingeval van buitenschoolse hulp of eventuele opname overlegt hij ook met het staflid of met de functionaris verantwoordelijk voor onderwijszaken. Studenten die dreigen te ontsporen worden aangesproken door één van genoemde functionarissen. Deze bieden in eerste instantie zelf hulp en indien nodig worden zij gewezen op de mogelijkheid om binnen de school te worden geholpen door de decaan. In uitzonderlijke gevallen biedt de decaan hulp bij het ingaan van buitenschoolse trajecten, waarbij de student geestelijk of fysiek wordt begeleid. De International Students Adviser resp. de Stafmedewerker internationalisering bieden ondersteuning op het gebied van internationale problematiek, zoals het aanvragen van verblijfsvergunningen, het vinden van huisvesting of taalonderwijs. Daarnaast worden aanvullende vormen van begeleiding geboden in de professionele ontwikkeling van studenten zoals studievoortgangsoverleg (SVO), het individueel studieplan (ISP), het portfolio en het Career Development Centre (CDO).

Rechtsbescherming student HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

In het kader van de rechtsbescherming van de student beschikt de Hogeschool over een aantal voorzieningen c.q. regelingen. In het kader van deze paragraaf hierbij een beknopte opsomming. Onderstaande zaken zijn ook in het studentenstatuut beschreven. Reglement Medezeggenschap Studenten en medewerkers hebben formele medezeggenschap door zitting te nemen in de MR. De Hogeschool heeft twee deelmedezeggenschapsraden, één voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de DMRKABK, en één voor het Koninklijk Conservatorium, de DMR-KC. Uit beide deelraden wordt de Centrale Medezeggenschapsraad gekozen, aangevuld met van de interfaculteiten ArtScience en School voor Jong Talent elk één vertegenwoordiger. De regelgeving rondom de medezeggenschap is vastgelegd in het Reglement Medezeggenschap. Het reglement fungeert als kader voor de communicatie tussen het College van Bestuur en de Centrale Medezeggenschapsraad resp. die tussen de faculteitsdirecties en de respectievelijke deelraden. Statuut Opleidingscommissies Opleidingscommissies brengen advies uit over de Onderwijs- en Examenregeling en kunnen gevraagd of ongevraagd adviseren over alle andere zaken het onderwijs betreffende. De commissies bestaan uit vertegenwoordigers van studenten en personeel. In het Statuut worden de wettelijke taken van de opleidingscommissies beschreven. Integriteitscode De Integriteitscode of Gedragscode Omgangsvormen HdK beschrijft de kaders waarbinnen studenten en medewerkers van de Hogeschool verantwoordelijk met elkaar en de omgeving omgaan: wat als wenselijk gedrag wordt beschouwd. De code biedt ook ruimte om elkaar aan te spreken op eventueel voorkomend laakbaar gedrag. Klachtenregeling Ongewenst Gedrag Naast de Integriteitscode maken ook de Klachtenregeling Ongewenst Gedrag en het Protocol vertrouwenspersoon onderdeel uit van het beleid om een veilig studie- en werkklimaat binnen de Hogeschool te waarborgen. In 2011 heeft de Klachtencommissie één klacht ter behandeling voorgelegd gekregen. Mede op basis van het advies van de commissie is de kwestie voor alle partijen naar tevredenheid opgelost. Digitaal klachtenloket In het kader van de rechtsbescherming van de student heeft de Hogeschool een digitaal klachtenloket ingericht dat alle klachten, bezwaren of beroepen van de student ontvangt, correct doorgeleidt en zorgt dat de afhandeling daarvan ter hand wordt genomen. Klachten, geformuleerd in het Nederlands of het Engels, kunnen worden toegestuurd aan: [email protected] of [email protected] Klokkenluidersregeling De Klokkenluidersregeling HdK fungeert als protocol om studenten en medewerkers zonder gevaar voor hun (rechts)positie de mogelijkheid te geven te rapporteren over vermeende onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen de Hogeschool. Uitvoeringsregeling Profileringsfonds In de Uitvoeringsregeling Profileringsfonds is beschreven onder welke voorwaarden studenten, die het wettelijk collegegeld betalen en recht hebben op studiefinanciering, financiële ondersteuning kunnen aanvragen als zij studievertraging oplopen of dreigen op te lopen als gevolg van bijzondere omstandigheden. In 2011 heeft een student met een onderbouwd verzoek vanwege studievertraging aanspraak gemaakt op een uitkering uit het profileringsfonds, evenals drie niet-EER studenten vanwege aantoonbare ernstige financiële problemen.

Jaarverslag 2011

pagina 48


Reglement van Orde van het College van Beroep voor de Examens HdK Studenten die zich in hun belang getroffen voelen door besluiten van de examencommissie kunnen zich wenden tot het College van Beroep voor de Examens. Het Reglement van Orde beschrijft hoe studenten dienen te handelen wanneer zij een beroepschrift willen indienen tegen een beslissing van de schoolleiding over het negatief bindend studieadvies, de vaststelling van behaalde studiepunten i.v.m. studievoortgang of beslissingen van examencommissies en examinatoren. In het verslagjaar 2011 is één beroep aan het College van Beroep voorgelegd met het verzoek om een voorlopige voorziening. Op basis van het dossier en het horen van betrokken partijen heeft de voorzitter van het College van Beroep het verzoek beargumenteerd afgewezen. Vervolgens heeft de student in kwestie zijn beroep ingetrokken.

Internationalisering en internationale studenten KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Het sterke internationale karakter van de KABK blijkt onder andere uit het feit dat jaarlijks, los van de vele uitwisselingsstudenten, studenten uit zo’n zeventig verschillende landen zich inschrijven. Uiteraard is ook het discours van al het beeldende kunstonderwijs op de KABK internationaal van karakter. De belangrijkste internationale culturele manifestaties in Europa maken onderdeel uit van onze curricula, soms, zoals bij La Biennale di Venezia of de Documenta Kassel met bijna alle studenten. Elke studierichting maakt jaarlijks intensieve internationale studiereizen, samenhangend met het verdere curriculum van die afdeling, zoals Beeldende Kunst naar Berlijn en/of Londen, Interieurarchitectuur en Meubelontwerp naar Milaan, Mode en Textiel naar Parijs of Londen, ArtScience naar Linz. Ook de KABK zelf presenteert zich inmiddels jaarlijks zelfstandig op de Salone Internationale del Mobile te Milaan - ook met werk van daar te ‘lanceren’ studenten en de laatste jaren bijvoorbeeld ook in China met een tentoonstelling in het Hong Kong Design Centre en in Sjanghai. De masteropleidingen, zoals Type and Media en Interior Architecture, zijn volledig Engelstalig. Dat geldt ook voor sommige bacheloropleidingen, zoals ArtScience en Interactive/Media/Design. De andere bachelorrichtingen (vooral Fotografie, Grafisch Ontwerpen en Beeldende Kunst) zijn tweetalig, dat wil zeggen dat onderwijs in het Nederlands is gemengd met onderwijs in het Engels. Vooral bij autonome Beeldende Kunst is die menging absoluut te noemen, ook omdat daar in toenemende mate niet-Nederlandse docenten functioneren. Naast deze bewust gestimuleerde aanwezigheid van veel uit de hele wereld afkomstig internationaal talent zijn er jaarlijks vele tientallen uitwisselingstudenten aanwezig uit vooral de EU-landen. Met de Marmara University in Istanbul en St. Lucas in Antwerpen is in 2011 op de KABK de tweede editie georganiseerd van het succesvolle project “Tales of a City”, deels dankzij Europese subsidie voor dit Intensive Programme Project. Maar meer en meer breidt de KABK haar internationale netwerk ook buiten Europa uit. Zo zijn afgelopen jaar bilaterale overeenkomsten gesloten met universiteiten in Zuid-Korea, India, Amerika en China. Onze afdeling fotografie heeft in dit kader met de China Central Academy of Fine Arts in Beijing een project opgezet. In toenemende mate gaat het ook om intensievere vormen van internationalisering op basis van curriculumvergelijking, zoals bij Fotografie met het Engelse Newport, terwijl de afdeling Mode en Textiel voor wat het modeontwerpen betreft al weer een aantal jaren geleden volledig herontwikkeld is in samenwerking met een van ‘s werelds beste modeopleidingen, van de Koninklijke Academie te Antwerpen, en mede daardoor een steeds sterkere eigen plaats binnen het Nederlandse kunstonderwijs heeft ingenomen. Het internationale karakter van het onderwijs blijkt bovendien uit het feit dat studenten steeds vaker hun stage bij internationale topbureaus realiseren, ook in het buitenland. De KABK is een internationale, open academie zonder muren, die internationaal, nationaal en regionaal in de samenleving staat. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Bij het internationale karakter van een onderwijsinstelling gaat het niet zozeer om de samenstelling van de studentenpopulatie - hoewel de kennelijke aantrekkingskracht van het Koninklijk Conservatorium op 60% van zijn studenten, afkomstig uit 54 landen, in combinatie met de steeds strenger wordende toelatingseisen, wel enige betekenis heeft - maar eerst en vooral om de ambitie en de mogelijkheid om op internationaal excellent niveau te functioneren. Er kunnen in Nederland slechts enkele conservatoria in stand worden gehouden, waar internationale excellentie de norm is,waar dientengevolge toelating en bekostiging uitsluitend plaatsvindt op basis van internationale kwaliteitsnormen en waar het werkveld per definitie mondiaal is. Het Koninklijk Conservatorium biedt, getuige de accreditatierapporten waarin zowel het gerealiseerde eindniveau, de kwaliteit van de docenten, als het internationale karakter van het instituut als excellent zijn gekwalificeerd, de juiste omstandigheden om zo’n positie in te nemen en verder te ontwikkelen. Ook de goede scores op het gebied van rendement, het laagste percentage langstudeerders binnen het kunstonderwijs en in een eigen alumnionderzoek vastgestelde werkgelegenheidsscore van 77%, beduidend hoger dan het KUO gemiddelde, zijn hiervoor overtuigende indicatoren. Het Koninklijk Conservatorium is actief binnen tal van internationale netwerken en verbanden, met name de AEC ( Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen): als medeorganisator van het Early Music Platform, lid van het AEC Pop and Jazz Platform, lid van de commissie voor het

Jaarverslag 2011

pagina 49


vertalen van de Dublin Descriptors naar op het muziekvakonderwijs toegesneden competentiebeschrijvingen, door bijdragen van de lectoren Rineke Smilde, (Lifelong Learning), Bart van Rosmalen (Docent van de 21ste eeuw) en Henk Borgdorff (Onderzoek in de Kunsten) aan tal van AEC- congressen en -seminars, door deelname aan internationale accreditaties, als nieuwe penvoerder van het Erasmus Polifonia programma The Innovative Conservatoire, etc. Het KC maakt deel uit van het samenwerkingsverband PENTACON, waarin sinds 2010 vijf leading conservatoria zijn verenigd:  Sibelius Academy, Helsinki, Finland  Schulich School of Music/McGill University, Montreal, Canada  Queensland Conservatory/Griffith University, Brisbane, Australia  Guildhall School of Music and Drama, London, United Kingdom  Koninklijk Conservatorium Den Haag in combinatie met het Orpheus Instituut Gent, België Doel is samenwerking en uitwisseling op gebieden als curriculum, onderzoek, productie, joint programmes, etc. docARTES en Documa zijn internationale samenwerkingsverbanden op het gebied van onderzoek en doctoraatprogramma’s waarvan het Koninklijk Conservatorium mede-initiator is. Daarnaast is het KC onder andere vertegenwoordigd in de IMC (International Music Council), het IMZ (Music in the Media) en the International Academy of Television Art and Sciences (the International Emmy’s). Stafmedewerker internationalisering (HdK/KABK) / International Students Adviser (KC) De Hogeschool der Kunsten Den Haag heeft een centrale stafmedewerker internationalisering, belast met een aantal hogeschoolbrede taken op het gebied van internationalisering, onder andere het beheer van de internationale Intensive Programmes en van diverse stimuleringsprogramma’s voor de inkomende en uitgaande studenten- en docentenmobiliteit, zoals het Europese Lifelong Learning Programma (LLP)-ERASMUS, Huygens Scholarship Programme, het VSBfonds Beurzenprogramma en deelname aan het nationale netwerk Hogescholenoverleg Internationale Betrekkingen (HIB) en internationale netwerken zoals Cumulus, Elia en EAIE. De stafmedewerker internationalisering stelt beleidsadviezen op en verzorgt tevens de begeleiding van de internationale studenten op de Koninklijke Academie; binnen het Koninklijk Conservatorium is hiervoor de International Students Adviser aangesteld. Zij staan de internationale studenten met raad en daad terzijde en worden daarbij tevens ondersteund door de studentenadministratie. Verder vindt op hogeschoolniveau afstemming plaats over faculteitsoverstijgende faciliteiten, zoals huisvesting van tijdelijke internationale studenten, voorlichting aan internationale studenten over een studie en verblijf aan de hogeschool en de procedure rond het verkrijgen van een verblijfsvergunning. Via de websites van beide faculteiten wordt actuele en specifieke informatie verstrekt voor internationale studenten met betrekking tot het studeren aan de hogeschool en het verblijf in Nederland. De internationaliseringmedewerkers onderhouden op verschillende gebieden contacten met het internationale veld door deelname aan conferenties en studiedagen. Verblijfsvergunning De hogeschool dient voor studenten uit landen van buiten de EU/EER altijd een verblijfsvergunning (VVR) voor studie aan te vragen. Vanuit veel landen van buiten de EU/EER moet eerst een Machtiging tot Voorlopig Verblijf (MVV) worden aangevraagd, voordat de student naar Nederland kan afreizen. De hogeschool kon in alle gevallen de MVV (via een verkorte procedure) en daaropvolgende VVR aanvragen voor de student – mede dankzij daartoe gesloten convenanten met de IND - waarbij de instelling echter altijd financieel garant moet staan voor de kosten die voor de Nederlandse Staat en andere openbare lichamen zouden kunnen voortvloeien uit het verblijf in Nederland van de betreffende student. In 2011 werd de Hogeschool bij de aanvraag van MVV’s en verblijfsvergunningen (VVR) wederom geconfronteerd met de strikte criteria van de IND, met name ten aanzien van de door de studenten overgelegde financiële documentatie. Anderzijds heeft de hogeschool in 2011 wederom gebruik kunnen maken van een collectieve, vereenvoudigde verlenging van verblijfsvergunningen van haar studenten (niet-EU/EER), zoals aangeboden door de IND. Andere beperkende factoren voor internationale studenten waren restricties ten aanzien van bijverdiensten en de verplichting voor studenten met een bijbaantje en buitenlandse studenten van 30 jaar en ouder, die voor langere tijd in Nederland wensten te blijven, een basisverzekering af te sluiten vanwege de ziektekosten. Niet-EER-maatregel Met ingang van het bekostigingsjaar 2009 heeft de Nederlandse overheid de directe bekostiging van studenten van buiten de EU/EER beëindigd. Ter compensatie wordt aan de onderwijsopslag een bedrag toegevoegd op basis van de bekostiging van niet-EER studenten op peildatum 1 oktober 2006. Voor onze hogeschool betekent dit dat de rijksbijdrage is verhoogd met het bedrag, gebaseerd op een onderwijsvraag van 245. Het College van Bestuur heeft besloten om met ingang van het studiejaar 2008-2009 op niet-EER studenten een (hoger) instellingscollegegeld van toepassing te verklaren. Studenten behorend tot deze groep kunnen in uitzonderlijke gevallen in aanmerking komen voor een financiële tegemoetkoming van de Hogeschool in de studiekosten. Hierbij gelden specifieke criteria waaronder het draagkrachtbeginsel.

Jaarverslag 2011

pagina 50


Mobiliteits- en stageprogramma

Studenten- en stafmobiliteit i.h.k.v. het Europese LLP-Erasmus programma, 2011 t.o.v. 2010 Koninklijke Academie

Koninklijk Conservatorium

2010

2011

2010

2011

uitgaande studenten

12 + 4 stage

16 + 8 stage

5

7

inkomende studenten

13

27

18

20

uitgaande stafleden (docentopdracht)

0

0

5

4

inkomende stafleden (docentopdracht)

0

0

4

0

uitgaande stafleden (training)

0

0

0

1

inkomende stafleden (training)

0

0

0

0

N.B. De weergegeven aantallen betreffen in- en uitstroom, zoals gestart in het jaar 2011.

VSBfonds beurs De Hogeschool heeft in totaal 8 aanvragen ontvangen van studenten die in aanmerking wilde komen voor de ene beurs, die het VSBfonds voor ons beschikbaar heeft gesteld. Een interne selectiecommissie heeft uiteindelijk uit de aanvragen 1 kandidaat voorgedragen: Marie van Driessche (Graphic Design). Het VSBfonds heeft aan deze kandidaat een beurs toegekend. HSP Huygensbeurs Negen buitenlandse studenten ontvingen een HSP Huygensbeurs voor hun studie aan onze Hogeschool: S.P. Pinheiro (Portugal); P. Schutte (Germany); G.O. Sztojanov (Hungary); H.O.V.S Vilica Suntura (Bolivia); L.Heyndels (Belgium); D.R.M. Elegheert (Belgium); S.V.Vlaskalic(Servia); J.I.X Oesi (United Kingdom)

Tabel studentenaantallen versus nationaliteiten Toelichting: De aantallen betreffen de aanwezigheid op 31 december. Tot 2007 betrof de omvang van de EU 28 landen, daarna 30 landen. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Beeldende Kunst en Vormgeving, Type and Media

06 07

07 08

08 09

09 10

10 11

11 12

Totaal

1025

1033

1001

1047

996

960

NL

878

876

876

890

846

792

Buitenland

147

157

125

157

150

168

* EU/EER

77

83

73

93

94

106

* Niet-EU/EER

70

74

52

64

56

62

06 07

07 08

08 09

09 10

10 11

11 12

Totaal

1025

1033

1001

1047

996

960

NL in %

86%

85%

88%

85%

85%

83%

Buitenland in %

14%

15%

12%

15%

15%

17%

* EU/EER in %

7%

8%

7%

9%

9%

11%

* Niet-EU/EER in %

7%

7%

5%

6%

6%

6%

In percentages: Beeldende Kunst en Vormgeving, Type and Media

Jaarverslag 2011

pagina 51



Muziek + Dans

06 07

07 08

08 09

09 10

10 11

11 12

Totaal aantal

802

782

754

772

787

760

NL

314

280

271

285

319

292 468

488

502

483

487

468

* EU/EER

302

306

314

317

302

319

* niet-EU/EER

186

196

169

170

166

149

06 07

07 08

08 09

09 10

10 11

11 12

Buitenland

In percentages Muziek + Dans Totaal aantal N =

802

782

754

772

787

760

NL in %

39%

36%

36%

37%

41%

38%

Buitenland in %

61%

64%

64%

63%

59%

62%

* EU/EER in %

38%

39%

42%

41%

38%

42%

* niet-EU/EER in %

23%

25%

22%

22%

21%

20%

Internationale lidmaatschappen en contacten De hogeschool is lid van:  International Association of Universities and Colleges of Art, Design and Media (Cumulus)  Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen (AEC)  European Association of International Education (EAIE)  European League of Institutes of the Arts (ELIA)  European Platform for Artistic Research in Music (EPARM) onder auspiciën van de AEC  International Society for Music Education (ISME)  Internationales Musik Zentrum (IMZ) en werkt nauw samen met:  International Music Council van de Unesco (IMC)  European Music Council (EMC)  International Association of Schools of Jazz (IASJ)  European Festivals Association (EFA)  Association of Conservatoires with Early Music Education (ACEME). Het overzicht van de Europese instellingen voor hoger onderwijs waarmee de Koninklijke Academie en het Koninklijk Conservatorium in het jaar 2011 nauw contact onderhielden in het kader van het Europese Lifelong Learning Programma ERASMUS is als bijlage VI opgenomen.

Jaarverslag 2011

pagina 52


Rendementen Een belangrijk uitgangspunt van het onderwijsconcept van de Hogeschool is de studentgerichtheid. Door de student als uitgangspunt te nemen, wordt recht gedaan aan de kenmerken van de individuele student. Dit uit zich onder meer in een effectieve studiebegeleiding en in het creëren van een leerklimaat waarin studievertraging tot een minimum beperkt wordt. Om onnodige uitval te voorkomen besteden de opleidingen in het bijzonder in de propedeutische fase veel aandacht aan de controle van de studievoortgang. Aan het einde van het eerste semester wordt een eerste balans opgemaakt en worden de studenten geïnformeerd over de behaalde resultaten en artistieke vorderingen. Aan het eind van het propedeusejaar (bij de voltijdopleidingen aan het einde van het eerste studiejaar, bij de deeltijdopleidingen KABK aan het einde van het derde semester) wordt beslist over het wel of niet voortzetten van de opleiding. In een aantal gevallen blijkt dat het passeren van het zorgvuldige toelatingsonderzoek niet per definitie de garantie biedt voor een succesvolle studie. Wij ervaren een zekere spanning tussen enerzijds de opvatting uit de politiek en de kunstwereld als zouden er in Nederland te veel beeldend kunstenaars en ontwerpers zijn, en anderzijds de permanente druk vanuit de onderwijswereld en eveneens de politiek op de (diploma)rendementen. Aan de ene kant wordt er terecht van ons verwacht dat wij op het scherpst van de snede op kwaliteit selecteren, van de andere kant dat wij zoveel mogelijk toegelaten studenten naar een einddiploma begeleiden. Dat komt tegenstrijdig over. Ons gaat het om een verbetering van de kwaliteit van de instroom door versterkte voortrajecten en een strenge selectie bij de poort, om vervolgens opnieuw streng te selecteren in het propedeusejaar. In de studie in de hoofdfase gaat het onder andere om actuele en kwalitatief goede programma’s en adequate studiebegeleiding. Het is binnen deze context dat wij rendementsverbetering nastreven.

Rendementen, uitgedrukt in behaalde diploma’s Er wordt onderscheid gemaakt tussen onderwijsrendement bij bachelor- en masteropleidingen. Bij de bacheloropleiding wordt het rendement uitgedrukt in het percentage behaalde diploma’s door studenten die zich na het eerste jaar bij de HdK herinschrijven, de zogeheten post-propedeusefase; anders geformuleerd: instroom (= cohort jaar n) minus uitval aan het einde van het eerste jaar. Voor de masteropleidingen geldt als rendement het percentage behaalde diploma’s door studenten die bij de HdK de masteropleiding begonnen zijn. In deze paragraaf beperken wij ons tot een overzicht van de gemiddelde cijfers per opleiding over vijf cohorten. Voor de 4-jarige bacheloropleidingen betreft het de cohorten 2002 t/m 2006, voor de 1- en 2-jarige masteropleidingen gaat het om de cohorten 2004 t/m 2008. In bijlage VII is per opleiding van elk cohort een specificatie van uitval en rendement opgenomen. In de overzichten zijn de volgende definities gehanteerd: Definitie instroom (= cohort jaar n) Het aantal studenten dat zich in jaar n voor de eerste keer bij de HdK inschrijft. Definitie uitval Het aandeel van het totaal aantal bachelorstudenten dat na één jaar niet meer bij de HdK staat ingeschreven. Definitie post-propedeuse Het aantal studenten dat zich na het eerste jaar opnieuw bij de HdK inschrijft. Definitie uitval/langstudeerder Studenten die in de nominale studieduur + 1 jaar geen diploma hebben gehaald, omdat zij zijn uitgevallen (bij bachelorstudenten in de post-propedeuse) of langstudeerder zijn geworden. Definitie bachelorrendement Het aandeel van de bachelorstudenten dat zich na het eerste jaar opnieuw bij de HdK heeft ingeschreven en dat in de nominale studieduur + 1 jaar bij de HdK het bachelordiploma behaalt. Definitie masterrendement Het aandeel van het totaal aantal masterstudenten dat het masterdiploma haalt in de nominale studieduur + 1 jaar. VT = Voltijd DT = Deeltijd

Jaarverslag 2011

pagina 53



Bacheloropleidingen KABK 2002 t/m 2006 Autonome Beeldende Kunst VT

instroom

62,0

100,0%

uitval

14,4

23,2%

resteert

47,6

76,8%

post-propedeuse

47,6

100,0%

uitval / langstudeerder

13,8

29,0%

diploma

33,8

71,0%

Autonome Beeldende Kunst DT

instroom uitval

29,0

100,0%

3,6

12,4%

resteert

25,4

87,6%

post-propedeuse

25,4

100,0%

8,0

31,5%

17,4

68,5%

uitval / langstudeerder diploma

91,0

100,0%

uitval

18,0

19,8%

resteert

73,0

80,2%

post-propedeuse

73,0

100,0%


21,8

29,9%

diploma

51,2

70,1%

Masteropleidingen KABK 2004 t/m 2008

Master Type and Media instroom uitval / langstudeerder diploma

11,0

100,0%

0,0

0,0%

11,0

Vormgeving VT

168,2

100,0%

41,8

24,9%

126,4

75,1%

126,4

100,0%

40,0

31,6%

86,4

68,4%

Vormgeving DT

44,0

100,0%

10,2

23,2%

33,8

76,8%

33,8

100,0%

20,0

59,2%

13,8

Gemiddelde Autonome BK

instroom

40,8%

56,2

24,4%

174,0

75,6%

174,0

100,0%

53,8

30,9% 69,1%

73,0

100,0%

13,8

18,9%

59,2

81,1%

59,2

100,0%

28,0

47,3%

31,2

100,0%

52,0

24,5%

160,2

75,5%

160,2

100,0%

60,0

37,5%

100,2

62,5%

52,7%

Gemiddelde Bachelor-opl. KABK

212,2

Master Interior Architecture 0,0

0,0%

0,0

0,0%

0,0%

303,2

100,0%

70,0

23,1%

233,2

76,9%

233,2

100,0%

81,8

35,1%

151,4

64,9%

Gemiddelde Master-opl. KABK

0,0

100,0%

100,0%

Gemiddelde Bachelor Deeltijd

120,2

230,2

Gemiddelde Vormgeving

Gemiddelde Bachelor Voltijd

11,0

100,0%

0,0

0,0%

11,0

100,0%

De Master Interior Architecture is gestart in sept. 2011.

Jaarverslag 2011

pagina 54


Bacheloropleidingen KC

2002 t/m 2006 Bachelor Muziek

instroom

177,8 100,0%

uitval

29,2

16,4%

resteert

148,6

83,6%

post-propedeuse

148,6 100,0%


51,6

34,7%

diploma

97,0

65,3%

Masteropleidingen KC

2004 t/m 2008

Master Muziek

instroom

74,4 100,0%


16,6

22,3%

diploma

57,8

77,7%

230,2 100,0%

uitval

56,2

24,4%

resteert

174,0

75,6%

post-propedeuse

174,0 100,0%


53,8

diploma

0,6

120,2

69,1%

2004 t/m 2008

diploma

15,0%

3,4

85,0%

Master Sonologie

5,8 100,0% 0,4

6,9%

5,4

93,1%

100,0%

1,0

10,6%

8,4

89,4%

8,4

100,0%

1,4

16,7% 83,3%

Master Opera

3,6

100,0%

0,6

16,7%

3,0

83,7%

11,0 100,0% 0,0

0,0%

11,0 100,0%

194,8 100,0% 33,8

17,4%

161,0

82,6%

161,0 100,0% 53,6

33,3%

107,4

66,7%

Gemiddelde Master-opl. KC

83,8 100,0% 17,6

21,0%

66,2

79,0%

194,8 100,0%

425,0 100,0%

33,8

17,4%

90,0

21,2%

161,0

82,6%

335,0

78,8%

161,0 100,0% 53,6

335,0 100,0%

33,3%

107,4

107,4

66,7%

227,6

Gemiddelde Master KC

83,8 100,0% 17,6

21,0%

66,2

79,0%

32,1%

67,9%

Gemiddelde Master-opl. HdK

93,8 100,0% 17,6

18,6%

77,2

81,4%

Gemiddelde Bachelor-opl. voltijd HdK

Gemiddelde Bachelor-opl. KC

9,4

7,0

Gemiddelde Bachelor VT KC

30,9%

Gemiddelde Master KABK


4,0 100,0%

instroom

instroom

52,6%

2002 t/m 2006

Gemiddelde Bachelor VT KABK

Masteropleidingen HdK

4,0

47,4%

Bachelor Docent Muziek

3,6

7,6 100,0%

Bachelor Dans

Bacheloropleidingen voltijd HdK



Jaarverslag 2011

pagina 55


6. FACILITEITEN Huisvesting KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

In de zomer 2011 is begonnen met het binnendoor toegankelijk maken van het aangekochte pand Bleijenburg. Om deze doorgang mogelijk te maken is het auditorium verbouwd. Er is een grote tribune met ca. 80 zitplaatsen geplaatst. De ruimte onder de tribune vormt de doorgang tot het pand Bleijenburg. Deze ruimte kan tevens worden gebruikt voor presentaties en beoordelingen. De aanwezige audiovisuele apparatuur is tevens vervangen. In november is begonnen met het inrichten van de bouwplaats in de binnentuin van het gebouw aan de Prinsessegracht. Vanuit dit bouwterrein vinden de werkzaamheden plaats voor de dakopbouw. Met deze opbouw gaat een lang gekoesterde wens in vervulling. De opbouw vormt de 2e etage met een totaal van 1.000 m2. De oplevering vindt plaats medio juni 2012. In december is begonnen met de voorbereidingen voor de renovatie van de monumentale gevel aan Bleijenburg 38. De werksteiger is geplaatst en het bouwterrein ingericht. De werkzaamheden vangen aan in het voorjaar van 2012 en zullen doorlopen tot eind 2012. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

In januari 2011 heeft het College van B&W van Den Haag besloten om het definitieve besluit over de komst van een nieuw Dans- en Muziekcentrum uit te stellen tot 2012. Als gevolg van de bezuinigingen van het Rijk en de gemeente zelf is tijd nodig om te zien of de financiering voor de bouwplannen geregeld kan worden. De instellingen en de gemeente onderzoeken in deze periode ook de mogelijkheden voor andere vormen van financiering vanuit de private sector. Aspecten betreffende het groot onderhoud van de gebouwen worden belicht in onderstaande paragraaf Facility en milieuzorg.

Facility en milieuzorg HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

In 2011 hebben beide faculteiten een Bedrijfsenergieplan opgesteld. Het betreft een uitwerking van wat in de eerder uitgevoerde facultaire besparingsonderzoeken als maatregelen is benoemd op basis van het criterium dat de verhouding “investeringen - financiële energiebesparingen” leidt tot een terugverdientijd van 5 jaar of korter. Ook is er een nieuwe schoonmaakovereenkomst gesloten, na Europese aanbesteding. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Formatie. De facilitaire dienst heeft een vaste bezetting van 7,5 fte. Daarnaast maakt de dienst gebruik van twee ingeleende krachten van de Stichting Werkbij voor 0,9 fte ten behoeve van het schilderwerk en voor 0,8 fte voor een medewerker techniek. Via een uitzendbureau werden telefonisten ingehuurd voor 0,3 fte per week. Ook bij ziekte of grote drukte wordt er incidenteel van het uitzendbureau gebruik gemaakt. Personeel. De facilitaire dienst heeft een vast wekelijks rooster. De bezetting van de receptie heeft altijd voorrang op andere diensten. De overige uren worden besteed aan het op orde houden van het gebouw en het klaarzetten van inventaris voor de diverse activiteiten en de overige omschreven diensten. De zaterdagen zijn m.i.v. 1 januari vast ingeroosterde diensten, de zaterdagdienst wordt gecompenseerd met de roostervrije maandag. Bedrijfshulpverlening. In 2011 hebben de BHV-ers hun herhalingscursus gevolgd en is er een vervolg gegeven aan het actualiseren van het ontruimingsplan. De tijdens de ontruimingsoefening geconstateerde verbeterpunten worden hierin meegenomen. De Academie heeft ook een groep EHBO-ers. Voor deze categorie zijn de herhalingslessen intern samen met de EHBO-ers van het Conservatorium georganiseerd. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Formatie. In 2011 bestond de vaste bezetting uit 13 fte, voor het merendeel de vaste kern medewerkers die al gedurende vele jaren bij het KC werkzaam is. Daarnaast zijn er ter versterking van het team 2 nieuwe medewerkers aangenomen. Het aantal oproepkrachten is teruggebracht naar 2.

Jaarverslag 2011

pagina 56


Personeel. Er is een nieuw basisrooster ingevoerd, dat een meer efficiënte dienstuitvoering mogelijk maakt. Ook met het oog op de veiligheid bestaat de basisbezetting inmiddels uit 3 man/vrouw, waarvan 1 dienstoudste. Bedrijfshulpverlening. Er zijn inmiddels 33 BHV-ers opgeleid, waarvan 8 ploegleiders. Elke BHV-er is voorzien van een BHV-standaarduitrusting. Voor volgend jaar (2012) zal het BHV-plan gerealiseerd zijn met bijbehorende ontruimingsoefeningen. Onderhoud. In de zomer 2011 is veel tijd en geld geïnvesteerd in het groot onderhoud van het gebouw, in algemene schilderwerkzaamheden, het vernieuwen van vloerbedekking en in de realisatie van het Studenten Informatie Punt STIP. Milieu. Momenteel wordt onderzocht of het doelmatig is om LED-verlichting aan te brengen. Hierbij wordt de afweging meegenomen dat de investering in verhouding dient te staan ten opzichte van de terugverdientijd, ook in relatie tot de nieuwbouwplannen.

Bibliotheken HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Vanaf januari 2011 werd in beide faculteitsbibliotheken het nieuwe automatiseringssysteem V-smart operationeel. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

In 2011 ontving de bibliotheek wederom veel schenkingen waaronder een schenking grafische/typografische titels van oud-docent Gilhuis geschonken door Hans Beekink. De bibliotheek ontving uit de nalatenschap van Magda van Emde Boas, (kunsthistoricus en medeoprichter van Association Internationale des Critiques d'Art (AICA), een grote en zeer bruikbare collectie kunstcatalogi. In oktober is er begonnen met het creëren van extra kastruimte. Alle muurkasten op de omloop werden voorzien van een extra legbord. Koninklijk Conservatorium faculteit Muziek en Dans

In de loop van 2011 werd het personeelsbestand uitgebreid met vrijwilligers, die met name ondersteunende taken verrichtten in de uitleenbalie. Halverwege het jaar werd op de eerste verdieping van de bibliotheek de oude vloerbedekking vervangen, hetgeen de uitstraling van de bibliotheek zeer ten goede is gekomen.

PR HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Vanuit de PR-afdelingen van beide faculteiten worden de dagelijkse activiteiten van de Hogeschool wereldkundig gemaakt in de vorm van persberichten, posters, flyers, samenwerkingsverbanden en de websites van beide instellingen: www.kabk.nl en www.koncon.nl. Jaarlijks krijgen beide instituten de mogelijkheid bijzondere projecten onder de aandacht te brengen bij een nieuw en bestaand publiek ten behoeve van de naamsbekendheid en aantrekkelijkheid van de instituten. De KABK nam in 2011 voor de vierde keer deel aan de befaamde internationale meubel- en designbeurs Il Salone del Mobile (Milaan) en presenteerde zich onder andere tijdens de jaarlijkse Modeweek, het TodaysArt festival en de Eindexamenexpositie. Ook verzorgde de KABK lezingen van het Studium Generale met dit jaar als thema ‘I am in your system’. Andere mijlpaal in 2011 was het 60-jarig bestaan van de Post Graduate Industrial Design aan de KABK dat gevierd werd met een overzichtstentoonstelling. Het Koninklijk Conservatorium is al menig jaren volop aanwezig in het hart van het Haagse muziekleven en mede-inspirator van tal van producties en festivals. Producties zoals de zondagochtend koffieconcerten in de Dr. Anton Philipszaal, het examenfestival NEW in samenwerking met Theater de Regentes, Componistenconcerten in het Nutshuis en het Korzo Theater, de in samenwerking met Musica Antica georganiseerde barokconcerten in de Lutherse kerk en de Dorpskerk in Voorschoten, de Bigband concerten, het Kamermuziekfestival, de concerten van het Symfonie Orkest en het Atheneum Kamerorkest (AKO), het Spring Festival voor nieuwe muziek, de CASS avonden, de Dansvoorstellingen, de operavoorstellingen etc. In het seizoen 2010/2011 werd het thema improvisatie meer geïntegreerd in de school o.a. met een Improvisatie serie van 28 dinsdagen. Gedurende deze middagen organiseerde de verschillende afdelingen van het Koninklijk Conservatorium improvisatiesessies met concerten, discussies en lezingen. Het ging hierbij om een veelzijdige benadering van improvisatie: improvisatie versus compositie, genre of stijlgebonden improvisatie, vrije

Jaarverslag 2011

pagina 57


improvisatie, improvisatie als werkwijze etc. Al met al komt een schatting van het jaarlijks door het Koninklijk Conservatorium geïnitieerde en ge(co)produceerde concerten/optredens/presentaties neer op ongeveer 550, waarvan 225 buiten het KC. Het ondernemende en dynamische KC doet hierbij zeker niet onder aan het culturele aanbod van de collega instellingen in de Den Haag. Voor een uitgebreide beschrijving van de hoogtepunten die in 2011 plaatsvonden zie Bijlage II. Eén keer per jaar worden door beide instellingen de deuren geopend voor iedereen die een kijkje wil komen nemen tijdens de Open Dagen. Verder heeft de KABK STOOR, de winkel aan de Herengracht, waar authentiek werk van talentvolle studenten en jonge professionals van de KABK te koop is. De winkel wordt bemand door studenten van de KABK. Naast de externe communicatie verzorgen beide PR-afdelingen tevens de interne communicatie, onder meer via interne nieuwsbrieven en het intranet dat hierin een steeds prominentere rol gaat innemen. Met “De nieuwe K” heeft de Hogeschool, samen met de Academie der Kunsten van de Universiteit Leiden, zijn eigen periodiek. Het blad informeert de lezer over de nieuwe ontwikkelingen op onderwijs- en onderzoeksgebied en bevat een speciale agenda van concerten, exposities, evenementen en andere nieuwswaardige zaken. Ook studenten kunnen hiervoor kopij aanleveren. De ontwerpers van de Studio KABK verzorgen het ontwerp. “De nieuwe K” verschijnt viermaal per jaar.

ICT HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Beide faculteiten beschikken over eigen ICT-medewerkers. Eén van de leden van het College van Bestuur fungeert als portefeuillehouder ICT en bereidt in die hoedanigheid beleidsbeslissingen voor. Sinds het besluit van het College van Bestuur in 2008 om over te gaan tot aanschaf van het studenteninformatiesysteem Osiris en dit in eerste instantie in te voeren binnen het conservatorium, is de inschrijfmodule met hieraan verbonden de inschrijfgegevens van de studenten (NAW, vooropleiding) en de NAW-gegevens van de docenten per 1 november 2009 op beide faculteiten geïmplementeerd. De module ‘studievolg’ is per 1 september 2010 operationeel geworden bij het KC. In 2011 is aan studenten die het bachelor examen hebben behaald, voor de eerste keer een volledig studievoortgangsoverzicht uit Osiris verstrekt, als bijlage bij het diploma. In 2011 zijn voor Osiris hogeschoolbreed nieuwe servers geïnstalleerd en in gebruik genomen. De servers zijn vanwege continuïteit in beheer en monitoring fysiek ondergebracht in de serverruimte van het KC. Bij de implementatie is gelijktijdig de laatste versie van Osiris in gebruik genomen. Tevens zijn in 2011 verkennende besprekingen gevoerd met Studielink, het nationaal gecentraliseerde systeem van inschrijving, met als doel om in 2012 over te gaan tot implementatie van het aansluitingstraject. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Ten behoeve van toegangscontrole en diefstalpreventie is het netwerk afgelopen jaar uitgebreid met een systeem voor videobewaking en toegangspoorten. In het kader van regulier onderhoud zijn twee netwerkswitches vervangen. Daarnaast is nieuwe apparatuur geïnstalleerd voor het scannen van in- en uitgaande mail op virussen en frauduleuze inhoud. Gedurende het jaar is er een inventarisatie opgesteld met als doel uitbreiding resp. vervanging van de huidige netwerkinfrastructuur. Koninklijk Conservatorium faculteit Muziek en Dans

Het KC is in 2011 begonnen met het implementeren van een thin client omgeving. Er zijn inmiddels verscheidene werkplekken uitgerust met de hiervoor benodigde hardware. Er zal in de loop van 2012 een beslissing worden genomen over een mogelijke verdere uitrol van deze manier van werken. Door uitbreiding van centrale netwerken serverhardware, bleek de serverruimte van het KC niet meer toereikend. Er is een volledig nieuwe serverruimte ingericht en inmiddels ook in gebruik genomen. Tot slot is er een centraal netwerk printen kopieersysteem voor medewerkers en studenten in werking gesteld. Hierbij is gekozen voor de implementatie van Equitrac software. Alle medewerkers en studenten van het KC kunnen vanaf eind 2011 met een persoonlijke printpas op verscheidene plekken in het gebouw gebruik maken van printers en kopieerapparatuur. Voor 2012 staat een aantal hardware en software upgrades in de planning, voor ondermeer het intranet, email en het netwerk.

Jaarverslag 2011

pagina 58


Jaarverslag 2011

pagina 59


7. SOCIAAL JAARVERSLAG Personeelsbeleid Het personeelsbeleid van de hogeschool is erop gericht om aan medewerkers – binnen de inhoudelijke en organisatorische doelstellingen van de hogeschool – een inspirerende werken leeromgeving te bieden waar zij hun werk met plezier en voldoening kunnen uitvoeren en hun kennis en capaciteiten optimaal kunnen inzetten en ontwikkelen. In het aanstellingsbeleid voor het onderwijzend personeel staat de inhoud van het kunstenaarschap centraal. Van alle vakdocenten wordt verwacht dat zij hun werk aan de hogeschool combineren met een actieve eigen beroepspraktijk. Hierdoor garanderen we dat het onderwijs grondig met de praktijk is verweven. Bij de werving van nieuwe docenten, maar ook in de functioneringsgesprekken met de zittende docenten, is de positie in de beroepspraktijk en de balans tussen de vakmatige activiteiten binnen en buiten de school een belangrijk aandachtspunt. Vanwege de combinatie lesgeven en beroepspraktijk heeft de meerderheid van de docenten een kleine deeltijdaanstelling. De gemiddelde aanstellingsomvang van het onderwijzend personeel in 2011 was 0,35 fte. Voor het totale personeelsbestand is de gemiddelde aanstellingsomvang 0,44 fte. Van wezenlijke invloed op de aanstelling van docenten zijn de studentenaantallen. Omdat het aantal studenten van jaar tot jaar kan fluctueren, is het noodzakelijk om flexibel om te kunnen gaan met de aanstellingen van docenten. Indiensttreding geschiedt altijd op basis van een tijdelijke aanstelling. Verlenging van een tijdelijke aanstelling geschiedt eveneens op tijdelijke basis voor de maximale duur volgens de cao-hbo. Alleen door (een deel van) de docentaanstellingen flexibel te houden kan worden ingespeeld op de veelvuldig optredende schommelingen in de onderwijsvraag die inherent zijn aan ons type onderwijs en kan het ontstaan van zgn. garantie-uren ofwel ‘leegstand’ worden voorkomen. Eind 2011 had de Hogeschool 610 medewerkers in dienst met een gezamenlijke betrekkingsomvang van 270,26 fte. Hiervan had 181,63 fte (67,2%) een dienstverband voor onbepaalde tijd; 88,63 fte (32,8%) betrof een aanstelling voor bepaalde tijd of een tijdelijke taakuitbreiding. Naast de medewerkers in loondienst waren ongeveer 350 gastdocenten en freelancers voor de hogeschool werkzaam. Docenten maken 60% uit van het personeelsbestand. Het aandeel niet-onderwijzend personeel is in het afgelopen jaar gestabiliseerd op 40%. Dit betreft zowel de direct aan het onderwijs gerelateerde ondersteuning (werkplaatsen, projecten en producties, roostering, etc) als de algemene ondersteuning (administratie en stafafdelingen). In de voorgaande jaren is behoorlijk geïnvesteerd in de onderwijsondersteuning, omdat deze in verschillende onderdelen van de organisatie in toenemende mate ontoereikend bleek. De investering in de onderwijsondersteuning heeft vooral te maken met de behoefte aan (verdere) professionalisering – met name op het gebied van kwaliteitszorg en internationalisering – en versterking van de bedrijfsvoering en –processen, maar ook met de toenemende externe eisen vanuit instanties als OCW, DUO en de HBO-raad. 50% van onze medewerkers zit in de leeftijdscategorie 50 jaar of ouder. Het percentage 50+’ers bij het OP is groter dan bij het NOP – respectievelijk 56% en 40% - en bij de mannen groter dan bij de vrouwen – respectievelijk 57% en 40% -. Ultimo 2010 was het aandeel medewerkers van 50 jaar of ouder 57%. De daling naar 50% eind 2011 komt vooral door de aanzienlijke uitstroom van pensioengerechtigden in 2011. Ook de komende jaren zullen veel medewerkers de hogeschool verlaten vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Opvolgingsproblemen worden daarbij vooralsnog niet voorzien, enerzijds omdat veel 65+’ers genegen zijn nog enige tijd aan de hogeschool verbonden te blijven om ‘hun eigen’ studenten naar het eindexamen te begeleiden, anderzijds omdat een docentschap aan de hogeschool naast de eigen beroepspraktijk voor veel kunstenaars en musici een aantrekkelijke combinatie is. Wel wordt extra aandacht besteed aan het behoud van expertise en de overdracht van kennis en ervaring van oudere naar jongere medewerkers.

Jaarverslag 2011

pagina 60


Personele kengetallen Personele bezetting Hogeschool per 31-12-2011

Aantal

Fte

OP

NOP

totaal

OP

NOP

Totaal

2009

450

134

584

2009

170,50 104,93

275,43

2010

467

142

609

2010

155,13

113,71

268,84

2011

466

144

610

2011

161,34

108,92

270,26

De samenstelling van het personeelsbestand voor wat betreft fte’s en OP/NOP-verhouding is in 2011 nagenoeg gelijk gebleven aan 2010. De vergelijking met voorgaande jaren wordt enigszins vertekend doordat vanaf 2011 de muzikaal begeleiders van de Dansvakopleiding (8 medewerkers; 5,34 fte) worden meegeteld bij het onderwijzend personeel.

Personele bezetting faculteiten per 31-12-2011

Aantal Centraal Bureau Interfaculteit ArtScience Koninklijk Conservatorium Koninklijke Academie School voor jong talent Totaal Hogeschool

OP m

v 0 8 161 103 24 296

totaal 0 1 65 68 36 170

0 9 226 171 60 466

NOP m

v 6 0 32 36 1 75

4 1 39 24 1 69

OP+NOP totaal m v totaal 10 6 4 10 1 8 2 10 71 193 104 297 60 139 92 231 2 25 37 62 144 371 239 610

Fte* OP NOP OP+NOP m v totaal m v totaal m v totaal Centraal Bureau 0.00 0.06 0.06 6.3 3.94 10.24 6.30 4.00 10.30 Interfaculteit ArtScience 3.75 0.38 4.13 0.00 0.50 0.50 3.75 0.88 4.63 Koninklijk Conservatorium 54.39 23.19 77.58 26.93 28.80 55.73 81.31 51.99 133.30 Koninklijke Academie 30.78 17.18 47.96 25.89 14.70 40.59 56.67 31.88 88.55 School voor jong talent ** 14.76 16.85 31.61 1.00 0.86 1.86 15.76 17.71 33.47 Totaal Hogeschool 103.68 57.66 161.34 60.12 48.80 108.92 163.79 106.46 270.26

* In deze tabel kunnen afrondingsverschillen optreden, aangezien de fte-omvang van de aanstellingen in vier decimalen wordt vastgesteld.

Jaarverslag 2011

pagina 61


**In de fte-verdeling is verwerkt dat het NOP van het Koninklijk Conservatorium deels ook voor de School voor Jong Talent werkzaam is.

Flexibele formatie Van de totale personele bezetting van 270,26 fte werd 32,8% (88,63 fte) flexibel ingevuld, dat wil zeggen in een dienstverband voor bepaalde tijd of een tijdelijke taakuitbreiding. In 2010 was dit 27,4%. Een substantieel aandeel flexibele formatie is voor de hogeschool noodzakelijk om te kunnen inspelen op de veelvuldig optredende schommelingen in de onderwijsvraag die inherent zijn aan het kunstonderwijs. Vanzelfsprekend hebben medewerkers met een tijdelijke aanstelling binnen de hogeschool een volledig gelijkwaardige positie aan medewerkers met een vaste aanstelling. Naast de medewerkers in loondienst zijn in 2011 ongeveer 350 gastdocenten en freelancers voor de hogeschool werkzaam geweest.

Personeelsverloop

Instroom 2009 2010 2011 Uitstroom 2009 2010 2011

Aantal OP 56 62 78 Aantal OP 46 53 78

NOP 25 37 44 NOP 15 30 28

totaal 81 99 122 totaal 61 83 106

2009 2010 2011 2009 2010 2011

Fte OP 13.73 11.79 13.78 Fte OP 13.43 12.51 21.18

NOP 17.08 21.43 26.20 NOP 10.57 18.05 18.49

totaal 30.81 33.22 39.98 totaal 24.00 30.56 39.67

De instroom en uitstroom, bij zowel het OP als het NOP, vertonen in de afgelopen jaren een stijgende lijn. Dit heeft er voor een belangrijk deel mee te maken dat docenten steeds vaker jaarlijks voor een blok of semester worden aangesteld. Zij stromen dus ieder jaar opnieuw in en ook weer uit. Verder is in 2011 voor het eerst de uitstroom van de babyboomgeneratie merkbaar. Bij het OP betekent dit veelal het vertrek van docenten met relatief grote aanstellingen. Zij worden opgevolgd door zittende docenten die doorstromen of een taakuitbreiding krijgen, dan wel door nieuwe docenten van buiten. De aanstellingsomvang van de opvolger is in veel gevallen kleiner dan die van de voorganger. Bij het OP is te zien dat de in- en uitstroom in aantallen gelijk is, maar dat de fte-omvang van de instroom beduidend lager is dan de uitstroom. Bij het NOP is het omgekeerde het geval. In de instroomcijfers van het OP is ook te zien dat met ingang van het studiejaar 20112012 een aantal voormalige gastdocenten in dienst zijn getreden van de hogeschool.

Jaarverslag 2011

pagina 62


Keuzemenu arbeidsvoorwaarden Van het keuzemenu arbeidsvoorwaarden werd gebruik gemaakt door in totaal 47 medewerkers. Gekozen werd voor de volgende opties:

Fietsregeling ABP Extra Pensioen Levensloopregeling Levensloopverlof Ouderschapsverlof Totaal deelgenomen aan keuzemenu

2009 9 25 11 0 1 46

2010 39 23 11 1 2 76

2011 15 17 11 2 2 47

Bijzondere regelingen en toelagen

2009

2010

2011

Deelname aan SOP‐regeling

11

8

11

Arbeidsmarkttoelage *

31

13

14

23

26

Buitengewone toelage

Toelage onregelmatige dienst

16

30

26

Toelage EHBO

14

13

13

Toelage BHV

30

47

55

Spaarloonregeling

167

Salderingsregeling

Internetvergoeding Ambtsjubileumgratificaties

163

168

263

193

188

267 21

*In 2009 zijn de arbeidsmarkttoelage en de buitengewone toelage samen genomen, in totaal 31. De salderingsregeling en de internetvergoeding zijn in 2010 voor het eerst aangeboden. De stijging van het aantal toelagen onregelmatige dienst in 2010 heeft te maken met de introductie van werkroosters bij de Facilitaire Dienst. Daarnaast is in 2010 en 2011 geïnvesteerd in de bezetting en opleiding van de Bedrijfshulpverlening (BHV). Er is in 2011 een buitengewone toelage geïntroduceerd voor de baliemedewerkers van het Koninklijk Conservatorium die optreden als eerste medewerker en coördinator BHV. Dit betreft 6 medewerkers. De overige buitengewone toelagen houden verband met artikel H-4, lid a: buitengewone bekwaamheid, geschiktheid en ijver. De verdeling arbeidsmarkttoelage: 3 OP, 11 NOP De verdeling buitengewone toelage: 5 OP, 21 NOP

Jaarverslag 2011

pagina 63


Leeftijdsopbouw medewerkers per 31-12-2011 OP

man

NOP

vrouw

totaal

man

OP+NOP

vrouw

totaal

man

vrouw

totaal

<19

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

20 t/m 29

1.26

1.04

2.30

5.47

9.74

15.21

6.73

10.78

17.51

30 t/m 39

11.90

10.38

22.28

5.78

14.90

20.68

17.68

25.28

42.96

40 t/m 49

28.50

16.77

45.27

17.43

11.10

28.53

45.93

27.87

73.80

50 t/m 59

36.31

24.13

60.44

25.31

11.67

36.98

61.62

35.80

97.42

>60 totaal

25.70

5.34

31.04

6.15

1.38

7.53

31.85

6.72

38.57

103.68

57.66

161.34

60.12

48.79

108.92

163.81

106.45

270.26

Betrekkingsomvang medewerkers per 31-12-2011

OP

0 t/m 0,25 0,26 t/m 0,50 0,51 t/m 0,75 0,76 t/m 1 >1 totaal

NOP

OP+NOP

man vrouw totaal man vrouw totaal man vrouw totaal 23.90 13.71 37.61 1.29 1.66 2.95 25.19 15.37 40.56 33.32 18.96 52.28 4.25 4.71 8.96 37.57 23.67 61.24 16.31 9.95 26.26 4.40 9.54 13.94 20.71 19.49 40.20 29.05 15.04 44.09 50.18 32.89 83.07 79.23 47.93 127.16 1.10 0.00 1.10 0.00 0.00 0.00 1.10 0.00 1.10 103.68 57.66 161.34 60.12 48.80 108.92 163.80 106.46 270.26

Jaarverslag 2011

pagina 64


Salarisstructuur per 31-12-2011

Schaal

Aantal

m

v

Fte

totaal

m

v

totaal

1

0

0

0

0

0

0

2

0

0

0

0

0

0

3

0

0

0

0

0

0

4

12

3

15

10.42

3.71

14.13

5

5

5

10

4.61

4.59

9.2

6

7

6

13

4.84

2.24

7.08

7

8

8

16

5.46

5.85

11.31

8

19

19

38

12.67

10.73

23.4

9

13

25

38

8.8

11.32

20.12

10

10

16

26

4.6

9.33

13.93

11

86

67

153

22.44

20.21

42.65

12

182

77

259

68.15

28.13

96.28

13

19

10

29

13.92

7.54

21.46

14

4

2

6

4

2

6

15

3

1

4

0.9

0.8

1.7

16

0

0

0

0

0

0

17

1

0

1

1

0

1

18

2

0

2

2

0

2

371

239

610

163.81

106.45

270.26

Nationaliteit medewerkers per 31-12-2011

Centraal Bureau

NL

Niet NL totaal 10

0

10

Interfaculteit ArtScience Koninklijk Conservatorium + School voor Jong Talent

8

2

10

316

41

357

Koninklijke Academie

210

23

233

Totaal Hogeschool

544

66

610

11% van de medewerkers in dienst van de Hogeschool heeft een niet-Nederlandse nationaliteit. Daarnaast zijn veel freelancers en gastdocenten afkomstig uit het buitenland.

Jaarverslag 2011

pagina 65


Professionalisering en ontwikkeling Actieplan Leerkracht  Functiemix In het Instellingsconvenant Actieplan Leerkracht d.d. 25 september 2009 zijn de afspraken vastgelegd over de te realiseren salarismix van het onderwijzend personeel per ultimo 2012. Zoals in het convenant overeengekomen, is het convenantsgeld in de periode 2009 – 2011 met name ingezet voor opleiding, training en ontwikkeling van docenten, gericht op de vergroting van hun doorstroommogelijkheden. Voor de HdK was in het kader van het convenant Actieplan Leerkracht in 2011 een totaal bedrag van € 307.259,- beschikbaar, waarvan € 155.881 voor de functiemix en € 151.378,- voor scholing Het aantal docenten in schaal 13 is gegroeid als gevolg van de benoeming van docenten in de functie van docent excellentieniveau en de waardering van de functie van docenten met een zware coördinerende taak, gekoppeld aan inhoudelijke verantwoordelijkheid voor onderwijsprogramma’s, in schaal 13. Daarnaast is geïnvesteerd in de honorering van docenten in schaal 12 door de benoeming van 3 fte docenten in de functie van docent masteropleiding en door de honorering in schaal 12 van docenten met een substantiële onderzoekstaak. Desondanks is het aandeel docentfuncties in schaal 12 niet gegroeid. Dit wordt met name veroorzaakt door twee ontwikkelingen: Door financiële omstandigheden gedwongen, is de totale fte-omvang onderwijzend personeel de afgelopen jaren met circa 12 fte gekrompen. Deze krimp doet zich vooral voor in de docentfuncties in schaal 12. Vanaf 2011 bereiken veel oudere docenten de pensioengerechtigde leeftijd. In 2011 heeft 6.3 fte docenten om die reden afscheid genomen van de hogeschool. Deze docenten hebben relatief grote aanstellingen en zitten vrijwel allemaal in schaal 12. Zij worden opgevolgd door zittende docenten die doorstromen of een taakuitbreiding krijgen, of door nieuwe docenten van buiten. De aanstellingsomvang van de opvolger is in vrijwel alle gevallen kleiner dan die van de voorganger. Van de nieuwe docenten zal slechts een klein deel zich direct kwalificeren voor aanstelling in schaal 12. Door deze ontwikkelingen worden de opwaartse bewegingen in de functiemix weer teniet gedaan. De convenantsmiddelen ten behoeve van de functiemix geven daarom in 2011 een onderbesteding te zien. Procentueel voldoet de hogeschool al wel aan de doelstellingen voor 2012 van het Actieplan leerkracht : schaal 9 10 11 12 13+

HdK % 1.42 3.94 24.37 58.44 11.82

actieplan % 5 5 40 40 10

● Scholing De scholingstrajecten die in 2009 en 2010 zijn gestart ter verbetering van de kwaliteit van de docenten en hun loopbaanmogelijkheden, hebben in 2011 vervolg gekregen. Het totaal aan bestedingen in het kader van Actieplan Leerkracht in 2011 – directe kosten en loonkosten – bedroeg € 162.430,-. Daarmee is het budget volledig uitgeput. De belangstelling van de docenten voor de diverse vormen van scholing is groot en de deelnamegraad aan de opleidingen is hoog. Voor KC-docenten was de opleiding met name gericht op de thema’s: Voor de KABK-docenten zijn het cursusprogramma didactiek en de Engelse taaltraining in samenwerking met het Academisch Talencentrum van de Universiteit Leiden voortgezet. Daarnaast is een training groepsdynamica ontwikkeld, speciaal voor docenten die in de voortrajecten lesgeven. Ook individuele opleidingswensen, al dan niet in het kader van het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP), zijn in het kader van het Actieplan Leerkracht gehonoreerd. Voor het Koninklijk Conservatorium zijn de scholingsgelden met name ingezet voor masterclasses voor de zangdocenten en een curriculumconferentie voor docenten klassiek.  Lerarenbeurs Er zijn in 2011 vanuit de HdK geen nieuwe aanvragen voor de Lerarenbeurs ingediend.

Jaarverslag 2011

pagina 66


Functioneringsgesprekken Volgens de hogeschoolregeling functioneringsgesprekken wordt met alle medewerkers met een aanstelling >0,5 fte jaarlijks een functioneringsgesprek gevoerd. Met medewerkers die een aanstelling <0,5 fte hebben, vindt het functioneringsgesprek tweejaarlijks plaats. Het onderscheid dat in de regeling wordt gemaakt tussen grote en kleine aanstellingen, wordt in de praktijk niet overal aangehouden, omdat veel medewerkers met een kleine aanstelling ook prijs stellen op een jaarlijks functioneringsgesprek. Vaste gespreksonderwerpen zijn: de inhoud van het werk, de werkomgeving, relatie beroepspraktijk binnen en buiten de school (alleen onderwijzend personeel), persoonlijk ontwikkelingsplan (POP), verbeterpunten en ambities. Wervingsbeleid Het beleid ten aanzien van de werving en selectie van nieuwe medewerkers heeft in 2011 geen wijziging ondergaan. De sollicitatiecode en de interne leidraad waren onveranderd van toepassing en zijn als zodanig gehanteerd. Bij de werving van het onderwijzend personeel hebben de hoofden en coördinatoren van de onderwijsafdelingen een cruciale rol. Zij zijn verantwoordelijk voor het aantrekken van docenten die op basis van vakinhoudelijke en didactische kwaliteit, inspirerend onderwijs kunnen verzorgen, alsmede voor de diversiteit aan kwaliteiten in het docententeam. Ook in jaren van hoogconjunctuur is de hogeschool er altijd in geslaagd om goede docenten aan zich te binden. Wervingsproblemen kennen we nagenoeg niet. Voor de werving van onderwijsondersteunend personeel wordt vaker gebruikt gemaakt van formele wervingskanalen. Deskundigheid op het vakgebied staat bij de vervulling van deze vacatures voorop, doch kandidaten met ervaring en affiniteit met het kunstonderwijs genieten nadrukkelijk de voorkeur. De invulling van staffuncties vraagt bijzondere aandacht. De relatief geringe omvang van de hogeschoolstaf vergt van de medewerkers op deze posities dat zij inhoudelijk zowel in de breedte als in de diepte en organisatorisch zowel op strategisch als op operationeel niveau kunnen acteren. Museumjaarkaart Alle medewerkers in dienst van de hogeschool hebben in oktober 2011 wederom een museumjaarkaart van de hogeschool gekregen. De kaart is een jaar geldig en kan jaarlijks worden verlengd.

Arbeidsomstandigheden De Hogeschool voert een actief, preventief gezondheidsbeleid teneinde uitval door ziekte zoveel mogelijk te voorkomen. Er is een verzuimbeleid ontwikkeld, inclusief verzuimprotocol, dat voldoet aan de wettelijke bepalingen, zoals Arbowet en de Wet Verbetering Poortwachter (WVP), de CAO-HBO en de ziekte en arbeidsongeschiktheidsregeling hbo (ZAHBO). Eens per kwartaal hebben de faculteitsdirecties sociaal-medisch overleg met de bedrijfsarts. Naast de langdurig en frequent zieken worden dan ook potentiële gezondheidsrisico’s, arbeidsomstandigheden, mentale en psychosociale factoren tegen het licht gehouden. Individuele trajecten op gebied van re-integratie, psychologische zorg, fysiotherapie, etc. worden zoveel mogelijk ondersteund. Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage is in 2011 licht toegenomen ten opzichte van 2010. In 2011 was het verzuimpercentage 3,0% wat in vergelijking met het landelijk gemiddelde van 4,5% nog altijd laag is. De lichte stijging komt voornamelijk door enkele langdurige ziektegevallen en de toename van de gemiddelde ziekteduur van 14,21 dagen naar 16,05 dagen. De ziekmeldingsfrequentie is in 2011 nog steeds onveranderd ten opzichte van 2009 en 2010, namelijk 0,6 keer per medewerker.

Kort verzuim (< 1 week) Middellang (1‐6 weken) Lang (> 6 weken) Totaal

2009 0,4% 0,4% 1,1% 2,5%

2010 0,4% 0,5% 1,0% 2,6%

2011 0,4% 0,6% 1,3% 3,0%

Arbobeleid Met instemming van de Centrale Ondernemingsraad is in het najaar 2011 een overeenkomst gesloten met een nieuwe arbodienst, Sterq. De belangrijkste verbeteringen in de overeenkomst met Sterq ten opzichte van oude situatie zijn:

Jaarverslag 2011

pagina 67


-

Consult en spreekuur op maat In de oude situatie kregen medewerkers standaard 10 werkdagen na de eerste ziektedag een oproep om dan binnen 4 weken op het spreekuur van de bedrijfsarts te verschijnen. In de overeenkomst met Sterq is afgesproken dat per geval wordt bekeken wat de meest passende aanpak is: een oproep op korte termijn (bij een onduidelijk ziektebeeld) of juist op langere termijn, een telefonisch consult of spreekuurbezoek. Dit geldt ook voor de vervolgacties. Onnodige oproepen en tijdsverlies kunnen hiermee worden voorkomen.

-

Spreekuur in het KABK- of KC-gebouw Dit heeft als voordelen dat de bedrijfsarts meer betrokken raakt bij de organisatie en directe terugkoppeling naar en afstemming met de hogeschool mogelijk is. Voor het spreekuur van de bedrijfsarts is een passende ruimte geregeld waarbij de privacy van de medewerkers is gegarandeerd.

-

Regie Wet Poortwachter bij de Hogeschool Een aantal verplichtingen van de werkgever volgens de Wet Verbetering Poortwachter waren uitbesteed aan de arbodienst. Dit leidde in de praktijk tot veel dubbele administratie en afstemmingsproblemen. In de samenwerking met Sterq heeft de Hogeschool de regie over de verzuimbegeleiding in eigen hand genomen. Naar verwachting zal dit de duidelijkheid over de verzuimaanpak bij alle betrokkenen ten goede komen.

De samenwerking met Sterq zal jaarlijks in samenspraak met de CMR worden geëvalueerd. Healthcheck en gehooronderzoek In het kader van het arbobeleid wordt de medewerkers van de hogeschool om de 3 jaar een health check en een gehooronderzoek aangeboden. Deze hebben in februari 2011 plaatsgevonden. Deelnemers aan de health check hebben een persooonlijk overzicht ontvangen van hun bloeddruk, cholesterol, glucose, BMI en longfunctie met op basis van de resultaten van de check een leefstijladvies. In het gehooronderzoek is de status van het gehoor en evt. gehoorschade gemeten. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek is geadviseerd over te nemen (preventieve) maatregelen. 143 medewerkers hebben meegedaan aan de health check, waarvan 75 ook een gehooronderzoek hebben laten uitvoeren.

Organisatie Directie Begin januari is Martin Prchal gestart in de functie van adjunct-directeur op het Koninklijk Conservatorium. Martin heeft de afgelopen jaren voor de Europese Association of Conservatoires (AEC) gewerkt. Nancy Euverink is per 1 september 2011 de nieuwe directeur van de Dansvakopleiding. Zij werd als danseres opgeleid aan de dansvakopleiding van het Koninklijk Conservatorium, het Boston Ballet en het Nederlands Dans Theater. Verder werkt(e) zij als choreografisch assistent, docent en balletmeester. Karin van der Lee is per november 2011 benoemd als adjunct-directeur onderwijsondersteuning en bedrijfsvoering bij het KC. Zij was daarvoor werkzaam als stafmedewerker financiën en personeel. Studentenzaken Om de dienstverlening aan de studenten te verbeteren is bij de Koninklijke Academie een coördinator studentenadministratie aangesteld. Deze functionaris heeft tevens een belangrijke taak in de informatievoorziening naar DUO en OCW. Bij het Koninklijk Conservatorium is met ingang van het studiejaar 2011/2012 het Studenten Informatie Punt (STIP) ingericht. Het STIP biedt aan studenten één loket voor informatie over inschrijving, studiefinanciering, studievoortgang, examenregelingen, etc. De ruimte van de studentenadministratie is opnieuw ingericht en toegankelijker gemaakt. De medewerkers wisselen loketdiensten af met bureauwerkzaamheden. Jaartaakbeleid Koninklijk Conservatorium Per 1 september 2010 is een nieuw jaartaaksysteem ingevoerd voor de HBO-docenten. Voor de docenten van de School voor Jong Talent geldt met ingang van het studiejaar 2011/2012 een nieuw jaartaaksyteem. Daarmee is de KC-brede versobering van het JTB afgesloten. Verder is door een combinatie van een aantal factoren, individuele afspraken met betrokken docenten, pensionering en het vertrek van enkelen, een aanzienlijk daling van de zogenaamde leegstand in de vaste aanstellingen gerealiseerd. Nieuw personeelsinformatie- en salarissysteem In samenwerking met Codarts Rotterdam is in het voorjaar 2011 besloten om de beëindiging van het Caso/Edukaat systeem per 1-1-2014 niet af te wachten, maar te beginnen met de oriëntatie op een nieuw personeelsinformatie- en salarissysteem. De behoeften ten aanzien van een personeels- en salarissysteem bleken in grote lijnen overeen te komen en bij beide hogescholen werd het voordeel gezien van ‘samen

Jaarverslag 2011

pagina 68


optrekken’ bij het zoeken naar een nieuw systeem. In het oriëntatietraject zijn de systemen van drie aanbieders bekeken en met elkaar vergeleken. Op basis hiervan is gekozen voor het Workforce-systeem van ADP. In het najaar is hard gewerkt aan de inrichting van Workforce, conversie van gegevens, schaduwdraaien en training gebruikers. Workforce is per 1-1-2012 in gebruik genomen. Het nieuwe systeem betekent vooral een verbetering op het gebied van rapportages en managementinformatie. Inzet decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen Conform de cao-hbo hoofdstuk K besteedt de hogeschool 1,15% van de brutoloonsom aan decentraal overleg over arbeidsvoorwaarden. In 2011 was het budget € 238.450,-. Dit is ingezet voor de volgende onderwerpen: - Aanvullend ouderbeleid gericht op het optimaliseren van de belastbaarheid van de oudere medewerker en het behoud van zijn/haar kennis, ervaring en netwerken voor de hogeschool. Daarnaast bestond nog tot eind 2011 de mogelijkheid om gebruik te maken van de regeling Vitaal Werken (deeltijd pré-FPU). In dit kader is € 26.700,- besteed. - De totale kosten van de hogeschool-reiskostenregeling woon-werkverkeer bedroegen € 162.000,-. Daarvan is overeenkomstig de bij de invoering van de regeling in 2003 gemaakte afspraak met de bonden € 115.000,- ten laste van de decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen gebracht. - De wettelijk verplichte werkgeversbijdrage voor de kosten van kinderopvang bedroeg 0,34% van het premieloon, zijnde voor de hogeschool een bedrag van € 44.000,-. - De regeling internetvergoeding kostte € 28.000,-. - Circa € 12.000,- is besteed aan de verruiming van de cao-regeling zorgverlof en individuele trajecten in het kader van preventief gezondheidsbeleid.

Jaarverslag 2011

pagina 69


8. JAARREKENING

Inhoudsopgave

Geconsolideerde Jaarrekening ………………………………………………………………………………………..    

pag. 71

Geconsolideerde balans per 31 december 2011 Geconsolideerde Staat van baten en lasten over 2011 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011 Toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten

Enkelvoudige Jaarrekening ……………………………………………………………………………………………… pag. 93   

Enkelvoudige balans per 31 december 2011 Enkelvoudige Staat van baten en lasten over 2011 Toelichting op de balans en staat van baten en lasten

Overige gegevens ……………………………………………………………………………………………………………… pag. 99    Bijlagen -

Voorstel resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Controle verklaring van de onafhankelijke accountant bij de jaarrekening ……………………………………………………………………………………………… pag. 105 Bijlage 1: gegevens over de rechtspersoon Bijlage 2: overzicht verbonden partijen Bijlage 3: specificatie posten OCW Bijlage 4: totaaloverzicht materiële vaste activa Bijlage 5: overzicht rijksbijdragen Bijlage 6: bezoldiging bestuurders en toezichthouders / WOPT

Jaarverslag 2011

pagina 70


Jaarverslag 2011

pagina 71


Geconsolideerde Jaarrekening



Geconsolideerde balans per 31 december 2011



Geconsolideerde Staat van baten en lasten over 2011



Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011



Toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten

Jaarverslag 2011

pagina 72


Geconsolideerde balans, na resultaatbestemming, 31 december 2011 Activa 31 december 2011 Vaste activa

31 december 2010

A

Materiële vaste activa Terreinen

1)

2.409.165

2.409.165

Gebouwen

1)

10.880.134

11.612.153

Verbouwingen/installaties

2)

2.758.102

3.016.035

Inventaris en apparatuur

3)

2.163.981

1.737.857

18.211.382

18.775.209

31.766

31.530

Debiteuren collegegelden

996.173

963.508

Debiteuren overige

176.216

22.077

Totaal vaste activa

Vlottende activa

Voorraden

4)

Vorderingen

5)

Te vorderen omzetbelasting

20.416

41.282

Overige vorderingen en overlopende activa

1.223.798

481.648

Totaal vorderingen

2.416.603

1.508.515

Kas

56.044

31.689

ABN/AMRO

26.591

26.402

217.540

150.921

Ministerie van Financiën - rijksbankieren

5.617.950

5.258.146

Totaal liquide middelen

5.918.124

5.467.158

Totaal vlottende activa

8.366.493

7.007.204

26.577.875

25.782.413

Liquide Middelen

ING

TOTAAL ACTIVA

7272727

6)

A Voor de verklaring van de cijfers gevolgd door een ) in deze kolom wordt verwezen naar de rubrieken in de toelichting op de geconsolideerde balans.

Jaarverslag 2011

pagina 73


Vervolg geconsolideerde balans, na resultaatbestemming, 31 december 2011 Passiva 31 december 2011 Eigen Vermogen

31 december 2010

7)

Algemene reserve

3.158.074

Algemene reserve (privaat)

2.857.928

135.200

140.039

4.601.504

3.801.504

Bestemmingsreserve informatisering

130.135

130.135

Bestemmingsreserve leermiddelen

775.000

425.000

1.153.753

1.153.753

Bestemmingsreserve huisvesting

Bestemmingsreserve onderzoek en innovatie Bestemmingsreserve afdelingen en werkplaatsen Bestemmingsreserve vooropleidingen

357.003

331.003

0

120.000

Bestemmingsreserve Randstad-regio

195.102

195.102

Bestemmingsfonds Waarborgfonds

117.334

117.334

30.000

30.000

10.653.105

9.301.798

Bestemmingsfonds profileringsfonds Totaal Eigen Vermogen Voorzieningen Voorziening wachtgelden

8)

1.804.659

2.237.799

Voorziening jubilea

9)

82.759

101.121

Voorziening langdurig zieken

10)

61.545

88.105

Voorziening Groot Onderhoud

11)

1.231.156

550.000

3.180.119

2.977.025

Totaal Voorzieningen Langlopende Schulden

12)

Lening o/g OKF 20 jaar (Fortis)

4.400.000

4.800.000

Lening o/g unilocatie (Fortis)

0

647.014

Totaal Langlopende Schulden

4.400.000

5.447.014

Crediteuren

851.609

1.049.690

Aflossingen leningen komend jaar

400.000

551.263

2.560.745

2.313.240

Kortlopende Schulden

Vooruitontvangen collegegelden Vooruitontvangen investeringssubsidies Belastingen, premieheffingen en pensioenpremie

13)

112.900

160.549

1.083.713

1.114.868

Vakantiegeld

810.000

798.000

Nog te betalen vakantiedagen

108.843

109.053

Overige te betalen lasten en overlopende passiva

2.416.842

1.959.912

Totaal Kortlopende Schulden

8.344.651

8.056.576

26.577.875

25.782.413

TOTAAL PASSIVA

Jaarverslag 2011

pagina 74


Geconsolideerde staat van Baten en Lasten over 2011

Baten

Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2011

2011

2010

14)

25.458.370

25.409.622

25.246.301

College-, cursus- en examengelden

3.704.287

3.851.990

3.735.585

Overige baten

2.655.339

1.337.000

2.284.142

31.817.997

30.598.612

31.266.028

22.380.281

Rijksbijdragen

Totaal Baten

Lasten Personele Lasten

15)

21.540.433

22.328.875

Afschrijvingen

16)

1.464.221

1.945.589

1.560.114

Huisvestingslasten

17)

1.980.645

1.754.400

1.956.788

Overige Instellingslasten

18)

4.819.809

3.885.225

4.386.170

29.805.107

29.914.089

30.283.353

2.012.889

684.523

982.675

Totaal Lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten

Rentebaten

19)

67.558

15.000

34.712

Rentelasten

19)

726.550

285.000

267.311

-658.992

-270.000

-232.599

1.353.897

414.523

750.076


Resultaat gewone bedrijfsvoering

Buitengewone bedrijfsvoering

Buitengewone baten

-

-

-

Buitengewone lasten

-

-

-

Resultaat buitengewone bedrijfsvoering

-

-

-

1.353.897

414.523

750.076

Exploitatiesaldo

Jaarverslag 2011

pagina 75


Bestemming exploitatiesaldo

Algemene reserve Algemene reserve (privaat)

Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2011

2011

2010

300.146

414.523

254.707

-4.839

-7.631


800.000

400.000


350.000

50.000

Bestemmingsreserve afdelingen en werkplaatsen

26.000

23.000

2.590

30.000

Bestemmingsfonds profileringsfonds Bestemmingsreserve vooropleidingen Totaal bestemming exploitatiesaldo

-120.000 1.353.897

414.523

750.076

Jaarverslag 2011

pagina 76


Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011

Bedragen * 1000

2011

2010

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat

2.013

983

Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutaties voorzieningen

1.640

1.560

203

1.072 1.843

2.632

Verandering in vlottende middelen: Voorraden Vorderingen Schulden

0

0

-908

507

288

884 -620

1.391

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

67

34

-726

Kasstroom uit operationele

-267 -659

-233

2.577

4.773

activiteiten

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Mutaties leningen

-928

-3.721

0

0

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-928

-3.721

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Mutatie liquide middelen

Stand per 1 januari Mutatie Boekjaar

Stand per 31 december 2011

-1.198

-551 -1.198

-551

451

501

5.467

4.966

451

501

5.918

5.467

Jaarverslag 2011

pagina 77


Toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten Algemeen De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven is door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. De geconsolideerde jaarrekening bevat de financiële gegevens van de Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag inclusief de Stichting Cursussen. Stelselwijzigingen In 2008 is de nieuwe richtlijn de RJ 660 ingevoerd. In 2011 zijn geen stelselwijzigingen doorgevoerd. Grondslagen Vergelijking met vorig jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van vorig jaar. Consolideren van cijfers In deze jaarrekening zijn de cijfers opgenomen van de Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag en de Stichting Cursussen Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag. Toegepaste waarderingsgrondslagen Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of vervaardigingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Overige

vaste

toerekenbare

activa

worden

kosten, onder

gewaardeerd

aftrek

van

tegen

verkrijgings-

lineaire afschrijvingen

of

vervaardigingsprijs

gedurende

de

inclusief

verwachte

direct

toekomstige

gebruiksduur, of lagere bedrijfswaarde. De vervaardigingsprijs bestaat uit de aanschaffingskosten van gronden hulpstoffen en kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de vervaardiging inclusief installatiekosten. Indien voor te vervaardigen materiële vaste activa noodzakelijkerwijs een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig is om deze gebruiksklaar te maken, worden de rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprijs. Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben. In bijlage 4 is een totaaloverzicht opgenomen van de materiële vaste activa. Bijzondere waardeverminderingen Door de Hogeschool wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. In 2011 is er geen sprake geweest van een bijzondere waardevermindering. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingprijzen onder toepassing van de FIFO methode. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Voorzieningen wegens oninbaarheid zijn in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering.

Jaarverslag 2011

pagina 78


Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit algemene reserves en bestemmingsreserves en/of -fondsen. Hierin is tevens een

segmentatie

opgenomen

naar

publieke

en

private

middelen.

De bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid, welke door het bestuur is aangebracht. Hieronder is voor iedere bestemmingsreserve de beperking beschreven. Bestemmingsreserve huisvesting De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor onderzoek, aankoop, investering, aanbouw, verbouw en nieuwbouw van zowel bestaande als te creëren huisvesting voor hetzij de Koninklijke Academie hetzij het Koninklijk Conservatorium of 1 van beide interfaculteiten. Bestemmingsreserve informatisering De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor onderzoek en investering op het gebied van informatisering voor hetzij de Koninklijke Academie hetzij het Koninklijk Conservatorium of 1 van beide interfaculteiten. Bestemmingsreserve Onderzoek en Innovatie De

beperking

op

deze

reserve

is

dat

deze

alleen

bestemd

kan

worden

voor

investeringen

van

investeringen

van

onderwijsverbetering en -vernieuwing, onderzoek en promoties, lectoraten en kwaliteitszorg. Bestemmingsreserve Randstad-regio KC De

beperking

op

deze

reserve

is

dat

deze

alleen

bestemd

kan

worden

voor

onderwijsvernieuwing, onderzoek en lectoraten in combinatie met de werkrelatie tussen het Koninklijk Conservatorium en de Hanzehogeschool of vertegenwoordigers daarvan. Bestemmingsreserve Afdelingen KA De

beperking

op

deze

reserve

is

dat

deze

alleen

bestemd

kan

worden

voor

investeringen

van

onderwijsverbetering en –vernieuwing en leermiddelen. Bestemmingsreserve vooropleiding KC De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor investeringen in leermiddelen, onderwijsprojecten en onderwijsverbetering van de vooropleiding aan het Koninklijk Conservatorium. Bestemmingsreserve leermiddelen De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor investeringen in leermiddelen waaronder ook groot onderhoud van leermiddelen. Profileringsfonds Vanaf september 2010 is in de WHW de mogelijkheid gecreëerd een profileringsfonds te vormen. Hierdoor is het

mogelijk,

op

tegemoetkoming.

basis De

van

maatwerk,

medezeggenschap

studenten heeft

te

ondersteunen

instemmingsrecht

op

door de

het

toekennen

instellingsregeling

van

een

op

het

profileringsfonds. De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden aan door het College van Bestuur, na instemming van de medezeggenschapsraad, toe te kennen ondersteuning aan studenten van de Hogeschool.

Voorzieningen algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen.

Jaarverslag 2011

pagina 79


Wachtgeldvoorziening In verband met de op balansdatum bestaande verplichtingen tot het in de toekomst uitbetalen van wachtgelden is een voorziening gevormd ter hoogte van 75 % van het totaal van de verplichtingen. Er is gekozen voor 75 % in verband met de mogelijkheid dat in een aantal gevallen de verplichtingen voortijdig komen te vervallen wegens het vinden van werk, arbeidsongeschikt worden of overlijden van desbetreffende ex-werknemers. Voorziening groot onderhoud In 2010 is deze voorziening gevormd in verband met een grote gevelrenovatie aan een monumentale gevel van dit gebouw. Pensioenvoorziening De instelling heeft een zogenaamde toegezegd-pensioenregeling. Onder een toegezegd-pensioenregeling wordt verstaan een regeling waarbij aan de werknemers een pensioen wordt toegezegd, waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De instelling heeft de toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. In geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds heeft de instelling geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort, anders dan hogere toekomstige premies. Voorziening arbeidsongeschiktheidskosten Indien op balansdatum verplichtingen bestaan tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid, kan een voorziening worden opgenomen. Gezien de relatief geringe omvang is dit niet gebeurd. Voorziening jubilea De voorziening voor jubilea heeft betrekking op per balansdatum opgebouwde rechten , rekening houdend met de kans op voortijdige beëindiging van het dienstverband met het personeelslid. Voorziening langdurig zieken De voorziening langdurig zieken heeft betrekking op de verplichtingen tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de staat van baten en lasten wordt verwerkt. Bepaling resultaat De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn verwezenlijkt. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden. 

Verlenen van diensten

Opbrengsten uit het verlenen van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 

Rijksbijdragen

Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft.

Jaarverslag 2011



pagina 80


Overige overheidsbijdragen en -subsidies

Exploitatiesubsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde

kosten

zijn

gemaakt

of

opbrengsten

zijn

gederfd,

of

wanneer

een

gesubsidieerd

exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en de instelling de condities voor ontvangst kan aantonen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de staat van baten en lasten. 

Overige baten

Overige bedrijfsopbrengsten bestaan uit baten uit verhuur, detachering, ouderbijdragen en overige baten. 

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa

Immateriële vaste activa inclusief goodwill en materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Negatieve goodwill valt vrij in de staat van baten en lasten voor zover lasten en verliezen zich voordoen, indien hier bij de verwerking van de overname rekening mee is gehouden en deze lasten en verliezen betrouwbaar zijn te meten. Indien geen rekening is gehouden met verwachte lasten of verliezen, dan valt de negatieve goodwill vrij in overeenstemming met het gewogen gemiddelde van de resterende levensduur van de verworven afschrijfbare activa. Voor zover de negatieve goodwill uitkomt boven de reële waarde van de geïdentificeerde niet-monetaire activa wordt het meerdere direct in de staat van baten en lasten verwerkt. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen. 

Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen De instelling heeft alle pensioenregelingen verwerkt volgens de verplichtingenbenadering.

De over het

verslagjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. Mutaties in de pensioenvoorziening worden ook in de staat van baten en lasten verwerkt. Het bedrag dat als pensioenvoorziening is opgenomen, is de beste schatting van de nog niet afgefinancierde bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. 

Bijzondere posten

Bijzondere posten zijn baten of lasten die voortvloeien uit gebeurtenissen of transacties die behoren tot het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening, maar die omwille van de vergelijkbaarheid apart toegelicht worden op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter van de post. 

Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten

Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.

Jaarverslag 2011

pagina 81


Toelichting op de geconsolideerde balans ACTIVA Materiële vaste activa In bijlage 4 is een totaaloverzicht van de materiële vaste activa opgenomen. In 2011 zijn, conform de door ons gehanteerde grondslagen, de materiële vaste activa gewaardeerd. Verkrijgingsprijs t/m 2010

Afschrijving t/m 2010

Boekwaarde 31-12-2010

Investering 2011

Desinvestering 2011

Afschrijving 2011

Boekwaarde 2011

Afschrijf percentage

2.409.165

0

2.409.165

0

0

0

2.409.165

0

Gebouwen (1) Verbouwingen/ Installaties (2) Inventaris en apparatuur (3)

21.587.445

9.975.291

11.612.152

13.046

0

745.064

10.880.134

2,5 of 3,33

4.799.964

1.783.930

3.016.035

830.014

829.230

258.716

2.758.102

10

9.871.310

8.133.452

1.737.857

934.214

0

508.090

2.163.982

10/20/33,3

Totaal activa

38.667.884

19.892.674

18.775.209

1.777.274

829.230

1.551.870

18.211.382

Terreinen (1)

1)

Terreinen en gebouwen

Voor de terreinen en gebouwen zijn als verkrijgingsprijs de bruto-deelnamesommen overeenkomstig de "OKFregeling" gehanteerd. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Het betreft: De Hogeschool is eigenaar van de grond van Prinsessegracht 4/Bleijenburg 38 (unilokatie Koninklijke Academie). Ten aanzien van het terrein van het Koninklijk Conservatorium bezit de Hogeschool het zakelijk recht van opstal; de Gemeente Den Haag is eigenaar. In het kader van de OKF is dit recht gewaardeerd op € 1,4 mln. De verzekerde waarde van de opstallen per 1-1-2012 en de WOZ-waarde (peildatum 1-1-2011) zijn als volgt: verzekerde

WOZ-

waarde

waarde

Prinsessegracht 4/Bleijenburg (unilokatie)

€ 43.237.000

€ 11.200.000

Juliana van Stolberglaan 1

€ 43.343.000

€ 7.550.000

------------------

-----------------

€ 86.580.000

€ 18.750.000

===========

==========

Ingevolge de gesloten standaardovereenkomst van borgtocht artikel 7, heeft de Hogeschool zich verbonden niet zonder schriftelijke toestemming van de Stichting Waarborgfonds HBO, de aan de Hogeschool toebehorende registergoederen te vervreemden of met enig recht te bezwaren. Voorts dient de Hogeschool indien zij haar verplichtingen uit de geborgde overeenkomsten niet kan nakomen, een recht van hypotheek aan de Stichting Waarborgfonds HBO te verstrekken tot zekerheid van het regresrecht van de Stichting Waarborgfonds HBO. In 2010 heeft de Hogeschool ten behoeve van de gewenste uitbreiding van onderwijsruimte 2 panden aan het Bleijenburg gekocht. De intentie is deze panden op termijn te integreren met de reeds bestaande en zogenoemde unilocatie. De gebouwen zijn hypothecair, bedrag leningen per 31 december 2011 is € 4.800.000, bezwaard. De stichting waarborgfonds wordt per 1 januari 2013 opgeheven. In 2012 zullen de langlopende lening, met borging door het waarborgfonds worden omgezet in langlopende leningen, hypothecair bezwaard, bij het Ministerie van Financiën. 2)

Verbouwingen en installaties

Als grens voor activering wordt € 10.000 aangehouden. Het jaar van aanschaf is het eerste jaar van afschrijving.

Jaarverslag 2011

pagina 82


In 2011 is ruim € 830.000 geïnvesteerd in verbouwingen en installaties. Door de stelselwijziging waardoor met ingang van boekjaar 2011 een voorziening Groot Onderhoud is gecreëerd, zijn de investeringen in groot onderhoud tot en met 2010 als desinvestering in de balans opgenomen. Het betreft desinvesteringen zoals schilderwerk, dakreparaties en vloerbedekking. De afschrijvingstermijn voor deze investeringen was 10 jaar wat mede gelet op economische en technische levensduur een onverantwoord lange termijn was. Het bedrag aan desinvestering van het groot onderhoud

in 2011 is nagenoeg gelijk aan de investering in verbouwingen en

installaties van dit jaar. 3)


Op inventaris wordt lineair afgeschreven: de afschrijvingspercentages zijn 10 %, 20 % en 33,3 %. Als grens voor activering wordt €500 aangehouden, tenzij de gebruiksduur van het activum minder dan 1 jaar bedraagt. In het jaar van aanschaf wordt naar tijdgelang afgeschreven. In 2011 is ruim € 930.000 geïnvesteerd aan inventaris en apparatuur. Dit is vrijwel in zijn geheel uitgegeven aan nieuwe leermiddelen ten behoeve van de studenten. De verzekerde waarde van de inventaris per 1-1-2012 is als volgt: Koninklijk Conservatorium

€ 20.522.000

Koninklijke Academie

€

9.387.000

----------------€ 29.909.000 ========== Voorraden 4)

Voorraden 2011

2010

-----------------

-----------------

€ 31.766

€ 31.530

==========

==========

De post voorraden betreft de voorraad van de fotoshop en het magazijn van de Koninklijke Academie. Er is geen sprake van een voorziening incourantheid. Vorderingen 5)

Vorderingen

De vorderingen zijn met € 0,9 mln. gestegen. De vorderingen collegegelden zijn gestegen mede door het toenemend aantal periodieke incasso’s bij de studenten in plaats van het in één keer betalen van het collegegeld. Ook nemen de maandelijkse storno’s toe waardoor het debiteurensaldo is opgelopen. De overige vorderingen zijn gestegen, de belangrijkste factor is een bedrag van € 850.000 welke van drie partijen te ontvangen is als bijdrage aan de renovatie aan de monumentale gevel. De vorderingen, behoudens een bedrag van € 146.772, hebben een looptijd korter dan één jaar. Vorderingen

2011

Debiteuren collegegelden

996.173

963.508

Overige debiteuren

176.216

22.077

Te vorderen omzetbelasting

20.416

41.282


1.223.798

481.648

Totaal vorderingen

2.416.603

1.508.515

2010

De vordering debiteuren collegegelden per 31 december 2011 betreft de nog te ontvangen collegegelden voor het studiejaar 2010/2011, alsmede achterstallige collegegelden uit voorgaande jaren. Hiervoor is een voorziening getroffen van € 166.772, die in het saldo is opgenomen.

Jaarverslag 2011

pagina 83


Voorziening oninbaarheid debiteuren 2011 Stand per 1 januari 2011 Onttrekkingen Dotaties

146.772 0 20.000


166.772

Voorziening oninbaarheid debiteuren 2010 Stand per 1 januari 2010 Onttrekkingen

25.295 0

Dotaties

121.477


146.772

6)

Liquide middelen (privaat)

De liquide middelen zijn, zie ook het kasstroomoverzicht eerder in deze jaarrekening, met € 450.000 gestegen. Het resultaat liquide middelen uit operationele en investeringsactiviteiten bedraagt ruim € 1,7 mln. positief. Door de reguliere en volledige aflossing van één van de langlopende lening van ruim € 1,2 mln. zijn de liquide middelen, na financieringsactiviteiten, in totaal met ongeveer € 0,5 mln. gestegen. De liquide middelen zijn vrij besteedbaar

Liquide Middelen Kas

2011

2010

56.044

31.689

26.591

26.402

217.540

150.921


5.617.950

5.258.146


5.918.124

5.467.158

ABN/AMRO ING

PASSIVA Eigen vermogen 7)

Eigen vermogen

Het eigen vermogen is € 1.354.000. gestegen. In de paragraaf resultaatbestemming bij deze jaarrekening is het besluit van het College van Bestuur opgenomen over de verdeling van het resultaat naar het eigen vermogen. In 2012 zullen wij een deel van het eigen vermogen aanwenden ten behoeve van een te creëren voorziening groot onderhoud en als egalisatie van de afschrijvingslasten van een in 2012 op te leveren dakopbouw aan de locatie van de Koninklijke Academie. Het eigen vermogen zal hierdoor met ruim € 2 mln. dalen. Hieronder volgt een korte toelichting op het genomen besluit. Aan de bestemmingsreserve huisvesting is voor de KA een bedrag van 0,8 mln. toegevoegd. Van dit bedrag is € 0,4 mln. bestemd om in 2012 te worden toegevoegd aan een voorziening groot onderhoud die wij willen vormen om het onderhoud van het gebouw van de Koninklijke Academie de komende jaren verder te optimaliseren. In 2012 wordt de dakopbouw aan de locatie Prinsessegracht (academie) opgeleverd. In 2012 zullen wij minimaal € 2 mln. van de bestemmingsreserve huisvesting aanwenden ter egalisatie van de afschrijvingslasten van dit nieuwe deel. De rest van toevoeging is ter dekking van verbouwingen van de in 2010 aangekochte locaties. Aan de bestemmingsreserve Leermiddelen is een bedrag van € 350.000 toegevoegd. Dit is bestemd voor de investeringen in leermiddelen, onderhoud en aanschaf muziekinstrumenten, bij het Koninklijk Conservatorium en leermiddelen van de Koninklijke Academie. De bestemmingsreserve afdelingen is gevormd in verband met opbrengsten afkomstig van studenten, van werkplaatsen en resultaten op externe projecten en dergelijke van de onderwijsafdelingen. De gelden zijn gereserveerd voor de desbetreffende werkplaatsen en afdelingen en zullen op enig moment gebruikt worden ter

Jaarverslag 2011

pagina 84


dekking van toekomstige kosten of investeringen. In 2011 is een bedrag van € 26.000 aan deze reserve toegevoegd. Aan het bestemmingsfonds profileringsfonds is een bedrag van € 2.590 toegevoegd. De algemene reserve (privaat) is met € 4.839 gedaald vanwege een negatief resultaat bereikt door de Stichting Cursussen. De rest van het resultaat, een bedrag van € 300.146, is toegevoegd aan de algemene reserve. Deze reserve bepaalt voor het overgrote deel het weerstandsvermogen van de Hogeschool. Naar onze verwachting zullen we de komende jaren iets moeten interen op ons weerstandsvermogen om aan onze kwalitatief hoogwaardig onderwijs te kunnen blijven voldoen. Eigen Vermogen Algemene reserve

2011

Mutatie 2011

2010

3.158.074

300.146

2.857.928

Algemene reserve (privaat) Bestemmingsreserve huisvesting

135.200

-4.840

140.040

4.601.504

800.000

3.801.504


130.135


775.000

Bestemmingsreserve onderzoek en innovatie

130.135 350.000

425.000

1.153.753

Bestemmingsreserve afdelingen

357.003

26.000

331.003

0

-120.000

120.000

Bestemmingsreserve vooropleidingen Bestemmingsreserve Randstad-regio

1.153.753

195.102

Bestemmingsfonds profileringsfonds

195.102

30.000


0

30.000

117.334

Totaal Eigen Vermogen

117.334

10.653.105

1.351.307

9.301.798

Voorzieningen 8)

Voorziening wachtgelden

De voorziening wachtgelden 2011 is ten opzichte van 2010 ruim € 500.000 lager. Alle aanspraken op WWlasten en BWW-lasten worden jaarlijks voor 75% voorzien, afkoopkosten die verder niet leiden tot WW en BWW verplichtingen worden voor 100% voorzien. Stand per 31

Betalingen

Voorlopige

Totaalbedrag

Mutatie

Stand per 31 december

december 2010

2011

stand 31

aanspraken

voorziening

2011 (75% van het

december 2011

WW/BWW per 31

31 december

totaalbedrag

totaalbedrag

december 2011

2011

aanspraken)

aanspraken)

(100%) 526.675

1.804.659

(75% van het

2.237.799

959.815

1.277.984

2.273.109

De voorziening wachtgelden heeft een looptijd van 1 tot 11 jaar. 9)

Voorziening jubilea

De voorziening voor jubilea heeft betrekking op per balansdatum opgebouwde rechten , rekening houdend met de kans op voortijdige beëindiging van het dienstverband met het personeelslid. Ultimo 2011 is de omvang van deze voorziening € 82.759. Stand 31 december 2010 101.121

Betalingen 2011 - 37.580

Voorlopige

Berekende

eindstand

ultimo 2011

63.541

82.759

aanspraken

Mutatie 2011 + 19.218

10) Voorziening langdurig zieken De voorziening langdurig zieken heeft betrekking op de verplichtingen tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Ultimo 2011 is de omvang van deze voorziening € 61.545.

Jaarverslag 2011

pagina 85


11) Voorziening groot onderhoud De voorziening groot onderhoud is opgenomen om in het groot onderhoud van de gebouwen van de Koninklijke Academie te voorzien. In 2010 is deze voorziening gevormd in verband met een grote gevelrenovatie aan een monumentale gevel van dit gebouwen. De renovatie aan de monumentale gevel is in 2011 begonnen en zal in 2012 afgerond worden. Op basis van de aanneemsom zal de renovatie ongeveer € 1,2 mln. kosten. Door drie externe partijen zijn toezeggingen gedaan om een bedrag van in totaal € 850.000 beschikbaar te stellen voor deze renovatie. Stand per 31

Betalingen in

Verplichtingen in

Te verwachten

Mutatie

Stand per 31

december 2010

2011

2011

bijdrage 2011

voorziening

december 2011

€ 550.000

€ 168.844 -

0

€ 850.000

0

€ 1.231.156

Langlopende schulden 12) Langlopende schulden

ABN/AMRO

Bedrag lening

Nieuwe

Aflossingen

Boekwaarde

Rente

Resterende

31-12-2010

Leningen 2011

2011

31-12-2011

%

looptijd

€ 5.200.000

0

€ 400.000

€ 4.800.000

4,47%

1

€ 798.277

0

€ 798.277

€0

2,39%

0

(OKF) ABN/AMRO unilocatie

Lening o/g OKF (ABN/AMRO voorheen Fortis) 20 jaar Ultimo 2003 zijn de oude OKF-leningen, die voor 10 jaar aangegaan waren per ultimo 1993 in het kader van de OKF-operatie, afgelost en vervangen door een nieuwe lineaire lening van 8.000.000, voor 20 jaar vast tegen een rente van 4,47 %. De aflossing 2012 ad € 4.800.000 is opgenomen onder de kortlopende schulden onder de post aflossingen leningen komend jaar. De reden hiervoor is het besluit van de HdK Den Haag om deze lening in 2012 om te zetten in een lening bij het Ministerie van Financiën. Naar verwachting zal deze lening rond de zomer 2012 worden omgezet. De lening is geborgd door de Stichting Waarborgfonds HBO. Na het omzetten van deze lening zal de borging door deze stichting niet meer van toepassing zijn. Hierdoor zal ruim voor de opheffing van deze stichting alle langlopende leningen zijn omgezet in nieuwe langlopende leningen bij het Ministerie van Financiën. Lening o/g Unilokatie (ABN/AMRO voorheen Fortis) Medio 1999 is een lening van 4.537.802 (ƒ 10 miljoen) opgenomen bij de ABN/AMRO in verband met de renovatie/nieuwbouw Koninklijke Academie. Het betreft een lineaire lening tegen een rente van 4,89 %; 10 jaar vast met een theoretische looptijd van maximaal 30 jaar. Eind 2010 is, in verband met het vervallen van de rentetermijn, de rente vastgezet op 2,39% voor de periode van 1 jaar. Eind december 2011 is besloten, mede vanwege een tegenvallend aanbod van de ABN Amro, de rentevervaldatum te gebruiken deze lening in zijn geheel bij de ABN Amro af te lossen. In het 1e kwartaal 2012 is een aanvraag ingediend voor een nieuwe langlopende lening tegen betere voorwaarden en condities bij het Ministerie van Financiën. Deze lening was geborgd door de Stichting Waarborgfonds HBO. De borging zal naar verwachting in 2012 leiden tot het vrijvallen van de voorziening bij deze stichting. Kortlopende schulden 13) Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn met bijna € 300.000 mln. gestegen. Deze stijging zit in hoofdzaak bij: 

De te betalen boeterente in 2012 ad € 480.000 in verband met het omzetten van de langlopende lening bij de ABN Amro naar het Ministerie van Financiën.

Een andere grote post bij de overlopende passiva betreft: 

€ 750.000 vooruitontvangen baten, projecten Raak, Krachtig Meesterschap, Polifonia- en Nufficgelden

Jaarverslag 2011

pagina 86


Crediteuren Aflossingen leningen komend jaar Vooruitontvangen collegegelden Vooruitontvangen investeringssubsidies

2011

2010

851.609

1.049.690

400.000

551.263

2.560.745

2.313.240

112.900

160.549

1.083.713

1.114.868

Vakantiegeld

810.000

798.000


108.843

109.053


2.416.842

1.959.912


8.344.651

8.056.576

Belastingen, premieheffingen en pensioenpremie

Alle schulden hebben een looptijd korter dan één jaar behoudens een bedrag van € 361.561 schoolfonds die een looptijd heeft van 1 tot 3 jaar. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Gelieerde rechtspersonen De Hogeschool heeft een duurzame samenwerking met de Stichting Cursussen Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, gevestigd te Den Haag. Via deze stichting worden de zogenaamde oriëntatiecursussen aangeboden aan mensen, die zich eventueel als student willen laten inschrijven bij de Koninklijke Academie. Deze cursussen worden op zaterdag gegeven in het gebouw van de Koninklijke Academie. Daarnaast wordt er een post-HBO cursus gegeven, de cursus Industriële Vormgeving. De omvang van balans en exploitatierekening is relatief gering, respectievelijk circa € 170.000 en € 42.000. De financiële gegevens van de stichting Cursussen zijn geconsolideerd in de jaarrekening. Het resultaat 2011 bedraagt -4.839. Waarborgfonds De HBO-instellingen houden een Waarborgfonds in stand, waarbij zij allen krachtens artikel 2.15 van de WHW zijn aangesloten. Borging door het Fonds voor leningen (O.K.F.) wordt gekoppeld aan een volledig regresrecht op de desbetreffende HBO-instelling. In verband hiermee is per ultimo 1993 een voorziening Waarborgfonds opgebouwd ad 117.334 ( 258.570). Voor dit bedrag is een bankgarantie afgegeven. Het Waarborgfonds is gerechtigd, indien noodzakelijk, meer op de Hogeschool te verhalen, als zijn tekorten daartoe aanleiding geven. Daarnaast is in 1996 een bankgarantie afgegeven ten gunste van de Stichting Waarborgfonds HBO ad 145.210 ( 320.000) in verband met de borgstelling van 7.260.483 ( 16 miljoen) per juli 1996 ten behoeve van de unilokatie van de Koninklijke Academie. Per 1 januari 2008 is de voorziening Waarborgfonds ondergebracht bij de bestemmingsfondsen. De garantstellingen zullen in 2012 worden opgezegd. Dit in verband met het omzetten van de langlopende leningen van de ABN Amro naar langlopende leningen, op hypothecaire basis, naar het Ministerie van Financiën. Op 1 januari 2013 wordt deze stichting opgeheven. Vordering op en schuld aan het Ministerie van OCW In verband met de overgang naar budgetfinanciering per 1-1-1987 was in de balans een vordering op het Ministerie van OCW inzake het vakantiegeld 1986 (augustus t/m december), de tegemoetkoming IZK 1986 (oktober t/m december) en de sociale lasten van december 1986 opgenomen. De opbouw van de vordering is als volgt: vakantiegeld

230.065

IZK

55.154

sociale lasten december

90.019 ----------------375.238 ==========

Jaarverslag 2011

pagina 87


In 1988 werd door het Ministerie aan de scholen opgedragen de studenten de mogelijkheid te bieden om het collegegeld in termijnen te voldoen. Het collegegeld werd indertijd in oktober/november geheel door het Ministerie op de rijkssubsidie ingehouden. Deze liquiditeitsbijdrage diende om een eventueel liquiditeitstekort (of de kosten hiervan) te overbruggen. Het betreft een bedrag van 315.420. Omdat beide bedragen pas invorderbaar c.q. opeisbaar zijn bij discontinuïteit van de Hogeschool, is de vordering en schuld met ingang van het jaar 2001 op 0 in de balans gezet. Pensioenverplichtingen De instelling heeft gebruikgemaakt van de mogelijkheid een toegezegd-pensioenregeling te verwerken als een toegezegde-bijdrageregeling. Dakopbouw locatie Prinsessegracht 4 KA Eind 2011 is de HdK Den Haag een verplichting aangegaan voor het plaatsen van dakopbouw. De omvang van deze investering bedraagt € 2,9 mln. In november is begonnen met het inrichten van de bouwplaats in de binnentuin van het gebouw aan de Prinsessegracht. Vanuit dit bouwterrein vinden de werkzaamheden plaats voor de dakopbouw. Met deze opbouw gaat een lang gekoesterde wens in vervulling. De opbouw vormt de 2e etage met een totaal van 1.000 m2. De oplevering vindt plaats medio juni 2012. Vordering op het Nationaal Restauratiefonds. In 1998/1999 is het pand aan de Casuariestraat gerenoveerd, waarvoor door de Dienst Stedelijke Ontwikkeling / Ruimtelijke Ordening van de Gemeente Den Haag een subsidie is toegekend ad 52.527 (subsidiebeschikking MZ98235 d.d. 24-05-2000). Van deze subsidie is in 2000 15.758 uitgekeerd; het resterende bedrag ad 36.769 zal per 1 juli 2015 worden uitgekeerd, op voorwaarde dat de Hogeschool het pand goed onderhoudt. Restauratie gevel In 2011 is een verplichting aangegaan voor ruim € 1,2 mln voor een renovatie van één van de gevels van het gebouw van de Koninklijke Academie. De restauratie is in 2011 begonnen en wordt in 2012 afgerond. De kosten lopen via de voorziening groot onderhoud die voor deze investering is gevormd. Vordering op PROVINCIE In 2010 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een subsidie verleend van € 0,5 mln. , te besteden in de periode 2011 t/m 2016. Deze subsidie is bedoeld als significante bijdrage aan de renovatie van de gevel zoals vermeld bij de toelichting voorziening groot onderhoud eerder in deze jaarrekening. De subsidie zal in het jaar 2012 door de Rijksdienst worden overgemaakt. Vordering op Gemeente Den Haag In 2011 heeft de Gemeente Den Haag een subsidie verleend van € 250.000. Deze subsidie is bedoeld als significante bijdrage aan de renovatie van de gevel zoals vermeld bij de toelichting voorziening groot onderhoud eerder in deze jaarrekening. Vordering op TBI Fundatie In 2011 heeft TBI Fundatie een subsidie toegezegd van € 100.000. Deze subsidie is bedoeld als significante bijdrage aan de renovatie van de gevel zoals vermeld bij de toelichting voorziening groot onderhoud eerder in deze jaarrekening Beleggingsbeleid De Hogeschool is behoudend op het gebied van beleggingen. Dit houdt in dat er niet in effecten belegd wordt en liquide middelen uitsluitend in deposito gegeven worden aan het Ministerie van Financiën. In de regel worden deposito’s voor een periode tussen de 3 en 6 maanden afgesloten.

Jaarverslag 2011

pagina 88


Leasecontracten. De Hogeschool heeft de volgende leasecontracten: < 1 jaar -

kopieermachine (KBC)

1.941

-

kopieermachines Ricoh

20.712

-

betaalsysteem (Xafax)

457

-

Equitrac print en kopieer

-

poetsdoeken (Berendsen)

1 < 5 jaar

> 5 jaar

2.706 475

De opgegeven kosten zijn op jaarbasis per ultimo 2011. Operational leasecontracten < 1 jaar -

auto (Citroën)

-

auto (Saab)

1 < 5 jaar

> 5 jaar

12.750 18.191

De verplichtingen worden op lineaire basis in de staat van baten en lasten over de looptijd van het contract verwerkt. Huur De Hogeschool heeft de volgende huurovereenkomsten: < 1 jaar -

container (Omega)

2.274

-

container (van Vliet)

3.208

-

Xafax betaalsysteem

2.828

-

handdoeken en zeepdispensers

-

Korte Voorhout 20 Den Haag (Anna Vastgoed)

-

Herengracht 14a

1 < 5 jaar

> 5 jaar

20.400 1.433 20.407

De opgegeven kosten zijn op jaarbasis per ultimo 2011.

Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten In 2011 is het resultaat, voor bestemming, bereikt van € 1.354.000. In de begroting 2011 werd een positief resultaat verwacht van € 415.000. Baten 14) Baten

Baten

2011

Rijksbijdragen

2010

25.458.370

25.246.301


3.704.287

3.735.585

Overige baten

2.655.339

2.284.142

31.817.997

31.266.028

Totaal Baten

Het totaal begrote baten 2011 is € 30,6 mln. Het verschil van ruim € 1,2 mln. is als volgt te verklaren: 

De rijksbijdrage is bijna € 50.000 hoger uitgekomen.



De college- en cursusgelden zijn € 130.000 lager uitgekomen vanwege iets minder studenten en



De overige baten zijn ongeveer € 1,3 mln. hoger uitgekomen. Dit laatste vooral door:

cursisten. o

Een aantal meerjarige subsidies zoals Raak en Krachtig Meesterschap van ± € 420.000

o

Hogere inkomsten PO/VO-scholen € 60.000

Jaarverslag 2011

o

pagina 89


Het verschil in de overige opbrengsten van ongeveer € 290.000 is verder veroorzaakt door de nieuwe inrichting van het financieel systeem. Hierdoor zijn in de jaarrekening de eigen bijdrage van studenten voor excursies en voor het gebruiken van materiaal en leermiddelen als baten opgenomen. Hier staan aan de lasten zijde nagenoeg vergelijkbare bedragen tegenover.

o

Overige onderwijs gerelateerde projecten en bijdragen in totaal € 420.000. Hieronder valt onder andere een project met de KLM van € 30.000 en de afrekening van de gezamenlijke projecten “DNOA” van ongeveer € 110.000.

Lasten 15)

Personele lasten

Overzicht personele lasten naar kostensoorten (Bedragen x 1.000) Werkelijk 2011

Begroting 2011

Werkelijk 2010

Beloning voor arbeid bruto salarissen vakantietoeslagen sociale lasten pensioenpremies overige lasten

14.464 1.073 1.806 2.032 335

Totaal loonkosten

19.710

20.388

19.241

-42 -145 336 527 1.154

-30 -63 580 0 1.454

- 41 - 66 694 1.098 1.453

Totaal personele lasten

21.540

22.329

22.380

Onderwijzend personeel Onderwijs ondersteunend personeel Algemeen ondersteunend personeel Loonkosten Specifiek

12.954 1.821 4.904 32

Caso loonkosten

19.710

20.388

19.241

-42 -145 1.154 863

-30 -63 1.454 580

- 41 - 66 1.453 1.792

1.830

1.941

3.139

21.540

22.329

22.380

Ontvangen uitkeringen Doorberekende loonkosten Overige personele lasten Dotatie voorziening wachtgelden Uitzendkrachten en overig incidenteel personeel

Ontvangen uitkeringen Doorberekende loonkosten Incidenteel personeel Overige personele lasten

Totaal personele lasten

14.257 1.013 1.721 1.974 276

12.387 1.476 4.369 1.009

Het bedrag personeelslasten is per saldo bijna € 0,7 mln. lager uitgekomen dan in de begroting was voorzien. De belangrijkste afwijking is bij het gerealiseerd bedrag personeel in loondienst. De oorzaken hiervan zijn dat de opgenomen vacatures in de begroting in de loop van 2011 werden gerealiseerd met als zwaartepunt vanaf het studiejaar 2011-2012. Daarnaast is in de begroting 2011 rekening gehouden met een verhoging van de werkgeverslasten als pensioenen en overige premies. Deze verhoging heeft zich echter niet in 2011 voorgedaan. Het gemiddeld aantal fte was begroot op 274 ten opzichte van gerealiseerd 270. Gemiddeld aantal personeelsleden Personeel in loondienst

8989897 B

Begroot in 2011: 274 Fte.

2011

2010

270B

269,0

Jaarverslag 2011

pagina 90


Overzicht materiële lasten naar kostensoorten Werkelijk 2011

Begroting 2011

Werkelijk 2010

745 259 460

750 505 691

745 438 377

1.464

1.946

1.560

82 440 653 148 558 100

65 250 701 100 529 109

94 246 738 89 548 243

Totaal huisvestingslasten

1.981

1.754

1.957

Overige -

584 0 1.890 452 241 851 803

444 0 1.889 445 144 803 160

497 0 2.080 488 178 1.043 100

Totaal overige instellingslasten

4.819

3.885

4.386

Totaal materiële lasten

8.264

7.585

7.903

Afschrijvingen gebouwen verbouwingen/installaties inventaris Totaal afschrijvingen Huisvestingslasten huur kosten onderhoud energie en water heffingen schoonmaakkosten overige huisvestingslasten

16)

instellingslasten Inventaris en apparatuur Dotatie afstudeerfonds Administratie en beheer Reis en verblijfkosten Leermiddelen Overige beheerslasten Overige materiële lasten

Afschrijvingen

De afschrijvingen zijn in 2011 circa € 0,5 mln. lager uitgekomen. Dit is veroorzaakt door de schattingswijziging in 2011 om het groot onderhoud niet meer als investering (afschrijving) maar direct in het resultaat op te nemen. De investering inventaris lager uitgevallen dan vooraf verwacht. Een beperkt deel is daarnaast doorgeschoven en begroot in 2012 en latere jaren. De bestemmingsreserves huisvesting en leermiddelen zijn verder verhoogd om de gewenste investeringen goed te kunnen ondersteunen en een lagere afschrijvingslast in de toekomst mogelijk te maken. 17)

Huisvestingslasten en overige instellingslasten

De huisvestingslasten zijn ongeveer € 0,2 mln. hoger uitgekomen ten opzichte van de begroting van 2011. De oorzaak hiervoor is dat alle betalingen aan groot onderhoud 2011 zijn genomen in het resultaat en niet als investering. 18)

Overige instellingslasten

De realisatie van de overige instellingslasten is ruim € 0,7 mln. hoger dan begroot. De oorzaken hiervoor is de desinvestering van groot onderhoud van voor 2011 die geboekt zijn in de kosten op correcties voorgaand jaar.

Jaarverslag 2011

pagina 91


Financiële baten en lasten 19)

Financiële baten en lasten Werkelijk 2011

begroting 2011

Rentebaten

67.558

15.000

werkelijk 2010 34.712

Rentelasten

-726.550

-285.000

-267.311

Saldo baten en lasten

-658.992

- 270.000

-232.599

De rentebaten wijken af omdat een beter beleid ten aanzien van treasury is gevolgd. De rentelasten wijken af omdat de te betalen boeterente voor de aflossing van de langlopende lening in 2011 in het resultaat is genomen.

Accountantshonoraria Jaarrekening en overige controles

2011

2010

96.653

86.769

Specificatie accountantshonoraria 2011 Kosten controle jaarrekening 2010

46.101

Kosten controle bekostiging 2010

9.401

Kosten controle subsidies

7.259

Fiscale advisering

2.952

Kosten controle jaarrekening 2011

30.940

Totaal 2011

96.653

De kosten controle jaarrekening 2010 betreft de eindafrekening en de kosten controle jaarrekening 2011 betreft de betaalde voorschot.

Toelichting geconsolideerde kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. In 2011 is een positieve kasstroom van € 450.000 bereikt. Dit is in hoofdzaak toe te schrijven aan het goede jaarresultaat.

Jaarverslag 2011

pagina 92


Jaarverslag 2011

Enkelvoudige Jaarrekening

pagina 93

(ex Stichting Cursussen)



Enkelvoudige balans per 31 december 2011



Enkelvoudige Staat van baten en lasten over 2011



Toelichting op de balans en staat van baten en lasten


Jaarverslag 2011

pagina 94


Jaarverslag 2011

pagina 95


Enkelvoudige balans per 31 december 2011

Activa

31 december 2011

31 december 2010

Vaste activa

Materiële vaste activa 2.409.165

2.409.165

10.880.134

11.612.153

Verbouwingen/installaties

2.758.102

3.016.035


2.163.982

1.737.857

18.211.382

18.775.209

31.766

31.530

1.064.672

886.093

Terreinen Gebouwen

Totaal vaste activa

Vlottende activa

Voorraden

Vorderingen Debiteuren Te vorderen omzetbelasting

20.416

41.282


1.223.798

496.148

Totaal vorderingen

2.308.887

1.423.523

Kas

56.044

31.689

ABN/AMRO

26.591

26.402

153.952

97.250


5.617.950

5.258.146


5.854.537

5.413.487

Totaal vlottende activa

8.195.189

6.868.541

26.406.571

25.643.750

Liquide Middelen

Fortis ING

TOTAAL ACTIVA

0

Jaarverslag 2011

pagina 96


Vervolg enkelvoudige balans jaarrekening 2011 Passiva

31 december 2011

31 december 2010

Algemene reserve

3.158.074

2.857.928


4.601.504

3.801.504

Eigen Vermogen


130.135

130.135


775.000

425.000

1.153.753

1.153.753

357.003

331.003

0

120.000

Bestemmingsreserve Randstad-regio

195.102

195.102


117.334

117.334

30.000

30.000

10.517.905

9.161.759

Bestemmingsreserve onderzoek en innovatie Bestemmingsreserve afdelingen Bestemmingsreserve vooropleidingen

Bestemmingsfonds Profileringsfonds Totaal Eigen Vermogen

Voorzieningen Voorziening wachtgelden

1.804.659

2.237.799

Voorziening jubilea

82.759

101.121

Voorziening langdurig ziek

61.545

88.105

Voorziening groot onderhoud

1.231.156

550.000

Totaal voorzieningen

3.180.119

2.977.025

Langlopende Schulden 4.400.000

4.800.000

Lening o/g unilocatie (Fortis)

0

647.014

Totaal Langlopende Schulden

4.400.000

5.447.014

Crediteuren

844.762

1.049.690

Aflossingen leningen komend jaar

400.000

551.263

2.560.745

2.313.240

Lening o/g OKF 20 jaar (Fortis)

Kortlopende Schulden

Vooruitontvangen collegegelden Vooruitontvangen investeringssubsidies

112.900

160.549

1.083.713

1.114.868

Vakantiegeld

810.000

798.000


108.843

109.053


2.387.585

1.961.288


8.308.547

8.057.952

26.406.571

25.643.750

Belastingen, premieheffingen en pensioenpremie

TOTAAL PASSIVA

Jaarverslag 2011

pagina 97


Enkelvoudige staat Baten en Lasten Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2011

2011

2010

Baten 25.458.370

25.409.622


3.662.512

3.851.990

3.691.365

Overige baten

2.655.339

1.337.000

2.284.142

31.776.222

30.598.612

31.221.808

22.344.944

Rijksbijdragen

Totaal Baten

25.246.301

Lasten Personele Lasten

21.514.944

22.328.875

Afschrijvingen

1.464.221

1.945.589

1.560.114

Huisvestingslasten

1.980.645

1.754.400

1.942.288

Overige Instellingslasten Totaal Lasten Saldo baten en lasten

4.798.649

3.885.225

4.384.103

29.758.458

29.914.089

30.231.450

2.017.764

684.523

990.358

Financiële baten en lasten

Rentebaten

67.523

15.000

34.660

Rentelasten

-726.550

-285.000

-267.311


-659.027

-270.000

-232.651

1.358.736

414.523

757.707

Resultaat gewone bedrijfsvoering

Buitengewone bedrijfsvoering

Buitengewone baten

0

0

0

Buitengewone lasten

0

0

0

Resultaat buitengewone bedrijfsvoering

0

0

0

1.358.736

414.523

757.707

Exploitatiesaldo

Jaarverslag 2011

pagina 98


Bestemming exploitatiesaldo Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2011

2011

2010

Algemene reserve

300.146

414.523

254.707


800.000

400.000

350.000

50.000

26.000

23.000

2.590

30.000

Bestemmingsreserve informatisering Bestemmingsreserve leermiddelen Bestemmingsreserve Onderzoek en Innovatie Bestemmingsreserve afdelingen Bestemmingsfonds profileringsfonds Bestemmingsreserve vooropleidingen

-120.000

Totaal bestemming exploitatiesaldo

1.358.736

414.523

757.707

Toelichting op de balans en staat van baten en lasten De toelichting op de enkelvoudige jaarrekening is exact dezelfde als die van de geconsolideerde. Het verschil tussen de geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening is dat in de geconsolideerde jaarrekening de Stichting Cursussen is opgenomen. Het verschil tussen de geconsolideerde balans en de enkelvoudige

balans

is

circa

€

171.000.

Het

verschil

geconsolideerde staat van baten en lasten is € 4.800 negatief.

exploitatiesaldo

tussen

de

enkelvoudige

en

Jaarverslag 2011

pagina 99

Overige gegevens



Voorstel resultaatbestemming



Gebeurtenissen na balansdatum



Controle verklaring van de onafhankelijke accountant


Jaarverslag 2011

pagina 100


Voorstel resultaatbestemming

Besluitenlijst van het College van Bestuur d.d. 26 maart 2012

Aanwezig:

Jack Verduyn Lunel Henk van der Meulen Gerard Zanoni

- voorzitter CvB - vice-voorzitter CvB - controller

1. Vaststelling Jaarrekening 2011 Tijdens de bespreking van de Jaarrekening 2011 is de gepresenteerde balans en exploitatie (saldo baten en lasten) door het College van Bestuur vastgesteld.

2. Vaststelling resultaatbestemming De resultaatbestemming van € 1.353.897 is door het College van Bestuur als volgt vastgesteld:

Bedrag

Bestemming

€ 800.000

Huisvesting KA

€ 250.000

Leermiddelen KC

€ 100.000

Leermiddelen KA

€ 131.454

Algemene Reserve KA

€ 120.000

Algemene Reserve KC (van bestemmingsreserve vooropleidingen KC

-/- € 120.000

Bestemmingsreserve vooropleidingen KC

€ 48.692

Algemene reserve KC

€ 18.000

Afdelingen KA

€ 8.000

Werkplaatsen KA

€ 2.590

Profileringsfonds

-/- € 4.839 1.353.897

Algemene Reserve Privaat (stichting cursussen Totaal

Verslag aldus vastgesteld, d.d. 9 mei 2012

Jack Verduyn Lunel, voorzitter College van Bestuur

Gerard Zanoni, controller

Jaarverslag 2011

Gebeurtenissen na balansdatum Geen

pagina 101


Jaarverslag 2011

pagina 102


Controle verklaring van de onafhankelijke accountant

Jaarverslag 2011

pagina 103


Jaarverslag 2011

pagina 104


Jaarverslag 2011

pagina 105

Bijlagen bij de jaarrekening

-

Bijlage

1: gegevens over de rechtspersoon

-

Bijlage

2: overzicht verbonden partijen

-

Bijlage

3: specificatie posten OCW

-

Bijlage

4: totaaloverzicht materiële vaste activa

-

Bijlage

5: overzicht rijksbijdragen

-

Bijlage

6: bezoldiging bestuurders en toezichthouders / WOPT


Jaarverslag 2011

pagina 106


Jaarverslag 2011

pagina 107

Bijlage 1 bij Jaarrekening 2011

GEGEVENS OVER DE RECHTSPERSOON

Naam Adres

Hogeschool der Kunsten Den Haag Postbus 11670 2502 AR Den Haag www.hogeschoolderkunsten.nl

BRIN-nummer

23KJ

Bevoegd-gezagnummer

30923

Koninklijke Academie/Centraal Bureau: Bezoekadres

Prinsessegracht 4, Den Haag

Tel.

070 - 3154777

Fax

070 - 3154778

e-mail

[email protected]

internetsite

www.kabk.nl

Koninklijk Conservatorium Bezoekadres

Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag

Tel.

070 - 3151515

Fax

070 - 3151518

e-mail

[email protected]

internetsite

www.koncon.nl

Contactpersoon

G.W.A. Zanoni, controller

Tel.

070 - 3154777

Fax

070 - 3154778

e-mail

[email protected]


Jaarverslag 2011

pagina 108


Bijlage 2 bij Jaarrekening 2011

OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN

Activiteiten

Juridische vorm

Statutaire zetel

Code

Stichting Cursussen

Stichting

Den Haag

4

De aan de Hogeschool gelieerde stichting Cursussen verzorgt een niet-bekostigde oriëntatiecursus beeldende kunsten en een 2-jarige post-HBO-opleiding Industriële Vormgeving. De opbrengsten van de cursusgelden dekken de hiervoor gemaakte kosten. De baten en lasten zijn geconsolideerd in de jaarrekening. Het % deelname is 100%. De transacties in 2011 betreffen het doorbelasten van huurkosten aan de stichting Cursussen. Eigen vermogen per 31-12-2011 Exploitatiesaldo 2011 Omzet 2011

135.200 -4.839 41.810

Verklaring art. 2:403 BW

ja

Consolidatie

ja

Jaarverslag 2011

pagina 109


Bijlage 3 bij Jaarrekening 2011 Specificatie posten OCW

Langlopende vorderingen op OCW bedrag

ontvangen

afboeking

saldo 31-12-2001

Sociale lasten

90.019

0

- 90.019

0

IZK/vakantieuitkering 1986-1987

285.219

0

- 285.219

0

------------

-----------

------------

-----------

375.238

0

- 375.238

0

De vordering is per 01-01-2001 op 0 gezet, en opgenomen bij “Niet uit de balans blijkende verplichtingen”.

Langlopende schulden aan OCW bedrag

besteed

afboeking

saldo 31-12-2001

liquiditeitsbijdrage

315.420

0

- 315.420

De schuld is per 01-01-2001 op 0 gezet, en opgenomen bij “Niet uit de balans blijkende verplichtingen”.

0

Jaarverslag 2011

pagina 110


Vervolg bijlage 3 bij jaarrekening 2011 Geoormerkte doelsubsidies OCW

Omschrijving

Jaar

Kenmerk

Bedrag toewijzing

Krachtig Meesterschap

2010

OND/ODB-10/47820 M

€ 510.050

Saldo

Ontvangen

1-1-2011

t/m 2011

€ 277.031

€ 408.040

Lasten 2011

Totale Kosten

Saldo 2011

31-12-2011 € 187.040

216.040

192.000

Jaarverslag 2011

pagina 111


Bijlage 4 bij de jaarrekening 2011 Totaaloverzicht materiële vaste activa

Terreinen Gebouwen KC Stolberglaan 1980 KC noodgebouw 1985 KC Sonologie 1992 KA Unilocatie KA dakopbouw in uitvoering KA gebouwen Bleijenburg

Totaal gebouwen Verbouwing/Installatie KC verb./installaties. KA verb./installaties. Totaal verb./installatie Inventaris KC inventaris Ka inventaris CB inventaris Totaal inventaris

Totaal Activa

Aanschafwaarde

Afschrijving t/m 2010

Boekwaarde 31-12-2010

Investering 2011

2.409.165

0

2.409.165

0

8.304.345 191.088 952.685 10.777.280 0

5.228.663 191.088 558.468 3.951.670 0

3.075.682 0 394.217 6.825.607

1.362.047

45402

21.587.445

Desinv est. 2011

Afschrijving ex. Correct desinvest

Correctie afschrijving desinvestm

Afschrijvingen 2011

Boek-waarde 31-12-2011

Afschrijvings %

0

0

0

0

2.409.165

0

0 0 0 0 13.046

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

307.569 0 32.851 359.243 0

2.768.113 0 361.366 6.466.364 13.046

2,5 10 3,33 3,33 5,55

1.316.645

0

0

0

0

45.402

1.271.243

3,33

9.975.291

11.612.152

13.046

0

0

0

745.064

10.880.134

3.028.682 1.771.282

1.123.835 660.095

1.904.847 1.111.188

256.340 573.674

374.193 455.037

322.688 252.092

126.239 189.825

196.449 62.267

1.590.544 1.167.558

4.799.964

1.783.930

3.016.035

830.014

829.230

574.780

316.064

258.716

2.758.102

4.478.586 5.272.259 120.465

3.673.420 4.347.333 112.699

805.166 924.927 7.766

197.984 736.230 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

224.114 282.554 1.421

779.036 1.378.603 6.345

9.871.310

8.133.452

1.737.857

934.214

0

0

0

508.090

2.163.982

38.667.884

19.892.674

18.775.209

1.764.228

829.230

574.780

316.064

1.511.870

18.211.382

10 10

10/20/33,3 10/20/33,3 10/20/33,3

Jaarverslag 2011

pagina 112


Bijlage 5 bij jaarrekening 2011 Overzicht Rijksbijdragen (bedragen x 1.000)

Totaal Rijksbijdragen

Werkelijk 2011

Begroting 2011

Werkelijk 2010

25.458

25.410

25.246

Aansluiting GEFISRijksbijdragen opgenomen in de jaarrekening Totaal GEFIS

25.458

25.246

25.458

25.246

Wijzigingen: Toevoeging aan geoormerkte rijksbijdrage Actieplan Leerkracht

Totaal Rijksbijdrage in jaarrekening

Jaarverslag 2011

pagina 113


Bijlage 6 bij jaarrekening 2011 Bezoldiging bestuurders en toezichthouders Conform Wetsvoorstel Normering Topinkomens in de publieke en semi-publieke sector (WNT) Aandeel CvB

Aandeel KABK, KC, Universiteit Leiden

49.129 0 6.572 3.079

19.651 0 2.629 1.231

29.477 0 3.943 1.847

2011 (WNT) Naam F.C. de Ruiter

Functie Lid College van Bestuur (1 januari tot 1 mei 2011) (0,4 fte)

Loonkosten bestanddeel  Bruto jaarsalaris  Belastbare onkostenvergoeding  Werkgeversbijdrage pensioen  Bijtelling auto

A.J.A. Verduyn Lunel

Voorzitter College van Bestuur (0,35 fte),

   

Bruto jaarsalaris Belastbare onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage pensioen Bijtelling auto

135.046 0 18.289 0

47.226 0 6.401 0

87.780 0 11.888 0

H. van der Meulen

Vice Voorzitter College van Bestuur (0,25 fte),

   

Bruto jaarsalaris Belastbare onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage pensioen Bijtelling auto

121.094 0 16.763 8.407

30.273 0 4.190 2.101

90.821 0 12.572 6.305

De omvang van de formatie die de CvB-leden tezamen besteden aan het besturen van de Hogeschool bedraagt tot 1 mei 1,0 fte, vanaf 1 mei in totaal 0,6 fte. De toezichthouders ontvangen geen bezoldiging Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens In onderstaand overzicht zijn de gegevens over 2011 opgenomen welke in het kader van de WOPT verantwoord dienen te worden. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Uitkeringen i.v.m. beëindiging dienstverband worden volledig in het jaar van toekenning verantwoord In belastbaar loon begrepen uitkeringen in verband met einde dienstverband worden afzonderlijk opgenomen onder “uitkeringen i.v.m. beëindiging dienstverband” De door de HdK over de gehele periode tot pensionering te betalen wachtgeldkosten zouden € 173.925 resp. € 95.710 zijn ten opzichte van de in de onderstaande tabel opgenomen bedragen Functie Docent Docent Percentage dienstverband 55% 40% In dienst vanaf 1-8-1979 26-11-83 In dienst tot en met 31-8-2011 30-09-2011 Belastbaar loon in 2011 32.871 26.611 Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn 2011 0 0 In 2011 toegekende uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband 117.845 87.071

Jaarverslag 2010

Pagina 114


Jaarverslag 2011

pagina 115

ALGEMENE BIJLAGEN I

Samenstelling Raad van Toezicht

II

Concerten, voorstellingen, exposities en overige projecten

III

Specificatie kengetallen studenten

IV

Specificatie kengetallen medewerkers

V

Prijzen en vermeldingen studenten, alumni en (gast)docenten

VI

Bilaterale overeenkomsten ERASMUS Levenlang Leren programma

VII

Specificatie van uitval en rendement per cohort en opleiding


Jaarverslag 2011

pagina 116


Algemene bijlage I

Samenstelling Raad van Toezicht

Leden van de Raad van Toezicht Mr S.E. Eisma - voorzitter - leeftijd: 62 jaar - 2de zittingstermijn tot 10-12-2015

Hoofdfunctie(s) en relevante nevenfuncties ultimo 2011 Hoofdfunctie: - Voormalig advocaat en vennoot De Brauw Blackstone Westbroek, advocaten Nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Commissarissen HAL Holding N.V. - Lid Bestuur Stichting HAL Pensioenfonds - Lid Raad van Commissarissen Robeco Groep N.V.

Drs. W.J. Deetman - leeftijd: 66 jaar - afgetreden per 01-01-2012

Hoofdfunctie: - Lid Raad van State Nevenfuncties: - Voorzitter Commissie-Deetman - Voorzitter Raad van Toezicht Bronovo - Voorzitter Raad van Toezicht museum Meermanno - Voorzitter Raad van Toezicht Huis voor democratie en rechtsstaat - Lid Raad van Toezicht Hogere Hotelschool Den Haag - Bestuurslid Innovatie Netwerk op het gebied van agro, groen en voeding - Bestuurslid Stichting Postacademische Medische cursussen te Indonesië

Drs. J.C.M. Schönfeld - leeftijd: 62 jaar - eerste zittingstermijn tot 16-06-2012

Hoofdfunctie: - Voormalig Chief Financial Officer en vice-voorzitter Raad van Bestuur Stork B.V. (2001-2008) Nevenfuncties: - Lid Raad van Toezicht Technische Universiteit, Delft - Lid Raad van Commissarissen van S & B Industrial Minerals Sa, Athens, Greece - Lid Raad van Commissarissen van Brunel International N.V. - Lid Raad van Commissarissen van Arcadis N.V. Hoofdfunctie: - Onafhankelijk consultant voor Mode, Vormgeving en Educatie - Voormalig directeur en lid College van Bestuur Design Academy Eindhoven - Voormalig directeur Amsterdam Fashion Institute (Hogeschool van Amsterdam) Nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Toezicht Young Designers and Industry - Voorzitter Raad van Toezicht Design Den Haag Foundation - Lid Raad van Toezicht Droog Design Foundation - Lid Raad van Toezicht Stichting Mommerskwartier, Textiel Museum Tilburg - Lid Raad van Toezicht Foundation What Design Can Do - Lid Raad van Advies Rijksacademie Amsterdam

Mw. E. in ’t Hout - leeftijd: 60 jaar - eerste zittingstermijn tot 01-12-2013

Jhr. Ir. C.J.A. Reigersman - leeftijd: 66 jaar - eerste zittingstermijn tot 01-12-2013

J.L.M. Zoet - leeftijd: 53 jaar - eerste zittingstermijn tot 01-12-2013

- Voormalig voorzitter Raad van Bestuur Hollandsche Beton Groep N.V., vicevoorzitter Raad van Bestuur Dragados S.A. (Madrid) en Koninklijke BAM Groep N.V. Nevenfuncties: - Arbiter bij de Raad van Arbitrage van de Bouw - Arbiter bij het Nederlands Arbitrage Instituut - Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Bevordering Integriteit in de Bouw - Voorzitter van het bestuur van de Koninklijke Haagse Woningvereniging van 1854 - Voorzitter van het bestuur van de Stichting van Wassenaer Concours - Bestuurslid van de Stichting Exploitatie Pulchri Hoofdfunctie: - Directeur Rotterdamse Schouwburg Nevenfuncties: - Bestuursvoorzitter Stichting Opera Rotterdam - Bestuurslid Stichting Productiehuis Rotterdam - Bestuurslid Stichting De (Internationale) Keuze - Secretaris/penningmeester Stichting Rotterdam Circusstad - Secretaris Vereniging Verenigd Schouwburgplein - Bestuurslid Stichting Veenfabriek - Bestuurslid Stichting Mickery Memorial - Lid Raad van Toezicht Toneelgroep Amsterdam - Adviseur Stichting De Warme Winkel

Jaarverslag 2011

pagina 117


Algemene bijlage II

Concerten, voorstellingen, exposities en overige projecten

Beeldende kunst en vormgeving Een bloemlezing van tentoonstellingen, projecten en kunstmanifestaties die naast de talrijke reguliere activiteiten w.o. de open dag en de openbare jaarlijkse eindexamententoonstelling in de Academie en de regio hebben plaatsgevonden. Exposities ‘STORING’ Van 7 t/m 14 januari 2011 presenteerden de 3e jaars fotografiestudenten hun werk in de groepsexpositie 'STORING'. Er is gewerkt met het thema “werk en arbeid in tijden van crisis”. Zowel mode-, reclame-, reportage- als documentaire- otografie waren vertegenwoordigd. ‘Il Salone del Mobile, Milaan’ De KABK presenteerde zich in 2011 voor de vierde keer tijdens de internationale meubelbeurs in Milaan. Studenten en alumni van de studies ArtScience, Grafisch Ontwerpen, Interieurarchitectuur en Meubelontwerp en Textiel en Mode presenteerden de uitkomsten van hun artistiek onderzoek onder de titel 'Nano en Giga'. ‘Passie en Ruimte’ Na dertig jaar docent Beeldhouwen te zijn geweest aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) te Den Haag, nam kunstenaar en beeldhouwer Geer Steyn afscheid. In het kader van dit afscheid organiseerde de KABK de tentoonstelling Passie en Ruimte in de galerie van de KABK van 10 mei tot en met 27 mei 2011. Modeshow De Textiel en Mode studenten lieten hun bijzondere en vooral hedendaagse visie op modeontwerpen zien tijdens de jaarlijkse modeshow. De modeshow vond plaats in het atrium van het stadhuis in Den Haag. Aansluitend vond het textiel- en modeparcours plaats door de binnenstad van Den Haag. De eindexamenexpositie 2011 De eindexamenexpositie van de KABK toonde werken van de circa 200 studenten die in 2011 afstudeerden. ‘Legends inspire new icons’ Zestig jaar geleden ging de eerste opleiding voor industriële vormgeving in Nederland van start, aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Studenten werkten aan de tentoonstelling ‘Legends inspire new icons’ die een weergave geeft van het 60-jarig bestaan van de Post Graduate Industrial Design. De tentoonstelling vond plaats van 4 tot en met 24 november 2011. Best of Graduates 2011 Van 13 augustus tot 3 september 2011 vond de tentoonstelling Best of Graduates 2011 plaats in Galerie Ron Mandos, Amsterdam. Hieraan namen maar liefst vijf afstudeerders van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten deel: Puck Verkade (Beeldende Kunst), Guido van der Linden (Beeldende Kunst), Lisanne Hoogerwerf (Beeldende Kunst), Anne Forest (Beeldende Kunst) en Ferenc Molnar (Fotografie). Mode en Kunst Lotte Mostert, alumna Mode (2011) aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, presenteerde één van haar afstudeerwerken in de tentoonstelling Mode en Kunst die van 3 september 2011 tot en met 8 januari 2012 in het Gemeentemuseum Den Haag te bezoeken was. PULSE contemporary art fair, New York Alumna Birgit Verwer (2010) liet tijdens de PULSE contemporary art fair in New York vier van haar nieuwe werken zien. Ook KABK alumnus Jan Wattjes presenteerde hier werk in maart 2011. Het Kunstlab Van 27 oktober tot en met 13 november 2011 was in de galerie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) de tentoonstelling Het Kunstlab te zien. Xandra van der Eijk, Jelle Goossens, Ivan Henriques, Hadas Hinkis, Aki Takeda en Yerry Ydema toonden installaties waarmee zij in 2011 afstudeerden aan de opleiding ArtScience. Résidence de la Mode KABK alumni namen deel aan de 3e editie van Résidence de la Mode, een twee weken durend modepublieksevenement in Den Haag. Deelnemers waren Annemarije van Harten, Lidewij Corstiaans, Marije de Haan, Nicolaas Hein, Sara Vrugt en Tessa Wagenvoort; allen afgestudeerd in de richting Mode & Textiel van de KABK.

Jaarverslag 2011

pagina 118


TodaysArt festival De afdeling IMD van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten was te vinden in een glazen huis bij het TodaysArt festival in Den Haag op 23 en 24 september. Bij de IMD EHBO post konden artistiekelingen terecht met hun creatieve problemen en gedachten. Ook de School voor Jong Talent en Grafisch Ontwerpen waren aanwezig bij TodaysArt festival. Ontwerp relatiegeschenk gemeente Den Haag Studenten Beeldende Kunst en Industrial Design ontwierpen een nieuw relatiegeschenk voor de gemeente Den Haag. Student Industrial Design Yassine Salihine won de eerste prijs. One Nest Stand Epigonism Rules Vijftien derdejaars Beeldende Kunst studenten deden mee aan de One Nest Stand Epigonism Rules in NEST Den Haag. Lezingen Studium Generale: I am in your system 6-1-2011 tot en met 31-3-2011 De lezingen van Studium Generale hadden dit keer als thema: I am in your system. Over systemen in de kunst. Notaties, encyclopedieën, lijstjes, archieven, regels, schema's en plattegronden. Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen De bacheloropleiding Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen van de KABK organiseerde in het schooljaar 2011-2012 18 lezingen met professionals uit het vakgebied. Onder meer ontwerper Wim Crouwel, architect Cees Dam en ontwerper Roel van der Palen kwamen aan het woord. Evenementen Tales of a city: a graphic journey into The Hague 7 maart tot en met 25 maart 2011 De afdeling Grafisch Ontwerpen van de KABK nam deel aan het internationale Erasmus kunstproject 'Tales of a city'. Het project waarin Marmara University Istanbul, het Sint Lucas uit Antwerpen en de KABK deelnamen, vond in 2011 plaats in Den Haag. Polished/Unpolished 11 april tot en met 17 april Een groep Grafisch Ontwerpen Studenten van de KABK deed onderzoek naar de Poolse visuele cultuur en maakte nieuwe typografische oplossingen voor de identiteit van het gehele land. Het project omvatte een serie lezingen en een intensieve studiereis naar Wroclaw en Krakow. Festival Nieuwe Vragen / New Questions 29 augustus 2011 Ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar vond het festival Nieuwe Vragen/New Questions plaats. Dit festival rond het thema ‘onderzoek in de kunst’ was een onderdeel van het studieprogramma voor alle KABK-studenten.

Muziek en dans Een bloemlezing van concerten, uitvoeringen en festivals die naast de talrijke reguliere voorspeelavonden, lunchconcerten en masterclasses in het Conservatorium en de regio hebben plaatsgevonden. Muzikale Strippenkaart De Muzikale Strippenkaart werd in het seizoen 2010/2011 voor het eerst geïntroduceerd toen de nieuwe Master specialisatie Orkestspel van start ging. Deze master wordt in samenwerking met het Residentie Orkest gezamenlijk ontwikkeld waarbij gestreefd wordt om de aansluiting van de conservatoriumopleiding op de beroepspraktijk van het symfonieorkest te verbeteren. Om dit doel te verwezenlijken stegen de hoeveelheid concerten van het symfonie orkest KC en ontstond de serie Middagconcerten van het Symfonie Orkest KC. Deze serie is een bundeling van vijf of zes korte concerten waar een beloning aan hangt. Bij ieder bezoek aan een concert krijgt de bezoeker een knipje in de Muzikale Strippenkaart, bezoekt iemand vier van de zes concerten dan ontvangt hij een vrijkaartje voor het concert van het Residentie Orkest. In het seizoen 2011/2012 werd de Muzikale Strippenkaart wegens groot succes, wederom ingezet om het publiek kennis te laten maken met de wonderen van de klassieke muziek. Festival Waanzinnige Vrouwen Het begin van de lente werd op een zestal Haagse podia ingezet met de vraag hoe het nou zit tussen man en vrouw? Van 24 t/m 27 maart stond het mannelijk tekort om vrouwen te begrijpen en de vrouw die zich door mannen onbegrepen voelt, centraal in het muzikale festival Waanzinnige Vrouwen. Maar liefst acht

Jaarverslag 2011

pagina 119


voorstellingen en concerten belichtte dit thema, bezongen door honderden kelen in de Gurrelieder van Schönberg of subtiel in kleinschalig muziektheater en lichtvoetige opera's. Den Haag heeft een naam op te houden als het gaat om actuele kunstuitingen. Vooral in de muziek geldt deze stad als een broedplaats van vernieuwing en experiment. Door bundeling van het muzikale toptalent dat nog studeerde aan het Koninklijk Conservatorium of reeds was afgestudeerd, en de samenwerking met diverse Haagse podia kreeg Den Haag er een spraakmakend festival bij. Producties van de Dutch National Opera Academy In 2011 bracht de Dutch National Opera Academy maar liefst drie producties ten tonele. In januari werd onder regie van Javier López Piñón de opera L’Elisir d’amore van Gaetano Donizetti zes keer in de Kees van Baarenzaal opgevoerd. Het symfonie orkest van het Conservatorium van Amsterdam stond onder leiding van Kenneth Montgomery. De double bill opera van Poulence in samenwerking met het Residentie Orkest en dirigent Bas Wiegers was tevens onderdeel het Festival Waanzinnige Vrouwen. In Les Mamelles de Tiresias heeft Thérèse genoeg van het leven als onderdanige echtgenote, prikt haar borsten lek en begint een succesvolle campagne tegen kindergeboorte, deze komische opera stond in schril contrast met de serieuze tegenhanger, La voix humaine, waar een vrouw met haar ex-geliefde een laatste telefoongesprek voert. Genoeg waanzin dat terecht een plekje in het festival kreeg. De DNOA streek voor de derde productie neer in Apeldoorn, de thuisbasis van het Nederlandse Orkest- en Ensemble-Academie (NJO) om gezamenlijk de productie Il Signor Bruschino, een vroege opera buffo van Gioachino Rossini op te voeren. Het orkest stond onder leiding van Richard Egarr en Floris Visser verzorgde de regie. Met deze opera werd niet alleen Nederland aangedaan, maar ook het Duitse Berlijn. Gurrelieder - Schönberg Drie keer werd dit enorme project in maart 2011 ten gehore gebracht, in de Doelen Rotterdam, in het Muziekgebouw Frits Philips Eindhoven en in de Dr. Anton Philipszaal Den Haag en drie keer speelden de jonge musici en de ervaren professionals in een uitverkochte zaal. Met een orkest van minimaal honderdvijftig musici, drie mannenkoren, een achtstemmig gemengd koor, vijf solisten en een spreekstem is dit een werk dat qua omvang zijn gelijke niet kent. Voor de jonge musici van het Koninklijk Conservatorium en Codarts Rotterdam werd dit project een vormende ervaring: de gigantische bezetting, de dynamiek van de samenwerking, de nabijheid van grote zangers, de bezielende dirigent Reinbert de Leeuw en dit zinderende stuk, uit een brandpunt van de muziekgeschiedenis. Voor dirigent en Schönberg specialist Reinbert de Leeuw werd de uitvoering van de Gurrelieder de vervulling van een lang gekoesterde wens. Met het project de Gurrelieder werkten het Rotterdamse conservatorium Codarts en het Koninklijk Conservatorium voor de tweede keer samen. Spring Festival van de Compositieafdeling Van 16 t/m 21 april vond het jaarlijkse Spring Festival weer plaats. Het festival van de afdeling Compositie waarin studenten overdag en ‘s avonds hun eigen werken, die van de docenten en van eventuele gasten presenteren in de vorm van concerten, workshops en lezingen. Een breed spectrum kwam aan bod: kamermuziek, stukken voor groot ensemble, live elektronica, video, performances en muziektheater. Tijdens de editie van 2011 traden een grote hoeveelheid KC ensembles en solisten op waaronder optredens van bevriende ensembles als Asko|Schönberg, Ensemble Klang en muziektheater van de Ligeti Academy. Het Ensemble Royaal, dat vijftien jaar geleden werd opgericht vanuit de afdeling Compositie en zich heeft gespecialiseerd in meesterwerken uit de 20ste eeuw, brachten een opmerkelijk programma in het kader van het ‘Mahler in Den Haag’ festival. Voor deze gelegenheid werden o.l.v. compositiedocent Diderik Wagenaar verschillende jeugdliederen van Mahler bewerkt door de compositiestudenten. Het programma werd gecompleteerd met de prachtige bewerking die (oud KC student) dirigent/componist Reinbert de Leeuw maakte van Anton von Webern’s Passacaglia. T.I.M.E eindvoorstelling Op donderdag 28 april ging de eerste voorstelling van de nieuwe Master Muziektheater T.I.M.E. van het Koninklijk Conservatorium en de Veenfabriek in première. Op het podium van Theater aan het Spui sloot een tiental studenten dit studiejaar af met de productie Medea Materiaal, die daarna op tournee ging naar zes andere theaterzalen in Nederland. De studenten werkten eigen verhaallijnen uit op een gegeven thema of onderwerp. In 2011 stond de Griekse tragedie Medea van Euripides centraal. Tien studenten van T.I.M.E. storten zich op dit tijdloze verhaal, ieder vanuit een eigen discipline. Muziek, spel, beeldende kunst en poëzie werden hierin verenigd. Het Saariaho Festival Direct na de zomervakantie stond van 6 t/m 8 oktober de Finse componiste Kaija Saariaho centraal in het Saariaho Festival. Een driedaags festival waarbinnen al haar grote werken gespeeld werden door initiatiefnemer het New European Ensemble (alumni KC) het Residentie Orkest, musici van de NJO Summer Academy en het Koninklijk Conservatorium. Saariaho zelf was voor het eerst in Den Haag en vervulde een prominente rol tijdens masterclasses, workshops in het Koninklijk Conservatorium. Kaija Saariaho wordt gezien een als van de belangrijkste en veelzijdige componisten van dit moment. Haar werken staan op het repertoire van de grootste solisten, orkesten en operahuizen. De rauwe Scandinavische natuur, fenomenen zoals de spectaculaire noorderlichten en kristallen, poëzie en oude mythologie vormen de inspiratie voor haar mystieke klankwereld. Bronnen waaruit ze muzikale werelden tot leven wekt en actuele vragen aan het licht brengt door te schilderen met verrassende nieuwe klanken.

Jaarverslag 2011

pagina 120


De oktober editie van Festival Dag in de Branding, waar het Koninklijk Conservatorium mede partner in is, viel samen met het Saariaho Festival. Listz Festival Van 21 tot en met 25 november 2011 stond het Koninklijk Conservatorium (KC) helemaal in het teken van het festival Love for Liszt. Ter ere van het Liszt-jaar (viering van de geboorte van Franz Liszt 200 jaar geleden) organiseerde het KC een week lang concerten, masterclasses en lezingen om het werk en het leven van de componist en pianist Franz Liszt te vieren. Naast studenten, docenten en alumni waren Igor Roma en Roberta Alexander aanwezig om hun kennis aan de studenten over te brengen. Het Liszt-jaar was alom aanleiding voor activiteiten zoals concoursen en festivals, vaak onder de naam Lisztomania - de titel van de film uit 1975 die slaat op de hype die Liszt veroorzaakte onder het vrouwelijke publiek in zijn tijd. Twee eeuwen na de geboorte van Liszt is dit echter een erg beperkt beeld van de veelzijdige componist die als uitvoerend musicus in een revolutionaire tijd leefde. Het KC dook met dit festival de diepte in en wilde zo een totaalbeeld geven van Franz Liszt. Hoe zag het leven van de componerende pianovirtuoos er uit? Wat inspireerde hem? Hoe verhoudt zijn muziek zich tot die van zijn tijdgenoten? Dit zijn allemaal vragen die beantwoord werden tijdens verschillende concertlezingen en het symposium op vrijdag. Men kon genieten van mooie concerten van onder andere Igor Roma en het Symfonie Orkest KC en zoeken naar de diepere lagen in de muziek op tijdens de masterclasses van Igor Roma en Roberta Alexander. Het festival werd afgesloten met een marathonconcert. In het hart van het festival besteedden we aandacht aan het leven en werk van de grote afwezige, Rian de Waal. Docenten, gastdocenten en oud-docenten, meesters van buiten, het Symfonie Orkest KC, zangers en pianisten, studenten van het Koninklijk Conservatorium en alumni werkten samen aan dit festival. Masterclass met European Union Baroque Orchestra (EUBO) Alexis Kossenko, fluit The European Union Baroque Orchestra is een orkest dat in wisselende samenstelling op projectbasis door Europa toert. De succesformule van deze groep is de creatieve leiding en programmering en de deelname van vele landen waar Oude Muziek inmiddels op hoog niveau wordt onderwezen. Het Koninklijk Conservatorium is een vaste leverancier van het orkest en was daarom verheugd om in samenwerking met Musica Antica da Camera deze unieke masterclass te mogen aanbieden. Wanneer zit er nu een heel orkest op het podium bij een masterclass? De bezielende leiding van fluitist Alexis Kossenko staat telkens weer garant voor een frisse en nieuwe kijk op oud repertoire. Deze masterclass kwam tot stand in samenwerking met Stichting Musica Antica da Camera, en met steun van de Europese Commissie, Fonds Podiumkunsten en Gemeente Den Haag.

Jaarverslag 2011

pagina 121


Algemene bijlage

III

Specificatie kengetallen studenten

In onderstaande tabellen zijn de studentengegevens per faculteit gespecificeerd. Autonome Beeldende Kunst en Vormgeving Master Type and Media/Interior Architecture Ingeschreven per 31 december: a. Bachelor voltijd b. Bachelor deeltijd c. Master Type and Media en (per 2011) Interior Architecture Instroom: Totaal aantal instromende studenten HBO a. instroom propedeuse voltijd b. instroom propedeuse deeltijd c. instroom overige leerjaren - waarvan in totaal van buitenlandse nationaliteit

06 07 1025 746 270 9

07 08 08 09 1033 1001 776 759 246 230 11 12

09 10 1047 806 230 11

10 11 996 788 196 12

11 12 960 764 178 18

275 219 29 27 63

307 235 48 24 47

310 227 52 31 52

310 229 50 31 57

347 248 65 34 77

309 238 45 26 56

133 45 107 31

146 38 130 41

125 39 114 36

142 35 141 51

154 22 120 29

06 07

07 08

08 09

09 10

10 11

11 12

787 585 202

772 564 208

739 540 199

757 547 210

771 534 237

745 498 247

178

155

149

153

145

125

205

182

174

171

157

138

127

119

104

111

87

87

42

39

38

49

63

65

28 66 41

35 57 48

30 53 40

36 56 36

47 70 46

49 51 38

148

130

130

139

131

juli 2012

76

87

85

90

93

juli 2012

72 3 69

81 nvt nvt

49 nvt nvt

50 nvt nvt

38 nvt nvt

juli 2012 nvt nvt

06 07 15

07 08 10

08 09 15

09 10 15

10 11 16

11 12 15

Instroom: Aantal instromende studenten HBO

8

5

8

8

10

7

Uitstroom: Aantal geslaagden einddiploma Aantal studiestakers

8 2

2 1

6 2

6 3

5 3

juli 2012 juli 2012

Uitstroom: Aantal geslaagden einddiploma voltijd Aantal geslaagden einddiploma deeltijd Aantal studiestakers voltijd Aantal studiestakers deeltijd In‐ en uitstroom: tijdens studiejaar van 1‐9 t/m 31‐8 Muziek Docent Muziek Master Muziek/Sonologie/Opera Ingeschreven studenten HBO per 31 december a. Bachelor Muziek en Docent Muziek b. Masteropleidingen Instroom/doorstroom Instroom HBO Bachelor Muziek en Docent Muziek, eerste studiejaar Instroom HBO Bachelor en Docent Muziek, alle studiejaren - waarvan buitenlandse nationaliteit Instroom Master Muziek/Sonologie/Opera (excl. doorstroom uit Bachelor en Docent Muziek) - waarvan buitenlandse nationaliteit Doorstroom uit Bachelor en Docent Muziek - waarvan buitenlandse nationaliteit Uitstroom Totaal aantal geslaagden einddiploma Bachelor Muziek en Docent Muziek Totaal aantal geslaagden Master Muziek/Sonologie/ Opera Aantal Studiestakers - met certificaat - zonder certificaat Dans Ingeschreven studenten HBO-afdeling

juli juli juli juli

2012 2012 2012 2012

Jaarverslag 2011

pagina 122


Jaarverslag 2011

pagina 123


Algemene bijlage

IV

Specificatie kengetallen medewerkers

Salarisstructuur faculteiten KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Schaal Aantal m v totaal m 1 0 0 0 2 0 0 0 3 0 0 0 4 4 1 5 5 4 2 6 6 3 3 6 7 4 3 7 8 13 8 21 9 4 3 7 10 4 4 8 11 38 36 74 12 58 27 85 13 7 4 11 14 1 0 1 15 1 1 2 16 0 0 0 17 0 0 0 18 1 0 1 142 92 234

Fte v 0.00 0.00 0.00 4.00 3.61 2.20 2.18 7.14 2.56 1.66 8.51 18.92 4.46 1.00 0.20 0.00 0.00 0.60 57.04

totaal 0.00 0.00 0.00 1.00 1.66 1.40 1.22 4.22 2.70 1.47 7.71 7.15 2.55 0.00 0.80 0.00 0.00 0.00 31.88

0.00 0.00 0.00 5.00 5.27 3.60 3.40 11.36 5.26 3.13 16.22 26.07 7.01 1.00 1.00 0.00 0.00 0.60 88.92

Koninklijk Conservatorium en Interfaculteit School voor Jong Talent faculteit Muziek en Dans

Schaal Aantal m v totaal m 1 0 0 0 2 0 0 0 3 0 0 0 4 8 2 10 5 1 3 4 6 4 3 7 7 4 3 7 8 5 10 15 9 8 21 29 10 6 12 18 11 46 30 76 12 118 50 168 13 10 5 15 14 2 2 4 15 2 0 2 16 0 0 0 17 1 0 1 18 0 0 0 215 141 356

Fte v 0.00 0.00 0.00 6.42 1.00 2.64 3.28 4.53 5.24 2.74 13.12 46.60 7.66 2.00 0.70 0.00 0.70 0.00 96.63

totaal 0.00 0.00 0.00 2.71 2.93 0.84 2.89 5.31 8.02 7.86 12.12 20.92 4.09 2.00 0.00 0.00 0.00 0.00 69.69

0.00 0.00 0.00 9.13 3.93 3.48 6.17 9.84 13.26 10.60 25.24 67.52 11.75 4.00 0.70 0.00 0.70 0.00 166.32

Jaarverslag 2011

pagina 124


INTERFACULTEIT ARTSCIENCE Hogeschool der Kunsten Den Haag

Schaal

m

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 5 1 0 0 0 0 0 8

Aantal v totaal 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2

Fte m 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 3 5 1 0 0 0 0 0 10

v 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.81 2.13 0.80 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 3.74

totaal 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.50 0.00 0.00 0.38 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.88

0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.50 0.00 0.00 1.19 2.13 0.80 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.62

CENTRAAL BUREAU Hogeschool der Kunsten Den Haag

Schaal m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0 0 0 1 6

Aantal v totaal m 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 1 1 2 0 0 0 0 0 1 1 2 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 4 10

Fte v 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.00 1.00 0.20 0.00 0.50 1.00 1.00 0.00 0.00 0.30 1.40 6.40

totaal 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.74 0.70 0.60 0.00 0.00 0.06 0.90 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.00

0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.74 1.70 1.60 0.20 0.00 0.56 1.90 1.00 0.00 0.00 0.30 1.40 10.40

Jaarverslag 2011

pagina 125


Algemene bijlage

V

Prijzen en vermeldingen studenten, alumni en (gast)docenten


STUDENTEN Autonome beeldende kunst Puck Verkade: winnares van de Academieprijs en de Stroom Aanmoedigingsprijs 2011. Voorgedragen voor ‘the best of graduates 2011’ RonMandos Gallery: Anne Forest, Guido van der Linden, Lisanne Hoogerwerf en Puck Verkade. Fotografie Steenbergen Stipendium: genomineerd: Pieter van den Boogert, Guus Kaandorp Raoul de Lange Fotoacademy Award, genomineerden: Gwendolyn Kasberry, Adrian Woods, ADidi, Marlous van der Sloot, Malou Tan Prijs Elle: Adrian Woods Afdelingsprijs Afdeling Fotografie: Guus Kaandorp Scriptieprijs KABK: genomineerden: Aline Baggio, Guus Kaandorp; winnaar:Aline Baggio Schuitema Prijs: Raoul de Lange Tent Award: Willem Sluyterman van Loo AVAF (Award voor modefotografie en styling): Jasper Abels New York: Best 30 photobooks past decade; nominated: Florian van Roekel Grafisch Ontwerpen De ontwerpwedstrijd Nederland Leest, Nederland Ontwerpt is in 2011 gewonnen door Liz Klaver, studente Grafisch Ontwerpen. Achttien studenten hebben deelgenomen aan de ontwerpwedstrijd ‘Door tijd en ruimte’ en maakten een ontwerp voor de fractiekamers van de Eerste Kamer. Richard Wendling, deeltijdstudent Grafisch Ontwerpen aan de KABK, heeft daarbij de eerste prijs gewonnen. Interactive Media Design Duco Volker, winnaar pitchwedstrijd ‘ondernemingsplan schrijven’; overhandigd door wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal van de Gemeente Den Haag DOCENTEN/ALUMNI André Kruysen, docent sculptuur, heeft de Ouborgprijs gewonnen. De Ouborgprijs is een oeuvreprijs voor Haagse beeldend kunstenaars en werd uitgereikt op zaterdag 26 november 2011 in het Gemeentemuseum in Den Haag. Daarna startte ook een tentoonstelling van Kruysen in de projectruimte van het Gemeentemuseum en werd een publicatie over het werk van Kruysen overhandigd. Alumni Evi Vingerling, Femmy Otten, Jan Wattjes en Niels Broszat zijn genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Alumni Nika Neelova en Inez de Coo zijn opgenomen in de Saatchi collectie. Alumnus autonome beeldende kunst (2010) Rik Smits werd genomineerd voor de Lecturis Award 2011. Alumnus Beeldende Kunst (1993) Marcel van Eeden heeft de Drawing Prize 2011 van de Daniel&Florence Guerlain Contemporary Art Foundation ontvangen. Hij woont en werkt in Den Haag, Zurich en Berlijn. Alumna Fotografie (2003) Gwenneth Boelens geselecteerd voor Prix de Rome. De Prix de Rome is de oudste en meest genereuze prijs voor jonge kunstenaars en architecten (tot 35 jaar) in Nederland. De prijs werd in 1808 ingesteld door koning Lodewijk Napoleon. Alumnus Fotografie Henk Wildschut, documentair fotograaf heeft de Dutch Doc Award 2011 ontvangen voor zijn project Shelter. De prijs werd uitgereikt door Ronald Plasterk, oud-minister van Cultuur, tijdens de Dutch Doc Days, een nieuw festival over documentaire fotografie.

Jaarverslag 2011

pagina 126


Alumni fotografie (2011) Pieter van den Boogert, Guus Kaandorp en Raoul de Lange, alle drie alumni Fotografie (2011) zijn genomineerd voor het Steenbergen Stipendium voor Fotografie. Raoul de Lange won zowel het Stipendium en de publieksprijs voor zijn werk ‘Mug shots’. Alumnus Grafisch Ontwerpen (2008) Rob van den Nieuwenhuizen ontwierp het boek ‘Betsabeé Romero, Cars and Traces’, uitgegeven door KIT Publishers en behorende bij een tentoonstelling in het Tropenmuseum. Zijn ontwerp werd in juni 2011 uit 376 inzendingen verkozen tot één van de Best Verzorgde Boeken van 2010. Alumni Grafisch Ontwerpen (2011) Laura Elprama en Frederic Brodbeck hebben de gedeelde 2e prijs gewonnen van de Studentenprijs Grafisch Ontwerpen 2011. Jing Foon Yu, ook alumnus, was één van de zes genomineerden. Alumnus Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen (2011) Thomas Heyer is een van de winnaars van de BNIprijs 2011. Thomas Heyer deelde de prijs met Desmond Ninaber van Eijben van de AKV|St. Joost in Breda. Volgens de jury zijn Thomas en Desmond aan elkaar gewaagd. Niet alleen hun deskundigheid en talent zorgden voor een gedeelde eerste plaats, ook hun verschillende benadering van de interieurarchitectuur. Dit illustreerde het brede spectrum van het vak en dat je als succesvol interieurarchitect van vele markten thuis moet zijn. De Make & Mold stool van Meubelontwerp alumnus (2011) Rutger de Regt is genomineerd voor de Thonet Mart Stam prijs. De Make & Mold stool van Rutger de Regt is een zwartgrijze stoel van gerecycleerd polipropyleen waarvan de vorm en de details ontstaan in een steeds weer anders verlopend productieproces. Alumni Mode Esther Boskaljon en Nicolaas Hein en alumnus Interieurarchitectuur Thomas Heyer (2011) hebben alledrie de beurs voor Toptalent 2011 t.w.v. 20.000 euro gewonnen. Op vrijdag 7 oktober 2011 reikte wethouder Kool van de gemeente Den Haag de beurs uit in de Caballero Fabriek in Den Haag. Tijdens de grootste grafiekbiënnale van Canada is bekend gemaakt dat KABK Oriëntatiecursus docente en voormalig KABK-studente Saskia Jetten naast de toekenning van de 'Prix Banque Nationale Groupe financier du Biennale d'estampe contemporaine de Trois Riviéres' ook gelauwerd is met een 'residency prize'. Alumnus Post Graduate Industrial Design (2008) Patrick Belli heeft de Interior Innovation Award ontvangen voor de fauteuil Sella. Sella werd tijdens de Internationale Möbelmesse in Keulen 2011 gelanceerd door Leolux.


STUDENTEN Jazz Tom van der Zaal, saxofoon: Leidse Jazz Award, publieksprijs. Klassiek Leo Svisrsky, student piano: Lisztprijs voor beste vertolking van verplicht pianowerk Schubert/Liszt. Emmy Storms, student viool, ontving vioolbeurs van het Kersjesfonds. Het duo Maria Fiselier (mezzo-sopraan) en Iris Hond (piano) won de publieksprijs van het Grachtenfestival Conservatorium Concours 2011. Omán Kaminsky, student klassiek gitaar, won het Scharpach Gitaarconcours 2011. Zang Mateja Petelin, student zang,won de eerste prijs tijdens het 28e Concours Luxmbourgeois Européen pour Jeunnes Solistes Oude muziek Anthony Romaniuk, fortepianist, won de eerste prijs tijdens de Westfield International Forte Piano Competition, Ithaka, USA. Compositie Cassandra Miller, student compositie, won de Jules Légerprijs voor Bel Canto, een lied voor mezzosopraan en twee ensembles. DOCENTEN/ALUMNI Martijn Padding, docent en coördinator afdeling compositie, heeft de Edison Klassiek in de categorie De Ontdekking gewonnen. Yannis Kyriakides, alumnus en docent afdeling compositie, won de Buma Toonzetters Prijs 2011 en eveneens de Willem Pijperprijs. Louis Andriessen, docent afdeling compositie, won de 2011 University of Louisville Grawemeyer Award met zijn multimediale opera ‘La Commedia’.

Jaarverslag 2011

pagina 127


Richard Rijnvos, componist (alumnus 1993) won de Matthijs Vermeulen prijs 2011. Eric Vloeimans, jazztrompettist, docent jazz afdeling, won de Gouden Notenkrakerprijs. Ensemble Klang, artistieke organisatie (alumnus) Pete Harden, componist; leden o.a. KC-alumni, werd de Sena Performers Toonzetters prijs 2011 toegekend. Het duo Lotus, (alumni) Inês d’Avena en Claudio Ribeiro, won de tweede prijs van de International Early Music Competition Premio Bonporti 2011. Het Den Haag Piano Quintet, waaronder KC-alumni Tomoki Sumiya en Kae Ogawa, won het Van Wassenaer Concours 2011.

Interfaculteit School voor Jong Talent Muziek Davina van Welyconcours: Maxime Gulikers (HAVO 5) 1e prijs Britten Viool Concours Zwolle: Categorie 1: 13 t/m 15 jaar Maxime Gulikers (HAVO 4) 1e prijs Categorie 2: 16 t/m 18 jaar Marie-Claire Boel (HAVO 5) 1e prijs Prinses Christina concours: Zaterdag 2 april namen vanuit Jong KC Wytske de Vries, Maxime Gulikers, Niek Baar en Thomas Triesschijn deel aan de Dag van de genomineerden. Van hen werd Niek Baar toegelaten tot de finale. Elsbeth Remijn begeleidde Niek op piano. In zijn categorie van conservatoriumstudenten won Niek de tweede prijs. De Stichting Jong Muziektalent Nederland organiseert concoursen ter selectie van jong toptalent. De concoursen zijn in een trapsgewijs systeem ondergebracht. De eerste stap: Selectie Nationaal Concours (SNC) is bedoeld voor jonge musici met een bovengemiddeld talent. Na deze selectie vindt het Nationaal Concours plaats. Tijdens het Nationaal Concours worden de talenten geselecteerd voor de Finale. Zondag 22 mei hebben enkele leerlingen deelgenomen aan de Selectie Nationaal Concours in Amstelveen. In haar leeftijdscategorie won Jobine Siekman (4V) de eerste prijs terwijl zowel Charlotte Gulikers (4V) als Junya Nomura (4M) de tweede prijs wonnen. Een week later namen enkele hoboïsten deel aan de SNC. In zijn leeftijdscategorie won Kento Nomura de tweede prijs en Ella Botter de derde prijs. De winnaars mogen deelnemen aan het Nationaal Concours op 22 en 30 oktober 2011. 4th Asean International Concerto Competition, Djakarta: Bernadette Wijnhamer (4 HAVO): tweede prijs. Drummado Wijnhamer (brugklas): derde prijs. Wergelmir Talentenconcours Zoetermeer: In de categorie tot 12 jaar wonnen Dominique Braam, viool (Jong KC Extern); Nelleke Boor, viool (Jong KC Extern) en Kaya Gür, viool (Jong KC Extern)respectievelijk de eerste, tweede en derde prijs. In de categorie boven twaalf jaar behoorden Michelle Verheggen, harp (HAVO 5) en Joshua Saldi, piano (Brugklas) tot de prijswinnaars. Daniëlle Braam (Jong KC Extern) won met haar trompet de eerste prijs op het Open Podium. Nationaal Concours :Jobine Siekman, cello (5 VWO) 2e prijs. Dans In Januari werden HBO – studenten Floor Eimers en Anna Benyó tijdens de jaarlijkse auditieles van de stichting Dansersfonds ’79 geselecteerd. De prijs bestond uit een geldbedrag waarmee een dans-zomercursus kan worden gevolgd. Tijdens de Avond van de Jonge Danser wedijverden 4 jonge, talentvolle dansers van 4 Nederlandse dansopleidingen om de titel ‘Beste jonge danser van Nederland 2011’; de winnaar werd Floor Eimers, HBOdansstudent van het KC.

Jaarverslag 2011

pagina 128


Algemene bijlage VI

Bilaterale overeenkomsten Levenlang Leren Programma/ERASMUS


De Koninklijke Academie onderhield in 2011 in het kader van het Europese Levenlang Leren Programma/ERASMUS bilaterale overeenkomsten met:                                        

Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, Brussel École de Recherche Graphique, Bruxelles Hogeschool Gent, Gent Karel de Grote Hogeschool, Antwerpen Academy of Fine Arts, Prague Academy of Arts, Architecture and Design,Prague Ostravkska univerzita v Ostravě, Ostrava Danmarks Designskole, Copenhagen Estonian Art Academy, Tallinn Lahti University of Applied Sciences, Lahti University of Art & Design/Aalto University, Helsinki University of Lapland, Rovaniemi Paris Institute of Art and Design (Duperré), Paris Ecole Nationale Supérieure des Arts Décoratifs, Paris Hochschule für Künste Bremen, Bremen Fachhochschule Darmstadt, Darmstadt Hochschule für Gestaltung, Schwäbisch Gmünd Kunsthochschule Berlin-Weißensee, Berlin Staatliche Akademie der Bildenden Künste, Karlsruhe Staatliche Hochschule für Gestaltung, Karlsruhe Muthesius Kunsthochschule, Kiel Folkwang Hochschule, Essen Athens School of Fine Arts, Athens Hungarian Academy of Fine Arts, Budapest Iceland Academy of the Arts, Reykjavík Accademia di Belle Arti di Carrara, Carrara Accademia di Belle Arti Pietro Vannucci, Perugia Vilnius Academy of Fine Arts, Vilnius Universidad de Barcelona, Barcelona Universidad del Pais Vasco, Bilbao Textilhögskolan I Boras, Boras Hochschule für Gestaltung, Luzern Faculty of Fine Arts Marmara University, Istanbul Mimar Sinan University, Findikli-Istanbul Izmir University of Economics, Balçova-Izmir Yildiz Technical University, Yildiz-Istanbul Falmouth College of Arts, Cornwall University of Wales, Newport Norwich School of Art and Design, Norwich, Norfolk The Arts University College at Bournemouth, Poole

Belgium Belgium Belgium Belgium Czech Republic Czech Republic Czech Republic Denmark Estonia Finland Finland Finland France France Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Greece Hungary Iceland Italy Italy Lithuania Spain Spain Sweden Switzerland Turkey Turkey Turkey Turkey United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom

Jaarverslag 2011

pagina 129



Het Koninklijk Conservatorium onderhield in het jaar 2011 in het kader van het Europese Levenlang Leren Programma/ERASMUS nauw contact met de volgende instellingen voor hoger muziekonderwijs:                                                             

Universität für Musik und Darstellende Kunst, Graz Universität für Musik und Darstellende Kunst, Wien Hogeschool Antwerpen/Dept. Dramatische Kunst-Muziek-Dans Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, Brussel/Lemmensinstituut Leuven Erasmushogeschool/Koninklijk Conservatorium, Brussel École Súpérieure des Arts/Conservatoire Royal de Bruxelles Musik-Akademie der Stadt Basel/Hochschule für Musik & Schola Cantorum Basiliensis Conservatoire de Musique de Genève Janáčkovy Akademie Múzických Umění v Brně Akademie Múzických Umění v Praze Technische Universität Berlin Universität der Künste, Berlin Folkwang Universität der Künste, Essen Hochschule für Musik und Darstellende Kunst, Frankfurt Staatliche Hochschule für Musik, Freiburg im Breisgau Hochschule für Musik und Theater, Hamburg Hochschule für Musik Karlsruhe Hochschule für Musik und Theater 'Felix Mendelssohn Bartholdy', Leipzig Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst, Mannheim Staatliche Hochschule für Musik, Trossingen Hochschule für Musik, Würzburg Det Kgl. Danske Musikkonservatorium, København Rytmisk Musikkonservatorium, København Escola Superior de Música de Catalunya, Barcelona Real Conservatorio Superior de Música 'Victoria Eugenia' de Granada Real Conservatorio Superior de Música de Madrid Conservatorio Superior de Música de Canarias Conservatorio Superior de Música de Salamanca Conservatorio Superior de Música de Valencia Eesti Muusikaakadeemia, Tallinn Conservatoire National Supérieur Musique et Danse de Lyon Conservatoire National Supérieur de Musique et de Danse de Paris Conservatoire National de Région, Paris Conservatoire Strasbourg Liszt Ferenc Zenemüvészeti Egyetem, Budapest Frankrijk Conservatorio Statale di Musica 'Luigi Cherubini', Firenze Conservatorio di Musica di Perugia Listaháskóli Íslands, Reykjavík Lietuvos Muzikos ir Teatro Akademija, Vilnius Jāzepa Vītola Latvias Mūzikas Akadēmija, Riga Norges Musikkhøgskole, Oslo Universitetet i Stavanger/Det humanistiske fakultet Institutt for musikk og dans Universitetet i Tromsø/Musikkonservatoriet Instituto Politécnico de Lisboa/Escola Superior de Música de Lisboa Akademia Muzyczna im Karola Szymanowskiego, Katowice Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków Akademia Muzyczna im I. J. Paderewskiego w Poznaniu Universitatea Naţională de Muzică Bucureşti Göteborgs Universitet Musikhögskolan Ingesund, Karlstads Universitet Lund Universitet/Malmö Musikhögskolan Kungliga Musikhögskolan i Stockholm Sibelius-Akatemia, Helsinki Helsinki Metropolia Ammattikorkeakoulu Vysoká skola múzických umení v Bratislave Hacettepe Üniversitesi, Ankara Devlet Konservatuvari Birmingham Conservatoire, Birmingham City University Royal Academy of Music, London Royal College of Music, London Guildhall School of Music & Drama, London Royal Northern College of Music, Manchester

Oostenrijk Oostenrijk België België België België Zwitserland Zwitserland Tsjechië Tsjechië Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Denemarken Denemarken Spanje Spanje Spanje Spanje Spanje Spanje Estland Frankrijk Frankrijk Frankrijk Frankrijk Hongarije Italië Italië IJsland Litouwen Letland Noorwegen Noorwegen Noorwegen Portugal Polen Polen Polen Roemenië Zweden Zweden Zweden Zweden Finland Finland Slowakije Turkije Ver. Koninkr. Ver. Koninkr. Ver. Koninkr. Ver. Koninkr. Ver. Koninkr.

Jaarverslag 2011

pagina 130


Algemene bijlage VII

Specificaties van uitval en rendement per cohort en opleiding

De definities van cohort, bachelor- en masterrendement, instroom, uitval, post-propedeuse en langstudeerder staan vermeld op pagina 51. VT = Voltijd DT = Deeltijd

B = Bachelor-opleiding M = Master-opleiding

BK = Beeldende Kunst


BK Autonoom VT

2002

2003

2004

instroom

67

100,0%

63

100,0%

62

100,0%

uitval

15

22,4%

19

30,2%

14

resteert

52

77,6%

44

69,8%

48

post-propedeuse

52

100,0%

44

100,0%

uitval/langstudeerder

18

34,6%

9

diploma

34

65,4%

35

BK Autonoom DT

instroom uitval

2002

29

100,0%

2005

2006

55

100,0%

63

100,0%

22,6%

9

16,4%

15

23,8%

77,4%

46

83,6%

48

76,2%

48

100,0%

46

100,0%

48

100,0%

20,5%

18

37,5%

17

37,0%

7

14,6%

79,5%

30

62,5%

29

63,0%

41

85,4%

2003

31

100,0%

2004

32

100,0%

2005

31

100,0%

2006

22

100,0%

1

3,4%

6

19,4%

6

18,8%

2

6,5%

3

13,6%

resteert

28

96,6%

25

80,6%

26

81,3%

29

93,5%

19

86,4%

post-propedeuse

28

100,0%

25

100,0%

26

100,0%

29

100,0%

19

100,0%

7

25,0%

5

20,0%

11

42,3%

8

27,6%

9

47,4%

21

75,0%

20

80,0%

15

57,7%

21

72,4%

10

52,6%

uitval /langstudeerder diploma

BK Vormgeving VT

instroom uitval

2002

160

100,0%

2003

162

100,0%

2004

163

100,0%

2005

170

100,0%

2006

186

100,0%

39

24,4%

39

24,1%

40

24,5%

45

26,5%

46

24,7%

resteert

121

75,6%

123

75,9%

123

75,5%

125

73,5%

140

75,3%

post-propedeuse

121

100,0%

123

100,0%

123

100,0%

125

100,0%

140

100,0%


42

34,7%

38

30,9%

38

30,9%

38

30,4%

44

31,4%

diploma

79

65,3%

85

69,1%

85

69,1%

87

69,6%

96

68,6%

Jaarverslag 2011

pagina 131

BK Vormgeving DT

2002


2003

2004

2005

2006

instroom

57

100,0%

51

100,0%

49

100,0%

36

100,0%

27

100,0%

uitval

17

29,8%

10

19,6%

11

22,4%

12

33,3%

1

3,7%

resteert

40

70,2%

41

80,4%

38

77,6%

24

66,7%

26

96,3%

post-propedeuse

40

100,0%

41

100,0%

38

100,0%

24

100,0%

26

100,0%


18

45,0%

26

63,4%

21

55,3%

14

58,3%

21

80,8%

diploma

22

55,0%

15

36,6%

17

44,7%

10

41,7%

5

19,2%

Gemiddelde B VT

instroom

2002

2003

2004

2005

2006

227

100,0%

225

100,0%

225

100,0%

225

100,0%

249

100,0%

54

23,8%

58

25,8%

54

24,0%

54

24,0%

61

24,5%

resteert

173

76,2%

167

74,2%

171

76,0%

171

76,0%

188

75,5%

post-propedeuse

173

100,0%

167

100,0%

171

100,0%

171

100,0%

188

100,0%

60

34,7%

47

28,1%

56

32,7%

55

32,2%

51

27,1%

113

65,3%

120

71,9%

115

67,3%

116

67,8%

137

72,9%

uitval

uitval/langstudeerder diploma

Gemiddelde B DT

2002

2003

2004

2005

2006

instroom

86

100,0%

82

100,0%

81

100,0%

67

100,0%

49

100,0%

uitval

18

20,9%

16

19,5%

17

21,0%

14

20,9%

4

8,2%

resteert

68

79,1%

66

80,5%

64

79,0%

53

79,1%

45

91,8%

post-propedeuse

68

100,0%

66

100,0%

64

100,0%

53

100,0%

45

100,0%


25

36,8%

31

47,0%

32

50,0%

22

41,5%

30

66,7%

diploma

43

63,2%

35

53,0%

32

50,0%

31

58,5%

15

33,3%

Gemiddelde B-opl.

instroom

2002

2003

2004

2005

2006

313

100,0%

307

100,0%

306

100,0%

292

100,0%

298

100,0%

72

23,0%

74

24,1%

71

23,2%

68

23,3%

65

21,8%

resteert

241

77,0%

233

75,9%

235

76,8%

224

76,7%

233

78,2%

post-propedeuse

241

100,0%

233

100,0%

235

100,0%

224

100,0%

233

100,0%

85

35,3%

78

33,5%

88

37,4%

77

34,4%

81

34,8%

156

64,7%

155

66,5%

147

62,6%

147

65,6%

152

65,2%

uitval


M Type and Media

instroom uitval/langstudeerder diploma

2004

2005

2006

2007

2008

12

100,0%

13

100,0%

9

100,0%

10

100,0%

11

100,0%

0

0,0%

0

0,0%

0

0,0%

0

0,0%

0

0,0%

12

100,0%

13

100,0%

9

100,0%

10

100,0%

11

100,0%

Jaarverslag 2011

pagina 132



B Muziek

instroom uitval

2002

2003

211

100,0%

190

100,0%

2004

157

100,0%

2005

2006

144

100,0%

187

100,0%

30

14,2%

37

19,5%

27

17,2%

24

16,7%

28

15,0%

resteert

181

85,8%

153

80,5%

130

82,8%

120

83,3%

159

85,0%

post-propedeuse

181

100,0%

153

100,0%

130

100,0%

120

100,0%

159

100,0%

65

35,9%

67

43,8%

46

35,4%

39

32,5%

41

25,8%

116

64,1%

86

56,2%

84

64,6%

81

67,5%

118

74,2%


B Dans

2002

2003

2004

2005

2006

instroom

2

100,0%

10

100,0%

11

100,0%

7

100,0%

8

100,0%

uitval

1

50,0%

6

60,0%

5

45,5%

3

42,9%

3

37,5%

resteert

1

50,0%

4

40,0%

6

54,5%

4

57,1%

5

62,5%

post-propedeuse

1

100,0%

4

100,0%

6

100,0%

4

100,0%

5

100,0%


0

0,0%

1

25,0%

2

33,3%

0

0,0%

0

0,0%

diploma

1

100,0%

3

75,0%

4

66,7%

4

100,0%

5

100,0%

B Docent Muziek

instroom

2002

11

100,0%

2003

7

100,0%

2004

10

100,0%

2005

10

2006

100,0%

9

100,0%

uitval

2

18,2%

1

14,3%

1

10,0%

0

0,0%

1

11,1%

resteert

9

81,8%

6

85,7%

9

90,0%

10

100,0%

8

88,9%

post-propedeuse

9

100,0%

6

100,0%

9

100,0%

10

100,0%

8

100,0%


2

22,2%

0

0,0%

1

11,1%

2

20,0%

2

25,0%

diploma

7

77,8%

6

100,0%

8

88,9%

8

80,0%

6

75,0%

2002

Gemiddelde B-opl.

instroom

2003

2004

2005

2006

224

100,0%

207

100,0%

178

100,0%

161

100,0%

204

100,0%

33

14,7%

44

21,3%

33

18,5%

27

16,8%

32

15,7%

resteert

191

85,3%

163

78,7%

145

81,5%

134

83,2%

172

84,3%

post-propedeuse

191

100,0%

163

100,0%

145

100,0%

134

100,0%

172

100,0%

67

35,1%

68

41,7%

49

33,8%

41

30,6%

43

25,0%

124

64,9%

95

58,3%

96

66,2%

93

69,4%

129

75,0%

uitval


Jaarverslag 2011

pagina 133

2004

Master Muziek

2005

instroom

63

100,0%

66


13

20,6%

diploma

50

79,4%

instroom

4


2006

2007

89

13

19,7%

20

22,5%

21

25,9%

16

21,9%

53

80,3%

69

77,5%

60

74,1%

57

78,1%

2005

100%

2006

8

0

0,0%

0

0,0%

1

25,0%

4

100,0%

8

100,0%

3

75,0%

2004

100,0%

2005

4

100,0%

73

2007

100,0%

Master Opera

81

2008

100,0%

2004

Master Sonologie


100,0%

5

100,0%

2008

100,0%

8

100,0%

0

0,0%

1

12,5%

5

100,0%

7

87,5%

2006

2007

2008

instroom

6

100,0%

1

100,0%

4

100,0%

3

100,0%

4

100,0%


2

33,3%

1

100,0%

0

0,0%

0

0,0%

0

0,0%

diploma

4

66,7%

0

0,0%

4

100,0%

3

100,0%

4

100,0%

2004

Gemiddelde M-opl.

2005

2006

2007

2008

instroom

73

100,0%

75

100,0%

97

100,0%

89

100,0%

85

100,0%


15

20,5%

14

18,7%

21

21,6%

21

23,6%

17

20,0%

diploma

58

79,5%

61

81,3%

76

79,4%

68

76,4%

68

80,0%

Jaarverslag 2011

pagina 134

Hogeschool der Kunsten Den Haag Postbus 11670 2502 AR DEN HAAG


Jaarverslag 2011 Hogeschool der Kunsten Den Haag

Recommend Documents