Jaarverslag 2013 Hogeschool der Kunsten Den Haag

Jaarverslag 2013

Hogeschool der Kunsten Den Haag

Jaarverslag 2013

pagina 1


INHOUDSOPGAVE 1. VOORWOORD COLLEGE VAN BESTUUR ............................................................................................3 2. BESTUURSVERSLAG ........................................................................................................................5 Profiel van de Hogeschool ................................................................................................................... 5 Algemene instellingsgegevens ............................................................................................................. 5 Kernactiviteiten.................................................................................................................................. 7 Omgevingsanalyse ............................................................................................................................. 7 Samenwerkingspartners...................................................................................................................... 9 Medezeggenschap ............................................................................................................................ 10 Sectorplan kuo ................................................................................................................................ 11 Prestatieafspraken met OCW ............................................................................................................. 11 Financieel verslag............................................................................................................................. 16 Continuïteitsparagraaf ...................................................................................................................... 18 Notitie Helderheid ............................................................................................................................ 21 Verslag van de Raad van Toezicht ...................................................................................................... 23 3. ONDERWIJS ..................................................................................................................................25 Overzicht van de aangeboden opleidingen ........................................................................................... 25 Accreditaties.................................................................................................................................... 28 Ontwikkelingen in de diverse curricula ................................................................................................ 29 Dansvakopleiding ............................................................................................................................. 38 Interfaculteit ArtScience.................................................................................................................... 38 Interfaculteit School voor Jong Talent ................................................................................................. 39 Kwaliteitszorg en studeerbaarheid binnen de instelling .......................................................................... 42 4. ONDERZOEK..................................................................................................................................45 Onderzoek in bachelor- en masteronderwijs ........................................................................................ 45 Onderzoek in doctoraatstrajecten: de derde cyclus ............................................................................... 45 Lectoraten....................................................................................................................................... 46 Overig onderzoek ............................................................................................................................. 47 5. STUDENTEN ..................................................................................................................................49 Ontwikkelingen in de studentenpopulatie ............................................................................................ 49 Wervingsbeleid ................................................................................................................................ 51 Toelating en selectie ......................................................................................................................... 52 Het decanaat ................................................................................................................................... 53 Rechtsbescherming student ............................................................................................................... 54 Internationalisering en internationale studenten................................................................................... 55 Rendementen .................................................................................................................................. 58 6. FACILITEITEN ...............................................................................................................................61 Huisvesting ..................................................................................................................................... 61 Facility en milieuzorg ........................................................................................................................ 61 Bibliotheken .................................................................................................................................... 62 PR ................................................................................................................................................ 63 ICT ................................................................................................................................................ 64 7. SOCIAAL JAARVERSLAG ................................................................................................................65 Personeelsbeleid .............................................................................................................................. 65 Personele kengetallen ....................................................................................................................... 66 Professionalisering en ontwikkeling..................................................................................................... 69 Arbeidsomstandigheden .................................................................................................................... 71 Organisatie...................................................................................................................................... 72 8. JAARREKENING ............................................................................................................................73 Belangrijkste activiteiten van de rechtspersoon .................................................................................... 75 Toelichting vergelijkende cijfers ten opzichte van vorig boekjaar ............................................................ 76 Geconsolideerde jaarrekening ............................................................................................................ 77 Bijzondere posten ............................................................................................................................ 99 Enkelvoudige Jaarrekening .............................................................................................................. 107 Overige gegevens .......................................................................................................................... 113 Bijlagen bij de jaarrekening ............................................................................................................. 119

Jaarverslag 2013

pagina 2


ALGEMENE BIJLAGEN .....................................................................................................................123 I Samenstelling Raad van Toezicht ................................................................................................ 124 II Concerten, voorstellingen, exposities en overige projecten ............................................................. 125 III Specificatie kengetallen studenten .............................................................................................. 129 IV Prijzen en vermeldingen studenten, alumni en (gast)docenten ....................................................... 130 V Bilaterale overeenkomsten Levenlang Leren Programma/ERASMUS ................................................. 133

www.hogeschoolderkunsten.nl

Jaarverslag 2013

pagina 3


1. VOORWOORD COLLEGE VAN BESTUUR “Onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie” zijn de activiteiten waar wij als Hogeschool ons bestaansrecht aan ontlenen. Deze drieslag vinden wij ook terug in de herziene Branchecode goed bestuur hogescholen uit 2013. Terugkijkend op afgelopen jaar valt op dat naast de primaire taken een substantieel deel van onze activiteiten door weten regelgeving werd bepaald: accreditaties, externe validering, monitoring van de prestatieafspraken, etc. 2013 gaat de boeken in als het jaar met een extreem hoog aantal visitaties. Liefst vijf van de tien opleidingen ondergingen een beperkte opleidingsbeoordeling. Bovendien vond in oktober en december de hogeschoolbrede instellingstoets kwaliteitszorg plaats. Het zal niemand verbazen dat de aspecten ‘kwaliteitscultuur’, ‘beoogde en gerealiseerde eindkwalificaties’, ’onderwijsleeromgeving’ en ‘toetsing’ een jaar lang de gesprekken over het onderwijs beheerst hebben. Met inbegrip van de twee beperkte opleidingsbeoordelingen uit 2012 zijn nu de resultaten bekend van 7 visitaties. En daar mogen wij trots op zijn, want niet minder dan 5 opleidingen zijn door het panel als excellent beoordeeld. Begin 2014 heeft de NVAO deze oordelen bekrachtigd. Daarnaast heeft de NVAO aan de masteropleidingen muziek en sonologie het bijzonder kenmerk internationalisering verleend. In de paragraaf ‘accreditaties’ vindt u hierover meer informatie. De Hogeschool der Kunsten participeerde in twee projecten in het kader van het hbo-brede project ‘Vreemde ogen dwingen’. Het betreft samenwerkingsprojecten rondom externe validering. Het KC is initiatiefnemer en penvoerder van de landelijke pilot voor het gemeenschappelijk toetsen van muziekexamens op internationaal niveau i.s.m. Codarts Rotterdam, Norwegian Academy of Music Oslo, Sibelius Academy Helsinki en de Guildhall School of Music and Drama London. De KABK participeert in de pilot om gemeenschappelijke kaders te ontwikkelen voor de toetsing van het reflexieve aspect aan het einde van een studie in het kunstvakonderwijs, samen met de Gerrit Rietveld Academie, de AHK, Codarts, HKU, ArtEZ en de Design Academy. In het bestuursverslag (hoofdstuk 2) verantwoorden wij de met OCW overeengekomen prestatieafspraken. Naast cijfermatige overzichten op de achtereenvolgende peildata van de nulmeting uit 2011, het verslagjaar 2013 en de ambitie in 2015 is beschreven welke concrete acties en maatregelen wij hebben genomen om de doelen te behalen. Ook wordt ingegaan op de beleidsvoornemens voor specifieke punten die wij zelf hebben aangegeven in het sectorplan kunstvakonderwijs en in ons eigen meerjarenbeleidsplan 2013-2016. Het bestuursverslag bevat ook de zogeheten continuïteitsparagraaf, waarin de financiële verwachtingen voor de komende drie verslagjaren zijn vastgelegd. Als rode draad door alle besprekingen met de Raad van Toezicht is in 2013 een drietal majeure vraagstukken aan de orde geweest. Er is intensief gesproken over de nieuwbouwplannen van het Koninklijk Conservatorium aan het Spuiplein in Den Haag. Een en ander heeft geresulteerd in een onderhuurovereenkomst voor een periode van 40 jaar vanaf 2018. Vanwege pensionering per 31 december 2013 van Jack Verduyn Lunel als directeur van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten / voorzitter College van Bestuur heeft de Raad in overleg met een professionele recruiter een benoemingsprocedure vastgesteld. De procedure heeft geleid tot de benoeming per 1 januari 2014 van Marieke Schoenmakers. Vanaf diezelfde datum is zittend bestuurder Henk van der Meulen benoemd tot bestuursvoorzitter. Het derde vraagstuk was het bestuurlijke proces om te komen tot de voorgenomen fusie met Codarts Rotterdam. Voor onze Hogeschool is gaandeweg duidelijk geworden dat de identiteiten en bedrijfsculturen dermate verschillend zijn, dat een hogescholenfusie niet de beste vorm is om de samenwerking Codarts/HdK te formaliseren. Daarom is eind januari 2014 besloten om de samenwerking niet via een fusie tot stand te brengen maar om deze op deelgebieden in te richten. In 2014 gaan wij voort op de ingeslagen weg om de kwaliteit van het onderwijs tenminste op het niveau te handhaven, zoals dit onlangs door de NVAO is beoordeeld, en liefst te optimaliseren. Ook zetten wij in op het verbeteren van de masteropleidingen in zowel omvang als kwaliteit. Wij investeren al jaren in het aantal masterplaatsen door meer studenten, die aan de uiterst hoge toelatingseisen voldoen, toe te laten dan waar de bekostiging in de onderwijsopslag in voorziet. Via de operatie van het sectorplan kunstvakonderwijs ‘minder bachelors voor meer masters’ willen wij met name voor de faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving capaciteit vrijspelen voor masters. Tenslotte hopen wij in 2014 een impuls te geven aan ons profiel ‘onderzoekende hogeschool’. Daar zullen wij in het jaarverslag 2014 uitgebreid verslag van doen. 28 mei 2014, College van Bestuur

Jaarverslag 2013

pagina 4


Jaarverslag 2013

pagina 5


2. BESTUURSVERSLAG Profiel van de Hogeschool De Hogeschool der Kunsten Den Haag is ontstaan door het samengaan van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en het Koninklijk Conservatorium. Zij vormt sindsdien een kleinschalige, monosectorale instelling voor hoger onderwijs op het gebied van beeldende kunst en vormgeving, muziek en dans met een sterk internationale inslag. De fusie kwam tot stand in 1990. Beide instellingen hebben een grote reputatie. De geschiedenis van de Koninklijke Academie gaat terug tot 1682 - ze is de oudste kunstacademie van Nederland en één van de oudste van Europa – en die van het Conservatorium tot 1826. Direct bij de start van de Hogeschool werd een gezamenlijke Interfaculteit voor Beeld en Geluid (nu ArtScience) opgericht. Daarmee werd het innovatieve karakter van de Hogeschool meteen onderstreept. De in de jaren ’70 ingerichte eigen School voor Jong Talent met uitermate talentvolle leerlingen muziek en dans in de leeftijd van 10 tot 18 jaar, is kort na 2000 uitgebreid met beeldende kunst. Sinds 2001 werkt de Hogeschool nauw samen met de Universiteit Leiden. Dankzij de in gezamenlijkheid opgerichte Academie der Kunsten, onderdeel van de Faculteit der Geesteswetenschappen, is de Hogeschool in de voor Nederlandse begrippen unieke positie om promotietrajecten in de beeldende kunsten en de muziek te realiseren.

Algemene instellingsgegevens Hogeschool der Kunsten Den Haag www.hogeschoolderkunsten.nl Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving Prinsessegracht 4 2514 AN Den Haag 070-3154777 (telefoon) 070-3154778 (fax) [email protected] (e-mail) www.kabk.nl

Koninklijk Conservatorium Faculteit Muziek en Dans Juliana van Stolberglaan 1 2595 CA Den Haag (telefoon) 070-3151515 (fax) 070-3151518 (e-mail) [email protected] www.koncon.nl

De Hogeschool der Kunsten Den Haag bestaat uit twee faculteiten en twee interfaculteiten: Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving Faculteit Muziek en Dans Interfaculteit ArtScience Interfaculteit School voor Jong Talent

Organigram Hogeschool der Kunsten Den Haag

Academie der Kunsten Universiteit Leiden

Raad van Toezicht

College van Bestuur

P&O

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

Financiën

Interfaculteit ArtScience

Bestuurssecretariaat

Interfaculteit School voor Jong Talent

Koninklijk Conservatorium

Jaarverslag 2013

pagina 6


Raad van Toezicht Sjoerd Eisma, voorzitter Charlotte Huygens Carel Jan Reigersman Maarten Schönfeld Jan Zoet

(per 22 september 2013)

College van Bestuur van de Hogeschool der Kunsten Den Haag tot en met 31 december 2013 Jack Verduyn Lunel, voorzitter Henk van der Meulen, vice-voorzitter vanaf 1 januari 2014 Henk van der Meulen, voorzitter Marieke Schoenmakers, vice-voorzitter

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten


Jack Verduyn Lunel Marieke Schoenmakers

(t/m 31 december 2013) (vanaf 1 januari 2014) directeur

Henk van der Meulen directeur

Eric Privee

directiesecretaris

Johan van Oord Corinne Noordenbos Roosje Klap/Niels Schrader Claudia Linders

hoofddocenten: Beeldende Kunst Fotografie Grafisch Ontwerpen Interieurarchitectuur en meubelontwerpen

Martin Prchal adjunct-directeur Onderwijs Karin van der Lee adjunct-directeur Onderwijsondersteuning en Bedrijfsvoering

Erik Verdonck (tot nov.)/ Jurgi Persoons (per nov.) Ernst Bergmans

Nancy Euverink Tom Bosma

Textiel en Mode Deeltijdopleidingen Interfaculteit School voor Jong Talent


Joost Rekveld

directeur dansvakopleiding adjunct-directeur dansvakopl.

hoofd

Jan van Bilsen

directeur

Zanne Zwart coördinator beeldende kunst Nancy Euverink directeur dans Anthony Zielhorst coördinator muziek

Centraal Bureau van de Hogeschool Arthur Gieles Catharina Boon Margot Bebseler Gerard Zanoni Wout Zinkstok Annelique Offers

secretaris College van Bestuur bestuursassistent hoofd Personeel & Organisatie hoofd Financiële Zaken stafmedewerker centraal bureau bestuurssecretaresse

dansvako

Jaarverslag 2013

pagina 7


Kernactiviteiten Missie De Hogeschool der Kunsten Den Haag heeft haar missie verwoord in vier algemene doelstellingen: 1.

2. 3. 4.

het aan studenten bieden van een hogere beroepsopleiding en voorbereidende beroepsopleiding op een zo hoog mogelijk internationaal georiënteerd niveau ter voorbereiding op het scheppend, uitvoerend, docerend, bestuderend en/of registrerend beoefenen der kunsten; het betreft de domeinen beeldende kunsten, vormgeving, muziek en dans; het doen van onderzoek; het bijdragen aan de ontwikkeling van de studenten; het bijdragen aan de ontwikkeling en beoefening der kunsten.

De Hogeschool geeft haar missie vorm in een breed scala van educatieve en artistieke activiteiten. Ze verzorgt onderwijs, organiseert projecten, uitvoeringen en exposities, is actief in internationale samenwerking en uitwisseling, ontwikkelt interdisciplinair onderwijs en heeft onderzoek tot kernactiviteit gemaakt. Specifieke kenmerken waarmee de HdK zich onderscheidt binnen het hoger onderwijs zijn: het streven naar een hoog technisch en artistiek niveau, gerelateerd aan internationale maatstaven, vernieuwing vanuit experiment en traditie en het samengaan van onderwijs, onderzoek en productie. De algemeen geformuleerde missie van de Hogeschool krijgt in beide faculteiten, de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) en het Koninklijk Conservatorium (KC), een eigen gezicht. Deze missies sluiten nauw aan bij het profiel van de individuele faculteiten. Bij de KABK wordt de missie niet beschouwd als een statisch uitgangspunt dat voor langere tijd wordt vastgelegd, maar als een leidraad waarover de faculteit continu met zichzelf en met de omgeving in gesprek is. De KABK leidt studenten op tot zelfstandige en zelfbewuste kunstenaars en ontwerpers die een onderzoekende mentaliteit verbinden aan een onderscheidend conceptueel en beeldend vermogen en met authentiek, diepgravend werk een rol van betekenis spelen in de discipline en de maatschappij. De kernwaarden van de Academie zijn: talent, anders denken, diepgang, engagement, ambitie. Primaire doelstelling van het Koninklijk Conservatorium is de aankomende jonge musicus en docent muziek de hoogste artistieke, ambachtelijke en pedagogische vaardigheid en veelzijdigheid bij te brengen om te kunnen functioneren in de veeleisende en voortdurend veranderende beroepsomgeving van vandaag de dag. Daarbij is het van belang om nieuwsgierigheid, creativiteit en zelfstandigheid van studenten te ontwikkelen en inspirerend en uitdagend te zijn om voortdurend nieuwe wegen en paden te kunnen inslaan in het internationale cultuurlandschap en bovendien, waar gewenst, de aankomend musicus op te leiden tot een bekwaam leraar, pedagoog en/of kunstenaar-onderzoeker.

Omgevingsanalyse Vanuit een zorgvuldige en liefdevolle omgang met het verleden zoeken wij onze weg daar waar nieuwe kunst gemaakt wordt. We doen dat te allen tijde met een onderzoekende houding en zelfs door het doen van onderzoek. Dit leidt tot een op de actualiteit gerichte uitvoerings- en presentatiepraktijk. Deze activiteit is de spiegel voor de scheppende kunst die eveneens in onze faculteiten wordt verwekt. In dit verband kunnen ook de in sommige domeinen vervagende grenzen worden genoemd tussen kunst, cultuur en entertainment. Waar kunst met nieuwe technologie vervaardigd, bewerkt, gereproduceerd en waargenomen wordt, doen zich ongekende mogelijkheden voor waarbij echter beheersing van het ambacht, vakkennis en goede smaak absolute voorwaarden zijn om tot verantwoorde resultaten te komen. Zowel de KABK als het KC heeft de visie van de HdK vertaald naar een eigen specifieke onderwijsvisie. Beide visies zijn terug te vinden in onze profileringsnotitie ‘Nergens anders dan in Den Haag’. Onderstaande alinea’s geven een korte toelichting bij de profielkenmerken die samen de visie op de kwaliteit van het onderwijs aan de HdK vormen. strenge selectie Kwaliteit begint met strenge selectie, zowel van studenten als docenten. Artistieke kwaliteit staat voorop, maar geenszins alleen. Studenten worden ook geselecteerd op hun motivatie, groeipotentieel en beroepsperspectief. Voor docenten geldt dat zij naast artistieke ook uitstekende pedagogische, didactische en organisatorische vaardigheden moeten bezitten, maar bijvoorbeeld ook een inspirerende persoonlijkheid. Door te streven naar zo hoog mogelijke startkwalificaties, poogt de HdK de optimale omstandigheden te creëren voor succesvol kunstvakonderwijs. voldoende kritische massa De HdK wil haar studenten de kans bieden zich breed te oriënteren en te ontwikkelen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door studenten naast individueel- en groepsonderwijs jaarlijks grootschalige hoogwaardige projecten te bieden

Jaarverslag 2013

pagina 8


op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst en vormgeving en door het aanbieden van gespecialiseerde masters. Op deze manier kan de HdK de competitie in het onderwijs blijvend stimuleren. Dit alles is echter alleen mogelijk door de aanwezigheid van voldoende studenten, ofwel ‘kritische massa’. Doordat de HdK voldoende kritische massa heeft, zijn onze studenten in staat om gezamenlijk een internationally leading community te vormen. relevant curriculum De wereld van kunst en cultuur is het laatste decennium drastisch veranderd. Het kunstvakonderwijs leidt meer dan ooit op voor de beroepsuitoefening in een stelsel dat continu in beweging is. Curricula worden daar zo goed mogelijk op afgestemd; curriculumontwikkeling is een doorgaand proces. Dit is ook ingegeven door de vertaling van de uitgangspunten van de interne beleidsplannen, de vaststelling van de landelijke opleidingsprofielen, de gevolgen van de zelfevaluaties in het kader van de sectorale kwaliteitszorg, de visitatierapporten, de invloed van de lectoraten, de bachelor/masterstructuur, de samenwerking met de Universiteit Leiden en de effecten van het sectorplan voor het kunstvakonderwijs ‘Focus op toptalent’. Door studenten, docenten, alumni en werkveld hierbij te betrekken, zorgt de HdK voor onderwijs dat relevant is. centrale rol voor onderzoek en valorisatie Als gevolg van mondialisering, mobiliteit en migratie krijgen kunstenaars andere rollen die om nieuwe vaardigheden en expertise vragen. Zij moeten hun werk kunnen ontwikkelen en positioneren in een internationale en interdisciplinaire kunsten onderzoekspraktijk. Om hierin te kunnen voorzien, leidt de HdK kunstenaars op die in staat zijn hun individuele artistieke praktijk te vernieuwen door het doen van onderzoek. Artistiek onderzoek is dus nauw verweven met de veranderende rol van de kunstenaar. Bovendien draagt het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden bij aan het creëren van nieuwe beroepsmogelijkheden voor kunstenaars. Los van het feit dat binnen de HdK van iedere docent en student een onderzoekende houding wordt verwacht, is het fenomeen ‘onderzoek’ in het afgelopen decennium een speerpunt van de Hogeschool geworden. Enerzijds door de toenemende rol van onderzoek in het werk van de lectoren, anderzijds – en niet in de laatste plaats – door de gemeenschappelijke regeling tussen de Universiteit Leiden en de Hogeschool, die studenten de mogelijkheid biedt te promoveren in de kunsten. internationale oriëntatie De kunsten maken deel uit van een internationale biotoop waarin iedere afgestudeerde moeiteloos zijn weg moet kunnen vinden. Daarom is de HdK sterk internationaal georiënteerd. De internationale dimensie krijgt binnen de muren van de HdK onder andere vorm door de aanwezigheid van talloze internationale studenten en (gast)docenten, en de internationale standaarden waarop curricula en eindkwalificaties zijn gebaseerd. Een begin is gemaakt met een structurele internationale vergelijking door middel van buitenlandse externe examinatoren en internationale accreditaties. Maar de HdK is zelf ook een speler op het internationale veld. Zo presenteren KABK-studenten hun werk op internationale beurzen, coördineert het KC het Europese Netwerk voor Muziek ‘Polifonia’, zijn er diverse contacten met buitenlandse instellingen voor kunstvakonderwijs en wordt er deelgenomen aan internationale netwerken en onderzoeksprojecten. doorgaande leerlijn Talent moet op jonge leeftijd worden herkend en gevoed. Daarom biedt de HdK niet alleen hoger onderwijs maar ook een brede vooropleiding in de kunsten aan, waarmee zij een belangrijke rol speelt in de landelijke infrastructuur. Voor ontluikende muzikale talenten vanaf vijf jaar is binnen het KC het PI-muziekonderwijs ontwikkeld. De eigen School voor Jong Talent, een interfaculteit van de HdK en uniek in Nederland, biedt regulier onderwijs aan met een geïntegreerde opleiding dans en de vooropleiding muziek en beeldende kunst, vanaf groep 7 van de basisschool tot en met het voortgezet onderwijs. Naast een bachelor- en masteropleiding behoort promoveren in de kunsten ook tot de mogelijkheden. Kortom: aan de HdK kun je een Leven Lang Leren, van PI tot PhD. aansluiting bij werkveld Het werkveld komt niet pas in zicht ná het afstuderen: de HdK beschouwt haar opleidingen als een ‘voorafschaduwing’ van het werkveld. Deze aanpak resulteert in alumni die snel werk vinden binnen hun vakgebied. De HdK betrekt het werkveld ook actief bij haar opleidingen. Er wordt samengewerkt met tal van organisaties, instellingen en vakgenoten in werkveldcommissies, stages, coproducties en gemeenschappelijke studieprogramma’s. goede faciliteiten Excellent onderwijs vraagt om passende faciliteiten. Daarom heeft de HdK gebouwen, ruimten, ateliers, werkplaatsen, studio’s, concertzalen, theaters, galerieën, bibliotheken, apparatuur en instrumenten die studenten en medewerkers stimuleren en ruimte bieden om hun talenten te ontplooien. Het plan voor een nieuw te bouwen Spuiforum, waarin het KC, het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en de Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag gehuisvest zullen worden, past in deze ambitie.

Jaarverslag 2013

pagina 9


Samenwerkingspartners a. b. c. d. e.

Academie der Kunsten, Universiteit Leiden Codarts Rotterdam Conservatorium van Amsterdam Prins Claus Conservatorium, ‘school’ van de Hanzehogeschool Groningen Overige samenwerkingsrelaties

Academie der Kunsten, Universiteit Leiden Sinds 2001 werkt de Hogeschool nauw samen met de Universiteit Leiden. Dankzij de in gezamenlijkheid opgerichte Academie der Kunsten, onderdeel van de Faculteit der Geesteswetenschappen, is de Hogeschool in de voor Nederlandse begrippen unieke positie om promotietrajecten in de beeldende kunsten en de muziek te realiseren. Dit is het enige voorbeeld in Nederland waar universiteit en hogeschool zo effectief kunst en wetenschap samenbrengen en uitwerken in onderwijs en onderzoek, samenwerking met de andere Leidse faculteiten tot stand weten te brengen en aldus synergie bereiken en interdisciplinariteit bevorderen. Er is wederzijds onderwijs ontwikkeld en toegankelijk gemaakt, er is (promotie)-onderzoek gestart en er zijn kunstenaars als hoogleraar aangesteld. Jaarlijks volgen circa 200 studenten bij- en keuzevakken over en weer. Er is een stabiel aantal van 15 dubbelstudenten, die tegelijkertijd een volledige opleiding aan de Leidse universiteit én aan onze Hogeschool volgen. 40 studenten volgen het Practicum Artium (beeldende kunsten) en 40 het Practicum Musicae, waarvan het tweede en derde jaar onderdeel zijn van een facultair honourstraject. De samenwerking beweegt zich op het terrein van het bacheloronderwijs, het masteronderwijs én het PhDonderwijs en geldt zowel voor het Koninklijk Conservatorium (KC) als de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK). Het Koninklijk Conservatorium en de Academie der Kunsten werken sinds 2004 onder de naam ‘docARTES’ samen met het Gentse Orpheus Instituut en het Conservatorium van Amsterdam, het Lemmens Instituut/ Associatie Katholieke Universiteit Leuven en het Koninklijk Conservatorium Antwerpen/Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen in deze internationale en inmiddels vermaarde doctoraatsopleiding muziek voor promovendi. Door onze faculteit de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten is reeds in 2007 samen met de Academie der Kunsten het initiatief genomen om een internationaal, hoogstaand en kwaliteitsvol doctoraatstraject te ontwikkelen in de beeldende kunst en design, de tweede doctoraatsopleiding waar onze Hogeschool in participeert. Dit gebeurt onder de naam ‘PhDArts’ in 2008 zijn de eerste kandidaten ingestroomd. De directeur van de Academie der Kunsten is op voordracht van het College van Bestuur van de Hogeschool door het Bestuur van de Faculteit der Geesteswetenschappen benoemd en heeft samen met de decanen van de 7 faculteiten een raadgevende stem binnen het College voor Promoties van de Universiteit. Tot nu toe hebben er in de Academie der Kunsten twintig promoties plaatsgevonden. Codarts Rotterdam Sinds januari 2012 is er veel tijd en energie gestoken in de concrete uitwerking van de uitgangspunten van het samenwerkingsakkoord dat de HdK en Codarts op 23 december 2011 waren overeengekomen. Via intensief bestuurlijk overleg is onderzocht of een hogescholenfusie de beste vorm is om de samenwerking Codarts/HdK te formaliseren. Omdat gaandeweg duidelijk werd dat de identiteiten en bedrijfsculturen te verschillend zijn, is afgelopen januari (2014) besloten om de samenwerking weliswaar voort te zetten, maar deze niet in een fusie vorm te geven. Wij blijven met Codarts in gesprek om de krachten te bundelen en zo bij te dragen aan de uitvoering van het sectorplan. Hierbij richten wij ons vooral op de uitwisseling van keuzevakken en minoren tussen de muziek- en dansafdelingen en op de integratie van beide educatieve afdelingen. Conservatorium van Amsterdam Het Koninklijk Conservatorium heeft de samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam in het verslagjaar gecontinueerd op het terrein van de tweejarige masteropleiding opera in de Dutch National Opera Academy (DNOA) en de gezamenlijke master orkestdirectie. Prins Claus Conservatorium Sinds 2001 is de samenwerking tussen het Koninklijk Conservatorium en het Prins Claus Conservatorium, één van de 19 ‘schools’ van de Hanzehogeschool Groningen, geformaliseerd door een gemeenschappelijke regeling op grond van artikel 8.1. WHW en de oprichting van een samenwerkingsinstituut. In 2013 concentreerde de activiteiten zich op de Music Master New Audiences and Innovative Practices, samen ook met conservatoria in Zweden, Finland en IJsland. Overige samenwerkingsrelaties Internationale lidmaatschappen en contacten. De Hogeschool is lid van de International Association of Universities and Colleges of Art, Design and Media (Cumulus), de Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen (AEC), European Association of International Education (EAIE), European League of Institutes of the Arts (ELIA), PhDArts, docARTES, European Platform for Artistic Research in Music (EPARM/AEC). De jazzafdeling is medeoprichter en actief in het internationale samenwerkingsverband, de International Association of Schools of Jazz, de IASJ. Deelname aan de jaarlijkse bijeenkomst leidt veelal tot een uitwisseling

Jaarverslag 2013

pagina 10


van onderwijsmethodieken door deelnemende docenten en tot het begin van een internationale carrière voor de participerende studenten. Het overzicht van de Europese instellingen voor hoger onderwijs waarmee de Koninklijke Academie en het Koninklijk Conservatorium in het jaar 2012 nauw contact onderhielden in het kader van het Europese ERASMUS programma is als bijlage opgenomen. De KABK werkt op het gebied van docenten- en studentenmobiliteit buiten Europa samen met: Zokei University Tokio (Japan), Musashino Art School, Tokio (Japan), Bezalel Academy of Art & Design, Jeruzalem (Israël), Minneapolis College of Art and Design, National Institute of Fashion Technology (India), Srishti College of Art and Technology (India), Seoul National University, College of Arts (Korea) en Chinese Academy of Fine Arts CAFA (China). Het KC vormt samen met de vooraanstaande conservatoria in Brisbane (Australië), Montreal (Canada), Helsinki London, Oslo en Singapore onder de naam Pentacon een circle of excellence.

Medezeggenschap De Hogeschool heeft twee deelmedezeggenschapsraden, één voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de DMR-KABK, en één voor het Koninklijk Conservatorium, de DMR-KC. De deelraden bestaan uit vertegenwoordigers van personeel en studenten. Uit beide deelraden wordt de Centrale Medezeggenschapsraad gekozen, aangevuld met van de interfaculteiten ArtScience en School voor Jong Talent elk één vertegenwoordiger. Het Medezeggenschapsreglement fungeert als kader voor de communicatie tussen het College van Bestuur en de Centrale Medezeggenschapsraad resp. die tussen de faculteitsdirecties en de respectievelijke deelraden. De (deel)medezeggenschapsraden komen regelmatig bij elkaar om de lopende zaken te bespreken, zelfstandig en/of met de faculteitsdirecteur. Gedurende het verslagjaar bestond de CMR uit: - José Krijnen, voorzitter, student KABK - Irina Bedicova, vice-voorzitter, student KC - Beleke den Hartog, secretaris, niet-onderwijzend personeel KABK - Inge-Lize Zevenboom, student KABK - Danielle Daoukayeya, student KC - Wouter Verschuren, docent KC - Eric Ineke, docent KC - Erik Verdonck, docent KABK - Loes Rutten, docent School voor Jong Talent - Moritz Geremus, student ArtScience De CMR is in bovenstaande samenstelling op 12 december 2012 geïnstalleerd. De eerste activiteit bestond uit een tweedaagse cursus, samen met de MR van Codarts Rotterdam, over medezeggenschap in relatie tot de WHW. De CMR houdt kantoor in een eigen lokaal op de KABK en heeft met [email protected] een eigen blog. Afgelopen jaar heeft de CMR zevenmaal in eigen kring vergaderd. Daarnaast vijfmaal met het CvB, onder meer gewijd aan algemene zaken, de nieuwbouwplannen KC en de begroting 2014. In januari is kennis gemaakt met de voorzitter van de Raad van Toezicht. Vanwege het recht op voordracht voor een lid van de RvT heeft de CMR mevrouw Charlotte Huygens voorgedragen. De RvT heeft deze voordracht gevolgd. Charlotte Huygens fungeert tevens als portefeuillehouder medezeggenschap. Eind september heeft de CMR gesproken met de voltallige RvT. In verband met de sollicitatieprocedure directeur KABK/lid CvB en de voorgenomen fusie met Codarts is ook vaak informeel overlegd. Ook heeft een delegatie van de CMR in maart en november als toehoorder het reguliere Lokaal Overleg bijgewoond tussen de onderwijsvakorganisaties en het CvB. In de hoedanigheid van vertegenwoordigend orgaan heeft de CMR meerdere malen deelgenomen aan gesprekken in het kader van visitaties. De volgende advies- of instemmingsplichtige onderwerpen zijn in 2013 aan de orde geweest: o fusietraject Codarts Rotterdam en Hogeschool der Kunsten Den Haag o nieuwbouw Koninklijk Conservatorium aan het Spuiplein in Den Haag o professionaliseringsplan o eigen risicodragerschap werkhervatting gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid (WGA) o studentenstatuuut o benoeming directeur KABK / lid College van Bestuur o begroting 2014

Jaarverslag 2013

pagina 11


Sectorplan kuo Met de rapporten van de commissies Veerman en Dijkgraaf uit 2011 is de beleidsrichting in het Kunstvakonderwijs bepaald: instellingen moeten hun opleidingen profileren, er moet minder worden geconcurreerd en gekopieerd, en meer worden samengewerkt. Voor het kunstvakonderwijs geldt deze richting in versterkte mate, omdat de bezuinigingen op cultuursubsidies consequenties hebben voor de werkgelegenheid. Met het in juli 2011 opgeleverde sectorplan kunstonderwijs, hebben de instellingen een stap in die richting gezet. In het sectorplan is afgesproken dat de HdK de komende jaren een capaciteitsreductie zal doorvoeren waardoor er in 2016 liefst 60 bachelorstudenten muziek en 55 bachelorstudenten autonome beeldende kunst minder staan ingeschreven dan op peildatum 1 oktober 2010. Per oktober 2013 is de studentenreductie voor beide crohonummers inmiddels doorgevoerd. Alles is erop gericht om de met deze capaciteitsreductie vrijgekomen middelen in te zetten ten gunste van een kwaliteitsverbetering van de masteropleidingen, onderzoek en voortrajecten. De inhoudelijke verantwoording van de stand van zaken halverwege de beleidsperiode 2012-2016 wordt gecoördineerd vanuit de Vereniging Hogescholen. Het sectorplan heeft ook geleid tot de inrichting van twee taskforces: ‘KUO onderzoek’ en ‘Talentontwikkeling’. Als penvoerder voor KUO onderzoek is de HKU aangewezen, voor Talentontwikkeling de combinatie HdK/Codarts en AHK. Tot nu toe is van beide beleidsterreinen in kaart gebracht op welke onderdelen kan worden samengewerkt. Keuzes voor toekomstig beleid zullen in de loop van 2014 moeten worden gemaakt.

Prestatieafspraken met OCW Het kabinet heeft besloten om de verdeling van het onderwijsbudget te koppelen aan de prestaties van hogescholen en universiteiten. Daarom zijn er prestatieafspraken gemaakt met de onderwijsinstellingen. Op basis van die prestaties krijgen de instellingen geld. Hieraan heeft OCW een budget gekoppeld ter grootte van 7% van de onderwijsbekostiging. Het bedrag is opgesplitst in 5% voor de realisatie van een aantal verplichte indicatoren en 2% voor specifieke sterke punten die de instellingen zelf kunnen aangeven. Op voorwaarde dat een hogeschool of universiteit met OCW prestatieafspraken overeenkomt is het 5%-budget vanwege de verplichte indicatoren voor de gehele periode 2013-2016 gegarandeerd. De realisatie van de afgesproken prestaties ten aanzien van dit onderdeel in de periode tot en met peildatum 1 oktober 2015 is echter voorwaarde voor continuering van 5% van de beschikbare middelen in de periode 2017-2020. Het resterende deel van de middelen (2%) wordt selectief toegekend op basis van de individueel aangedragen aspecten van profilering. In het najaar van 2012 zijn de prestatieafspraken definitief gemaakt. De Reviewcommissie heeft aan de hand van een door OCW vastgesteld beoordelingskader over deze afspraken geadviseerd. In lijn met het advies van de Reviewcommissie, die onze plannen beoordeelde als “zeer goed”, heeft de Minister besloten om in te stemmen met de door ons voorgestelde prestatieafspraken en ons bovendien in aanmerking te laten komen voor middelen uit het selectief budget. Verantwoording van de prestatieafspraken via het jaarverslag De prestatieafspraken bestaan uit drie categorieën: 1. Onderwijskwaliteit en studiesucces Dit onderdeel omvat de 7 verplichte indicatoren. Deze categorie wordt gefinancierd uit het ‘voorwaardelijk budget’ van 5% van het macrobudget en is aan iedere hogeschool naar marktaandeel toegekend. Dit deel van de prestatiebekostiging voor 2013 bedraagt voor de HdK € 1.169.288. In onderstaand overzicht zijn de cijfermatige gegevens opgenomen op de achtereenvolgende peildata van de nulmeting (1-10-2011), het verslagjaar 2013 (1-10-2013) en de ambitie in 2015 (1-10-2015). Vervolgens is beschreven welke concrete acties en maatregelen zijn genomen om de doelen te behalen. 2. Profilering en zwaartepuntvorming De indicatoren voor deze categorie zijn door alle hogescholen individueel aangedragen en door sommige sectoren, waaronder het kunstvakonderwijs, van aanvullende ambities voorzien in een sectorplan (zie de vorige paragraaf). De financiering van de individuele ambities is afkomstig uit het ‘selectieve budget’ van 2% van het macrobudget en wordt bepaald op basis van de kwalificatie van de score. Omdat onze score ‘zeer goed’ was, ontvingen wij in 2013 prestatiebekostiging uit het ‘selectieve budget’ van circa 1% van het macrobudget (naar marktaandeel) te weten € 259.972. Verderop in dit hoofdstuk wordt beschreven wat er op dit terrein is ondernomen. 3. Kennisvalorisatie Aan het onderdeel kennisvalorisatie heeft OCW geen budget gekoppeld. Om de mate van kennisdeling te kunnen benoemen is vanuit de Vereniging Hogescholen een voorlopige werkset indicatoren vastgesteld die door de hogescholen de komende jaren getest gaat worden i.s.m. externe partners. Bij enkele aspecten uit deze werkset hebben wij een toelichting opgenomen.

Jaarverslag 2013

pagina 12


Prestatieafspraken – categorie 1. Onderwijskwaliteit en studiesucces STUDIESUCCES

1.1.

1.2.

1.3.

Uitval

Switch

Bachelorrendement

Referentie 1 okt. 2011

Referentie 1 okt. 2013

Ambitie 1 okt. 2015

instroomcohort 2010

instroomcohort 2012

instroomcohort 2014

24,9%

22,2%

24%

(105/421)

(79/356)

1,9%

2,5%

(8/421)

(9/356)

instroomcohort 2006

instroom cohort 2008

instroomcohort 2010

73,9%

73,9%

74%

(266/360)

(241/326)

1,9%

De volgende definities zijn gehanteerd: Instroom: aandeel van het totaal voltijd bachelorstudenten dat zich in jaar n voor het eerst bij een opleiding bij de HdK inschrijft. 1.1. Uitval: aandeel van het cohort dat na jaar n niet meer ingeschreven staat bij de HdK. 1.2. Switch: aandeel van het cohort dat na jaar n staat ingeschreven bij een andere croho-opleiding bij de HdK. 1.3. Bachelorrendement: het aandeel van de bachelorstudenten dat zich na het eerste jaar opnieuw bij de HdK heeft ingeschreven en dat in de nominale studieduur + 1 jaar bij de HdK het bachelordiploma behaalt. Concrete acties en maatregelen: Wij proberen de uitval na het propedeusejaar zo beperkt mogelijk te houden door goede studievoorlichting, een pakket aan voortrajecten waardoor gerichte oriëntatie mogelijk is, door selectie aan de poort en een intensieve studiebegeleiding door tutoren, coaches en mentoren. Studenten die tijdens het 1ste jaar binnen de Hogeschool van studie wensen te wisselen, kunnen dit doen mits dit onderwijsinhoudelijk verantwoord en organisatorisch mogelijk is.

KWALITEIT 2. Bron:

Studentenoordeel

Referentie 2011

Referentie 2013

Ambitie 2015

3,8

3,6

3,8

“Studentenoordeel over de opleiding in het algemeen” uit de Nationale Studenten Enquête. Het oordeel is gebaseerd op een vijfpuntsschaal.

Concrete acties en maatregelen: Jaarlijks wordt een grootschalig studenttevredenheidsonderzoek gehouden. Tot 2012 deed de HdK mee aan de Nationale Studenten Enquête (NSE), maar om de volgende redenen is besloten om vanaf 2013 de studenttevredenheid in eigen beheer en hogeschoolbreed te onderzoeken: de NSE vragen zijn dusdanig algemeen geformuleerd dat ze onvoldoende recht doen aan de situatie van de KABK en het KC; omdat studenten rechtstreeks door de NSE-organisatie benaderd worden, in plaats van door hun eigen faculteit, was de respons op de NSE zeer teleurstellend. In nauw overleg met het ICLON is daarom een nieuwe enquête ontwikkeld: ‘Studenttevredenheidsonderzoek Hogeschool der Kunsten’ (STO HdK). Deze bestaat uit een gemeenschappelijk deel voor alle HdK-studenten, maar kent ook faculteitspecifieke vragen. Door een tegelijkertijd maximaal gelijkgeschakelde vraagstelling met de NSE blijft vergelijking mogelijk, terwijl daarnaast de specifieke aspecten van een kunstvakopleiding beter kunnen worden uitgelicht. Het gevolg van het invoeren van het eigen tevredenheidsonderzoek is ook dat de respons ten opzichte van de NSE is verbeterd, waardoor de resultaten gerichter kunnen worden ingezet bij het verbeteren van de opleidingen. Een verklaring voor de lagere score van het studentenoordeel over 'de opleiding in het algemeen' kan gevonden worden in het feit dat de respons in 2013 significant hoger was dan in 2011 en wij aan het STO faculteitspecifieke vragen hebben toegevoegd. Hierdoor hebben wij een completer beeld gekregen van de studenttevredenheid. Omdat de uitkomsten goede handvatten bieden voor verbetering, hebben wij besloten uit te gaan van ons eigen STO HdK.

Jaarverslag 2013

3.1.

pagina 13


MAATREGELEN

Referentie 2011

Referentie 2013

Ambitie 2015

Docentkwaliteit

69%

72,8%

72%

(323/467)

(324/445)

0

0

0

2,7

2,8

2,7

(197,30/72,28)

(201,16/72,82)

3.2.

Onderwijsintensiteit

3.3

Indirecte kosten als verhoudingscijfer in formatie (fte)

3.1. Docentkwaliteit:

Het aandeel van de docenten met een master/PhD. Het bronbestand bestaat uit alle docenten die in loondienst zijn van de hogeschool uit de functigroepen docent (docent, senior-docent, docent masteropleiding, docent excellentieniveau), docent/coördinator (coördinator, hoofd), correpetitor, muzikaal begeleider en lector. 3.2. Onderwijsintensiteit: Als criterium voor onderwijsintensiteit hanteert OCW het aandeel van de voltijd bacheloropleidingen met minder dan 12 geprogrammeerde contacturen (klokuur/ week) in het eerste jaar. Van al onze voltijd bacheloropleidingen overstijgt de onder onderwijstijd de 12 geprogrammeerde contacturen. 3.3. Indirecte kosten: De verhouding Onderwijzend Personeel (OP) + Onderwijs Ondersteunend Personeel (OOP) ten opzichte van het Algemeen Ondersteunend Personeel (AOP), CvB en directie in formatieomvang (fte). Het bronbestand bestaat uit alle docenten die in loondienst zijn van de hogeschool. Deze meting heeft als peildatum ultimo verslagjaar en is gebaseerd op het gemiddelde van het betreffende verslagjaar. Concrete acties en maatregelen: Om de docentkwaliteit te verhogen hebben wij onder meer het professionaliseringsplan ingezet om de ambitie om in de periode 2012-2016 het percentage docenten met een mastergraad te verhogen van 69% naar 72%. In 2013 hebben 12 hogeschooldocenten een lerarenbeurs gekregen voor het volgen van een masteropleiding. Verder hebben wij de interne stimuleringsregeling promotietrajecten herzien. De regeling is bedoeld om docenten van de hogeschool te stimuleren tot deelname aan promotietrajecten in principe voor onderzoek in en door de kunsten via de Universiteit Leiden. De regeling kent nu drie categorieën tegemoetkomingen: de aanmoedigingspremie, de stimuleringspremie en de promotiebeurs. In hoofdstuk 7. Sociaal Jaarverslag wordt hierop verder ingegaan. Indirecte kosten: Dit onderdeel behoeft een enigszins technische toelichting. Met OCW kwamen wij in het najaar van 2012 een categorie-indeling personeel overeen, die exact beantwoordde aan het nieuwe personeels- en administratiesysteem dat wij dat jaar hadden ingevoerd. Bij de berekening van de indirecte kosten over 2013 is ons echter gebleken dat de indeling van het bronbestand uit 2011, dat als uitgangspunt diende voor de nulmeting, op enkele punten afwijkt. Aangezien wij het huidige administratiesysteem uiteraard verkiezen boven dat uit 2011, hebben wij in bovenstaande tabel onder 3.3 de cijfers van de nulmeting aangepast aan die van het actuele bronbestand. Omdat wij de ‘ambitie 2015’ onder het motto ‘handhaving van het peil 2011’ gelijk hadden gesteld aan de score van de nulmeting, hebben wij ook dit gegeven herzien. Tijdens het gesprek met de reviewcommissie in het najaar van 2014 zullen wij een en ander nader toelichten. Prestatieafspraken – categorie 2. Profilering en zwaartepuntvorming Onze individuele ambities hebben wij in ons beleidsplan 2013-2016 ‘Een klasse apart’ geformuleerd, samen met Codarts in het kader van de voorgenomen fusie. Hoewel de fusie niet doorgaat, kunnen wij alle voornemens zonder problemen op eigen kracht uitvoeren. In het kader van dit jaarverslag volgen wij de indeling van de beleidsvoornemens zoals deze expliciet in drie rubrieken benoemd zijn in paragraaf 5.4 van de beleidsagenda “Een klasse apart”. Ook geven wij aan of het voornemen volgens het oorspronkelijke tijdspad is gerealiseerd. Rubriek 1: Samenwerking De voornemens in deze rubriek hebben alle van doen met de voorgenomen fusie met Codarts Rotterdam. Zoals eerder opgemerkt hebben wij afgelopen januari (2014) besloten om de samenwerking weliswaar voort te zetten, maar deze niet in een fusie vorm te geven. De plannen tot harmonisatie en integratie van specifieke onderdelen, zoals opgenomen in deze rubriek, zijn dus niet langer aan de orde.

Jaarverslag 2013

pagina 14


Rubriek 2: Onderwijs -januari 2013De Taskforce voor jong talent is ingericht. De HdK is penvoerder van de landelijke werkgroep, samen met Codarts Rotterdam en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Tot nu toe is in kaart gebracht op welke onderdelen op landelijk niveau kan worden samengewerkt. Keuzes voor toekomstig beleid zullen in de loop van 2014 worden gemaakt. -januari 2014Er is inmiddels een plan in ontwikkeling voor verbetering van de masteropleidingen. Dit heeft een directe relatie tot het Sectorplan hbo kunstonderwijs, waarin wij onszelf een reductie van bachelorstudenten hebben opgelegd ten gunste van een groei van het aantal masters. Wij zetten in op het verbeteren van de masteropleidingen in zowel omvang als kwaliteit. De kwaliteitsverbetering streven wij na door (nog) hogere instroomeisen te stellen, waarin zelfstandigheid, ondernemingsgeest en presentatie/reflectie/articulatie nadrukkelijk worden meegewogen. Wij investeren al jaren in het aantal masterplaatsen door meer studenten, die aan de uiterst hoge toelatingseisen voldoen, toe te laten dan waar de bekostiging in de onderwijsopslag (vaste voet) in voorziet. Via de operatie ‘minder bachelors voor meer masters’ willen wij met name voor de faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving capaciteit vrijspelen voor masters. Binnen KABK-brede masters willen wij, binnen de didactische uitgangspunten van de Academie, masteronderwijs geven aan op verder onderzoek gerichte studenten. De researchcomponent van de master van het KC is voortdurend in ontwikkeling, zodat gewerkt kan worden met verschillende soorten onderzoek en rondom diverse onderzoeksthema’s. Momenteel worden ‘aanvragen nieuwe opleiding’ voorbereid. De praktijk leert echter dat de Commissie Doelmatigheid HO (CDHO), die nieuwe aanvragen voor de minister van een advies voorziet, onvoldoende rekening houdt met de doelen van het sectorplan kuo. De Minister heeft de CDHO hierop aangesproken. Vanwege het lange aanvraagtraject verwachten wij de start van deze nieuwe opleidingen op zijn vroegst in 2015-2016. -september 2014 tot september 2016De resterende voornemens zijn alle in voorbereiding. Het betreft de invoering van een nieuwe opzet van het jong talentprogramma, de introductie van een honoursprogramma en de herijking van het curriculum aan de landelijke profielen. Rubriek 3: Onderzoek -januari 2013Het voornemen om een Centre of Expertise Onderzoek in de kunsten in te richten is nog niet gerealiseerd. De reden is tweeërlei. Enerzijds is realisatie bemoeilijkt omdat ons verzoek om voor het Centre of Expertise prestatiebekostiging te krijgen uit het selectieve budget niet is gehonoreerd. Anderzijds ontbrak het ons in 2013 aan tijd en energie om een dergelijk onderzoekscentrum op eigen kracht op te zetten vanwege de accreditatie van 50% van onze opleidingen met niet alleen 5 beperkte opleidingsbeoordelingen maar ook de hogeschoolbrede instellingstoets kwaliteitszorg. Die activiteiten hebben wij prioriteit gegeven. In de beleidsperiode die ons tot 2016 rest zullen wij ons alsnog inspannen om de ambitie waar te maken om de deuren te openen van een eigen Centre of Expertise en om op dit terrein een internationale benchmark uit te zetten. Prestatieafspraken – categorie 3. Kennisvalorisatie De mate van kennisdeling benoemen wij aan de hand van een aantal indicatoren. Alle aspecten worden elders in dit jaarverslag toegelicht. de meeste docenten hebben hun hoofdtaak in de beroepspraktijk; studenten hebben een ondernemerschapshouding; er is sprake van start-ups vanuit de hogeschool; onze lectoren dragen bij aan de professionalisering van docenten; onderzoeksresultaten worden toegepast in curricula van opleidingen; ons is wederom een RAAK-project toegekend, een voorbeeld van een publiek-privaat arrangement; het aantal presentaties, tentoonstellingen en/of uitvoeringen in de beroepspraktijk is hoog; studenten en docenten ontvangen prijzen en onderscheidingen; het aantal bedrijven en publieke instellingen dat met ons samenwerkt is opmerkelijk hoog. Door deze samenwerking, coproducties en gezamenlijke studieprogramma’s wordt de relatie met werkveld op een welhaast vanzelfsprekende manier bestendigd. De KABK werkt jaarlijks samen met vele tientallen partners, zoals Stroom, het GEM, de Dienst Stedelijke Ontwikkeling van de gemeente Den Haag, het Haags Historisch Museum, het ministerie van Financiën, Nieuwspoort, de Raad van State, de Ambassade van de Bondsrepubliek Duitsland en vele andere. Bij diverse studierichtingen hebben zich aldus stevige coalities met vooral het regionale, nationale maar ook internationale culturele veld ontwikkeld, vaak met jaarlijks terugkerende projecten en structurele samenwerkingsverbanden. Ook met het bedrijfsleven zijn samenwerkingen tot stand gekomen. Met de vele ontwerpbureaus bestaat deze samenwerking uiteraard al lange tijd, zowel door middel van de jaarlijkse intensieve betrokkenheid via stagiaires en het actief participeren in de vele werkveldcommissies, alsook in toenemende mate binnen het curriculum, zoals bij de studierichtingen Grafisch Ontwerpen en Interactive/Media/Design. Bij de studierichting Fotografie worden jaarlijks vele tientallen gevestigde fotografen en fotografiebureaus ingezet in een daarvoor speciaal ontwikkelde projectweek. In samenwerking met enkele gerenommeerde architectenbureaus is de nieuwe Master Interior Architecture ontwikkeld, die in september 2011 van start is gegaan. Het programma werkt met onderzoeksvragen vanuit het

Jaarverslag 2013

pagina 15


uitgangspunt 'Design for the real world' en brengt studenten, ontwerpers, theoretici en critici samen. De afgelopen jaren is op een vergelijkbare manier samenwerking en coalitievorming ontwikkeld binnen het RAAKproject op het gebied van Augmented Reality, met bedrijven als de Fabrique (Delft) en Bullhorst Architecten Stedenbouwers (Den Haag), culturele organisaties als het Kröller-Müller Museum (Hoge Veluwe), Van Gogh Museum (Amsterdam), Museum Boijmans Van Beuningen (Rotterdam), Escher in het Paleis (Den Haag) en diverse andere partners. Het KC werkt samen met vele partners binnen en buiten de culturele sector: ensembles als ASKO|Schönberg, het Rosa Ensemble, het Orkest van de Achttiende Eeuw en Klang; podia als Korzo, de Diamantfabriek, de dr. Anton Philipszaal, het Concertgebouw, de Doelen en Vredenburg; festivals als het Holland Festival, TodaysArt, Sonic Acts en het Festival Oude Muziek; concoursen als de Iordens Viooldagen, het Davina van Wely Concours en het Oscar Back Nationaal Vioolconcours. Met NJO: Nederlandse Orkest- en Ensemble-Academie is een overeenkomst gesloten waarbij is toegezegd het orkestrale winterproject structureel in het curriculum te zullen opnemen. De opleiding Docent Muziek verdient een aparte vermelding, omdat er veel opleidingsspecifieke contacten zijn. Stagepartners binnen het onderwijs liggen wellicht voor de hand, maar er zijn ook vele instellingen waar wordt meegewerkt aan het educatieve aanbod, zoals het Concertgebouw en het Muziektheater Amsterdam, de dr. Anton Philipszaal, maar ook clubhuizen en culturele centra. Coördinatoren en/of docenten van de educatieve opleidingen spelen een actieve rol in tal van internationale netwerken zoals EAS (European Association for Music in Schools) en meNet (Music Education Network) en maken deel uit of zijn betrokken bij nationale organisaties zoals het MOCW (werkgroep herziening kunstvakken in het voortgezet onderwijs), het NMP (Netwerk Muziekdocenten PABO), Gehrels Muziekeducatie, Culturalis Den Haag, SEOP (Stichting Educatieve Orkest Projecten), ODM (Overleg Directeuren Muziekscholen) et cetera. Het KC biedt vier gezamenlijke masteropleidingen aan met partners uit het werkveld:  Orkest Master, in samenwerking met het Residentie Orkest;  Nationale opera-masteropleiding, Dutch National Opera Academy (DNOA), een samenwerking tussen het KC en het Conservatorium van Amsterdam. In dit kader is er een samenwerkings-overeenkomst gesloten met De Nederlandse Opera;  Nationale Master Orkestdirectie, een samenwerkingsverband tussen het KC, het Conservatorium van Amsterdam en negen Nederlandse beroepsorkesten;  Muziektheater Master T.I.M.E., een samenwerking met muziektheaterensemble de Veenfabriek. Creatieve industrie Omdat wij ons als kunsthogeschool bewegen in de sectoren architectuur, mode, design, reclame, podiumkunst (muziek en dans) en nieuwe media zijn wij exponent van de creatieve industrie. Twee voorbeelden bij uitstek zijn het Augmented Reality Lab van de KABK en het sonologie-onderwijs op het KC. Dit laatste richt zich op artistieke en technische aspecten van de elektro-akoestische muziek, zoals compositie, historische achtergronden, esthetiek, sound art, live performance, digitale signaal-verwerking, computer-programmeren, hardware-ontwikkeling, studiotechniek en perceptie. De brede oriëntatie van de opleiding zorgt er voor dat de beroepskansen goed zijn, wat mede blijkt uit de alumni die werkzaam zijn in de creatieve/culturele industrie.

Jaarverslag 2013

pagina 16


Financieel verslag Financiële positie op 31 december 2013 In 2013 heeft de Hogeschool een resultaat bereikt van € 1.368.495 positief. De solvabiliteit, exclusief de voorzieningen, is gestegen van 45% in 2012 naar 48% in 2013. Met het eigen vermogen is er een gezond weerstandsvermogen gecreëerd. De bestemmingsreserves van het eigen vermogen zullen de komende jaren onder meer worden ingezet voor het onderhoud aan het gebouw van de Koninklijke Academie en de aanpassingen van het aangrenzende pand aan de Bleijenburg voor de gewenste onderwijsfunctie. Het Koninklijk Conservatorium zal investeren in de inrichting van de nieuwbouw van het Spuiforum, in leermiddelen en in het opbouwen van vermogen zodat ten tijde van het mogelijke vertrek uit het huidige pand in 2018 evenuele bijkomende kosten kunnen worden opgevangen. Mogelijk zal een deel van de opgebouwde algemene reserves ingezet moeten worden om de te verwachten verliezen vanwege teruglopende studentenaantallen en de stijgende kosten van huisvestingslasten in de jaren 2015 en 2016 mee op te vangen. Door het nemen van een aantal maatregelen proberen wij de kwaliteit van de instroom en de studentenaantallen in balans te houden. Mocht dit geen effect hebben, dan zal gekeken worden naar alternatieve maatregelen. De liquide middelen zijn gestegen van € 5,0 mln. in 2012 naar € 7,7 mln. in 2013. Een verklaring hiervoor is het positief jaarresultaat, lage investeringen en toevoeging aan de diverse voorzieningen. De liquiditeitsratio (current ratio) is in 2013 gestegen naar 1,5. Resultaat 31-12-2013 In 2013 is het resultaat, vóór bestemming, bereikt van € 1.368.495. In de begroting 2013 werd een positief resultaat verwacht van € 336.110. Het verschil is als volgt te verklaren. Begroot resultaat 2013 Verschil opbrengst baten

€ €

0,336 mln. 1,238 mln.

Te verwachten resultaat Minder personeelslasten Minder afschrijvingen Meer huisvestingslasten Meer overige instellingslasten

+ €

€ € € €

0,085 0,353 0,582 0,062

mln. mln. mln. mln.

1,574 mln.

+

+ + -

Saldo lasten

€

0,206 mln.

-

Verschil saldo financiële baten en lasten

€

0,001 mln.

-

Gerealiseerd resultaat

€

1,368 mln.

+

Toelichting meest significante afwijkingen. Baten (€ 1,238 mln. hoger): Het verschil in baten is als volgt te verklaren.  De rijksbijdrage is ruim € 300K hoger uitgekomen.  De college- en cursusgelden zijn bijna € 300K hoger uitgekomen.  De overige baten zijn ruim € 600K hoger uitgekomen. Dit laatste vooral door: o een vrijval van ongeveer € 350K uit het waarborgfonds. Lasten (€ 206K hoger): Bij de lasten vallen twee zaken op, namelijk een verhoging van bijna € 600K huisvestingslasten en ruim € 350K minder afschrijvingslasten. De afschrijvingslasten zijn in 2013 circa € 350K lager uitgekomen. Dit is veroorzaakt doordat in de begroting rekening gehouden is met de afschrijving/waardevermindering op het terrein van het Koninklijk Conservatorium. Daarnaast is de afschrijving lager vanwege een lagere investering in 2013 en een lager bedrag afschrijving voor investeringen (tot en met) het jaar 2012. De huisvestingslasten zijn ongeveer € 600K hoger uitgekomen ten opzichte van de begroting van 2013. De oorzaak hiervoor is:  de toevoeging van ongeveer € 200K aan de voorziening groot onderhoud (niet begroot).  de extra energielasten van ongeveer € 100K vanwege een koude winter en voorjaar in 2013.  incidenteel groot onderhoud aan het gebouw van het Koninklijk Conservatorium van ongeveer 150K.  Een stijging van de schoonmaakkosten vanwege een aantal vooraf niet geplande incidentele activiteiten en een te laag begroot bedrag voor de reguliere schoonmaakkosten.

Jaarverslag 2013

pagina 17


Investeringsbeleid In 2013 is bijna € 350K geïnvesteerd (zie bijlage totaaloverzicht materiële vaste activa, in deze jaarrekening). Het investeringsbeleid richt zich op het optimaliseren van de onderwijsruimten (uitbreiding van het aantal m2 alsmede de kwaliteit en inrichting van de onderwijsruimten) en leermiddelen. Na het intensieve investeringsprogramma bij de KABK van de afgelopen jaren wordt dit beleid in 2014 herzien in het kader van herinvesteringen, gekoppeld aan een meerjarige investeringsagenda. Doel hiervan is de hoge kwaliteit van onze leermiddelen ook in de toekomst te behouden. Bij het KC wordt in 2014 gewerkt om een vergelijkbaar beleid te maken ten behoeve van de instrumenten. Treasury Het treasurystatuut is in 2013 niet gewijzigd. In het statuut is onder andere opgenomen dat er niet in effecten belegd wordt en liquide middelen uitsluitend in deposito gegeven worden aan het Ministerie van Financiën. De HdK maakt geen gebruik van derivaten en heeft deze ook niet in zijn bezit. In de regel worden deposito’s voor een periode tussen de 3 en 6 maanden afgesloten. De functie van treasurer wordt uitgevoerd door de controller die voor iedere transactie vooraf toestemming krijgt van het College van Bestuur. Ten aanzien van de executie ligt de tekenbevoegdheid bij het College van Bestuur. De Hogeschool heeft twee schulden bij het Ministerie van Financiën. De omvang van de schuld is op 31 december 2013 ruim € 4,5 mln. Hiervan is ruim 600 k€ opgenomen bij de kortlopende schulden < 1 jaar. De looptijd bedraagt 3 respectievelijk 9 jaar. Risicobeheersing en werking controlesysteem 2013 Risicoanalyse In 2013 is een actualisatie gemaakt van de analyse zoals deze in 2011 is opgesteld. Daarnaast is gekeken naar de risico’s die veroorzaakt zijn door wijzigingen ten aanzien van:  de bekostiging, met name de invoering van de prestatieafspraken;  de gevolgen van de afspraken uit de nieuwe cao HBO;  de gevolgen van de invoering werkkostenregeling;  de gevolgen van de mogelijke wijzigingen in het kader van het verlonen personeel niet in loondienst. Op basis van deze analyse zijn geen maatregelen genomen. In het kader van het lagere aantal ingeschreven studenten per 1 oktober 2013 is besloten een actief beleid te voeren om de nieuw toegelaten studenten van het studiejaar 2014-15 met behoud van kwaliteit aan de hogeschool te binden. Evenals in 2012 hebben twee dossiers specifiek aandacht gekregen in het kader van risicobeheersing namelijk die rond de nieuwbouw van het Conservatorium en de aangekondigde fusie met Codarts in Rotterdam. Ten aanzien van dit laatste is te melden dat begin 2014 is besloten niet te gaan fuseren. Met betrekking tot de nieuwbouw van het Conservatorium is vooral gekeken of de gevraagde investering vanuit de Gemeente Den Haag past binnen de exploitatie van het Conservatorium. Hiertoe heeft een meerjarenraming van 2013 t/m 2038 een belangrijke rol gespeeld. Begroting 2014 in relatie tot realisatie en begroting 2013 De begroting 2014, zoals in december 2013 vastgesteld, is als volgt samengesteld: Bedragen * € 1000

Begroting 2014

Realisatie 2013

Begroting 2013

Baten Rijksbijdragen College, cursus en examengelden Overige baten

€ € €

26.022 4.020 2.298

€ € €

25.661 4.386 2.671

€ € €

25.346 4.090 2.045

Totaal baten

€

32.340

€

32.718

€

31.481

Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten

€ € € €

22.930 2.366 2.247 4.361

€ € € €

22.668 1.789 2.541 4.306

€ € € €

22.753 2.142 1.959 4.244

Totaal lasten

€

31.904

€

31.304

€

31.098

Saldo baten en lasten

€

436

€

1.413

€

382

Financiële baten Financiële lasten

€ €

5 - 57

€ €

17 - 63

€ €

Saldo financiële baten en lasten

€

-52

€

- 46

€

- 46

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

€

383

€

1.368

€

336

-

20 66

Jaarverslag 2013

pagina 18


Ondanks een stijging van de rijksbijdrage 2014 is onze verwachting dat het totaal baten ongeveer € 300K lager uitkomt ten opzichte van 2013. De lagere inkomsten collegegelden zijn het gevolg van de lagere aantallen ingeschreven studenten voor studiejaar 2013-2014. De bekostiging van deze studenten zal plaatsvinden in het begrotingsjaar 2015. Als gevolg van deze lagere aantallen verwachten wij een significante daling van de Rijksbijdrage in dat jaar.

Continuïteitsparagraaf Kengetallen gebruikt bij de meerjarenprognose Kengetal Personele bezetting:   

Directie en Algemeen ondersteunend personeel Onderwijsondersteunend personeel Onderwijzend personeel

Studenten/ leerlingen Peildatum studenten en leerlingen

2013 In fte

2014

2015

2016

72,82

74,90

75,00

75,00

42,44 158,72

41,70 161,30

42,00 161,50

42,00 161,50

1.737 214 1-10-2011 Realisatie

1.670 214 1-10-2012 realisatie

1.544 194 1-10-2013 Voorlopig

1.500 200 1-10-2014 prognose

Toelichting bij de kengetallen. De gehanteerde aantallen fte en student zijn voor het jaar 2013 gebaseerd op de realisatiecijfers van dat jaar. De aantallen studenten 2013 tot en met 2015 zijn gebaseerd op de studentenaantallen t-2. Door dit te doen lopen we met deze gegevens parallel aan de bekostiging van dat jaar. De afname in aantallen sluiten goed aan op de in het kader van het sectorplan Kuo afgesproken reductie. Daarbij is het streven de gepresenteerde aantallen minimaal gelijk te houden met een mogelijk lichte stijging in verband met de oploop (beperkte omvang) van masterplekken. De gehanteerde aantallen fte stijgen in 2014 licht ten opzichte van 2013.

Staat / raming van baten en lasten

2013

2014

2015

2016

Realisatie

Prognoses

Prognoses

Prognoses

25.661.288

26.021.780

25.125.412

25.104.000

College-, cursus-, les- en examengelden

4.386.303

3.975.000

4.000.000

4.050.000

Baten in opdracht van derden

2.671.055

2.298.000

2.300.000

2.300.000

Rijksbijdragen

Totale Baten Personeelslasten

32.718.646 32.294.780 31.425.412 31.454.000 0 22.668.328

0 22.889.700

0 22.940.000

0 22.998.000

Afschrijvingen

1.789.313

2.366.491

1.966.648

1.961.648

Huisvestingslasten

2.541.288

2.247.200

2.400.000

2.400.000

Overige lasten

4.305.757

4.356.970

4.350.000

4.375.000

Totale Lasten Saldo Baten en Lasten Financiële baten en lasten Netto resultaat

31.304.686 31.860.361 31.656.648 31.734.648 1.413.959

434.419

-231.236

-280.648

-45.465

-52.100

-20.360

-14.690

1.368.495

382.319

-251.596

-295.338

Disclaimer Deze raming heeft niet het karakter van een goedgekeurde begroting.

Jaarverslag 2013

pagina 19

Balans

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vaste Activa Voorraden


2013

2014

2015

2016

Realisatie

Prognoses

Prognoses

Prognoses

15.588.341

14.700.000

13.500.000

12.300.000

0

0

0

0

15.588.341

14.700.000

13.500.000

12.300.000

18.469

20.000

20.000

20.000

Vorderingen

1.510.663

1.520.000

1.520.000

1.520.000

Liquide middelen

7.668.765

7.971.870

8.110.274

8.514.936

9.197.897

9.511.870

9.650.274

10.054.936

Vlottende Activa Totaal Activa Eigen vermogen

24.786.238 24.211.870 23.150.274 22.354.936 11.961.761

12.225.231

11.973.635

11.678.297

Voorzieningen

2.584.790

2.341.028

2.141.028

2.091.028

Langlopende schulden

3.920.000

3.310.000

2.700.000

2.250.000

Kortlopende schulden

6.319.687

6.335.611

6.335.611

6.335.611

Totaal Pasiva Solvabiliteit Kasstroom overzicht

24.786.238 24.211.870 23.150.274 22.354.936 48%

50%

52%

52%

2013

2014

2015

2016

Aanwezige liquiditeiten begin periode - per 1 januari

5.025.604

7.531.048

7.971.870

8.088.864

Verandering in liquide middelen

2.643.161

440.822

116.994

426.072

Aanwezige liquiditeiten eind periode - per 31 december

7.668.765

7.971.870

8.088.864

8.514.936

1,5

1,5

1,5

1,6

Liquiditeitsratio

Toelichting bij staat/ raming van baten en lasten Uitgangspunten De cijfers zoals verwerkt in de continuïteitsparagraaf zijn gebaseerd op de geconsolideerde cijfers. De cijfers zoals verwerkt in de continuïteitsparagraaf zijn gebaseerd op de realisatiecijfers 2013 en de begrotingscijfers van 2014. Voor wat betreft de jaren 2015 is zoveel mogelijk aangesloten bij de cijfers van de jaren 2013 en 2014. Daarnaast is er ten aanzien van de te verwachten Rijksbijdrage 2015 gebruik gemaakt van de beschikbare voorlopige gegevens studentenaantallen en graden per 1 oktober 2013, de peildatum voor de bepaling van de Rijksbijdrage 2015. Baten De baten collegegelden en overige baten voor de jaren 2015 en 2016 zijn goed vergelijkbaar ten opzichte van de begroting 2014. Voor deze jaren is reeds het lager aantal ingeschreven studenten zichtbaar, vandaar dat de opbrengst collegegelden ongeveer € 300K lager zijn ten opzichte van de realisatiecijfers 2013. De negatieve ontwikkeling van de Rijksbijdrage voor de jaren 2015 en 2016 worden veroorzaakt door:  het wegvallen van een substantiële bijdrage voor het opleiden van studenten van buiten de EER;  de daling van het aantal ingeschreven studenten, waardoor wij eerder dan verwacht de capaciteitsreductie hebben bereikt die in het sectorplan Kuo is afgesproken. Lasten De personele lasten voor de jaren 2015 en 2016 zijn conform die van de begroting 2014. De lichte stijging wordt veroorzaakt door de jaarlijkse ophoging van salarissen van medewerkers die nog niet in het maximumbedrag van de schaal zitten. Voor het overige worden slechts geringe mutaties voorzien ten aanzien van het aantal fte in dienst. Een aanpassing hiervan wordt pas mogelijk als de daling in studentenaantallen vanaf studiejaar 2013-2014 ook zal gaan gelden voor het studiejaar 2014-2015. De afschrijvingslasten voor de jaren 2015 en 2016 wijken af van het jaar 2014. Dit wordt veroorzaakt door een investering van ongeveer € 500K voor de verbouwing van het pand aan de Bleijenburg. De overige lasten zijn nagenoeg vergelijkbaar met die van de jaren 2013 en 2014.

Jaarverslag 2013

pagina 20


Verwacht jaarresultaat Voor de jaren 2015 en 2016 is, vooralsnog, een negatief resultaat geraamd. Dit wordt veroorzaakt door de lagere baten Rijksbijdragen in deze jaren. Vooralsnog zijn geen maatregelen genomen om kosten te verminderen. Wel zijn er maatregelen genomen die ervoor moeten zorgen dat het aantal ingeschreven studenten niet verder gaat dalen dan zoals vastgelegd in het sectorplan Kuo. Overige ontwikkelingen Met betrekking tot bovenstaand geldt dat er geen mutaties in de financiering worden verwacht. De geplande verhuizing van het Koninklijk Conservatorium zal ruim na bovenstaande prognose, in 2018, plaatsvinden. Voor het overige worden geen majeure bouwprojecten en investeringen in deze periode verwacht. Toelichting bij de balans Algemeen De mutaties op de balans worden veroorzaakt door:  het jaarresultaat van de jaren 2014 t/m 2016;  afschrijvingen van gebouwen waardoor de boekwaarde van de vaste activa afnemen;  een kleine daling van de voorzieningen door betalingen van uitkeringen in de diverse jaren;  een daling van de langlopende schulden conform de aflossingsverplichtingen;  alle overige componenten, behoudens de liquide middelen, blijven nagenoeg ongewijzigd. Solvabiliteit en liquiditeitsratio Ondanks het negatief resultaat in de jaren 2015 en 2016 stijgt de solvabiliteit. De oorzaak hiervan is de afname van de balanstotalen. De liquiditeitsratio blijft nagenoeg gelijk / is licht stijgend. Als het KC in 2018 naar het Spuiforum verhuist zal een significant deel van het opgebouwde eigen vermogen tot en met het jaar 2017 worden ingezet om de waardevermindering op de balans van het terrein, de inrichtingskosten en de aanschaf van leermiddelen te realiseren. Als gevolg van de geprognosticeerde negatieve resultaten in de jaren 2015 en 2016 zal de gewenst en ten dele noodzakelijke opbouw van de middelen in het eigen vermogen niet mogelijk zijn. Declaraties bestuurders Naam Functie

Jack verduyn Lunel

Henk van der Meulen

Voorzitter College van Bestuur

Directeur Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

0

63

Reiskosten binnenland

310

174

Reiskosten buitenland

0

0

1.208

Overige Kosten

0

100

243

310

337

1.451

Representatiekosten

Totaal

Internationalisering

Vicevoorzitter College van Bestuur

4.638

Directeur Koninklijk Conservatorium

Internationalisering

2.815

1.270

16.206

473

13.440

4.638

5.113

2.736

24.134

17.920

Bovenstaand overzicht betreffen zowel de onkosten op basis van ingediende declaraties als door de Hogeschool betaalde facturen.

Jaarverslag 2013

pagina 21


Notitie Helderheid In de notitie Helderheid en de aanvulling daarop is een aantal zaken expliciet aan de orde gesteld, waar in het jaarverslag aandacht aan besteed dient te worden. Het betreft: -

1. 2. 3. 4. 5 6. 7. 8. 9.

Het uitbesteden van onderwijs Investeren van publieke middelen in private activiteiten Het verlenen van vrijstellingen Bekostiging van buitenlandse studenten Collegegeld niet betaald door de deelnemer zelf Studenten volgen modules van opleidingen De student volgt een andere opleiding dan waarvoor hij is ingeschreven Bekostiging van maatwerktrajecten Bekostiging van het kunstonderwijs.

Ad 1. De Hogeschool besteedt geen onderwijs uit. Ad 2. Van private activiteiten, waarbij een derde partij cq een andere rechtspersoon is betrokken, is slechts in zeer bescheiden mate sprake. Er is een aan de Hogeschool gelieerde stichting Cursussen die een niet-bekostigde oriëntatiecursus beeldende kunsten op zaterdag verzorgt (30 zaterdagen), en een 2-jarige post-HBO-opleiding Industriële Vormgeving. De opbrengsten van de cursusgelden dekken in de regel de hiervoor gemaakte kosten; In 2013 is sprake van een klein resultaat van € 2.387. De baten en lasten zijn geconsolideerd in de jaarrekening. Daarnaast worden er binnen de Hogeschool publieke middelen ingezet ten behoeve van voorbereidend onderwijs teneinde de toegankelijkheid van het kunstonderwijs te vergroten en ter verbetering van de kwaliteit van de studenten. Ad 3. De Hogeschool verleent alleen vrijstellingen op individuele basis vanwege elders verworven competenties. Strategisch handelen (bv. middels versnelde diploma-uitreiking) is daarbij niet aan de orde. Ad 4. Alleen EER-studenten die daadwerkelijk aan de Hogeschool studeren, en de reguliere opleiding volgen, worden betrokken bij de berekening van de bekostiging. Uitwisselingsstudenten worden niet betrokken bij de berekening van de bekostiging. Bij de inschrijving van buitenlandse studenten wordt nauwkeurig toegezien of zij een bewijs van rechtmatig verblijf in Nederland hebben. Indien blijkt dat op 1 december van het teljaar dit bewijs niet aanwezig is in het dossier, wordt de student niet betrokken bij de berekening van de bekostiging. Ad 5. Indien een derde het collegegeld voor een student betaalt, wordt de student gevraagd een verklaring te tekenen dat hij daarmee akkoord is. De Hogeschool kent een noodfonds gevoed uit eigen middelen, waaruit in bijzondere gevallen een tegemoetkoming voor een student betaald wordt. Ad 6. Indien studenten modules volgen, worden zij beschouwd als contractstudenten, en worden zij niet als student ingeschreven. Ad 7. Studenten volgen de opleiding waarvoor zij zijn ingeschreven. Ad 8. De Hogeschool kent geen maatwerktrajecten. Ad 9. Studenten die meer dan een jaar in het buitenland stage lopen, worden niet betrokken bij de berekening van de bekostiging. Indien studenten bij meer dan 1 (kuo-)instelling ingeschreven staan, worden zij - gegeven de CFI-systematiek - slechts bij één instelling bekostigd; de Hogeschool ziet hier nauwgezet op toe en overlegt in deze gevallen met de desbetreffende andere instelling over waar de student voor bekostiging in aanmerking wordt gebracht.

Jaarverslag 2013

pagina 22


Den Haag, 28 mei 2014 het College van Bestuur

Origineel getekend door H. van der Meulen, voorzitter

M.H.M. Schoenmakers, vice-voorzitter

Hogeschool der Kunsten Den Haag Postbus 11670 2502 AR Den Haag tel. 070 - 3151515 / 3154777 administratienummer: 30923-23KJ

Contactpersoon: G.W.A. Zanoni Controller tel. 070 - 3154777 e-mail: [email protected]

Jaarverslag 2013

pagina 23


Verslag van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van de Hogeschool der Kunsten Den Haag bestond in 2013 uit de volgende leden: - Sjoerd Eisma, voorzitter - Charlotte Huygens (per 22 september 2013) - Carel Jan Reigersman - Maarten Schönfeld - Jan Zoet In september is mevrouw Charlotte Huygens toegetreden op voordracht van de Centrale Medezeggenschapsraad. Raadslid Reigersman is in december benoemd voor een tweede zittingstermijn. De voorzitter en de overige leden zijn allen onafhankelijk in de zin van paragraaf lll.2.2 van de Branchecode. In de bijlage zijn de personalia van de leden opgenomen als ook gegevens over de zittingstermijnen en hoofden nevenfuncties. Majeure en financiële beleidsvraagstukken De Raad heeft in 2013 toezicht gehouden op het beleid van het College van Bestuur en de algemene gang van zaken in de Hogeschool en heeft het College met advies ter zijde gestaan. Hij deed dit voornamelijk door met het College van Bestuur te discussiëren over voorkomende aangelegenheden. Als rode draad door alle vergaderingen heen is gesproken over een drietal majeure beleidsvraagstukken: - de Raad heeft zich intensief bezig gehouden met de onderhandelingen over de nieuwbouwplannen van het Koninklijk Conservatorium. Niet alleen door alle financiële risico’s in kaart te brengen en afwegingen te maken, maar ook door rechtstreekse contacten met het College van B&W van Den Haag. Een en ander heeft geresulteerd in een onderhuurovereenkomst voor een periode van 40 jaar vanaf 2018; - vanuit zijn primaire verantwoordelijkheid voor de selectie en benoeming van een opvolger van Jack Verduyn Lunel als directeur van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten / voorzitter College van Bestuur vanwege pensionering per 31 december 2013 heeft de Raad in overleg met een professionele recruiter een benoemingsprocedure vastgesteld. De procedure heeft geleid tot de benoeming per 1 januari 2014 van Marieke Schoenmakers. Vanaf diezelfde datum is Henk van der Meulen benoemd tot bestuursvoorzitter; - het bestuurlijke proces om te komen tot de voorgenomen fusie met Codarts Rotterdam heeft uiteindelijk tot de conclusie geleid dat de identiteiten en bedrijfsculturen dermate verschillend zijn, dat een hogescholenfusie niet de beste vorm is om de samenwerking Codarts/HdK te formaliseren. Eind januari 2014 is besloten om deze op deelgebieden in te richten. Overleg De Raad van Toezicht is 10 maal bijeengeweest met het College van Bestuur. Viermaal voor regulier overleg met het College. Naast de algemene mededelingen van het College van Bestuur, het governancebeleid en de goedkeuring van de jaarstukken, vermeldde de agenda onderwerpen als de gevolgen van het overheidsbeleid voor de bedrijfsvoering en bekostiging, de samenwerking met de Universiteit Leiden, de voorgenomen fusie met Codarts Rotterdam, de huisvesting, het beleid ten aanzien van curriculumvernieuwing, onderzoek, personeel, kwaliteitszorg, internationalisering, de investeringsagenda en de planning en control cyclus. Viermaal vergaderden de Raad met het College van Bestuur speciaal over de nieuwbouwplannen van het Conservatorium aan het Spuiplein voor gezamenlijke huisvesting met het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en de Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag. Daarnaast is de Raad in augustus speciaal bijeengekomen vanwege de benoemingsprocedure voor de nieuwe directeur KABK/lid CvB en in september besteedde de Raad samen met het College bijzondere aandacht aan de instellingstoets kwaliteitszorg. De Raad vergaderde ook buiten aanwezigheid van de leden van het College en besprak daarbij zowel het functioneren van het College als zijn eigen functioneren. Vanwege de voorgenomen fusie met Codarts hebben beide Raden van Toezicht halverwege het jaar een voortgangsbespreking gehouden. In september spraken Raadsleden met kandidaten voor de functie directeur KABK/lid CvB. Eind september vond overleg plaats met de CMR; de voorzitter en raadslid Huygens spraken ook ieder afzonderlijk enkele malen met de CMR. In december tenslotte heeft de Raad met een extern panel in het kader van de instellingstoets kwaliteitszorg een gesprek gehad over governance. Buiten de vergaderingen had de voorzitter van de Raad regelmatig contact met de voorzitter en vice-voorzitter van het College, ieder afzonderlijk. Ook andere leden van de Raad voerden gesprekken met de bestuursleden en andere personen binnen de organisatie. Jaarrekening en begroting De Raad van Toezicht heeft kennisgenomen van het door het College opgestelde jaarverslag en de jaarrekening over 2012. Beide stukken zijn met het College uitvoerig besproken in een vergadering waarin ook de externe accountant aanwezig was. Na kennis genomen te hebben van de management letter van de externe accountant en haar goedkeurende verklaring bij de jaarrekening heeft de Raad de jaarrekening 2012 goedgekeurd. In de decembervergadering heeft de Raad de begroting voor het jaar 2014 vastgesteld, nadat de Centrale Medezeggenschap deze van een positief advies had voorzien.

Jaarverslag 2013

pagina 24


Governance Onder de naam www.hogeschoolderkunsten.nl is een website ingericht gewijd aan Bestuur en Toezicht. Als basis fungeerde de Branchecode Governance HBO. Alle elementen uit de code maken inmiddels onderdeel uit van de governancestructuur van de Hogeschool, zij het dat gelet op de omvang van de Hogeschool en de beperkte middelen de bepalingen van de Branchecode inzake risicobeheersings- en controlesystemen niet volledig worden gevolgd. Met genoemde website voldoet onze Hogeschool aan de publicatieverplichtingen die voortkomen uit de Branchecode. In 2013 is de site uitgebreid met hogeschoolbrede protocollen en reglementen die op het personeel en de studenten van toepassing zijn. Remuneratiebeleid De raad heeft een remuneratiebeleid vastgesteld. Uitgangspunten daarbij zijn de wens en noodzaak om deskundige leden van het College te werven en te behouden die bereid en in staat zijn leiding te geven aan de verwezenlijking van de hoge (internationale) ambities van de Hogeschool binnen het geldende wettelijke kader. De leden van het College genieten een salaris volgens toepasselijke schalen, een vakantietoeslag en een vaste toelage. Daarnaast kunnen secundaire arbeidsvoorwaarden gelden zoals een vaste onkostenvergoeding en het ter beschikking stellen van een auto. De Hogeschool is aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds Abp. Over afvloeiingsregelingen in geval van beëindiging van de relatie zijn geen afspraken gemaakt. De hoogte van de bezoldiging wordt in het jaarverslag gespecificeerd. Deze blijft binnen de grenzen van de wet en van de invulling door de HBO-raad daaraan gegeven. Desgevraagd heeft de Hogeschool de bezoldigingsgegevens separaat aan de HBO-raad doen toekomen opdat deze gepubliceerd konden worden op de website van de branchevereniging. Het overzicht van de onkostendeclaraties van de bestuursleden is op onze eigen website geplaatst om optimaal te voldoen aan de maatschappelijke wens om transparantie. Commissies De Raad van Toezicht functioneert als een geheel. Er zijn bewust geen commissies ingesteld. Wel zijn er vier aandachtsgebieden verdeeld: remuneratie bij de voorzitter, financiën bij het lid Schönfeld, medezeggenschap bij het raadslid Zoet (tot 22 september 2013) resp. lid Huygens en het aandachtsgebied nieuwbouw bij lid Reigersman. Informatiebronnen De primaire bron van informatie voor de Raad van Toezicht is het College van Bestuur. In de statuten en in de reglementen is een nadere uitwerking gegeven aan de wijze waarop het College de Raad informeert, zowel schriftelijk als mondeling en zowel regulier als incidenteel. De verschafte informatie wordt in de reguliere vergaderingen van de Raad met het College besproken. Daarnaast is de externe accountant een belangrijke bron van informatie voor de Raad. Dit geldt met name voor de management letter die de accountant voorafgaande aan de bespreking van de jaarrekening aan de Raad verschaft en de toelichting die de accountant bij gelegenheid van de bespreking van de jaarrekening verschaft. Ook contacten met de Medezeggenschapsraad vormen een welkome bron van informatie voor de Raad, zoals tijdens overleg tussen de Centrale Medezeggenschapsraad en het College van Bestuur, waar een delegatie van de Raad geregeld als toehoorder bij aanwezig is. Door het bijwonen van een enkel eindexamen en diverse uitvoeringen op het Conservatorium en door het bezoeken van de eindexamenexpositie van de Academie hebben leden van de Raad kennisgenomen van de behaalde resultaten. In voorkomende gevallen maakt de Raad ook van andere bronnen gebruik. Er zijn geen signalen binnengekomen van de interne instanties, zoals de Klachtencommissie, vertrouwenspersonen of via de Klokkenluidersregeling. Profielschets Ieder lid heeft affiniteit met het internationale kunstonderwijs, is in staat het beleid van het CvB op hoofdlijnen te beoordelen, is gewend om in teamverband te opereren, heeft voldoende tijd en gelegenheid om de vergaderingen van de RvT voor te bereiden en bij te wonen en is daarnaast desgewenst beschikbaar voor verder overleg met (leden) van de RvT en/of CvB. Bij het aanzoeken van kandidaatleden wordt een spreiding nagestreefd over specifieke deskundigheid op de terreinen kunst & cultuur, hoger onderwijs, financiën, het bedrijfsleven en de wereld van het bouwen. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Naar het oordeel van de Raad van Toezicht is aan de geformuleerde onafhankelijkheidscriteria voldaan. De leden hebben een zodanige mix van maatschappelijke kennis en ervaringen, dat de velden in het profiel worden gedekt. Voor de terreinen kunst en onderwijs is de Raad alert op aanvulling. Bezoldiging De voorzitter en de overige leden van de Raad ontvangen geen bezoldiging. Zij ontvingen geen persoonlijke leningen of garanties. Tenslotte Tot slot spreekt de Raad zijn waardering uit voor de in 2013 getoonde inzet van het College van Bestuur en de medewerkers van de Hogeschool. 28 mei 2014, Raad van Toezicht

Jaarverslag 2013

pagina 25


3. ONDERWIJS Overzicht van de aangeboden opleidingen KONINKLIJKE ACADEMIE VAN BEELDENDE KUNSTEN Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten biedt in het kader van de Bachelor-Masterstructuur onderstaande opleidingen aan (voltijd; * tevens in deeltijd). Domein

Opleidingen en uitstroomprofielen

Studierichting

Beeldende Kunst en Vormgeving

Bacheloropleiding Autonome Beeldende Kunst

Beeldende Kunst*

croho 39110 geaccrediteerd t/m 31-12-14 Bacheloropleiding Vormgeving

ArtScience

Profiel Visuele Communicatie

croho 39111 geaccrediteerd t/m 31-12-14

Fotografie*

Grafisch Ontwerpen*

Interactive / Media / Design Profiel Productontwerp

Masteropleiding Muziek croho 44739 geaccrediteerd

Profiel Ruimtelijk ontwerp Profiel scheppen, onderzoeken, ontwikkelen

Textiel en Mode

Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen* ArtScience / Artistic Research

t/m 31-08-17 Masteropleiding

Type and Media

Type and Media croho 49106 geaccrediteerd t/m 15-07-14 Masteropleiding Interior Architecture croho 49238 geaccrediteerd t/m 07-06-2016

Profiel Ruimtelijk ontwerp

Interior Architecture

Jaarverslag 2013

pagina 26


De KABK verzorgt verder de  Post Graduate Course Industrial Design KABK studenten kunnen ook instromen in andere vervolgopleidingen waarin de KABK actief participeert, dan wel een samenwerkingspartner is:

 

het Mastertraject ArtScience het Mastertraject Artistic Research / Onderzoek in de Kunsten beide trajecten zijn onderdeel van de Master Muziek van de Hogeschool der Kunsten Den Haag (Koninklijk Conservatorium)

 

master Photographic Studies Universiteit Leiden (Faculteit der Geesteswetenschappen) master Mediatechnology Universiteit Leiden (Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen)

Daarnaast verzorgde de Koninklijke Academie voorbereidend onderwijs (zie ook de paragraaf School voor Jong Talent):  Oriëntatiecursus (dertig zaterdagen)  Voorbereidend jaar (voltijdsprogramma voor alle afstudeerrichtingen)  School voor Jong Talent: combinatieprogramma Vmbo (Tl)- Havo- VWO / KABK  Speciaal Gecombineerde Leerweg  Samenwerkingsprojecten met het voortgezet onderwijs in Den Haag en omstreken: - Johan de Witt College - Segbroek College - Bonaventura College - Haags Montessori Lyceum  Diverse trajecten voor individuele leerlingen uit het voortgezet onderwijs

KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

De Muziekvakopleiding van de Faculteit Muziek en Dans (Koninklijk Conservatorium) biedt in de bachelorfase uitsluitend voltijdopleidingen aan met een studieduur van vier jaar. Afgestudeerden van de bacheloropleiding Muziek verwerven via een specialisatie-programma tevens de kwalificatie als docent (docerend kunstenaar). De bacheloropleiding Docent Muziek betreft een ongedeelde eerstegraadsopleiding die kwalificeert voor de schoolvakken muziek en CKV2 en CKV3 in het voortgezet onderwijs, muziekdocent binnen overige vormen van regulier onderwijs en een aantal beroepen in de kunsteducatie. In de masterfase worden drie voltijdopleidingen aangeboden met een studieduur van twee jaar. Het betreft de HBO-masteropleidingen Muziek, Sonologie en Opera. Deze opleidingen zijn toegankelijk voor een beperkte groep studenten, omdat scherp wordt geselecteerd op het potentieel van de student zich verder te kunnen verdiepen en/of verbreden. De master Opera wordt verzorgd via de Dutch National Opera Academy (DNOA), het samenwerkingsverband van het Koninklijk Conservatorium en het Conservatorium van Amsterdam. De Dansvakopleiding van de faculteit verzorgt de bacheloropleiding Dans. Deze opleiding kent in het algemeen slechts één afstudeerrichting: Academische Theaterdans. In een enkel geval is het mogelijk om af te studeren in Internationale Folkloredans. Daarnaast verzorgt het Koninklijk Conservatorium voorbereidend onderwijs (zie ook de paragraaf School voor Jong Talent):  Voorbereidend jaar  School voor Jong Talent: combinatieprogramma PO groep 7/8 - Vmbo (Tl)- Havo- VWO/KC  Pi-projecten

Jaarverslag 2013

pagina 27


Domein

Opleidingen en uitstroomprofielen

Studierichting

Muziek

Bacheloropleiding Muziek

Musicus

Klassieke Muziek Jazz Oude Muziek en Historische Uitvoeringspraktijk Directie -koor -orkest -harmonie/fanfare/brassband Theorie der Muziek Kerkmuziek

Scheppen, onderzoeken, ontwikkelen Klankregie en opnameleiding Docent Muziek

Compositie

Musicus

Klassiek Orkestspel Jazz Oude Muziek en Historische Uitvoeringspraktijk Directie -koor -orkest -harmonie/fanfare/brassband Music Master New Audiences and Innovative Practice Compositie ArtScience / Artistic Research Arrangeren/Componeren/Jazz Muziektheater T.I.M.E.

croho 34739 geaccrediteerd t/m 31-12-16

Bacheloropleiding Docent Muziek croho 39112 geaccrediteerd t/m 31-12-16 Masteropleiding Muziek croho 44739 geaccrediteerd t/m 31-08-19

Scheppen, onderzoeken, ontwikkelen Educatie Masteropleiding Sonologie croho 49104 geaccrediteerd t/m 31-08-19 Masteropleiding Opera

Dans

croho 49105 geaccrediteerd t/m 16-07-20 Bacheloropleiding Dans croho 34798 geaccrediteerd t/m 31-08-14

Sonoloog

Sonologie Art of Sound Docent Muziek

Theorie der Muziek Muziekeducatie Sonologie

Opera (via Dutch National Opera Academy)

Opera

Uitvoerend danser

Academische theaterdans

Jaarverslag 2013

pagina 28


Accreditaties Deze paragraaf geeft een overzicht van de stand van zaken van de beperkte opleidingsbeoordelingen aan de HdK. Inmiddels zijn 7 van de 10 opleidingen volgens het nieuwe accreditatiestelsel gevisiteerd. In oktober en december heeft de instellingstoets kwaliteitszorg plaats gehad. KONINKLIJKE ACADEMIE VAN BEELDENDE KUNSTEN Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

  

Bacheloropleiding Autonome Beeldende Kunst Bacheloropleiding Vormgeving De visitaties van beide opleidingen hebben plaatsgevonden in oktober 2013. Masteropleiding Type and Media De visitatie heeft plaatsgevonden in oktober 2013. Net als in 2007 is voor een volledig internationale oriëntatie gekozen. Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties

Standaard 2: Onderwijsleeromgeving

Standaard 3: Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties

Excellent

Goed

Goed

Goed

bacheloropleiding Vormgeving*

Excellent

Excellent

Excellent

Excellent

masteropleiding Type and Media*

Excellent

Excellent

Excellent

Excellent

bacheloropleiding Autonome Beeldende Kunst*

Algemene conclusie

* naar verwachting bekrachtigt het bestuur van de NVAO de oordelen van het visitatiepanel in 2014 KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

 





Master Muziek Master Sonologie Beide masters zijn in juni 2012 gevisiteerd in samenwerking met de European Association of Conservatoires (AEC), die hiervoor een internationaal accreditatiepanel uit het hoger muziekvakonderwijs heeft ingezet. Tevens werd een aanvraag gedaan voor het ‘bijzonder kenmerk internationalisering’ van de NVAO, met als consequentie dat de opleidingen volgens drie standaarden zijn beoordeeld: de nationale standaarden van de NVAO, de Europese van de AEC en die voor internationalisering van de NVAO. Het KC is het eerste Nederlandse conservatorium dat deze internationale systematiek heeft gebruikt en vervult daarmee een belangrijke voortrekkersrol. Master Opera De master is in januari 2013 gevisiteerd. Deze beperkte opleidingsbeoordeling is uitgevoerd in samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam, omdat de Master Opera onder de naam ‘Dutch National Opera Academy’ samen met dit conservatorium wordt aangeboden. Ook voor deze beperkte opleidingsbeoordeling is een internationaal visitatiepanel van experts samengesteld. De NVAO heeft de opleiding voor alle drie de voorwaarden met “excellent” beoordeeld. Bachelor Dans De opleiding Bachelor Dans is in maart 2013 gevisiteerd, eveneens door een internationaal visitatiepanel van experts. Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties

Standaard 2: Onderwijsleeromgeving

Standaard 3: Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties

masteropleiding Muziek

Excellent

Excellent

Excellent

masteropleiding Sonologie masteropleiding Opera ism Cons. van A’dam

Excellent

Excellent

Excellent

Excellent

Excellent

Excellent

Excellent

Voldoende

Voldoende

Voldoende

Voldoende

Bacheloropleiding* Dans

Algemene conclusie Excellent incl. toekenning bijzonder kenmerk internationalisering Excellent incl. toekenning bijzonder kenmerk internationalisering

* begin 2014 heeft het bestuur van de NVAO de oordelen van het visitatiepanel bekrachtigd.

Jaarverslag 2013

pagina 29


HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG



Instellingstoets kwaliteitszorg Op 21-22 oktober en 9-10-11 december 2013 bezocht een visitatiepanel de HdK in het kader van de instellingstoets kwaliteitszorg. Het panel heeft gesprekken gevoerd met alle geledingen van de Hogeschool om te onderzoeken of de HdK een doeltreffend systeem van kwaliteitszorg heeft, waarmee zij de kwaliteit van de aangeboden opleidingen kan garanderen. Het ging hierbij niet om de beoordeling van de kwaliteit van de afzonderlijke opleidingen (dat gebeurt via de hierboven belichte beperkte opleidingsbeoordelingen) maar om de manier waarop de instelling de kwaliteit van het onderwijs bewaakt en of er sprake is van een kwaliteitscultuur binnen de instelling. Het panel beoordeelde de vijf standaarden als voldoende en kwam tot de algemene conclusie dat de instellingstoets kwaliteitszorg positief is doorlopen. Standaard

Oordeel*

1.

Visie op de kwaliteit van het onderwijs

Voldoet

2.

Beleid

Voldoet

3.

Resultaten

Voldoet

4.

Verbeterbeleid

Voldoet

5.

Organisatie- en beslissingsstructuur

Voldoet

Algemene conclusie

Positief

* begin 2014 heeft het bestuur van de NVAO de oordelen van het visitatiepanel bekrachtigd.

Ontwikkelingen in de diverse curricula HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Door de vertaling van de uitgangspunten van de interne beleidsplannen, de vaststelling van de landelijke opleidingsprofielen, de gevolgen van de zelfevaluaties in het kader van de sectorale kwaliteitszorg, de visitatierapporten, de invloed van de lectoraten, de bachelor/masterstructuur en de samenwerking met de Universiteit Leiden en de effecten van het ‘Sectorplan voor het Kunstvakonderwijs, Focus op Toptalent’ is de ontwikkeling van curricula hogeschoolbreed een permanent punt van aandacht. De HdK leidt studenten op voor de beroepspraktijk. Een sterke verwevenheid met het veld is daarom onontbeerlijk. In het beleid van de HdK zijn drie elementen van belang:  de opleiding als ‘voorafschaduwing’ van het professioneel kunstenaarschap;  het werkveld inhoudelijk betrekken bij de opleidingen;  samenwerking met het werkveld, waar mogelijk in coproductie en gezamenlijke studieprogramma’s. Voorafschaduwing De HdK beschouwt haar opleidingen als een ‘voorafschaduwing’ van het kunstenaarschap. Dit wil zeggen dat studenten in een zo vroeg mogelijk stadium van hun opleiding worden uitgedaagd met reële opdrachten uit de praktijk. Uiteraard moeten die opdrachten en/of externe werkzaamheden de onderwijsdoelstellingen dienen, ook altijd de artistiek-inhoudelijke. Dat neemt niet weg dat in de vele projecten en samenwerkingsverbanden zeker ook de andere competenties (zoals het vermogen tot samenwerken en de externe gerichtheid) van groot belang zijn, waardoor het feitelijk voorbereiden op de beroepspraktijk in hoge mate wordt bevorderd. De KABK onderhoudt binnen de opleidingen een bijzonder actieve relatie met het werkveld. Er wordt gewerkt met daadwerkelijke opdrachtgevers bij alle studierichtingen en in beginsel in elk studiejaar. Het gaat om jaarlijks vele tientallen reële praktijksituaties met een grote diversiteit aan externe opdrachtgevers. De verbinding met het werkveld krijgt binnen de KABK ook gestalte door STOOR, de eigen winkel aan de Herengracht met werk van KABK-studenten. Studenten bemannen de winkel en organiseren er regelmatig tentoonstellingen en kleine evenementen. Ook functioneert een projectenbureau, waar aanvragen voor ondersteuning of uitvoering van externe opdrachten binnenkomen. Het bureau geleidt deze aanvragen door naar de betreffende afdelingen. Een overzicht van de aanvragen komt geregeld in het hoofddocentenoverleg ter

Jaarverslag 2013

pagina 30


sprake, waar wordt bekeken hoe deze in het kader van het studieprogramma kunnen worden ingepast. Ook komen er aanvragen rechtstreeks bij de afdelingen binnen. De uitvoering van deze projecten kan soms worden opgepakt binnen een regulier geprogrammeerd studieonderdeel, in andere gevallen kunnen de studenten een deel van de beschikbare studiepunten in hun Individuele Studietraject hiervoor inzetten. Daarmee is gewaarborgd dat de activiteiten ook op hun onderwijsdoelen worden beoordeeld. Binnen het KC krijgt de ‘voorafschaduwing’ bijvoorbeeld vorm door het opdoen van podiumervaring, binnen en buiten het KC, tijdens reguliere concerten, maar ook tijdens concoursen en festivals. Projecten worden veelal gecoacht door (inter)nationale professionals. Studenten van de afdeling Klassieke Muziek spelen bijvoorbeeld vanaf hun eerste jaar samen in orkestprojecten onder leiding van internationaal gerenommeerde dirigenten. Ook het ‘leren lesgeven’ is een belangrijke competentie waarbij studenten al in een vroeg stadium praktijkervaring opdoen. In het KC is het Career Development Office (CDO) de centrale plek waar studenten terecht kunnen voor (concert)activiteiten en (stage)werkzaamheden buiten het conservatorium. Binnen het bachelorcurriculum is er ‘vrije ruimte’, die door studenten ingevuld kan worden door bijvoorbeeld deelname aan masterclasses of ensembleprojecten, het remplaceren in orkesten, de organisatie van eigen concerten, concertreeksen of festivals et cetera. Het Podiumbureau is de plek waar particulieren of bedrijven die op zoek zijn naar musici terecht kunnen. Het bureau brengt hen in contact met studenten, die op deze manier werkervaring opdoen. Het KC onderscheidt zich voorts door het aanbieden van onderwijsprogramma’s in samenwerking met het werkveld – een heel concrete vorm van ‘voorafschaduwing’ – zoals verderop in deze paragraaf wordt besproken. Andere voorbeelden over de voorbereiding op de beroepspraktijk zijn te vinden in paragraaf 4.1. Inhoudelijke betrokkenheid Om te zorgen dat het onderwijs aan de HdK relevant is en aansluit op het werkveld zijn verschillende initiatieven ontplooid. Voorop staat dat vrijwel al onze docenten naast hun aanstelling aan de HdK een actieve beroepspraktijk hebben: ons docentencorps vormt een directe en constante verbinding met het werkveld en biedt een rijkdom aan contacten in binnen- en buitenland. Ook participeren de directies en diverse docenten in besturen van lokale, regionale, landelijke en internationale culturele organisaties. Dat de Hogeschool zich ervan bewust is dat formeel en frequent overleg met het werkveld van toegevoegde waarde is, blijkt uit het feit dat deze contacten inmiddels als vast onderdeel zijn ingebed in het onderwijsproces via de breed georiënteerde werkveldcommissies. Het functioneren van deze commissies wordt nader beschreven in paragraaf 3.3. Ook de lectoraten hebben de afgelopen jaren een belangrijke initiërende rol gespeeld waar het gaat om het organiseren van meer formele momenten waarop kunstvakonderwijs en kunstpraktijk elkaar ontmoeten. Geregeld vinden levendige dialogen plaats tussen vertegenwoordigers uit het werkveld en medewerkers van de HdK. Deze bijeenkomsten zijn vastgelegd in verslagen en in publicaties. Externe examinatoren, afkomstig uit de beroepspraktijk, geven niet alleen feedback op de presentaties van studenten, maar worden door het Bureau Kwaliteitszorg ook bevraagd over de relatie tussen de gestelde leerdoelen en de eisen van het werkveld, het niveau van de opleiding et cetera. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Beeldende Kunst De visie op het kunstonderwijs, als dat het in alle opzichten een voorafschaduwing van het kunstenaarschap is, bepaalt de gehele vormgeving van het curriculum van de afdeling BK. De doorgaande leerlijn, de integrale begeleiding die wordt geladen door de voor de beeldende kunsten relevante probleemgebieden, de relatie met en de input van het werkveld, het aanbrengen van een professionele en ondernemende houding en de integrale beoordeling van de studieresultaten zijn de hoekstenen van dit geheel, die in een doorgaand proces het gebouw van de opleiding een sterk fundament geven. Er wordt voortdurend geactualiseerd en vernieuwd in relatie met het internationale werkveld. De herziening van de vakbeschrijvingen die in het cursusjaar 2012/2013 zijn beslag kreeg, is een van de resultaten hiervan. De internationale setting waarin de beeldende kunsten zich in deze eeuw manifesteren, krijgt in het programma zijn weerslag door de toenemende instroom van buitenlandse studenten. M.i.v. het cursusjaar 2013/2014 bedroeg die in de propedeuse meer dan 50%. De banden met de kunstacademie in IJsland, een van speerpunten in het groeiend netwerk van internationale samenwerkingen, zijn verder aangehaald. Door de invoering van het vak Artistic Research in het tweede jaar van de studie, is dit belangrijke aspect van het kunstenaarschap structureel onderdeel van de opleiding geworden. Fotografie In 2013 heeft de afdeling Fotografie veel aandacht besteed aan de naamgeving van de richtingen. Redactioneel werd Documentary en Wervend heet nu Fiction. Het onderwijs is nu geheel Engelstalig wegens de grote toename van buitenlandse studenten. Voor enkele studenten met een handicap, vooral ADHD en biopolaire stoornissen, werden studieprogramma’s op maat samengesteld om te proberen een betere studiesituatie voor hen te creëren. Hoogtepunt van het jaar werd de studiereis voor de 2e jaars naar Warschau als alternatief voor Berlijn. De Poolse Ambassade en het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Polen gaven een genereuze steun aan onze reis. In 2 weken tijd werd een tijdschrift gerealiseerd. De afdeling had veel succes met het afstuderen van Jan Rosseel, die niet alleen de afdelingsprijs en de academieprijs won, maar tevens de beurs voor Haags Toptalent in de wacht sleepte.

Jaarverslag 2013

pagina 31


Met succes was de afdeling bijzonder zichtbaar op de boekenbeurs in het Nutshuis en de Photofair Unseen in Amsterdam. Textiel en Mode Jaar na jaar wordt er in de afdeling Textiel en Mode fors geïnvesteerd in creativiteit. Dat resulteerde ook in 2013 in de waardering voor enkele alumni en studenten. Sonny Roffel, die in 2014 afstudeert, werd uitgekozen als nieuw talent bij de ‘Meesterlijke’ beurs in Amsterdam en werkt aan een expositie in Paleis het Loo. De alumni Dewi Bekker en Janna van Vugt werden dan weer uitgekozen voor de ‘Talents’ uitgave van de Italiaanse Vogue naar aanleiding van hun portfolio en Loeki Mulder en David Laport staan op dit moment behoorlijk in de schijnwerpers met een eigen show en presentatie. Om die creativiteit nog beter te ondersteunen zijn we in 2013 nog sterker gaan inzetten op technische vaardigheden. In het curriculum van de modestudenten is er technisch tekenen als vak bijgekomen. Voor textielstudenten hebben we technisch ontwerpen uitgebreid met textielwarenkennis en theorie. En naast de ambachtelijke technieken zoals tuften kwamen ook actuele technieken zoals digitaal printen aan bod. Er werden ook samenwerkingen aangegaan. Met de TU Delft bijvoorbeeld. De tweedejaarsstudenten hebben identiteiten ontwikkeld voor een door hen te ontwikkelen zorgrobot waarbij ze instonden voor functie, sfeer en aankleding. Richting beroepsleven is de realisatie door de eindejaarsstudenten van het internationaal gedistribueerde magazine Made For, Made by een mooi voorbeeld omdat studenten met verschillende facetten van de praktijk leren omgaan. De samenwerking met de afdelingen fotografie en grafisch ontwerpen is voor de studenten zeer verrijkend. De jaarlijks terugkerende modeshow en het Textiel- en Mode parcours zijn dan weer toepassingen van het echte beroepsveld. In November 2013 heeft Erik Verdonck, tien jaar lang hoofd van de afdeling, het stokje doorgegeven aan Jurgi Persoons (B) die als modeontwerper een internationale carrière heeft. Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen (Bachelor) Studiejaar 2012-2013 stond in het teken van de implementatie van het nieuwe curriculum in de lijn van de nieuwe koers die in 2011 reeds voor de propedeuse werd ingezet. Onder het motto “learning by doing”, experimenteel maak-onderwijs, krijgt experiment, onderzoek en theorie een centrale rol in het curriculum van IAMO. Vond dit studiejaar de implementatie van het tweede studiejaar plaats, alle studiejaren stonden onder de invloed van de nieuwe insteek. Ook stond het jaar 2013 in het teken van de voorbereidingen naar de opleidingsaccreditatie. In intensieve sessies kwam het rapport KABK 2013 Kritische Reflectie tot stand. Deze exercitie heeft al tijdens de fase van implementatie geleid tot nieuwe inzichten, het opnieuw aanscherpen van visies, missies en ambities - en daarmee ook tot de aanscherping van het in ontwikkeling zijnde IAMO curriculum - tot een excellent resultaat. De ontwikkeling en implementatie van het curriculum is zoals gezegd een doorgaand te actualiseren proces van transformatie, reflectie en [bij]sturing. Projecten waarin dit onder andere het afgelopen jaar tot uitdrukking kwam, zijn de pilots DOK theorie en praktijk en het KABK Research-Labs NEXT DOOR en The Incredible Shrinking Man [TISM]. Tijdens het Research Lab TISM onderzochten studenten van verschillende afdelingen of en hoe de mens kan krimpen naar een lengte van 50cm. Naast het experiment en onderzoek is er in het nieuwe curriculum ook veel aandacht voor beroepsvoorbereiding, ondernemerschap en de toekomstige werkpraktijk. Studenten werkten aan praktijkopdrachten zoals de voorbereidingen van de inrichting van de Fokker-terminal voor het 9e EUROSAI-congres in opdracht van de Algemene Rekenkamer en onder leiding van docent Jeroen van Mechelen. In april realiseerde de afdeling voor de zesde keer sinds 2008 de presentatie van de KABK op de Salone Internazionale del Mobile Milano. De LIVE FACTORY MAKE MY DAY 2013 is zeer goed ontvangen door zowel de [inter]nationale pers en designwereld, zij was met een bezoekersaantal van meer dan 15.000 tot op heden de best bezochte editie van de KABK in Milaan. Eind 2013 is de LIVE FACTORY MAKE MY DAY tentoongesteld in het atrium van het Ministerie van Financiën. Diverse [inter]nationale gasten bezochten in 2013 de afdeling. Deze lectoren gaven vrij voor publiek toegankelijke Engelstalige lezingen binnen de jaarthema’s Best Before, copy cut & paste [2012-2013] en Shrinkage Pruning Growth [2013-2014] De meesten van het 20-tal lezingen zijn afgestemd op de inhoudelijke lesprogramma’s en gecombineerd met masterclasses bij INSIDE, de masteropleiding Interior Architecture. Interactive / Media / Design 2013 was een intens jaar voor de afdeling Interactive/Media/Design. Sinds de oprichting van de afdeling heeft deze een continue groei getoond - de afdeling is inmiddels de grootste van de kleinere afdelingen – met naast een gezonde groei van reguliere studenten ook een significant aandeel exchange-studenten. Maar ook inhoudelijk is de afdeling gegroeid en tot nieuwe stadia van intensiteit gekomen in het afgelopen jaar. Zo kreeg het examenwerk van IMD student Vera Herr de derde prijs in de competitie voor de academieprijs en werden verschillende andere examinandi genoemd in ranglijsten van aanstormend talent. De samenwerking met ToDays Art werd geprolongeerd, mede door het grote enthousiasme van docenten en studenten werd de bijdrage daaraan door meerdere bronnen als zeer interessant bestempeld, terwijl het werkproces voor deze expositie in feite al begon tijdens de jaarlijkse reis naar ArsElectronica in Linz. In het voorjaar was de afdeling samen met Beeldende Kunst – gastheer van een International Intensive Program waardoor er delegaties van 5 Europese kunsten design academies voor 2 weken te gast waren. Ter theoretische begeleiding heeft IMD hier een lezingencyclus bij georganiseerd. In reactie op de beleidsplannen voor de invoering van academie-brede laboratoria, heeft IMD het voortouw genomen door ALEPH op te zetten. Dit lab gaat op zoek naar de mogelijke substracties uit het kennisdomein van de filosofie als inzetbaar leidraad in het ontwerpproces. Hiervoor werd samenwerking gevonden met de faculteiten wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Universiteit Utrecht, de faculteit bouwkunde van Technische Universiteit Delft en de faculteit humanistiek van de Universiteit Leiden. In het najaar werd binnen het reguliere curriculum een samenwerking aangegaan met de Stichting Toekomst der

Jaarverslag 2013

pagina 32


Techniek, het Gemeentemuseum Den Haag, de Haagse Hogeschool en de Universiteit van Amsterdam, in een project rondom de “Victory Boogie Woogie”. Deze activiteiten bleven tijdens de accreditatie niet onopgemerkt; niet alleen kreeg de afdeling het predicaat excellent, ook werd de afdeling geroemd voor haar potentie om te verbinden en werd de ‘rijzende ster’ gezien als ook toekomstig trekker van interdepartementale initiatieven. Dat heeft inmiddels een nieuwe weerslag gevonden door het opzetten van een tweede lab rondom ‘Wearable Technology’ waarvoor actief en nadrukkelijk samenwerking werd gezocht met de afdelingen ArtScience en Textiel en Mode. Tot groot verdriet van alle studenten en docenten overleed in het najaar docent Guy Hafkamp. De getoonde solidariteit en saamhorigheid in die tijd, maar ook de veerkracht, toewijding en energie die tijdens alle andere processen en facetten van het afgelopen jaar door de leiding, het team en de studenten gegeven werden, tonen dat IMD een stevige en buitengewone afdeling is met een vastberaden verlangen naar de toekomst. Grafisch ontwerpen Het jaar 2013 stond geheel in het teken van de accreditatie en de nieuwe onderwijsvisie van de kersverse hoofddocenten Roosje Klap en Niels Schrader. Van januari t/m augustus werkten ze op de afdeling nog als interim, vanaf september dan als volledige hoofddocenten met de vraag om gezamenlijk een heldere koers uit te zetten voor een snel veranderende discipline. Voor de accreditatie werd hen gevraagd in rap tempo de visie en strategie in duidelijke taal op te schrijven. Zo introduceerden Klap en Schrader onder andere het vak Coding en The Reading Group. Het vak Coding wil studenten zowel basiskennis in programmeren als ook technische competenties aanleren. Ze worden daarbij vertrouwd gemaakt met de eigenschappen van algoritmes, functies en loops. In de Reading Group daarentegen bespreken de studenten onder begeleiding van een docent intellectueel uitdagende teksten. Dit met als doel om het theoretisch niveau en de onderzoeksvaardigheden te bevorderen. Verder werden de cijfers bij de individuele beoordelingen afgeschaft en werd ter voorbereiding van het lesprogramma een verticaal en horizontaal overleg ingevoerd. Bij het verticaal overleg stemmen de vakdocenten uit alle jaren de opdrachten op elkaar af en bij een horizontale bijeenkomst organiseren zich de docenten uit elk jaar om de inhoudelijke koppelingen te bespreken. In augustus ontving de afdeling het droevige bericht dat oud-collega Klaus Baumgärtner slechts enkele maanden na begin van zijn pensioen is overleden. Ter herdenking aan zijn docentschap en betrokkenheid bij de academie organiseerden de afdelingen Grafisch Ontwerpen en Beeldende Kunst gezamenlijk een ‘In Memoriam’-tentoonstelling. In het kader van een grotere zichtbaarheid werden verder ook nog andere exposities opgezet. Het keuzevak Design Office heeft na een jaar bestaan al behoorlijk wat resultaten kunnen boeken. Een project met de Algemene Rekenkamer, een visuele identiteit voor het Mondriaanhuis in Den Haag, de belettering en bewegwijzering van The National Art Gallery in Rwanda, een relatiegeschenk voor de Hoge Raad, de ontwikkeling van een app over Wim Crouwel’s ‘New Alphabet’ en het videoprogramma voor het muziektheater Das Rheingold in het vrachtruim van een Rijnschip, zijn alleen een paar van de velen uitstekende projecten waarmee de afdeling in contact komt met opdrachtgevers buiten de academie. Een bijzondere vermelding verdienen ook de excursies naar het Festival du Graphisme Chaumont (FR), La Biennale di Venezia (IT) en het AGI Congress in London (UK). Deeltijdopleidingen Het aantal deeltijdstudenten in het cursusjaar 2013 - 2014 is ten opzichte van het voorafgaande cursusjaar sterk afgenomen. Deze, ten dele, voorziene reductie is mede te verklaren door het voltooien van het proces om de deeltijdopleidingen van een vijfjarig curriculum om te bouwen tot een vierjarig curriculum. Daarnaast heeft de Beeldende kunst deeltijdopleiding ook te maken met de sectoraal afgesproken reductie van 20% studenten t.o.v. het aantal beeldende kunststudenten in 2010. Negatieve tendensen die alle kunstopleidingen treffen hebben daarnaast helaas ook effect op de mogelijkheden van belangstellenden voor een deeltijd kunstopleiding. Een belangrijke negatieve factor is de noodzaak om instellingscollegegeld te moeten heffen voor studenten die al een Nederlandse ho-opleiding hebben afgerond. Een flink aantal kandidaten heeft daardoor daadwerkelijk moeten afzien van de studie. Ook neemt, in deze conjunctureel moeilijke tijden, de facilitering af die werkgevers hun werknemers kunnen bieden om een deeltijdstudie te volgen. In de feedbacksessie van het internationale panel dat de Academie in 2013 bezocht in het kader van de opleidingsaccreditatie merkte voorzitter Professor Janwillem Schrofer op dat we in de zelfevaluatie wel wat meer aandacht aan de deeltijdopleidingen hadden mogen besteden. Zo langzamerhand zijn we namelijk een van de weinige kunstacademies die nog volwaardige deeltijdopleidingen aanbieden en het panel was onder de indruk van de kwaliteit en de diversiteit van de deeltijdstudenten. Zij vormen, volgens het panel, een toegevoegde waarde binnen de gemeenschap van de academie, waarbij opvalt dat ook bij de deeltijd internationale studenten zijn. Dat bleek vooral nog eens tijdens de diploma-uitreiking waarbij deeltijd Fotografiestudent Jan Rosseel uit België de Academieprijs won en de ‘Beurs voor Toptalent Creatieve Industrie 2013’ en deeltijdstudent Beeldende kunst Jason File de scriptieprijs won.

Jaarverslag 2013

pagina 33



Compositie De ontwikkeling van projectonderwijs binnen het compositieonderwijs, zette zich door. Er zijn samenwerkingen gesmeed en gerealiseerd met nieuwe partners als het Residentie Orkest, Viottaorkest, het Orgelpark en de David Kweksilber Bigband. Structurele projecten als het community project ‘Rhijnhof’ op de Leidse begraafplaats Rhijnhof en ‘6x7’ met het Asko|Schönberg waren wederom heel succesvol. In het kader van de (toen nog) voorgenomen fusie tussen Codarts en het KC vond het eerste gezamenlijke project plaats waarbij musici en compositiestudenten van beide instituten samenwerkten in een programma met nieuw gecomponeerde werken. Ook ontstonden er verkenningen om te bezien of de master research van beide compositieafdelingen mogelijk kon worden gestroomlijnd. Ondanks dat de fusie geen doorgang vond, blijven beide afdelingen waar zinnig met elkaar artistieke projecten verwezenlijken. Zeer interessant is de nieuwe samenwerking tussen de afdeling oude muziek en compositie waarin een Monteverdi opera waarvan het meeste materiaal is verdwenen, zal worden hergecomponeerd door een groep van compositiestudenten o.l.v. Cornelis de Bondt op libretto van Johannes Boer. Hiervoor is internationale interesse. In de lijn van grote legendarische gasten was de Amerikaanse componist Christian Wolff in november een week te gast. Hij gaf lezingen, workshops, coachte musici en speelde mee in eigen werk op twee concerten. De Finse componist Magnus Lindberg was een van de verschillende internationale gasten die een dag te gast waren op de afdeling. De omvang van de studentenpopulatie is min of meer gelijk gebleven. De hoeveelheid jonge nederlanders is wel groter geworden. De aanvraag voor toelating is onverminderd groot uit alle regio ter wereld. Binnen het docententeam zijn verschillende collegae geïnteresseerd om onderzoek te doen of een PHD traject te beginnen. Daarmee krijgt het academische gehalte van de staf (nog) meer inhoud. Het tandem Peter Adriaansz en Yannis Kyriakides heeft de master researchcoach- activiteiten van Cornelis de Bondt overgenomen. Gabriel Paiuk heeft in opdracht van de directie onderzocht hoe de roosters van de scheppende afdelingen op elkaar (zouden kunnen) aansluiten. Er is meer en meer samenwerking, ook in projecten. De afdeling compositie is in 2013 een minor groepsles voor studenten sonologie begonnen die zijn vruchten afwerpt en mogelijkerwijze een goed model is voor andere alternatieve compositielessen. Op 5 september 2013 overleed Dick Raaijmakers, een van de ‘founding fathers’ van de compositieafdeling. De enorme invloed van zijn persoon en van zijn werk is nog steeds springlevend en aanwijsbaar in de jongste generatie compositiestudenten. Op oudejaarsdag bereikte ons het bericht dat onze bachelor student Bart Schakelaar was overleden. Deze beide gebeurtenissen hebben veel indruk gemaakt op studenten en docenten. Master NAIP (New Audiences and Innovative Practice) In 2013 stonden in totaal tien studenten aan het Koninklijk Conservatorium ingeschreven voor de MA NAIP: vier studenten die afstudeerden in juni, twee studenten die hun studie in het tweede jaar vervolgden en vier nieuwe studenten die konden worden toegelaten. De studenten die met succes hun MA NAIP voltooiden, deden dat op basis van vier zeer uiteenlopende projecten die zij de afgelopen jaren hebben ontwikkeld: nieuwe presentatievormen van het traditionele lied-recital, het opzetten van een praktijk als 'modern troubadour' met de harp als begeleidend instrument voor een singer/songwriter, een cross-genre praktijk waarin traditionele volksmuziek, hard-rock en experimentele hedendaagse muziek worden gecombineerd en een praktijk waarin concerten worden geprogrammeerd die gebaseerd zijn op het portretteren van bijvoorbeeld vijf winkeliers in een straat of twaalf werknemers in een fabriek. De studenten presenteerden hun 'practice based research' naar de door hen ontwikkelde projecten voor een jury waarin ook een vertegenwoordiger van een van de buitenlandse conservatoria die de MA NAIP aanbieden, zitting had. Deze vertegenwoordiger nam ook deel aan het selectieproces voor de nieuwe studenten. Uit acht aanmeldingen werden vier studenten toegelaten. De vier verplichte vakken in het MA NAIP programma zijn opengesteld voor andere MA studenten. In het cursusjaar 2012-2013 maakten drieëntwintig studenten van het Koninklijk Conservatorium daarvan gebruik. In het cursusjaar 2013-2014 is dat aantal opgelopen tot achtenveertig met deelnemende MA studenten van onder meer de conservatoria in Rotterdam, Amsterdam, Groningen, Stockholm en Reykjavik. In september 2013 werden op proef twee nieuwe cursussen toegevoegd aan het MA NAIP aanbod: de pilot Muziek & Dementie (in samenwerking met het Prins Claus Conservatorium in Groningen en het Lectoraat Lifelong Learing in Music & the Arts van de Hanzehogeschool Groningen) en het keuzevak Improvisatie. Deze nieuwe cursussen worden in het voorjaar van 2014 geëvalueerd. MA Muziektheater T.I.M.E. De negen studenten die in 2012 aangenomen zijn voor de tweede lichting bij T.I.M.E. (MA Muziektheater in samenwerking met Muziektheaterensemble De Veenfabriek) zijn allen doorgegaan naar het tweede jaar. Het jaar 2013 begint met een aantal praktijkworkshops van vakspecialisten, vervolgens kunnen de studenten kiezen een maand in Istanbul (3) te werken of een eigen project (6) uit te voeren. De resultaten zijn aan het eind van het blok te zien bij een Veenproef; een avondvullend programma met diner en gastsprekers voor ca. 100 man publiek, gerelateerd aan het leidende thema. De TIMErs hebben – ondersteund door professionals van De Veenfabriek - van A tot Z de leiding over de avond; zij kiezen de titel, thema, publiciteit, eten, aankleding, gastsprekers enz. Het eindproject van studiejaar 2012-13 is een samenwerking met de afdelingen Compositie, Sonologie en ArtScience, in opdracht van het Holland Festival. Reacties in de landelijke media zijn unaniem vol lof over de fietsconcerten in de onderdoorgang van het Rijksmuseum. Na het zomerreces vindt het - gehele studiejaar doorlopend - improvisatieproject plaats, rond het boek De improvisatiemaatschappij van Hans Boutellier. Tijdens zes discussiebijeenkomsten en een reeks werkgroepen komen de studenten, TIME-partners (maatschappelijke coaches; CEO’s buiten de culturele sector) en vakspecialisten samen om collectief over het

Jaarverslag 2013

pagina 34


gedachtengoed van Hans Boutellier van gedachten te wisselen. Parallel hebben TIMErs een rol in de Veenfabriekproductie Hyllos (première eind nov. ’13) of werken zij aan hun eigen onderzoeksproject. In december volgen de presentaties (voor publiek) van het eerste blok, het work in progress aan de hand van de onderzoeksvraag. De bevindingen, inspiraties en conclusies zullen hun weerslag vinden in de individuele eindpresentaties die op 23 & 24 mei ‘14 plaats gaan vinden in de Leidse Schouwburg. Docent Muziek Voor de opleiding Docent Muziek betekende de start van 2012-2013 het vierde jaar van een nieuw curriculum. Nieuwe vakken als Musiceerlab en uitgebreide praktijkoriëntaties, evenals peerlessen gitaar & drums werden geëvalueerd en voortgezet. Hierachter schuilt de visie dat voor de bredere beroepspraktijk (niet alleen het reguliere onderwijs) een breder oriëntatietraject nodig is en meer focus op het muzikaal/artistieke element van het onderwijsprogramma. Vanaf september 2013 is voor de 2e en 3 e jaars studenten de nieuwe opzet van de methodiek Primair en Voortgezet Onderwijs voortgezet. In deze opzet wordt de methodiek niet meer binnen de muren van het conservatorium gegeven maar in de echte praktijk van de school en het leslokaal waar studenten meteen met leerlingen aan het werk zijn. Samen met de Docent Muziek opleiding van Codarts Rotterdam is een groot aantal gesprekken gevoerd over het inrichten van een gezamenlijk opleiding Docent Muziek binnen een nieuw te vormen interfaculteit Muziekeducatie. De Docent Muziek opleiding heeft binnen dit kader eerste stappen gezet in een profilering in het laatste jaar van de studie. Er kan door studenten gekozen worden voor de afstudeerprofielen Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs Bovenbouw, Voortgezet Onderwijs Onderbouw en Buitschools Muziekonderwijs. Een belangrijk deel van de stage vindt plaats binnen het gekozen profiel, alsook het onderwerp van de onderzoeksopdracht, die leidt naar de Openbare Eindpresentatie. In 2013 is ook begonnen met het ontwikkelen van nieuwe nascholingsprojecten. Zoals het geschikt maken van bovengenoemde profielen voor nascholing en een verkorte opleiding Docent Muziek voor studenten die al over een bachelor Muziek beschikken zijn in een eerste schets uitgewerkt. Hoog op de inhoudelijke agenda van de opleiding Docent Muziek staan de onderwerpen ‘artisticiteit’ en reflectie. De afdeling is actief in het internationale samenwerkingsverband, de European Association for Music in Schools (EAS). Deelname aan de jaarlijkse conferentie en de participatie in publicaties en projecten, leidt tot uitwisseling van visie en onderwijsmethodieken door deelnemende docenten en studenten. Adri de Vugt, docent in de afdeling Docent Muziek is sinds mei 2011 voorzitter van de EAS. De internationale oriëntatie is ook te zien in de Masterspecialisatie Muziek Educatie.In het afgelopen jaar waren daar studenten vertegenwoordigd uit Nieuw Zeeland, Italië en Oekraïne. Maar ook nationale ontwikkelingen hebben een plaats in de afdeling muziekeducatie. Zo is een in 2012 begonnen project om te komen tot een leerlijn muziek in Veenendaal voortgezet. Bijzonder aan dit project is, dat behalve het primair onderwijs ook de plaatselijke muziekschool (de Muzen) en het muzikale verenigingleven deelneemt. 36 muziekdocenten hebben binnen dit project een intensieve nascholing ontvangen. De afdeling Docent Muziek zij-instroom kent een licht dalend aantal studenten. 9 studenten namen dit studiejaar deel aan het 2-jarig curriculum. Jaarlijks wordt de module CKV afgesloten in een Europese stad, dit jaar was dat Dublin. Tijdens een vierdaags bezoek hebben de studenten verschillende opdrachten ontworpen en op bruikbaarheid getest. Met deze opdrachten worden leerlingen uit het voortgezet onderwijs gestimuleerd om actief met Kunst bezig te zijn. Ook al gaat het om contractonderwijs, er wordt vooral gebruikt gemaakt van docenten die ook werkzaam zijn in de dagopleiding Docent Muziek. Kennis en inhoud worden op deze manier regelmatig door beide opleidingen gedeeld. Jazzafdeling Het aantal studenten in de bacheloropleiding heeft zich gestabiliseerd en het aantal masterstudenten is wederom licht toegenomen. Er komt steeds meer lijn in het soort onderzoek dat door de studenten in de master opleiding wordt uitgevoerd. Het ‘practise-based’ onderzoek komt het meest voor. Ook raken steeds meer hoofdvakdocenten bij het onderzoek van hun studenten betrokken doordat zij als coach actief zijn. De samenwerking met andere afdelingen in het Koninklijk Conservatorium vond ook dit jaar weer plaats. Studenten van de jazzafdeling namen deel aan orkestprojecten van de afdeling klassieke muziek en oude muziek. De afdeling Art of Sound verzorgde de opnamen van een concert van de Big Band Koninklijk Conservatorium waarin uitsluitend nieuwe composities en arrangementen van studenten werden gespeeld. Ook nam het aantal studenten van andere afdelingen toe die een minor jazz deden of keuzevakken uit de jazzafdeling wilde volgen. In juni werd deelgenomen aan de IASJ Jazz Meeting in Aarhus, Denemarken waar meer dan honderd studenten, docenten en stafleden van jazzafdeling vanuit alle delen van de wereld samenwerken en netwerken opbouwen. Door het internationale netwerk van de IASJ, de International Association of Schools of Jazz, raakt de jazzafdeling van het Koninklijk Conservatorium in Europa en daarbuiten steeds beter bekend hetgeen zich vertaalt in een groot aantal aanmeldingen van studenten uit het buitenland. Ook kunnen Nederlandse studenten door dit netwerk zich goed op de internationale markt oriënteren. De samenwerking met de jazzafdeling van Codarts, Rotterdam, werd voortgezet en uitgebreid. Workshops van gastdocenten van beide afdelingen stonden voor alle studenten open. De Big Band Koninklijk ConservatoriumCodarts trad op tijdens het North Sea Jazz Festival met gastsolist rietblazer Annat Cohen uit New York. Zij mocht de Paul Acket Award tijdens het festival in ontvangst nemen. Concerten in De Doelen in Rotterdam en Theater Dakota in Den Haag werden verzorgd door de Big Band Koninklijk Conservatorium-Codarts. De gastsolist saxofonist was Dick de Graaf, docent saxofoon aan Codarts. Op het programma stonden werken van de fameuze Amerikaanse arrangeur-componist Oliver Nelson wiens werken worden zelden in Nederland uitgevoerd. Tijdens de drie algemene docentenvergadering waarin alle hoofdvak-, bijvak- en theoriedocenten van de jazzafdeling voor werden uitgenodigd, werden een groot aantal onderwerpen besproken zoals de curriculumvernieuwing, het studieverloop van huidige studenten, de werving van nieuwe studenten.

Jaarverslag 2013

pagina 35


Muziektheorie Het in 2012 ingezette traject van curriculumvernieuwing van het muziektheorieprogramma voor de bacheloropleiding Muziek is in 2013 voortgezet. Alle theoriedocenten maakten deel uit van verschillende werkgroepen die de leerdoelen en inhoud van het nieuwe curriculum hebben besproken en uitgewerkt. Daarbij kon worden uitgegaan van de gezamenlijke ervaringen in de studieweek van oktober 2012. Structuur en inhoud werden zodanig uitgewerkt dat het streven om in september 2014 te kunnen starten met het nieuwe curriculum haalbaar is. Kerngedachte is de ontwikkeling van ‘musicianship skills’; door ervaringsgericht onderwijs leren studenten praktische muzikale vaardigheden zoals improvisatie, auditief voorstellingsvermogen, muzikaal geheugen, auditieve beheersing van het instrument en auditief begrip van muzieknotatie. Vanuit de praktische vaardigheden worden analytische concepten begrepen en toegepast in de gehele studie. Krachtig Meesterschap - Muziek als Vak Het Koninklijk Conservatorium heeft vanaf juni 2010 voor een samenwerkingsverband met vier basisscholen in Den Haag en Delft van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kader van de regeling Krachtig Meesterschap subsidie toegekend gekregen om in de periode 2010 t/m 2012 het project ‘Muziek als vak - De excellente muziekleraar in het basisonderwijs’ uit te voeren. 2012 was het laatste jaar voor dit project binnen de gesubsidieerde periode. In januari 2013 werd de eindrapportage voor dit project geschreven en het bedrag van de bestede subsidie werd na afloop volledig toegekend. ‘Muziek als Vak’ is voortgezet in een na- en bijscholingscursus voor musici, muziekstudenten (vanaf niveau bachelor 3) en basisschoolleerkrachten die zich willen specialiseren in muziekonderwijs voor leerlingen op de basisschool. In het studiejaar 2013-2014 nemen 25 cursisten met verschillende achtergronden en uit verschillende delen van het land deel aan dit programma, dat inhoudelijk een direct vervolg is van de ervaringen die zijn opgedaan in het Krachtig Meesterschap-project. De cursisten volgen in 10 studiedagen en twee masterclass-studieweekeinden gezamenlijke lessen op het gebied van musicianship skills, methodiek, zang en repertoire-ontwikkeling voor het basisonderwijs. Voor de masterclasses worden internationale gastdocenten uitgenodigd. De eerste masterclass in november 2013 trok veel belangstelling van externe deelnemers: 60 deelnemers konden worden geplaatst. Vanuit Muziek als Vak zijn er contacten met het Residentie Orkest, Conservatorium van Amsterdam, Vocaal Talent Nederland, Muziekschool Amersfoort, Pabo Gouda en verschillende basisscholen. Binnen het Koninklijk Conservatorium wordt gezocht naar samenwerking op het gebied van de verschillende educatieve programma’s. Sonologie Hoogtepunt in 2013 was het vijfdaagse symposium Composing Spaces: Spatial Music from Gabrieli to the 21st Century, dat in samenwerking met de Groupe de Recherches Musicales (GRM) uit Parijs, de Technische Universiteit Berlijn, de stichting The Game of Life, het Spatial Information Architecture Laboratory (SIAL) van RMIT University in Melbourne en onze eigen afdeling Oude Muziek werd georganiseerd. Er waren verder gastlezingen van John Richards (De Montfort University, Leicester), Barry Truax (Simon Fraser University, Vancouver), Dario Sanfilippo, Nic Collins (School of the Art Institute of Chicago) en Cathy van Eck (Hochschule der Künste Bern). In Oktober werd een concert gegeven ter gelegenheid van de 90 e verjaardag van componist Jan Boerman. Naast het reguliere onderwijs zijn er workshops gegeven in golfveldsynthese, improvisatie en Sound Design voor experimentele film. Met de Technische Universiteit Berlijn wordt een Double Degree masterstudie ontwikkeld, die waarschijnlijk in het academisch jaar 2014–2015 van start zal gaan. Art of sound In 2013 is het begin gemaakt met het ontwerp van een nieuw curriculum voor de afdeling. Het doel van de curriculumvernieuwing is een verhoging van het algehele niveau van de opleiding, een internationale profilering en het verhogen van de studenttevredenheid. Mede naar aanleiding van het afdelingsonderzoek onder studenten wordt er specifiek aandacht besteed aan studielast, aansluiting op de beroepspraktijk en de functie van Research in het bachelor curriculum. Het nieuwe curriculum zal per 1 september 2014 gefaseerd ingevoerd worden om de consistentie van het onderwijs voor alle studenten te kunnen waarborgen. In het kader van het projectonderwijs heeft de afdeling een aantal projecten in samenwerkingsverband met gerenommeerde ensembles en orkesten gerealiseerd. Het werk MICHAELs REISE UM DIE ERDE van Karlheinz Stockhausen verscheen bij WERGO op CD. Uitvoerenden waren het Duitse Ensemble musikFabrik onder leiding van Peter Rundel, met als solisten Marco Blaauw (trompet) en Nicola Jürgensen (Bassethoorn). De multitrack opnames van de uitvoeringen in het Festival d’Automne à Paris (2008) werden gemonteerd en gemixt door een toenmalig derdejaars Art of Sound student onder begeleiding van zijn hoofdvakdocent. Voor het Ives Ensemble verzorgde een Art of Sound student een uitvoering van “Annette dans l’Atelier” van Piet-Jan van Rossum in het Muziekgebouw aan het IJ in Amsterdam. In mei waren een student Art of Sound en een Sonologie student betrokken bij de uitvoeringen van MIXTUR van Karlheinz Stockhausen in Keulen en Amsterdam. De Marinierskapel was te gast bij Art of Sound voor de verzorging van opnames van nieuw werk van Nigel Clarke. Intern werkte de afdeling zoals gebruikelijk samen met onder andere de afdelingen Jazz, Klassiek, Docent Muziek en Compositie voor het maken van opnames en het verzorgen van geluidsversterking. In 2013 heeft de afdeling 8 nieuwe studenten aangenomen waarvan drie internationaal. Ook werden twee Erasmus studenten aangenomen. Voor vier studenten werd in verband met functiebeperkingen van zowel tijdelijke als blijvende aard een aangepast programma samengesteld. De afdeling heeft in de persoon van de afdelingscoördinator een tweedaags bezoek gebracht aan collega instituut Sound Recording aan de McGill universiteit in Montreal, Canada, zowel om hun onderwijsmethoden te

Jaarverslag 2013

pagina 36


bestuderen als om mogelijke samenwerkingsverbanden in de toekomst te onderzoeken. McGill staat wereldwijd bekend als toonaangevend instituut, in de afgelopen jaren zijn twee Art of Sound studenten aangenomen als master student aan deze opleiding. De opnamestudio behorend bij de Arnold Schönbergzaal werd opnieuw ingericht en gemoderniseerd. De studio beschikt met deze vernieuwing over een state of the art digitaal opnamesysteem en een referentie afluistering volgens de industriestandaard. Zang Gedurende 2013 werden twee onderdelen van het curriculum van de zangafdeling verder ontwikkeld: de drama lessen die in het eerste tot en met het vierde studiejaar gegeven worden en het programma voor Persoonlijke Beroepsvoorbereiding. In overleg met de betrokken dramadocenten werd een leerlijn van het eerste tot en met het vierde studiejaar uitgezet en werden vakbeschrijvingen gerealiseerd. In het eerste studiejaar ligt de focus op het verwerven van vrijheid van expressie en fysieke aanwezigheid op een toneel. In het tweede studiejaar wordt gewerkt aan de combinatie van zingen en acteren. In het derde studiejaar leert de student om zelfstandig een rol (karakter) in te studeren, te analyseren en creëren. In het vierde studiejaar wordt gewerkt aan auditie training, het werken met een regisseur en dirigent en welke voorbereiding dit van de zanger vraagt en het zelf maken van een korte geënsceneerde voorstelling. Het de verschillende onderdelen van het programma Persoonlijke Beroepsvoorbereiding werden in overleg met de betrokken docenten meer op elkaar afgestemd. Tevens werd een verbinding gemaakt met het onderdeel ‘zelf maken’ van de drama lessen in het vierde studiejaar. In januari 2013 werd samenwerking met het Nationaal Jeugd Orkest in het kader van de Winter Academy Symfonie nr.3 van Gustav Mahler uitgevoerd. Het vrouwenkoor bestond uit studenten van de zangafdelingen van het Koninklijk Conservatorium en het Amsterdams conservatorium, alt-soliste was Carina Vinke, oudstudente van het KC. Concerten vonden plaats in Apeldoorn, Nijmegen, Amsterdam, Enschede, Rotterdam en Den Haag. Studenten zang deden in februari mee aan een workshop van dirigent Kenneth Montgomery in het kader van de opleiding voor orkest dirigenten. Het onderwerp was recitatieven uit opera’s van W.A.Mozart. Tweedejaars zangstudenten voerden tijdens het Spring Festival (april 2013) van de compositie afdeling werk uit van compositie studenten. Elk studiejaar wordt iedere tweedejaars zangstudent aan een compositie student gekoppeld. De compositie student schrijft een stuk dat specifiek voor deze zanger geschreven is. Dit project dient meerdere doelen: zangstudenten maken kennis met de muzikale taal van hun leeftijdgenoten, componisten leren over het componeren voor de stem. Studenten worden gestimuleerd elkaars lessen te bezoeken en zo iets te leren van elkaars werkproces. Docenten compositie en docenten zang begeleiden dit project. In het kader van het internationale ‘Intensive Program Phoenix’, werd in mei 2013 op Malta Cosi fan tutte van W.A. Mozart uitgevoerd. Vanuit de zangafdeling van het KC werden 2 studenten afgevaardigd om in dit project solo rollen te zingen. De zangafdeling leverde verschillende bijdragen aan het Reinbert Festival. Studenten zongen samen met zangers van het Groot Omroepkoor en Capella Amsterdam en onder leiding van Manoj Kamps het stuk Journal van Claude Vivier. Ook zongen studenten o.l.v. Reinbert de Leeuw de vocale partij in De Staat van Louis Andriessen. Masterclasses in 2013 waren (september) Lecture zangeres Elly Ameling over haar liedkunst, (oktober) Meinard Kraak en Phyllis Ferwerda: liederen van Hugo Wolf en (november)masterclass Marcel Reijansp: Mozart en tijdgenoten. Oude Muziek Het jaar 2013 wordt voor de afdeling Oude Muziek gekenmerkt door beweging, intern en op het internationale vlak. Het eerste heeft te maken met revisie van het curriculum op een aantal basale onderdelen en het tweede met de steeds doelgerichtere en vruchtbaardere contacten met partners in het buitenland. De aanvankelijk zeer groots en internationaal opgezette viering Corelli-jaar 2013 kon ondanks de tegenvallende faciliteiten die wellicht terug zijn te voeren op de economische crisis toch in slankere vorm doorgang vinden. Een project met de Concerti Grossi op.6 werd met een voor baroktermen extreem groot strijkorkest uitgevoerd, door aanvulling met studenten uit Leipzich en Graz. De algehele leiding was in handen van barokviooldocent Enrico Gatti. Deze laatste speelde ook een centrale rol in een symposium aan het eind van het jaar in Italië (Fusignano), waar een studenten-ensemble van het KC met succes een aantal van de concerten voor haar rekening nam. Een andere samenwerking met het oog op verdieping van het lesprogramma in de afdeling is welke in gang is gezet met het Vlaamse Renaissance instituut, Huis van de Polyfonie en de Alamire Foundation. Het doel is dat gedeelte van het repertoire een breder gefundeerde opleiding aan te gaan bieden met concertmogelijkheden in ons land en België. Andere samenwerkingen die voorlopig als éénmalig zijn te beschouwen waren Bach Passie-uitvoeringen met studenten van Hope University Liverpool die hier op tournee waren en met een benefiet ‘scratch’-Matthäus onder leiding van Ton Koopman. Van deze laatste is in de zomer afscheid genomen als docent evenals zijn vrouw Tini Mathot. Er is nog geen opvolger benoemd, want klavecimbeldocent Jacques Ogg en Fabio Bonizzoni nemen het totale aantal studenten voor dat hoofdvak voor hun rekening. Wel wordt er gezocht omdat ook eerstgenoemde zijn werkzaamheden aan het afbouwen is. Intensievere contacten met gelijkgestemde instituten vonden plaats in het Erasmus uitwisselingsprogramma, waardoor niet alleen docentenruil zoals voor de barokcello tussen Genève en Den Haag tot stand kwam, maar ook unilaterale input, zoals bij de fortepiano met Wolfgang Brunner van het Mozarteum Salzburg.

Jaarverslag 2013

pagina 37


Zijn bezoek viel in een klein fortepiano masterclass evenement waaraan ook senior Malcolm Bilson zijn bijdrage leverde. Samen met de concerten die door de beide meesters en die van de studenten kreeg dit een festivalkarakter. Een andere vorm van intensivering van contacten met andere instituten was de ruil van juryleden bij examens. Johannes Boer nam zitting in examens in Guildhall en het CNSMDP in Parijs. Collega Jane Booth woonde hier anderhalve dag examens bij. De inmiddels vijfjarige samenwerking met het festival Grandezze e Meraviglie heeft er dit jaar toe geleid dat ook een voor het publiek wat moeilijker programma met veel succes werd uitgevoerd in Modena. Het evenement werd gedeeltelijk op film vastgelegd als deel de NTR documentaire over de afdeling Oude Muziek. In deze documentaire zijn twee studenten en een docent gevolgd gedurende een aantal maanden. Dat leverde meer documentatie op, onder andere een interview en wat snap shots van het laatste project dat onder leiding van Barthold Kuijken plaatsvond. Deze neemt in mei 2014 afscheid van de school. Vernieuwing vond vooral ook plaatst in de implementatie van een improvisatie onderdeel in het curriculum en de plannen om tegelijk met de veranderingen in het theorieonderwijs van de afdeling Klassiek, ook de Oude Muziek een toegespitst segment geïntegreerde muziek theorie op historische basis aan te bieden. Hier is duidelijk al langer behoefte aan, maar dit vergt een gedegen ombuiging van een aantal lesprogramma’s. Er heeft een werkveldoverleg plaatsgevonden met festival-leiders en twee gespecialiseerde impresario’s. Dat leverde een zekere bestendiging op van bestaande structuren maar ook een voornemen om de vinger aan de pols te houden wat betreft de mogelijkheden om doelgerichter carrière-voorbereiding van juist deze sector in het onderwijs aan te pakken. Dit onderwerp kwam uitgebreid aan bod in een ontmoeting tussen het Early Music Platform van de AEC en de REMA tijdens het festival oude muziek. Niet alleen spelend leverde daar onze studenten een goede bijdrage ook in de discussie getuigden zij van visie, wat hoop geeft voor hun generatie. Klassiek Ieder project van het Koninklijk Conservatorium Symfonie Orkest in 2013 heeft bijzondere educatieve aspecten: er werd voor het eerst opgetreden met het eerstejaarskoor (Brahms olv Kenneth Montgomery), er was een ‘hybride’ samengestelde bezetting met het Residentie Orkest t.w. Messiaen o.l.v. Reinbert de Leeuw en Blauwbaard's Burcht van Bartok bevatte alle mogelijke elementen van optimaal onderwijs zoals samenwerking met de afdeling muziektheorie, opnamedag met Art of Sound, optreden in festival Dag in de Branding, samenwerking met afdeling Orkest Directie. Elk jaar worden de orkestprojecten apart geëvalueerd door de afdeling kwaliteitszorg, o.a. op de studielast. De organisatie van projecten wordt deels gedaan door studenten in het bijvak concertproductie waarin professionele (kwaliteits)eisen worden gesteld. De afdeling klassiek heeft daarnaast doortastend op het onderdeel kamermuziek ingezet. Het programma hiervan wordt ieder jaar weer meer consistent, hetgeen de intensiteit van de kamermuziek training ten goede komt. Hierdoor wordt er veel meer aan kamermuziek gedaan wordt en het niveau stijgt. De serie meester/gezel kende edities met Pierre Woudenberg en Michel Strauss, het Davai Trio won het Grachtenfestival Conservatorium Concours. De mogelijkheden voor studenten om in de beroepspraktijk ervaring op te doen worden door de afdeling bevorderd: naast een goed lopende Orkest Master zijn er mogelijkheden bij het ASKO| Schönberg Ensemble (De Tijd, Andriessen). In 2013 vielen twee edities van de Improvisatie Intensive, in februari en in november. Voor de afdeling klassiek mag opgemerkt worden dat dit project een enorme impact heeft gehad op de deelnemende studenten én op de afdeling zelf: dat David Dolan uitgenodigd is om binnen het kamermuziekprogramma te werken is al een eerste verdere uitwerking van improvisatie voor de klassieke studenten.

Jaarverslag 2013

pagina 38


Dansvakopleiding Uitwisselingen Zoals traditie begint te worden, bezochten de leerlingen van balletgroep VI de “Staatliche Ballettschule Berlin” waar ze deelnamen aan de dagelijkse ballet, moderne- en caractèrelessen. Leerlingen van balletgroep V waren samen met docenten Tom Bosma en Esther Protzman te gast aan het Conservatorium van Praag. De leerlingen uit Praag brachten een tegenbezoek in februari van 2013. Gastdocenten In 2013 kregen onze HBO-dansstudenten les van: Arlette van Boven (Kylian repertoire), Yvan Dubreuil (repertoire), Ted Willemsen, Monique Sand, Yannick Sempey, Frank Andersen, Eva Kloborg, Olga Evreinoff, Bastien Zorzetto (NDT repertoire), Myrthe van Opstal (NDT repertoire), Cayetano Soto (choreograaf), Martin Blahuta, Hans van Manen, Sun Xiao Jun en John Wisman. Beoordelingen Externe examencommissieleden dit jaar waren: Marianne Kruuse (Hamburg Ballet school), Paul Lightfoot (artistiek directeur Nederlands Dans Theater), Diane Matla (balletmeester Introdans), Karin Schnabel (voormalig solist Het Nationale Ballet/freelance balletdocent). Externe gastdocent: John Wisman. Beurzen/ stages / contracten/ wedstrijden Daan van de Laar (HBO) werd geselecteerd als 1 van de drie finalisten voor het programma NTR: jonge danser, in samenwerking met de Nederlandse Dansdagen. Choreograaf Juanjo Arques maakte een solo voor hem. Daan van de Laar ontving de beurs voor de summer intensive van het Nederlands Dans Theater. Esme Mendes Aguiar werd geselecteerd voor een beurs om tijdens de zomer lessen te volgen bij balletschool Mabel Alter in Den Haag. Pascal Schut (afgestudeerd 2012) ontving de aanmoedigingsprijs van Dansersfonds ’79. Accreditatie Op 18 en 19 maart vond de accreditatie HBO dans plaats. Het expertpanel bestond uit Jason Beechey, Larry Rohdes en Kathryn Bennets. Samenwerking De dansvakopleiding steunt de Italiaanse “FormAzione Terpsicore”, een organisatie die Italiaans danstalent de mogelijkheid biedt kennis te maken met voor hun nog onbekende docenten en choreografen. Andere instituten die aan dit programma meewerken zijn: Princesse Grace Dance Academy Monaco, Ballettschule Basel, ArtEZ dansacademie Arnhem, Conservatorio de Dansa de Lisboa en de Koninklijke Balletschool Antwerpen. Erasmus In het kader van het Erasmus-uitwisselingsprogramma gaven docent van de dansvakopleiding Tom Bosma van 4 – 8 november 2013 workshops aan de leerlingen van de dansvakopleiding Conservatoire National Supérieur Musique et Dance de Lyon. Balletdocent Philippe Lormeau gaf dezelfde week les aan de HBO leerlingen van de Dansvakopleiding. Jason Beechey, directeur dans aan de Palucca Hochshule in Dresden, heeft van 30 september t/m 4 oktober lesgegeven aan de HBO studenten en balletgroep VIVII. Esther Protzman heeft 2 t/m 6 december lesgegeven aan de oudste leerlingen van de Palucca Hochschule. Afgestudeerden Violet Boersma Ricardo Gomes Macedo Alberto Terribile

- Nederlands Dans Theater (stagecontract) - Introdans - Ballet Mainz

Interfaculteit ArtScience Het profiel van ArtScience is voortdurend in ontwikkeling. De afdeling begon in 1989 onder de naam Beeld & Geluid als antwoord op vragen van studenten Sonologie van het KC naar beeldende en theatrale presentatievormen van elektronische muziek. Als snel transformeerde ze zich tot een experimentele afdeling gericht op nieuwe interdisciplinaire kunstvormen. Dit resulteerde in performances, installaties en experimentele films gemaakt vanuit nieuwe digitale en eigentijdse conceptuele benaderingen. ArtScience – sinds 2004 de naam van deze interfaculteit – heeft als doel een praktisch framework te bieden aan een generatie kunstenaars die zich een nieuwe taal van beeld en geluid en ruimte kunnen voorstellen. Het nieuwe domein ArtScience richt zich op het ontwikkelen van interdisciplinaire kunstvormen in reflectie op recente ontwikkelingen in wetenschap en technologie. Daarin gaan de productie en de toepassing van kunst en kennis hand in hand. Het onderwijs heeft een meer onderzoekend karakter gekregen, waarbij studenten hun eigen vragen stellen, onderzoeken en beantwoorden door middel van hun werk. De studenten leren op die manier culturele, sociale, technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen in de wereld waar te nemen, te bevragen en uiteindelijk om te zetten in nieuwe temporele en virtuele vormen, variërend van film, video, conceptuele kunst en geluidskunst tot mixed media, moist media, small media, computeranimatie, generatieve kunst, net-art, interactieve omgevingen en nieuwe typen multimediale performances.

Jaarverslag 2013

pagina 39


Interfaculteit School voor Jong Talent De sinds 1956 functionerende en voor Nederland unieke Interfaculteit School voor Jong Talent (SvJT) integreert regulier onderwijs vanaf groep 7 van de basisschool met een opleiding dans en de vooropleiding muziek en beeldende kunst. Het voortgezet onderwijs biedt alle profielen aan, van HAVO tot en met Gymnasium. (Voor leerlingen met een vmbo-advies heeft de SvJT een apart traject ontwikkeld) De SvJT heeft aan de ene kant een regionale functie als (voor)opleiding, maar heeft daarnaast de functie om nationaal toptalent aan te trekken en door een met het HBO geïntegreerde omgeving de juiste training en begeleiding te bieden. De leerlingenpopulatie van de interfaculteit is inmiddels afkomstig uit heel Nederland. De opleiding dans en de vooropleiding muziek en beeldende kunst zijn toegankelijk voor interne en externe leerlingen. Interne leerlingen volgen het reguliere PO- of VO-onderwijs binnen de muren van de Hogeschool. Externen daarentegen doen dit in hun eigen woonomgeving en volgen dus alleen het specifieke pakket aan kunstvakken. School voor Jong Talent 2013 peildatum 1-10-2013

Primair Onderwijs

Voortgezet Onderwijs

totaal

Interne leerlingen Externe leerlingen

26 22

123 23

149 45

Totaal

48

146

194

Naast het eerder beschreven onderwijs biedt de SvJT in bepaalde instrumenten Projecten Initieel onderwijs aan voor de doelgroep 5- tot 7-jarigen, de zogeheten Pi-cursussen. Dit gebeurt op woensdagmiddagen en zaterdagen en bestaat momenteel, naast een stevig algemeen muzikaal fundament, uit de instrumentale varianten piano, viool, cello, blokfluit en slagwerk. In 2013 waren er 118 Pi-cursisten. Het aan het KC ontwikkelde curriculum, met bijbehorende specialistische docenten van eigen kweek is inmiddels ook i.s.m. het Utrechts Centrum voor de Kunsten ook in Utrecht verzorgd. Het ligt in de lijn der verwachting dat de SvJT deze PI-expertise in de komende jaren met nog andere steden/kunstzinnige centra zal delen, of zelfs te komen tot een nationaal Pi-curriculum. Daarnaast is er een aantal externe opleidingstrajecten voor leerlingen beeldende kunst (zoals de “kidsclub” met gemiddeld 15 cursisten per bijeenkomst) en voor jonge dansleerlingen (de zgn. “oriëntatiecursus” met eveneens ca. 15 cursisten). School voor Jong Talent 2012 Beeldende kunst Dans Muziek Totaal

Interne leerlingen PO/VO

Externe leerlingen PO/VO

totaal

17 70 62

45

17 70 107

149

45

194


Voor hen die zich willen voorbereiden op het toelatingsexamen van de KABK of het KC, maar dat niet via de School voor Jong Talent doen, bestaat de mogelijkheid zich in te schrijven op het specifieke Voorbereidend Jaar van de betreffende faculteit. In 2013 ging het om 37 cursisten op de KABK en 36 op het KC. BEELDENDE KUNST Interfaculteit School voor Jong Talent

Na een intensieve projectmaand is de tentoonstelling “Talentvol Blik” feestelijk geopend door Marga van Praag in de Bibliotheek in Hilversum. Alle werken die gemaakt zijn met blik, van kostuum tot schilderij, door alle leerlingen en zullen nog drie jaar lang door het hele land te zien zijn. Eind januari hebben de onderbouwleerlingen hard gewerkt in de projectweek Grafiek aan gekke recepten en illustraties. Op 23 januari is er een excursie geweest naar het Textielmuseum, Museum de Pont en het MOTI samen met alle kunstplannen. Voor het jaarlijks terugkerende Light Art hebben de leerlingen bollen beschilderd die 19 februari zijn geveild voor het goede doel, Zeldzame Ziektefonds.

Jaarverslag 2013

pagina 40


Er is het gehele schooljaar 2012/2013 een filmploeg van de NTR geweest die leerling Marijn Brussel, toen nog externe leerling in groep 8, nu in de brugklas, heeft gevolgd. De documentaire die gemaakt is, “De Ietsnut”, is uitgezonden op tv en op het IDFA. Genomineerd werd de film voor de Mediafondsprijs Kids & Docs. Tijdens de Rotterdamse Museumnacht op 9 maart was er een tentoonstelling te zien van foto’s van de leerlingen uit de bovenbouw gemaakt naar het thema dit jaar “Waterlanders”. Tijdens de projectweek eind maart hebben alle leerlingen bij theaterschool Rabarber een week lang gewerkt aan een eigen scène naar aanleiding van het boek “Scherven van Icarus” van Marcel Roijaards. Ze maakten gebruik van alle middelen die bij theater komen kijken, inclusief hun eigen acteurs (leerlingen van theaterschool Rabarber zelf). De voorstelling aan het eind van de week, waar dit in resulteerde, was een groot succes. Eind april was er de tentoonstelling M2M3 in de galerie op de academie met werk van de onderbouw. 16 mei is iedereen samen met het voorbereidend jaar mee op excursie geweest naar Museum De Paviljoens in Almere en was er een tocht langs diverse Land Art kunstwerken. Half juni is de onderbouw naar het culturele festival Oerol geweest. Ieder jaar vindt deze excursie plaats en worden de leerlingen een week lang ondergedompeld in theater, kunst, cultuur, muziek, camping, natuur, tenten en dans. Begin juli is er een workshop geweest op het terrein van F.A.S.T. te Scheveningen, behorend bij het tentoonstellingsbezoek aan “Ja Natuurlijk” in het Gem/ Gemeentemuseum. In de reisweek in september zijn alle bovenbouwleerlingen op excursie geweest naar de Biënale in Venetië. Een vol programma met naast de Arsenale en Giardini bezoeken aan diverse musea, paviljoens en eilanden. De leerlingen hebben veel gedaan, gezien, gesproken en inspiratie opgedaan. In oktober hebben alle leerlingen een week gewerkt in de tentoonstellingsruimte van Nest, wat resulteerde in een expositie met Pecha Kucha optredens van de bovenbouwleerlingen, posters van de onderbouw en 1-minutenfilmpjes van alle leerlingen. In het kader van festival Rewire heeft er een workshop klankschilderij maken plaatsgevonden bij Gemak in november. MUZIEK Interfaculteit School voor Jong Talent

Door verbeterde planning en intensievere coaching is de kwaliteit van de kamermuziek verbeterd. Het solfègeonderwijs dat al enige jaren in ontwikkeling was - gebaseerd op Kodály-methodiek- is nu gestabiliseerd. De internationalisering is actief aangepakt door een aantal collega-scholen in het buitenland te bezoeken, een tournee naar twee scholen in Engeland en door een tegenbezoek te organiseren. De samenwerking met het Nederlands Blazers Ensemble werd versterkt. De groep winnaars van een reeks workshops in het begin van 2013 door compositiedocent Calliope Tsoupaki, gekoppeld aan een compositieopdracht voor kamermuziek, was groter dan ooit. Leerlingen van de School voor Jong Talent voerden deze composities uit tijdens het Jong KC Zomerfestival, juli 2013 Eind februari reisde het Atheneum Kamerorkest (AKO) naar Engeland. De eerste dagen werden doorgebracht in de Yehudi Menuhin School, de befaamde opleidingsplek van uitzonderlijke muziektalenten waarmee al enige jaren intensief contact wordt onderhouden. In de YMS hebben de AKO-leden kamermuziek gemaakt met hun leeftijdgenoten aldaar. Tijdens de tournee gaf het AKO een concert in The Menuhin Hall. De tweede helft van het bezoek verbleef het orkest in Wells waar een tegenbezoek is gebracht aan het koor van Wells Cathedral, dat in 2010 Den Haag bezocht en Händels Messiah uitvoerde met het AKO. Het AKO gaf een concert in het nabijgelegen Wedmore en een lunchconcert gegeven in de kathedraal van Wells. Er werd een speciaal voor het koor van Wells en het AKO gecomponeerd werk uitgevoerd tijdens de Evensong in de kathedraal. Hulporganist Owain Park componeerde speciaal voor het bezoek Magnificat and Nunc Dimittis “The Wells Service”. In april was pianopedagoog Ruth Nye vanuit de YMS te gast in onze school. Ruth Nye is uitgenodigd om alle pianoleerlingen met haar kennis te kunnen laten maken, hetzij spelend, hetzij luisterend. Leerlingen uit de basisschool van de School voor Jong Talent gaven voor Utrechtse leeftijdgenoten op uitnodiging van Muziekcentrum Vredenburg een concert in Vredenburg Leeuwenberg in het kader van de ‘Kunstuitdaging’. In samenwerking met het Nederlands Blazers Ensemble is in september de dag van de jonge blazer georganiseerd. Hieruit is het jongjongNBE voortgekomen, een ensemble van kinderen, jonger dan 15 jaar. Dit ensemble repeteerde een aantal keren in ons conservatorium en gaf zijn eerste concert tijdens de finale van de december familieconcerten van het NBE. Activiteiten van het AKO waren o.m. de begeleiding van de finale Davina van Wely Concours in de Kleine Zaal van het Concertgebouw, concerten in Tilburg, Utrecht en Den Haag en de tournee naar Cobham en Wells in Engeland. Verdere activiteiten van Jong KC waren o.m. deelname aan het internationaal Vioolconcours Kloster Schöntal, Blokfluitcontactdag met Amerikaanse blokfluitdocent Nina Stern, het bezoek van het Orkest Menuhin School aan Den Haag en deelname aan het internationaal Pianoconocurs in Newcastle. Het Festival Youth Jazz Orchestra is een samenwerking van Jong KC met de vooropleidingen van de conservatoria van Amsterdam en Rotterdam én de Zuid-Hollandse muziekscholen. Het negende project van het Festitival Youth Jazz Orchestra had de titel 'Walk, don't run' en begon in de laatste week van augustus 2013 met een intensieve repetitieweek in Studio 1. Dit leidde tot concerten in Amsterdam, Den Haag, Brielle en Rotterdam. Beiaardier Joost van Balkom voerde de compositie Ros Beiaard uit van SvJT-leerling Pol van den Berg (*1996), geschreven in opdracht van stichting Jheronimus Bosch 500, een nieuw werk voor beiaard. De Bossche stichting verstrekt jaarlijks een opdracht aan de leerlingen. Eind september bracht het college van Burgemeester & Wethouders van Den Haag een werkbezoek. Na een gezamenlijke lunch met de directie van het conservatorium en de leiding van de School voor Jong Talent bezocht het college een les dans in het HBO, werd rondgeleid door het gebouw en genoot van een concert dat werd verzorgd door leerlingen uit de school.

Jaarverslag 2013

pagina 41


DANS Interfaculteit School voor Jong Talent

De informatie over de dansafdeling van de School voor Jong Talent is geïntegreerd in de voorgaande paragraaf ‘Dansvakopleiding’. Over het reguliere onderwijs van de School voor Jong Talent Algemene informatie Via een convenant zijn de Stichting Rijnlands Lyceum en de Haagsche Schoolvereeniging samenwerkingspartners. Ook is de School voor Jong Talent lid van het Pre University College van de Universiteit Leiden. Hierdoor kunnen de leerlingen desgewenst deelnemen aan het onderwijsprogramma aldaar. Met het Segbroek College (Den Haag) is er samenwerking op het gebied van het vak Kunstvak Muziek, waarbij leerlingen van genoemde scholen verrijkingsmodules volgen op het Koninklijk Conservatorium. Daarnaast onderhoudt de School voor Jong Talent contacten met partnerscholen in Veneto Vittorio, Praag, Dresden, Wells, Berlijn, Istanbul, Warschau en Cobham (Londen). Het jaar 2013 was een stabiel schooljaar. In dit verslag worden slechts de belangrijkste ontwikkelingen in 2013 vermeld.  





 



In december 2012 was het schoolplan 2012-2016 gereed. Dit schoolplan is leidend voor de komende 4 jaar. In 2010 vernamen wij van het Rijnlands Lyceum Wassenaar dat deze over enkele jaren het vmbo zal afstoten. Binnen de SvJT is er breed draagvlak, gesteund door het College van Bestuur, om jonge talenten met een vmbo-advies toch te blijven bedienen. In 2010 is een eerste stap gezet in de ontwikkeling van een specifiek traject voor deze (zeer kleine) groep leerlingen, zodat zij ook in de toekomst bij de SvJT welkom blijven. In 2012 is een eerste groep vmbo-leerlingen ingestroomd in een zgn. havo-kans klas (het HAStraject). Via dit HAS-traject kunnen leerlingen met een vmbo-advies alsnog doorstromen naar de havo (na eerst een staatsexamen vmbo te hebben afgelegd). In 2013 heeft een eerste groep leerlingen uit het HAStraject enkele staatsexamens afgelegd. In schooljaar 2013-2014 zal deze groep het volledige staatsexamen afgesloten hebben. Daarna stromen zij door naar het havo Met enige trots kunnen we vermelden dat in 2013 de langverwachte “DAMU-regeling” in de Staatscourant is gepubliceerd. Deze regeling maakt het mogelijk om dans- en muziekleerlingen meerdere vrijstellingen te verlenen binnen hun havo/vwo. De SvJT en het Gerrit van Veen college (Amsterdam) en de Havo voor Muziek & Dans (Rotterdam) hebben de stichting “DAMU” opgericht om de samenwerking met het Ministerie van OCW en de HBO-raad te waarborgen. De drie genoemde scholen zitten eveneens in het bestuur en zullen in de toekomst het DAMU-beleid doorontwikkelen In 2013 werden enkele gesprekken gevoerd met betrekking tot het ontwikkelen van jong talent tussen Codarts en het KC. Bij het schrijven van dit jaarverslag is inmiddels bekend geworden dat de fusie niet zal doorgaan. Echter, samenwerking blijft kansen bieden en SvJT en Codarts zullen daarin hun kansen blijven zoeken. De SvJT is nauw betrokken bij de nieuwbouwplannen aan het Spuiplein van het KC, NDT en RO. De directeur van de Interfaculteit SvJT maakt deel uit van de werkgroep die betrokken is bij deze nieuwbouw en bewaakt met name de belangen van de SvJT, met name de leeromgeving van de veelal minderjarige leerlingen. In 2013 is er een intensief scholingstraject geweest voor alle docenten van de SvJT (incl. muziek/dans/ beeldende kunst) onder leiding van het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum (APS). Gesprekstechnieken, professionalisering, organisatie en leerlingbegeleiding waren de hoofdonderwerpen. De scholing heeft geleid tot zeer concrete verbeterstappen die direct in werking zijn gezet. Daarnaast zal er voor het schooljaar 2014-2015 een vervolgtraject worden ontwikkeld dat de eerste scholingsronde doorzet en verder verdiept. Ook dit jaar heeft de school weer talloze voorstellingen, exposities en muziekuitvoeringen verzorgd. Nieuwe initiatieven waren onder andere de concertreis van het AKO in Engeland, de nieuwe relatie met partnerscholen in Istanbul door de Jazz leerlingen en de participatie in een tweetal projecten van Opera2Day. In het najaar werden wij benaderd door het Koninklijk Huis om een concert te verzorgen voor H.K.H Prinses Beatrix. Dit concert zal in het voorjaar van 2014 doorgang vinden.

Resultaten van het reguliere voortgezet onderwijs De examenresultaten in 2013 waren voor wat betreft het vmbo tl en het vwo uitstekend. In de havo-afdeling waren er 4 leerlingen niet geslaagd, hetgeen een wat tegenvallend resultaat is voor de SvJT. Schooltype

Aantal kandidaten

Geslaagd 2013

Vmbo (tl)

5

5

100%

Havo

16

12

75%

VWO

11

11

100%

Jaarverslag 2013

pagina 42


Schooltype

aantal kandidaten

vervolgstudie:

Vmbo (tl)

5

3 leerlingen doorgestroomd naar havo SvJT 1 leerling naar andere opleiding MBO 1 leerling doorgestroomd naar KC HBO dans

Havo

16

Atheneum

11

3 2 2 1 4 1 2

leerlingen zijn doorgestroomd naar vwo van de SvJT leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO beeldende kunst leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO Dans (KC) leerling is doorgestroomd naar HBO Dans (buitenland) leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO Muziek (KC) leerling doet 5 havo over leerlingen gaan andere HBO studie volgen (waarvan één in de VS)

6 leerlingen zijn doorgestroomd naar HBO muziek KC 1 leerling volgt een dubbelstudie KC - Universiteit Leiden 4 leerlingen zijn doorgestroomd naar universitaire studies

Kwaliteitszorg en studeerbaarheid binnen de instelling Kwaliteitszorg en kunstvakopleidingen Binnen het totale aanbod van opleidingsprogramma’s en onderwijsinstellingen van het hoger onderwijs nemen de kunstvakopleidingen ten aanzien van de kwaliteitsbewaking een eigen positie in als gevolg van de wijze waarop de beoordeling van de competentieontwikkeling, en in het bijzonder de beoordeling van het ambacht en de artistieke vermogens, plaatsvindt. De kritische succesfactor hierbij is de kwaliteit van de docenten. Daarom ook spannen wij ons permanent in om de ‘voorbeeldige’ docent aan te trekken die de praktijk van het kunstenaarsschap met zich meebrengt. Op grond van onze traditie van beoordelen zijn wij goed in staat om studenten te selecteren en de potentie tot excellentie te identificeren en verder tot bloei te brengen. In de wereld van de kunsten vinden beoordelingen immers voortdurend plaats: tijdens elke les, bij iedere werkbespreking, naar aanleiding van elke presentatie of voorspeelavond, binnen het curriculum en later in de praktijk. De door de Hogeschool gevoerde kwaliteitsbewaking zet in op het streven naar een continue verbetering van de beoordeling, de selectie, het onderwijsprogramma en de kwaliteit van de onderwijsgevenden. De eerste stap in de keten van kwaliteitsbewaking is het wegen van het artistieke vermogen en de artistieke potentie tijdens de aanmelding voor de kunstvakopleiding en in voorkomende gevallen zelfs al eerder, tijdens de vooropleidingen. Hogeschoolbrede benadering en facultaire autonomie gaan hand in hand Het College van Bestuur heeft ervoor gekozen de faculteiten op het gebied van de onderwijskundige aanpak en de onderwijskundige processen zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren. Voor een aantal andere beleidsterreinen, waaronder financiën en personeelszaken, kiest het college voor een hogeschoolbrede benadering, waarbij de faculteiten zelf de verantwoordelijkheid dragen voor de operationele uitvoering. Vanuit dit specifieke uitgangspunt is er bij de HdK sprake van een ‘platte’ organisatie waarin, binnen een centraal kader, de sturing op het niveau van de faculteiten een grote mate van autonomie heeft, die ruimte biedt aan de inhoudelijke eigenheid van KABK en KC. Veel van de afspraken is in protocollen vastgelegd. Maar vanwege de betrekkelijke kleinschaligheid met slechts twee faculteiten, elk met een eigen huisvesting en facultaire staf, vindt er ook veelvuldig informeel overleg plaats. Dat gebeurt in de dagelijkse routine van continue reflectie in onderlinge gesprekken tussen alle geledingen van de Hogeschool: via de korte lijnen tussen docent en student – binnen en buiten de lessituatie –, tussen leidinggevende en medewerker en ook tussen personeel of studenten onderling. Juist omdat de zich ook sterk op de inhoud van het eigen kunstonderwijs richtende directeuren van de KABK en het KC het College van Bestuur vormen en hun relatie met de onderwijsprocessen direct is, is er sprake van een efficiënte en effectieve organisatie- en beslissingsstructuur. Kwaliteitscultuur Binnen de HdK is sprake van een intrinsieke cultuur van kwaliteit, gericht op permanente verbetering van de ‘studieomgeving’, immaterieel en materieel. Immaterieel via doordachte onderwijsprogramma’s, een inspirerende atmosfeer waarin verdiepende, verhelderende en vernieuwende impulsen van praktische en intellectuele aard kunnen inwerken op de vorming van het individuele talent en door actieve inbreng van het werkveld, nationaal en internationaal. Materieel via de vele voorzieningen, via het werving- en selectiebeleid en aan de hand van uit de weten regelgeving voortgekomen protocollen rondom governance, het personeelsbeleid en de rechtsbescherming van de student. Het huidige peil van de kwaliteitscultuur is bereikt na een jarenlang geleidelijk proces en wordt zowel informeel als formeel in stand gehouden. Informeel in de dagelijkse routine van continue reflectie in onderlinge gesprekken tussen alle geledingen van de Hogeschool: via de korte lijnen tussen docent en student – binnen en buiten de lessituatie –, tussen leidinggevende en medewerker en ook tussen personeel of studenten onderling.

Jaarverslag 2013

pagina 43


Formeel door het stelsel van kwaliteitszorg en velerlei geformaliseerd overleg op het niveau van instellingsbestuur, hoofddocenten/coördinatoren, docenten, Opleidingscommissies, Examencommissies, tutoren, decanaat, vertrouwenspersonen, medezeggenschap, et cetera. Vermeldenswaardig in dit kader is het gegeven dat het College van Bestuur wordt gevormd door de faculteitsdirecteuren van de KABK en het KC. Juist doordat zij zich ook sterk op de inhoud van het kunstonderwijs op hun eigen faculteit richten en hun relatie met de onderwijsprocessen vrij direct is, zijn dankzij dit bewust gekozen bestuursmodel de formele en informele lijnen soms met elkaar vervlochten. Zo nemen de directeuren zo veel mogelijk zitting in de commissie van examinatoren voor de beoordeling van eindexamens, om zicht te houden op de kwaliteit van het behaalde eindresultaat. Centraal in de monitoring van de onderwijskwaliteit staan de veelvuldige en veelvormige studentenbeoordelingen: tijdens de (wekelijkse) les, bij iedere werkbespreking, naar aanleiding van een presentatie of voorspeelavond en uiteraard tijdens de formele beoordelingsmomenten door een breed samengestelde commissie. De diverse evaluaties door de afdelingen Kwaliteitszorg worden benut om zicht te krijgen op hoe de studie- en werkomgeving door (ex)studenten en personeel ervaren worden en om waar nodig verbeteracies te ondernemen. Bij het borgen en waar mogelijk verbeteren van haar kwaliteitscultuur gaat de Hogeschool ervan uit dat ze een helder zicht heeft op de nationale en internationale kwaliteit van kunstbeoefening, onderwijs en onderzoek. Het merendeel van de docenten is op hoog niveau als kunstenaar, beschouwer, organisator of onderzoeker actief. De Hogeschool beschikt over een uitstekend netwerk van contacten in binnen- en buitenland. De bestuurders, directieleden en diverse docenten participeren in een groot aantal besturen van lokale, regionale, landelijke en internationale culturele organisaties. Internationale beoordelingen en vergelijkingen vinden (in eerste instantie bij wijze van experiment op het KC) plaats door middel van internationale accreditatieprocessen en de inzet van internationale examinatoren. Er is dus veel kennis en een goed ontwikkeld oordelend vermogen in huis. Het realiseren van vernieuwingen, actualisaties en verbeteringen wordt binnen de HdK gezien als een geleidelijk en doorgaand proces van uitproberen, evalueren, opnieuw overwegen en bijstellen. Daarbij is het van het grootste belang dat de sleutelfiguren binnen de organisatie zich kwetsbaar durven op te stellen en vanuit een open houding met elkaar de dialoog aangaan. De medewerkers worden op die ‘kwaliteit’ geselecteerd en vormen als zodanig een cruciaal onderdeel van de kwaliteitscultuur.


Vreemde ogen dwingen In het kader van de brancheafspraken om samenwerkingsprojecten op te zetten rondom externe validering participeert de HdK in twee projecten: a) het KC is initiatiefnemer en penvoerder van de landelijke pilot voor het gemeenschappelijk toetsen van muziekexamens op internationaal niveau i.s.m. Codarts Rotterdam, Norwegian Academy of Music Oslo, Sibelius Academy Helsinki en de Guildhall School of Music and Drama London. b) de KABK participeert in de pilot om gemeenschappelijke kaders te ontwikkelen voor de toetsing van het reflexieve aspect aan het einde van een studie in het kunstvakonderwijs, samen met de Gerrit Rietveld Academie, de AHK, Codarts, HKU, ArtEZ en de Design Academy.

KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Bij de interne kwaliteitszorg van de KABK zijn medewerkers, studenten, alumni en het werkveld van de studierichtingen actief betrokken. Zowel academiebreed als binnen de studierichtingen wordt groot belang gehecht aan het kwaliteitsbeleid. De Academie peilt de mening over het onderwijs en de resultaten. Dit gebeurt intern bij studenten en medewerkers en extern bij oud-studenten, gecommitteerden, belangrijke personen in de wereld van kunst en ontwerp, stagebedrijven en kunstinstellingen in het werkveld. Examencommissie KABK De Examencommissie is in het verslagjaar achtmaal bij elkaar gekomen, waarvan tweemaal direct na de collectieve beoordelingen. De faculteitsdirecteur woonden enkele keren (delen van) de vergaderingen bij om zo nodig direct vragen te beantwoorden en zaken toe te lichten. In mei heeft de Commissie een Huishoudelijk Reglement vastgesteld. De digitaliserering van het beoordelingssysteem is nagenoeg afgerond. De Commissie maakte gebruik van de Handreiking Examencommissies van de HBO-raad als leidraad voor haar werkzaamheden en heeft kennis genomen van het Eindrapport ‘Vreemde ogen dwingen’ van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger beroepsonderwijs. In 2014 zal een extern lid aan de commissie worden toegevoegd. Een uitvoeriger jaarverslag is voorhanden. Opleidingscommissie KABK De KABK kent een gezamenlijke opleidingscommissie voor alle opleidingen van de KABK. In het jaar 2013 is de Opleidingscommissie tweemaal bij elkaar geweest. Daarin is onder meer aandacht besteed aan de werkwijze van de commissie zelf en vanzelfsprekend de aankomende accreditatie. De notulen worden naar de directeur en de hoofden toegestuurd. In het vervolg zal per bijeenkomst van de opleidingscommissie een specifieke thema

Jaarverslag 2013

pagina 44


worden geagendeerd, waarop dieper wordt ingegaan. Op die manier verwachten we de rol van de commissie verder te kunnen versterken en haar meer te kunnen betrekken in ontwikkelingen binnen de academie op langere termijn. De directeur woont gewoontegetrouw een deel van de vergadering bij waardoor de lijnen tussen de commissieleden en de directie kort zijn.


Op basis van onze doelstellingen, ervaringen met eerdere accreditaties en de rapportages die hieruit voortkwamen, is een kwaliteitsplan gedefinieerd dat periodiek wordt geactualiseerd en daarmee een kader biedt voor alle activiteiten op dit terrein. In 2013 heeft dit geleid tot diverse onderzoeken onder alumni, studenten, studiestakers en docenten. In veel gevallen een periodieke herhaling volgens gestandaardiseerde onderzoeksmethoden. De resultaten hiervan hebben in een aantal gevallen tot nieuwe vragen en inzichten geleid. Examencommissie KC In de EC zijn alle opleidingen van het KC vertegenwoordigd, de bacheloropleidingen Dans, Docent Muziek, Muziek, en de Masteropleidingen Muziek, Sonologie en Opera. De Examencommissie van het KC is in het verslag jaar 8 x bijeen geweest. De samenstelling is ten opzichte van 2012 ongewijzigd. Adviezen zijn uitgebracht ten aanzien van de Onderwijs- en Examenregeling, de Richtlijnen voor presentaties en examens Bachelor Muziek en Master Muziek en het Handboek voor voorzitters van commissies der examinatoren. Verder heeft de EC de deadlines voor het aanvragen van vrijstellingen aangescherpt en een bijdrage geleverd t.b.v. de Instellingsaudit. Naar aanleiding van observaties van EC-leden tijdens de steekproefsgewijze bezoeken aan examens zijn er aanbevelingen aan de directie gedaan, wat er onder andere toe geleid heeft dat er meer aandacht komt voor de beoordeling van de Masterplannen. De commissie heeft een aantal experimenten rond toetsing goedgekeurd waarbij internationale examinatoren en studenten zijn ingezet. Deze experimenten als ook de steekproefsgewijze bezoeken door EC-leden aan examens, hebben geleid tot meer zorgvuldigheid en objectivering bij de afname van examens. De Examencommissie heeft de uitkomst van de evaluatie onder externe examinatoren besproken en de enquêteformulieren voor de volgende ronde aangepast. Ten behoeve van de beoordeling van de vakkenbeschrijvingen zijn toetscommissies per afdeling benoemd. Daarnaast heeft de commissie zich bezig gehouden met reguliere zaken zoals het behandelen van vrijstellingsaanvragen, verzoeken tot uitstel van examens en het opstellen van een jaarverslag over 2012 – 2013. In het kader van deskundigheidsbevordering hebben enkele leden deelgenomen aan een training voor leden van examencommissies die wordt georganiseerd door de Vereniging Hogescholen. Opleidingscommissie KC De Opleidingscommissie van het KC bestaat uit docenten en studenten van verschillende afdelingen. In dit verslagjaar is de Opleidingscommissie maandelijks, in totaal achtmaal, bijeengeweest. Halverwege het jaar is een nieuwe studentvoorzitter aangetreden. De commissie is betrokken geweest bij de actualisatie van de Onderwijs- en Examenregeling en de Richtlijnen voor presentaties en examens Bachelor en Master. Verschillende coördinatoren zijn uitgenodigd om te komen vertellen over ontwikkelingen binnen het curriculum en met Kwaliteitszorg is uitgebreid gesproken over aanpassing van het Verbeterprogramma KC, daaruit voortvloeiende acties en de totstandkoming alsmede de resultaten van het Student Tevredenheid Onderzoek. Regelmatig worden resultaten van vakevaluaties aan de commissie voorgelegd en besproken. Mede op grond van de opmerkingen van de commissie is er een onderzoek gestart naar de educatieve vakken. Verschillende leden hebben gesprekken gevoerd met het visitatiepanel i.v.m. de Instellingstoets. De commissie heeft in de laatste bijeenkomst van het studiejaar 2012-2013 ook het eigen functioneren uitgebreid onder de loep genomen. De commissie wil meer bekendheid verwerven bij de achterban en heeft daartoe verschillende initiatieven genomen. De verslagen worden op Intranet gepubliceerd en de voorzitter schrijft regelmatig een stukje voor de Nieuwsbrief. Ter vergroting van het draagvlak streeft de commissie naar uitbreiding met leden uit meer afdelingen.

Jaarverslag 2013

pagina 45


4. ONDERZOEK De Hogeschool streeft er naar om de resultaten van onderzoek permanent van invloed te laten zijn op het onderwijs, om via onderzoek de verbinding tussen kunst en wetenschap te versterken, om de kenniscirculatie tussen het beroepenveld en het onderwijs te stimuleren en om de doorstroom talentontwikkelingvooropleidingstrajecten-bachelor-master-PhD-lifelong learning en het alumnibeleid te versterken. In dat kader wordt aan alumni en docenten van de Hogeschool de gelegenheid geboden om te promoveren, mogelijk gemaakt door de gemeenschappelijke regeling met de Universiteit Leiden.

Onderzoek in bachelor- en masteronderwijs Al in de bacheloropleidingen wordt aandacht besteed aan onderzoeksgerelateerde activiteiten. De student leert een onderzoekende, kritische houding te ontwikkelen, die zich manifesteert in het eigen werk, in papers en – waar aan de orde – in een eindscriptie. Het gaat om reflecteren, kritisch beschouwen en het analyseren van eigen en andermans werk in historisch en eigentijds perspectief. Om dit naar behoren te kunnen doen, wordt onderzoek gedaan naar het hoe en waarom van eerder en elders ontwikkeld werk. Bij het KC zien we dit bijvoorbeeld in de muziektheoretische scholing die een noodzakelijke achtergrond en voedingsbodem vormt voor het ontwikkelen van het muzikaal talent. Bij de KABK zien we het terug in vakken als mode- of fotografiebeschouwing en conceptontwikkeling, maar ook in de onderzoeksgerichte opzet van de hogere leerjaren. Bij sommige afdelingen zetten studenten hun eigen onderzoek op, maar andere afdelingen kennen onderzoeksgroepen.

Onderzoek in doctoraatstrajecten: de derde cyclus Met het initiëren en implementeren van de doctoraatstrajecten docARTES en PhDArts heeft de Hogeschool rechtstreeks toegang tot het doctoraat. Geen enkele andere kunstopleiding heeft een vergelijkbaar arrangement met een (naburige) universiteit. Onze zusterinstelling, het Conservatorium van Amsterdam, doet mee aan docARTES en heeft via één bijzondere hoogleraar een entree bij de Universiteit van Amsterdam. Het Leidse hooglerarenkorps wordt thans gesierd door een imposant gezelschap kunstenaars/hoogleraren: Koopman (oude muziek), De Leeuw (20e/21e eeuw), Andriessen (compositie), Unger (typografie), Bor (extraeuropean performing arts) en De Ruiter (relatie wo/kuo), binnenkort aan te vullen met leerstoelen beeldende kunst en vormgeving, artistiek onderzoek en opvolgers van (a.s.) emeriti. De derde cyclus is echter meer dan doctoraatstrajecten. In enkele ons omringende landen zijn inmiddels structuren ontstaan voor onderzoek en onderwijs op dit terrein door en voor research-fellows en doctorandi, al dan niet in projectvorm (Groot-Brittannië, Noorwegen, Zweden, Oostenrijk). De Hogeschool tracht in Nederland het centrale punt te worden voor dergelijke ontwikkelingen. PhDArts en docARTES onderscheiden zich van de meeste buitenlandse PhD-trajecten voor kunstenaars/ onderzoekers doordat de nadruk sterk ligt op de verdere ontwikkeling van de artistieke praktijk en op een hoog niveau van kunstenaarschap. Daaruit komen de onderzoeksvragen voort die de praktijk beïnvloeden, net zoals de zich ontwikkelende praktijk op haar beurt weer het onderzoek stuurt. Sinds het begin van het eerste (muziek)traject in 2004 is er inmiddels sprake van 20 gepromoveerden, terwijl in 2014 minstens 6 promotietrajecten zullen worden afgerond.

in 2013 gepromoveerd van 2009 t/m 2013 gepromoveerd voor 2014 voorzien thans bezig van de 20 gepromoveerden* van de 57 promovendi**

6 4 12 12 13

totaal 7: 20:

docARTES 4 12

PhDArts 2 2

Typografie 1 4

diversen 2

7: 57:

5 30

1 14

3

1 10

alumni Hogeschool der Kunsten Den Haag: (oud)docenten Hogeschool der Kunsten Den Haag: alumni Hogeschool der Kunsten Den Haag: (oud)docenten Hogeschool der Kunsten Den Haag: medewerkers van de HdK die promovendi begeleiden:

*

exclusief diegenen die buiten de AdK promoveerden, zoals lector Janneke Wesseling en afdelingshoofd Sonologie Kees Tazelaar. ** exclusief diegenen die buiten de AdK een promotietraject volgen. De Hogeschool der Kunsten en de Universiteit Leiden ambiëren te dien aanzien het penvoerderschap van een internationaal toonaangevende landelijke voorziening voor artistiek onderzoek. Het visiedocument “Voorziening onderzoek in de kunsten” is namens een aantal initiatiefnemers vanuit de Academie der Kunsten van de Universiteit Leiden en onze Hogeschool der Kunsten aangeboden aan het Ministerie van OCW, na vooroverleg

Jaarverslag 2013

pagina 46


met KNAW, NWO en OCW. Dit voorstel overstijgt het HBO-KUO en dus ook de sector, omdat er o.a. vanwege het promotierecht, maar ook de inmiddels gegroeide praktijk, eveneens een wo-component mee verbonden is. 5 van de (oud-)docenten van de Hogeschool die in 2013 een doctoraatstraject binnen de AdK volgden, werden hierbij in 2013 door de Hogeschool gefaciliteerd in tijd en/of geld uit de rijksbijdrage voor promotievouchers. Voor toekenning heeft de Hogeschool criteria vastgelegd in de “Stimuleringsregeling Promotietrajecten HdK”. Daarnaast heeft een aantal docenten uren toebedeeld gekregen voor specifieke scholings-, onderzoeks- en mastertrajecten. Alles tezamen is hiermee op jaarbasis circa € 300.000 aan loonkosten gemoeid. Het gaat te allen tijde om eminente kunstenaars wier praktijk vragen oproept die door onderzoek gearticuleerd en geanalyseerd kunnen worden. Zulk onderzoek ontsluit nieuwe gebieden voor kunstenaars en wetenschappers en draagt daarmee bij tot ontwikkeling van de kunsten en haar interactie met andere disciplines. De doctoraatstrajecten worden begeleid door een kleine staf bestaande uit drie coördinatoren met bescheiden administratieve ondersteuning.

Lectoraten In 2013 faciliteerde de Hogeschool vier lectoraten: Janneke Wesseling: Kunst Theorie en Praktijk (sinds 01-02-2007) Henk Borgdorff: Onderzoek in de Kunsten (sinds 01-09-2010) Jan Jongert: Inside flows (sinds 01-11-2010) Yolande Kolstee: Innovatieve visualisatietechnieken in het kunstonderwijs (sinds 01-01-2011) De lectoraten zijn een schakel tussen bachelor-, master- en PhD-niveau en vervullen daarom bij het onderzoek op al deze niveaus – op discipline-eigen wijze, structureel of incidenteel – een initiërende, faciliterende en stimulerende rol. De kenniskringen van de lectoraten zijn een vrijplaats waarbinnen onderzoek in relatie tot de kunsten vanuit meerdere perspectieven bevraagd en omschreven kan worden. Het bespreken van de onderzoeksprojecten van de leden binnen de kenniskring, veelal docenten van de HdK, geeft een intellectuele stimulans en voeding aan de onderzoeker, de kenniskring en het onderwijs op beide faculteiten. Ook is het een taak van lectoren om nieuwe onderwijsvormen te ontwikkelen en aan te sturen, en de wisselwerking tussen theorie en praktijk in het onderwijs te bevorderen. De inhoud en resultaten van het onderzoek leiden tot nieuwe lesvormen. Lectoraat Kunst Theorie en Praktijk (KTP) Het lectoraat KTP heeft zich in ook 2013 in hoofdlijnen gericht op de integratie van praktijk- en theorieonderwijs en op het stimuleren van onderzoek bij studenten en docenten. Meer specifiek: -De verdere ontwikkeling van het DOK-project, een pilotproject voor studenten en docenten op het gebied van onderwijsvernieuwing, waarbij praktijk- en theoriedocenten nauw samenwerken. -De opzet en uitvoering van een academiebreed theorieprogramma voor de propedeuse, getiteld Reseach & Discourse. -De kenniskring richt zich, behalve op het onderzoek van de individuele leden, op het thema van kunst en ambacht. Een studiedag over dit onderwerp is in voorbereiding. -In het kader van het Honours Programme zijn opnieuw interdisciplinaire cursussen opgezet. - Het theorieoverleg is ondermeer bezig met de voorbereiding van een tweede Landelijke Dag van de Theorie. In 2013 verscheen, als uitkomst van de eerste landelijke theoriedag, de bundel Veranderend kunstonderwijs. De plaats van theorie aan de kunstacademie. Red. O. Schilstra en J.Wesseling, Den Haag: Hogeschool der Kunsten, 2013). Het lectoraat KTP heeft een nieuwe website ontwikkeld i.s.m. Mevis & van Deursen. De website functioneer ter informatie en als archief. In september 2013 is lector Janneke Wesseling gepromoveerd aan de Universiteit Leiden, op het proefschrift De volmaakte beschouwer. De ervaring van het kunstwerk en de actualiteit van de receptie-esthetica. Lectoraat Onderzoek in de kunsten Het lectoraat heeft zich in 2013 gericht op (1) de verstering van de onderwijscomponent in het onderwijs op bachelor- en masterniveau, o.a. door de voorbereiding van de invoering van elementaire onderzoeksvaardigheden in de bachelor en de introductie van de Research Catalogue in de master, (2) de begeleiding van het onderzoek van docenten (de kenniskring en de ’master circle’) en (3) het eigen onderzoek, resulterend in Michael Schwab & Henk Borgdorff, 2014. The Exposition of Artistic Research: Publishing Art in Academia (Leiden: LUP). Daarnaast heeft het lectoraat zich in de verslagperiode meer naar buiten gericht op diverse activiteiten, uiteenlopend van adviescommissies/werkgroepen (Vereniging Hogescholen, Taskforce KUO, KNAW, SHARE, 3e cyclus in Noorwegen, Zweden en Finland), beoordelingscommissies (KU Leuven, ERC), seminars (Venetië, Zürich, Wenen) en redactiewerk (Journal for Artistic Research). Lectoraat INSIDEflows Het lectoraat INSIDEflows heeft in 2013 de verworven kennis uit de eerste twee jaren gebundeld uitgegeven en in Londen met een solotentoonstelling gepresenteerd. Deze activiteiten leidden mede door de inzet van assistent Lizanne Dirkx tot een inhoudelijke verscherping. De inhoud op het open source kennisplatform is verbreed met tientallen voorbeelden en uitgebreid met kennisbronnen. In de aan onderwijs gerelateerde activiteiten zijn nieuwe manieren gevonden om onderzoek verder te integreren in het ontwerpopgaven van de

Jaarverslag 2013

pagina 47


groeiende groep Masterstudenten van INSIDE o.a. door meer ondersteunend te werken bij de studioprojecten. Voor de stroomcategorieën 'anorganisch materiaal' en 'gebruikers' werden casestudies geanalyseerd. De studenten hebben ook speciaal voor het lectoraat ontwikkelde visualisatie software getest als basis voor een online toepasbaar pakket. Het niveau van het onderzoekswerk van studenten sluit dit jaar voor het eerst aan bij de ambitie maar het inzetten van onderzoek in ontwerp verdient nog meer aandacht. Eind 2013 is gestart met een grondige evaluatie van de rol van Flows binnen het masterprogramma en de KABK. Samen met Marije van Zomeren presenteer ik deze met aanbevelingen voor de toekomst medio 2014. Lectoraat Innovatieve Visualisatietechnieken (IVT) Het afgelopen jaar stond in het teken van het bevorderen van de zichtbaarheid van het Lectoraat IVT zowel binnen de academie als voor partijen van buiten. Dit leidde tot een aantal onderwijs activiteiten binnen de Academie (Pop-Up Galleries). Op de deelterreinen van het IVT onderzoek is voortgang geboekt: een publiekstevredenheid onderzoek is uitgevoerd in het Catharijne Convent. Er is een landelijke bijeenkomst georganiseerd over de plaats van digitale technieken in het kunstonderwijs met zo’n 60 externe bezoekers en is er een – helaas niet gehonoreerde - aanvraag gedaan om de internationaal hoog aangeschreven Media Art History Conferentie in 2015 naar Den Haag te halen. Tot slot is het Lectoraat IVT een onderzoek gestart naar de wenselijkheid van een zwaartepunt Digitale Technieken in het kunstonderwijs met behulp van SIA: Stichting Innovatie Alliantie.

Overig onderzoek Vanuit het lectoraat ‘Onderzoek in de kunsten’ is een serie bijeenkomsten georganiseerd als bijdrage aan de verdere professionalisering van docenten met betrekking tot onderzoek. Hiervoor zijn binnen het KC zogeheten ‘focusgroepen’ samengesteld bestaande uit docenten en andere sleutelfiguren die met onderzoek bezig zijn. Het lectoraat ‘Kunst Theorie en Praktijk’ organiseerde op de KABK tot nu toe tweemaal de Dag van Onderwijs en Onderzoek. Tijdens deze dagen presenteren lectoren, kenniskringleden en promovendi hun state of the art. De bijeenkomsten hebben tot doel een beeld te krijgen van de huidige invulling van onderzoek binnen de onderwijsprogramma’s van de Hogeschool en het gesprek hierover hogeschoolbreed op gang te brengen. Hierbij wordt recht gedaan aan de verscheidenheid aan typen, niveaus en domeinen van onderzoek. In 2013 hebben 9 theoriedocenten zich ingeschreven voor een masteropleiding. Zij hebben daarbij gebruikt gemaakt van de regeling van de lerarenbeurs. De inhoud van hun studie spitst zich toe op onderzoek op het gebied van leerstrategieën (methodiek) in relatie tot het vakgebied van de muziektheorie en het muziektheorieonderwijs. Gedurende de studiejaren 2013-2014 en 2014-2015 komen zij eens per maand bijeen in een ‘mastercircle’ onder leiding van lector Henk Borgdorff. In maart 2015 zullen zij hun onderzoeksresultaten presenteren in een research-symposium. De deskundigheidsbevordering van een groot deel van het theoriedocententeam is direct van invloed op de curriculumontwikkeling voor de bacheloropleidingen Muziek en Docent Muziek. Tenslotte is in 2013 onderzoek gedaan in het kader van het RAAK-project AR-VIP, toegekend door de Stichting Innovatie Alliantie (SIA) in het kader van de OCW-subsidieregeling “Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie” (RAAK). Het is een goed voorbeeld van een publiek-privaat arrangement. AR-VIP: Augmented Reality, Visualisatie, Interactie, Perceptie in het kader van RAAK-Pro, met lector Yolande Kolstee als projectleider; dit vierjarige project – met RAAK-Pro subsidie expliciet voor onderzoek – bouwt vanuit het nieuwe AR Lab voort op het eerdere AR+RFID Lab. Het AR Lab is gesitueerd in de Koninklijke Academie en belichaamt een structurele samenwerking tussen de Hogeschool, TU-Delft en Media Technology van Universiteit Leiden en wil zich ontwikkelen tot een virtueel en fysiek expertise centrum voor nieuwe visualisatietechnieken in het kunst onderwijs. Hierop preludeert de nieuwe website: www. ARLab.nl.

Jaarverslag 2013

pagina 48


Jaarverslag 2013

pagina 49


5. STUDENTEN Ontwikkelingen in de studentenpopulatie


Ingeschreven studenten HBO-afdeling

Studiejaar 08 09 09 10

10 11

11 12

12 13

13 14

1755

1819

1783

1720

1672

1543

Instroom: Aantal instromende studenten HBO

679

728

621

420

416

425

Uitstroom: Aantal geslaagden einddiploma Aantal studiestakers

385 201

412 245

405 190

415 191

422 161

Juli 2013 Juli 2013

Specificaties per faculteit zijn opgenomen in bijlage III

Tabel leeftijdsopbouw studenten naar geslacht KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving


Leeftijdsopbouw naar geslacht en naar studievorm voltijd / deeltijd (aanwezige studenten 30-09-13) Leeftijdklasse 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 Totaal

Man 13 161 81 18 6 3 1 3

Vrouw 44 365 102 30 12 10 7 7

VT 56 511 155 20 6 0 0 0

DT 1 6 28 28 12 13 8 10

Totaal 57 517 183 48 18 13 8 10

286

568

748

106

854

Leeftijdklasse 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 Totaal

Man 34 172 108 42 8 6 4 1 1 1 1 378

Vrouw 39 136 112 16 4 2 0 1 1 0 0 311

Totaal 73 308 220 58 12 8 4 2 2 1 1 689

Jaarverslag 2013

pagina 50


Aantal studenten per studierichting 30-09-2013 KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Studierichting Beeldende Kunst ArtScience

Fotografie Grafisch Ontwerpen Interactive Media Design Textiel en Mode Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen

Bacheloropleiding Autonome Beeldende Kunst (croho 39110) 192 29 subtotaal 221 Bacheloropleiding Vormgeving (croho 39111) 166 214 58 58 111

-

-

subtotaal 607 Type and Media (croho 49106) Interior Architecture (croho 49238)

Masteropleidingen -

subtotaal totaal

10 16

828

26 854


Studierichting Klassieke Muziek Jazz Oude Muziek en Historische Uitvoeringspraktijk Directie Theorie der Muziek Kerkmuziek en orgel Compositie Art of Sound Sonologie Zang Orkestspel Muziektheater T.I.M.E. ArtScience Onderzoek in de Kunsten Muziekpedagogiek Music Master New Audiences and Innovative Practice subtotaal 387

Sonologie

Bacheloropleiding Muziek (croho 34739)

Masteropleiding Muziek (croho 44739)

135 54 62

66 27 41

7 2 1+2 20 35 26 43 -

3 10 2+4 13 (zie onder croho 49104)

18 8 11 14 9 6

(zie onder croho 39110)

233

Masteropleiding Sonologie (croho 49104) 16 Masteropleiding Opera (croho 49105) 6

-

Opera

Bacheloropleiding Docent Muziek (croho 39112) 38 Bacheloropleiding Dans (croho 34798) 70 (SvJT) + 10 (HBO)*

Docent Muziek

Uitvoerend danser subtotaal totaal

-

-

435

255 690

*Het betreft hier het totaal aantal studenten van de Dansvakopleiding. De Bachelor Dans is zowel in jaren als studiepunten verspreid over negen à tien jaar, waarvan de eerste zeven à acht jaar samenvallen met het regulier primair en voortgezet onderwijs.

Jaarverslag 2013

pagina 51


Tabel leeftijdsopbouw studenten naar herkomst KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Leeftijdklasse

Totaal

VT

EU

niet-EER

57

56

DT 1

Ned

15-19

37

9

11

Totaal 57

20-24

517

511

6

406

73

38

517

25-29

183

155

28

112

46

25

183

30-34

48

20

28

30

6

12

48

35-39

18

6

12

10

4

4

18

40-44

13

0

13

11

2

0

13

45-49

8

0

8

7

1

0

8

50-54

10

0

10

7

3

0

10

854

748

106

620

144

90

854

55-59 60-64 Totaal KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Bachelor (Muziek/Docent Muziek/ Dans)

Master (Muziek/Sonologie/Opera)

Leeftijdsklasse

Ned

EU

Ned

EU

niet-EER

Totaal

Totaal

15-19

57

9

7

73

0

0

0

0

73

20-24

110

93

31

234

42

25

7

74

308

25-29

16

66

23

105

31

53

31

115

220

30-34

1

12

4

17

5

21

15

41

58

35-39

2

1

3

1

3

5

9

12

40-44

1

1

2

5

7

8

45-49

1

1

3

3

4

50-54

0

0

2

2

2

55-59

0

0

2

2

2

60-64

0

0

1

1

1

65-69

1

1

0

1

Totaal

189

254

689

181

niet-EER Totaal

65

435

89

107

58

Wervingsbeleid HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

De faculteiten van de Hogeschool hebben een rijke en lange traditie. Hierdoor zijn de (internationale) signatuur en statuur van de KABK en het KC bij aankomende studenten bekend. De Hogeschool kiest voor een studentenwerving die erop gericht is om studenten aan te trekken voor wie de HdK hun eerste keus is; er worden bijvoorbeeld vele externe openbare activiteiten ontplooid om uiting te geven aan wat de faculteiten op het gebied van de kunsten en het kunstonderwijs te bieden hebben. Te denken valt aan festivals, open dagen, openbare (eindexamen)concerten en voorstellingen, eindexamenexposities, modeshows en tentoonstellingen. Pers en relaties worden door beide faculteiten goed op de hoogte gehouden van dergelijke activiteiten. Aankomende studenten kunnen veel informatie vinden via de websites en de verschillende brochures. Daarnaast wordt de naam en faam van de HdK verspreid via docenten, stagebedrijven, alumni en studenten.

Jaarverslag 2013

pagina 52


De KABK steekt veel tijd en energie in de individuele benadering en begeleiding van potentiële studenten die zich gedurende het gehele studiejaar aandienen via de spreekuren van de hoofddocenten. Tegelijkertijd is de Academie actief om jonge scholieren beter voor te bereiden op het kunstonderwijs door samen met lokale scholen een voortraject binnen het middelbaar onderwijs te ontwikkelen. Op het KC bestaat er de mogelijkheid tot het volgen van proeflessen. Beide faculteiten hebben van oudsher veel profijt van de doorstroom via de School voor Jong Talent, het voorbereidend jaar en andere voortrajecten. Ook is de HdK begonnen internationale wervingsactiviteiten te ontwikkelen met als doel internationaal talent nog beter te kunnen scouten en voor een studie op de Hogeschool te interesseren. Zo houdt de KABK nauw contact met het netwerk van NESO kantoren van de NUFFIC en is het KC begonnen met het organiseren van audities in het buitenland.

Toelating en selectie HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

De HdK wil zich profileren als hogeschool met een brede vooropleiding in de kunsten. In de bijna 60 jaar van haar bestaan heeft de afdeling ‘School voor Jong Talent’ – inmiddels een interfaculteit van de HdK – zich ontwikkeld tot een vooraanstaand onderdeel van de landelijke infrastructuur als vooropleiding en expertisecentrum voor begeleiding en scouting van toptalent voor muziek, dans en beeldende kunst en vormgeving. Ook via intensieve samenwerking met diverse scholen in het voortgezet onderwijs, vooral voor de beeldende kunsten, en een eigen groeiend – helaas nog onbekostigd – voorbereidend jaar, wordt jong talent gescout en beter voorbereid. Het beleid van de Hogeschool is erop gericht de aansluiting op het hoger beroepsonderwijs voor instromers afkomstig uit het voortgezet onderwijs en het beroepsonderwijs (als bedoeld in de Wet Educatie en Beroepsonderwijs) permanent te optimaliseren. De mogelijkheid om in het kader van een voortraject voor de opleidingen Beeldende Kunst, Vormgeving, Muziek of Docent Muziek al tijdens de periode van secundair onderwijs deel te nemen aan activiteiten van de Hogeschool draagt daaraan bij uitstek bij. Voor de opleiding Dans blijkt, mede gezien het profiel van de opleiding als topopleiding voor het klassieke ballet, de eigen infrastructuur van ‘Dansvakopleiding plus School voor Jong Talent’ voor leerlingen vanaf tien jaar de enige serieuze mogelijkheid. In de hbo-fase is slechts een beperkte instroom gelet op het hoge instapniveau. In de School voor Jong Talent (onderwijssoorten: primair onderwijs groep 7 en 8, Vmbo-theoretische leerweg, Havo, Atheneum en Gymnasium) kunnen getalenteerde leerlingen na een op de discipline afgestemde toelatingsprocedure terecht voor de Dansvakopleiding of de vooropleidingen Beeldende Kunsten en Vormgeving of Muziek. De gecombineerde vooropleiding integreert optimaal het algemeen voorbereidend onderwijs met het voorbereidend kunstvakonderwijs.

Voortrajectmogelijkheden Hogeschool der Kunsten Den Haag Wat

Hoe

Voor wie

Oriëntatiecursus KABK

30 zaterdagen

belangstellenden

JWC-klas

CKV-vakken tijdens het schooljaar

leerlingen VO-scholen

Geïntegreerde vooropleiding muziek, dans,

Dagonderwijs via de

getalenteerde leerlingen na

beeldende kunst en vormgeving

School voor Jong Talent (PO en VO)

toelatingsonderzoek

Speciale voorbereidende klas muziek / docent

Programma op

leerlingen die elders PO, VO of

muziek / beeldende kunst en vormgeving

individuele basis

MBO volgen

Voorbereidend jaar muziek, docent muziek,

Cursusjaar

potentiële studenten na

dans, beeldende kunst en vormgeving

afsluiting van VO of MBO

De HdK wil zijn expertise over talentontwikkeling delen en verder ontwikkelen, en is samen met Codarts Rotterdam en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten penvoerder van de Taskforce Talentontwikkeling, een uitvloeisel van het Sectorplan hbo kunstonderwijs. De Taskforce, waarin vertegenwoordigers van verschillende kunstvakopleidingen zitting hebben, zal met voorstellen komen over het kwalitatief versterken van de voorzieningen voor jong talent en het verbeteren van de aansluiting met het bacheloronderwijs in Nederland.

Toelating De toelatings- en selectieprocedure aan beide faculteiten is een grondig proces, waar aspirant-studenten zich goed op dienen voor te bereiden. De toelatingseisen en een beschrijving van de procedures staan daarom vermeld op de websites van de beide faculteiten. Aan de KABK worden aspirant-studenten door middel van hun

Jaarverslag 2013

pagina 53


portfolio (of met op de toelatingsdag zelf te maken werk) en een gesprek geselecteerd voor een uitgebreid toelatingsonderzoek, waarbij zij beoordeeld worden door een commissie. Aan het KC wordt een eerste selectie gemaakt aan de hand van een motivatiebrief en een opname. Vervolgens moet de aspirant-student zich aan een domeinspecifieke commissie presenteren en in de meeste gevallen een theorie-examen afleggen. Aan beide faculteiten staat de persoonlijke benadering van de selectieprocedure centraal. Bij de toelatingsprocedure aan het KC speelt het behouden van kritische massa een rol. Om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat ensembles gevormd kunnen worden, dienen alle instrumentgroepen aanwezig te zijn. Ook het kunnen aanbieden van de in Nederland unieke Orkest Master (in samenwerking met het Residentie Orkest) vraagt om dergelijke overwegingen. Kwaliteit is altijd doorslaggevend, maar de samenhang binnen de verschillende afdelingen wordt bij de toelatingsprocedure ook in het oog gehouden. De selectieprocessen van beide faculteiten zorgen voor een efficiënte en effectieve toelatingsprocedure. Door deze selectie aan de poort proberen wij de kans op uitval te beperken. Bovenstaande aanpak verklaart ons relatief hoge studierendement, zoals te vinden in de jaarverslagen die kunnen worden ingezien op www.hogeschoolderkunsten.nl. Voor beide faculteiten van de hogeschool geldt dat ieder jaar het aantal aanmelders vele malen groter is dan het aantal studenten dat uiteindelijk zijn studie aan de Koninklijke Academie of het Koninklijk Conservatorium begint. De toelatings- en selectieprocedure aan beide faculteiten is een grondig proces. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Aspirant-studenten van de Academie kunnen zich aanmelden voor het spreekuur van de hoofddocent van de betreffende afdeling. De aspirant-student dient recent werk en documenten betreffende de vooropleiding mee te nemen. Aan de hand daarvan volgt een eerste gesprek. Als het niveau van het werk hoog genoeg is, en de aspirant-student blijk geeft van voldoende aanleg en motivatie wordt de aspirant-student uitgenodigd voor het toelatingsonderzoek. Op de dag van het toelatingsonderzoek worden de aspirant-studenten beoordeeld door een toelatingscommissie, veelal bestaande uit de hoofddocent van de afdeling en enkele docenten. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Bij aanmelding voor het Conservatorium wordt de aanmelder direct gevraagd zijn/haar motivatie te verwoorden en een opname op te sturen. Naar aanleiding van de motivatie en de opname vindt een eerste selectie plaats. Degenen die overblijven worden uitgenodigd voor het toelatingsexamen, dat inhoudt dat de aspirant-studenten zichzelf ten overstaan van een toelatingscommissie met domeindeskundigen gedurende 20 minuten presenteren. Na afloop van het toelatingsexamen wordt bepaald wie artistiek toelaatbaar is en wie een afwijzing ontvangt.

Het decanaat HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

De HdK heeft diverse vormen van begeleiding voor studenten gecreëerd. Individuele en soms persoonlijke begeleiding van studenten vindt plaats via het tutoraat, het decanaat en de International Students Adviser verbonden aan het conservatorium of de Stafmedewerker internationalisering van de academie. Voor studiegerelateerde problemen gaat de student naar zijn tutor (KC) of naar zijn coach of mentor (KABK). Deze ondersteunen de studenten te reflecteren en plannen te maken. Voor student-gerelateerde problemen kunnen studenten op eigen initiatief contact opnemen met de studentendecaan. Sinds september 2008 wordt het decanaat voor beide faculteiten uitgevoerd door Paul Deneer. De decaan onderhoudt nauw contact met de tutor, de coördinator/hoofddocent en de hoofdvakdocent. Ingeval van buitenschoolse hulp of eventuele opname overlegt hij ook met het staflid of met de functionaris verantwoordelijk voor onderwijs-zaken. Studenten die dreigen te ontsporen worden aangesproken door één van genoemde functionarissen. Deze bieden in eerste instantie zelf hulp en indien nodig worden zij gewezen op de mogelijkheid om binnen de school te worden geholpen door de decaan. In uitzonderlijke gevallen biedt de decaan hulp bij het ingaan van buitenschoolse trajecten, waarbij de student geestelijk of fysiek wordt begeleid. De International Students Adviser resp. de Stafmedewerker internationalisering bieden ondersteuning op het gebied van internationale problematiek, zoals het aanvragen van verblijfsvergunningen, het vinden van huisvesting of taalonderwijs. Daarnaast worden aanvullende vormen van begeleiding geboden in de professionele ontwikkeling van studenten zoals studievoortgangsoverleg (SVO), het individueel studieplan (ISP), het portfolio en het Career Development Centre (CDO).

Jaarverslag 2013

pagina 54


Rechtsbescherming student HOGESCHOOL DER KUNSTEN DEN HAAG

Studentenstatuut In het kader van de rechtsbescherming van de student beschikt de Hogeschool over een aantal voorzieningen c.q. regelingen. In het kader van deze paragraaf een beknopte opsomming. Onderstaande zaken zijn ook in het studentenstatuut beschreven. Reglement Medezeggenschap Studenten en medewerkers hebben formele medezeggenschap door zitting te nemen in de MR. De Hogeschool heeft twee deelmedezeggenschapsraden, één voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de DMRKABK, en één voor het Koninklijk Conservatorium, de DMR-KC. Uit beide deelraden wordt de Centrale Medezeggenschapsraad gekozen, aangevuld met van de interfaculteiten ArtScience en School voor Jong Talent elk één vertegenwoordiger. De regelgeving rondom de medezeggenschap is vastgelegd in het Reglement Medezeggenschap. Het reglement fungeert als kader voor de communicatie tussen het College van Bestuur en de Centrale Medezeggenschapsraad resp. die tussen de faculteitsdirecties en de respectievelijke deelraden. Statuut Opleidingscommissies Opleidingscommissies brengen advies uit over de Onderwijs- en Examenregeling en kunnen gevraagd of ongevraagd adviseren over alle andere zaken het onderwijs betreffende. De commissies bestaan uit vertegenwoordigers van studenten en personeel. In het Statuut worden de wettelijke taken van de opleidingscommissies beschreven. Studentendecanaat Studenten komen met uiteenlopende onderwerpen bij de decaan. Dit kunnen praktische zaken zijn, zoals studiefinanciering en mogelijkheden voor financiële ondersteuning via fondsen, maar ook persoonlijke zaken. Studenten kunnen op eigen initiatief contact opnemen met de studentendecaan. De gesprekken die zij met de decaan voeren zijn vertrouwelijk. Studenten kunnen op basis van de “Wet Gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte” een beroep doen op extra begeleiding. In 2012 is het beleid beschreven ten aanzien van studeren met een functiebeperking aan onze Hogeschool. De HdK heeft als uitgangspunt dat iedere student, met of zonder functiebeperking, bij gebleken geschiktheid deel moet kunnen nemen aan de opleidingen die de Hogeschool verzorgt. Omdat elke student individueel wordt toegelaten, krijgt hij of zij tijdens het toelatingsgesprek volop ruimte om een eventuele functiebeperking aan te kaarten. Iets wat op dat moment ook van de student wordt verwacht. Bij de ondersteuning gaat het om maatwerk. Daarbij is het van groot belang dat de student – liefst vóór aanvang van de studie – met de mentor en/of de studentendecaan overleg heeft over de aanpak, zodat zowel voor de student als voor de opleiding vooraf duidelijk is wat nodig is om de student succesvol zijn studie te kunnen laten volgen. Integriteitscode De Integriteitscode of Gedragscode Omgangsvormen HdK beschrijft de kaders waarbinnen studenten en medewerkers van de Hogeschool verantwoordelijk met elkaar en de omgeving omgaan: wat als wenselijk gedrag wordt beschouwd. De code biedt ook ruimte om elkaar aan te spreken op eventueel voorkomend laakbaar gedrag. Klachtenregeling Ongewenst Gedrag Naast de Integriteitscode maken ook de Klachtenregeling Ongewenst Gedrag en het Protocol vertrouwenspersoon onderdeel uit van het beleid om een veilig studie- en werkklimaat binnen de Hogeschool te waarborgen. In 2013 heeft de Klachtencommissie geen klachten ter behandeling voorgelegd gekregen. Digitaal klachtenloket In het kader van de rechtsbescherming van de student heeft de Hogeschool een digitaal klachtenloket ingericht dat alle klachten, bezwaren of beroepen van de student ontvangt, correct doorgeleidt en zorgt dat de afhandeling daarvan ter hand wordt genomen. Klachten, geformuleerd in het Nederlands of het Engels, kunnen worden toegestuurd aan: [email protected] of [email protected] Klokkenluidersregeling De Klokkenluidersregeling HdK fungeert als protocol om studenten en medewerkers zonder gevaar voor hun (rechts)positie de mogelijkheid te geven te rapporteren over vermeende onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen de Hogeschool. Gedurende het verslagjaar is geen gebruik gemaakt van de regeling. Uitvoeringsregeling Profileringsfonds In de Uitvoeringsregeling Profileringsfonds is beschreven onder welke voorwaarden studenten, die het wettelijk collegegeld betalen en recht hebben op studiefinanciering, financiële ondersteuning kunnen aanvragen als zij studievertraging oplopen of dreigen op te lopen als gevolg van bijzondere omstandigheden. In 2013 heeft één student met een onderbouwd verzoek aanspraak gemaakt op een uitkering uit het profileringsfonds, evenals zes niet-EER studenten vanwege aantoonbare ernstige financiële problemen. Op jaarbasis was hiermee in 2013 € 17.800 gemoeid.

Jaarverslag 2013

pagina 55


Reglement van Orde van het College van Beroep voor de Examens HdK Studenten die zich in hun belang getroffen voelen door besluiten van de examencommissie kunnen zich wenden tot het College van Beroep voor de Examens. Het Reglement van Orde beschrijft hoe studenten dienen te handelen wanneer zij een beroepschrift willen indienen tegen een beslissing van de schoolleiding over het negatief bindend studieadvies, de vaststelling van behaalde studiepunten i.v.m. studievoortgang of beslissingen van examencommissies en examinatoren. In het verslagjaar 2013 is door twee studenten van het KC een beroep aan het College van Beroep voorgelegd. Eén beroep is ongegrond verklaard; in de andere zaak heeft de student het beroepschrift ingetrokken nadat hij met de faculteitsdirectie tot overeenstemminjg was gekomen over de voorwaarden waaronder de studie alsnog kon worden voortgezet.

Internationalisering en internationale studenten Vanwege het sterk internationale karakter van de kunstwereld, de inhoudelijke verrijking die internationalisering met zich meebrengt en de verwachting dat alumni steeds vaker in een global context zullen gaan werken, is internationalisering een speerpunt van de HdK. Cruciaal is het continue proces van vergelijken en toetsen van het onderwijs aan internationale standaarden en ontwikkelingen. Dit proces is in het beleid door verschillende elementen geborgd. Internationale populatie Beide faculteiten hebben een grote internationale studentenpopulatie. Het uitvloeisel van bewust ingezet beleid is dat de populatie aan de KABK is toegenomen naar een totaal van 27% (inclusief uitwisselingsstudenten). Het KC heeft een nog grotere internationale studentenpopulatie van zo’n 60%. Ook zijn er vele internationale docenten en gastdocenten actief. Het onderwijs aan de HdK wordt ten minste tweetalig en in toenemende mate volledig Engelstalig aangeboden. Toetsing aan internationale standaarden De eindstandaarden van alle curricula zijn gebaseerd op internationale standaarden en is curriculumontwikkeling een doorgaand proces. Het KC nodigt bij wijze van experiment internationale externe examinatoren uit om zitting te nemen in de beoordelingscommissies van verschillende examens; tegelijkertijd vervullen KC-docenten eenzelfde positie bij buitenlandse instellingen. Een aantal opleidingen aan de HdK is internationaal geaccrediteerd en/of geaccrediteerd volgens het NVAO ‘bijzonder kenmerk internationalisering’. Curriculum Studenten krijgen op verschillende manieren de kans om internationale ervaring op te doen. Aan de KABK maken studiereizen, presentaties op internationale beurzen en bezoeken aan vakgerelateerde festivals een vast onderdeel uit van het curriculum. Het KC biedt een internationale masterspecialisatie aan, de Music Master for New Audiences and Innovative Practice (NAIP), die is ontwikkeld in samenwerking met diverse conservatoria in Europa en de Verenigde Staten. De master wordt behalve aan het KC ook aangeboden aan de conservatoria van Reykjavik, Groningen en Stockholm. Hoewel deelname aan internationale concoursen, wedstrijden, zomercursussen, festivalorkesten en dergelijke veelal extracurriculair is, worden dergelijke activiteiten vanuit beide faculteiten gestimuleerd en kan hiervoor in veel gevallen studiepunten worden verdiend in de ‘vrije ruimte’ (KC) of binnen het ‘Individuele Studietraject’ (KABK). Mobiliteit Het is voor HdK-studenten mogelijk om een periode van de studie aan een buitenlandse instelling door te brengen, of om een periode in het buitenland te verblijven voor onderzoek of stage, veelal ondersteund door het ‘ERASMUS programme’. Ook voor docenten zijn internationale uitwisselingen mogelijk, zowel via de ‘ERASMUS teacher/staff mobility programmes’ als op individuele basis. Om dergelijke processen te begeleiden is aan de KABK een stafmedewerker Internationalisering en een assistent international exchange verbonden en aan het KC een International Student Advisor. Op beide faculteiten is een proactief beleid ingezet dat erop gericht is om de (tot nu toe vaak lage) aantallen studenten en docenten die gebruik maken van het ERASMUS programme te vergroten. Bilaterale overeenkomsten en netwerken Beide faculteiten hebben in het kader van het Europese ‘Levenlang Leren Programma’ bilaterale overeenkomsten gesloten met een groot aantal Europese instellingen voor hoger onderwijs. Het ERASMUS programme biedt naast uitwisselingen ook de mogelijkheid tot het organiseren van ‘Intensive Programmes’ (IP), korte studieprogramma’s die worden georganiseerd door verschillende internationale hogescholen. Het KC leidt momenteel het driejarige project ‘Impro Intensive’ over improvisatie in de muziek, waarbij tien buitenlandse conservatoria betrokken zijn. De KABK was de coördinator van het IP ‘Tales of a City’ en coördineert op dit moment een nieuw IP over het thema ‘Public Space/Private Space’. Het KC coördineert samen met de European Association of Conservatoires (AEC) de derde editie van het Europese Netwerk voor Muziek ‘Polifonia’, een driejarig project over het hoger muziekonderwijs met 65 Europese en internationale partners dat ondersteund wordt door het ERASMUS Network programme van de EU (zie www.aecmusic.eu/polifonia). Ook werken beide faculteiten samen met buiten-Europese partners.

Jaarverslag 2013

pagina 56


Mobiliteits- en stageprogramma

Studenten- en stafmobiliteit Koninklijke Academie In het kader van het Europese LLP-Erasmus programma


2012-2013

2013-2014

2012-2013

2013-2014

9

5

7

10

17

17

0

0

uitgaande docenten

1

4

26

26

uitgaande stafleden

1

3

1

0

29

41

22

24

inkomende stage

0

0

0

0

inkomende docenten

4

4

16

24

inkomende stafleden

0

2

0

0

2012-2013

2013-2014

2012-2013

2013-2014

5 7 10

3 8 10

n.v.t. n.v.t. 4

n.v.t. n.v.t. 6

uitgaande studenten uitgaande stage

inkomende studenten

Buiten het kader van het Europese LLP-Erasmus programma Free Movers Science without Borders niet-Europese partners

N.B. De weergegeven aantallen betreffen in- en uitstroom, per academisch jaar.

VSBfonds beurs De Hogeschool heeft in totaal 8 aanvragen ontvangen van studenten die in aanmerking wilden komen voor de twee beurs en een mogelijke reservebeurs, die het VSBfonds voor ons beschikbaar heeft gesteld. Een interne selectiecommissie heeft uiteindelijk uit de aanvragen Geerte de Koe (KC) en Hanae Wilke (KABK) voorgedragen en reserve-kandidaat Marvin De Jong (KABK). Het VSBfonds heeft beide kandidaten een beurs toegekend. De reserve-kandidaat niet. Verblijfsvergunning De hogeschool dient voor studenten uit landen van buiten de EU/EER altijd een verblijfsvergunning (VVR) voor studie aan te vragen. Vanuit veel landen van buiten de EU/EER moet eerst een Machtiging tot Voorlopig Verblijf (MVV) worden aangevraagd, voordat de student naar Nederland kan afreizen. De hogeschool kon in alle gevallen de MVV (via een verkorte procedure) en daaropvolgende VVR aanvragen voor de student – mede dankzij daartoe gesloten convenanten met de IND - waarbij de instelling echter altijd financieel garant moet staan voor de kosten die voor de Nederlandse Staat en andere openbare lichamen zouden kunnen voortvloeien uit het verblijf in Nederland van de betreffende student. In 2013 heeft de hogeschool wederom gebruik kunnen maken van een collectieve, vereenvoudigde verlenging van verblijfsvergunningen van haar studenten (niet-EU/EER), zoals aangeboden door de IND. Vanaf 1 juni 2013 is de wet Modern Migratiebeleid (MoMi) in werking getreden en dat heeft o.a. de volgende gevolgen gehad voor aanvragen verblijf door de hogeschool t.b.v. haar studenten: • Gewijzigde aanvraagprocedures: MVV-VVR is TEV (Toegang en Verblijf). • De instelling toetst zelf de benodigde documentatie (o.a. voldoende financiële middelen) en bewaart deze in het kader van administratieplicht minimaal 5 jaar na beëindiging van het referentschap t.b.v. mogelijke controle (audit) door de IND. • Verblijfsvergunningen studie zijn geldig voor de volledige studieduur (ev. incl. voorbereidend jaar). • Jaarlijkse aanvraag verlenging is niet meer nodig en vanaf 01-06-2013 kon een student niet meer zelf zo'n aanvraag indienen. In plaats daarvan is er een jaarlijkse voortgangsmonitoring: bij studievoortgang minder dan 50% zonder verschoonbare reden, moet de betreffende student worden afgemeld bij de IND en wordt de VVR van de student ingetrokken. • Bij studievoortgang minder dan 50% met verschoonbare reden moet de onderliggende documentatie (verklaring) in dossier bewaard worden.

Jaarverslag 2013

pagina 57


Convenant met de Gemeente Den Haag Na twee jaar uitstel heeft OCW uiteindelijk vanaf het collegejaar 2012-2013 het woonplaatsvereiste aangescherpt, waardoor de deadline voor registratie van EER-studenten in de Gemeentelijke BasisAdministratie (GBA) vervroegd is van 30/11 naar 30/9. GBA-registratie na 30/9 zou voor de HdK geen bekostiging opleveren. Om dit risico te vermijden hebben wij met de gemeente Den Haag een convenant afgesloten waardoor het mogelijk werd definitieve inschrijving toch tot 30/11 uit te stellen. Op zaterdag 21 september hebben de hele dag pendelbussen gereden tussen KABK/KC en het IND-kantoor. Dit om het voor de EER-studenten te vergemakkelijken zich te laten registreren. De groep die nog geen eigen woonadres kon opgeven, heeft zich voorlopig mogen inschrijven op het adres van de faculteit. Vóór 1 december dienden zij zich alsnog op een eigen woonadres in te schrijven. Tot 1 december hebben de afdelingen studentzaken de studenten, die zich nog niet op een eigen woonadres hebben geregistreerd, in afstemming met de gemeentelijke GBA-afdeling op gezette tijden aan deze verplichting herinnerd. De operatie was succesvol. Door een uitspraak van het Europese Hof heeft Nederland het woonplaatsvereiste echter weer moeten afschaffen.

Tabel studentenaantallen versus nationaliteiten Toelichting: De aantallen betreffen de aanwezigheid op 30 september. KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

KABK

08 09

09 10

10 11

11 12

12 13

13 14

Totaal

1001

1047

996

960

976

854

NL

876

890

846

792

747

620

Buitenland

125

157

150

168

229

234

* EU/EER

73

93

94

106

142

144

* Niet-EU/EER In percentages:

52

64

56

62

87

90

KABK

08 09

09 10

10 11

11 12

12 13

13 14

Totaal

1001

1047

996

960

976

854

NL in % Buitenland in %

88%

85%

85%

83%

77%

73%

12%

15%

15%

17%

23%

27%

* EU/EER in %

7%

9%

9%

11%

15%

17%

* Niet-EU/EER in %

5%

6%

6%

6%

8%

10%


KC

08 09

09 10

10 11

11 12

12 13

13 14

Totaal aantal

754

772

787

760

696

689

271

285

319

292

278

278

483

487

468

468

418

411

314

317

302

319

284

288

169

170

166

149

134

123

08 09

09 10

10 11

11 12

12 13

13 14

Totaal aantal N =

754

772

787

760

696

689

NL in %

36%

37%

41%

38%

40%

40%

Buitenland in %

64%

63%

59%

62%

60%

60%

* EU/EER in %

42%

41%

38%

42%

41%

42%

* niet-EU/EER in %

22%

22%

21%

20%

19%

18%

NL Buitenland * EU/EER * niet-EU/EER In percentages KC

Jaarverslag 2013

pagina 58


Internationale lidmaatschappen en contacten De hogeschool is lid van:  International Association of Universities and Colleges of Art, Design and Media (Cumulus)  Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen (AEC)  European Association of International Education (EAIE)  European League of Institutes of the Arts (ELIA)  European Platform for Artistic Research in Music (EPARM) onder auspiciën van de AEC  International Society for Music Education (ISME)  Internationales Musik Zentrum (IMZ)  International Academy for Television Arts and Sciences (i-Emmy’s) en werkt nauw samen met:  International Music Council van de Unesco (IMC)  European Music Council (EMC)  International Association of Schools of Jazz (IASJ)  European Festivals Association (EFA)  Association of Conservatoires with Early Music Education (ACEME). Het overzicht van de Europese instellingen voor hoger onderwijs waarmee de Koninklijke Academie en het Koninklijk Conservatorium in het jaar 2013 nauw contact onderhielden in het kader van het Europese Lifelong Learning Programma ERASMUS is als bijlage opgenomen.

Rendementen Een belangrijk uitgangspunt van het onderwijsconcept van de Hogeschool is de studentgerichtheid. Door de student als uitgangspunt te nemen, wordt recht gedaan aan de kenmerken van de individuele student. Dit uit zich onder meer in een effectieve studiebegeleiding en in het creëren van een leerklimaat waarin studievertraging tot een minimum beperkt wordt. Om onnodige uitval te voorkomen besteden de opleidingen in het bijzonder in de propedeutische fase veel aandacht aan de controle van de studievoortgang. Aan het einde van het eerste semester wordt een eerste balans opgemaakt en worden de studenten geïnformeerd over de behaalde resultaten en artistieke vorderingen. Aan het eind van het propedeusejaar (bij de voltijdopleidingen aan het einde van het eerste studiejaar, bij de deeltijdopleidingen KABK aan het einde van het derde semester) wordt beslist over het wel of niet voortzetten van de opleiding. In een aantal gevallen blijkt dat het passeren van het zorgvuldige toelatingsonderzoek niet per definitie de garantie biedt voor een succesvolle studie. Wij ervaren een zekere spanning tussen enerzijds de opvatting uit de politiek en de kunstwereld als zouden er in Nederland te veel beeldend kunstenaars en ontwerpers zijn, en anderzijds de permanente druk vanuit de onderwijswereld en eveneens de politiek op de (diploma)rendementen. Aan de ene kant wordt er terecht van ons verwacht dat wij op het scherpst van de snede op kwaliteit selecteren, van de andere kant dat wij zoveel mogelijk toegelaten studenten naar een einddiploma begeleiden. Dat komt tegenstrijdig over. Ons gaat het om een verbetering van de kwaliteit van de instroom door versterkte voortrajecten en een strenge selectie bij de poort, om vervolgens opnieuw streng te selecteren in het propedeusejaar. In de studie in de hoofdfase gaat het onder andere om actuele en kwalitatief goede programma’s en adequate studiebegeleiding. Het is binnen deze context dat wij rendementsverbetering nastreven.

Rendementen, uitgedrukt in behaalde diploma’s Er wordt onderscheid gemaakt tussen onderwijsrendement bij bachelor- en masteropleidingen. Bij de bacheloropleiding wordt het rendement uitgedrukt in het percentage behaalde diploma’s door studenten die zich na het eerste jaar bij de HdK herinschrijven, de zogeheten post-propedeusefase; anders geformuleerd: instroom (= cohort jaar n) minus uitval aan het einde van het eerste jaar. Voor de masteropleidingen geldt als rendement het percentage behaalde diploma’s door studenten die bij de HdK de masteropleiding begonnen zijn. In deze paragraaf beperken wij ons tot een overzicht van de gemiddelde cijfers per opleiding over vijf cohorten. Voor de 4-jarige bacheloropleidingen betreft het de cohorten 2004 t/m 2008, voor de 1- en 2-jarige masteropleidingen gaat het om de cohorten 2006 t/m 2010. In de overzichten zijn de volgende definities gehanteerd: Definitie instroom (= cohort jaar n) Het aantal studenten dat zich in jaar n voor de eerste keer bij de HdK inschrijft. Definitie uitval Het aandeel van het totaal aantal bachelorstudenten dat na één jaar niet meer bij de HdK staat ingeschreven.

Jaarverslag 2013

pagina 59


Definitie post-propedeuse Het aantal studenten dat zich na het eerste jaar opnieuw bij de HdK inschrijft. Definitie uitval/langstudeerder Studenten die in de nominale studieduur + 1 jaar geen diploma hebben gehaald, omdat zij zijn uitgevallen (bij bachelorstudenten in de post-propedeuse) of langstudeerder zijn geworden. Definitie bachelorrendement Het aandeel van de bachelorstudenten dat zich na het eerste jaar opnieuw bij de HdK heeft ingeschreven en dat in de nominale studieduur + 1 jaar bij de HdK het bachelordiploma behaalt. Definitie masterrendement Het aandeel van het totaal aantal masterstudenten dat het masterdiploma haalt in de nominale studieduur + 1 jaar. HOGESCHOOL DER KUNSTEN

Bacheloropleidingen 2004 t/m 2008 (gemiddelde cijfers over deze vijf jaren) KABK Autonome Beeldende Kunst en Vormgeving voltijd instroom uitval

deeltijd

totaal

237,0

100,0%

60,4

100,0%

297,4

100,0%

59,6

25,1%

11,8

19,5%

71,4

24,0%

resteert

177,4

74,9%

48,6

80,5%

226,0

76,0%

post-propedeuse

177,4

100,0%

48,6

100,0%

226,0

100,0%

55,8

31,5%

23,6

48,6%

79,4

35,1%

121,6

68,5%

25,0

51,4%

146,6

64,9%

uitval / studievertraging diploma

KC Muziek, Dans, Docent Muziek instroom

HdK gemiddelde Bachelor

178,4

100,0%

475,8

100,0%

29,8

16,7%

101,2

21,3%

resteert

148,6

83,3%

374,6

78,7%

post-propedeuse

148,6

100,0%

374,6

100,0%

36,2

24,4%

115,6

30,9%

112,4

75,6%

259,0

69,1%

uitval

uitval / studievertraging diploma

Masteropleidingen 2006 t/m 2010 (gemiddelde cijfers over deze vijf jaren) KABK Type and Media instroom uitval / studievertraging diploma

KC Muziek, Sonologie, Opera

HdK gemiddelde Master

10,6

100,0%

96,8

100,0%

107,4

100,0%

0,0

0,0%

15,4

15,9%

15,4

14,3%

10,6

100,0%

81,4

84,1%

92,0

85,7%

De Master Interior Architecture is gestart in sept. 2011.

Jaarverslag 2013

pagina 60


Jaarverslag 2013

pagina 61


6. FACILITEITEN Huisvesting KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Na de voltooiing van de opbouw van de KABK in 2012 en de restauratie van de monumentale gevel aan de Bleijenburg in 2013 gaat bij de KABK de aandacht uit naar de verbouwing van het in 2010 aangekochte pand Bleijenburg 44. De definitieve plannen voor de verbouwing van deze voormalige discotheek, voor zowel de binnenzijde als de buitenzijde, zijn nagenoeg afgerond. De dakopbouw is nu 1,5 jaar volledig in gebruik. Ondanks dat de dakopbouw volledig van glas is voldoet het klimaat zomers en ‘s winters naar verwachting. De luchtbehandelingsinstallatie (LBK, uitgerust met een zgn. warmtewiel), de 4 koelmachines op het dak, de vloerverwarming en het weerstation zijn hiervoor noodzakelijk. Van de 5 lokalen zijn er nu 4 voorzien van 80” beeldschermen ten behoeve van presentaties. In het voorjaar van 2013 zijn de laatste werkzaamheden van de renovatie van de monumentale gevel aan het Bleijenburg 38 volledig afgerond. In het najaar was de officiële onthulling van het hele project. Vele genodigden waren hierbij aanwezig. Dhr. Rabin Baldewsingh, wethouder van de gemeente Den Haag, verrichtte na een korte toespraak de officiële openingshandeling samen met directeur Jack Verduyn Lunel. De afdelingen Master Artistic Research en Master Art Sience zijn eind augustus verhuisd van de tijdelijke huisvestiging op de Kortenaerkade 1 naar de Paviljoensgracht 20. Voor deze locatie geldt een huurcontract van 5 jaar en de locatie is in beheer van de Vrije Academie/GEMAK. Op de 2 e etage hebben beide opleidingen hun eigen ruimtes ter beschikking met een totaal van ca. 500m2. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

In november 2013 heeft de Haagse gemeenteraad besloten tot de bouw van het Spuiforum. Het voorlopige ontwerp wordt momenteel op basis van het geaccordeerde Programma van Eisen uitwerkt tot definitief ontwerp. Het Spuiforum is een ontwerp van Neutelings Riedijk Architecten. Het nieuwe gebouw komt op de plaats van de huidige theaterzalen van het Residentie Orkest en Nederlands Danstheater. Als alles volgens plan verloopt vindt de verhuizing van het KC in 2018 plaats. Punten van aandacht tot die tijd zijn voor het KC: groot onderhoud, leermiddelen, verhuiskosten en inrichtingskosten Spuiforum. Aspecten betreffende het groot onderhoud mbt de huidige lokatie worden belicht in onderstaande paragraaf Facility en milieuzorg.

Facility en milieuzorg KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Formatie. De facilitaire dienst heeft een vaste bezetting van 8,5 fte. Om het schilderwerk op peil te houden is de dienst aangevuld met een “huisschilder” voor 0,22 fte. Voorheen werden deze werkzaamheden uitgevoerd door ingeleende krachten van de stichting Werkbij welke in 2012 is opgeheven. Via een uitzendbureau worden receptionisten/telefonisten ingehuurd voor 0,45 fte per week. Ook bij ziekte of grote drukte wordt er incidenteel van het uitzendbureau gebruik gemaakt. Personeel. De facilitaire dienst heeft een vast wekelijks rooster. De bezetting van de receptie heeft altijd voorrang op andere diensten. De overige uren worden besteed aan het op orde houden van het gebouw en het klaarzetten van inventaris voor de diverse activiteiten en de overige omschreven diensten. De zaterdagdiensten zijn vast ingeroosterd, deze dienst wordt gecompenseerd met de roostervrije maandag. Bedrijfshulpverlening. In 2013 hebben de BHV-ers hun herhalingscursus gevolgd. Deze cursussen zijn extern op diverse locaties te volgen. De Academie heeft ook een groep EHBO-ers. De EHBO-herhalingslessen voor Academie en Conservatorium worden georganiseerd in gezamenlijkheid. Omdat het aantal EHBO-ers op de Academie door natuurlijk verloop terugloopt gaan we deze groep in het nieuwe jaar uitbreiden met een vijftal nieuwe enthousiastelingen. Gedurende het jaar hebben zich geen ernstige persoonlijke ongelukken voorgedaan.

Jaarverslag 2013

pagina 62



Formatie. In 2013 bestond de bezetting uit 13 fte, voor het merendeel de vaste kern medewerkers die al gedurende vele jaren bij het KC werkzaam is, maar ook medewerkers in dienst van het KC met jaarcontracten. Het aantal oproepcontracten is uitgebreid naar 5 (dit mede door zwangerschappen, ziekte en de flexwet). Personeel. Met het oog op de veiligheid bestaat de basisbezetting uit 3 man/vrouw, waarvan 1 dienstoudste/ ploegleider BHV, en (indien roostertechnisch mogelijk) een lid van de technische dienst. De continuïteit van het onderwijsproces en de veiligheid van de medewerkers, studenten, docenten en bezoekers kunnen door deze combinatie nog beter worden gewaarborgd. Bedrijfshulpverlening. In 2013 zijn er nog eens 4 medewerkers opgeleid tot BHV’er. Het BHV team bestaat nu uit 37 BHV-ers, waarvan 8 ploegleiders. Elke BHV-er is voorzien van een BHV-standaarduitrusting. De accu’s van alle portofoons zijn in 2013 (na 3 jaar) vervangen. Het BHV plan met is in beknopte versie, gepubliceerd op intranet. In september 2013 is een grootschalige ontruimingsoefening gehouden. In aanvulling op deze ontruimingsoefening is ook een workshop voor het crisisteam georganiseerd. Beide zullen in 2014 weer worden herhaald. Onderhoud. Met de nieuwbouw in het vooruitzicht zal er de komende jaren alleen nog geïnvesteerd worden in het hoogstnoodzakelijke. In overleg met de directie is een MOP 2013-2018 opgesteld. Het grootonderhoud gedurende de zomer 2013 betrof: - het realiseren van een nieuwe (arbo-verantwoorde) receptie. De afdeling facilitair heeft in eigen beheer een ontwerp geschetst. Dit is in samenspraak met alle medewerkers tot in detail verder uitgewerkt. - in de balletafdeling is een nieuwe vuilwaterpomp geplaatst. - de bar in de bovenfoyer is in eigen beheer geheel opgeknapt en voldoet weer aan de huidige eisen. - alle roosters van de luchtbehandelingskasten zijn schoongemaakt en opnieuw in de menie gezet. - er is onderhoud gepleegd aan het dak van de liftschacht. Losliggende daklateien zijn weer vastgezet. - de docentenkamer School voor Jong Talent is opgeknapt. - de lamellen van de ramen in de 5 balletstudio’s zijn verwijderd. De ramen zijn nu afgeplakt met folie. - oude verlichting in de leskamers zijn vervangen door nieuwe TL bakken met een hoge lichtopbrengst. - er zijn bewakingscamera’s bijgeplaatst. - de liften zijn grondig onderhouden. Er zijn relais en een printerplaat vervangen. - een selectie les- en studiekamers is voorzien van nieuw naaldvilt. Milieu. In de bibliotheek is de verlichting vervangen voor LED verlichting. De aanschaf van de LED lampen verdient zich binnen 2 jaar terug door de besparing in verbruik.

Bibliotheken KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Dankzij het aankoopbeleid is het wederom mogelijk geworden de bibliotheek uit te breiden. Het beschikbare boekenbudget is grotendeels besteed aan de aanvragen van de theoriedocenten en de afdelingen. Ook fysiek is sprake van uitbreiding, zodat het ruimtegebrek voorlopig is opgelost. Van fotograaf Martin Roemers ontving de bibliotheek een mooie en zeer bruikbare schenking fotoboeken. Ter gelegenheid van zijn afscheid nodigde Rien Monshouwer collega-docenten uit een foto te maken van zijn of haar boekenkast. Deze foto’s werden gelijktijdig met de expositie in de Galerie met werk van alumni, geëxposeerd tussen de boeken van de bibliotheek. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Een grote ruimte van het conservatorium werd vrij gemaakt voor archieven van verschillende afdelingen. Ook het magazijn van de bibliotheek kreeg er een plek: zo kwamen koor- en orkest materiaal en oude tijdschriftenjaargangen op een overzichtelijke manier bij elkaar te staan. In november doneerde de ambassadeur van Mexico bladmuziek van de Mexicaanse componist Manuel Ponce. De donatie bestond uit een flink aantal werken in een nieuwe, wetenschappelijke editie, en vormt een prachtige aanvulling op de bestaande collectie.

Jaarverslag 2013

pagina 63


PR Vanuit de PR-afdelingen van beide faculteiten worden de dagelijkse activiteiten van de Hogeschool wereldkundig gemaakt in de vorm van persberichten, posters, flyers, samenwerkingsverbanden en de websites van beide instellingen: www.kabk.nl en www.koncon.nl KONINKLIJKE ACADEMIE faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving

Tijdens de jaarlijkse Open Dag, de presentatie in Milaan op de internationaal gerenommeerde designbeurs Salone del Mobile en de eindexamenexpositie presenteert de KABK zich in haar volle breedte aan het publiek. Deze academiebrede presentaties maken dat studenten, docenten en staf met verschillende doelgroepen in contact komen, (internationale) persaandacht genereren en nieuwe allianties aangaan. In 2013 is ook hard gewerkt aan de verdere online profilering van de KABK. Voor de verschillende podia op social media zijn strategieën ontwikkeld en uitgevoerd. Het streven is om de KABK in 2014 met name op LinkedIn meer te profileren. De externe nieuwsbrief is verder geprofessionaliseerd en verspreid. Voor de jaren 2014–2017 is een marketing en communicatieplan opgesteld waarin de werving van met name de juiste en meest getalenteerde studenten een belangrijk element is. Alle grafische uitingen voor de jaarlijkse en eenmalige projecten wordt met ingang van september 2013 uitgevoerd door verschillende alumni. Daarmee is de oude vorm van de studio waarbinnen twee alumni een fulltime baan aangeboden werd komen te vervallen. Met deze nieuwe vorm wil de KABK meerdere grafische alumni stimuleren als zelfstandige een professionele beroepspraktijk op te zetten. In het nieuwe model fungeert de academie als opdrachtgever voor meerdere alumni en geeft hen dusdanig een zetje naar een zelfstandige praktijk. Dit kan ook gezien worden als een onderdeel van het bredere alumnibeleid. De alumnitentoonstelling ‘This Is The School And The School Is Many Things’ heeft mede dankzij een bijzonder goed bezochte opening met professionals uit de wereld van zowel beeldende kunst als design de nodige PR gegenereerd. De bekendmaking van de nieuwe directeur Marieke Schoenmakers leidde tot kortere en langere nieuwsberichten in landelijke media. In het kader van het verder professionaliseren van de PR van de academie is n 2013 ook een begin gemaakt met het uitbreiden van de perscontacten en andere relaties. Sinds 2013 werkt de academie ook structureel samen met het vertaalbureau van de Universiteit van Amsterdam wat het mogelijk maakt op hoog niveau ook in het Engels te communiceren, hetgeen de internationale uitstraling van de academie alleen maar zal onderstrepen. KONINKLIJK CONSERVATORIUM faculteit Muziek en Dans

Alle concerten/optredens/presentaties van het Koninklijk Conservatorium worden door de eigen PR afdeling zelf of in samenwerking met andere partijen onder de aandacht gebracht van een breed publiek. Het onderhoudt nauwe samenwerkingsbanden met de collega’s van de culturele instellingen in Den Haag en met collegaconservatoriuminstellingen in Rotterdam en Amsterdam. Naast jaarlijks terugkerende producties die in samenwerking met de culturele partners werden uitgevoerd, de zondagochtend koffieconcerten in de Dr. Anton Philipszaal, het examenfestival NEW met Theater de Regentes, Componisten concerten in het Nutshuis en het Korzo Theater, en de barokconcerten in de Lutherse kerk en de Dorpskerk in Voorschoten met Musica Antica, was het hoogtepunt dit jaar het REINBERT Festival. Een initiatief van het Koninklijk Conservatorium, Dag in de Branding (DidB), Residentie Orkest (RO), en Asko|Schönberg. In september was het vijftig jaar geleden dat Reinbert de Leeuw, toen zelf nog student, door de toenmalige directeur van het Koninklijk Conservatorium Kees van Baaren, werd aangenomen als docent theorie en bijvak piano aan het Koninklijk Conservatorium. Nu vijftig jaar later, vierden we niet alleen zijn 75ste verjaardag, maar vooral de vijftig jaren REINBERT waarin hij als een muzikale persoonlijkheid van internationale statuur heeft bijgedragen aan het wereldwijde aanzien dat ons land geniet met een levendige uitvoeringspraktijk van de nieuwe muziek. Het tweedaags programma van het REINBERT festival was samengesteld uit werk van componisten die hem dierbaar zijn, van wie velen in De Leeuw hun ideale vertolker vinden. Dankzij de unieke samenwerking van vertolkers en podia in Den Haag werd het mogelijk stukken te programmeren die anders niet op de planken te krijgen waren door hun aard of omvang: een choreografie op de Suite van Schönberg of de monsterbezettingen in orkestwerken van Messiaen en Vivier. De Dansvakopleiding heeft in 2013 voor het eerst een avondvullend programma verzorgd in het Korzo Theater. Onder de naam Young Talent Performance bundelde het Nederlands Dans Theater (NDT) en danshuis Korzo hun krachten om aanstormende danstalenten en jonge dansmakers optimaal te begeleiden en een geschikt podium te bieden. De jonge dansleerlingen en -studenten van het Koninklijk Conservatorium kregen de kans in contact te komen met de werkwijze van het NDT. Onder leiding van repetitoren en dansers werkten de leerlingen en studenten aan repertoire en nieuw werk. Het resultaat was twee keer uitverkochte zalen en een veelzijdig programma, gedanst door leerlingen uit de eindexamenklassen en de studenten van de HBO Dansvakopleiding. Successen die in voorgaande jaren geboekt waren, werden ook in 2013 voortgezet. De derde en vierde editie van de Muzikale Strippenkaart brachten ook in 2013 veel publiek op de been dat naar de symfonie orkesten kwam kijken. Niet alleen speelde het Symfonieorkest van de afdeling Klassiek, maar ook gaf het Symfonie Orkest van Codarts een gastoptreden. Het afsluitende kerstconcert van het Symfonieorkest KC stond onder leiding van Jac van Steen en zorgde voor een volle Arnold Schönbergzaal. De tweede en derde editie van het

Jaarverslag 2013

pagina 64


improvisatie festival vielen beiden in 2013. Docenten en studenten van conservatoria uit Parijs, London, Helsinki, Karlsruhe, Barcelona, Antwerpen, Tallinn, Stockholm, Oslo en Boekarest werkten gedurende tien dagen intensief samen in het KC. Het doel van het project was om vooraanstaande Europese experts op het gebied van improvisatie samen te brengen met studenten om over het onderwerp ‘improvisatie als onderdeel van het curriculum’ ervaringen en informatie uit te wisselen. De werving van studenten is een andere hoofdtaak van de PR afdeling. Het gaat om de wervingsacties voor de PI-muziekprogramma voor kleuters, BASIS, de audities voor de Nationale Master Orkestdirectie en de audities in Londen. Tevens is er een start gemaakt met het opstellen van een wervingsplan dat in 2014 afgerond wordt. De grootste activiteit is de Open Dag. Eén keer per jaar gaan alle deuren van het conservatorium open. Alle afdelingen presenteren zich dan door middel van korte concerten, spreekuren, openbare lessen of voorspeelmomenten. Zowel toekomstige studenten, ouders van leerlingen als geïnteresseerd publiek bezoeken deze dag. In 2013 is begonnen met het versturen van de externe nieuwsbrief. Deze wordt breed verstuurd naar bestaande adresbestanden en nieuw geworven adressen. Hierin wordt men geïnformeerd over de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en onderzoek en over concerten, exposities, evenementen en andere nieuwswaardige zaken. Ook studenten kunnen hiervoor kopij aanleveren. De nieuwsbrief van het KC verschijnt vier keer per jaar en wordt af en toe aangevuld met doelgroep gerichte nieuwsbrieven zoals dans, klassiek of nieuwe muziek. Naast de externe communicatie verzorgen beide PR afdelingen tevens de interne communicatie, onder meer via interne nieuwsbrieven en het intranet dat hierin een steeds prominentere rol gaat innemen.

ICT De gefaseerde invoering van het studenten-informatiesysteem Osiris heeft in 2013 zijn beslag gekregen. Ook heeft de Hogeschool zich vanaf 2013 aangesloten bij Studielink, het nationaal gecentraliseerde systeem van inschrijving. Beide studentenadministraties hebben zich verdiept in Business Objects, een managementtool dat uit het studentvolgsysteem OSIRIS belangrijke managementinformatie kan onttrekken. Het programma is aanzienlijk minder arbeidsintensief dan de huidige systemen en is een verrijking voor de bedrijfsvoering. Het continuïteits- en calamiteitenplan voor ICT uit 2012 is in 2013 op onderdelen verfijnd. Verdere uitwerking en implementatie van de beschreven acties worden de komende tijd opgepakt. Eén van de leden van het College van Bestuur fungeert als portefeuillehouder ICT en bereidt in die hoedanigheid beleidsbeslissingen voor.

Jaarverslag 2013

pagina 65


7. SOCIAAL JAARVERSLAG Personeelsbeleid Doelstelling Het personeelsbeleid van de hogeschool is erop gericht om aan medewerkers – binnen de inhoudelijke en organisatorische doelstellingen van de hogeschool – een inspirerende werken leeromgeving te bieden waar zij hun werk met plezier en voldoening kunnen uitvoeren en hun kennis en capaciteiten optimaal kunnen inzetten en ontwikkelen. Onderwijzend, onderwijsondersteunend en algemeen ondersteunend personeel 73% van de personele bezetting van de hogeschool bestaat uit onderwijzend personeel (OP) en direct aan het onderwijs gerelateerde ondersteuning, zoals onderwijscoördinatoren, werkplaatsbeheerders en productiemedewerkers (OOP). Directie, stafafdelingen en administratie (AOP) maken 27% van het personeelsbestand uit. Aanstellingsbeleid In het aanstellingsbeleid voor het onderwijzend personeel staat de inhoud van het kunstenaarschap centraal. Van alle vakdocenten wordt verwacht dat zij hun werk aan de hogeschool combineren met een actieve eigen beroepspraktijk. Deze zogenaamde gemengde beroepspraktijk is essentieel voor het kunstonderwijs. Hierdoor garanderen we dat het onderwijs grondig met de praktijk is verweven. De gemengde beroepspraktijk houdt voor de meeste docenten in dat zij naast hun werk als musicus, beeldend kunstenaar, fotograaf, vormgever of ontwerper, 1 à 1,5 dag op de hogeschool lesgeven. De actualiteit van beroepspraktijk komt hierdoor dagelijks en direct in het onderwijs binnen. Docenten hebben een voorbeeldfunctie voor de studenten en vormen een belangrijke schakel in de contacten van studenten met de beroepspraktijk. Vanwege de combinatie lesgeven en beroepspraktijk heeft de meerderheid van de docenten een kleine deeltijdaanstelling van gemiddeld 0,28 fte. Theoriedocenten, docenten in de School voor Jong Talent en docenten met docerende én coördinerende taken hebben gemiddeld een grotere aanstelling van ca. 0,50 fte. Voor het totale personeelsbestand was de gemiddelde aanstellingsomvang 0,45 fte in 2013. Vaste en tijdelijke arbeidsovereenkomsten Van wezenlijke invloed op de aanstelling van docenten zijn de studentenaantallen. Omdat het aantal studenten van jaar tot jaar kan fluctueren, is het noodzakelijk om flexibel om te kunnen gaan met de aanstellingen van docenten. Indiensttreding geschiedt altijd op basis van een tijdelijke aanstelling. Verlenging van een tijdelijke aanstelling geschiedt eveneens op tijdelijke basis voor de maximale duur volgens de cao-hbo. Alleen door (een deel van) de docentaanstellingen flexibel te houden kan worden ingespeeld op de veelvuldig optredende schommelingen in de onderwijsvraag die inherent zijn aan ons type onderwijs en kan het ontstaan van zgn. garantie-uren ofwel ‘leegstand’ worden voorkomen. De leegstand in de docentenaanstellingen bedroeg in 2013 ca. 6 fte. Eind 2013 had de Hogeschool 612 medewerkers in dienst met een gezamenlijke betrekkingsomvang van 280,44 fte. Hiervan had 182,83 fte (65%) een dienstverband voor onbepaalde tijd; 97,61 fte (35%) betrof een aanstelling voor bepaalde tijd of een tijdelijke taakuitbreiding. Inherent aan het aanstellingsbeleid van de hogeschool is het percentage vaste aanstellingen bij het niet-onderwijzend personeel beduidend hoger (83%) dan bij het onderwijzend personeel (58%). Freelance overeenkomsten Naast docenten in loondienst maakt de hogeschool veelvuldig gebruik van freelancers. Met name in de masterfase is kunstonderwijs een zeer individuele vorm van onderwijs waarbij de persoonlijke onderzoeksvraag van de aankomend musicus, beeldend kunstenaar of ontwerper centraal staat. Fascinatie voor materiaal, technologie en/of andere kunstenaars speelt daarbij een belangrijke rol. De Hogeschool komt hieraan tegemoet door op korte termijn en voor een korte periode specifieke kunstenaars uit te nodigen om met de studenten te werken en hun onderzoeksvragen verder uit te diepen. In deze gevallen maken wij veelal gebruik van een freelance overeenkomst. De opdrachtnemers in kwestie geven er over het algemeen ook sterk de voorkeur aan om op basis van een freelance overeenkomst te werken.

Jaarverslag 2013

pagina 66


Personele kengetallen

Personele bezetting faculteiten per 31-12-2013 Aantal OP

OOP

AOP

Dir

totaal

Centraal Bureau incl. AdK

3

3

11

*1

18


8

1

0

0

9


221

27

48

**4

300

Koninklijke Academie

162

38

24

1

225

57

0

2

1

60

451

69

85

7

612

School voor Jong Talent Totaal Hogeschool

FTE OP

OOP

AOP

Dir

totaal

Centraal Bureau incl. AdK

0.92

1.33

8.21

1.30

11.76


4.00

0.52

0.00

0.00

4.52


79.99

17.42

40.36

3.70

141.47


47.92

23.94

20.12

0.60

92.59

School voor Jong Talent

27.62

0.00

1.47

1.00

30.09

160.45

43.22

70.17

6.60

280.44

Totaal Hogeschool

*In werkelijkheid betreft het drie functionarissen: voorzitter CvB, vice-voorzitter CvB en directeur Academie der Kunsten. Vanwege de dubbelfunctie lid CvB/faculteitsdirecteur zijn de twee CvB-leden getalsmatig gerubriceerd onder Directie KA, resp Directie KC. Daarentegen is hun deeltijdfunctie als CvB-lid in de fte-tabel wel aan het Centraal Bureau toegerekend. ** Dit betreft de directeur KC, de twee adjunct-directeuren KC en de directeur Dansvakopleiding.

Het aantal medewerkers is iets gedaald van 620 eind 2012 naar 612 eind 2013. De totale fte-omvang is in 2013 met 10 fte gestegen ten opzichte van 2012. De helft van deze stijging wordt veroorzaakt door ruim 5 fte oproepkrachten en incidentele verloningen. De groei in het aantal incidentele verloningen is mede het gevolg van de aanscherping van het interne beleid ten aanzien van de inhuur personeel, zoals vastgelegd in een protocol dd. oktober 2012. Dit heeft er onder meer toe geleid dat, wanneer in het geval van eenmalige/incidentele werkzaamheden niet wordt voldaan aan de voorwaarden voor betaling op factuurbasis, het honorarium als loon wordt uitbetaald.

Flexibele formatie FTE Onbepaalde tijd Bepaalde tijd

OP/OOP

AOP/Dir

totaal

119.06

63.77

182.83

84.61

13.00

97.61

203.67

76.77

280.44

Van de totale personele bezetting van 280.44 fte werd 35% (97.61 fte) flexibel ingevuld, dat wil zeggen in een dienstverband voor bepaalde tijd of een tijdelijke taakuitbreiding. In 2011 en 2012 was dit respectievelijk 32% en 33%. Bij het onderwijzend personeel is 42% (84.61 fte) van de formatie flexibel; bij het niet-onderwijzend personeel is 17% (13 fte) van de formatie flexibel. Een substantieel aandeel flexibele aanstellingen in de docentenformatie is voor de hogeschool noodzakelijk om te kunnen inspelen op de veelvuldig optredende schommelingen in de onderwijsvraag die inherent zijn aan het kunstonderwijs. Medewerkers met een tijdelijke aanstelling hebben voor wat betreft de secundaire arbeidsvoorwaarden (bijzondere regelingen, museumjaarkaart, kerstpakket, etc) een volledig gelijkwaardige positie aan medewerkers met een vaste aanstelling.

Jaarverslag 2013

pagina 67


Bij met name het onderwijzend personeel komt het nogal eens voor dat geen prijs wordt gesteld op een dienstverband met de hogeschool, maar de voorkeur wordt gegeven aan een freelance overeenkomst. De hogeschool gaat er in principe vanuit dat alle structurele posities binnen de hogeschool worden ingevuld door medewerkers in dienstverband. Freelance aanstellingen zijn alleen mogelijk binnen de juridische en fiscale kaders. Het protocol inhuur personeel is daarbij leidend.

Personeelsverloop Instroom Aantal

FTE

OP/OOP AOP/Dir

totaal

OP/OOP AOP/Dir

totaal

2011

94

28

122

2011

25.78

14.20

39.98

2012

78

18

96

2012

20.73

8.57

29.30

2013

74

13

87

2013

19.27

5.23

24.50

Uitstroom Aantal

FTE

OP/OOP AOP/Dir

totaal

OP/OOP AOP/Dir

totaal

2011

88

18

106

2011

26.18

13.49

39.67

2012

81

12

93

2012

20.54

7.20

27.74

2013

77

8

85

2013

22.82

3.80

26.62

Het verloop van personeel is in 2012 en 2013 ten opzichte van 2011 behoorlijk afgenomen. De in- en uitstroomcijfers worden enigszins vertekend doordat sommige docenten jaarlijks voor een blok of semester worden aangesteld. Zij stromen dus ieder jaar opnieuw in en ook weer uit. Verder treden docenten in dienst die eerst een aantal jaren als gastdocent hebben opgetreden. Het omgekeerde komt ook voor.

Keuzemenu arbeidsvoorwaarden 2011

2012

2013

Fietsregeling

15

16

12

ABP Extra Pensioen

17

14

14

Levensloopregeling

11

6

6

Levensloopverlof

2

1

2

Ouderschapsverlof

2

1

2

47

38

36

Totaal deelgenomen aan keuzemenu

De deelname aan het keuzemenu arbeidsvoorwaarden neemt langzaam steeds verder af. Deelname aan de levensloopregeling is sinds 2012 niet meer mogelijk. In 2013 hebben twee medewerkers gebruik gemaakt van de eenmalige mogelijkheid om het opgebouwde levensloopsaldo uit te laten betalen tegen fiscaal gunstig tarief. Bijzondere regelingen en toelagen 2011

2012

2013

Deelname aan SOP-regeling

11

14

19

Arbeidsmarkttoelage

14

10

9

Buitengewone toelage

26

30

27

Toelage onregelmatige dienst

26

25

29

Toelage EHBO

13

13

13

Toelage BHV

55

51

55

Spaarloonregeling

168

nvt

nvt

Salderingsregeling

193

156

202

Internetvergoeding

267

274

250

21

9

19

Ambtsjubileumgratificaties

Jaarverslag 2013

pagina 68


De verdeling arbeidsmarkttoelage: 7 OP/OOP, 2 AOP/Dir De verdeling buitengewone toelage: 16 OP/OOP, 9 AOP/Dir De SOP-regeling kende 19 deelnemers. Hun totale werktijdverkorting bedroeg 2.8 fte, overeenkomend met circa € 200.000 aan loonkosten. Omdat de FPU niet meer mogelijk is voor medewerkers geboren na 1-1-1950, wordt vrijwel geen gebruik meer gemaakt van de SOP-varianten bij 55 jaar en 57 jaar. In het Lokaal Overleg met de onderwijsvakorganisaties is overeengekomen dat een onderuitputting van de SOP-gelden aan de decentrale arbeidsvoorwaarden middelen zal worden toegevoegd, teneinde gedurende de looptijd van de verlengde cao 2012-2013 de 60+ SOP-variant te verlengen tot de AOW-gerechtigde leeftijd.

Leeftijdsopbouw medewerkers per 31-12-2013

OP/OOP man vrouw

AOP/Dir

Totaal

totaal

man

vrouw

totaal

man vrouw

totaal

<19

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

0.00

20 t/m 29

3.48

7.41

10.89

1.89

3.78

5.67

5.37

11.19

16.56

30 t/m 39

12.43

18.75

31.17

4.38

16.79

21.17

16.80

35.54

52.34

40 t/m 49

31.60

19.20

50.80

8.72

7.84

16.57

40.32

27.04

67.37

50 t/m 59

43.79

28.36

72.16

14.76

9.98

24.73

58.55

38.34

96.89

>60

31.16

7.48

38.64

6.98

1.66

8.63

38.13

9.14

47.27

122.46

81.21

203.67

36.72

40.05

76.77

159.18 121.25

280.44

totaal

51% van onze medewerkers zit in de leeftijdscategorie 50 jaar of ouder. In 2012 was dat 53%. Gelet op de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd zal de gemiddelde leeftijd van het personeelsbestand geneigd zijn verder te stijgen in de komende jaren. De Hogeschool acht een goede balans in de leeftijdsopbouw van belang en streeft bewust naar een continue instroom van jonge medewerkers, met name in het onderwijzend personeel. Tegelijkertijd hecht de Hogeschool aan het behoud van de expertise en ervaring van de oudere docenten. Veel docenten blijven op verzoek van de Hogeschool na hun pensionering nog enige tijd aan de hogeschool verbonden, teneinde de ‘eigen’ studenten naar het eindexamen te begeleiden. 18 docenten (4 fte) hadden in 2013 een zogenaamde 65+aanstelling.

Betrekkingsomvang medewerkers per 31-12-2013

OP/OOP man vrouw

AOP/Dir totaal

man vrouw

Totaal totaal

man vrouw

totaal

0 t/m 0,25

20.34

16.18

36.53

0.07

0.20

0.27

20.41

16.38

36.79

0,26 t/m 0,5

36.43

23.89

60.31

0.84

3.20

4.04

37.26

27.09

64.36

0,51 t/m 0,75

20.91

14.37

35.28

3.75

5.25

8.99

24.66

19.62

44.27

44.78

26.77

71.55

32.07

31.40

63.47

76.85

58.17

135.02

122.46

81.21

203.67

36.72

40.05

76.77

159.18 121.25

280.44

0,76 t/m 1 totaal

Nationaliteit medewerkers per 31-12-2013

NL

niet NL

totaal

17

1

18

9

0

9


256

44

300


199

26

225

58

2

60

539

73

612

Centraal Bureau incl. AdK Interfaculteit ArtScience

School voor Jong Talent Totaal Hogeschool

12% van de medewerkers in dienst van de hogeschool heeft een niet-Nederlandse nationaliteit. Daarnaast zijn veel freelancers en gastdocenten afkomstig uit het buitenland.

Jaarverslag 2013

pagina 69


Salarisstructuur per 31-12-2013

schaal

aantal

fte

man

vrouw

totaal

man

vrouw

totaal

stage

2

5

7

0.46

1.34

1.80

1

0

0

0

0.00

0.00

0.00

2

0

0

0

0.00

0.00

0.00

3

0

0

0

0.00

0.00

0.00

4

6

8

14

4.81

5.73

10.54

5

10

11

21

9.55

8.77

18.32

6

5

6

11

4.43

3.03

7.46

7

11

8

19

8.37

5.44

13.81

8

18

23

41

13.23

15.20

28.43

9

15

29

44

10.11

10.20

20.30

10

12

19

31

4.37

12.20

16.57

11

42

32

74

10.40

10.84

10.40

12

185

102

287

66.25

36.62

102.87

13

31

13

44

15.47

7.75

23.23

14

9

4

13

7.78

3.32

11.10

15

2

1

3

1.37

0.80

2.17

16

0

0

0

0.00

0.00

0.00

17

1

0

1

1.00

0.00

1.00

18

2

0

2

1.60

0.00

1.60

351

261

612

159.18

121.25

280.44

Professionalisering en ontwikkeling Afronding Actieplan Leerkracht De ontwikkelingen in de salarismix en de besteding van de scholingsmiddelen zijn in november 2012 besproken met de onderwijsvakorganisaties, vertegenwoordigd in het Lokaal Overleg van de hogeschool. Op basis van de gegevens per 1 december 2012 is vastgesteld dat de doelstellingen uit het instellingsconvenant zijn gerealiseerd en de convenantsmiddelen volledig zijn ingezet. In vervolg daarop zijn eind 2012 de resultaten van het Actieplan Leerkracht aangeboden aan de Vereniging Hogescholen en het Ministerie van OCW. Ter afronding zou OCW in de loop van 2013 alle hogescholen individueel berichten over de eigen rapportage, alsmede de behaalde resultaten van de gehele sector. Door omstandigheden is dit vertraagd en zal dit begin 2014 plaatsvinden. Vanaf 2014 zijn de functiemixgelden opgenomen in de lumpsum Rijksbijdrage. Functioneringsgesprekken Volgens de hogeschoolregeling functioneringsgesprekken wordt met alle medewerkers met een aanstelling groter dan 0,5 fte jaarlijks een functioneringsgesprek gevoerd. Met medewerkers die een aanstelling kleiner dan 0,5 fte hebben, vindt het functioneringsgesprek tweejaarlijks plaats. Het onderscheid dat in de regeling wordt gemaakt tussen grote en kleine aanstellingen, wordt in de praktijk niet overal aangehouden, omdat veel medewerkers met een kleine aanstelling ook prijs stellen op een jaarlijks functioneringsgesprek. Vaste gespreksonderwerpen zijn: de inhoud van het werk, de werkomgeving, de relatie met de beroepspraktijk binnen en buiten de school (alleen docenten), persoonlijke ontwikkeling, verbeterpunten en ambities. In 2012 en 2013 is met 128 medewerkers een functioneringsgesprek gevoerd. Het aantal gevoerde gesprekken is in 2013 achtergebleven, omdat enkele leidinggevenden langere tijd uit de roulatie waren en omdat de accreditatie veel tijd van met name de leidinggevenden heeft gevergd. Opleiding en ontwikkeling Conform het nieuwe hoofdstuk O in de cao-hbo heeft de Hogeschool een professionaliseringsplan ontwikkeld. Het plan beschrijft de professionaliseringsthema’s waarop de HdK wil inzetten, de wijze waarop de activiteiten worden georganiseerd en hoe wordt omgegaan met de toekenning van tijd en geld voor professionalisering. De doelstellingen in het professionaliseringsplan zijn ambitieus, maar wij willen bij de implementatie van het plan wel realistisch blijven. De cao-bepalingen met betrekking tot het professionaliseringsplan hebben voor de Hogeschool aanzienlijke financiële consequenties. De toekenning van het basisrecht in tijd leidt tot ruim € 200.000 extra loonkosten. Het budget voor out-of-pocket-kosten betekent vanaf 2014 meer dan een

Jaarverslag 2013

pagina 70


verdubbeling van het opleidingsbudget van € 245.000 in 2013 naar € 468.000. Bovendien zal de invoering van het plan een flink beroep doen op de inzet van leidinggevenden en medewerkers. Wij hebben daarom voorgesteld om bij de implementatie van het professionaliseringsplan een groeipad te bewandelen waarbij – rekening houdend met de personele en financiële spankracht van de onze Hogeschool – het out-of-pocketbudget voor opleidingen tot 2019 jaarlijks met 10% wordt verhoogd. De personeelsgeleding van de CMR heeft ingestemd met het professionaliseringsplan en de studentengeleding van de CMR heeft positief geadviseerd. De onderwijsvakorganisaties kunnen zich inhoudelijk vinden in het plan, maar maken een voorbehoud ten aanzien van de gefaseerde invoering. Dit zal voorjaar 2014 opnieuw aan de orde komen in het Lokaal Overleg. In samenwerking met het Academisch Talencentrum Leiden is in 2013 wederom een Engelse taaltraining voor docenten aangeboden. Daarnaast is bij de KABK een vervolg gegeven aan een interne cursus Engels voor de medewerkers van de ondersteunende afdelingen. Daarnaast zijn verschillende individuele opleidingstrajecten gevolgd. Op het Koninklijk Conservatorium zijn gedurende 2013 belangrijke investeringen gemaakt met betrekking tot deskundigheidsbevordering en opleiding: - Door middel van een ZESTOR-subsidie voor professionele ruimte is een belangrijke vernieuwing van het curriculum voor muziektheorie ontwikkeld. Deze is voortgekomen uit een proces van deskundigheidsbevordering van de theoriedocenten, die door middel van een intensieve werkweek en een intensief proces met werkgroepen vorm heeft gekregen. De projectsubsidie van ZESTOR is in 2013 afgerekend. - Als resultaat van de onderzoeksactiviteiten van docenten heeft in oktober 2013 een symposium plaatsgevonden met als titel “From Potential to Performance”. Dit symposium bracht internationale experts bijeen op het gebied van performance training en performance preparation. Een honderdtal docenten en studenten hebben deelgenomen aan deze conferentie, waarbij het Conservatorium de voor deze conferentie gemaakte uren aan de docenten heeft vergoed als onderdeel van hun deskundigheidsbevordering. - Tevens is een klein aantal docenten met ondersteuning van het KC actief geweest in de internationale ICONgroup. ICON staat voor ‘Innovative Conservatoire’ en is een door de Londense Guildhall School of Music & Drama ontwikkeld initiatief, waarin docenten op internationaal niveau kennis kunnen uitwisselen over de nieuwste onderwijsmethodes. - Conferentiebezoek is eveneens actief door het KC ondersteund. Zo hebben docenten deelgenomen aan bijeenkomsten van de Early Music Platform, de Pop & Jazz Platform en het European Platform for Artistic Research in Music van de European Association of Conservatoires (AEC), alsmede aan conferenties van de AEC, IMZ (International Music and Media Centre), EAS (European Association for Music in Schools), EMC (European Music Council) en AES (Audio Engineering Society). - Tenslotte heeft het Conservatorium sterk geïnvesteerd in de deelname van haar docenten in het ERASMUS uitwisselingsprogramma, dat door het Conservatorium wordt gezien als een belangrijk instrument voor deskundigheidsbevordering. Het aantal docenten dat in dit programma heeft deelgenomen aan een docentenuitwisseling is gedurende 2013 bijna vervijfvoudigd ten opzichte van aantallen in het verleden. De out-of-pocket-opleidingskosten personeel bedroegen in 2013 in totaal € 131.104. De loonkosten in verband met scholing, onderzoek, master- en promotietrajecten bedroegen € 330.000. Mastertrajecten Het professionaliseringsplan wordt tevens ingezet om de hogeschoolambitie in het kader van de prestatieafspraken te realiseren om in de periode 2012-2016 het percentage docenten met een mastergraad te verhogen van 69% naar 72%. 12 hogeschooldocenten hebben een lerarenbeurs gekregen voor het volgen van een interne masteropleiding. Promotietrajecten en onderzoek De stimuleringsregeling promotietrajecten is in 2013 herzien. De regeling is bedoeld om docenten van de hogeschool te stimuleren tot deelname aan promotietrajecten in principe voor onderzoek in en door de kunsten via de Universiteit Leiden. De regeling kent nu drie categorieën tegemoetkomingen: De aanmoedigingspremie voor de HdK-docent die zich serieus wil oriënteren op de mogelijkheid om te promoveren, een facilitering van 40 uur gedurende één jaar. De stimuleringspremie voor de HdK-docent die vergevorderde plannen heeft om te promoveren, een facilitering van 0,1 fte gedurende maximaal één jaar. De promotiebeurs voor de HdK-docent die als promovendus is toegelaten, een facilitering van minimaal 0,1 fte tot maximaal de feitelijke aanstellingsomvang of 0,2 fte gedurende maximaal drie jaar. Afgelopen jaar werkten 10 docenten aan hun promotieonderzoek met ondersteuning van een promotiebeurs, 5 docenten maakten gebruik van de stimuleringspremie en 8 docenten kregen een aanmoedigingspremie. 18 KC-docenten kregen een jaar lang 0,1736 fte (288 uren) bovenop of binnen hun aanstelling ter beschikking voor het doen van onderzoek op basis van een eigen projectvoorstel. Voor de onderzoeksprojecten is het van belang dat de resultaten van het onderzoek ten goede komen aan het onderwijs op het Conservatorium.

Jaarverslag 2013

pagina 71


Wervingsbeleid Het beleid ten aanzien van de werving en selectie van nieuwe medewerkers heeft in 2012 geen wijziging ondergaan. De sollicitatiecode en de interne leidraad waren onveranderd van toepassing en zijn als zodanig gehanteerd. Bij de werving van nieuwe docenten, maar ook in de functioneringsgesprekken met de zittende docenten, is de positie in de beroepspraktijk een belangrijk uitgangspunt. Museumjaarkaart Ondanks de forse prijsverhoging hebben alle medewerkers in oktober 2013 wederom een museumjaarkaart van de hogeschool gekregen. Deze wordt door het personeel erg op prijs gesteld.

Arbeidsomstandigheden De Hogeschool voert een actief, preventief gezondheidsbeleid teneinde uitval door ziekte zoveel mogelijk te voorkomen. Het verzuimbeleid, inclusief verzuimprotocol, is in overleg met de Centrale Medezeggenschapsraad uitgewerkt en wordt actief uitgedragen. Eens per kwartaal hebben de faculteitsdirecteuren sociaal-medisch overleg met de bedrijfsarts. Naast de langdurig en frequent zieken worden dan ook potentiële gezondheidsrisico’s, arbeidsomstandigheden, mentale en psychosociale factoren tegen het licht gehouden. Individuele trajecten op gebied van re-integratie, psychologische zorg, fysiotherapie, etc. worden zoveel mogelijk ondersteund. Deze trajecten worden ook steeds meer preventief ingezet ter voorkoming van ziekteverzuim. Ziekteverzuim Het percentage ziekteverzuim vertoont de afgelopen jaren een licht stijgende lijn. Tot 2012 had deze stijging ook te maken met een steeds betere registratie van het verzuim. De laatste jaren wordt de stijging vrijwel volledig veroorzaakt door meer langdurig verzuim om medische redenen, niet werkgerelateerd en niet als gevolg van bedrijfsongeval, werkomstandigheden of conflicten. De stijging van de gemiddelde leeftijd van ons personeelsbestand zal ook van invloed zijn op het hogere ziekteverzuimpercentage. Uit onderzoek van het Ministerie van VWS blijkt dat met het stijgen van de leeftijd de ziekmeldingsfrequentie gelijk blijft, maar de duur van het ziekteverzuim toeneemt. De gemiddelde duur van het ziekteverzuim was 18 dagen, evenals in 2012. De ziekmeldingfrequentie is met 0,7 keer per medewerker eveneens gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar. Het gemiddelde verzuimpercentage is bij het OP en OOP lager dan bij het AOP. Verzuimpercentage 2013: totaal Hogeschool OP OOP AOP

Kort verzuim (< 1 week) Middellang (1-6 weken) Lang (> 6 weken) Totaal

3.5% 3.2% 3.0% 4.9% 2011 0,4% 0,6% 1,3% 3,0%

2012 0,7% 0,7% 2,0% 3,3%

2013 0.7% 0.6% 2.3% 3.5%

Vertrouwenspersonen Er zijn binnen de hogeschool drie docenten die tevens de rol van vertrouwenspersoon vervullen. Zij zijn zowel voor studenten als voor docenten aanspreekbaar. In 2013 zijn 10 medewerkers bij de vertrouwenspersonen te rade gegaan. In het verslagjaar is geen sprake geweest van klokkenluiders.

Jaarverslag 2013

pagina 72


Organisatie Medewerkersonderzoek Eind 2012 is in de Hogeschool een medewerkersonderzoek (MTO) uitgevoerd. De resultaten daarvan waren begin 2013 beschikbaar. Uit de reacties blijkt dat de medewerkers van de Hogeschool der Kunsten over het algemeen zeer tevreden zijn over hun werk, zelfs meer tevreden dan het gemiddelde van een aantal Hogescholen in Nederland (de benchmark bestaat uit 13 Hogescholen die hebben deelgenomen aan hetzelfde onderzoek en is gebaseerd op een deelname van ruim 6.500 respondenten). 77% van de medewerkers geeft aan tevreden of zeer tevreden te zijn over hun werk. Bij andere hogescholen is dit percentage gemiddeld lager, namelijk 72%. Vooral de kwaliteit van de school en het personeel worden bovengemiddeld beoordeeld. Ook de ervaren werkdruk is lager dan die bij andere hogescholen. Dit lijkt vooral te worden veroorzaakt door een sterke betrokkenheid bij de Hogeschool en bij de inhoud van het werk. Maar ook vanwege een bovengemiddelde tevredenheid over de ervaren vrijheid, de afwisseling en de werksfeer. Medewerkers jonger dan 35 jaar zijn meer dan anderen kritisch over de duidelijkheid van het doel van hun werk en de vrijheid die zijn ervaren. Jonge docenten kijken meer kritisch naar de studentgerichtheid. Voor de medewerkers van 55 jaar of ouder behoeft het vertrouwen en de kennis van de directie over wat leeft onder de medewerkers, als ook de openheid van de directie voor ideeën en suggesties verbetering. Voor alle groepen geldt dat de interne communicatie, de studentgerichtheid van het personeel en het vertrouwen in de direct leidinggevende nog verder kunnen worden verbeterd. Eigen risicodragerschap WGA Begin 2013 is met ondersteuning van een adviesbureau op het terrein van sociale verzekeringen onderzocht of het voor de Hogeschool voordelig zou kunnen zijn om eigenrisicodrager te worden voor de WGA en het WGArisico onder te brengen bij een private verzekeraar. Uit het onderzoek bleek dat het eigenrisicodragerschap voor de Hogeschool gunstig zou kunnen zijn. Met een positief advies van de centrale medezeggenschapsraad heeft de hogeschool het WGA-risico per 1 juli 2013 ondergebracht bij verzekeraar De Amersfoortse. Het bestaande hogeschoolbeleid ten aanzien van ziekteverzuim en re-integratie is met deze overgang ongewijzigd gebleven. Daarnaast blijft de Hogeschool, evenals de betrokken medewerker zelf, verantwoordelijk voor de re-integratie, zolang de WGA-uitkering ten laste van de Hogeschool komt. Decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen Conform de cao-hbo hoofdstuk K besteedt de hogeschool 1,15% van de brutoloonsom aan decentraal overleg over arbeidsvoorwaarden. In 2013 was het budget € 233.565. Dit is ingezet voor de onderstaande onderwerpen. De overschrijding van het budget wordt met name veroorzaakt door een hogere uitgave voor de reiskostenvergoeding woon-werkverkeer. - De totale kosten van de hogeschool-reiskostenregeling woon-werkverkeer bedroegen € 183.000. - Daarvan is overeenkomstig de bij de invoering van de regeling in 2003 gemaakte afspraak met de onderwijsvakorganisaties € 136.000 ten laste van de decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen gebracht. - De wettelijk verplichte werkgeversbijdrage voor de kosten van kinderopvang bedroeg 0,50% van het premieloon, zijnde voor de hogeschool een bedrag van € 66.000. - De regeling internetvergoeding (telewerken) kostte € 30.500. - Circa € 13.000 is besteed aan de verruiming van de cao-regeling zorgverlof en individuele trajecten in het kader van preventief gezondheidsbeleid. - De museumjaarkaart voor medewerkers kostte in totaal € 33.000.

Jaarverslag 2013

pagina 73


8. JAARREKENING Inhoudsopgave Belangrijkste activiteiten van de rechtspersoon………………………………………………………… pag. 75 Toelichting vergelijkende informatie ten opzichte van vorig boekjaar……………………… pag. 76 Geconsolideerde jaarrekening …………………………………………………………………………………… 

Geconsolideerde balans per 31 december 2013



Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2013



Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013



Toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten

Bijzondere posten ……………………………………………………………………………………………………… 

Overzicht geoormerkte subsidies OCW en EZ (model G)



FSR tabel



Wet Normering Topinkomens en overzicht bezoldiging bestuurders,

pag. 77

pag. 99

inclusief declaraties bestuur 

Gegevens van de rechtspersoon

Enkelvoudige jaarrekening ……………………………………………………………………………………… 

Enkelvoudige balans per 31 december 2013



Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013



Toelichting op de balans en staat van baten en lasten

pag. 107

Overige gegevens ...................................................................................... pag. 113 

Voorstel resultaatbestemming



Gebeurtenissen na balansdatum



Controleverklaring onafhankelijke accountant

Bijlagen bij de jaarrekening………………………………………………………………………………….… -

Bijlage 1: specificatie posten OCW

-

Bijlage 2: overzicht rijksbijdragen

pag. 119

Jaarverslag 2013

pagina 74


Jaarverslag 2013

pagina 75


Belangrijkste activiteiten van de rechtspersoon De Hogeschool der Kunsten Den Haag is ontstaan door het samengaan van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en het Koninklijk Conservatorium. Zij vormt sindsdien een kleinschalige, monosectorale instelling voor hoger onderwijs op het gebied van beeldende kunst en vormgeving, muziek en dans met een sterk internationale inslag. De fusie kwam tot stand in 1990. Beide instellingen hebben een grote reputatie. De geschiedenis van de Koninklijke Academie gaat terug tot 1682 - ze is de oudste kunstacademie van Nederland en één van de oudste van Europa – en die van het Conservatorium tot 1826. Direct bij de start van de Hogeschool werd een gezamenlijke Interfaculteit voor Beeld en Geluid (nu ArtScience) opgericht. Daarmee werd het innovatieve karakter van de Hogeschool meteen onderstreept. De in de jaren ’70 ingerichte eigen School voor Jong Talent met uitermate talentvolle leerlingen muziek en dans in de leeftijd van 10 tot 18 jaar, is kort na 2000 uitgebreid met beeldende kunst. Sinds 2001 werkt de Hogeschool nauw samen met de Universiteit Leiden. Dankzij de in gezamenlijkheid opgerichte Academie der Kunsten, onderdeel van de Faculteit der Geesteswetenschappen, is de Hogeschool in de voor Nederlandse begrippen unieke positie om promotietrajecten in de beeldende kunsten en de muziek te realiseren. Missie De Hogeschool der Kunsten Den Haag heeft haar missie verwoord in vier algemene doelstellingen: 1.

2. 3. 4.

het aan studenten bieden van een hogere beroepsopleiding en voorbereidende beroepsopleiding op een zo hoog mogelijk internationaal georiënteerd niveau ter voorbereiding op het scheppend, uitvoerend, docerend, bestuderend en/of registrerend beoefenen der kunsten; het betreft de domeinen beeldende kunsten, vormgeving, muziek en dans; het doen van onderzoek; het bijdragen aan de ontwikkeling van de studenten; het bijdragen aan de ontwikkeling en beoefening der kunsten.

De Hogeschool geeft haar missie vorm in een breed scala van educatieve en artistieke activiteiten. Ze verzorgt onderwijs, organiseert projecten, uitvoeringen en exposities, is actief in internationale samenwerking en uitwisseling, ontwikkelt interdisciplinair onderwijs en heeft onderzoek tot kernactiviteit gemaakt. Specifieke kenmerken waarmee de HdK zich onderscheidt binnen het hoger onderwijs zijn: het streven naar een hoog technisch en artistiek niveau, gerelateerd aan internationale maatstaven, vernieuwing vanuit experiment en traditie en het samengaan van onderwijs, onderzoek en productie. De algemeen geformuleerde missie van de Hogeschool krijgt in beide faculteiten, de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) en het Koninklijk Conservatorium (KC), een eigen gezicht. Deze missies sluiten nauw aan bij het profiel van de individuele faculteiten. Bij de KABK wordt de missie niet beschouwd als een statisch uitgangspunt dat voor langere tijd wordt vastgelegd, maar als een leidraad waarover de faculteit continu met zichzelf en met de omgeving in gesprek is. De KABK leidt studenten op tot zelfstandige en zelfbewuste kunstenaars en ontwerpers die een onderzoekende mentaliteit verbinden aan een onderscheidend conceptueel en beeldend vermogen en met authentiek, diepgravend werk een rol van betekenis spelen in de discipline en de maatschappij. De kernwaarden van de Academie zijn: talent, anders denken, diepgang, engagement, ambitie. Primaire doelstelling van het Koninklijk Conservatorium is de aankomende jonge musicus en docent muziek de hoogste artistieke, ambachtelijke en pedagogische vaardigheid en veelzijdigheid bij te brengen om te kunnen functioneren in de veeleisende en voortdurend veranderende beroepsomgeving van vandaag de dag. Daarbij is het van belang om nieuwsgierigheid, creativiteit en zelfstandigheid van studenten te ontwikkelen en inspirerend en uitdagend te zijn om voortdurend nieuwe wegen en paden te kunnen inslaan in het internationale cultuurlandschap en bovendien, waar gewenst, de aankomend musicus op te leiden tot een bekwaam leraar, pedagoog en/of kunstenaar-onderzoeker.

Jaarverslag 2013

pagina 76


Toelichting vergelijkende cijfers ten opzichte van vorig boekjaar

Financiële positie op 31 december 2013 In 2013 heeft de Hogeschool een resultaat bereikt van € 1.368.495 positief. De solvabiliteit, exclusief de voorzieningen, is gestegen van 45% in 2012 naar 48% in 2013. Met het eigen vermogen is er een gezond weerstandsvermogen gecreëerd. De bestemmingsreserves van het eigen vermogen zullen de komende jaren onder meer worden ingezet voor het onderhoud aan het gebouw van de Koninklijke Academie en de aanpassingen van een aangrenzend pand aan de Bleijenburg voor de gewenste onderwijsfunctie. Het Koninklijk Conservatorium zal investeren in de inrichting van de nieuwbouw van het Spuiforum, in leermiddelen en in het opbouwen van vermogen zodat ten tijde van het mogelijke vertrek uit het huidige pand in 2018 de balanswaarde van het terrein kan worden afgeboekt. Mogelijk zal een deel van de opgebouwde algemene reserves ingezet moeten worden om de te verwachten verliezen vanwege teruglopende studentenaantallen en de stijgende kosten van huisvestingslasten in de jaren 2015 en 2016 mee op te vangen. Door het nemen van een aantal maatregelen proberen wij de kwaliteit van de instroom en de studentenaantallen in balans te houden. Mocht dit geen effect hebben, dan zal gekeken worden naar alternatieve maatregelen. De liquide middelen zijn gestegen van € 5,0 mln. in 2012 naar € 7,7 mln. in 2013. Een verklaring hiervoor is het positief jaarresultaat, lage investeringen en toevoeging aan de diverse voorzieningen. De liquiditeitsratio (current ratio) is in 2013 gestegen naar 1,5.

Jaarverslag 2013

pagina 77


Geconsolideerde jaarrekening 

Geconsolideerde balans per 31 december 2013



Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2013



Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013



Toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten

Jaarverslag 2013

pagina 78


Geconsolideerde balans, na resultaatbestemming, 31 december 2013 Activa 31 december 2013 Vaste activa

31 december 2012

A

Materiële vaste activa Terreinen

1)

2.409.165

2.409.165

Gebouwen

1)

9.163.660

10.015.374

Verbouwingen/installaties

2)

2.175.390

2.598.260

Inventaris en apparatuur

3)

1.840.126

2.003.385

15.588.341

17.026.184

18.469

11.386

Debiteuren collegegelden

856.323

948.673

Debiteuren overige

222.428

258.180

Totaal vaste activa

Vlottende activa

Voorraden

4)

Vorderingen

5)

Te vorderen omzetbelasting Overige vorderingen en overlopende activa Totaal vorderingen

Liquide Middelen Kas

31.456

31.462

400.456

398.905

1.510.663

1.637.220

6)

28.055

18.033

ABN/AMRO

267.387

263.114

ING

499.075

188.699

Ministerie van Financiën - rijksbankieren

6.874.249

4.555.758

Totaal liquide middelen

7.668.766

5.025.604

Totaal vlottende activa

9.197.898

6.674.210

24.786.238

23.700.394

TOTAAL ACTIVA

A Voor de verklaring van de cijfers gevolgd door een ) in deze kolom wordt verwezen naar de rubrieken in de toelichting op de geconsolideerde balans.

Jaarverslag 2013

pagina 79


Vervolg geconsolideerde balans, na resultaatbestemming, 31 december 2013 Passiva

Eigen Vermogen

31 december 2013

31 december 2012

4.520.719

4.362.476

118.849

116.462

2.810.996

1.999.332

7)

Algemene reserve Algemene reserve (privaat) Bestemmingsreserve huisvesting Bestemmingsreserve informatisering Bestemmingsreserve terrein Bestemmingsreserve inventaris nieuwbouw

17.722

17.722

997.000

786.383

350.000

212.413

Bestemmingsreserve leermiddelen

1.510.000

1.475.000

Bestemmingsreserve onderzoek en innovatie

1.089.141

1.089.141

Bestemmingsreserve afdelingen en werkplaatsen

400.000

387.003

Bestemmingsfonds Waarborgfonds

117.334

117.334

30.000

30.000

11.961.761

10.593.266

Bestemmingsfonds profileringsfonds Totaal Eigen Vermogen Voorzieningen Voorziening wachtgelden

8)

1.815.180

1.373.697

Voorziening jubilea

9)

119.966

113.834

Voorziening langdurig zieken

10)

282.158

187.228

Voorziening Groot Onderhoud

11)

367.486

251.324

2.584.790

1.926.083

Totaal Voorzieningen Langlopende Schulden

12)

Lening o/g 4 jaar (Ministerie van Financiën)

320.000

480.000

Lening o/g 10 jaar (Ministerie van Financiën)

3.600.000

4.050.000

Totaal Langlopende Schulden

3.920.000

4.530.000

Crediteuren

780.034

912.812

Aflossingen leningen komend jaar

610.000

610.000

Kortlopende Schulden

Vooruitontvangen collegegelden

13)

2.829.917

2.870.681

Belastingen, premieheffingen en pensioenpremie

388.934

291.467

Vakantiegeld

699.000

696.000

Nog te betalen vakantiedagen

133.215

93.459

Overige te betalen lasten en overlopende passiva

878.587

1.176.626

6.319.687

6.651.045

24.786.238

23.700.394

Totaal Kortlopende Schulden TOTAAL PASSIVA

Jaarverslag 2013

pagina 80


Geconsolideerde staat van Baten en Lasten 31-12-2013

Baten

Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2013

2013

2012

14)

Rijksbijdragen

25.661.288

25.345.656

25.897.877

College-, cursus- en examengelden

4.386.303

4.089.600

4.014.640

Overige baten

2.671.055

2.045.000

2.802.290

32.718.646

31.480.256

32.714.808

Totaal Baten

Lasten Personele Lasten

15)

22.668.328

22.753.605

21.440.317

Afschrijvingen

16)

1.789.313

2.142.271

1.849.872

Huisvestingslasten

17)

2.541.288

1.959.000

2.446.155

Overige Instellingslasten

18)

4.305.757

4.243.270

4.514.517

0

0

2.715.789

31.304.686

31.098.146

32.966.650

1.413.960

382.110

-251.842

Bijzondere Lasten Totaal Lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten

Rentebaten

19)

17.334

20.000

29.940

Rentelasten

19)

62.799

66.000

-162.064

-45.466

-46.000

192.003

1.368.495

336.110

-59.839

Buitengewone baten

0

0

0

Buitengewone lasten

0

0

0

Resultaat buitengewone bedrijfsvoering

0

0

0

1.368.495

336.110

-59.839


Resultaat gewone bedrijfsvoering

Buitengewone bedrijfsvoering

Exploitatiesaldo

Jaarverslag 2013

pagina 81


Bestemming exploitatiesaldo 31-12-2013 Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2013

2013

2012

158.243

233.610

1.204.402

2.387

2.500

-18.738

Bestemmingsreserve afschr terrein KC

210.617

0

200.000

Bestemmingsreserve inventaris nieuwbouw

137.587

100.000

100.000

Bestemmingsreserve huisvesting

811.664

0

-2.015.789


35.000

0

700.000


12.997

0

30.000

Bestemmingsreserve Randstad KC

0

0

-195.102


0

0

-64.612

Totaal bestemming exploitatiesaldo

1.368.495

336.110

-59.839

Algemene reserve Algemene reserve (privaat)

Jaarverslag 2013

pagina 82


Geconsolideerd kasstroomoverzicht 31-12-2013

2013

Bedragen * 1000

2012

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat

1.414

-252

Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutaties voorzieningen

16)

1.789

4.566

8 t/m 11)

659

-1.254 2.448

3.311

Verandering in vlottende middelen: Voorraden

4)

Vorderingen

5)

Schulden

-7

20

127

879

13) -332

-1.695 - 212

-796

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest

19)

17

30

Betaalde interest

19)

- 63

162

Kasstroom uit operationele

-45

192

3.605

2.455

Activiteiten

Kasstroom uit Investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa

1 t/m 3)

Mutaties leningen

-351

-3.476

0

-210

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

- 351

-3.686

Kasstroom uit Financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden

12)

0

5.140

- 610

-4.800

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-610

340

Mutatie liquide middelen

2.643

-892

Stand per 1 januari

5.026

5.918

Mutatie Boekjaar

2.643

-892

Stand per 31 december 2013

7.669

5.026

De liquide middelen zijn, behoudens een bedrag van € 267.387 ten behoeve van de garantstelling leningen waarborgfonds, vrij besteedbaar.

Jaarverslag 2013

pagina 83


Toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten 31 december 2013 Algemeen De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven is door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. De geconsolideerde jaarrekening bevat de financiële gegevens van de Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag inclusief de Stichting Cursussen. Stelselwijzigingen In 2013 zijn geen stelselwijzigingen doorgevoerd. Grondslagen Vergelijking met vorig jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van vorig jaar. Beleidsregels toepassing WNT De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semi-publieke sector (WNT) is met ingang van 1 januari 2013 van kracht Consolideren van cijfers In deze jaarrekening zijn de cijfers opgenomen van de Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag en de Stichting Cursussen Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag. De aan de Hogeschool gelieerde stichting Cursussen verzorgt een niet-bekostigde oriëntatiecursus beeldende kunsten en een 2-jarige post-HBO-opleiding Industriële Vormgeving. De opbrengsten van de cursusgelden dekken de hiervoor gemaakte kosten. De baten en lasten zijn geconsolideerd in de jaarrekening. Het % deelname is 100%. Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht. Eigen vermogen per 31-12-2013

€ 118.849

Exploitatiesaldo 2013

€

2.387

Omzet 2013

€

46.547

Statutaire regeling winstbestemming Er is geen statutaire regeling winstbestemming aanwezig. Toegepaste waarderingsgrondslagen Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of vervaardigingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Overige vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur, of lagere bedrijfswaarde. De vervaardigingsprijs bestaat uit de aanschaffingskosten van gronden hulpstoffen en kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de vervaardiging inclusief installatiekosten. Indien voor te vervaardigen materiële vaste activa noodzakelijkerwijs een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig

Jaarverslag 2013

pagina 84


is om deze gebruiksklaar te maken, worden de rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprijs. Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Door de Hogeschool wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarden. De realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. De opbrengstwaarde wordt bepaald met behulp van de actieve markt. In 2013 is er geen sprake geweest van een bijzondere waardevermindering. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingprijzen onder toepassing van de FIFO methode. De voorraden gronden hulpstoffen worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (‘first in, first out’) of lagere opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Voorzieningen wegens oninbaarheid zijn in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit algemene reserves en bestemmingsreserves en/of -fondsen. Hierin is tevens een segmentatie opgenomen naar publieke en private middelen. De bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid, welke door het bestuur is aangebracht. Hieronder is voor iedere bestemmingsreserve de beperking beschreven. Bestemmingsreserve huisvesting, De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor onderzoek, aankoop, investering, aanbouw, verbouw en nieuwbouw van zowel bestaande als te creëren huisvesting voor hetzij de Koninklijke Academie hetzij het Koninklijk Conservatorium of 1 van beide interfaculteiten. Bestemmingsreserve terrein, De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor de vervreemding van het terrein aan de Juliana van Stolberglaan 1 te Den Haag. Bestemmingsreserve informatisering De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor onderzoek en investering op het gebied van informatisering voor hetzij de Koninklijke Academie hetzij het Koninklijk Conservatorium of 1 van beide interfaculteiten. Bestemmingsreserve inventaris De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor de investering van inventaris ten behoeve van de inrichting van de nieuwbouw van het KC. Bestemmingsreserve Onderzoek en Innovatie De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor investeringen van onderwijsverbetering en -vernieuwing, onderzoek en promoties, lectoraten en kwaliteitszorg. Bestemmingsreserve Afdelingen KA De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor investeringen van onderwijsverbetering en –vernieuwing en leermiddelen. Bestemmingsreserve leermiddelen De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden voor investeringen in leermiddelen waaronder ook groot onderhoud van leermiddelen.

Jaarverslag 2013

pagina 85


Profileringsfonds Vanaf september 2010 is in de WHW de mogelijkheid gecreëerd een profileringsfonds te vormen. Hierdoor is het mogelijk, op basis van maatwerk, studenten te ondersteunen door het toekennen van een tegemoetkoming. De medezeggenschap heeft instemmingsrecht op de instellingsregeling op het profileringsfonds. De beperking op deze reserve is dat deze alleen bestemd kan worden aan door het College van Bestuur, na instemming van de medezeggenschapsraad, toe te kennen ondersteuning aan studenten van de Hogeschool. Voorzieningen algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Wachtgeldvoorziening In verband met de op balansdatum bestaande verplichtingen tot het in de toekomst uitbetalen van wachtgelden is een voorziening gevormd ter hoogte van minimaal 75 % van het totaal van de verplichtingen. Gelet op de economische situatie en de opgelopen ervaring is de voorziening per jaareinde 2013 voor het totale bedrag dus 100% opgenomen. De keuze voor minimaal 75 % hield verband met de mogelijkheid dat in een aantal gevallen de verplichtingen voortijdig komen te vervallen wegens het vinden van werk, arbeidsongeschikt worden of overlijden van desbetreffende ex-werknemers. Voorziening groot onderhoud Een meerjarig onderhoudsplan is opgesteld voor groot onderhoud aan de panden. Dit meerjarenonderhoudsplan dient ter onderbouwing van de getroffen voorziening. De voorziening is gevormd om de uitgaven voor groot onderhoud gelijkmatig te verdelen over meerdere boekjaren. Pensioenvoorziening De instelling heeft een pensioenregeling bij Stichting Bedrijfspensioenfonds ABP. Op deze pensioenregeling zijn de bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van toepassing en worden op verplichte of contractuele basis premies betaald door de instelling. ABP hanteert het middelloon als pensioengevende salarisgrondslag. ABP probeert ieder jaar de pensioenen te verhogen met de gemiddelde stijging van de lonen in de sectoren overheid en onderwijs. Wanneer de dekkingsgraad lager is dan 105% vindt er geen indexatie plaats. Als deze lager dan 100% is, kan een aanpassing van de pensioenuitkeringen plaatsvinden. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. De dekkingsgraad van Stichting Bedrijfspensioenfonds ABP per 31 december 2013 is 105,9%. In geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds heeft de instelling geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort, anders dan hogere toekomstige premies. Voorziening arbeidsongeschiktheidskosten Indien op balansdatum verplichtingen bestaan tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid, kan een voorziening worden opgenomen. Gezien de relatief geringe omvang is dit niet gebeurd. Voorziening jubilea De voorziening voor jubilea heeft betrekking op per balansdatum opgebouwde rechten , rekening houdend met de kans op voortijdige beëindiging van het dienstverband met het personeelslid.

Jaarverslag 2013

pagina 86


Voorziening langdurig zieken De voorziening langdurig zieken heeft betrekking op de verplichtingen tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de staat van baten en lasten wordt verwerkt. Kortlopende schulden Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in waardering bij de eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Grondslagen voor bepaling van het resultaat De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn verwezenlijkt. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden.  Verlenen van diensten Opbrengsten uit het verlenen van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 

Rijksbijdragen

Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft. 

Overige overheidsbijdragen en -subsidies

Exploitatiesubsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en de instelling de condities voor ontvangst kan aantonen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de staat van baten en lasten.  Overige baten Overige bedrijfsopbrengsten bestaan uit baten uit verhuur, detachering, ouderbijdragen en overige baten. 

Afschrijvingen op materiële vaste activa

Materiële vaste activa wordt vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen. 

Personeelsbeloningen

Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Er zijn geen werknemers werkzaam buiten Nederland.

Jaarverslag 2013

pagina 87


 Pensioenen De instelling heeft de toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening verwerkt volgende de verplichtingenbenadering. De over het verslagjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. Mutaties in de pensioenvoorziening worden ook in de staat van baten en lasten verwerkt. Het bedrag dat als pensioenvoorziening is opgenomen, is de beste schatting van de nog niet afgefinancierde bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen.  Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die voortvloeien uit gebeurtenissen of transacties die behoren tot het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening, maar die omwille van de vergelijkbaarheid apart toegelicht worden op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter van de post.  Operational leasing Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winsten verliesrekening over de looptijd van het contract. 

Financiële baten en lasten

Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen. Toelichting op de geconsolideerde balans 31 december 2013 ACTIVA Materiële vaste activa In bijlage 4 is een totaaloverzicht van de materiële vaste activa opgenomen. In 2013 zijn, conform de door ons gehanteerde grondslagen, de materiële vaste activa gewaardeerd. Verkrijgingsprijs t/m 2012

Afschrijving t/m 2012

Boekwaarde 31-12-2012

Investering 2013

Desinvestering 2013

Afschrijving 2013

Boekwaarde 31-12-2013

Afschrijf percentage

Terreinen

2.409.165

0

2.409.165

0

0

0

2.409.165

0

Gebouwen Verbouwingen/ Installaties Inventaris en apparatuur

24.303.235

14.287.861

10.015.374

0

0

851.713

9.163.661

2,5(A) of 3,33

5.094.743

2.496.483

2.598.260

3.117

0

416.678

2.175.390

10

11.272.301

9.268.915

2.003.386

348.352

0

520.921

1.840.126

10/20/33,3

Totaal activa

43.079.443

26.053.258

17.026.184

351.469

0

1.789.313

15.588.341

(A) De afschrijvingstermijn van het gebouw aan de Juliana van Stolberglaan is als gevolg van de schattingswijziging in 2012 van 40 jaar teruggebracht naar 38 jaar

1)

Terreinen en gebouwen

Voor de terreinen en gebouwen zijn als verkrijgingsprijs de bruto-deelnamesommen overeenkomstig de "OKFregeling" gehanteerd. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Het betreft: De Hogeschool is eigenaar van de grond van Prinsessegracht 4/Bleijenburg 38 (unilokatie Koninklijke Academie). Ten aanzien van het terrein van het Koninklijk Conservatorium bezit de Hogeschool het zakelijk recht van opstal; de Gemeente Den Haag is eigenaar. In het kader van de OKF is dit recht gewaardeerd op € 1,4 mln.

Jaarverslag 2013

pagina 88


De verzekerde waarde van de opstallen per 1-1-2014 en de WOZ-waarde (peildatum 1-1-2013) zijn als volgt: verzekerde

WOZ-

waarde

waarde

Prinsessegracht 4/Bleijenburg (unilokatie)

€ 49.527.000

€ 11.200.000

Juliana van Stolberglaan 1

€ 46.668.000

€ 6.500.000

------------------

-----------------

€ 96.195.000

€ 17.700.000

Ingevolge de gesloten standaardovereenkomst van borgtocht artikel 7, heeft de Hogeschool zich verbonden niet zonder schriftelijke toestemming van de Stichting Waarborgfonds HBO, de aan de Hogeschool toebehorende registergoederen te vervreemden of met enig recht te bezwaren. Voorts dient de Hogeschool indien zij haar verplichtingen uit de geborgde overeenkomsten niet kan nakomen, een recht van hypotheek aan de Stichting Waarborgfonds HBO te verstrekken tot zekerheid van het regresrecht van de Stichting Waarborgfonds HBO. Het voornemen was om in 2013 de Stichting Waarborgfonds HBO te liquideren. Deze liquidatie heeft niet plaatsgevonden en zal op enig moment in de komende jaren plaatsvinden. In 2010 heeft de Hogeschool ten behoeve van de gewenste uitbreiding van onderwijsruimte 2 panden aan het Bleijenburg gekocht. De intentie is deze panden op korte termijn te integreren met de reeds bestaande en zogenoemde unilocatie. De gebouwen zijn hypothecair, bedrag leningen per 31 december 2013 is € 4.530.000, bezwaard bij het Ministerie van Financiën. 2)

Verbouwingen en installaties

Als grens voor activering wordt € 10.000 aangehouden. Het jaar van aanschaf is het eerste jaar van afschrijving. In 2013 is ruim € 3.000 geïnvesteerd (na-ijlende factuur) in verbouwingen en installaties. 3)


Op inventaris wordt lineair afgeschreven: de afschrijvingspercentages zijn 10 %, 20 % en 33,3 %. Als grens voor activering wordt €500 aangehouden, tenzij de gebruiksduur van het activum minder dan 1 jaar bedraagt. In het jaar van aanschaf wordt naar tijdgelang afgeschreven. In 2013 is € 348.353 geïnvesteerd aan inventaris en apparatuur. De verzekerde waarde van de inventaris per 1-1-2013 is als volgt: Koninklijk Conservatorium Koninklijke Academie

€ 21.974.000 €

9.991.000

----------------€ 31.965.000 ========== Voorraden 4)

Voorraden 31-12-2013

31-12-2012

-----------------

-----------------

€ 18.469

€ 11.386

==========

==========

De post voorraden betreft de voorraad van de fotoshop en het magazijn van de Koninklijke Academie. Er is geen sprake van een voorziening incourantheid.

Jaarverslag 2013

5)

pagina 89


Vorderingen

De vorderingen zijn met ongeveer € 100.000 gedaald. De daling is volledig toe te schrijven aan de daling van de vordering bij de collegegelden. Dit als gevolg van het gewijzigd debiteurenbeleid en de samenwerking met een nieuw incassobureau. De overige vorderingen zijn nagenoeg onveranderd ten opzichte van 2012. Vorderingen

31-12-2013

31-12-2012

Debiteuren collegegelden

856.323

948.673

Overige debiteuren

222.428

258.180

Te vorderen omzetbelasting Overige vorderingen en overlopende activa Totaal vorderingen

31.456

31.462

400.456

398.905

1.510.663

1.637.220

De vordering debiteuren collegegelden per 31 december 2013 betreft de nog te ontvangen collegegelden voor het studiejaar 2013/2014, alsmede achterstallige collegegelden uit voorgaande jaren. Hiervoor is een voorziening getroffen van € 132.334, die in het saldo is opgenomen. Voorziening oninbaarheid debiteuren Stand per 1 januari 2013

163.345

Onttrekkingen

-46.737

Dotaties

15.725

Stand per 31 december 2013

132.334

Het bedrag overige vorderingen en overlopende activa wordt door een groot deel bepaald door 2 openstaande vorderingen te weten; een bedrag van ruim € 80K terug te ontvangen van de Belastingdienst en een bedrag van ruim € 200K met betrekking tot de afrekening van de projecten in het kader van de DNOA. Alle openstaande bedragen hebben een looptijd korter dan 1 jaar. 6)

Liquide middelen

De liquide middelen zijn, zie ook het kasstroomoverzicht eerder in deze jaarrekening, met ruim € 2,6 mln. gestegen. Deze stijging wordt veroorzaakt door: het positief jaarresultaat; de in omvang beperkte investeringen tegenover de in 2013 gepleegde afschrijving en de dotatie aan de voorzieningen in 2013. De liquide middelen zijn, behoudens een bedrag van € 267.387 ten behoeve van de garantstelling leningen waarborgfonds, vrij besteedbaar. Liquide Middelen Kas ABN/AMRO ING

31-12-2013

31-12-2012

28.055

18.033

267.387

263.114

499.075

188.698


6.874.249

4.555.758


7.668.765

5.025.604

Jaarverslag 2013

pagina 90


PASSIVA Eigen vermogen 7)

Eigen vermogen

Het eigen vermogen is met bijna € 1,4 mln. gestegen. In de paragraaf resultaatbestemming bij deze jaarrekening is het besluit van het College van Bestuur opgenomen over de verdeling van het resultaat naar het eigen vermogen. Hieronder volgt een korte toelichting op het genomen besluit. Aan de bestemmingsreserve terrein afschrijving KC is een bedrag van € 210K. toegevoegd. Dit om het verlies van de activa terrein in 2018 te kunnen opvangen. Verder zijn bedragen toegevoegd aan de bestemmingsreserves voor de toekomstige investeringen van leermiddelen bij de werkplaatsen alsmede voor overige leermiddelen. Aan de bestemmingsreserve inventaris nieuwbouw KC is een bedrag van € 138K toegevoegd. Deze zal worden aangewend om een investering in inventaris voor de nieuwbouw van het KC in 2018 te kunnen plegen. Aan de bestemmingsreserve huisvesting is een bedrag van ruim € 60K toegevoegd. Deze reserve is bedoeld om de dotaties aan de voorziening groot onderhoud KA te kunnen opvangen zonder dat dit direct ten koste gaat van ons onderwijs. Daarnaast zal deze reserve worden aangewend om de verbouwing van een pand, aangekocht in 2010, te kunnen realiseren. De algemene reserve (privaat) is met ruim € 2K toegenomen vanwege een licht positief resultaat bereikt door de Stichting Cursussen. De rest van het resultaat, een bedrag van ruim € 909K , is toegevoegd aan de algemene reserve. Deze reserve bepaalt voor het overgrote deel het weerstandsvermogen van de Hogeschool. Verloopoverzicht eigen vermogen

Algemene Reserve Algemene Reserve Privaat

Stand per 1-1-2013 4.362.476 116.462

Resultaat

Overige Mutaties

158.243 2.387

0 0

Stand per 31-12- 2013 4.520.719 118.849

Subtotaal Algemene reserve

4.478.938

160.630

0

5.390.564

Huisvesting Informatisering Terrein Inventaris Nieuwbouw Leermiddelen onderzoek en innovatie afdelingen en werkplaatsen

1.999.332 17.722 786.383 212.413 1.475.000 1.089.141 387.003

811.664 0 210.617 137.587 35.000 12.997

0 0 0 0 0 0 0

2.810.996 17.722 997.000 350.000 1.510.000 1.089.141 400.000

Subtotaal Bestemmingsreserve

5.966.994

1.207.865

0

6.423.863

117.334 30.000

0 0

0 0

117.334 30.000

147.334

0

0

147.334

10.593.267

1.368.495

0

11.961.761

Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve

Bestemmingsfonds Waarborgfonds Bestemmingsfonds Profileringsfonds Subtotaal Bestemmingsfonds Totaal Eigen vermogen

Jaarverslag 2013

pagina 91


Voorzieningen 8)

Voorziening wachtgelden

De voorziening wachtgelden 2013 is ten opzichte van 2012 bijna € 600.000 hoger. Alle aanspraken op WWlasten en BWW-lasten worden jaarlijks voor ten minste 75% voorzien. Op basis van onze ervaringscijfers, mogelijk mede veroorzaakt door de slechte economische situatie, is besloten het totaalbedrag aanspraken in 2013 als voorziening op te nemen. Afkoopkosten die verder niet leiden tot WW en BWW verplichtingen worden voor 100% voorzien. Stand per 31

Betalingen

Voorlopige

Totaalbedrag

Mutatie

Stand per 31 december

december 2012

2013

stand 31

aanspraken

voorziening

2013

december 2013

WW/BWW per 31

31 december

december 2013

2013

(100%) 1.373.697

282.233

1.091.464

1.815.180

723.716

1.815.180

De voorziening wachtgelden heeft een looptijd van 1 tot 11 jaar. 9) Voorziening jubilea De voorziening voor jubilea heeft betrekking op per balansdatum opgebouwde rechten , rekening houdend met de kans op voortijdige beëindiging van het dienstverband met het personeelslid. Ultimo 2013 is de omvang van deze voorziening € 113.834. Stand 31 december 2012

Betalingen 2013

Voorlopige eindstand 2013

Berekende aanspraken 31 december 2013

Mutatie 2013

113.834

30.931

82.903

119.966

37.063

Van het totaalbedrag van € 119.966 is € 40.100 een looptijd van 1 jaar, een bedrag van 64.937 een looptijd tussen 1 en 5 jaar en een bedrag van € 14.929 een looptijd groter dan 5 jaar. 10) Voorziening langdurig zieken De voorziening langdurig zieken heeft betrekking op de verplichtingen tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Ultimo 2013 is de omvang van deze voorziening € 282.158. Stand 31 december 2012

Betalingen 2013

Voorlopige eindstand 2013

Berekende aanspraken 31 december 2013

Mutatie 2013

187.228

0

187.228

282.158

94.930

De voorziening heeft een looptijd van maximaal 1 jaar

11) Voorziening groot onderhoud De voorziening groot onderhoud is opgenomen om in het groot onderhoud van de gebouwen te voorzien. Stand per 1 januari 2013 Dotatie 2013 Onttrekking Vrijval Eindstand 31 december 2013 Kortlopend < 1 jaar Langlopend > 1 jaar

€ 251.324 € 208.000 € 91.837 0 € 367.486 € 367.486 0

De omvang van de voorziening is ter grootte van de verwachte kosten in 2014. In 2014 zal het huidig groot onderhoudsplan worden herijkt.

Jaarverslag 2013

pagina 92


12) Langlopende schulden Verloopoverzicht langlopende schulden 31 december Stand per 1 januari

2013

2012

5.140.000

4.800.000

Opname langlopende leningen

0

5.140.000

5.140.000

9.940.000

Aflossing langlopende leningen

610.000

4.800.000

4.530.000

5.140.000

610.000

610.000

3.920.000

4.530.000

Kortlopend deel langlopende lening Stand per 31 december

31 december

Leningen o/g Ministerie van Financiën, 4 respectievelijk 10 jaar. In 2012 zijn bij het Ministerie van Financiën langlopende leningen afgesloten. Deze zijn verkregen op basis van de taxatie van het pand van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. De 1 e lening van € 640.000 is afgesloten voor een periode van 4 jaar en tegen een rentetarief van € 0,98% op jaarbasis. De 2 e lening is afgesloten voor een periode van 10 jaar tegen een rentetarief van 1,26%. Op de hypotheek is een pandrecht verstrekt als zekerheid. Stand per 1

Aflossing in

Eindstand 31

januari 2013

2013

december

Kortlopend

Looptijd > 1

Looptijd > 5

jaar

jaar

2013 Lening 10 jr. Lening 4 jr.

4.500.000

450.000

4.050.000

450.000

1.800.000

1.800.000

640.000

160.000

480.000

160.000

320.000

0

13) kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn met bijna € 463K mln. gedaald. Deze daling zit in hoofdzaak bij: 

Crediteuren, een bedrag in 2013 van bijna € 130K lager ten opzichte van 2012.



Te betalen lasten, een daling van bijna € 350K. Het verschil wordt verklaard door een bedrag van ruim € 150K nog te betalen loonkosten die in januari 2013 zijn uitbetaald maar ten laste van 2012 zijn gebracht. Daarnaast zijn per 31 december 2013 minder bedragen als nog te betalen lasten en overlopende passiva opgenomen t.o.v. het jaar 2012. 31-12-2013

31-12-2012

Crediteuren

780.034

912.812


610.000

610.000

2.829.917

2.870.681


388.934

291.467

Vakantiegeld

699.000

696.000


133.215

93.459


878.587

1.176.626

6.319.687

6.651.045


Totaal Kortlopende Schulden

Alle schulden hebben een looptijd korter dan één jaar behoudens een bedrag van € 356K schoolfonds die een looptijd heeft van 1 tot 3 jaar. De overige posten van de overlopende passiva betreffen de volgende bedragen: Een bedrag van ongeveer € 30K vooruitontvangen Rijksbijdrage (lerarenbeurs periode september 2013 t/m augustus 2014; een bedrag van € 150K vooruitontvangen subsidie in het kader van het project Polifonia; twee bedragen in verband met ontslagvergoeding van ongeveer € 130.000 en een bedrag van ongeveer € 120K ten behoeve van diverse subsidies voor internationale projecten.

Jaarverslag 2013

pagina 93


Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Waarborgfonds De HBO-instellingen houden een Waarborgfonds in stand, waarbij zij allen krachtens artikel 2.15 van de WHW zijn aangesloten. Borging door het Fonds voor leningen (O.K.F.) wordt gekoppeld aan een volledig regresrecht op de desbetreffende HBO-instelling. In verband hiermee is per ultimo 1993 een voorziening Waarborgfonds opgebouwd ad 117.334 ( 258.570). Voor dit bedrag is een bankgarantie afgegeven. Het Waarborgfonds is gerechtigd, indien noodzakelijk, meer op de Hogeschool te verhalen, als zijn tekorten daartoe aanleiding geven. Daarnaast is in 1996 een bankgarantie afgegeven ten gunste van de Stichting Waarborgfonds HBO ad 145.210 ( 320.000) in verband met de borgstelling van 7.260.483 ( 16 miljoen) per juli 1996 ten behoeve van de unilokatie van de Koninklijke Academie. Per 1 januari 2008 is de voorziening Waarborgfonds ondergebracht bij de bestemmingsfondsen. Vordering op en schuld aan het Ministerie van OCW In verband met de overgang naar budgetfinanciering per 1-1-1987 was in de balans een vordering op het Ministerie van OCW inzake het vakantiegeld 1986 (augustus t/m december), de tegemoetkoming IZK 1986 (oktober t/m december) en de sociale lasten van december 1986 opgenomen. De opbouw van de vordering is als volgt: ≠

vakantiegeld

≠

IZK

≠

sociale lasten december

230.065 55.154 90.019 ----------------375.238

In 1988 werd door het Ministerie aan de scholen opgedragen de studenten de mogelijkheid te bieden om het collegegeld in termijnen te voldoen. Het collegegeld werd indertijd in oktober/november geheel door het Ministerie op de rijkssubsidie ingehouden. Deze liquiditeitsbijdrage diende om een eventueel liquiditeitstekort (of de kosten hiervan) te overbruggen. Het betreft een bedrag van 315.420. Omdat beide bedragen pas invorderbaar c.q. opeisbaar zijn bij discontinuïteit van de Hogeschool, is de vordering en schuld met ingang van het jaar 2001 op 0 in de balans gezet. Pensioenverplichtingen De instelling heeft gebruikgemaakt van de mogelijkheid een toegezegd-pensioenregeling te verwerken als een toegezegde-bijdrageregeling. Vordering op het Nationaal Restauratiefonds. In 1998/1999 is het pand aan de Casuariestraat gerenoveerd, waarvoor door de Dienst Stedelijke Ontwikkeling / Ruimtelijke Ordening van de Gemeente Den Haag een subsidie is toegekend ad 52.527 (subsidiebeschikking MZ98235 d.d. 24-05-2000). Van deze subsidie is in 2000 15.758 uitgekeerd; het resterende bedrag ad 36.769 zal per 1 juli 2015 worden uitgekeerd, op voorwaarde dat de Hogeschool het pand goed onderhoudt. Vordering op Provincie In 2010 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een subsidie verleend van € 0,5 mln. , te besteden in de periode 2011 t/m 2016. Deze subsidie is bedoeld als significante bijdrage aan de renovatie van de gevel zoals vermeld bij de toelichting voorziening groot onderhoud eerder in deze jaarrekening. In 2013 is het resterend bedrag uitgekeerd. Het betreft een voorwaardelijke bijdrage die na oplevering van de afspraken conform de voorwaarden in de loop van 2014 definitief wordt.

Jaarverslag 2013

pagina 94


Vordering op Gemeente Den Haag In 2011 heeft de Gemeente Den Haag een subsidie verleend van € 250.000. Deze subsidie is bedoeld als significante bijdrage aan de renovatie van de gevel zoals vermeld bij de toelichting voorziening groot onderhoud eerder in deze jaarrekening. In 2013 is het restant, op € 5.000 na, van deze subsidie uitgekeerd. Naar verwachting ontvangen wij dit bedrag na oplevering van de afspraken conform de subsidievoorwaarden in de loop van 2014. Vordering op TBI Fundatie In 2011 heeft TBI Fundatie een subsidie toegezegd van € 100.000. Deze subsidie is bedoeld als significante bijdrage aan de renovatie van de gevel zoals vermeld bij de toelichting voorziening groot onderhoud eerder in deze jaarrekening. In 2012 is 100% van deze subsidie uitgekeerd. Het betreft een voorwaardelijke bijdrage die na oplevering van de afspraken conform de voorwaarden in de loop van 2014 definitief wordt. Beleggingsbeleid De Hogeschool is behoudend op het gebied van beleggingen. Dit houdt in dat er niet in effecten belegd wordt en liquide middelen uitsluitend in deposito gegeven worden aan het Ministerie van Financiën. In de regel worden deposito’s voor een periode tussen de 3 en 6 maanden afgesloten. De HdK maakt geen gebruik van derivaten en heeft deze ook niet in zijn bezit. Artikel 4 van het treasurystatuut bepaalt dat beleggingen in financiële instrumenten zijn uitgesloten.

Leasecontracten. De Hogeschool heeft de volgende leasecontracten: Operational leasecontracten

Auto (leaseplan) Auto (citroën)

< 1 jaar

1 – 5 jaar

5 jaar

Totaal

11.376

8.532

0

19.908

9.338

0

0

9.338



De verplichtingen worden op lineaire basis in de staat van baten en lasten over de looptijd van het contract verwerkt. Huur De Hogeschool heeft de volgende huurovereenkomsten:

Container (Omega) Container (van Vliet)

< 1 jaar

1 – 5 jaar

5 jaar

Totaal

11.564

1.927

0

13.491



4.356

3.630

0

7.986

10.880

9.067

0

19.947

29.412

9.804

0

39.216

7.496

14.993

0

22.489

Dispensers (Berendsen)

161

0

0

161

Ricoh (print en kopieer)

25.267

42.111

0

67.378

Ricoh (print en kopieer)

23.145

19.287

0

42.432

Sanitaire producten (Initial

39.594

6.599

0

46.193

Xafax Herengracht 38 e

Paviljoensgracht 20-24 2 etage

Hokatex) De opgegeven kosten zijn op jaarbasis per ultimo 2013.

Jaarverslag 2013

pagina 95


Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten 31 december 2013 In 2013 is het resultaat, voor bestemming, bereikt van € 1.368.495. In de begroting 2013 werd een positief resultaat verwacht van € 336.110. Baten 14) Baten Werkelijk 2013

Baten Rijksbijdragen

25.661.288


4.386.303

Overige baten

2.671.055

Totaal Baten

32.718.646

Het totaal begrote baten 2013 is € 31,5 mln. Het verschil van ruim € 1,2 mln. is als volgt te verklaren:  De rijksbijdrage is ruim € 300K hoger uitgekomen.  De college- en cursusgelden zijn bijna € 300K hoger uitgekomen.  De overige baten zijn ruim € 600K hoger uitgekomen. Dit laatste vooral door: o Een vrijval van ongeveer € 350K uit het waarborgfonds . o Hogere inkomsten overige bijdragen van € 200.000

Lasten 15)

Personele lasten

Overzicht personele lasten naar kostensoorten (Bedragen x 1.000) Beloning voor arbeid bruto salarissen vakantietoeslagen eindejaarsuitkering sociale lasten pensioenpremies overige lasten Totaal loonkosten

Ontvangen uitkeringen Doorberekende loonkosten Overige personele lasten Dotatie voorziening Uitzendkrachten en overig incidenteel personeel Totaal personele lasten

Werkelijk 2013

Begroting 2013

Werkelijk 2012

13.022 1.042 1.078 1.834 2.355 896

0 0 0 0 0 0

13.005 1.028 1.067 1.775 2.205 770

20.223

20.468

19.851

-56 -224 399 824 1.502

0 0 519 200 1.567

-31 -333 482 0 1.472

22.668

22.754

21.440

Het bedrag personeelslasten is nagenoeg gelijk aan die van de begroting 2013 was voorzien. De belangrijkste afwijkingen zijn: Bijna € 250K minder loonkosten (deels vanwege het ten laste brengen van een eenmalige uitkering in januari 2013 aan het jaarresultaat 2012, zie post doorberekende loonkosten) en als gevolg van een lagere realisatie aantal fte ten opzichte van begroot. Het gemiddeld aantal fte begroot 2013 was 280 het gemiddeld aantal fte realisatie was 274. De lagere loonkosten worden gecompenseerd door een dotatie aan de personele voorzieningen van ruim € 800K. De overige verschillen zitten bij de iets lagere kosten inhuur personeel (-65K) en een lagere realisatie van opleidingskosten (-150K).

Jaarverslag 2013

pagina 96


Er zijn geen werknemers werkzaam buiten Nederland. De bezoldiging in 2013 van de bestuurders is conform de bezoldigingscode bestuurders Hogescholen. De toezichthouders ontvangen geen bezoldiging. Zie ook de toelichting bezoldiging bestuurders en toezichthouders verder in deze jaarrekening. Overzicht gemiddelde fte naar functiecategorie Onderwijzend personeel Onderwijs ondersteunend personeel Algemeen ondersteunend personeel en directie

2013 realisatie 158,72 42,44 72,82

2013 begroot 162,0 44,0 74,0

2012 realisatie 158,82 41,49 71,6

Totaal

273,98

280,0

271,92

Overzicht materiële lasten naar kostensoorten Werkelijk 2013

Begroting 2013

Werkelijk 2012

852 417 521

1.053 497 592

852 453 544

1.789

2.142

1.850

125 609 878 92 683 154

126 291 770 95 558 119

128 624 825 98 653 118

Totaal huisvestingslasten

2.541

1.959

2.446

Overige -

2.238 480 582 218 787

2091 469 570 311 802

2.440 487 566 231 790

Totaal overige instellingslasten

4.306

4.243

4.515

Totaal materiële lasten

8.636

8.344

8.811

Afschrijvingen gebouwen verbouwingen/installaties inventaris Totaal afschrijvingen Huisvestingslasten huur kosten onderhoud energie en water heffingen schoonmaakkosten overige huisvestingslasten

instellingslasten Administratie en beheer Reis en verblijfkosten Leermiddelen Overige beheerslasten Overige materiële lasten

16) Afschrijvingen De afschrijvingen zijn in 2013 circa € 360K lager uitgekomen. Dit is veroorzaakt doordat in de begroting rekening gehouden is met de afschrijving/waardevermindering op het terrein van het Koninklijk Conservatorium. Daarnaast is de afschrijving lager vanwege de lagere investering in 2013 en een lager bedrag afschrijving voor investeringen (tot en met) het jaar 2012. 17) Huisvestingslasten De huisvestingslasten zijn ongeveer € 600K hoger uitgekomen ten opzichte van de begroting van 2013. De oorzaak hiervoor is:  de toevoeging van ongeveer € 200K aan de voorziening groot onderhoud (niets begroot voor 2013)  de extra energielasten van ongeveer € 100K vanwege een koude winter en voorjaar in 2013.  Incidenteel groot onderhoud aan het gebouw van het Koninklijk Conservatorium van ongeveer 150K.  Een stijging van de schoonmaakkosten vanwege een aantal vooraf niet geplande incidentele activiteiten en een te laag bedrag begroot van de reguliere schoonmaakkosten.

Jaarverslag 2013

pagina 97


18) Overige instellingslasten De realisatie van de overige instellingslasten is ongeveer gelijk aan die begroot. De overschrijding van de lasten bij administratie en beheer worden nagenoeg volledig verklaard door de kosten die gemaakt zijn in het kader van zowel de instellingsaccreditatie als opleidingsaccreditaties die in 2013 met goed gevolg hebben plaatsgevonden.

Financiële baten en lasten 19)

Financiële baten en lasten

Rentebaten Rentelasten Saldo baten en lasten

Werkelijk 2013 17.334 -62.799 -45.465

begroting 2013 20.000 -66.000 -46.000

werkelijk 2012 29.940 162.064 192.003

De rentebaten wijken licht af omdat het percentage vergoeding lager lag dan bij de begroting werd voorzien.

Overige toelichtingen bij de staat van baten en lasten Overheidssubsidies In 2013 is van het Ministerie van Sociale Zaken een subsidie ontvangen van € 18K ten behoeve van een onderzoek omtrent de gewenste situatie rond het beheer en de investeringen van piano’s en vleugels. Het bedrag is besteed ter dekking van de kosten voor het onderzoek en het advies hieromtrent. Accountantshonoraria Jaarrekening en overige controles

31-12-2013 105.552

31-12-2012 123.676

6.413 6.050 21.396 6.958 64.735 105.552

8.271 17.304 2.856 32.325 62.920 123.676

Specificatie accountantshonoraria Kosten controle bekostiging Kosten controle subsidies Fiscale en financiële advisering ontwikkeling Spuiforum Kosten onderzoek fusie Kosten controle jaarrekening Totaal

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. is de accountant Bovenstaande honoraria betreffen de werkzaamheden die bij de Stichting en de in de consolidatie betrokken partijen zijn uitgevoerd door accountantsorganisaties en externe accountants zoals bedoeld in artikel 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountantorganisaties) en de in rekening gebrachte honoraria van het hele netwerk waartoe de accountantsorganisatie behoort. Het lastenstelsel is van toepassing op bovenstaande cijfers.

Jaarverslag 2013

pagina 98


Toelichting geconsolideerde kasstroomoverzicht 31 december 2013 Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Onder de investeringen in materiële vaste activa zijn alleen opgenomen de investeringen waarvoor in 2013 geldmiddelen zijn opgeofferd. Van de totale investeringen van € 351.000 kan een bedrag van ongeveer € 280.000 worden aangemerkt als uitbreidingsinvesteringen. In 2013 is een positieve kasstroom van € 2.6 mln. bereikt. Dit is toe te schrijven aan:  Het positief jaarresultaat (+1,4 mln.)  De in omvang beperkte investeringen tegenover de in 2013 gepleegde afschrijving (per saldo + 1,4 mln.)  De mutatie aan de voorzieningen in 2013 (+ 0,66mln.)  De aflossing op de langlopende lening ( - 0,6 mln.)  Mutaties van het werkkapitaal en het saldo financiële baten en lasten ( - 0,2 mln.) De liquide middelen zijn, behoudens een bedrag van € 267.387 ten behoeve van de garantstelling leningen waarborgfonds, vrij besteedbaar.

Jaarverslag 2013

pagina 99

Bijzondere posten 

Overzicht geoormerkte subsidies OCW en EZ (model G)



FSR tabel



Wet Normering Topinkomens en overzicht bezoldiging bestuurders



Gegevens van de rechtspersoon


Jaarverslag 2013

pagina 100


Overzicht geoormerkte subsidies OCW en EZ (RJ 660, model G) G1 Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule Omschrijving

Tweede graden HBO

Toewijzing

Bedrag van de toewijzing

Ontvangen t/m verslagjaar

Kenmerk

Datum

EUR

EUR

De prestatie is ultimo 2013 conform de subsidiebeschikking

BEK/BPR2012/60485M

19-10-2012

70.372,30

70.372,30

Geheel conform uitgevoerd en afgerond

Ontvangen t/m verslagjaar

Totale Kosten

Te verrekenen ultimo verslagjaar

G2 Verantwoording van subsidies met verrekeningsclausule Omschrijving Toewijzing Bedrag van de toewijzing

n.v.t.

Kenmerk

Datum

EUR

EUR

EUR

EUR

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Jaarverslag 2013

pagina 101


FSR Financiele Specificatie Rijkssubsidies (HO)

Subsidieverstrekker en eventueel penvoerder

Projectnummer subsidiegever of kenmerk beschikking met datum

Totaal project budget

Subsidie

Looptijd begin

Looptijd einde

EUR

EUR

OCW

BEK/BPR2012/60485M

€ 70.372,30

€ 70.372.30

1-1-2013

31-122013

OCW

562340-2

€ 44.723,95

€ 44.723,95

1-9-2013

31-8-2014

Stand 1-1-2013

Mutaties

Stand 31-12-2013

Voorschot

Status

0

70.372,30

70.372,30

70.372,30

Afgerond

0

14.901,23

14.901,23

44.723,95

Lopend

EUR

De projectgegevens geven inzicht in subsidieverstrekkend Ministerie en eventueel in de uitvoeringsinstantie en het consortium. Indien een project is verlengd wordt dit aangegeven door een V voor de nieuwe einddatum te plaatsen. Bij status zijn twee opties mogelijk: Lopend en afgerond. Lopend geeft inzicht in de voortgang van het project. Dit vormt de basis voor monitoring van het project en geeft zekerheid over bevoorschotting. Op basis van de afgeronde projecten wordt de subsidie definitief vastgesteld.

Jaarverslag 2013

pagina 102


Jaarverslag 2013

pagina 103


Verantwoording uit hoofde van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Toelichting bij het samenstellen van de WNT verantwoording Bij de samenstelling van de in deze paragraaf opgenomen verantwoording uit hoofde vande WNT zijn de Beleidsregels toepassing WNT d.d. 27 februari 2014, inclusief de wijziging van 12 maart 2014, van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als uitgangspunt gehanteerd. De Stichting Hogeschool der Kunsten herkent de door de Minister van BZK in zijn kamerbrief d.d. 27 februari 2014 onderkende uitvoeringsproblemen externe met betrekking tot niet-topfunctionarissen. In lijn met paragraaf 6 van de (gewijzigde) Beleidsregels toepassing WNT legt de stichting geen verantwoording af over externe niet-topfunctionarissen. Bezoldiging topfunctionarissen & gewezen topfunctionarissen - met dienstbetrekking

Naam A.J.A. Verduyn Lunel

functie(s) Voorzitter College van Bestuur (0,4 Fte) Directeur Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (0,6 Fte)

H. van der Meulen

Vice-voorzitter College van Bestuur (0,3 Fte) Directeur Koninklijk Conservatorium (0,7 Fte)

beloning 121.777

belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen 8.362

voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn 23.374

118.915

32.012

20.103

duur van het omvang van het dienstverband in dienstverband in Totale het jaar het jaar bezoldiging (in dagen) (fte) 153.513 365 1

142.030

365

1

Jaarverslag 2013

pagina 104


Bezoldiging topfunctionarissen & gewezen topfunctionarissen - zonder dienstbetrekking

Naam

functie(s)

totale bezoldiging

duur van het dienstverband in het jaar (in dagen)

omvang van het dienstverband in het jaar (fte)

S.E. Eisma

Voorzitter Raad van Toezicht

0

365

n.v.t.

C.E.C. Huygens

Lid Raad van Toezicht

0

101

n.v.t.

C.J.A. Reigersman


0

365

n.v.t.

J.C.M. Schönfeld


0

365

n.v.t.

J.L.M. Zoet


0

365

n.v.t.

In het kader van de WNT wordt vermeld dat de Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag in 2013 geen functionarissen in dienst heeft gehad waarvan het belastbaar jaarloon uitsteeg boven de vastgestelde voor de instelling van toepassing zijnde normbedragen.

Jaarverslag 2013

pagina 104


Jaarverslag 2013

pagina 105


Bezoldiging bestuurders De bestuurders worden beloond conform de bezoldigingscode bestuurders Hogescholen. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging.

Jaarverslag 2013

pagina 106


GEGEVENS OVER DE RECHTSPERSOON

Naam

Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag

Adres

Postbus 11670 2502 AR Den Haag www.hogeschoolderkunsten.nl

BRIN-nummer

23KJ

Bevoegd-gezagnummer

30923

Koninklijke Academie/Centraal Bureau: Bezoekadres

Prinsessegracht 4, Den Haag

Tel.

070 - 3154777

Fax

070 - 3154778

e-mail

[email protected]

internetsite

www.kabk.nl

Koninklijk Conservatorium Bezoekadres

Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag

Tel.

070 - 3151515

Fax

070 - 3151518

e-mail

[email protected]

internetsite

www.koncon.nl

Contactpersoon

G.W.A. Zanoni, controller

Tel.

070 - 3154777

Fax

070 - 3154778

e-mail

[email protected]

Jaarverslag 2013

pagina 107

Enkelvoudige Jaarrekening (ex Stichting Cursussen)



Enkelvoudige balans per 31 december 2013



Enkelvoudige Staat van baten en lasten over 2013



Toelichting op de balans en staat van baten en lasten


Jaarverslag 2013

pagina 108


Enkelvoudige balans jaarrekening 31-12-2013

Activa

31 december 2013

31 december 2012

Vaste activa

Materiële vaste activa Terreinen

2.409.165

2.409.165

Gebouwen

9.163.660

10.015.374

Verbouwingen/installaties

2.175.390

2.598.951


1.840.126

2.003.385

15.588.341

17.026.184

18.469

11.386

1.083.830

1.107.697

Totaal vaste activa

Vlottende activa

Voorraden

Vorderingen Debiteuren Te vorderen omzetbelasting Overige vorderingen en overlopende activa Totaal vorderingen

31.456

31.462

411.055

398.905

1.526.341

1.538.064

Liquide Middelen Kas

28.055

18.033

ABN/AMRO

267.387

263.114

ING

361.357

114.055


6.874.249

4.555.759


7.531.048

4.950.960

Totaal vlottende activa

9.075.858

6.500.412

24.664.198

23.526.595

TOTAAL ACTIVA

Jaarverslag 2013

pagina 109


Vervolg enkelvoudige balans jaarrekening 31-12-2013 Passiva 31 december 2013

31 december 2012

Algemene reserve

4.520.719

4.362.476


2.810.996

1.999.332

Eigen Vermogen

Bestemmingsreserve informatisering Bestemmingsreserve terrein Bestemmingsreserve inventaris nieuwbouw

17.722

17.722

997.000

786.383

350.000

212.413


1.510.000

1.475.000


1.089.141

1.089.141

Bestemmingsreserve afdelingen

400.000

387.003

Bestemmingsfonds Waarborgfonds

117.334

117.334

30.000

30.000

11.842.912

10.476.804

Bestemmingsfonds Profileringsfonds Totaal Eigen Vermogen

Voorzieningen Voorziening wachtgelden

1.815.180

1.373.697

Voorziening jubilea

119.966

113.834

Voorziening langdurig ziek

282.158

187.228

Voorziening groot onderhoud

367.486

251.324

2.584.790

1.926.083

Totaal voorzieningen Langlopende Schulden Lening o/g 4 jaar (Ministerie van Financien)

320.000

480.000

Lening o/g unilocatie (Fortis)

3.600.000

4.050.000

Totaal Langlopende Schulden

3.920.000

4.530.000

Crediteuren

776.843

907.868


610.000

610.000

Kortlopende Schulden


2.829.917

2.868.806


388.934

291.467

Vakantiegeld

699.000

696.000


133.215

93.459


878.587

1.126.108

6.316.496

6.593.708

24.664.198

23.526.595

Totaal Kortlopende Schulden

TOTAAL PASSIVA

Jaarverslag 2013

pagina 110


Enkelvoudige staat Baten en Lasten 31-12-2013 Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2013

2013

2012

Baten Rijksbijdragen

25.661.288

25.345.656

25.897.877


4.339.828

4.044.600

3.972.940

Overige baten

2.670.983

2.044.500

2.802.096

32.672.099

31.434.756

32.672.914

Totaal Baten

Lasten Personele Lasten

22.627.849

22.712.605

21.397.765

Afschrijvingen

1.789.313

2.142.271

1.849.872

Huisvestingslasten

2.531.288

1.959.000

2.431.155

Overige Instellingslasten

4.311.999

4.241.270

4.511.379

0

0

2.715.789

31.260.449

31.055.146

32.905.960

1.411.650

379.610

-233.046

Bijzondere lasten Totaal Lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten

Rentebaten

17.257

20.000

29.882

Rentelasten

-62.799

-66.000

-162.064


-45.543

-46.000

191.946

1.366.107

333.610

-41.101

Buitengewone baten

0

0

0

Buitengewone lasten

0

0

0

Resultaat buitengewone bedrijfsvoering

0

0

0

1.366.107

333.610

-41.101

Resultaat gewone bedrijfsvoering

Buitengewone bedrijfsvoering

Exploitatiesaldo

Jaarverslag 2013

pagina 111


Bestemming exploitatiesaldo 31-12-2013 Werkelijk

Begroting

Werkelijk

2013

2013

2012

Algemene reserve

158.243

233.610

1.204.402

Bestemmingsreserve terrein KC

210.617

100.000

200.000

Bestemmingsreserve inventaris nieuwbouw

137.587

0

100.000


0

0

-64.612

Bestemmingsreserve randstad KC

0

0

-195.102

811.664

0

-2.015.789


35.000

0

700.000


12.997

0

30.000

Totaal bestemming exploitatiesaldo

1.366.107

333.610

-41.101


Toelichting op de balans en staat van baten en lasten 31 december 2013 De toelichting op de enkelvoudige jaarrekening is exact dezelfde als die van de geconsolideerde. Het verschil tussen de geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening is dat in de geconsolideerde jaarrekening de Stichting Cursussen is opgenomen. Het verschil tussen de geconsolideerde balans en de enkelvoudige balans, dus zonder de Stichting Cursussen, is circa € 120.000. Het verschil in het eigen vermogen geconsolideerd en enkelvoudig is € 118.849. Het verschil exploitatiesaldo tussen de enkelvoudige en geconsolideerde staat van baten en lasten is € 2.387 positief.

Verschil in staat van baten en lasten enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening, Stichting Cursussen Cursusgelden Overige Opbrengsten

Realisatie 2013 € 46.475 € 72

Totaal baten

€ 46.547

Personele Lasten Huisvestingslasten Overige Lasten

€ 40.479 € 10.000 € 9.597 -/-

Totaal lasten

€ 44.237

Saldo baten en lasten

€

2.310

Saldo Financiele Baten

€

77

Exploitatiesaldo

€

2.387

Jaarverslag 2013

pagina 112


Jaarverslag 2013

pagina 113

Overige gegevens



Voorstel resultaatbestemming



Gebeurtenissen na balansdatum



Overzicht verbonden partijen



Controleverklaring van de onafhankelijke accountant


Jaarverslag 2013

pagina 114


Voorstel resultaatbestemming 31-12-2013 Besluitenlijst van het College van Bestuur d.d. 20 mei 2014 Aanwezig:

Henk van der Meulen Marieke Schoenmakers Gerard Zanoni Arthur Gieles

-

voorzitter CvB vice-voorzitter CvB controller secretaris CvB

1. Vaststelling Jaarrekening 2013 Tijdens de bespreking van de Jaarrekening 2013 is de gepresenteerde balans en exploitatie (saldo baten en lasten) door het College van Bestuur vastgesteld. 2. Vaststelling resultaatbestemming In 2013 is een resultaat voor bestemming gerealiseerd van positief € 1.366.107. Het College van Bestuur stelt de volgende resultaatverdeling voor: Naam Beginstand Onttrekking Dotatie Eindsaldo Algemene reserve € 4.362.476 158.243 € 4.520.719 Bestemmingsreserve huisvesting € 1.999.332 € 811.664 € 2.810.996 Bestemmingsreserve terrein afschrijving KC € 786.383 € 210.617 € 997.000 Bestemmingsreserve leermiddelen € 1.475.000 € 35.000 € 1.510.000 Bestemmingsreserve Onderzoek & Innovatie € 1.089.141 € 1.089.141 Bestemmingsreserve informatisering KA € 17.722 € 17.722 Bestemmingsreserve inventaris nieuwbouw KC € 212.413 € 137.587 € 350.000 Bestemmingsreserve werkplaatsen KA € 387.003 € 12.997 € 400.000 Voorziening waarborgfonds € 117.334 € 117.334 Bestemmingsfonds profilering € 30.000 € 30.000 Totaal

€ 10.476.805

0

1.366.107

€ 11.842.912

Verslag aldus vastgesteld, d.d. 20 mei 2014

Origineel getekend door H. van der Meulen, voorzitter College van Bestuur

M.H.M. Schoenmakers, vice-voorzitter College van Bestuur

Jaarverslag 2013

pagina 115


Gebeurtenissen na balansdatum Voorgenomen fusie Sinds januari 2012 is er veel tijd en energie gestoken in de concrete uitwerking van de uitgangspunten van het samenwerkingsakkoord dat de HdK en Codarts op 23 december 2011 waren overeengekomen. Via intensief bestuurlijk overleg is onderzocht of een hogescholenfusie de beste vorm is om de samenwerking Codarts/HdK te formaliseren. Omdat gaandeweg duidelijk werd dat de identiteiten en bedrijfsculturen te verschillend zijn, is afgelopen januari (2014) besloten om de samenwerking weliswaar voort te zetten, maar deze niet in een fusie vorm te geven. Wij blijven met Codarts in gesprek om de krachten te bundelen en zo bij te dragen aan de uitvoering van het sectorplan. Hierbij richten wij ons vooral op de uitwisseling van keuzevakken en minoren tussen de muziek- en dansafdelingen en op de integratie van beide educatieve afdelingen. Opheffing stichting Waarborgfonds HBO Het voornemen was in 2013 de stichting Waarborgfonds HBO op te heffen. Deze liquidatie heeft geen doorgang kunnen vinden omdat er zowel een fiscaal als met betrekking tot een geborgde lening van een andere hogeschool nog vraagstukken openstaan. Een deel van de vrijval naar rato van de oorspronkelijke rijksbijdrage in 1993 is in 2013 uitgekeerd. Het betreft een bedrag van € 348.617. Het resterend bedrag ad. € 283.251 zullen wij naar verwachting voor een deel in 2014 ontvangen en het laatste deel pas nadat de laatste lening is afgelost (of anders geborgd). De gebeurtenissen hebben geen impact op de cijfers per balansdatum. Overzicht verbonden partijen Activiteiten

Juridische vorm

Statutaire zetel

Code

Stichting Cursussen

Stichting

Den Haag

4

De aan de Hogeschool gelieerde stichting Cursussen verzorgt een niet-bekostigde oriëntatiecursus beeldende kunsten en een 2-jarige post-HBO-opleiding Industriële Vormgeving. De opbrengsten van de cursusgelden dekken de hiervoor gemaakte kosten. De baten en lasten zijn geconsolideerd in de jaarrekening. Het % deelname is 100%. Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht. Eigen vermogen per 31-12-2013

€ 118.849

Exploitatiesaldo 2013

€

2.387

Omzet 2013

€

46.547

Verklaring art. 2:403 BW Consolidatie

nee ja

Jaarverslag 2013

pagina 116

Controle verklaring van de onafhankelijke accountant


Jaarverslag 2013

pagina 117


Jaarverslag 2013

pagina 118


Jaarverslag 2013

pagina 119

Bijlagen bij de jaarrekening

-

Bijlage

1: specificatie posten OCW

-

Bijlage

2: overzicht rijksbijdragen


Jaarverslag 2013

pagina 120


Jaarverslag 2013

pagina 121


Bijlage 1 bij Jaarrekening 2013 SPECIFICATIE POSTEN OCW

Langlopende vorderingen op OCW bedrag

ontvangen

afboeking

saldo 31-12-2001

Sociale lasten

90.019

0

- 90.019

0

IZK/vakantieuitkering 1986-1987

285.219

0

- 285.219

0

------------

-----------

------------

-----------

375.238

0

- 375.238

0

De vordering is per 01-01-2001 op 0 gezet, en opgenomen bij “Niet uit de balans blijkende verplichtingen”.

Langlopende schulden aan OCW bedrag

besteed

afboeking

saldo 31-12-2001

liquiditeitsbijdrage

315.420

0

- 315.420

De schuld is per 01-01-2001 op 0 gezet en opgenomen bij “Niet uit de balans blijkende verplichtingen’

0

Jaarverslag 2012

Pagina 122


Bijlage 2 bij jaarrekening 2013 OVERZICHT RIJKSBIJDRAGEN (bedragen x 1.000) Werkelijk 2013

Begroting 2013

Werkelijk 2012

25.691

25.346

25.898

Totaal GEFIS

25.691

0

25.898

Totaal Rijksbijdrage in jaarrekening

25.661

0

25.898

Totaal Rijksbijdragen

Aansluiting GEFISRijksbijdragen opgenomen in de jaarrekening

Het verschil tussen de ontvangen Rijksbijdrage 2013 en het bedrag opgenomen in de jaarrekening 2013 bedraagt € 29.823,-. Dit bedrag staat per 31 december 2013 op de balans als vooruitontvangen baten Rijksbijdrage. Dit bedrag is beschikbaar gesteld ter compensatie van het betaald studieverlof voor een tiental docenten. Het studieverlof heeft betrekking op de periode 1 september 2013 tot en met 31 augustus 2014. Het totaalbedrag van de beschikking € 44.724 is derhalve voor een derde ten gunste van het jaarresultaat 2013 gebracht. Het restant wordt ten gunste van het jaarresultaat 2014 gebracht.

Jaarverslag 2012

Pagina 123

ALGEMENE BIJLAGEN I

Samenstelling Raad van Toezicht

II

Concerten, voorstellingen, exposities en overige projecten

III

Specificatie kengetallen studenten

IV

Prijzen en vermeldingen studenten, alumni en (gast)docenten

V

Bilaterale overeenkomsten ERASMUS Levenlang Leren programma


Jaarverslag 2013

pagina 124


Algemene bijlage I

Samenstelling Raad van Toezicht

Leden van de Raad van Toezicht Mr S.E. Eisma (m/NL) - voorzitter - leeftijd: 64 jaar - eerste benoeming op 10-12-2007 - 2de zittingstermijn tot 10-12-2015 Drs. C.E.C. Huygens (v/NL) - leeftijd: 49 jaar - eerste benoeming op 22-09-2013 - 1e zittingstermijn tot 22-09-2017

Hoofdfunctie(s) en relevante nevenfuncties ultimo 2013 Hoofdfunctie: - Voormalig advocaat en vennoot De Brauw Blackstone Westbroek, advocaten Nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Commissarissen HAL Holding N.V. - Lid Bestuur Stichting HAL Pensioenfonds - Lid Raad van Commissarissen Robeco Groep N.V. - Lid Raad van Toezicht Vereniging van Effectenbezitters (VEB) -

- Zelfstandig adviseur/interim manager Cultuur en Goede Doelen - Voormalig adviseur Raad voor Cultuur en Amsterdams Fonds voor de Kunst Nevenfuncties: - Voorzitter Commissie Projectinvesteringen Beeldende Kunst en Erfgoedinstellingen, Mondriaan Fonds - Voorzitter Stuurgroep Cultural Emergency Response, Prins Claus Fonds, Amsterdam - Gastdocent en scriptiebegeleider aan diverse universiteiten en kunstacademies - Lid international Council Of Museums

Drs. J.C.M. Schönfeld (m/NL) - leeftijd: 64 jaar - eerste benoeming op 16-06-2008 - 2de zittingstermijn tot 16-06-2016

Hoofdfunctie: - Voormalig Chief Financial Officer en vice-voorzitter Raad van Bestuur Stork B.V. (2001-2008) Nevenfuncties: - Lid Raad van Toezicht Technische Universiteit, Delft - Lid Raad van Toezicht Autoriteit Financiële Markten (AFM) - Lid Raad van Commissarissen van S & B Industrial Minerals Sa, Athens, Greece - Lid Raad van Commissarissen van Arcadis N.V. - Lid Raad van Commissarissen van Fugro

Jhr.Ir .C.J.A. Reigersman (m/NL) - leeftijd: 68 jaar - eerste benoeming op 01-12-2009 - 2de zittingstermijn tot 01-12-2017

- Voormalig voorzitter Raad van Bestuur Hollandsche Beton Groep N.V., vice-voorzitter Raad van Bestuur Dragados S.A. (Madrid) en Koninklijke BAM Groep N.V. Nevenfuncties: - Arbiter bij de Raad van Arbitrage van de Bouw - Arbiter bij het Nederlands Arbitrage Instituut - Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Bevordering Integriteit in de Bouw - Voorzitter van het bestuur van de Stichting van Wassenaer Concours

J.L.M. Zoet (m/NL) - leeftijd: 55 jaar - eerste benoeming op 01-12-2009 - eerste zittingstermijn tot 01-12-2014

Hoofdfunctie: - Directeur Theaterschool Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Nevenfuncties: - Bestuurslid Stichting Mickery Memorial - Lid domeincommissie podiumkunsten Raad voor Cultuur - Lid commissie Beurzen Prins Bernhard Fonds

Jaarverslag 2013

pagina 125


Algemene bijlage II

Concerten, voorstellingen, exposities en overige projecten

Beeldende kunst en vormgeving Open Dag Iedere laatste zaterdag van de maand januari opent de KABK van 10u tot 16u haar deuren voor aspirant studenten en andere geïnteresseerden. Tijdens deze open dag lieten alle studierichtingen zien wat ze in huis hebben. Docenten, studenten en oud-studenten van de verschillende afdelingen stonden klaar om vragen te beantwoorden. In de bibliotheek van de academie werden mini-colleges gegeven. Ook oud-studenten toonden hun werk en vertelden over hun praktijkervaring. Verder zijn er jaarlijks verschillende activiteiten, zoals bandoptredens, rondleidingen, filmvertoningen, exposities, minicolleges en portfoliogesprekken. Il Salone Internazionale del Mobile, Milaan De KABK presenteerde zich van 9 tot en met 14 april 2013 op de Salone Internazionale del Mobile in Milaan. Het publiek, met name de internationale designwereld, bezocht en masse de presentatie LIVE FACTORY MAKE MY DAY. Met meer dan 15.000 bezoekers is LIVE FACTORY MAKE MY DAY de best bezochte editie sinds de KABK in 2008 zich voor het eerst presenteerde op de beroemde designbeurs. Enkele reacties uit de internationale pers: "Milan! Day One. Favorite show so far is Live Factory by the students of Royal Academy of Art The Hague.", Alice Rawsthorn, International Herald Tribune, 9 april 2013 "The Hague's Royal Academy of Arts' Live Factory Milan 2013 faves", Paola Antonelli, Senior Curator Architecture and Design MoMA NY 12 april 2013 Modeshow De Textiel en Mode studenten lieten hun bijzondere en vooral hedendaagse visie op modeontwerpen zien tijdens de jaarlijkse modeshow. De modeshow vond plaats in het atrium van het stadhuis in Den Haag. Aansluitend vond het textiel- en modeparcours plaats door de binnenstad van Den Haag. Zie www.royalacademy.nl voor een overzicht van deverschillende afstudeerders. Eindexamenexpositie 2013 De eindexamenexpositie van de KABK toonde werken van de circa 200 studenten die in 2013 afstudeerden aan de afdelingen Artistic Research, ArtScience, Beeldende Kunst, Fotografie, Grafisch Ontwerpen, Industrial Design, Interactive/Media/Design, Interieurarchitectuur & Meubelontwerpen, Textiel & Mode en Type en Media. Tentoonstellingen, projecten en overige kunstmanifestaties Een bloemlezing van de academiebrede tentoonstellingen, projecten en kunstmanifestaties die naast de talrijke reguliere activiteiten w.o. de open dag en de openbare jaarlijkse eindexamententoonstelling in de Academie en de regio hebben plaatsgevonden. Nederlandse Ambassade in Lissabon Grafisch Ontwerpen / DO Studenten maakten een omslagontwerp voor een publicatie over de relaties tussen Nederland en Portugal. INSIDE Magazine Twee studenten GO hebben de nieuwe editie van het INSIDE magazine vormgegeven. Thema is 'shopping'. Het magazine zal gepresenteerd worden tijdens de Salone del Mobile 2014 Hoge Raad relatiegeschenk Grafisch Ontwerpen / Textiel & Mode / Industrial Design Studenten van de KABK zijn door de Hoge Raad der Nederlanden uitgenodigd om een ontwerp te maken voor een relatiegeschenk. In oktober 2013 werd het eerste exemplaar gepresenteerd aan de Koning. Haagse Poëzieroute Grafisch Ontwerpen / DO Studenten van het Design Office (DO) van de KABK verzorgden de vormgeving van bordjes en gedichten langs de Couperus gedichtenwandeling. Als blijvend onderdeel van de Haagse Poëzieroute en als levende herinnering aan de Haagse schrijver en dichter Louis Couperus. Buitenlandse Zaken / BuZa ambassadeursdag Interieur Architectuur / Alumni KABK Alumni hebben een tentoonstelling ontworpen en samengesteld voor de ambassadeursdag van BuZa. NOS op 3 Grafisch Ontwerpen Workshop en nieuwsitem, ontwerp een nieuwe euromunt in het kader van de troonopvolging.

Jaarverslag 2013

pagina 126


Vredespaleis Ter ere van het 100-jarig bestaan van het Vredespaleis heeft een student Grafisch Ontwerpen een sleutelhanger ontwerpen. Het ontwerp is uitgedeeld aan basisschoolleerlingen in Den Haag. Ministerie van Financiën Derdejaars studenten Grafisch Ontwerpen zijn door het Ministerie van Financiën uitgenodigd om een kritische reflectie te geven op de miljoenennota. De resultaten zijn gepresenteerd in een tentoonstelling en publicatie. Ministerie van Financiën, KABK In oktober 2013 was een selectie van de tentoonstelling 'Live Factory Make My Day' te zien bij het Ministerie van Financiën. Muziekgebouw aan het IJ Amsterdam VOLTA Studenten ArtScience en docent Michiel Pijpe presenteren hun project Volta in het muziekgebouw aan het IJ. Een co-productie tussenParadiso Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ en onze Hogeschool der Kunsten. Santa Clara California, Verenigde Staten AR Lab presenteert tijdens Augmented World Expo (AWE) Silicon Valley, Santa Clara California, Verenigde Staten. Sydney, Australië AR Lab presenteert een installatie voor Luchtvaartmuseum Hartenstein tijdens de negentiende editie van het internationale symposium over elektronische kunst (ISEA). Campus Den Haag Universiteit Leiden AR Lab presenteert tijdens een Inspiration Lab Lunch van het Innovation Lab Leiden University. Dag van de architectuur Rotterdam Master Interior Architecture INSIDE presenteert een installatie in het voormalig Shell gebouw. Modeparcours Alle eindexamenstudenten Textiel en Mode tonen hun werk op onconventionele plekken in de binnenstad van Den Haag. Filmhuis Den Haag UITGELICHT, studenten tonen films in zaal 5 van het Filmhuis Den Haag.

Exposities en overige activiteiten alumni KABK Het Nederlands Fotomuseum Alumni Sacha Landshoff en Jan Rosseel presenteerden hun werk in het Nederlands Fotomuseum. Beiden zijn genomineerd voor het Steenbergen Stipendium. Arti et Amicitae, Amsterdam Van de acht winnaars van de Buning Brongers Prijs, studeerden er drie aan de KABK: Gonul Albayrak, Andre Freckmann en Thomas Raat. gemeentemuseum Den Haag Now or Never Het GEM heeft voor Now or Never #2 aanstormende talenten geselecteerd die in 2011 en 2012 afstudeerden; Anne Forest, Thomas van Linge, Vanessa Bernhart, Machteld Rullens, Istok Klancar, Lonneke van der Palen, Ferenc Molnar, Arnold Sas, Daniel van Straalen, Puck Verkade, Lisanne Hoogerwerf, Bob Eikelboom, Juliaan Andeweg, Katinka van Gorkum, Frank Heiser, Henk Otte, Raoul de Lange, Guus Kaandorp. TodaysArt Festival in Den Haag Met werk van verschillende studenten, alumni en docenten, waaronder: Joris Strijbos, Daan Johan, Ludmila Rodrigues, Mariska de Groot, Dieter Vandoren, Matthijs Munnik and Nenad Popov, ArtScience alumni and iii initiative. On the Edge, Garage Rotterdam o.a. Lonneke van der Palen – alumna Fotografie en Wies Preijde – alumna Textiel en Mode.

Jaarverslag 2013

pagina 127


Muziek en dans Een totaaloverzicht van de concerten, uitvoeringen en festivals die naast de talrijke reguliere voorspeelavonden, lunchconcerten en masterclasses in het conservatorium en de regio hebben plaatsgevonden, zijn op te vragen bij [email protected]. Hieronder een overzicht van de series die gedurende een schooljaar worden opgevoerd door studenten en docenten van alle afdelingen van het Koninklijk Conservatorium. Series Bach op Vrijdag In de populaire serie Bach op Vrijdag brengen studenten van de afdeling Oude Muziek in dit seizoen op vrijdagmiddag, naast cantates van Johann Sebastian Bach, werken van tijdgenoten die in dienst waren van de Rooms-Katholieke kerk. Deze serie komt tot stand in medewerking met Stichting Musica Antica da Camera en Stichting Cultuur en Muziek van de Lutherse Kerk. BASSbook Studenten van de afdelingen Klassieke Muziek, Jazz en Oude Muziek Een interessante samenwerking tussen de verschillende bassisten van de afdelingen Jazz, Oude Muziek en Klassiek mondde uit in BASSbook - zie www.BASSbook.nl. Meer en meer (contra)bassisten spelen niet slechts in één stijl maar zijn van vele markten thuis. Vier maal per jaar komen deze studenten en hun docenten bijeen om hun ervaringen uit te wisselen en tevens verwelkomen ze een aantal internationale gasten vanuit de verschillende disciplines. De gasten zijn zeer divers: solisten, researchers, bouwers van instrumenten en/of stokken, improvisatoren en docenten. De contrabas staat centraal in het Festival Classique 2012 met bijdragen van studenten en docenten van het KC. CASS Studenten van de afdelingen Compositie, ArtScience en Sonologie Het Koninklijk Conservatorium heeft behalve een afdeling Compositie van grote reputatie nog twee andere afdelingen waar het scheppen van nieuwe muziek en kunst veel centraler staat dan het uitvoeren van reeds bestaande muziek: Het Instituut voor Sonologie, dat sinds 1986 onderdeel uitmaakt van het conservatorium, en de in 1989 samen met de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten opgerichte interfaculteit ArtScience. De rijke tradities waar deze afdelingen uit voortkomen hebben geleid tot een enorme veelzijdigheid aan esthetische, didactische en technische benaderingen binnen de muren van het conservatorium. Om ten volle van die veelzijdigheid te profiteren is het voor de studenten van deze scheppende afdelingen van belang om naast hun specifieke studierichting ook daarbuiten ideeën uit te wisselen, te participeren in gezamenlijke projecten en gezamenlijk werk te presenteren tijdens concerten. Voor het tweede jaar op rij presenteren de genoemde afdelingen de CASS-concerten, waarin mengvormen worden gepresenteerd van compositie en improvisatie, van traditionele instrumenten en elektronica, van abstracte muziek en theater. De werken worden toegelicht door de makers en na de pauze is er een informele discussie. Dag in de Branding Festival voor nieuwe muziek Het Haagse Festival Dag in de Branding laat horen en zien hoe rijk en vitaal de wereld van de nieuwe muziek is. Het festival vindt vier keer per jaar plaats op diverse, vaak ongewone locaties in Den Haag en wordt altijd op een zaterdag gehouden. Naast het Koninklijk Conservatorium (vanaf het begin bij het festival betrokken) leveren ook culturele instellingen als het Korzo theater, Paard van Troje, Theater aan het Spui, Theater De Regentes, TAG en het Residentie Orkest bijdragen aan het festival. Deze samenwerkende partijen stellen programma’s op die een mix vormen van eigen programmering en bijzondere projecten met een uniek festivalkarakter. In deze formule komt jong talent aan bod in combinatie met gevestigde namen en worden premières afgewisseld met werken die zich hebben bewezen. En dan gaat het niet alleen om de presentatie van innovatieve ontwikkelingen in de klassieke muziek, maar ook om ontwikkelingen in de geïmproviseerde muziek, de jazz, de popmuziek, het muziektheater, de niet-westerse muziek, de elektronica en de ontwikkelingen van diverse eigentijdse media. EMOS (Early Music Open Stage) Afdeling Oude Muziek Een veelheid aan stijlen en bezettingen passeert jaarlijks de revue op het open podium van de Oude Muziek. Menig ensemble of zelfs menig solist van naam was aanvankelijk ook hier te horen. De sfeer van solidariteit en waardering voor elkaars bijdragen zijn tekenend voor het ongedwongen karakter dat muzikale presentaties kunnen hebben als de ambitie hoog en de pretentie laag is. Impro Intensive In 2012 heeft de eerste editie plaats gevonden van het driejarige ERASMUS Intensive Programme voor improvisatie. Deze projectweek, die een deelname zag van 30 studenten en 20 docenten uit 11 verschillende landen, was een groot succes. Het doel van het ERASMUS Intensive Programme is om vooraanstaande Europese experts op het gebied van improvisatie op het Koninklijk Conservatorium bijeen te laten komen om over het onderwerp improvisatie onderling en met studenten informatie uit te wisselen. In 2013 heeft de tweede en derde, tevens de laatste editie van dit project plaatsgevonden op het Koninklijk Conservatorium in samenwerking met conservatoria in Parijs, London, Helsinki, Karlsruhe, Barcelona, Antwerpen, Tallinn, Stockholm, Luzern, Oslo en Boekarest en met financiële ondersteuning van het Europese ERASMUS programma. Het is voor het eerst dat het KC een subsidie voor een ERASMUS Intensive Programme ontvangt.

Jaarverslag 2013

pagina 128


Koffieconcerten De koffieconcerten worden door de Dr. Anton Philipszaal in hun eigen seizoensbrochure als volgt omschreven: ‘Den Haag heeft een van de beste muziekopleidingen van Nederland binnen haar muren. Met recht een conservatorium dat Koninklijk genoemd mag worden. En wat studenten allemaal in hun mars hebben laten ze graag aan u horen. Van jazz, klassiek tot liedzangers, u komt ze allemaal tegen in tien concerten op zondagochtend. Wilt u weten wat de toekomst van Nederland in petto heeft? Kom dan naar de Philipszaal. Voor slechts €6,- inclusief koffie en thee zit u op de eerste rang bij de nieuwe generatie musici van ons land. Speciaal voor kinderen vindt er voorafgaand aan veel Koffieconcerten een gratis inleiding plaats. Houd hiervoor de website www.antonphilipszaal.nl in de gaten. Alle koffieconcerten worden live uitgezonden door Radio West. ‘Een bezoek aan de Koffieconcerten betekent dus ook een live-uitzending bijwonen van Radio West.’ Lunchconcerten Luisterend naar de talenten van de toekomst. Het Koninklijk Conservatorium organiseert tussen oktober en april elke dinsdag en donderdag om 12.45 uur een lunchconcert in het conservatorium. Deze concerten duren ongeveer 45 minuten. Gratis lunchconcerten worden tevens gegeven in conservatorium zelf, en buiten in de Christus Triumfatorkerk, de Boskantkerk en diverse andere locaties buiten het Koninklijk Conservatorium. Programma’s worden verzorgd door studenten van de afdeling Klassieke Muziek, Oude Muziek en Jazz. Meester - Gezel Docenten en studenten van de afdeling Klassieke Muziek De meester die één op één het vak leert aan zijn gezel. Dat is al eeuwenlang een beproefde methode. Niet alleen schilders en edelsmeden, maar ook musici geven op die manier hun techniek en artistieke inzichten door. Hoe gaat dat precies in zijn werk? Daarover komt u meer te weten in deze bijzondere serie met vier concerten. In elk programma deelt een meester van het Koninklijk Conservatorium het podium met meerdere gezellen in de slotfase van hun opleiding. Elk programma opent met een inleiding door een filosoof of historicus van de Nijmeegse Radboud Universiteit. Vervolgens leert u de musici kennen in boeiende interviews. U krijgt een uniek kijkje in de keuken. Hoe kan een student zijn artistieke hart ontdekken en meer worden dan een kopie van zijn leraar? In het concert hoort u wat vakmanschap en meesterschap inhouden en maakt u kennis met de jonge generatie die de concertpodia gaat bestormen. Mozart Twilight Recitals Studenten en docenten van de afdelingen Klassieke Muziek, Oude Muziek en Jong KC Werken van Mozart en tijdgenoten in diverse bezettingen Dit studiejaar staan de Twilight Recitals in het teken van Mozart. Studenten van de afdelingen Klassieke Muziek, Oude Muziek en Jong KC voeren solo-klavierwerken, liederen, kamermuziek en zelfs pianoconcerten uit. Muzikale Strippenkaart Middagconcerten Symfonie Orkest KC Studenten van de afdeling Klassieke Muziek Een prachtig serie van concerten gespeeld door het Symfonie Orkest van het Koninklijk Conservatorium: groot repertoire, spannende stukken en af en toe een avontuurtje. De concerten om 16.30 uur in het Koninklijk Conservatorium hebben een informeel karakter en er wordt geweldig gespeeld. Bij bezoek aan 4 van de 6 concerten krijgt de luisteraar een gratis concert van het Residentie Orkest aangeboden. Sonologie Discussieconcert Werken van studenten van het Instituut voor Sonologie Het Instituut voor Sonologie heeft een lange traditie als het gaat om concerten met elektronische muziek. Al sinds de jaren 60 van de vorige eeuw werden met grote regelmaat concerten gegeven in het Stedelijk Museum in Amsterdam en de Geertekerk en Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. Aanvankelijk waren dat concerten waarbij voornamelijk studiocomposities werden weergegeven vanaf een bandrecorder, maar tegenwoordig bestaat een groot deel van het repertoire uit stukken waarbij de elektronica live wordt gebruikt of waarbij combinaties worden gemaakt van traditionele instrumenten en elektronische klanken. Veel composities worden weergegeven via ruimtelijk opgestelde luidsprekers. TEST Studenten van de afdeling Compositie In het voorjaar 2008 kwam Mirjam Zweers, de programmeur van het Nutshuis, met een interessant initiatief om een aantal keer per jaar de zalen van het Nutshuis beschikbaar te stellen aan avant-gardistische creatieve studenten van het conservatorium. Het Nutshuis maakt zich sterk voor lokale kunst en maatschappij via debatten, lezingen, tentoonstellingen, workshops, films en muziek. Hier ontmoeten jonge kunstenaars het Haagse publiek, voor de afdeling Compositie een meer dan interessante plek. Zo is een experimenteerproject tot stand gekomen onder een werktitel TEST. Een aantal keer per jaar wordt het gebouw ‘overgenomen’ door de compositiestudenten en het publiek uitgenodigd voor een altijd verrassend spektakel. Art of Sound De afdeling Art of Sound ondersteunt veel van de projecten die opgenomen zijn in deze brochure, hetzij door de verzorging van de zaalversterking, hetzij door het maken van geluidsopnames. Alle werkzaamheden worden als praktijkoefening uitgevoerd door studenten van de afdeling. De studenten worden hierin begeleid door docenten die in de regel een professionele beroepspraktijk hebben als producer, geluidsontwerper of opnameleider.

Jaarverslag 2013

pagina 129


Algemene bijlage III

Specificatie kengetallen studenten

In onderstaande tabellen zijn de studentengegevens per faculteit gespecificeerd (peildatum 30 september) Autonome Beeldende Kunst en Vormgeving Master Type and Media/Interior Architecture Ingeschreven per 31 december: a. Bachelor voltijd b. Bachelor deeltijd c. Master Type and Media en (per 2011) Interior Architecture Instroom: Totaal aantal instromende studenten HBO a. instroom propedeuse voltijd b. instroom propedeuse deeltijd c. instroom overige leerjaren - waarvan in totaal van buitenlandse nationaliteit

08 09 09 10 1001 1047 759 806 230 230 12 11

10 11 996 788 196 12

11 12 960 764 178 18

12 13 976 794 153 29

13 14 854 722 106 26

225 177 24 24 96

310 229 50 31 57

347 248 65 34 77

309 238 45 26 56

275 219 29 27 63

286 213 35 38 115

125 39 114 36

142 35 141 51

154 22 120 29

135 34 103 37

152 42 121 31

08 09

09 10

10 11

11 12

12 13

13 14

739 540 199

757 547 210

771 534 237

745 498 247

685 455 230

679 425 254

149

153

145

125

107

104

174

171

157

138

130

126

104

111

87

87

82

81

38

49

63

65

67

74

30 53 40

36 56 36

47 70 46

49 51 38

44 51 26

55 54 39

130

139

131

122

124

juli 2014

85

90

93

124

101

juli 2014

49

50

38

51

7

juli 2014

08 09 15

09 10 15

10 11 16

11 12 15

12 13 11

13 14 10

Instroom: Aantal instromende studenten HBO

8

8

10

7

6

4

Uitstroom: Aantal geslaagden einddiploma Aantal studiestakers

6 2

6 3

5 3

9 1

3 2

juli 2014 juli 2014

Uitstroom: Aantal geslaagden einddiploma voltijd Aantal geslaagden einddiploma deeltijd Aantal studiestakers voltijd Aantal studiestakers deeltijd In- en uitstroom: tijdens studiejaar van 1-9 t/m 31-8 Muziek Docent Muziek Master Muziek/Sonologie/Opera Ingeschreven studenten HBO per 31 december a. Bachelor Muziek en Docent Muziek b. Masteropleidingen Instroom/doorstroom Instroom HBO Bachelor Muziek en Docent Muziek, eerste studiejaar Instroom HBO Bachelor en Docent Muziek, alle studiejaren - waarvan buitenlandse nationaliteit Instroom Master Muziek/Sonologie/Opera (excl. doorstroom uit Bachelor en Docent Muziek) - waarvan buitenlandse nationaliteit Doorstroom uit Bachelor en Docent Muziek - waarvan buitenlandse nationaliteit Uitstroom Totaal aantal geslaagden einddiploma Bachelor Muziek en Docent Muziek Totaal aantal geslaagden Master Muziek/Sonologie/ Opera Aantal Studiestakers Dans Ingeschreven studenten HBO-afdeling

juli juli juli juli

2014 2014 2014 2014

Jaarverslag 2013

pagina 130


Algemene bijlage IV

Prijzen en vermeldingen studenten, alumni en (gast)docenten


Studenten Beeldende Kunst Een groot aantal alumni heeft prijzen gewonnen, subsidies verkregen, of is ingestroomd in prestigieuze masteropleidingen/residenties in binnen en buitenland, waaronder de Rijksacademie, de Ateliers en de Royal College of Art in Londen. Belangrijkste prijswinnaars:  Wieteke Heldens – Koninklijke Prijs voor Schilderkunst  Gaelle Largilliere – Stroom aanmoedigingsprijs  Femmy Otten – De Volkskrantprijs Fotografie Steenbergen Stipendium: Genomineerd:  Jan Rosseel  Sascha Landshof Fotoacademy Award 2013 Genomineerd:  Jan Rosseel  Sanja Marusic  David Joosten  Niels Bleekemolen  Simone Engelen  Lonneke van der Palen

- prijswinnaar - prijswinnaar - prijswinnaar

Afdelingsprijs Afdeling Fotografie Winnaar:  Jan Rosseel Academieprijs KABK  Jan Rosseel Alumni Best Graduate show at Galerie Ron Mandos:  Maurice van Es  Sascha Landshof Buitenland/Internationaal: Poznan Photo Diploma Award 2013:  Verena Blok - prijswinnaar  Florian Braakman - genomineerd Nominatie shortlist voor Unseen Dummy Award:  Verena Blok  Florian Braakman,  Simone Engelen  Maurice van Es  Janne van Gilst  Thomas Nondh Janssen Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen BNI-prijs  Lieven Poutsma, met Theaterlandschap, transformatie van het alledaags (het was het vijfde jaar op rij dat de afdeling IAMO van de KABK de prijs won) Afdelingsprijs Afdeling Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen  Lieven Poutsma Academieprijs  Nynke Koster (2de prijs) met haar afstudeerprojecten meubelontwerpen Coexist en Self portrait Beurs voor Haags Top Talent 2013  Nynke Koster (nominatie)

Jaarverslag 2013

pagina 131


De KABK presentatie LIVE FACTORY MAKE MY DAY Salone 2013 genereerde op korte termijn reeds waardevolle follow-ups voor de betrokken alumni en studenten. Denk daarbij aan de Mode Biënnale Arnhem 2013 voor Nikkie Wester [alumnus 2012 afdeling Textiel & Mode], een expositie bij Saatchi & Peroni, Londen voor Martijn Rigter [4 MO]. Grafisch Ontwerpen Graphic Design Festival in Chaumont  Danicha Leliveld en Birte Veenkamp (1ste prijs) Henk Overduinprijs  Gilles de Brock, voor zijn afstudeerwerk ‘The New Public Space’ Paul Schuitemaprijs  Marleen van de Zanden, voor ‘Made In Bangladesh’ Nominatie jaarlijkse Scriptieprijs  Marthe Prins Competitie om het beste ontwerp voor het relatiegeschenk van de Hoge Raad.  Ditmar van Dam, Octavia van Horik en Yara Veloso, met ‘Shadow Picture’

Alumni       

Mariska de Groot wint BNG Workspace Alumnus Beeldende Kunst Marcel van Eeden wint Ouborgprijs 2013 Alumnus Rob Wetzer en student Yara van der Velden van de afdeling Fotografie zijn twee van de in totaal vier winnaars van de 'Vrij Nederland Fotoverhaal' prijsvraag. Lieven Poutsma wint BNI prijs 2013 Voor de vijfde keer op rij wint een recente alumnus van de KABK deze aanmoedigingsprijs voor jonge, talentvolle interieurarchitecten. Wieteke Heldens wint de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2013 Catherine Reiser wint Lancia's Trendvisions maandelijkse Up&More contest. Vier alumni worden genoemd in de “HOT100 2013”, opgesteld door het Het Nieuwe Instituut. Menno van den Berg van Interactive/Media/Design en Marloes van Son, Daniel Berio en Nenad Popov van ArtScience.

Overige 

AR Lab genomineerd voor een RAAK-Pro Award Voor het tweede achtereenvolgende jaar werd een project van het AR Lab – Smart Replicas – genomineerd voor een prijs tijdens de nationale RAAK-Pro Awards.



Vernieuwde gevel KABK wint Monumentenprijs 2013 Architecten van Mourik maakten het restauratieplan voor de rijksmonumentale gevel van de KABK. Deze in natuursteen opgetrokken gevel in Venetiaanse renaissance stijl heeft de Monumentenprijs Den Haag 2013 gewonnen


Studenten  Rugile Dajoutaite (Jazz zang): winnares Persprijs Leidse Jazz Award  Davai Perkusion (Konstantyn Napolov, Natalia Alvarez, Thibault Engel) (Klassiek slagwerk): winnaars Grachtenfestival Conservatorium Concours  Maxime Gulikers (Klassiek viool): tweede prijs Bravo! Concours  Maxime Gulikers (Klassiek viool): eerste prijs Categorie 3 (student aan een vakopleiding van een conservatorium) Prinses Christina Concours regio Rotterdam  Oscar Caravaca Gonzalez (Klassiek piano): tweede prijs Josep Mirabent i Magrans concours (Spanje)  Shin Sihan (Klassiek viool): Vioolbeurs Kersjesfonds Alumni       

Michel van der Aa (alumnus Compositie): winnaar Grawemeyer Award for Music Composition 2013 Michel van der Aa (alumnus Compositie): winnaar: Mauricio-Kagel-Muziekprijs Daniël van der Hoeven (alumnus Klassiek piano): winnaar Internationaal Bach Concours Wolfert Brederode (alumnus Jazz piano): eervolle vermelding Paul Acket Award 2013 Jens Larsen (alumnus Jazz gitaar): halve finale International Songwriting Competition met compositie Try To Remember van jazzband Træben Floris Visser (alumnus Klassiek zang): Charlotte Köhler Prijs van Prins Bernhard Cultuurfonds Iris Hond (alumnus Klassiek piano): winnaar Beurs voor Toptalent Creatieve Industrie 2013

Jaarverslag 2013

  

pagina 132


Bobby Mitchell (alumnus Klassiek piano): tweede prijs en publieksprijs YPF Concours Frank Zielhorst (alumnus Nationale Master Orkestdirectie): Directiebeurs Kersjesfonds Leandro Marziotte (alumnus Oude Muziek zang) met ensemble Radio Antiqua: winnaar Händel concours in Göttingen Historical Music Series 2013-2014

Docenten  Barthold Kuijken (Oude Muziek traverso): Lifetime Achievement Award National Flute Association (VS) Ensembles  Dudok Kwartet (met alumni Mark Mulder en David Faber): Prix des Jeunesses Musicales Deutschland, een Magnum Chateau Cheval-Blanc en Trophée Jean-François Moueix op strijkkwartet-concours Quatuors à Bordeaux  Ragazze Kwartet: Winnaar Kersjes Prijs 2014 Interfaculteit School voor Jong Talent  Mayte Levenbach (SvJT viool): winnaar eerste prijs Prinses Christina Junior Concours Categorie 2 (9 t/m 11 jaar)  Bart Schakelaar (SvJT Compositie): winnaar eerste prijs Prinses Christina Compositie Concours  Matthias As (SvJT Compositie): winnaar tweede prijs Prinses Christina Compositie Concours  Pol van de Berg (SvJT Compositie): aanmoedigingsprijs Prinses Christina Compositie Concours  Isobel Warmelink (SvJT viool): eerste prijs Het Nederlandse Vioolconcours Davina van Wely  Victoria Sit (SvJT piano): Derde prijs Categorie 2 (15 t/m 19 jaar) Prinses Christina Concours regio Rotterdam

Jaarverslag 2013

pagina 133


Algemene bijlage V

Bilaterale overeenkomsten Levenlang Leren Programma/ERASMUS


                                                         

University of Applied Arts Vienna Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, Brussel École de Recherche Graphique, Bruxelles Hogeschool Gent, Gent Karel de Grote Hogeschool, Antwerpen Academy of Fine Arts, Prague Academy of Arts, Architecture and Design,Prague Ostravkska univerzita v Ostravě, Ostrava Danmarks Designskole, Copenhagen Danish School of Media and Journalism, Copenhagen Kolding School of Design Estonian Art Academy, Tallinn Lahti University of Applied Sciences, Lahti University of Art & Design/Aalto University, Helsinki University of Lapland, Rovaniemi Paris Institute of Art and Design (Duperré), Paris Ecole Nationale Supérieure des Arts Décoratifs, Paris Institut Supérieur des Beaux Arts de Besançon ECV – Ecole de Communication Visuelle, Paris Hochschule für Künste Bremen, Bremen Fachhochschule Darmstadt, Darmstadt Hochschule für Gestaltung, Schwäbisch Gmünd Kunsthochschule Berlin-Weißensee, Berlin Staatliche Akademie der Bildenden Künste, Karlsruhe Staatliche Hochschule für Gestaltung, Karlsruhe Muthesius Kunsthochschule, Kiel Folkwang Hochschule, Essen Hochschule fur Bildende Kunste Braunschweig Athens School of Fine Arts, Athens Hungarian Academy of Fine Arts, Budapest Iceland Academy of the Arts, Reykjavík Accademia di Belle Arti di Carrara, Carrara Accademia di Belle Arti Pietro Vannucci, Perugia Accademia di Belle Arti Palermo Accademia di Belle Arti, Firenze Vilnius Academy of Fine Arts, Vilnius Vilnius College of Design Academy of Fine Arts in Warsaw Academy of Fine Arts in Gdansk University of Maribor, Maribor Universidad de Barcelona, Barcelona Universidad del Pais Vasco, Bilbao Escola Superior de Disseny ELISAVA (Universitat Pompeu Fabra) Escuela superior de diseño - e/s/d/Madrid Textilhögskolan I Boras, Boras Hochschule für Gestaltung, Luzern ECAL Ecole cantonale d'art de Lausanne Bern University of Arts Faculty of Fine Arts Marmara University, Istanbul Mimar Sinan University, Findikli-Istanbul Izmir University of Economics, Balçova-Izmir Yildiz Technical University, Yildiz-Istanbul Falmouth College of Arts, Cornwall University of Wales, Newport Norwich School of Art and Design, Norwich, Norfolk The Arts University College at Bournemouth, Poole School of Art at Central Saint Martins, Univ. Of the Arts London De Montfort University Leicester

Austria Belgium Belgium Belgium Belgium Czech Republic Czech Republic Czech Republic Denmark Denmark Denmark Estonia Finland Finland Finland France France France France Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Greece Hungary Iceland Italy Italy Italy Italy Lithuania Lithuania Poland Poland Slovenia Spain Spain Spain Spain Sweden Switzerland Switzerland Switzerland Turkey Turkey Turkey Turkey United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom United Kingdom

Jaarverslag 2013

pagina 134


Outside Europe (non-Erasmus partners)              

University of Arts, Tirana Chinese Academy of Fine Arts CAFA, Bejing Instituto Buena Bista, Curaçao National Institute of Fashion Technology, Gandhinagar Gujarat Srishti College of Art Design and Technology, Bangalore Viswa Bharati University, Santniketan West Bengal Pearl Academy, New Delhi National Institute of Design, Ahmedabad Bezalel Academy of Art & Design, Jerusalem Zokei University, Tokyo Musashino Art School, Tokyo Seoul National University, College of Arts, Seoul Minneapolis College of Art and Design, Minneapolis Rhode Island School of Design, Providence

Albania China Curaçao India India India India India Israël Japan Japan Zuid-Korea USA USA


                                              

Universität für Musik und Darstellende Kunst, Graz Universität für Musik und Darstellende Kunst, Wien Konservatorium Wien Privatuniversität Artesis Hogeschool Antwerpen/Dept. Dramatische Kunst-Muziek-Dans LUCA School of Arts, Campus Lemmensinstituut Leuven Erasmushogeschool/Koninklijk Conservatorium, Brussel École Súpérieure des Arts/Conservatoire Royal de Bruxelles Musik-Akademie Basel/Fachhochschule Nordwestschweiz, Musikhochschulen Conservatoire de Musique de Genève Conservatoire de Lausanne, Haute École de Musique de Lausanne University of Nicosia Janáčkovy Akademie Múzických Umění v Brně Akademie Múzických Umění v Praze Technische Universität Berlin Universität der Künste, Berlin Folkwang Universität der Künste, Essen Hochschule für Musik und Darstellende Kunst, Frankfurt Staatliche Hochschule für Musik, Freiburg im Breisgau Hochschule für Musik und Theater, Hamburg Hochschule für Musik Karlsruhe Hochschule für Musik und Theater 'Felix Mendelssohn Bartholdy', Leipzig Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst, Mannheim Hochschule für Musik und Theater München Hochschule für Musik und Theater, Rostock Hochschule für Musik, Würzburg Det Jyske Musikkonservatorium, Arhus Det Kgl. Danske Musikkonservatorium, København Rytmisk Musikkonservatorium, København Escola Superior de Música de Catalunya, Barcelona Real Conservatorio Superior de Música 'Victoria Eugenia' de Granada Real Conservatorio Superior de Música de Madrid Conservatorio Superior de Música de Canarias Real Conservatorio Superior de Música de Madrid Conservatorio Superior de Música de Valencia Eesti Muusikaakadeemia, Tallinn Conservatoire National Supérieur Musique et Danse de Lyon Conservatoire National Supérieur de Musique et de Danse de Paris Conservatoire National de Région, Paris Conservatoire Strasbourg Ionio Panepistimio, Department of Music Studies, Corfu Liszt Ferenc Zenemüvészeti Egyetem, Budapest Conservatorio di Musica 'Luca Marenzio', Brescia Conservatorio 'G. F. Ghedini', Cuneo Conservatorio Statale di Musica 'Luigi Cherubini', Firenze Conservatorio di Musica 'Giuseppe Verdi' di Milano Conservatorio di Musica di Perugia Conservatorio di Musica 'Giuseppe Tartini', Trieste

Oostenrijk Oostenrijk Oostenrijk België België België België Zwitserland Zwitserland Zwitserland Cyprus Tsjechië Tsjechië Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Denemarken Denemarken Denemarken Spanje Spanje Spanje Spanje Spanje Spanje Estland Frankrijk Frankrijk Frankrijk Frankrijk Griekenland Hongarije Italië Italië Italië Italië Italië Italië

Jaarverslag 2013

                           

pagina 135

Conservatorio di Musica 'Evaristo Felice Dal Abaco', Verona Conservatorio de Musica 'A. Pedrollo' di Vicenza Listaháskóli Íslands, Reykjavík Lietuvos Muzikos ir Teatro Akademija, Vilnius Jāzepa Vītola Latvias Mūzikas Akadēmija, Riga Norges Musikkhøgskole, Oslo Instituto Politécnico de Lisboa/Escola Superior de Música de Lisboa Escola Superior de Música, Artes e Espectáculo do Porto Akademia Muzyczna im Karola Szymanowskiego, Katowice Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków Akademia Muzyczna im I. J. Paderewskiego w Poznaniu Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu Universitatea Naţională de Muzică Bucureşti Göteborgs Universitet Musikhögskolan Ingesund, Karlstads Universitet Lund Universitet/Malmö Musikhögskolan Kungliga Musikhögskolan i Stockholm Sibelius-Akatemia, Helsinki Helsinki Metropolia Ammattikorkeakoulu Vysoká skola múzických umení v Bratislave Hacettepe Üniversitesi, Ankara Devlet Konservatuvari Istanbul Üniversitesi, Devlet Konservatuvari University of Birmingham Birmingham Conservatoire, Birmingham City University Royal Academy of Music, London Royal College of Music, London Guildhall School of Music & Drama, London Royal Northern College of Music, Manchester


Italië Italië IJsland Litouwen Letland Noorwegen Portugal Portugal Polen Polen Polen Polen Roemenië Zweden Zweden Zweden Zweden Finland Finland Slowakije Turkije Turkije Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk

Outside Europe (non-Erasmus partners)      

Schulich School of Music McGill University Montreal Queensland Conservatorium Brisbane Yong Siew Toh Conservatory Singapore Shenzen School of the Arts Ningbo University, department of music Shanghai Jazz Club

Canada Australië Singapore China China China

Jaarverslag 2013

pagina 136

Hogeschool der Kunsten Den Haag Postbus 11670 2502 AR DEN HAAG


Jaarverslag 2013 Hogeschool der Kunsten Den Haag

Recommend Documents