Jaarverantwoording zorginstellingen

Jaarverantwoording zorginstellingen

Maatschappelijk verslag Meerkanten 2009

Inhoudsopgave 1.

Uitgangspunten van de verslaglegging

3

2. 2.1 2.2 2.3

Profiel van Meerkanten Algemene identificatiegegevens Structuur Kerngegevens 2.3.1 Kernactiviteiten 2.3.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten 2.3.3 Werkgebieden Belanghebbenden

4 4 4 6 6 6 7 7

2.4

Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering Bestuur en toezicht 3.1.1 Normen voor goed bestuur 3.1.2 Raad van Bestuur 3.1.3 Raad van Toezicht Bedrijfsvoering 3.2.1 Planning en controlcyclus 3.2.2 Administratieve organisatie, interne controle 3.2.3 Control van samenwerkingsverbanden Cliëntenraad

9 9 9 9 10 13 13 15 16 16

4. 4.1 4.2

Beleid, inspanningen en prestaties Meerjarenbeleid Algemeen beleid 4.2.1 Doelen 4.2.2 Inspanningen en prestaties

18 18 18 18 21

4.3 4.4

Algemeen kwaliteitbeleid Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten 4.4.1 Kwaliteit van zorg 4.4.2 Klachten 4.4.3 Veiligheid en risicobeheersing Kwaliteit ten aanzien van medewerkers 4.5.1 Personeelsbeleid 4.5.2. Opleiding en training 4.5.3 Kwaliteit van het werk Samenleving Financieel beleid

26 28 29 29 30 32 32 33 34 38 40

3. 3.1

3.2

3.3

4.5

4.6 4.7

Jaarrekening Meerkanten

42

Bijlage Gebruikte afkortingen

43


Pagina 2 van 43

1 Uitgangspunten van de verslaggeving

Het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording Zorg levert een belangrijke bijdrage aan de transparantie van de zorg en de vergelijkbaarheid van zorginstellingen. Het geeft cliënten op zoek naar kwaliteit, houvast, zorgverzekeraars en zorgkantoren een stevige grondslag voor zorgcontractering en overheden informatie waarmee beleid geëvalueerd kan worden. Met het Jaardocument over 2009 presenteert Meerkanten zich op deze manier voor een vijfde keer. Op 15 mei 2009 vond de bestuurlijke fusie plaats met Symfora groep, een belangrijke stap op weg naar de juridische fusie die eind 2010 is voorzien. De naam van de nieuwe holdingstichting, die tevens het bestuur van de dochterstichtingen Meerkanten GGZ Flevo-Veluwe en Symfora groep vormt, is GGz Centraal. De verantwoording over het verslagjaar 2009 vindt plaats op het niveau van de juridisch zelfstandige dochterstichtingen. Het Jaardocument voldoet aan de wettelijke informatieplicht. Meerkanten kiest voor presentatie van de informatie op instellingsniveau. De Raad van Bestuur stelde dit Jaardocument vast wat door de raad van toezicht is goedgekeurd. De accountant heeft de inhoud van het Jaardocument getoetst op eventuele strijdigheden met de Jaarrekening.

Opmerking Voor opgenomen cliënten gebruikt Meerkanten de term patiënten. Verblijven zij in een voorziening voor beschermd wonen dan worden zij bewoners genoemd. In het Jaardocument echter gebruiken we alleen het begrip ‘cliënten’. Daarmee kunnen zowel cliënten, patiënten als bewoners worden bedoeld.

Amersfoort/Ermelo, 11 mei 2010 Raad van Bestuur GGz Centraal

Raad van Toezicht GGz Centraal

Ir. G.H. ter Avest M.J.C. Buijen, MA, Dr. T.J. Heeren, Dr. B.J.N. Schreuder, voorzitter

C.M. van der Zalm - van Geen, voorzitter


Pagina 3 van 43

2 Profiel van Meerkanten

2.1

Algemene identificatiegegevens

Naam verslagleggende rechtspersoon Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel e-mailadres Internetpagina

2.2

Meerkanten GGz flevo veluwe Landgoed Veldwijk, postbus 1000 3850 BA Ermelo 0341 566911 08086368 [email protected] www.meerkanten.nl

Structuur

Stichting Meerkanten GGz flevo veluwe wordt bestuurd volgens een statutair vastgelegd en in reglementen uitgewerkt raad van toezichtmodel. De primaire en zorgondersteunende processen zijn georganiseerd in circuits: volwassenen Veluwe, ouderen Veluwe, volwassenen en ouderen Flevoland, kinderen jeugdpsychiatrie Flevoland en Veluwe, verslavingszorg Flevoland en Veluwe. De crisisdienst werkt zowel voor de Veluwe als voor Flevoland. De geneesheer-directeur is verantwoordelijk voor zaken voortvloeiend uit de Wet Bopz. Het organogram ziet er zo uit:


Pagina 4 van 43

Meerkanten heeft een sturingsmodel met centrale kenmerken. Het is een combinatie van productiesturing en procesmanagement, in de eerste plaats gericht op het leveren van bekwame en betrouwbare zorg. Aan het sturingsmodel zijn de volgende uitgangspunten verbonden:

Duaal management Op alle leidinggevende niveaus is er sprake van een tweehoofdige leiding, bestaande uit een manager zorg (inhoudelijk professional, veelal een psychiater) en een manager beheer. De manager zorg is voorzitter; het primaat van de zorg komt daarin tot uitdrukking. De twee managers zijn gezamenlijk resultaatverantwoordelijk.

Zorgprocessen zijn leidend Verantwoordelijkheden liggen zo laag mogelijk, op dat niveau waar beslissingen het best genomen kunnen worden. De unitcoördinatoren en behandelteamleiders zijn een spil in de organisatie. Zorgprocessen zijn leidend; taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn beschreven en aan de processen gekoppeld. De managers stellen doelen in overleg met de professionals.

Herallocatie van inkomsten De variabele inkomsten zijn gebaseerd op de zorgcontracten met zorgverzekeraars die na onderhandelingen tot stand komen. In veel gevallen bestaat er een discrepantie tussen de externe tarieven en de interne kosten, toegerekend op basis van de feitelijke situatie als uitkomst van behandelvisie en werklastnormering. Daarom zijn de budgetten per organisatieonderdeel niet direct gekoppeld aan de inkomsten die daar worden gegenereerd. Het totaal aan inkomsten wordt – via een transparante beleidscyclus - herverdeeld in deelbudgetten en vastgelegd in managementcontracten per begrotingsjaar. Materiële budgetten worden beheerd door ondersteunende diensten en stafafdelingen. Gestuurd wordt op een samenhang van gegevens die inzicht geven in budget (inkomsten), productie en kosten per organisatieonderdeel.

Interne productienormen Zowel voor de kliniek als voor de andere zorgvormen zijn productienormen vastgesteld. Deze zijn hoofdzakelijk gebaseerd op ervaringsgegevens. Voor de kliniek geldt bijvoorbeeld een gemiddelde bezettingsnorm van 95% voor de kortdurende zorg en 98% voor de langdurende zorg. Voor de ambulante zorg bestaan productienormen op het niveau van de individuele professional; steeds gebaseerd op een mix van tijdsnormen per behandelactiviteit, een begrote hoeveelheid niet direct productieve tijd (bijvoorbeeld voor overleg) en een individuele productieplanning.

Werklastnormering De personele formatie van afdelingen wordt mede op basis van zogenaamde werklastmetingen en werklastnormering vastgesteld. Variabelen daarbij zijn ondermeer: personele inzet, aantallen cliënten, aantal aandachtsplekken en zorgzwaarte, neergelegd in een werkplan. Iedere wijziging in een van de variabelen, leidt tot een inhoudelijke discussie over het werkplan en omgekeerd.

Medezeggenschap De formele medezeggenschap van de cliëntenraad en de ondernemingsraad is centraal geregeld; voor beide raden is de Raad van Bestuur de formele gesprekspartner. De centrale cliëntenraad kent deelraden voor de circuits in het primaire proces.


Pagina 5 van 43

Toelating In het verslagjaar had Meerkanten toelating voor de volgende functies: persoonlijke verzorging, verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling en verblijf.

2.3 2.3.1

Kerngegevens Kernactiviteiten

Meerkanten is een geïntegreerde instelling voor geestelijke gezondheidszorg. We behandelen en begeleiden kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen met psychische en psychiatrische problemen en verslavingsproblematiek. We bieden extramurale en intramurale zorg voor alle onderscheiden diagnosegroepen, beschermd wonen, begeleid zelfstandig wonen en dagactiviteiten. Meerkanten levert alle onderscheiden AWBZ-functies (zie DigiMV) en richt zich op de volgende AWBZ-doelgroepen: AWBZ doelgroepen Somatische aandoening of beperking Psychogeriatrische aandoening of beperking Psychiatrische aandoening Lichamelijke handicap Verstandelijke handicap Zintuiglijke handicap of communicatieve stoornis Psychosociale problemen

2.3.2

nee ja ja nee nee nee ja

Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten

Kerngegevens Meerkanten 2009: Productie Aantal cliënten in zorg op 31 dec. Aantal feitelijke bedden/plaatsen op 31 dec. inclusief kleinschalig wonen Waarvan deeltijdplaatsen Waarvan kleinschalig wonen Aantal geopende DBC’s Aantal gesloten DBC’s Aantal verzorgingsdagen inclusief beschermd wonen inclusief Bopz Waarvan verzorgingsdagen kleinschalig wonen Aantal deeltijdbehandelingen Aantal ambulante contacten Personeel Aantal personen in loondienst per 31 december Aantal fte ’s per 31 december Aantal vrijwilligers per 31 december Aantal stagiaires in verslagjaar Verlooppercentage incl. tijdelijk personeel Verzuimpercentage


11.090 892 75 138 14.037 12.618 282.366 47.377 18.793 210.033

1.497 1.094 160 181 10,49 4,79

Pagina 6 van 43

Opbrengsten (in €) Totaal bedrijfsopbrengsten Waarvan wettelijk budget aanvaardbare kosten Waarvan overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfsopbrengst per fte over 2009 Ter vergelijking: bedrijfsopbrengst per fte over 2008

2.3.3

86.109.939 82.404.469 3.234.972 78,711 73,245

Werkgebieden

Meerkanten is werkzaam op de Noord en West Veluwe en in Flevoland. Het grootste deel van dit gebied ligt binnen de zorgkantoorregio’s Zwolle en Flevoland. Kleine delen liggen binnen de regio’s Arnhem, Utrecht en ’t Gooi.

2.4

Belanghebbenden

Overleg met stakeholders vindt overwegend plaats op basis van wederzijdse behoefte. In de afgelopen jaren is die behoefte sterk toegenomen. Als voorbeeld: door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning is het overleg met gemeentebesturen en – ambtenaren sterk geïntensiveerd. Ook het overleg met partnerinstellingen en onze belangrijkste verwijzers, huisartsen en de bureaus jeugdzorg neemt toe. Moderne inzichten over relatiemanagement zijn daarbij leidraad.

Cliënten De cliënten vormen de bestaansreden van Meerkanten; zij zijn de belangrijkste doelgroep. Daarnaast vormen potentiële cliënten (de bevolking van Noord en West Veluwe en Flevoland) een doelgroep. De cliëntenraad is het overlegplatform van Raad van Bestuur met de cliënten. Ook is er een familieraad actief binnen Meerkanten. Externe verenigingen van cliënten en familie vormen een secundaire doelgroep.

Personeel en andere arbeidsrelaties Deskundige en gemotiveerde medewerkers zijn de ruggengraat van de organisatie. Met medewerkers zijn de volgende interne platforms verbonden: • ondernemingsraad; • vakgroep verpleging en verzorging. Externe doelgroepen in dit segment zijn: • sociale partners; • uitzendbureaus; • arbeidsbureaus; • opleidingsinstituten; • leveranciers.

Verwijzers en partners in de zorgketen Meerkanten krijgt via verwijzers cliënten aangeboden. Zij bepalen mede de input van onze instelling. De categorie verwijzers is als volgt te segmenteren: • huisartsen; • bureaus jeugdzorg; • specialisten en psychiatrische afdelingen in algemene ziekenhuizen; • gg&gd. • algemeen maatschappelijk werk; • politie en justitie;


Pagina 7 van 43

• • •

vrijgevestigde psychiaters en psychotherapeuten; verpleeg- en verzorgingshuizen; RIAGG’s en RIBW’s.

Voor de opvang van onze cliënten in de maatschappij onderhouden we contacten met woningcorporaties, centra voor werk & inkomen en met op rehabilitatie gerichte ondernemingen zoals Multitoon en onderwijsinstellingen.

Collega-instellingen Tot de doelgroep collega-instellingen behoren: • fusiepartner Symfora: • samenwerkingspartner Leo Kannerhuis en andere GGz instellingen in Overijssel en Gelderland; • revalidatie-instellingen; • algemene ziekenhuizen Lelystad, Harderwijk en Almere; • RIBW Flevoland; • Tactus / Cad; • GGz-Nederland als brancheorganisatie. In de keten van zorg en opvang zijn onze partners: • 0de en 1stelijns GGz (Tactus, Indigo, huisartsen, maatschappelijk werk, maatschappelijke opvang, eerstelijns psychologen, thuiszorgorganisaties); • gemeenten (WMO); • woningcorporaties.

Financiers Vanuit • • • • •

de volgende bronnen ontvangt Meerkanten zijn geldstromen: zorgverzekeraars en zorgkantoor; landelijke en regionale overheid; verzekeringsmaatschappijen; banken; subsidieverstrekkers bij onderzoek en projecten.

In meer of mindere mate scheppen zij voorwaarden voor de uitvoering van het primaire proces.

Politiek, overheid, beïnvloeders Bij de hieronder genoemde groeperingen geldt als beperking ‘voor zover van belang voor de GGz’. • politieke bestuurders; • Nederlandse Zorgautoriteit; • Colleges Bouw, Sanering; • volksvertegenwoordigers; • politieke partijen; • belangenorganisaties; • media / pers; • adviesorganen; • onderzoeksinstellingen.


Pagina 8 van 43

3 Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering

3.1 3.1.1

Bestuur en toezicht Normen voor goed bestuur

Governance laat zich niet alleen in regels vangen. Het komt tot uitdrukking in het doen en laten van personen. Governanceprincipes krijgen pas betekenis als bestuurders en toezichthouders zich herkennen in de bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid van hun zorgorganisatie en zij zich hierop laten aanspreken. Vanuit die gedachte richt de code zich op de kwaliteit van het bestuur, de kwaliteit van het toezicht daarop, de interactie tussen Raad van Bestuur en Raad van Toezicht en tenslotte op het op gepaste wijze betrekken van belanghebbenden bij het beleid van de zorgorganisatie. Bij Meerkanten worden alle principes van de Zorgbrede Governancecode gehanteerd. 3.1.2

Raad van Bestuur

Het Reglement Raad van Bestuur dient als aanvulling op de statuten van de stichting en op de regels die op de Raad van Bestuur op grond van Nederlands recht van toepassing zijn. In het reglement worden de volgende kernelementen beschreven: de bestuurstaak, verantwoording en verantwoordelijkheid, besluitvorming, vergaderingen, waarneming en vacature, openbaarheid en belangenverstrengeling, geheimhouding, medezeggenschap, openheid en verantwoording extern en deskundigheid. Het reglement kan worden gewijzigd door een besluit van de Raad van Bestuur. Het besluit behoeft de goedkeuring van de Raad van Toezicht. In voorkomende gevallen waarin het reglement niet voorziet besluit de Raad van Bestuur met inachtneming van wettelijke bepalingen en statuten. In de jaarlijkse evaluatie van zijn functioneren gaat de Raad van Bestuur na of het reglement nog aan de daaraan te stellen criteria voldoet. Naam Ir. G.H. ter Avest

M.J.C. Buijen, MA dr. T.J. Heeren

Nevenfuncties • Lid van diverse bestuurs- en adviescommissies van de koepel GGZ Nederland op het gebied van ICT, benchmarking en normen tariefstelling, 1995 – heden; • Lid adviescommissie informatie beheer GGZn, 1995 – heden; • Lid Raad van Toezicht Intrakoop, 1996 – 2009; • Lid Raad van Commissarissen verzekeringsmaatschappij Centramed, 2009 – heden; • Lid Raad van Toezicht Cultura, 2006 – heden; • Docent masterclass Erasmus Universiteit blok procesoptimalisering, 2002 – heden; • Lid Commissie van Toezicht DIS. • Geen nevenfuncties. • Bestuurslid Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie/NVvP per 01.12.2006; • Lid Commissie Zorgvisie en Normering van GGZ Nederland per 12.10.2006; • Lid van de Beraadsgroep Maatschappelijke Gezondheidszorg van de Gezondheidsraad per 25.06.2007; • Lid van de Raad van Toezicht van het Erasmus Medisch


Pagina 9 van 43

• • Dr. B.J.N. Schreuder

• • • •

Centrum, Rotterdam per 01.11.2007; Lid commissie Nationaal Programma Ouderenzorg van ZonMW per 12.02.2008; Lid Stuurgroep Patiëntveiligheidsprogramma GGZ 20082011 van GGZ Nederland per 15.01.2009. Bestuurslid College voor de Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg (CBOG); Lid College Geneeskundige Specialismen; Voorzitter Commissie Kwaliteitsvisitatie van de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie; Bestuurslid Indigo.

Tabel: Samenstelling Raad van Bestuur per 31 december 2009

3.1.3

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht van Meerkanten werkt op basis van de principes van de Zorgbrede Governance. In 2009 vergaderde de Raad van Toezicht, als toezichthoudend orgaan, zeven keer in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Om zijn toetsende taak ten aanzien van het functioneren van Meerkanten goed te kunnen uitvoeren ontvangt de Raad van Toezicht veel informatie; mondeling, in gesprekken met betrokkenen, en ook schriftelijk. Mede op basis van die informatie krijgt ook de functie van de Raad als klankbord voor de Raad van Bestuur diepgang. De Raad van Toezicht streeft ernaar om, voorafgaand aan de vergaderingen, een werkbezoek aan het primaire proces te brengen. Op 4 augustus bezocht de Raad van Toezicht Veldwijk - Ermelo, op 20 oktober de Rembrandthof in Hilversum en op 15 december Meerzicht in Lelystad. De belangrijkste onderwerpen in 2009 waren: • De bestuurlijke fusie met Symfora: o de voorbereiding statutenwijziging van Meerkanten in relatie tot de bestuurlijke fusie; o de voorbereiding reglementen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur GGz Centraal; o het opstellen van een oprichtingsakte/fusiecontract GGz Centraal; o de adviesreacties van de medezeggenschapsorganen op de voorgenomen samenwerking; o een klankbordgroep, bestaande uit de voorzitters en vice-voorzitters van beide Raden van Toezicht van Meerkanten en Symfora vergaderde in de eerste helft van 2009 een aantal keren met de Raden van Bestuur over de voorgenomen samenwerking. Op 3 maart ontmoetten de leden van beide Raden van Toezicht elkaar. • Bedrijfsvoering Meerkanten aan de hand van: o de periodieke exploitatieoverzichten, o het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording Zorg 2008, de Jaarrekening 2008 en de conceptbegroting 2010. In zijn toezichthoudende rol heeft een afvaardiging van de Raad van Toezicht gesproken met de medezeggenschapsorganen van Meerkanten. Op 16 februari en op 11 maart 2009 sprak een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht met de Ondernemingsraad over de adviesaanvraag bestuurlijke fusie met Symfora en de begroting 2009. Op 17 december 2009 vond het jaarlijkse gesprek met de Cliëntenraad plaats. Gesproken werd over de ontwikkelingen en resultaten van de kwaliteitstoetsingen vanuit cliëntenperspectief; het HEE-project; het Handvest van


Pagina 10 van 43

Maastricht/overeenkomst in de verslavingszorg én over de samenwerking tussen de cliëntenraden van Meerkanten en Symfora. Begin 2009 vonden de jaarlijkse functioneringsgesprekken met de Raad van Bestuur van Meerkanten plaats. Deze waren positief. Voor de leden van de Raden van Toezicht is de (zelf)evaluatie ook positief bevonden. Op 11 maart 2009 nam Mw. Menken, lid op voordracht van de cliëntenraad, afscheid van de Raad van Toezicht. In het kader van de fusie met Symfora is besloten de ontstane vacature niet in te vullen. Met ingang van 15 mei 2009, de datum waarop Meerkanten en Symfora bestuurlijk fuseerden, is de samenstelling van de Raad van Toezicht gewijzigd. Mw. van der Zalm – van Geen, mw. Orobio de Castro en de heren Bijl, Pekdemir en de Kruijf traden toe tot de Raad van Toezicht Meerkanten. De oprichtingsvergadering Raad van Toezicht GGz Centraal vond plaats op 27 mei 2009. In deze vergadering werden de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht geïnstalleerd, werd het fusiecontract bevestigd en de werkwijze en het rooster van aftreden vastgesteld. De belangrijkste onderwerpen in de Raad van Toezicht GGz Centraal waren: • de vaststelling van de reglementen Raad van Toezicht GGz Centraal en Raad van Bestuur GGz Centraal; • de vaststelling van het Treasury statuut; • de besluitvorming aangaande de inrichting van de organisatiestructuur GGz Centraal; • de goedkeuring van de portefeuilleverdeling Raad van Bestuur; • vastgoed. Binnen de Raad van Toezicht zijn de taken, conform de Governancecode, verdeeld in drie kerncommissies. Dit zijn de auditcommissie, de selectiecommissie en de remuneratiecommissie. • auditcommissie: Op 2 december 2009 vergaderde de auditcommissie GGz Centraal. Er is positief advies uitgebracht aan de Raad van Toezicht inzake de conceptbegrotingen GGz Centraal, Symfora en Meerkanten 2010. • De selectiecommissie Raad van Toezicht GGz Centraal, selecterende de nieuwe accountant, die door de Raad van Toezicht werd benoemd. Voor de leden van de Raad van Toezicht is een vergoedingsregeling van kracht. Het vergoedingsbedrag, conform de richtlijnen van het Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen, is gebaseerd op de omzet van de Stichting GGz Centraal. Naam

Aandachtsgebied

Mw. C.M. van der Zalm – Van Geen

Per 15.05.2009 voorzitter Raad van Toezicht: • voorzitter selectiecommis sie; • lid remuneratie commissie.


Hoofd-/ nevenfuncties • • •

Lid van het Bestuur van de Stichting Connekt en sinds 2004 vice voorzitter; Lid Raad van Toezicht Valent RDB te Katwijk en sinds 2004 vice voorzitter; ‘Van Geen Management & Advies’;

Pagina 11 van 43

Dhr. dr. E.P. de Jong

Lid per 01.01.2007 Per 27.05.2009 vicevoorzitter Raad van Toezicht: • voorzitter; auditcommissie • lid remuneratie commissie.

•

• •

•

• •

•

• •

• • •

Dr. R.V. Bijl

Dhr. mr. C. de Bruijne

Lid per 15.05.2009 • lid remuneratie commissie.

•

Lid per 01.01.2003

•

•

• • • •

Drs. K. de Kruijf

Lid per 15.05.2009 • lid auditcommissie .


• • • •

Lid Advies- en Arbitragecommissie cf. art. 16 Overlegbesluit Onderwijspersoneel; Voorzitter Raad van Advies Sociale Verzekeringsbank; Lid Raad van Toezicht van de Koninklijke Effatha Guyot Viataal Groep (en voorzitter Audit Committee); Lid Raad van Advies van Reliëf, christelijke vereniging van zorgaanbieders; Voorzitter Klachtencommissie Zorggroep Almere; Lid Raad van Toezicht van Vilans, Kennisinstituut Langdurende Zorg, te Utrecht (rechtsopvolgster van KBOH, KITTZ en NIZW); Voorzitter Raad van Commissarissen Stichting Habion (woningcorporatie voor de zorgsector); Voorzitter CDA-Afdeling Nunspeet; Lid bestuur Stichting Instituut GAK (waarin in 2003 het De Kruyff fonds en de Stichting Bijzonder Hoogleraarschap zijn opgegaan) en uit dien hoofde curator van een aantal (bijzondere) leerstoelen op het vakgebied van de sociale zekerheid, aan verschillende Nederlandse universiteiten; Lid bestuur en sinds 2006 Voorzitter Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving; Lid bestuur Research Institute for Psychology and Health (Utrecht University); Voorzitter Stichting Franciscaans Studiecentrum, verbonden aan de Universiteit van Tilburg; Adjunct-directeur Sociaal en Cultureel Planbureau; Lid en plv voorzitter Rekenkamer gemeente Utrecht; Voorzitter Ars Donandi, stichting voor welzijn en cultuur te Amsterdam; Secretaris Pieter van Foreeststichting (gezondheidszorg) Amsterdam; Voorzitter J.W.S. Meijerfonds (pensioenen) te Amsterdam; Lid kerkenraad PKN Hattem; Voorzitter historisch genootschap te Hattem; Wethouder gemeente Loenen; Trainer/bemiddelaar Algemene Onderwijsbond; Voorzitter schoolbestuur BKB; Voorzitter noodfonds RWA-Amersfoort e.o.

Pagina 12 van 43

Mw. drs. L.M.B. Musterd

Lid per 01.01.2007

• • • •

•

Mw. Y. Orobio de Castro

Lid per 15.05.2009

Drs. U. Pekdemir, MPA

Lid per 15.05.2009 • lid auditcommissie .

•

Lid per 01.01.2007 Vanaf 11.03.2009 lid op voordracht van de cliëntenraad Meerkanten.

•

Mw. prof. dr. E.H. Tonkens

• •

• •

• •

Directeur Concordia Kunst & Cultuur te Enschede; Voorzitter Klachtencommissie voor medewerkers Zorgcentrum De Posten te Enschede; Voorzitter Bezwarencommissie Sociaal Plan van “Mediant” geestelijke gezondheidszorg te Enschede; Voorzitter (resp. lid) Raad van Toezicht Orthopedagogisch Centrum“de Eik” te Oldenzaal; Regionale Toetsingscommissie Euthanasie Noord/Holland (Ethiek); Metigg, METC GGZ; STEG (Stichting Therapeutische Evaluatie Geneesmiddelen) erkende METC (Ethiek); Rabobank Nederland, interim management (ad interim directeur); Lid Raad van Toezicht Onderwijsgroep Tilburg; Voorzitter bestuur TANNET (Turks Academisch Netwerk); Bijzonder Hoogleraar Actief Burgerschap, Universiteit van Amsterdam, afdeling sociologie en antropologie; Lid Raad van Toezicht Meander Medisch Centrum Amersfoort; Vaste columnist voor de Volkskrant (wekelijks);

Overzicht van de leden van de Raad van Toezicht Meerkanten per 31 december 2009

3.2

Bedrijfsvoering

3.2.1

Planning- & controlcyclus

De planning- & controlcyclus is in 2009 verder aangepast aan de veranderende eisen die gesteld worden aan de bedrijfsvoering. Met de aanpassing werd beoogd de jaarplancyclus beter te laten aansluiten op de begroting – die jaarlijks in maart wordt vastgesteld - en de resultaten van de zorgverkoop. De taken en verantwoordelijkheden rond de planning- & controlcyclus zijn opnieuw geformuleerd en vastgelegd in de ‘procedure beleidscyclus Meerkanten’.

Planning Het meerjarenbeleid Meerkanten 2006-2009 is beschreven in de nota ‘Verbinden en Vernieuwen’. In het verlengde daarvan wordt jaarlijks een kadernota opgesteld. Veranderingen in de structuur en de financiering van de gezondheidszorg bepalen in belangrijke mate de hierin gemaakte beleidskeuzes. Het management per organisatorische eenheid stelt vervolgens de jaarplannen op. Deze zijn geënt op de kadernota, het meerjarenbeleid en beleidskeuzes van de organisatorische eenheden zelf. De jaarplannen vormen input voor de


Pagina 13 van 43

opleidingsplannen (centraal en decentraal) en voor de managementcontracten met de Raad van Bestuur. Onderstaand de verdeling van taken en verantwoordelijkheden in de planningcyclus: Taken en verantwoordelijkheden in de planningscyclus

Kadernota Begroting Jaarplannen Opleidingsplan Managem contract

RvB

MT

Vwh Vwh

Advies

CM

Expl Cie

Hfd BOEI

Hfd BKZ

Hfd AD

Hfd P&O

Coord

Coord Advies

Coord Vwh Advies Vwh

Vwh

Advies

Controller

Advies

Advies Vwh

Coord

De afkortingen in de gele balk betekenen achtereenvolgens: Raad van Bestuur, managementteam, circuitmanagement en diensthoofden, exploitatiecommissie, hoofd bureau organisatie, efficiency en informatisering, hoofd bureau kwaliteitszorg, hoofd administratieve dienst, hoofd personeel & opleidingen.

Control De controlcyclus loopt als volgt: • Dagelijks wordt managementinformatie vernieuwd in datawarehouse RADAR/Gentia. Deze informatie is beschikbaar voor management, hulpverleners en staf. • Maandelijks rapporteren de stafafdelingen in de verschillende overlegorganen over onder andere productie, inkomsten, kosten, financiële perspectieven en mogelijke risico’s: de ManagementTeam rapportages. De managers van de organisatorische eenheden rapporteren eens per kwartaal in bilateraal overleg aan de Raad van Bestuur over de voortgang van de jaarplannen en de getroffen dan wel geplande stuurmaatregelen. Dit gebeurt aan de hand van het managementrapport. • Jaarlijks of zo nodig tweemaal per jaar vindt het management review plaats. Daarin wordt de aansturing van de organisatie geëvalueerd op grond data over uitkomsten en toegepaste instrumenten. De data zijn ondermeer afkomstig uit onderzoek en uit bijvoorbeeld de externe en interne audits die in het kader van het HKZ-certificaat worden gehouden. In verband met organisatieveranderingen in het kader van de fusie, is besloten in 2009 bij uitzondering geen management review te houden. De Resultaatberichten, de Jaarrekening en het Jaardocument maatschappelijke verantwoording zorg completeren de controlcyclus. Onderstaand de verdeling van taken en verantwoordelijkheden in de controlcyclus: Taken en verantwoordelijkheden in de controlcyclus RvB

MT-rapportages Management rapport Management review Ext en interne audits Jaarrekening Jaardocument MVZ

MT

CM

Expl Cie

Hfd BOEI

Hfd BKZ

Advies Vwh

Hfd P&O

Controller

Vwh Advies

Vwh

Advies

Coord

Vwh

Advies

Coord

Vwh Vwh

Hfd AD

Advies

Coord Coord

De afkortingen in de gele balk betekenen achtereenvolgens: Raad van Bestuur, managementteam, circuitmanagement en diensthoofden, exploitatiecommissie, hoofd bureau organisatie, efficiency en informatisering, hoofd bureau kwaliteitszorg, hoofd administratieve dienst, hoofd personeel & opleidingen.


Pagina 14 van 43

Het financieel perspectief in de planning- & controlcyclus De financiering van de geestelijke gezondheidszorg is belangrijk veranderd. Tot 2008 werd de GGz hoofdzakelijk gefinancierd uit de AWBZ; nu vindt onze financiering hoofdzakelijk plaats uit de AWBZ (ZZP’s), de ZVW (DBC’s) en de WMO. Zorg wordt door meerdere partijen ingekocht: zorgkantoren, zorgverzekeraars, gemeenten, verwijzers en cliënten. Inkopers beoordelen de zorg die wij bieden, zij letten op tarieven en kwaliteit, zij kunnen kortingen bedingen of zorg inkopen bij andere aanbieders. Meer dan voorheen moet het aanbod transparant zijn en meebewegen met wat de markt vraagt. Steeds vaker spelen daarbij geoormerkte extra budgetten een rol, ad hoc geïnspireerd door de Haagse politieke actualiteit.

3.2.2

Administratieve Organisatie, Interne Controle

Het onderzoek, door de externe accountant uitgevoerd in het kader van de controle op de jaarrekening, heeft geleid tot de conclusie dat het systeem van interne beheersing van een goed niveau is. Per bekostigingsbron worden specifieke eisen gesteld aan verantwoording en rechtmatigheid. Dit doet een fors appel op de bedrijfsvoering en de interne controlefunctie. Het interne controleplan is dan ook gebaseerd op de diverse beleidsregels, waarbij rekening gehouden is met de verantwoordingseisen uit de meest recente controleprotocollen. In 2009 heeft Meerkanten veel aandacht besteed aan het proces van productieregistratie, aan de hand van interne richtlijnen en overheidsregelingen rond registratie en facturatie. In het bijzonder is - met behulp van decentrale risicoanalyse - aandacht besteed aan de risico’s bij zorgregistratie. De administratieve processen zijn op locatie doorgelicht en de risico’s zijn gewogen en zo nodig afgedekt met beheersmaatregelen. De interne controlefunctionaris zal zich in 2010 richten op de implementatie en doeltreffendheid van de decentraal opgestelde beheersmaatregelen. Ter verantwoording van de DBC/ZVW productie zijn op basis van het controleprotocol 211 facturen onderzocht op rechtmatigheid. De hierbij geconstateerde fouten vallen binnen de toegestane marge.

3.2.3

Control van samenwerkingsverbanden

Binnen de Stichting Meerkanten worden geen groepsmaatschappijen onderscheiden. Meerkanten werkt samen met RIBW Flevoland in de stichting DAC Midden- en NoordFlevoland. De resultaten van de bedrijfsvoering zijn geïntegreerd in de jaarrekening van Meerkanten.


Pagina 15 van 43

3.3

Cliëntenraad

De centrale cliëntenraad van Meerkanten, die ruim 34 jaar bestaat, kent een grote continuïteit aan mensen die ‘het werk dragen'. Dit bevordert in hoge mate de kwaliteit van functioneren van de raad. De organisatie van de centrale cliëntenraad (CCR) staat model voor vele cliëntenraden in de GGz. De CCR vertegenwoordigt cliënten via de volgende deelraden: • locatieraad Flevoland (ambulant, klinisch, woonvorm en DAC, volwassenen en ouderen); • regioraad volwassenen Veluwe (ambulant, klinisch, woonvormen en DAC’s); • regionale bewonersraad, gevormd uit afgevaardigden van alle bewonerscommissies in de woonvormen Veluwe; • circuitraad ouderen met bewonerscommissie van de woonvorm Hooge Riet; • cliëntenraad verslavingszorg met deelraden in Almere en Ermelo; • jongerenraad kinderen jeugdpsychiatrie. Elke deelraad vaardigt één of twee leden af naar de centrale cliëntenraad, afhankelijk van de omvang De jaarbegroting van de CCR bedroeg circa € 40.000 exclusief de personele ondersteuning in dienst van Meerkanten die de CCR overigens zelf regelt.

Kwaliteitsonderzoek Het kwaliteitsonderzoek vanuit cliëntenperspectief dat de CCR jaarlijks uitvoert met een extern onderzoeksbureau, werd in beginsel gefinancierd uit de oude CTG-regeling. De beschikbare gelden werden gespaard in de periode 1999 - 2005 en dekten de onderzoekskosten tot medio 2009. Sindsdien neemt Meerkanten de kosten voor haar rekening. Er is een planning met begroting voor kwaliteitstoetsingen tot 2013. In 2009 zijn toetsingen uitgevoerd in de Dagactiviteitencentra op de Veluwe en in Flevoland. Ook is een toetsing uitgevoerd bij de sector Beschermd Wonen en Sociowonen Veluwe en Flevoland. Dit waren vervolgtoetsingen op eerdere toetsingen in 2003/2004. In het najaar is een toetsing uitgevoerd bij de opname- en behandelafdelingen op de Veluwe en in Flevoland, eveneens als vervolgtoetsing na de eerste in 2005/2006. De adviezen die voortkomen uit de kwaliteitstoetsingen werden, onder leiding van de Raad van Bestuur, omgezet in afspraken met het betrokken management over verbetertrajecten. De CCR volgt de verbetertrajecten nauwlettend. De deelraden hebben regelmatig overleg met het circuit- en sectormanagement. De voorzitter van de Raad van Bestuur heeft eenmaal per zes weken een overleg met de centrale cliëntenraad over een reeks van onderwerpen. De CCR verzorgt in dit overleg de agenda. Eenmaal sprak de CCR met de voltallige Raad van Toezicht van GGz Centraal. Lopende het jaar is uit de CCR van Symfora en de CCR van Meerkanten de Kerngroep Samenwerkende Cliëntenraden (KSC) gevormd welke op 8 oktober een samenwerkingsovereenkomst heeft getekend met de Raad van Bestuur van GGz Centraal voor de periode tot aan de juridische fusie.

Adviezen Belangrijke, formele adviezen bracht de CCR uit over plek en vormgeving van verpleegposten en over inrichting van separeervoorzieningen.


Pagina 16 van 43

Verder heeft de CCR - via de Kerngroep - geadviseerd over adviesaanvraag inzake de bestuurlijke fusie met Symfora groep. Daaropvolgend is advies uitgebracht over de organisatie van het bestuursbureau van GGz Centraal, het bedrijfsbureau en de nieuwe organisatiestructuur. Ook over de intentieverklaring om te komen tot een ‘bureau geneesheer-directeuren’ en een instituut voor opleiding, onderzoek en innovatie werd advies uitgebracht. Gevraagde en ongevraagde adviezen van de CCR spelen een belangrijke rol bij de beleidsontwikkeling en –uitvoering.

Andere activiteiten De • • • • • •

Centrale Cliëntenraad nam deel aan of is vertegenwoordigd in: de stuur- en projectgroep ‘minder separeren’; het Chevalierfonds; de menucommissie; de jury voor de verpleegprijs van Meerkanten; de jury van de Lukas Lindeboomprijs; het bestuur en commissie van het Lukasfonds.

Daarnaast nam de CCR deel aan alle bouwcommissies die nieuwe huisvesting of verbouwingen voor cliëntenzorg en woonvormen voorbereiden. Deelname gebeurt vanaf het opstellen van de programma’s van eisen tot en met de oplevering. De CCR organiseerde, vaak met de afdeling recreatie, feestmiddagen of –avonden voor cliënten. De raad is actief betrokken bij het project ‘cultuur op zondag’ en bij de pelgrimstochten voor verschillende doelgroepen. Rond het onderwerp ‘bejegening’ worden regelmatig lessen aan leerlingverpleegkundigen en stagiaires binnen Meerkanten gegeven. De CCR verzorgde ook regelmatig gastlessen over psychiatrie op middelbare scholen en bij de voor ons relevante beroepsopleidingen. De CCR heeft de training ‘samen deskundig, cliënten trainen hulpverleners’ ontwikkeld tot een vast scholingsaanbod voor alle medewerkers. In Flevoland en op de Veluwe zijn een flink aantal HEE-trajecten van start gegaan of voortgezet: startbijeenkomsten en studiedagen voor koppels van cliënten en hulpverleners, de cursus ‘begin maken met herstel’ voor cliënten, enkele ‘herstelwerkgroepen’ en de basiscursus ‘herstelondersteunende zorg’ voor medewerkers. In december werd op verzoek van de CCR en de stuurgroep HEE een herstelcoördinator aangesteld voor 20 uur/week. Deze neemt de praktische taken van de CCR in het HEE-project over.


Pagina 17 van 43

4

Beleid, inspanningen en prestaties

4.1

Meerjarenbeleid

Het meerjarenbeleid 2006-2009 van Meerkanten, onder de titel ‘Verbinden en vernieuwen’ was ook in 2009 richtinggevend. Het meerjarenbeleid vormt de basis voor de jaarlijkse kadernota van de Raad van Bestuur. De thema’s worden geconcretiseerd in de jaarplannen van de zorginhoudelijke circuits en de ondersteunende diensten, zoals beschreven in de planning & controlcyclus (3.2.1). In 2009 zijn de contouren van de meerjarenstrategie voor GGz Centraal, Symfora en Meerkanten, beschreven in het gezamenlijke fusiedocument. In 2010 wordt dit kader verder uitgewerkt in het meerjarenbeleid van de verschillende resultaatverantwoordelijke zorgeenheden. De missie en visie van GGz Centraal zijn:

Missie Meerkanten/Symfora behandelen, begeleiden en ondersteunen mensen met psychische problemen opdat zij de regie over hun eigen leven kunnen hebben.

Visie • • • • • • • • •

wij bieden onze hulpverlening aan in regionaal ingebedde geestelijke gezondheidszorg en in bovenregionale expertisecentra; wij bevorderen de eigen kracht en stimuleren de mogelijkheden van cliënten; (empowerment) en willen dit als leidraad opnemen in de zorgprogramma’s en behandelplannen; wij bieden een aangename, betrokken en veilige omgeving waar de cliënt zich op zijn gemak voelt; wij staan iedereen direct te woord en elke vraag wordt adequaat beantwoord; wij zijn een actieve partner voor het realiseren van geestelijke gezondheidszorg op cliënt-, regionaal en landelijk niveau; wij zijn een innovatieve kennisorganisatie die professionele behandeling/ begeleiding biedt én professionals opleidt; wij zijn voor alle medewerkers een uitdagende, betrouwbare werkgever en bieden een veilige werkomgeving; wij spelen een proactieve rol in de maatschappelijke ontwikkelingen van de geestelijke gezondheidszorg; wij willen een grotere efficiency bereiken door schaalvergroting.

4.2 4.2.1

Algemeen beleid Doelen

De belangrijkste strategieën om onze ambities te realiseren waren in het verslagjaar:

Financieel Meerkanten is financieel gezond. Het Waarborgfonds voor de Zorgsector heeft vastgesteld dat Meerkanten voldoet aan de criteria voor deelname aan dat fonds.


Pagina 18 van 43

Exploitatieresultaat, weerstandsvermogen, het sturings- en beheersingsinstrumentarium zijn adequaat bevonden. Dit gegeven neemt de noodzaak, een substantieel tekort aan productie-inkomsten om te buigen, vanzelfsprekend niet weg. Maatregelen daartoe zijn beschreven in een notitie aan het Managementteam. De in dit verband gestelde activiteiten zijn opgenomen in de planning & controlcyclus. Beter zicht op de complexiteit en hanteerbaarheid van de nieuwe financieringssystematiek moet leiden tot intelligente registratie en declaratie. Dit onder meer door een doelgerichte administratieve organisatie en door scholing van betrokken behandelaars en functionarissen. Ook bij het voorbereiden, afsluiten en managen van de contracten met de zorginkopers is betrokkenheid van professionals van belang. Onze inzet op verkoop van zorg direct aan patiënten via persoonsgebonden budgetten dient toe te nemen. Het treasurystatuut van Meerkanten legt een nieuwe basis voor een doelmatig treasury management. Met behulp van externe deskundigheid wordt de vastgoedstrategie verbeterd. Verzelfstandiging van beheer en exploitatie van het vastgoed is voorzien.

Klanten Invoering van de ontwikkelde zorgprogramma’s en uitbreiding daarvan over de circuits voor ouderenpsychiatrie, verslavingszorg en kinder & jeugd is in de jaarplannen voor 2009 aan de orde. In het verlengde daarvan worden ondermeer zorgpaden ontworpen. De ontwikkeling van een in het elektronisch dossier geïntegreerd systeem voor routine outcome measurement wordt in 2009 voltooid. Onderzoek naar klanttevredenheid – ook te beschouwen als een uitkomst van zorgverlening – wordt voortgezet. Het ‘periodieke kwaliteitsonderzoek vanuit cliëntperspectief’ en de tweejaarlijkse afname van de thermometer cliëntwaardering, leveren de behandelteams een schat aan informatie op. De follow-up daarvan, in de vorm van in de jaarplancyclus opgenomen verbeterprogramma’s, verdient nadrukkelijk de aandacht van het management. De thermometer cliëntwaardering wordt vanaf 2010 stapsgewijs vervangen door de meer uitgebreide en beter gevalideerde CQ-index. Aanbod voor specifieke doelgroepen in ketensamenwerking is volop in ontwikkeling en in veel gevallen operationeel. De uitbouw en effectuering daarvan wordt het komend jaar krachtig voortgezet. Rekening moet worden gehouden met het aanbod van Indigo, dat een deel van de ambulante activiteiten van Meerkanten zal overnemen, namelijk consultatie van huisartsen en eenvoudige eerstelijns psychologische hulp. Meerkanten participeert actief in Flevolandse en Veluwse HEE-projecten. De resultaten lijken veelbelovend. De mogelijkheid om ervaringsdeskundigen op ruimere schaal in te zetten behoeft nadere studie. Het project ‘minder separeren, meer contact’ en het daaraan verbonden wetenschappelijk onderzoek naderen hun voltooiing. De bevindingen van het onderzoek publiceren en de uitkomsten operationeel maken, ook voor afdelingen buiten de pilot, zijn de stappen voor 2009. De wettelijke mogelijkheid om met daartoe geïndiceerde cliënten een zelfbindingsovereenkomst te sluiten wordt gefaciliteerd. In 2008 in Meerkanten uitgevoerd onderzoek laat zien dat daar draagvlak bij behandelaren voor bestaat. Goede voorlichting en het ontwerpen van een eenvoudige logistiek zijn bij deze ingewikkelde materie echter voorwaarden.


Pagina 19 van 43

Processen en personeel Zorg voor veiligheid van cliënten en personeel kreeg de afgelopen tijd veel aandacht. Dit resulteerde ondermeer in BHV-programma’s, maatregelen voor medicatieveiligheid, trainingen in het voorkomen en reguleren van agressie, een werkzaam agressieopvang team, een pilot met geïntegreerde incidentmelding (TriasWeb) en een valpreventieproject. Een overkoepelend veiligheidsmanagementsysteem (VMS) is nodig om doelen op het gebied van veiligheid te integreren in de beleidscyclus, risicobeperkende maatregelen te ontwerpen en te borgen en het toezicht daarop te vereenvoudigen. Dit wordt projectmatig opgezet, zodanig dat het VMS op koers ligt met de desbetreffende speerpunten van GGz-Nederland en de IGZ. Een onderdeel van het VMS is risicobeheersing in zorgprocessen. Het VMS wordt in 2009 en 2010 geïmplementeerd. Schaarste op de arbeidsmarkt was in 2008 onderwerp van een managementreview. Op grond van gedocumenteerd terugblikken op het ‘vinden en binden’ van medewerkers, zullen accenten verlegd of ontwikkeld worden voor het beleid op dit punt in 2009. In het kader van het levensfasebeleid worden interventies op het gebied van ondermeer verzuim, re-integratie en jaar- en beoordelingsgesprekken geborgd middels de HKZ-systematiek.

Verbeteren en vernieuwen Meerkanten continueert het beleid ter stimulering van innovaties door middel van jaarlijkse toewijzing van innovatiebudgetten aan medewerkers met vruchtbare ideeën. Voor 2009 is een bedrag begroot van €150.000,Regievoering is nodig om deze ideeën te positioneren en – na een pilotfase - in te passen in het strategisch beleid en voortgang en effecten te monitoren. ‘Best practices’ dienen, waar relevant, in dezelfde lijn te worden opgenomen. Multitoon, arbeidgerichte rehabilitatie, wordt voortgezet door de Inclusiefgroep, waarbij cliënten van Meerkanten als voorheen welkom zijn. Indigo, een stichting die eerstelijns ggz onder regie van huisartsen aanbiedt, vraagt eveneens om facilitering met begrotingsconsequenties voor Meerkanten. Amethist, een rechtspersoon in oprichting die de verslavingszorg in Almere gaat aanbieden, zal een eigen begroting/exploitatie kennen. Meerkanten brengt de verslavingskliniek in,Tactus de ambulante zorg.

Taakstellingen In het verlengde van de voorgaande doelen, volgt hieronder een korte opsomming van de taakstellingen voor het management in 2009: a. Uitgangspunten t.a.v. zorg, dienstverlening, organisatie en cultuur • Stel in uw jaarplan één of meer doelen op het punt van verdergaande ketensamenwerking en het ontwikkelen of effectueren van nieuw aanbod, in het bijzonder met het oog op specifieke doelgroepen. • Stel in uw jaarplan één of meer doelen die betrekking hebben op het effectueren van projectmatige verbeteringen of vernieuwingen. b. Kerntaken • Reserveer in uw jaarplan ruimte voor veiligheidsmanagement en risicobeheersing van kritische processen.


Pagina 20 van 43

c. Klanten, partners en maatschappij • Stel in uw jaarplan één of meer doelen met betrekking tot de ontwikkeling en invoeren van zorgprogramma’s, zorgpaden en outcome metingen. • Stel in uw jaarplan één of meer doelen om de tevredenheid van cliënten en ketenpartners waar nodig op onderdelen te verbeteren (hfdst 3, klanten, 1e al). d. Medewerkers • Stel in uw jaarplan één of meer doelen om het risico op schaarste aan personeel in bepaalde categorieën op korte en middellange termijn het hoofd te bieden. • Stel in uw jaarplan één of meer doelen om innovatief vermogen van medewerkers aan te spreken en te benutten. e. Middelen • Reserveer in uw jaarplan ruimte om uitvoering te geven aan structurele maatregelen en veranderingen, nodig om begrotingstekorten op te heffen. • Reserveer in uw jaarplan ruimte voor verdere ontwikkeling en toepassing van managementinformatiesystemen (Radar 2 en 3). De uit deze taakstellingen voortkomende doelen zijn gespecificeerd in de decentrale jaarplannen. Het management rapporteert eens per kwartaal over de resultaten.

4.2.2 Inspanningen en prestaties In deze paragraaf wordt verslag gedaan van de inspanningen en prestaties als gevolg van de in 4.2.1 vermelde doelen. Daar waar deze betrekking hebben op kwaliteit- of personeelsmanagement zijn de resultaten in de desbetreffende hoofdstukken vermeld.

Financieel Het financieel resultaat over 2009 is hoger uitgekomen dan begroot én is ook hoger dan het resultaat over 2008, zie hoofdstuk 4.7 financieel verslag. Tegen de achtergrond van de nieuwe financieringsystematiek, is het proces van productieregistratie en facturatie verbeterd. Daarbij is gebruik gemaakt van een methode voor decentrale risicoanalyse en -beheersing. De administratieve processen zijn op locatie doorgelicht en de risico’s zijn gewogen en zo nodig afgedekt met beheersmaatregelen. Bij het voorbereiden, afsluiten en managen van de contracten met de zorginkopers zijn professionals systematisch betrokken of ingeschakeld.

Klanten Het ontwikkelen van stoornisspecifieke zorgprogramma’s voor de volwassenenpsychiatrie werd in 2009 voltooid. Tegelijkertijd zijn stappen gezet op weg naar invoering: met de desbetreffende behandelaren zijn specifieke uitwerkingen van de zorgprogramma’s ontworpen in de vorm van ‘zorgpaden’. Zorgpaden beschrijven stapsgewijs het op evidentie gestoelde behandelaanbod voor specifieke, veelvoorkomende problematiek. De volgende zorgpaden zijn ontworpen: • angst en dwangstoornissen; • autismespectrumstoornissen volwassenen; • persoonlijkheidsstoornissen; • psychotische stoornissen; • stemmingsstoornissen; • traumatische problematiek.


Pagina 21 van 43

In de loop van 2010 worden de zorgpaden – eerst nog als pilot – ingevoerd. Daartoe wordt ook de werkwijze voor diagnostiek en zorgtoewijzing doorgelicht en geëffectueerd. Het ontwikkelen en invoeren van zorgpaden vindt plaats in nauwe samenwerking met Symfora groep. In 2009 is de infrastructuur ontworpen en gerealiseerd om op systematische wijze data uit effectmetingen (Routine Outcome Measurement) op vier niveaus beschikbaar te kunnen stellen: • zorgverlener en cliëntniveau; • teamniveau; • circuit- en instellingsniveau; • externe belanghebbenden en contractpartners. Meerkanten heeft een contract getekend met KZN (zorgverzekeraars) voor aanlevering van ROM en cliëntdata. Er zijn besprekingen gevoerd over de initiatieven van KZN en GGz Nederland om ROM initiatieven samen te voegen in één ‘benchmark database’. In het kader van ROM zijn in het verslagjaar nog alleen voormetingen uitgevoerd, in het bijzonder met de HONOS 65+ in de ouderpsychiatrie. Nadat in 2008 alle ambulante cliënten van Meerkanten een ‘thermometer cliëntwaardering’ voorgelegd werd, waren in het verslagjaar de klinische afdelingen aan de beurt. De thermometer is hier niet als exit meting aangeboden maar in bulk, dat wil zeggen, op een vooraf vastgestelde datum, onafhankelijk van de behandelfase. Deze keuze is gemaakt om organisatorische redenen, hoewel de uitkomsten zo wat lager kunnen uitvallen dan bij exitonderzoek. Dit geldt in het bijzonder voor het ‘resultaat van de zorg’. Omdat het onderzoek zich beperkte tot de klinische afdelingen, is het aantal uitgezette vragenlijsten in 2009 aanzienlijk lager dan in 2008 (172 tegen 1504) De respons bij de metingen was 49% (2008: 54%). Het gemiddelde rapportcijfer voor de totale behandeling was 6,8 (2008: 7,4). Vatten we de uitkomsten samen, dan blijkt: Waardering van klinische cliënten voor: informatie mogelijkheid van inspraak behandelaar verpleging resultaat van de zorg

Percentage wel tevreden:

Percentage niet tevreden:

57% 77% 83% 82% 63%

41% 11% 12% 15% 29%

Gebrek aan informatie blijkt een belangrijke factor voor ontevredenheid te zijn; de houding en deskundigheid van het personeel daarentegen, leidt tot tevredenheid. Hieronder is te zien hoe de rapportcijfers zijn verdeeld. Het meest gekozen rapportcijfer (bijna 30%) is een 7, gevolgd door een 8 (23%).


Pagina 22 van 43

%

Rapportcijfers thermometer cliëntwaardering 40 30 20 10 0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

0%

10%

20%

De staafdiagrammen hieronder geven meer in detail een rangorde van de gemiddelde scores op de vragen:

de behandelaar toont respect de verpleging toont respect de behandelaar is te vertrouwen de verpleging is deskundig de behandelaar is deskundig de verpleging is te vertrouwen ik kan meebeslissen over mijn behandeling de verpleging toont interesse de behandelaar toont interesse ik heb ingestemd met mijn behandelplan de behandeling is de goede aanpak voor mijn problemen er is een behandelplan voor mij gemaakt mijn behandelplan is naar wens ik heb voldoende informatie over de behandelmogelijkheden gekregen ik ga voldoende vooruit door de behandeling ik heb meer greep op mijn problemen gekregen ik heb voldoende informatie over de aanpak van mijn behandeling gekregen ik kan beter omgaan met mensen en situaties ik ben beter in staat om dingen te doen die ik belangrijk vind ik heb voldoende informatie over het te verwachten resultaat gekregen

ja

nee

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

niet ingevuld/weet niet

De uitkomsten van de thermometer cliëntwaardering leiden, tezamen met die van het kwaliteitsonderzoek dat de cliëntenraad organiseert, tot een aansporing voor afdelingen om de sterke kanten te onderhouden en de zwakkere aan te pakken. De introductie van Indigo is goed verlopen. Toch is slechts een klein deel van alle huisartsen een overeenkomst met Meerkanten aangegaan. Oorzaken daarvan zijn onduidelijkheden in de bestendigheid van de regelgeving en de kaders van sommige zorgverzekeraars. Regelmatig overleg tussen het hoofd Crisisdienst en de Indigoteams waarborgen de goede toegankelijkheid van de Crisisdienst voor de eerstelijns medewerkers en de huisartsen.


Pagina 23 van 43

100%

De circuits Volwassen Veluwe en Verslavingszorg werken samen in een project dat zal leiden tot een gesloten afdeling voor mensen met een dubbele diagnose en tot de mogelijkheid voor beschermd wonen voor verslaafden. In samenwerking met Trimbos Instituut wordt een zorgprogramma dubbele diagnose opgesteld. Vanaf begin 2009 bieden Meerkanten en Tactus (eerstelijns verslavingszorg) in Flevoland een compleet en samenhangend aanbod verslavingszorg. De nieuwe organisatie draagt de naam ‘Amethist verslavingszorg Flevoland’ en wordt gehuisvest in het bestaande centrum voor verslavingszorg van Meerkanten in Almere. De ambitie is, hulp, behandeling en zorg voor een brede groep verslaafden goed toegankelijk te maken. De oprichting van Amethist is afgestemd met Symfora groep. Na de geheugenpolikliniek in Harderwijk, heeft het circuit Ouderenpsychiatrie van Meerkanten een geheugenpoli in Barneveld opgezet. Dit gebeurde in samenwerking met een verpleeghuis. De geheugenpoli’s: • zorgen voor een optimale samenwerking tussen de verschillende disciplines, waardoor patiënten met geheugenproblemen beter kunnen worden behandeld; • hebben als voordeel voor de patiënt dat de onderzoeken zoveel mogelijk op één dag gepland worden, zodat het aantal bezoeken aan het ziekenhuis wordt beperkt; • verzekeren de patiënt van een zorgvuldige diagnostiek aangezien de problemen multidisciplinair besproken worden. Dit verbetert de kwaliteit van de diagnostiek en van de verdere behandeling en begeleiding. Het circuit ouderenpsychiatrie zet in meerdere verpleeghuizen deskundigheid van Meerkanten in bij moeilijke situaties met bewoners. Het kan dan gaan om een eenmalig consult van een psychiater, maar bijvoorbeeld ook om begeleiding door een psychiatrisch verpleegkundige van een groep bewoners na overplaatsing naar een nieuwe locatie. Meerkanten heeft samen met instellingen in de regio (St.Jansdal, ICARE en de regionale verpleeg- en verzorgingshuizen) meegedaan aan het Landelijk Dementie Programma. Het project is afgerond; aan de uitkomsten is in 2009 vorm gegeven. Er is door de betrokken zorgorganisaties een ‘Streefbeeld Optimale Dementiezorg’ geformuleerd. Gezamenlijk wordt verder gegaan met het ontwikkelen van ketenzorg voor mensen met dementie. Een regionaal actieplan is aan het zorgkantoor aangeboden om onze plannen te financieren. Deelname aan het landelijk programma ‘zorgproblemen’ door de universiteit van Maastricht heeft geleid tot aandachtspunten om de risico’s met betrekking tot vallen, fixeren, smetten en ondervoeding in de ouderenpsychiatrie te beperken. In Flevoland nam Meerkanten de regie bij het opzetten van een regioplan ouderenpsychiatrie. Het daarbij behorende handelingskader is in 2009 uitgewerkt. De relaties met ketenpartners zijn versterkt, in het bijzonder met de eerste lijn, Kwintes, dagactiviteitencentra, algemene ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingsinstellingen. Het streven is dit te laten uitmonden in samenwerkingsovereenkomsten. Samenwerking met ketenpartners is hier mede van belang om de zorg te versterken voor patiënten die als gevolg van hun problematiek kampen met een langdurige ontwrichting van de thuissituatie. In toenemende mate zijn gemeenten onderhandelingspartner in het kader van de WMO en de OGGZ. Middelen verwerven door een actieve opstelling en het afsluiten van contracten met gemeenten, is voortdurend aan de orde.


Pagina 24 van 43

Het circuit Kinder- en Jeugdpsychiatrie maakte ondermeer werk van: • strategische samenwerking met partners, ondermeer gericht op de zorg voor orthopsychiatrische en verslaafde cliënten, of cliënten met een dubbele diagnose. Voor deze laatste groep is een polikliniek gestart voor diagnostiek en behandeling, die uitgebreid wordt met deeltijd- en klinische voorzieningen; • ‘streng zijn aan de voordeur’, lichtere problematiek doorverwijzen naar de jeugdzorg. Kinder- en jeugdpsychiatrie is immers een schaars product; • nieuwe zorgproducten en groepsbehandelingen voor adolescenten, waardoor de doorstroming wordt bevorderd; • gezinsscreening uitvoeren naar aanleiding van de diagnose ADHD bij een kind; • uitbouw van het groepstherapeutisch programma ‘infantpsychiatrie’; In de herfst van 2008 is het eerste FACT team in Meerkanten officieel van start gegaan. De start van dit FACT team is nuttig gebleken als proefproject; inmiddels zijn twee andere FACT teams in ons verzorgingsgebied actief. Belangrijkste reden tot invoering van FACT is dat deze werkwijze een antwoord kan geven op de toenemende vraag naar ambulante zorg voor cliënten met ernstige en langdurige psychiatrische problematiek. Het FACT team is een wijk- of regioteam, dat zich richt op de totale doelgroep. Er kan intensieve zorg worden geleverd als cliënten onstabiel worden of crisiszorg nodig hebben; daarna kan de zorg zich meer richten op rehabilitatie en herstel. De teams werken nadrukkelijk samen met het maatschappelijke steunsysteem.

Verbeteren en vernieuwen De Raad van Bestuur bestemde in het verslagjaar €150.000 voor innovatieve zorgprojecten. Velen voelden zich uitgedaagd en presenteerden hun vernieuwingsvoorstellen; het bedrag bleek veel te weinig om de scheppingsdrang te kunnen honoreren, er moest worden gekozen. Hieronder de uitgekozen projecten: • • • • • • • • • •

ouderscreening bij autismespectrumstoornissen; Meerkantenbank voor ouderen; fixatiemiddelen aan banden; dieren dichterbij; vroegtijdige opsporing en interventie van eerste psychose; schemagerichte groepstherapie voor patiënten met persoonlijkheidsstoornissen; aandachtstraining verslavingszorg; verliesverwerking en rouw bij schizofrenie en verwante psychosen; een afdeling voor longcare binnen Meerkanten; ontwikkelen van leermiddelen voor vergroten van ‘transfer of learning’ bij OCDpatiënten.

In het verslagjaar werd in meer projecten aan zorgverbetering gewerkt. Daarvan lichten we er een uit: Het langlopende project ‘minder separeren, meer contact’ beoogt een jaarlijkse afname van 10% van het aantal separaties. In het kader van dit project participeert Meerkanten actief in een wetenschappelijk onderzoek naar factoren die van invloed zijn op het besluit tot separaties. Het totale project wordt uitgevoerd door de geneesheer directeur, het Veldwijk Research Instituut en het interne Bureau Kwaliteitszorg. Eind 2008 is de dataverzameling naar de determinanten van separaties in Meerkanten afgerond. Gedurende tien maanden is op vier afdelingen veel informatie over de separaties verzameld; inmiddels is systematisch en prospectief informatie verzameld


Pagina 25 van 43

over ongeveer tweehonderd separaties. Daarnaast is dezelfde informatie verzameld bij een controlegroep. Het onderzoek richt zich op drie groepen van factoren, die een belangrijke rol lijken te spelen bij het uiteindelijke besluit een cliënt te separeren: • kenmerken van de cliënten die gesepareerd werden, zoals de DSM-IV diagnose en de recente psychopathologie; • kenmerken van het verplegend en behandelend personeel, zoals de man vrouwverhouding, het opleidingsniveau en het aantal jaren ervaring; • afdelingskenmerken, zoals de bedbezetting, patient-stafratio en de beschikbaarheid van de separeerruimtes. Het is vrij uniek dat deze drie groepen determinanten tegelijkertijd zijn onderzocht op hun relatieve invloed op het separatiebesluit. Meerkanten wil hiermee zogenaamde interactie-effecten tussen verschillende determinanten bestuderen. Bijvoorbeeld, wordt een agressieve cliënt eerder gesepareerd in tijden van maximale bedbezetting en een lage patient-stafratio? Of worden schizofreniecliënten bij overbezetting sneller of vaker gesepareerd dan bij een normale bezetting? Wat zijn de resultaten, wordt er onderhand minder vaak of korter gesepareerd? Beide, maar hoe de oorzakelijke verbanden precies liggen moeten de uitkomsten het wetenschappelijk onderzoek uitwijzen. Waar het uiteindelijk om begonnen is: de vier projectafdelingen hebben intussen een reeks veranderingen doorgevoerd. Zij houden bijvoorbeeld zelf de regie bij de beslissing om iemand al dan niet direct bij opname te separeren, ook als de verwijzer vindt dat separatie nodig is. Ze willen een nieuwe cliënt allereerst gastvrij ontvangen. Ook wordt elke separatie structureel geëvalueerd. De bed-op-recept regeling is uitgebreid en verbeterd. Bed-op-recept is in 2009 ingezet om langdurige opnames van mensen met persoonlijkheidsproblematiek te voorkomen. Samen met andere preventiemethoden zoals vroegsignalering van risicovol gedrag, de crisiskaart en de zelfbindingsovereenkomst helpt dit de cliënt om zijn autonomie te behouden. Er is veel contact geweest met andere instellingen die soortgelijke projecten uitvoeren. Best practices beginnen vorm te krijgen en Meerkanten trekt hier lering uit. Zo zal de nadruk steeds liggen bij preventie van gedrag dat kan uitmonden in agressie of verslechtering van het ziektebeeld. Methoden voor vroegsignalering en vroege interventie zijn in 2009 geïntroduceerd.

4.3

Algemeen kwaliteitsbeleid

Meerkanten omschrijft kwaliteit van zorg als de mate waarin wordt voldaan aan gerechtvaardigde verwachtingen en eisen van cliënten, medewerkers, verwijzers, partners en financiers. Verwachtingen en eisen hebben betrekking op producten, diensten en dienstverlening, geconcretiseerd in kwaliteitsnormen. Bij het voldoen aan kwaliteitsnormen is het HKZ-certificatieschema maatgevend. Eind 2007 zijn het HKZ-certificaat GGz en het addendum Jeugd GGz behaald. Het spreekt voor zich dat het verworvene onderhouden en waar nodig geoptimaliseerd wordt. De volgende instrumenten spelen in Meerkanten een belangrijke rol bij het checken van de kwaliteit; zij vormen tezamen als het ware een ‘kwaliteitsdashboard’: • de kwalitatieve prestatie-indicatoren; • de jaarlijkse interne audits; • de jaarlijkse vervolgaudits van KEMA-Quality;


Pagina 26 van 43

• •

het halfjaarlijkse management review; het systematisch meten van tevredenheid van cliënten en medewerkers. De tevredenheidmetingen vinden tweejaarlijks op elke locatie plaats.

Kwaliteitsdashboard De kwalitatieve prestatie-indicatoren zijn opgenomen in de jaarplannen. De streefwaarden worden aangegeven en het is aan de circuits die te realiseren. De geboekte resultaten zijn in de managementrapporten te vinden. De volgende kwalitatieve prestatie-indicatoren zijn de jaarplannen 2009 opgenomen: Prestatie-indicatoren 2009 Indicator

Streefwaarde

1

De aanmeldingswachttijd

Treeknormen

2

De beoordelingswachttijd

Treeknormen

3

De behandelingswachttijd

Treeknormen

4

Het gemiddelde rapportcijfer van cliënten op de thermometer

≥ 7,0

5

% cliënten dat ‘informed consent’ ervaart

6

Mate waarin de behandeling voldoet aan de zorgwensen van de cliënt

‘Ja’ volgens ≥ 75%

Het gemiddelde rapportcijfer van medewerkers op de Tevredenheidmonitor

≥ 7,0

7

8

% cliënten dat bij opname somatisch wordt gescreend

Klinisch ≥ 80% Ambulant ≥ 70%

100%

In de set prestatie-indicatoren van Zichtbare Zorg, behorend bij het jaardocument, worden de resultaten gerapporteerd.

Audits In de vervolgaudit door Kema Quality in verband met onze HKZ-certificering is geconstateerd dat Meerkanten gericht op verbetering van zorg en innoveert. Dit is terug te vinden in de grote hoeveelheid projecten. Ook is de cliëntenraad met haar onderzoek en deelraden een voorbeeld hoe een cliëntenraad kan functioneren De tweezijdige rol van het Bureau Kwaliteitszorg werd geprezen: enerzijds kartrekker van projecten en anderzijds de kwaliteitscontroller. Als verbeterpunten zijn genoemd: • meer aandacht besteden aan het borgen van processen en de uitkomsten daarvan. • duidelijk bepalen wat er in het papieren en digitale dossier moet staan. Het eerste punt krijgt continu aandacht; het tweede verbeterpunt is gerealiseerd. De jaarlijkse interne audit leverde in 2009 veel informatie op. Dit mede door de zorgvuldige procedure en de goede training van het team van zestien interne auditoren. We noemen de gevonden trends, twee daarvan liggen in dezelfde lijn als de verbeterpunten van de externe audit:


Pagina 27 van 43

• •

•

•

Minder tekortkomingen dan bij de vorige audits; De cyclus van plan-do-check-act wordt nog niet volledig doorlopen. Wel is sprake van een verschuiving: een aantal jaren geleden stond het ‘do’ centraal, terwijl de planning, evaluatie en bijstelling of verbetering vaak werden overgeslagen. Nu wordt steeds vaker gepland, maar het blijft schorten aan evaluatie en structurele bijstelling van zowel de plannen als de uitvoering. Dat het mogelijk is de PDCA-cyclus geheel te doorlopen is gebleken. In de behandelplancyclus gaat dit namelijk veel beter dan enkele jaren geleden: er zijn nauwelijks tekorten gevonden in de behandelplancyclus. Hier is veel energie in gestoken, met goed resultaat; Systemen worden niet altijd goed gebruikt. Medewerkers vinden de geautomatiseerde systemen waarmee ze werken niet altijd handig en gebruiken ze niet altijd juist. Ook wordt dossiervoering in en buiten XM-care wordt als probleem genoemd; men kan er niet alles in kwijt. Vervanging van sleutelpersonen is ontoereikend. Langdurig afwezige sleutelpersonen worden vaak niet of te laat vervangen. Het gaat dan bijvoorbeeld om UC’s, sectorhoofden en afdelingsverzorgenden. Daarnaast worden nevenfuncties van personeel bij vervanging niet waargenomen. Bijvoorbeeld medewerkers die ook BHV zijn of verpleegkundigen die ook instructieverpleegkundige zijn.

Kwaliteitscommissies Een belangrijke en structurele rol bij de realisering van het kwaliteitsbeleid spelen de zogenaamde kwaliteitscommissies. We noemen in dit verband de Arbo stuurgroep, commissie ziekenhuishygiëne, de geneesmiddelencommissie, de Bopz-commissie, de commissie melding incidenten en de suïcidecommissie. De commissies zien toe op de uitvoering en beveiliging van de processen die tot hun competentie behoren. Zij adviseren ondermeer bij het opstellen van correctieve en preventieve maatregelen, regelingen en protocollen. Zo heeft de commissie melding incidenten beleid opgesteld over het doen van aangifte bij geweldsincidenten. Dit mondde uit in een ‘regeling aangifte of melding bij de politie’. De suïcidecommissie stelde een uitvoerige ‘beleidsnotitie suïcidepreventie Meerkanten’ op. De notitie bevat uitgangspunten, handvatten en casuïstiek en is op de in aanmerking komende afdelingen toegelicht en besproken.

4.4

Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten

Een belangrijke rol bij het vormgeven en toetsen van het kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten vervult de centrale cliëntenraad. De betrokkenheid van cliënten bij het kwaliteitsbeleid is geborgd in een convenant met de Raad van Bestuur. Behalve de medezeggenschap wordt hierin ook de onafhankelijke rol geregeld die de cliëntenraad heeft bij het toetsen van de kwaliteit van zorg. Die rol krijgt ondermeer gestalte in de periodieke ‘kwaliteitstoetsing vanuit cliëntperspectief’ die in samenwerking met de Stichting Kwadraad op elke locatie vijfof zesjaarlijks wordt uitgevoerd. Van groot belang is het nadrukkelijke toezicht van de Raad van Bestuur op de uitvoering van de verbeterplannen die het management opstelt naar aanleiding van de toetsingen. De kwaliteitstoetsingen passeerden in hoofdstuk 3.3. de revue.


Pagina 28 van 43

4.4.1

Kwaliteit van zorg

Kwaliteit van zorg wordt operationeel gemaakt aan de hand van de prestatieindicatoren GGz en verslavingszorg. Meerkanten legt de nadruk op: • cliëntwaardering. Deze wordt geïndiceerd middels de thermometer cliëntwaardering, de kwaliteitstoetsing vanuit cliëntperspectief en de behandeling van klachten. De resultaten van thermometer cliëntwaardering en de kwaliteitstoetsing vanuit cliëntperspectief zijn hiervoor besproken. Kwantitatieve informatie over cliëntwaardering is tevens in DigiMV opgenomen. • effectiviteit. Effectiviteitmeting gebeurt nog standaard met behulp van GAF-scores. Daarnaast vinden lokaal metingen plaats met andere instrumenten, zoals klachtenlijsten. Meerkanten gaat echter de effectiviteit van behandelprogramma’s systematisch monitoren met behulp van een betrouwbaar data verwerkingssysteem, ROM. Daarover is in hoofdstuk 4.2.2. het nodige te vinden. • cliëntgerichtheid. Cliëntgerichtheid kent een veelheid aan uitdrukkingsvormen. In het verslagjaar is in dit kader op diverse fronten gewerkt. Ondermeer: het project ‘minder separeren, meer contact’, suicidepreventie en de projecten van de cliëntenraad ‘cliënten trainen hulpverleners’ en ‘herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid’, het HEE-project. • toegankelijkheid. Het monitoren, beheersen en bekorten van wachttijden kreeg veel aandacht. Aspecten daarbij waren procesverbetering ondermeer bij de indicatiestelling en zorgtoewijzing, het informeren van cliënten en verwijzers over actuele wachttijden en het actief zoeken naar mogelijkheden om problematische wachttijden te voorkomen. • veiligheid. Aan veiligheid en risicobeheersing is een aparte paragraaf gewijd, namelijk 4.4.3.

4.4.2

Klachten

Een klachtencommissie werkt ter uitvoering van de Wet Bopz en een ter uitvoering van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorginstellingen (WKCZ). Tussen beide klachtencommissies bestaat een personele unie. Een onafhankelijke jurist zit de commissie voor. De commissie heeft een onafhankelijk secretariaat. Iedere klacht wordt beoordeeld door een aantal leden, naast de voorzitter twee, paritair door de voorzitter aangewezen. Zij worden aangezocht uit de leden van de commissie die zijn voorgedragen door de Cliëntenraad en door de Ondernemingsraad, met inachtneming van de vereisten uit de wet. De Meerkanten Gids informeert cliënten over klachtrecht en klachtprocedures. Ook de website van Meerkanten en vernieuwde affiches en flyers, die ruimschoots over alle locaties worden verspreid, geven bekendheid aan de mogelijkheid klachten in te dienen en aan de ondersteuning die de patiënten- en familievertrouwenspersoon daarbij kunnen geven. Dit gebeurt ter aanvulling op de informatie die door het behandelteam wordt aangereikt. De patiëntenvertrouwenspersoon en de familievertrouwenspersoon spelen in die informatievoorziening een belangrijke rol. De waarborgen van de wet voor het functioneren van de klachtencommissie zijn vastgelegd in een eigen reglement voor beide commissies afzonderlijk.

Klachten in 2009 Nadat het aantal klachten in 2008 fors was gedaald, van 47 naar 27, is het in het verslagjaar weer opgelopen: er zijn bij de commissie 40 klachten ingediend. Vijftien klachten werden door de commissie in behandeling genomen. Er waren 6 schorsingsverzoeken waar de voorzitter direct op besliste. Er werden 19 klachten


Pagina 29 van 43

ingediend die om verschillende reden niet door de klachtencommissie in behandeling konden worden genomen. Er zijn veertien hoorzittingen geweest in 2009; één klacht is op verzoek van klager schriftelijk afgehandeld. Zes BOPZ- klachten zijn ingediend en behandeld, vijf van deze BOPZ- klachten werden voorafgegaan door een schorsingsverzoek. Negen klachten werden behandeld op grond van de WKCZ. Bij één WKCZ-klacht was ook een schorsingsverzoek gevoegd; het betrof een op handen zijnde overplaatsing. De verschillende redenen waarom de 19 overige klachten niet in behandeling werden genomen zijn: • acht klachten werden om verschillende redenen ingetrokken. • geslaagde bemiddeling door de patiëntenvertrouwenspersoon leidde ertoe, dat twee klachten geen behandeling door de klachtencommissie behoefden. • de familievertrouwenspersoon nam drie klachten in behandeling. De indiener van de klacht was volgens het reglement WKCZ-klachten niet ontvankelijk in zijn klacht omdat toestemming van betrokken cliënt ontbrak. • vier klachten waren niet ontvankelijk om verschillende redenen. • de commissie ontving één klacht waarna klager niet meer reageerde op nadere vragen en verzoeken. • één klacht betrof een verzoek om vernietiging van een patiëntendossier.

4.4.3

Veiligheid en risicobeheersing

Een in 2007 door Meerkanten georganiseerd symposium over veiligheid onderstreepte het belang dat wij aan dit onderwerp hechten. Privacy, gegevensbeveiliging en veiligheid voor cliënten kwamen aan bod. Het privacyreglement werd in het verslagjaar herzien en aangescherpt. De gegevensbeveiliging – waaraan Meerkanten zeer veel gewicht hecht – werd opnieuw geprotocolleerd en voldoet aan de norm NEN 7510. Begin 2009 is een langlopend project ‘veilig Meerkanten’ van start gegaan. Dit zal leiden tot een gecertificeerd veiligheidsmanagementsysteem in 2011. Het systeem in opbouw is eerst en vooral gericht op veiligheid van cliënten en medewerkers. Preventie van incidenten is daarbij een centraal begrip. De noodzaak daartoe wordt onderstreept tegen de achtergrond van het nog steeds hoge aantal incidentmeldingen, hoewel de gestage stijging van de laatste jaren tot staan is gekomen:


Pagina 30 van 43

Aantal incidentmeldingen door de jaren heen

1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e

kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart kwart

1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Veilig Meerkanten Sinds enkele jaren staat veiligheid in zorginstellingen volop in de aandacht. Gezien de cijfers over veiligheid in Nederlandse ziekenhuizen is dat geen wonder: er is sprake van jaarlijks 30.000 vermijdbare incidenten. De IGZ spreekt van 1500 – 6000 doden door incidenten in ziekenhuizen. In de GGz zijn nog geen cijfers over vermijdbare schade en slachtoffers daarvan bekend. Wel is een ‘patiëntveiligheid programma 2008-2011, sector GGz’ tot stand gekomen. Daarmee heeft ook GGz-Nederland veiligheid de komende jaren hoog op de agenda gezet. Nadrukkelijk wil GGz-Nederland ‘veiligheid’ laten aansluiten op ‘kwaliteit’. Dat lukt; in de update van de HKZ-normen in 2009 is veiligheid en risicomanagement integraal opgenomen. Vanaf 2011 zijn die normen voor Meerkanten geldig. Behalve het verminderen van vermijdbare schade en slachtoffers, is er nog een andere reden om aandacht aan ‘zorgveiligheid’ te geven. Het kan vijf jaar duren om als zorgaanbieder een goede reputatie op te bouwen, maar deze kan in vijf minuten nagenoeg geruïneerd worden. Gewekt vertrouwen werkt positief door in contracten met zorgverzekeraars. En doet dit evenzeer in contacten met de IGZ, verwijzers, partners, de pers en niet in de laatste plaats bij potentiële medewerkers. Echter, het is een illusie incidenten, risico’s en menselijke fouten te willen uitbannen. Zij horen bij het werk en zeker bij zorgverlening. Wel moet de organisatie de risico’s kennen en beheersen, en van fouten leren. In Meerkanten zijn talrijke maatregelen genomen om de veiligheid in de zorg te verbeteren. We weten waarom en hoe we de zorgveiligheid moeten verbeteren. Het project ‘veilig Meerkanten’ gaat inspanningen en potenties concentreren op de volgende doelen: • de prevalentie van vermijdbare oorzaken van risicovolle incidenten is over het eerste kwartaal van 2011 met 50% of meer gereduceerd vergeleken met het eerste kwartaal van 2009. De gevolgschade van alle incidenten tezamen is met tenminste 1/3e verminderd;


Pagina 31 van 43

•

• • •

de veiligheidscultuur op afdelingsniveau – gemeten met de Compaz cultuurmeting - is in januari 2011 op 80% van de items significant verbeterd ten opzichte van de nulmeting in januari 2009. Tot die items behoren het werken aan preventie, leiderschap, het veilig incidenten melden en het leren van fouten; de procedures voor het melden en afhandelen van incidenten en calamiteiten zijn vastgesteld en worden correct toegepast. De gebruikers ervaren ze als inzichtelijk en doeltreffend; op nader te bepalen zorgprocessen – in het bijzonder overgangen tussen zorgvormen – wordt prospectief risicomanagement toegepast; Meerkanten heeft een operationeel veiligheidsmanagementsysteem dat deel uit maakt van het kwaliteitsmanagementsysteem en derhalve is opgenomen in de beleidscyclus.

Ter bevordering van veiligheid voor cliënten liepen in 2009 ook verwante projecten gestart, te weten het project valpreventie in de ouderenpsychiatrie, het ontwikkelen van een methode om suïciderisico’s in te schatten en het vroeg signaleren van risicovol gedrag. Software is ingevoerd om incidenten en risico’s goed te kunnen analyseren, ook op teamniveau. De teams worden bij gebruik en toepassing van de software (TriasWeb) uitgebreid geïnstrueerd begeleid.

4.5 4.5.1

Kwaliteit ten aanzien van medewerkers Personeelsbeleid

Algemeen Het personeelsbeleid van Meerkanten richt zich in het bijzonder op de volgende doelstellingen: gestalte geven aan een zodanige arbeidsorganisatie en samenwerkingsverhoudingen, dat de medewerkers zich daarin kunnen ontwikkelen tot bekwame, betrokken en betrouwbare organisatiegenoten. Zij zetten hun competenties en capaciteiten optimaal in ter bevordering van het goed functioneren van Meerkanten; zodanig organiseren van werkzaamheden, dat er sprake is van zinvolle en veilige arbeid met voldoende regelmogelijkheden en verantwoordelijkheden; medewerkers betrekken bij het inrichten van de eigen werksituatie en bij het beïnvloeden van het afdelings-, circuit- en instellingsbeleid; voorwaarden scheppen voor de ontwikkeling van de medewerkers; binnen de mogelijkheid van de instelling goede materiële voorwaarden scheppen volgens maatschappelijk verantwoorde en inzichtelijke criteria; creëren en in stand houden van zodanige leer- en werksituaties, dat beide facetten goed tot hun recht komen.

Beschikbaarheid van personeel In het verslagjaar vertrokken 134 medewerkers. Een dertiental vacatures bleek moeilijk vervulbaar te zijn; zij bleven langer dan drie maanden onvervuld. Dit betrof in het bijzonder twee vacatures voor psychiater en een vacature voor verslavingsarts. De in 2008 ingevoerde proactieve wervingsmethode heeft in het verslagjaar zijn vruchten afgeworpen. Het percentage moeilijk vervulbare vacatures daalde van 12,2 naar 10%.


Pagina 32 van 43

Formatie, arbeidsmarkt en ziekteverzuim 2008

2009

Formatie Aantal personen in loondienst

1406

1497

Aantal fte’s

1088

1094

Aantal stagiaires

102

181

Arbeidsmarkt In dienst getreden medewerkers

153

171

Uit dienst getreden medewerkers

134

134

In het verslagjaar trad een lichte daling van het verzuimpercentage op als gevolg van de daling van de gemiddelde verzuimduur. Het verzuim blijft, evenals in het voorgaande jaar, nog steeds onder het landelijke en regiogemiddelde van onze branche.

Verloop

Het bruto verlooppercentage (dat wil zeggen het verloop Ziekteverzuim inclusief het vertrek in verband Verzuimpercentage 5,08 4,79 met afloop van tijdelijke Gem. verzuimduur 14,3 13,0 arbeidscontracten) bedraagt in Gem. verzuimfrequentie 1,48 1,50 het verslagjaar 10%. Een teruggang in verloop van 2% in vergelijking met 2008. In tijden van economische achteruitgang een logisch fenomeen in de zorgsector. % moeilijk vervulbare vacatures

12,2

10,0

Kwaliteit van het personeel Alvorens een dienstverband aan te gaan worden aspirant werknemers getoetst op hun bekwaamheid en bevoegdheid. Voor aspirant medewerkers in de zorg en behandeling vinden extra toetsen van bevoegdheid plaats door middel diplomaverificatie en, indien van toepassing, door controle van registratie in het landelijke BIG-register. Medewerkers, die ‘voorbehouden en risicovolle handelingen’ uitvoeren worden periodiek gescreend en geschoold om hun vereiste bekwaamheid op peil te houden. In 2009 werd met 441 medewerkers een jaar- of beoordelingsgesprek gevoerd. Het aantal is achter gebleven bij de streefnorm. Er wordt beleid ontwikkeld om hierin verandering te brengen. In het kader van loopbaanontwikkeling werd een achttal medewerkers doorverwezen naar het Informatie Punt Zorg. Inmiddels is de samenwerking met het Informatie Punt Zorg beëindigd. Bij de loopbaanvragen wordt nu naar de specifieke vraag van de medewerker gekeken en wordt aangesloten bij een bureau dat daarin gespecialiseerd is.

4.5.2

Opleiding en training

In het jaar 2009 werden enkele kennismakingsgesprekken gevoerd met het opleidingsinstituut van Symfora groep. Dit leidde tot diverse momenten van samenwerking in trainingen: de middenmanagementtraining werd verzorgd door trainers en supervisoren van beide instellingen en ook de deelnemers kwamen uit beide organisaties. Dit werd door alle partijen als positief ervaren. Met de politieacademie werd contact gelegd. De bedoeling is dat in 2010 de training “Samen Deskundig” door (ex)cliënten wordt gegeven op de politieacademie. Tevens is in voorbereiding dat agenten in opleiding stage komen lopen op Meerkanten. De opleiding tot verpleegkundige op niveau 4 is aanmerkelijk verbeterd door de inbreng van Meerkanten. Er zit nu meer psychiatrie in de opleiding, een vrucht van brede regionale samenwerking tussen GGz-instellingen en ROC’s.


Pagina 33 van 43

Meerkanten participeert in het verkorte opleidingstraject Verpleegkunde voor zijinstromers met een 4-tal collega instellingen. Gegevens over zorggerichte opleidingen zijn in de tabel hieronder weergegeven: Bezette opleidingsplaatsen

2008

2009

13

14

Waarvan sociale psychiatrie

1

1

Geriatrie

1

1

GZ-psychologen

6

7

Klinisch psychologen

2

1

11

17

6

5

53

51

Verzorging BBL 3

4

4

Sociaal pedagogische hulpverl.

2

2

Verpleegkundig specialist (MANP)

6

7

A-opleding psychiatrie

Psychotherapeuten SPV in opleiding Verpleging BBL 4 en 5

Gegevens over bij- en nascholingen: Cursus of training

Aantallen 2008

Aantallen 2009

Cursussen

Deelnemers

Cursussen

Deelnemers

Agressie regulatietraining

8

124

6

108

Instructie verpleegkundige Interactievaardigheden (De Mat) Psychopathologie

1 4

8 38

2 6

12 54

2

24

4

38

Reanimatie

10

138

12

144

Samen deskundig

6

52

4

38

Medicatieverstrekking

2

13

2

18

Diabetes

1

9

2

15

Loopbaanondersteunende opleidingen 94 medewerkers volgden een individuele opleiding met studieovereenkomst in het kader van loopbaanontwikkeling of in verband met kwaliteitsverbetering op afdelingen. 46 personen volgen diverse cursussen in het kader van (her)registratie (big-register, kwaliteitsregister of beroepsvereniging). Alle medisch specialisten volgen diverse trainingen (persoonlijk budget/AMS) vanwege herregistratie.

4.5.3

Kwaliteit van het werk

Levensfasebeleid en levensfasebudget In 2009 werd, bij het afsluiten van de nieuwe CAO GGZ, het Levensfasebudget geïntroduceerd. Met dit budget kunnen werknemers zelf sparen voor hun eigen


Pagina 34 van 43

‘leeftijdsverlof’; het vervangt alle leeftijdsgebonden verlofregelingen. Het budget maakt deel uit van het grote geheel: het levensfasebeleid. Vanaf januari 2010 ontvangt de werknemer een aantal verlofuren per jaar in de vorm van een levensfasebudget. 2009 stond in het teken van de voorbereidingen daarvoor: het geven van voorlichting en het inbedden in de administratieve procedures.

Medewerkertevredenheid In 2009 is een onderzoek naar medewerkertevredenheid uitgevoerd onder alle medewerkers. De respons was goed, 55%, hoewel sterk verschillend per eenheid:

Respons

Circuit Circuit Ouderen Veluwe

50%

Circuit Flevoland

54%

Circuit Volwassenen Veluwe

64%

Circuit Verslavingszorg

62%

Circuit Kinder & Jeugd

77%

Administratieve Dienst

34%

Facilitaire Dienst

50%

Ondersteunend Overig

72%

(Crisisdienst)

25%

Geen antwoord / nvt

1%

Totaal

55%

De ‘algemene tevredenheid’, uitgedrukt in een rapportcijfer, was met een 7,1 hoger dan bij de vorige meting (2005-2007). Toen bedroeg dit rapportcijfer nog 6,8. Hieronder is weergegeven hoe de algemene tevredenheid is verdeeld:

24% 21%

9% 4%

<6

2% 6

7

8

9

0%

0%

10

Geen antw.

De vijf hoofdgebieden van tevredenheid zijn in stellingen in de vragenlijst opgenomen. Per hoofdgebied zijn de percentages op een 5-puntsschaal berekend. De uitkomsten staan hieronder:


Pagina 35 van 43

Tevreden

Neutraal

Bedrijf en product Arbeidsorganisatie Arbeidsinhoud Arbeidsvoorwaarden Arbeidsomstandigheden

Ontevreden

82%

15%

57%

30%

68%

13%

21%

57%

59%

3%

11%

27%

15%

24%

16%

Er zijn duidelijke verschillen met het vorige onderzoek. Op vrijwel alle onderwerpen werd een toename van de tevredenheid geconstateerd. De tabel hieronder geeft daarvan een overzicht. De getallen geven het percentage medewerkers weer dat tevreden is met het desbetreffende onderwerp. Onderwerp

Percentage tevreden ’05-‘07

2009

Verschil

Ontwikkelingsmogelijkheid

40

51

+11

Communicatie

53

63

+10

Bedrijf

63

73

+10

Beoordeling

42

50

+8

Efficiency

44

52

+8

Condities

61

69

+8

Kwaliteit, innovatie, klantgerichtheid

24

31

+7

Samenwerking

39

45

+6

Faciliteiten

52

58

+6

Baanzekerheid

57

62

+5

Waardering

60

65

+5

Werkdruk

47

51

+4

Leiderschap

50

54

+4

Autonomie, invloed

65

69

+4

Werkinhoud

79

82

+3

Product of dienst

88

90

+2

Strategie en beleid

70

72

+2

Sfeer en collega’s

76

78

+2

Beloning

45

45

0

Secondaire arbeidsvoorwaarden

65

64

-1


Pagina 36 van 43

De tevredenheid op de bovengenoemde onderwerpen is samengesteld uit de antwoorden op 44 stellingen. De grootste toe- en afname van tevredenheid wordt nog duidelijker in de volgende tabellen. Grootste toename tevredenheid


2009

Verschil

Ik werk bij een leuke organisatie

43

58

+15

Ik heb voldoende opleidingsmogelijkheden

52

65

+13

Ik weet welke resultaten van mij worden verwacht

70

83

+13

De organisatie is klantgericht

35

48

+13

Mijn werkomstandigheden zijn goed

48

59

+11

Grootste afname tevredenheid


2009

Verschil

Mijn direct leidinggevende is een goede manager

58

56

-2

Ik heb goede overige arbeidsvoorwaarden (pensioen e.d.)

65

64

-1

Medewerkertevredenheid en risico-inventarisatie In het verslagjaar werd het Meerkantenbrede onderzoek naar de arbeidsomstandigheden afgerond. Nadat in 2008 al 35 locaties waren onderzocht, vond in het verslagjaar de risico-inventarisatie op de overige 40 locaties plaats. Daarmee beschikken alle afdelingen over een actuele RIE met een plan van aanpak ter verbetering van de arbeidsomstandigheden. Voor het eerst werd de risico-inventarisatie in samenhang met het medewerkertevredenheidonderzoek uitgevoerd. Daarmee is voorkomen dat vergelijkbare vragen door dezelfde medewerkers twee keer moesten worden beantwoord. Door het onderzoek in een korte tijdsperiode uit te voeren, was een onderlinge vergelijking van circuits/afdelingen mogelijk. De uitslag van het onderzoek werd in het verslagjaar aan de Raad van Bestuur worden aangeboden.

Werkplekonderzoek Waar nodig wordt werkplekonderzoek verricht door de ergotherapeuten van Meerkanten of de arbeidshygiënist van de 2008 2009 Arbodienst. Aantal Naar aanleiding van een werkplekonderzoeken 35 38 werkplekonderzoek geeft de ergotherapeut advies aan medewerkers over een juiste Uitgaven ter werkplekinrichting. Zo nodig volgt ook verbetering advies aan de werkgever over aanschaf werkplekinrichting € 40.000 € 40.000 van arbeidsmiddelen, waaronder aangepast meubilair.


Pagina 37 van 43

Fysieke belasting Door de afdeling ergotherapie worden regelmatig trainingen gegeven en voorlichtingsbijeenkomsten gehouden. In het verslagjaar werd tweemaal de training fysieke belasting gegeven. Daarnaast vond een aangepaste training voor de afdeling automatisering en een training voor de telefooncentrale plaats. Op verzoek van de afdeling Schoonmaak werd een training tilinstructie voor ondersteunende diensten voorbereid.

Informatie Op intranet is een aparte arbosite op de hoofdpagina opgenomen. Op deze site staat een woordenlijst van arbo onderwerpen en een korte uitleg, met veelal een doorlink mogelijkheid naar een Meerkanten regeling. In het verslagjaar werd aan alle medewerkers een zgn. sneltoetsenkoker uitgereikt. Op de koker staan de sneltoetsen van Word en Internet en een verwijzing naar de arbosite, ter voorkoming van spierklachten.

Klachten van medewerkers In het verslagjaar werd één klacht ingediend. Achteraf bleek dat niet de medewerker maar iemand anders uit naam van de medewerker de klacht had ingediend. Klager zelf wilde niet ingaan op de uitnodiging van de klachtencommissie voor een persoonlijk gesprek. Daarmee heeft de commissie niet aan waarheidsvinding kunnen doen, en werd de klacht niet ontvankelijk verklaard. De vertrouwenspersonen hebben een belangrijke rol gespeeld in advisering, bemiddeling en verwijzing, waarmee het indienen van een officiële klacht werd voorkomen. In een elftal gevallen werd een beroep gedaan op de vertrouwenspersonen. In een viertal gevallen werd de klacht besproken met de Bedrijfsmaatschappelijk Werker en in een geval werd de klacht besproken met de bedrijfsarts.

Agressie en geweld In het beleidsplan Agressie en Geweld is nadrukkelijk aandacht voor opvang en nazorg van medewerkers die een ernstig incident hebben meegemaakt. In het verslagjaar werd twaalf keer een beroep gedaan op het agressie- opvangteam. Het doen van aangifte bij de politie van ondermeer ernstige geweldsincidenten, is sterk bevorderd. Er is een regeling voor het doen van aangifte ingevoerd.

Bedrijfshulpverlening In het verslagjaar vond de verdere implementatie van het BHV-plan plaats. Dat het BHV-plan, met al zijn kinderziektes, werkt, hebben de evacuatie van patiënten in een verzorgingsafdeling en een brand in de kwekerij wel bewezen.

4.6

Samenleving

Meerkanten heeft nadrukkelijk de ambitie maatschappelijk te ondernemen; Meerkanten wil een proactieve rol spelen in de maatschappelijke ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg. Meerkanten is een van de grootste werkgevers op de Noordwest Veluwe hetgeen aan de vele contacten met overheden en instanties een extra dimensie geeft. Uitdagend werk, een betrouwbare werkgever en een veilige werkomgeving zijn uitgangspunten voor goed werkgeverschap.


Pagina 38 van 43

Meerkanten is een opleidingsinstituut. Naast eigen opleidingen, bijvoorbeeld van artsen tot psychiater, van psychotherapeuten en van GZ-psychologen, worden jaarlijks ruim honderd stagiaires begeleid die een of andere aan gezondheidszorg gerelateerde opleiding volgen. De crisisdienst van Meerkanten, werkzaam in het gehele verzorgingsgebied, is 7x24 uur beschikbaar om in crisissituaties expertise, hulp en bijstand te bieden. Er is een milieueffectplan en een plan voor het beheer van flora en fauna op het landgoed Veldwijk in Ermelo. Zorgvuldig beheer van het landgoed en het milieuzorgsysteem van Meerkanten geven op lokale schaal evenzeer blijk van de maatschappelijke betrokkenheid van Meerkanten. Via de WMO zijn de gemeenten in het werkgebied van Meerkanten verantwoordelijk voor een aantal activiteiten, gefinancierd uit de AWBZ, die voorheen door Meerkanten werden uitgevoerd. Meerkanten sluit daarvoor nu contracten met gemeenten. De OGGZ en generale preventieprojecten hebben de meeste belangstelling van de gemeenten. We noemen andere blijken van maatschappelijke betrokkenheid: • Meerkanten heeft, zowel in Flevoland als in Gelderland met overheden en andere maatschappelijke instellingen convenanten over deskundigheids- en informatieuitwisseling bijvoorbeeld op het gebied van bemoeizorg, preventie van kindermishandeling en huiselijk geweld; • Meerkanten doet mee aan het Flevolandse project ‘verwaarlozing, vervuiling en mishandeling’ waarin gemeenten, politie, GGD en andere zorginstelling gezamenlijk bezien op welke manier problematische zorgmijders het best benaderd en geholpen kunnen worden; • Meerkanten levert een bijdrage in verschillende GHOR-gebieden, bedoeld om bij rampen en ander maatschappelijk onheil opvang te bieden; • Meerkanten levert psychiatrische expertise en professionele hulp aan asielzoekers, in het bijzonder in asielzoekerscentra in Flevoland. Indigo, waarin Meerkanten participeert, levert een bijdrage aan de zogenaamde ‘community mental health care’ . Multitoon, door Meerkanten en de Inclusiefgroep gezamenlijk opgericht, zorgt voor projecten waarmee mensen ‘met een afstand tot de arbeidsmarkt’ kansen worden geboden tot arbeidsrevalidatie. Dit onder meer door de exploitatie van kringloopwinkels in Harderwijk en Nijkerk. Betrokkenheid op de samenleving komt ook tot uitdrukking in een grote groep van vrijwilligers die in de instelling meestal in directe contacten met cliënten hun bijdrage leveren. De woonwijk ‘Hof van Chevallier’ met 82 koopwoningen op het landgoed Veldwijk draagt bij aan het open en maatschappelijk karakter van het terrein. Deze en andere buren zijn betrokken bij de verder ontwikkeling van het landgoed waar de komende jaren een stevig bouwprogramma voor de zorg wordt ontwikkeld, met behoud van het landschappelijk karakter van het landgoed. Ook internationaal toont Meerkanten zich verantwoordelijk. Projecten in Turkije, Suriname en op Curaçao worden begeleid met inzet van expertise van medewerkers ter plaatse; steeds via externe financiering.

Ontmoetingen Onderweg Van geheel andere aard is het project ‘ontmoetingen onderweg’. Dit project heeft als doelstelling, het ondersteunen en realiseren van activiteiten op het gebied van cultuur,


Pagina 39 van 43

zingeving, spiritualiteit en bezieling voor cliënten, medewerkers en bewoners van Ermelo en omgeving. De realisatie vindt plaats middels een netwerkorganisatie. Er blijkt veel draagvlak en kans op continuïteit te bestaan voor het project. De Raad van Bestuur ondersteunt de ontwikkeling wegens de spontane betrokkenheid van zo velen en de hoge graad van pragmatisme die het project tentoonspreidt.

4.7

Financieel verslag

Het financiële beleid van de Stichting Meerkanten is erop gericht onafhankelijk en zelfstandig te opereren als maatschappelijke onderneming. Er is sprake van forse veranderingen in de omgevingsfactoren in de GGZ. Hiermee wordt uiteraard rekening gehouden; er vinden waar nodig bijstellingen plaats. In 2009 is gekozen voor het in de komende vijf jaar toegroeien naar een toereikend en evenwichtig eigen vermogen, dat ten dienste van de zorg kan worden aangewend. Meerkanten streeft naar een vermogen van circa 20%. Dit is van belang om te blijven voldoen aan de vereisten van externe financiers om zelfstandig leningen aan te gaan via het Waarborgfonds van de Zorgsector. Bovendien is het van belang voor het behoud van een adequate beleidsruimte binnen de exploitatie en voor het eventueel omzetten van kortlopende leningen naar langlopende leningen. Het eigen vermogen bedraagt na de toevoeging over 2009 € 15.433.531 en komt hierdoor op 17,9% (2008: 18,2%) van het extern budget overeenkomstig de definiëring van het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ). Dit betekent een procentuele daling, maar een absolute groei ten opzichte van 2008. De Stichting Meerkanten voldoet zelfstandig aan de eisen van externe financiers conform de WfZ-procedure. In het verslagjaar beschikte Stichting Meerkanten over een adequate beleidsruimte. In 2009 is er voor 8 miljoen euro kortlopende leningen omgezet naar langlopende leningen met borging van het WfZ.

Liquiditeit Current ratio (vlottende activa gedeeld door vlottende passiva) verslagjaar: 0,92 (2008: 0,82). De stijging van het hiervoor gehanteerde percentage moet worden beoordeeld in het licht van de keuze om het vastgoed meer langlopend te financieren. Op het moment dat de huidige zéér lage rentestand voor kortlopende financiering omslaat, kan dit flexibel omgezet worden in langlopende leningen via het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ).

Solvabiliteit Solvabiliteit (totaal eigen vermogen/ balanstotaal): 11,1% (2008: 14,8%). Solvabiliteit (eigen vermogen/ totaal opbrengsten): 17,9% (2008: 18,2%). Bovenstaande ratio’s voor solvabiliteit voldoen aan de criteria van het Waarborgfonds voor de Zorgsector en liggen op goed niveau in de branche.

Conclusies 2009 en verwachtingen 2010 De hoge overheidsbijdrage aan de arbeidsontwikkeling 2009 ten opzichte van de effecten voor boekjaar 2009 (als gevolg van de nieuwe CAO) hebben ertoe geresulteerd dat het resultaat over 2009 hoger is dan begroot en ook hoger is uitgekomen dan het resultaat over 2008. Inmiddels is de begroting 2010 van Stichting Meerkanten vastgesteld waarin als gevolg van de effecten van de Klinkkorting van 4% en de gebudgetteerde fusiekosten


Pagina 40 van 43

vooralsnog is uitgegaan van een resultaat van nihil. Vooralsnog is voor 2010 een verdere groei van het eigen vermogen dus geen doelstelling. Voor de interne bedrijfsvoering en de financiële positie is de voortgang van het fusieproces in 2010 cruciaal. De organisatorische vormgeving van GGz Centraal dient gerealiseerd te worden binnen de bestaande budgettaire kaders. De financiële middelen staan door het rijksbeleid onderdruk. In • • • • • •

2010 zal er aandacht zijn voor: budgetbeheersing (zowel personele als materiële kosten); de verwachte landelijke (bezuinigings)maatregelen; het tijdig omzetten van kortlopende leningen naar langlopende leningen; de juridische fusie; opstellen van business cases/ FIBA’s vóór investeringen in vastgoed; het blijven voldoen aan de vereisten van externe financiers om zelfstandig leningen aan te gaan via het Waarborgfonds van de Zorgsector; • het nader bezien van de mogelijkheden tot de vorming van een adequate beleidsruimte binnen de exploitatie in 2010; • de middellange termijn doelstelling om de komende vier jaar te streven naar een maatschappelijk verantwoord eigen vermogen van zo’n 20% .


Pagina 41 van 43

Jaarverantwoording zorginstellingen

Jaarrekening Meerkanten 2009

Dit document wordt afzonderlijk aangeleverd


Pagina 42 van 43

Gebruikte afkortingen AO/IC ART AWBZ BHV BIG-register Bopz Cad CCR CTG DAC DBC DigiMV EZD FACT GAF gg&gd GGz GHOR HEE HKZ-certificering KJP LCVT MTO NEN 7510 NMa NVTZ NVZD OGGZ PDCA-cyclus PRISMA RIBW ROM SOAS-R WKCZ WMO WOR WTZi ZVW ZZP

Administratieve organisatie en interne controle Agressieregulatie training Algemene wet bijzondere ziektekosten Bedrijfshulpverlening Register van beroepsbeoefenaren met wettelijk beschermde titel Wet bijzondere (gedwongen) opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen Consultatiebureau voor alcohol en drugs Centrale cliëntenraad College tarieven gezondheidszorg Dagactiviteiten centrum Diagnose behandel combinatie Digitaal deel van het Jaardocument maatschappelijke verantwoording zorg Electronisch Zorgdossier Functie-Assertive Community Treatment Global Assessment of Functioning, een maat voor het pychisch, sociaal en maatschappelijk functioneren van een persoon Gemeentelijke geneeskundige- en gezondheidsdienst Geestelijke gezondheidszorg Geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen Herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid Certificering volgens de normen van de stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector Kinder- en jeugdpsychiatrie Landelijk centrum voor vroegkinderlijke chronische traumatisering Medewerkertevredenheid onderzoek Nederlandse norm. NEN 7510 is een norm voor informatiebeveiliging in de zorgsector Nederlandse Mededingingsautoriteit Nederlandse vereniging voor toezichthouders in de zorg Nederlandse vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg Openbare geestelijke gezondheidszorg Kringloop van plannen, doen, checken en verbeteren Prevention and Recovery informatiesysteem, een analysemethode voor incidenten in de gezondheidszorg Regionale Instelling voor Beschermd Wonen Routine outcome measurement, een systematische methode om behandeleffecten te meten. Staff Observation Aggression Scale-Revised, een methode om agressie-incidenten te registreren en te analyseren Wet klachtrecht cliënten zorginstellingen Wet maatschappelijke ondersteuning Wet op de Ondernemingsraden Wet toelating zorginstellingen Zorgverzekeringswet Zorg Zwaarte pakketten


Pagina 43 van 43

Jaarverantwoording zorginstellingen

Recommend Documents