JAARSTUKKEN
2014
Aqualysis Waterlaboratorium
• • •
Monsterneming Onderzoek Advies
Voorwoord ............................................................................................................................. 3 Jaarverslag - Hoofdstuk 1: Chemie........................................................................................ 4 Voortgang programmaplan ................................................................................................ 4 Kostenoverzicht ................................................................................................................. 4 Productieoverzicht ............................................................................................................. 6 Kosten per deelnemer........................................................................................................ 7 Effect van de dempingsregeling ......................................................................................... 7 Jaarverslag - Hoofdstuk 2: Hydrobiologie .............................................................................. 8 Voortgang programmaplan ................................................................................................ 8 Kostenoverzicht ................................................................................................................. 8 Productie en kosten per deelnemer ................................................................................... 9 Jaarverslag - Hoofdstuk 3: kostentoerekening ......................................................................10 Totaal overzicht kostentoerekening...................................................................................10 Jaarverslag - Hoofdstuk 4: Paragrafen .................................................................................10 Paragraaf 1 Incidentele baten en lasten ............................................................................10 Paragraaf 2 Grondslagen kostentoerekening ....................................................................10 Paragraaf 3 Onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen ..........................11 Paragraaf 4 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ....................................................11 Paragraaf 5 Financiering ...................................................................................................12 Paragraaf 6 Bedrijfsvoering...............................................................................................12 Paragraaf 7 EMU saldo.....................................................................................................12 Jaarrekening - Hoofdstuk 5: Balans ......................................................................................14 Toelichtingen Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling ...................................15 Toelichting op de balans per 31 december 2014 ..................................................................17 ACTIVA.............................................................................................................................17 PASSIVA ..........................................................................................................................18 Niet uit de balans blijkende verplichtingen ........................................................................20 Gebeurtenissen na balansdatum ......................................................................................20 Jaarrekening - Hoofdstuk 6: De exploitatierekening ..............................................................21 Begrotingsrechtmatigheid .................................................................................................22 Topinkomens ....................................................................................................................22 Jaarrekening - Hoofdstuk 7: Besluit ......................................................................................23 2
Voorwoord De gemeenschappelijke regeling waterschapslaboratorium Rijn Oost (Aqualysis) is ontstaan uit de behoefte van haar deelnemers. Via de in 2012 geformuleerde bestuursopdracht en het daaruit voortkomende bedrijfsplan is vast komen te staan, dat de deelnemers behoefte hebben aan een toekomst bestendig laboratorium. Daarbij zijn expliciet eisen gesteld aan de doelmatigheid, in relatie tot de geleverde kwaliteit. Daarnaast hebben de deelnemers er belang bij over een eigen laboratorium te beschikken, vanwege de nauwe verbondenheid van de adviesfunctie van het laboratorium met andere primaire taken van het waterschap.
De gemeenschappelijke regeling heeft tot doel: 1. verlagen uitvoeringskosten, (verder) verbeteren kwaliteit en verminderen kwetsbaarheid, 2. toekomstbestendige oplossing en 3. borgen blijvende zeggenschap en grip voor en het vasthouden van de huidige deelnemers.
De jaarstukken 2014 tonen aan dat de doelstelling ten aanzien van het verlagen van de uitvoeringskosten voor dit jaar is behaald. Aqualysis heeft haar taken uitgevoerd binnen de kaders van de vastgestelde begroting. Het resultaat voor beide programma`s die Aqualysis uitvoert bedraagt circa. € 534.000. Ook kan worden gemeld dat Aqualysis haar werkzaamheden onder accreditatie (chemie) op een betrouwbare wijze heeft uitgevoerd.
3
Jaarverslag - Hoofdstuk 1: Chemie Voortgang programmaplan Kwaliteit Aqualysis is geaccrediteerd conform NEN-EN-ISO 17025 voor zowel de locatie Almelo als de locatie Zwolle voor alle relevante analyses en monsternemingen. Als gevolg van verhuizing van alle werkzaamheden van locatie Almelo naar Zwolle is op eigen verzoek de accreditatie locatie Almelo eind december ingetrokken. Alle controles, inclusief verhuizing en de intrekking, zijn door de Raad voor Accreditatie in 2014 met een positief resultaat afgerond. Innovatie In 2014 zijn geen nieuwe analysetechnieken ingebracht. Als gevolg van de fusie en de voorbereidingen op de verhuizing is hiervoor geen tijd vrijgemaakt. Wel is actief deelgenomen aan de ILOW-werkgroep met als doel het ontwikkelen van een analysemethode voor geneesmiddelen en hormoonverstorende stoffen. Deze ontwikkeling is met succes afgerond. Opleiding medewerkers Er is in het eerste jaar Aqualysis door alle medewerkers veel tijd besteed aan harmonisatie van werkzaamheden en inwerken op nieuwe procedures. In een aantal gevallen is gebruik gemaakt van een extern opleidingstraject.
Kostenoverzicht Onderstaand wordt, per (kosten)categorie uit de begroting, het resultaat van het programma “chemie” getoond. Afwijkingen groter dan € 25.000 per individuele (kosten)categorie worden toegelicht. Voor een (meer) gedetailleerd overzicht van de kosten en opbrengsten per kostensoort wordt verwezen naar hoofdstuk 6 (de jaarrekening). Figuur 1: kostenoverzicht chemie 2014
Het programma chemie is in 2014 uitgevoerd tegen ca. € 586.000 lagere kosten dan op voorhand begroot. Onderstaand wordt per afwijking een opsomming getoond van de onderliggende posten. Deze posten zijn incidenteel (I), dan wel structureel (S) van aard. Kapitaallasten De vrij besteedbare kredietruimte van € 150.000 (begroting, pagina 12) is niet aangewend. Er was geen noodzaak tot bijvoorbeeld vervanging van apparatuur. Dit leidt tot een voordeel van €25.000 (S) met ingang van 2014. Daarnaast hebben de voorfinanciering door de deelnemers en het gunstige exploitatieresultaat ertoe geleid, dat er netto geen rentelasten zijn gemaakt. Dit betekent een 4
rentedoorbelasting van 0 aan de activapositie en een voordeel ten opzichte van de begrote lasten van ca. € 20.000 (I). Dit voordeel zal in 2015 niet meer in volle omvang voorkomen, omdat het exploitatieresultaat dan wordt afgerekend. De afschrijvingen ten aanzien van over te nemen activa van WGS zijn conform de begroting gerealiseerd. Personeelslasten Het resultaat ten aanzien van personeelslasten bestaat voor het overgrote deel uit het niet besteden van “overige personele lasten”; waaronder lasten voor het inhuren van derden. Er is voor gekozen om meerwerk op ad hoc basis, als gevolg van het eerste exploitatiejaar, via overwerk op te vangen. Dit leidt ten aanzien van overige personele lasten tot een voordeel van € 102.000 (I). Het besluit tot het opvangen van meerwerk via overwerk leidt er ook toe, dat het scholingsbudget niet geheel is besteed; € 54.000 (I). Ondanks het overwerk is het totaal van de reguliere personele lasten (loonsom) binnen het kader van de begroting gebleven. Dit kent als voornaamste oorzaak, dat er in 2014 geen cao ontwikkeling heeft plaatsgevonden. Op begrotingsbasis werd nog uitgegaan van een groei van de loonsom met 1,5%. Dit leidt tot een voordeel van € 78.000 (S); waarmee in 2014 voor € -35.000 (I) aan uitbetalingen van overwerk is gedekt. Goederen en diensten Onderstaande worden de afwijkingen op kostensoorten getoond, groter dan € 40.000. Dit betreft 5 verschillen t.o.v. de begroting: Zo zag Aqualysis zich genoodzaakt een Oracle licentie af te sluiten, daar waar op voorhand werd aangenomen dat het mogelijk was aan te sluiten bij de licentie van Groot Salland. Dit leidt per saldo tot een nadeel ten aanzien van softwarekosten van € -87.000 (I). Ondanks het feit dat de productie redelijkerwijs in het verlengde ligt van de begroting, bleek het niet benodigd om het gehele budget voor inkoop van (laboratorium) materialen aan te wenden. Dit leidt tot een voordeel van € 140.000 (I). Ook heeft er in 2014 in beperkte mate (klein) onderhoud plaatsgevonden aan de apparatuur van het laboratorium. Dit leidt tot een voordeel van € 133.000 (I). Het saldo van goederen en diensten wordt negatief beïnvloed door de aanvullende kosten die zijn gemaakt in het kader van monstertransport (vrachtkosten) a € -42.000 (I) en de kosten voor het uitbesteden van onderzoek € -85.000 (I) van deelnemers en derden. Inkomsten In totaal is er voor € 156.000 meer inkomsten gerealiseerd. Dit voordeel dient voor € 107.000 (I) te worden gesaldeerd met de meerkosten voor monstertransport en uitbesteed onderzoek bij derden. Daarmee blijft een netto voordeel over van € 49.000. Dit voordeel bestaat voor het grootste deel uit aanvullende opbrengsten door het verrichten van meer ad hoc werkzaamheden voor deelnemers en derden dan begroot. Dit leidt tot een voordeel van € 35.000 (I). Daarnaast is er voor € 12.000 (S) aan materialen verkocht, wat niet is begroot. Onvoorzien Gezien het resultaat bleek het gedurende het boekjaar 2014 niet noodzakelijk om de stelpost onvoorzien aan te wenden. Dit betekent een voordeel van € 134.000 (I). Conclusie De begroting 2014 toont drie argumenten voor de verzelfstandiging van de laboratorium activiteiten; waaronder het “verlagen van uitvoeringskosten”. In het financieel kader 2014 is reeds rekening gehouden met de (taakstellende) bezuinigingen uit het bedrijfsplan.
5
Voor het boekjaar 2014 mag worden geconcludeerd dat Aqualysis de taken op het gebied van het programma chemie ruimschoots binnen het financiële kader heeft gerealiseerd. Of en in hoeverre Aqualysis in staat is deze resultaten vast te houden is onzeker, gezien de aard van de getoonde afwijkingen. Het financieel resultaat bestaat voor ca. € 115.000 uit structurele meevallers. Overige voordelen worden als incidentele voordelen beschouwd met het oog op het opstartjaar. Bij de begroting 2016 zal een afweging worden gemaakt om de begroting t.a.v. overige personele lasten, inkoop materialen, de onderhoudskosten van apparatuur en de stelpost onvoorzien te ijken
Productieoverzicht Onderstaand wordt het overzicht van gerealiseerde productie (ilow-punten) per maand getoond voor zowel de individuele deelnemers als derden. In het overzicht zijn zowel de productie ten aanzien van de basisactiviteiten, als de productie m.b.t. monstername opgenomen. In dit overzicht is gerekend met de omvang van de productie, onder correctie van de wijzigingen in prijzen van de analyses voor metalen en waterbodemonderzoek, zoals deze zich gedurende 2014 hebben voorgedaan. Figuur 2: productieoverzicht chemie 2014
De onderste regel van figuur 2 toont de omvang van de feitelijk productie ten opzichte van de omvang zoals opgenomen in de begroting. De wijzigingen in de punten per analyse voor metalen en waterbodemonderzoek leiden tot een reductie van de realisatie met circa 7% per deelnemer. Om een uniform beeld te schetsen ten opzichte van de begroting, dienen de getoonde percentages zodoende met 7% per deelnemer te worden verhoogd. Na correctie van 7% per deelnemer blijkt, dat de deelnemers circa 100% van de begrote productie hebben afgenomen. De uitschieters vormen waterschappen Rijn en IJssel, Vechtstromen, Reest en Wieden en Vallei en Veluwe. Daar waar zowel Rijn en IJssel als Vechtstromen substantieel minder hebben afgenomen dan begroot (ca. 90%), nemen Reest en Wieden (procentueel) relatief meer af (ca. 110%).
6
Kosten per deelnemer In de onderstaande figuur wordt de verdeling van de kosten over de deelnemers getoond. De correctie in het aantal toegerekende punten per analyse (metalen ed.), leiden tot een gewijzigde verdeling van de lasten over de deelnemers. De kosten liggen evenwel voor alle deelnemers lager dan begroot. Ten aanzien van het toepassen van de dempingsregeling is een nadere keuze gemaakt. De deelnemers hebben uitsluitend een totaal volume van begrote ilow-punten afgegeven, dus inclusief ilow-punten voor monstername. Zodoende is niet op begrotingsbasis herleidbaar voor welke aandeel de begrote ilow-punten onder de dempingsregeling vallen. Bij het toepassen van de dempingsregeling is het aantal ilow-punten toegerekend aan monstername zodoende op realisatiebasis vastgesteld. De kosten worden voor het aandeel basistaken zodoende gedempt op basis van een lager volume ilow-punten dan begroot. Omdat de totale kosten van het programma chemie ca. € 4,8 mln. bedragen, is de prijs per ilow-punt (niet gedempt): € 1,51. Figuur 3: kosten programma chemie per deelnemer (incl. monstername)
Effect van de dempingsregeling De gewogen gemiddelde prijs per ilow-punt bedraagt op nacalculatie basis: € 1,51. Als gevolg van de dempingsregeling* verschilt de prijs per ilow-punt voor het chemisch onderzoek per deelnemer. In het onderstaande overzicht wordt de prijs per ilow-punt per deelnemer getoond voor zowel het geheel van de kosten (incl. monstername) als voor uitsluitende het aandeel van de overige kosten (chemie excl. monstername). * De dempingsregeling is een op basis van de bijdrageverordening in het leven geroepen regeling, die de kosten van de primaire taken (chemie excl. monstername) over de deelnemers verdeeld. Dit gebeurt over 2014 voor 75% op basis van begrote productie en voor 25% op basis van de feitelijk gerealiseerde productie. Figuur 4: kosten per ilow-punt per deelnemer
Uit deze figuur blijkt dat de deelnemers die minder ilow-punten hebben afgenomen relatief meer betalen voor de dienstverlening. Voor het totaal van de dienstverlening bedraagt de spreiding maximaal 15 cent per ilow-punt ten opzichte van de gewogen gemiddelde prijs. Ook blijkt dat deelnemers die geen monstername hebben afgenomen (WGS) relatief meer betalen per ilow-punt. Monstername valt immers buiten de dempingsregeling. 7
Jaarverslag - Hoofdstuk 2: Hydrobiologie Voortgang programmaplan Kwaliteit en innovatie Het hydrobiologisch onderzoek is niet ISO9001 gecertificeerd. Er wordt verkend of het mogelijk en wenselijk is het hydrobiologisch onderzoek op termijn, evenals het Chemisch onderzoek, onder accreditatie uit te voeren volgens NEN-EN-ISO 17025. Hiermee wordt gestart als het hydrobiologisch laboratorium is gehuisvest grenzend aan het chemisch laboratorium. Door de medewerkers zijn diverse cursussen gevolgd voor uitbreiding van het kennisniveau.
Kostenoverzicht Onderstaand wordt, per (kosten)categorie uit de begroting, het resultaat van het programma “hydrobiologie” getoond. Afwijkingen groter dan € 10.000 per individuele (kosten)categorie worden toegelicht. Voor een (meer) gedetailleerd overzicht van de kosten en opbrengsten per kostensoort wordt verwezen naar hoofdstuk 6 van de jaarrekening. Figuur 5: kostenoverzicht hydrobiologie 2014
Goederen en diensten Als gevolg van een hoge vraag naar hydrobiologische onderzoek heeft Aqualysis relatief veel onderzoek moeten uitbesteden. Dit leidt tot een nadeel aan de lastenkant van € -127.000 (I). Dit nadeel wordt aan de opbrengstenkant gecompenseerd door de deelnemers met vraag naar hoog specialistisch onderzoek meer uren in rekening te brengen. Het resterende voordeel ten aanzien van goederen en diensten (€ 20.000 / I) wordt verklaard door minder uitgaven aan zowel apparatuur als hardware/software. Inkomsten Een gedeelte van het onderzoek kan, als gevolg van de specialistische aard, niet door Aqualysis zelf worden uitgevoerd. Dit type onderzoek is conform de daartoe gemaakte afspraken direct aan de desbetreffende deelnemers doorbelast. Dit leidt tot een voordeel aan de batenkant van € 32.000 (I). Onvoorzien De post onvoorzien is niet in de overige kosten betrokken en valt zodoende vrij.
8
Productie en kosten per deelnemer In onderstaand overzicht wordt de omvang van de begrote en gerealiseerde productie getoond; alsmede de daaraan verbonden kostentoerekening. Figuur 6: kosten programma hydrobiologie per deelnemer.
De prijs per uur bedraagt in 2014 op nacalculatiebasis €65,50. In de begroting werd uitgegaan van een prijs van € 62,50. Uit het bovenstaande overzicht blijkt dat waterschap Vechtstromen meer uren hydrobiologie hebben afgenomen dan op basis van de begroting werd verwacht Waterschap Vallei en Veluwe neemt minder uren af dan begroot. Als gevolg van het nadelig resultaat dragen alle deelnemers (in beperkte mate) extra bij. Nacalculatie ten aanzien van de kosten van uitbesteed onderzoek versus de hogere omvang van toegerekende uren leidt tot de conclusie dat de gezamenlijke deelnemers voor ca. € 20.000 meer worden belast als gevolg van het uitbesteed onderzoek. Dit betekent dat de veroorzakers van het hoge volume uitbesteed onderzoek het aanverwante financieel nadeel ook grotendeels zelf dragen.
9
Jaarverslag - Hoofdstuk 3: kostentoerekening Totaal overzicht kostentoerekening In de onderstaande figuur wordt per deelnemer het reeds betaalde voorschot (voor beide programma`s) getoond in de kolom voorschot. De kolom kostentoerekening toont de telling van de in hoofdstukken 1 en 2 getoonde kosten per deelnemer. Figuur 7: kostentoerekening per deelnemer
Alle deelnemers ontvangen geld terug. Aqualysis heeft in 2014 het totaal van de productie (omvang chemie 100% en omvang hydrobiologie >100%) geleverd tegen lagere kosten dan begroot. Het resultaat is als kortlopende schuld op de balans verantwoord. Zie hiertoe hoofdstuk 5.
Jaarverslag - Hoofdstuk 4: Paragrafen Paragraaf 1 Incidentele baten en lasten Conform het waterschapsbesluit dient de onderhavige paragraaf een overzicht te bevatten van: “de baten en lasten die als eenmalig ten opzichte van voorgaande en komende begrotingsjaren moeten worden beschouwd”. Het betreft derhalve een overzicht op realisatiebasis. Op begrotingsbasis zijn geen incidentele baten of lasten ingerekend; alle kostensoorten in de exploitatie zijn structureel van aard. Onderstaand worden de baten en lasten opgesomd die, binnen de regulier exploitatie, in principe eenmalig worden genomen. Daarbij worden alleen kostensoorten getoond > € 10.000. Lasten - Uitbetalen van overwerk - Gratificaties en ambtsjubilea (eindejaar) - Reserveren van het verlofsaldo - Ouderschapsverlof en koopdagen - Advieswerkzaamheden m.b.t fusie
€ 35.000 (kosten - meer) € 13.000 (kosten - meer) € 95.000 (kosten - meer) € 44.000 (kosten - minder) € 11.000 (kosten - meer)
Paragraaf 2 Grondslagen kostentoerekening Deze paragraaf beschrijft de grondslagen voor het toerekenen van kosten aan het programma chemie, dan wel hydrobiologie. Hiermee wordt een meer gedetailleerd inzicht gegeven in de wijze waarop kosten aan de individuele deelnemers worden doorbelast. 10
Kosten per programma De kosten voor basisactiviteiten en monstername worden binnen het programma chemie op begrotingsbasis en realisatiebasis niet gesplitst. Dit als gevolg van hun onderlinge verwevenheid. Er wordt één integraal tarief voor ilow-punten gehanteerd. Begrote lasten De begroting is gebaseerd op een gedetailleerd overzicht van kostensoorten per programma (zie hoofdstuk 5). De gemaakte kosten zijn daar waar mogelijk toegerekend aan de bestaande kostensoorten. Kosten worden zodoende als onderdeel beschouwd van het programma waar ze ook begroot zijn. Algemene kosten Niet alle kosten kunnen op basis van kostensoorten direct aan een programma worden toegewezen. Op hoofdlijnen heeft de toerekening als volgt plaatsgevonden: Figuur 7: mutaties grondslagen kostentoerekening t.o.v. begroting Kostencategorie Grondslag begroot Grondslag realisatie Personele lasten Op basis van begrote Op basis van gerealiseerde niet loonsom FTE verdeling. FTE verdeling. Niet direct Niet begroot op Toegerekend aan toerekenbare kostensoort niveau. programma`s op basis van overige de begrote verdeling van kostensoorten kostencategorieën.
Omvang 25.000 66.000
Paragraaf 3 Onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen In lijn met de afspraken gemaakt binnen de gemeenschappelijke regeling worden er, indien mogelijk, geen voorzieningen of reserves gevormd. Het jaarrekeningresultaat wordt immers teruggestort aan de deelnemers. Er is op dit moment geen noodzaak tot het vormen van voorzieningen of reserves. Wel is er een kort lopende schuld gevormd voor het saldo van verlofuren dat niet binnen het aankomende boekjaar verloopt.
Paragraaf 4 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Aqualysis kent geen algemene reserve en reserveert daarmee niet voor de eventuele gevolgen van majeure risico`s. Daarbij worden majeure risico`s gedefinieerd als risico`s die niet binnen de reguliere exploitatie gedekt kunnen worden. Om de deelnemers inzicht te geven in de aard en omvang van de majeure risico`s, worden deze onderstaand getoond. Er zijn in totaal 10 risico`s geïdentificeerd. De risico`s waarvan de verwachtingswaarde (kans maal gevolg) groter is dan € 10.000 worden onderstaand weergegeven. Figuur 8: grootste risico`s Aqualysis Risico Oorzaak Discontinuïteit van het Uitval van ICT (primair) bedrijfsproces middelen; uitval van elektriciteit Schade aan pand of Brand, vandalisme,
Kans 70%
Gevolg € 50.000
30%
€ 100.000
Beheersing Geen nadere maatregelen omwille van kostenefficiency Evaluatie van de
11
eigendommen Hogere kosten voor inkoop van chemicaliën en lab materiaal Wegvallen van sleutelfunctionaris
natuur Stijgen van marktprijzen
Aannemen andere baan of externe factoren
70%
€ 25.000
30%
€ 50.000
verzekeringsportefeuille Invoeren van marktgericht voorraadbeheer Onderzoek naar medewerker tevredenheid
De totale verwachtingswaarde van de in beeld gebrachte risico`s bedraag € 127.500, met een maximaal risico van € 880.000 (hoogste kansen opgeteld). Op 8 van de in beeld gebrachte risico`s zijn of worden beheersmaatregelen getroffen, welke naar verwachting uiterlijk na het tweede kwartaal 2015 geëffectueerd zullen zijn. Risico`s waarvoor verzekeringen zijn afgesloten worden niet getoond. De verzekeringen portefeuille van Aqualysis wordt periodiek (jaarlijks) geëvalueerd.
Paragraaf 5 Financiering Er zijn in 2014 geen kort of langlopende geldleningen aangetrokken. Zodoende zijn zowel de kasgeldlimiet als de renterisiconorm niet overschreden. Ook leidt het niet aantrekken van geldleningen tot een voordeel in de exploitatie van ca. € 20.000. Naar verwachting zullen medio 2015 langlopende geldleningen benodigd zijn. Er zal daarbij worden gestreefd naar het financieren van activa parallel aan de gebruiksduur. Dit wordt mede gedreven door de aantrekkende economie en huidige (zeer) lage rentestand.
Paragraaf 6 Bedrijfsvoering Informatiemanagement Alle diensten die het laboratorium kan leveren zijn vastgelegd in een Producten en Diensten Catalogus (PDC). De PDC is besproken en in het Opdrachtgeversoverleg en vastgesteld in het bestuur. Daarnaast is de PDC en een toelichting erop besproken in alle vormen van het uitvoeringsoverleg met de zes deelnemende waterschappen. Personeel De totale formatie van medewerkers in vaste dienst is eind 2014 op het niveau van de afgesproken formatie in het businessplan eind 2016. De onderbezetting heeft in 2014 geleid tot een extra werkdruk en mede daardoor is ook het besluit genomen de werkzaamheden in locatie Almelo eind 2014 te beëindigen. Huisvesting Aqualysis was in 2014 gevestigd op drie locaties. De werkzaamheden in de locatie Almelo zijn om efficiëncy redenen beëindigd eind 2014, twee jaren eerder dan gepland in het businessplan.
Paragraaf 7 EMU saldo De wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF) is per 1 januari 2014 ingegaan. Strekking van de wet is dat decentrale overheden een evenredige bijdrage leveren aan het beperken van 12
de overheidsschuld; zijnde het saldo van de inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid, sociale Fondsen en de lokale overheden. Op basis van deze wet dienen de deelnemers het EMU-saldo van Aqualysis naar ratio in hun eigen EMU-saldo te betrekken. Gezien de relatief geringe omvang van de bedrijfsvoering van Aqualysis versus haar deelnemers, is er geen beleid ten aanzien van sturing op het EMU-saldo geformuleerd. Deze werkwijze is tevens in overeenstemming met het standpunt van de Unie van Waterschappen, die haar deelnemers adviseert niet tot sturing op micro niveau over te gaan. Het EMU-saldo van Aqualysis in 2014 bedraagt: Figuur 9: specificatie emu-saldo Betreft Invloed
Exploitatiesaldo Investeringen Afschrijvingen Reserves Voorzieningen Deelnemingen Totaal
€0 € -638.000 € 165.000 €0 €0 €0 € -473.000
Toelichting
Resultaat wordt afgerekend met deelnemers Aankoop reeds in gebruik zijnde activa Afschrijving op investeringen Er zijn geen reserves Er zijn geen voorzieningen Er zijn geen deelnemingen
13
Jaarrekening - Hoofdstuk 5: Balans Hieronder wordt via de balans met toelichting en het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening met toelichting de financiële verantwoording afgelegd over het in het jaar 2014 gevoerde beleid.
Balans Activa
Omvang per 10-12-2013
Omvang per 31-12-2014
Vaste activa Materiële vaste activa - Overige investeringen met een economisch nut
0
473.038
Financiële vaste activa - Bijdrage aan activa in eigendom van derden
0
6.250
Totaal vast activa
0
479.288
Vlottende activa Uitzettingen met een rentetypsiche looptijd korter dan 1 jaar -Overige vorderingen
0
246.456
0
630.914 877.370 1.356.658
Liquide middelen -Banksaldi Totaal vlottende activa Totaal Passiva Vaste passiva Eigen vermogen
0 Omvang per 10-12-2013
Omvang per 31-12-2014 0
Vlottende passiva Netto vlottende schulen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar -Overige schulden
0
989.198
Overlopende passiva -Overige vooruitontvangen bedragen die ten behoeve van volgende begrotingsjaren komen.
0
367.460
Totaal vlottende passiva Totaal
0 0
1.356.658 1.356.658
14
Toelichtingen Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft.
Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden en overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (bijvoorbeeld door reorganisaties) dient wel een verplichting opgenomen te worden. Aqualysis beschikt alleen over primaire financiële instrumenten. De waardering daarvan is opgenomen in de waarderingsgrondslagen. Het boekjaar 2014 betreft een verlengd boekjaar. De GR is via goedkeuring voor de provincie ontstaan op 10-12-2013. De laatste dagen van 2013 meegenomen in de jaarrekening 2014. In het boekjaar 2013 zijn geen baten of lasten gerealiseerd. Wel is er een vermogenspositie ontstaan als gevolg van het ontvangen van voorschotten.
Materiële vaste activa met economisch nut Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. 15
Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Dienstauto’s
3,0
Gebouwen
5,8
Apparatuur
2,4
Financiële vaste activa Bijdragen aan activa van derden worden geactiveerd als ze individueel een bedrag van € 25.000 te boven gaan. Dergelijke geactiveerde bijdragen zijn gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de werkzaamheden.
Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen indien noodzakelijk.
Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.
Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde
16
Toelichting op de balans per 31 december 2014 ACTIVA Materiele vaste activa In 2014 zijn er diverse (materiele vaste) activa overgenomen van WGS. De gehanteerde restant levensduur van deze activa is uit de boekhouding van WGS overgenomen. Deze worden geacht een goede indicatie te vormen van de verwachte resterende levensduur. Dit leidt ertoe dat er afschrijvingen plaatsvinden met andere termijnen dan in de begroting getoond. In de begroting is bepaald dat: a. Lineair wordt afgeschreven (conform art. 12 nota beleid en verantwoordingsfunctie). b. Gebouwen in principe in 10 jaren worden afgeschreven. c. Vervoermiddelen en apparatuur in principe in 5 jaren worden afgeschreven. De feitelijke termijnen verschillen per actief. Geen van de feitelijk gehanteerde termijnen is langer dan de in de begroting getoonde afschrijftermijnen. Onderstaand wordt de gewogen gemiddelde afschrijftermijn per activasoort getoond, op basis van de feitelijk gepleegde afschrijvingen in 2014. Ook wijkt Aqualysis middels het activeren van de onderhavige waarden af van de stelregel uit het waarderings- en afschrijvingsbeleid (nota beleid en verantwoordingsfunctie) dat activa met een waarde € <10.000 niet worden geactiveerd. Dit is voor 2 activa wel het geval. Figuur 11: Boekwaardes en afschrijvingen MVA Activasoort Boekwaarde Investeringen 10-12-2013 Dienstauto`s 0 € 96.801 Gebouwen 0 € 390.331 Apparatuur 0 € 151.082 Totaal 0 € 638.214
Afschrijving 2014 € -47.581 € -66.758 € -50.837 € -165.176
Boekwaarde 31-12-2014 € 49.220 € 323.573 € 100.245 € 473.038
Gemiddelde termijn 3,0 5,8 2,4 3,9
Er zijn geen desinvesteringen gepleegd, tevens is er geen sprake van een afwaardering. Er is geen sprake van onderhanden activa. Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2014 wordt in onderstaand overzicht gegeven:
Bijdragen aan activa in eigendom van derden
Boekwaarde 10-12-2013 0
Investeringen € 6.250
Afschrijving/ aflossing 2014 0
Boekwaarde 31-12-2014 € 6.250
17
Parallel aan het overgaan van het personeelsbestand van WGS naar Aqualysis zijn ook de vorderingen op het personeel overgenomen. Er resteert per 31-12-2014 nog € 6.250 als vordering op het personeel. Het betreft een lening ten behoeve van het aanschaffen van een auto, die (mede) wordt gebruikt voor bedrijfsactiviteiten. De lening zal na 6 jaren terugbetaald zijn. Vorderingen Dit betreft het saldo van nog niet ontvangen maar wel gefactureerde bedragen (debiteuren). Er is geen reden te veronderstellen dat enige van deze facturen niet zal worden betaald. De vorderingen zijn op korte termijn opeisbaar. Liquide middelen Per 31-12-2014 bedraagt de rekening-courantverhouding met ’s Rijk schatkist: € 289.759,De rekening-courantverhouding met de huisbankier bedraagt: € 341.155,-. Op 10-12-2013 was het saldo 0. In de onderstaande figuur wordt, ten behoeve van het per 07-02-2015 in werking getreden art. 4.61a van het waterschapsbesluit, het maximaal saldo van de rekening-courant bij de huisbankier getoond per kwartaal Figuur 12: saldo aangehouden bij huisbankier (gemiddeld per kwartaal op dag basis) Betreft Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4
Drempel Buiten schatkist
€ 250.000 € 519.000
€ 250.000 € 256.000
€ 250.000 € 221.000
€ 250.000 € 226.000
Aqualysis heeft het drempelbedrag in twee kwartalen overschreden. Via een wijziging in de methode ter beheersing van het kassaldo wordt de kans op overschrijden in navolgende boekjaren substantieel verkleind. Op basis van de wet (schatkistbankieren) wordt niet voorzien in een boetebeding m.b.t. de onderhavige situatie. Wel is er sprake van een mogelijke boete indien het saldo van de rekening courant verhouden met het Rijk lager wordt dan 0. Dit is in 2014 niet het geval geweest.
PASSIVA Eigen vermogen Aqualysis bouwt geen eigen vermogen op, maar stort jaarlijks het financieel resultaat terug aan de deelnemers. Zodoende is het resultaat niet al “onverdeeld resultaat; maar als kort lopende schuld op de balans geplaatst. Kort lopende schulden De kort lopende schulden bestaan uit diverse posten. Feitelijk betreft het een verzameling van alle nog te betalen bedragen. Geen van deze bedragen kent een looptijd > 1 jaar.
18
Kort lopende schuld Crediteuren Sociale lasten Verlofsaldi BTW Schulden aan deelnemers
10-12-2013 0 0 0 0 0
31-12-2014 103.269 241.365 95.458 15.137 533.969
0
989.198
Totaal
Bijzondere posten betreffen “verlofsaldi”, en “schulden aan deelnemers”. Op basis van de bepalingen in het burgerlijk wetboek zijn de resterende verlofsaldi van het personeel als bedrag op de balans gereserveerd. Daarbij is ervoor gekozen om alleen te reserveren voor uren die niet in 2015 komen te vervallen; zijnde aangekocht verlof (IKB) en historisch opgebouwd verlof. Indien inhuur benodigd is ter dekking van het verlof, zullen deze kosten via de reguliere begroting 2015 worden gedekt. De schuld aan de deelnemers bedraagt 533.969 en zal conform de Bijdrageverordening na het vaststellen van de jaarstukken uiterlijk op 1 juni aan de deelnemers worden gerestitueerd. De opgebouwde schuld bestaat uit: Deelnemer WVS WRIJ WGS WVV WZZ WRW Totaal
Saldo 10-12-2013 0 0 0 0 0 0 0
Toevoegingen Onttrekkingen Saldo 1.919.100 1.761.192 -157.908 827.496 713.725 -113.771 763.200 702.313 -60.887 1.236.000 1.134.244 -101.756 709.908 651.280 -58.628 504.300 463.283 -41.017 5.960.004 5.426.038 -533.966
Overlopende passiva De overlopende passiva bestaan uit diverse posten. Betreft vooruit ontvangen bedragen en nog in rekening te brengen bedragen. Geen van deze bedragen kent een looptijd > 1 jaar.
Overlopende passiva Transitoria Vooruitontvangen bedragen
10-12-2013 0 0
31-12-2014 154.568 212.892
0
989.198
Totaal De transitoria bestaat uit: Transitorium Hydrobiologisch onderzoek Accreditatie Uitbetalen overuren Overige posten Totaal
Omvang 61.816 19.800 34.530 38.422 154.568
19
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurverplichtingen Aqualysis kent huurverplichtingen jegens WGS. De omvang van de huur bedraagt in 2014 € 83.000; te vermeerderen met vergoedingen van gas, water en elektra. In navolgende jaren komt hier een op het CPI gebaseerd indexatiepercentage bij (in 2015 ca. 0,9%). Bedrijfsdienstverlening Aqualysis neemt dienstverlening van WGS af op het gebied van “bedrijfsdiensten”. Hier wordt zowel het financieel advies, juridisch advies, P&O-advies, salarisadministratie, als het faciliteren van het informatie en ICT proces onder verstaan. In 2014 betaalde Aqualysis € 351.400 (excl. BTW) aan WGS. De aard en omvang van de verplichting kan per jaar wijzigen. In de begroting 2015 is € 322.000 (excl. BTW) geraamd. Raamcontracten Er is 2013 een gezamenlijke aanbesteding geweest met alle waterschapslaboratoria in Nederland (vijf in totaal) van de inkoop van chemicaliën en disposebles. In 2015 wordt bezien of deze afspraak wordt verlengd. Garanties en borgstellingen Er zijn geen garanties of borgstellingen afgegeven.
Gebeurtenissen na balansdatum Gedurende het eerste kwartaal 2015 wordt de btw aangifte over 2014 opgemaakt. Via deze aangifte wordt de onder de lasten verantwoorde BTW “pro-rata” teruggevorderd. Hiertoe is een principe-afspraak met de belastingdienst gemaakt. De feitelijke lastenreductie die uit deze werkwijze voortvloeit is niet in de jaarstukken opgenomen, omdat deze qua timing niet overeenstemt met het tijdsgewricht waarin de jaarstukken zijn opgesteld. In de principe afspraak is opgenomen dat richtinggevend 3% van de betaalde BTW zal worden teruggevorderd. De werkelijke vordering is gebaseerd op de omvang van de feitelijk aan “derden” geleverde omzet en het totale bedrag aan BTW dat is betaald aan derden. Het verwachte voordeel bedraagt indicatief tussen de €10.000 en €15.000.
20
Jaarrekening - Hoofdstuk 6: De exploitatierekening In dit hoofdstuk wordt de exploitatierekening naar “kostendrager” (programma) en “kosten en opbrengsten soort” uiteengezet. Artikelen 4.32 en 4.34 van het waterschapsbesluit schrijven deze uiteenzetting voor. De feitelijke inrichting alsmede het abstractieniveau worden niet voorgeschreven. Onderstaand worden alle begrote dan wel gerealiseerde bedragen groter dan € 5000,- apart vermeld. Hiermee wordt de deelnemers in detail inzicht verschaft in het bestedingspatroon van Aqualysis. Voor een analyse van de afwijkingen wordt verwezen naar het jaarverslag.
21
Begrotingsrechtmatigheid Op basis van artikel 7 van de verordening beleids- en verantwoordingsfunctie is het dagelijks bestuur van Aqualysis gemachtigd om “een programma met een vooraf door het algemeen bestuur vast te stellen percentage te overschrijden, zonder toestemming vooral van het algemeen bestuur”. Dit percentage is middels het controleprotocol voor de accountant vastgesteld op 10% van het begrotingstotaal met een maximum van € 500.000. Ook is bepaald dat de middeleninzet dient te passen binnen het vastgestelde beleid en dan slechts voor zover de hiervoor benodigde financiële ruimte elders binnen de begroting kan worden gevonden. De rentmatigheidsgrens voor het overschrijden van individuele programma`s bedraagt zodoende € 500.000 in 2014. De overschrijding ten aanzien van het programma hydrobiologie bedraagt € 52.540 en valt daarmee binnen het vastgestelde percentage. Ook kan de ruimte voor deze overschrijding binnen het programma Chemie worden gevonden. Het dagelijks bestuur heeft, op basis van de bovenstaande uiteenzetting, rechtmatig gehandeld ten aanzien van haar bestedingen in 2014.
Topinkomens De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) bepaalt dat de bezoldiging en eventuele ontslaguitkeringen van topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen in de publieke en semi-publieke sector op naamsniveau vermeld moeten worden in het jaarverslag. Daarnaast moeten van niet-topfunctionarissen de bezoldiging en/of eventuele ontslaguitkeringen (zonder naamsvermelding) gepubliceerd worden indien deze het wettelijk maximum te boven gaan. Het wettelijk bezoldigingsmaximum bedraagt in 2014: € 230.474. Aqualysis kent op basis van de WNT twee topfunctionarissen; zijnde de voorzitter dan het bestuur en de directeur. De bestuursvoorzitter (mw. Schelwald-van der Kley) is evenals de overige leden van het DB/AB (dhr. Stegeman, dhr. Doorn, dhr. Schelhaas, dhr. Broens en dhr. Oggel) onbezoldigd. In de onderstaande figuur worden de vergoedingen aan de directeur inzichtelijk gemaakt. Figuur 10: Beloningen i.r.t. WNT Naam instelling Waterschapslaboratorium Rijn Oost Loonsom € 98.381
Naam (gewezen) topfunctionaris H. v/d Berg
Functie
Aard functie
Directeur
Topfunctionaris
Premie werkgever € 17.220
Vergoedingen € 767
Betrekking 01-01 t/m 31-12; voltijd
22
Jaarrekening - Hoofdstuk 7: Besluit Op grond van art. 104 van de Waterschapswet jo. Art. 50g van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen zijn de jaarstukken 2014, met daarin opgenomen het jaarverslag 2014 en de jaarrekening 2013-2014 (verlengd boekjaar) op 24 april 2014 in openbare vergadering vastgesteld door het algemeen bestuur van het waterschapslaboratorium Rijn Oost (Aqualysis). Het algemeen bestuur heeft daaromtrent besloten om: 1) het resultaat van € 533.961 (voor eindafrekening met de deelnemers) op de balans op te voeren als kortlopende schuld; 2) dit resultaat te verdelen over de deelnemers conform de in hoofdstukken 1 en 2 van het jaarverslag vermelde opgave en conform de bijdrageverordening Aqualysis 2014 te restitueren voor 1 juni 2015. Zwolle, Het algemeen bestuur,
De voorzitter, A.J.M. Schelwald – Van Der Kleij
De directeur / secretaris H. van den Berg
23
Jaarrekening - Hoofdstuk 8: Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
24
