JAARSTUKKEN 2014 DE12LANDSCHAPPEN

JAARSTUKKEN 2014 DE12LANDSCHAPPEN

INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN 2014 I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord 03 Bestuursverslag 04 Samenvatting 05 Organisatie 10 Profiel 10 LandschappenNL 12 Werkorganisatie 12 Natuurbeheer 16 Subsidiestelsel 17 Certificering 17 Natuurinformatie 18 Natuurvisie 19 Klimaatbuffers 20 Andere nationale vraagstukken 20 Landschap en erfgoed 21 Erfgoedwet 21 Wet natuurbescherming/Omgevingswet 22 Burgerparticipatie 23 Groen en Doen 23 Groene Vrijwilliger 23 Natuurwerkdag 24

Jaarstukken De12Landschappen 2014 Vastgesteld door het bestuur van de stichting d.d. 25 maart 2015

Samenwerken 25 Nationale Postcode Loterij 25 De Friesland Zorgverzekeraar 26 Communicatie & publiciteit 27 Green-Kids 27 Inhetlandschap.nl 27 Ondernemerschap 28 Product- en dienstontwikkeling 28 Buitenleven Vakanties 29 Facilitering 30 Bestuur 30 Directeuren-Rentmeestersoverleg 31 Kennisuitwisseling 32 Operationele facilitering 32 Beheersysteem CMSi 33 CAO 33 Bijlagen 34 Organogram 34 Samenstelling bestuur en nevenfuncties 35 Verantwoordingsverklaring 40 Overzicht hectaren/donateurs Landschappen 42 Begroting 2015 43

II JAARREKENING 2014 44 III OVERIGE GEGEVENS 68 Controleverklaring 69 JAARSTUKKEN 2014

2

VOORWOORD Op weg met nieuwe ambities Het was bij uitstek een jaar van bouwen. De ambities van het nieuwe kabinet – onder meer verwoord in het Natuurpact 2013 – leidden in 2014 tot geïnspireerde overleggen en allerlei nieuwe plannenmakerij voor natuur en maatschappij. De lancering van de Natuurvisie door het ministerie van Economische Zaken was daarbij een belangrijke mijlpaal, omdat hierin de contouren van het ‘natuurbeleid nieuwe stijl’ worden geschetst. Meer dan ooit wordt het belang van natuur voor mens en maatschappij ge schetst, nadrukkelijk gecombineerd met de actieve rol die burgers zelf dienen te nemen en het mee koppelen van natuur met andere doelen. De rol van de provincies is daarbij ook groter dan ooit. Zij geven immers de komende maanden handen en voeten aan het natuurbeleid en het vullen van de uitvoeringsagenda. Inhoudsopgave

De12Landschappen juicht de nieuwe Natuurvisie van harte toe, want: er is weer sprake van ambities! Bovendien ontvouwen zich aantrekkelijke scenario’s waarbij het Rijk, de provincies en maatschappelijke partners samen invulling geven aan het natuurbeleid en –beheer in Nederland. Juist dat samenspel is wat ons betreft een belangrijke voorwaarde om natuur, landschap en erfgoed optimaal te behouden en recht te doen aan het belang hiervan voor de maatschappij.

e d t h c i ju en p p a h sc d n a L 12 e D e Natuurvisie toe, want nieuw eer sprake van ambities! er is w

Naast de actualiteiten en het bouwen aan inhoudelijke natuur- en landschapsthema’s – zoals verwoord in dit jaarverslag – hielden wij ons in 2014 ook bezig met het bouwen aan onze eigen organisatie. Na een intensieve verkenning in 2013 tot samenwerking met Landschapsbeheer Nederland zijn wij in het verslagjaar doorgegaan op de uitgestippelde marsroute. Na veel bestuurlijk overleg is besloten een nieuwe overkoepelende stichting op te richten: LandschappenNL, waarbij de werkorganisaties van Landschapsbeheer Nederland en De12Landschappen in elkaar zijn geschoven. De beoogde fusie moet in 2015 zijn beslag krijgen, dus wij blijven volop bouwen.

Terugblikkend op 2014 hebben wij – naar onze mening – weer een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het natuurbeleid in Nederland, evenals het zo goed mogelijk ondersteunen van onze provinciale Landschappen bij het effectief en efficiënt beheren en behouden van natuur, landschap en erfgoed. Uiteraard met zoveel mogelijk betrokkenheid van mensen om de hoek en in de streek! En dat past prachtig in de ambities voor het natuurbeleid nieuwe stijl... dus lees en overtuig uzelf. Dr. ir. H.H. (Hank) Bartelink, Directeur De12Landschappen

I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

3

BESTUURSVERSLAG Nieuwe uitdagingen voor natuur en bestuur Op deze plek schreef ik een jaar geleden dat 2013 de geschiedenis in zou gaan als het jaar van hernieuwde ambities van rijk en provincies op het gebied van natuur en landschap. Daar doet 2014 zeker niet voor onder, alleen al gezien de opwinding die de lancering van de Natuurvisie veroorzaakte. Daarom biedt de invulling van de provinciale uitvoeringsagenda’s dit jaar mooie kansen voor natuur, landschap, erfgoed en – niet in de laatste plaats – burgerbetrokkenheid.

Politiek-bestuurlijk was en is er op allerlei manieren aandacht voor natuur en landschap, maar ook méér dan dat. Zo was er in 2014 veel te doen over de nieuwe Erfgoedwet, de Omgevingswet en het agrarisch natuurbeheer in het kader van het nieuwe GLB. Inhoudelijk worden natuur, landschap en erfgoed steeds vaker verbonden: het ensembledenken wint terrein. Daarmee blijven het belangrijke dossiers op het landelijke speelveld, zeker voor ons als koepelorganisatie.

Samen met LBN kunnen we nog beter van betekenis zijn.

Parallel aan alle inhoudelijke taken is in 2014 veel energie gestoken in het overleg met onze collegaorganisatie Landschapsbeheer Nederland. Met als resultaat een principebesluit om bestuurlijk in te steken op een fusie van de vigerende koepels Landschapsbeheer Nederland en De12Landschappen. In het Overijsselse ‘MooiRivier’ is hiervoor in juni 2014 een feestelijke kick-off georganiseerd, waarbij de naam LandschappenNL is onthuld. Vanaf dat moment functioneren de beide werkorganisaties als één en zijn al veel inhoudelijke zaken besproken, zoals visie, profilering en governance. Binnen de gestelde contouren worden in 2015 definitieve keuzes gemaakt, hetgeen nog de nodige bestuurlijke aandacht vraagt.

ontvangst mochten nemen. Interessant waren ook de kennismakingsoverleggen met collega-organisaties en de nieuwjaarsreceptie van Zijne Majesteit. De hoofdrol blijft uiteraard weggelegd voor de natuur, het landschap en ons erfgoed en vanuit die insteek gaan wij ook dit nieuwe jaar tegemoet. Met de verwachting dat wij samen met Landschaps beheer Nederland nog beter van betekenis kunnen zijn.

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer

Mr. A. (Arjen) van der Meer, voorzitter De12Landschappen

Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap

Tussen alle bestuurlijke overleggen en inhoudelijke taken door, heb ik als bestuursvoorzitter De12Landschappen vertegenwoordigd bij verschillende externe gebeurtenissen. Hoogtepunt daarbij is het jaarlijkse GoedGeldGala van de Nationale Postcode loterij, waarbij we weer een waardevolle cheque in

Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

4

SAMENVATTING JAARVERSLAG 2014 Uit het voorwoord Het was bij uitstek een jaar van bouwen, met als belangrijke mijlpaal de lancering van de Natuurvisie door het ministerie van Economische Zaken. De12Landschappen juicht deze visie van harte toe, omdat er weer sprake is van ambities. In het ‘natuurbeleid nieuwe stijl’ is de actieve rol van burgers meer dan ooit noodzakelijk, iets waar de provinciale Landschappen al volop aan bijdragen door het betrekken van mensen uit de streek bij het effectief en efficiënt beheren van natuur, landschap en erfgoed. > Lees meer Uit het bestuursverslag Inhoudelijk worden natuur, landschap en erfgoed steeds vaker verbonden: het ensemble-denken wint terrein. Naar verwachting zal De12Landschappen op deze dossiers nog beter van betekenis zijn in samenspel met collega-organisatie Landschaps beheer Nederland. In 2014 is besloten om bestuurlijk in te steken op een fusie, met in juni al een feestelijke kick-off van LandschappenNL. Binnen de gestelde visie en contouren worden in 2015 definitieve keuzes gemaakt voor de krachtenbundeling van beide natuur- en landschapsorganisaties. > Lees meer Hoofdstuk Organisatie De provincies manifesteren zich meer dan ooit op de dossiers over het landelijk gebied. De twaalf

Landschappen zijn logische gesprekspartners, terwijl het samenwerkingsverband De12Landschappen op haar beurt bij uitstek in staat is om te schakelen tussen regionale en landelijke beleidsvorming en – uitvoering. Vanuit die verbindende rol invloed uitoefenen op de nationale beleidsagenda blijft het grote aandachtspunt, ook vanuit LandschappenNL. Gezien de beoogde fusie opereren de werkorganisaties van De12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland al sinds medio 2014 als één bureau en ook de inhoudelijke dossiers zijn inmiddels effectief ‘herverkaveld’. In dit jaarverslag presenteren wij de organisatie van De12Landschappen nog eenmalig

als vanouds: van onze missie, doelen en visie op natuur en landschap tot en met onze rol als strategisch gesprekspartner, de positionering, werkorganisatie en risicomanagement. > Lees meer Hoofdstuk Natuurbeheer Bij De12Landschappen juichen we de verdergaande decentralisatie van het natuurbeleid zeker toe, omdat het nieuwe perspectieven biedt. Toch hebben we het Rijk en de samenwerkende provincies in 2014 ook gewezen op de risico’s van verschillende processnelheden en regelingen. Uiteraard bogen

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

5

wij ons ook weer over belangrijke dossiers, van het nieuwe Europese Landbouwbeleid en het staatssteundossier tot en met de natuurschoonwet en de BOA-regelingen. Kernthema’s die we in dit jaarverslag uitlichten zijn het spanningsveld rondom het Subsidiestelsel Natuur en Landschap, de certificering van ons natuurbeheer, het werken aan uniforme monitoring en de nieuwe Natuurvisie, waarbij De12Landschappen heeft meegedacht over de uitvoeringsagenda en de wens heeft geuit van een structureel ondersteuningsprogramma voor groen vrijwilligerswerk. > Lees meer Hoofdstuk Landschap en erfgoed De kwaliteit van het Nederlandse buitengebied behelst een combinatie van natuur, landschap en cultureel erfgoed. Samen vormen ze een essentiële basis voor een gezonde maatschappij, daarom heeft De12Landschappen in 2014 haar standpunten weer volop onder de aandacht gebracht bij beleidsmakers in de landelijke politiek. Belangrijke dossiers waren onder meer de herziening van de Erfgoedwet, de Wet natuurbescherming en het koppelen van ruimtelijke gebiedsbescherming met de Omgevingswet en de strategische klimaatbuffers. > Lees meer Hoofdstuk Burgerparticipatie Nederland blijft groen mede dankzij vrijwillige inzet in de eigen omgeving, iets wat steeds noodzakelijker wordt door de terugtrekkende overheid. De provinciale Landschappen kunnen niet zonder de waardevolle inzet van betrokken burgers, daarom heeft De12Landschappen zich ook in 2014 weer hard gemaakt voor structurele middelen om deze vrijwilligers te faciliteren met kennis, kunde en materialen. Binnen het programma Groen en Doen

zijn weer diverse scholingsacties op touw gezet en daarnaast is besloten om 2015 uit te roepen tot het Jaar van de Groene Vrijwilliger, met als belangrijk doel om zowel politieke als publieke aandacht te vragen voor het belang van burgerbetrokkenheid bij de instandhouding van natuur en landschap. > Lees meer Hoofdstuk Samenwerken De12Landschappen werkte ook in 2014 veelvuldig samen met andere terreinbeheerders, sponsors, overheden en andere landelijke partners. Want samenwerken is samen dóen, om zo natuur en landschap als maatschappij in stand te houden. Naast de bekende terreinbeherende organisaties zijn belangrijke partners onder andere de Nationale Postcode Loterij en De Friesland Zorgverzekeraar (beide uitgelicht in dit jaarverslag), evenals Rabobank, Van der Valk, Marsh, Picturepack en RTL Nederland. Zo is in 2014 bijvoorbeeld samen met De Friesland het platform Beterinhetgroen.nl opgezet, met als doel om – preventief – zoveel mogelijk mensen gezond in beweging te krijgen in een groene omgeving. > Lees meer Hoofdstuk Communicatie & publiciteit De lancering van de naam LandschappenNL – vooruitlopend op de beoogde fusie met Landschapsbeheer Nederland – vroeg vanzelfsprekend veel communicatie en publiciteit. Daarnaast is veel energie gestoken in de website Inhetlandschap.nl, waar inmiddels een compleet aanbod is te vinden van o.a. recreatieve mogelijkheden, producten en diensten en locaties voor feesten en vergaderingen bij de twaalf Landschappen. Bovendien heeft De12Landschappen opnieuw bijgedragen aan een serie tv-uitzendingen van Green-Kids, bedoeld om

jeugd te stimuleren op verkenningstocht te gaan in de omringende natuur en landschappen. > Lees meer Hoofdstuk Ondernemerschap Om natuur, landschap en erfgoed in stand te houden, zijn – naast het overheidsgeld – nieuwe financiële dragers nodig. De12Landschappen zet daarom in op meer ondernemerschap, daarbij wel zoekend naar oplossingsrichtingen en verdienmodellen waarbij de primaire natuur(beheer)doelen volop in het vizier blijven. De ontwikkeling van producten en diensten leidde in 2014 tot het oprichten van een crowdfundingsplatform voor natuurgerelateerde initiatieven en het ontwikkelen van een Natuur cadeaukaart. Bovendien is in het verslagjaar samen met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten het concept Buitenleven Vakanties gelanceerd, een online aanbod van unieke vakantiewoningen op prachtige natuur- en landschapslocaties in heel Nederland. > Lees meer Hoofdstuk Facilitering De12Landschappen biedt een platform voor het organiseren en coördineren van overleg, besluit vorming en gezamenlijke projecten. De structuur – zoals beschreven in dit hoofdstuk – is dus volledig afgestemd op het faciliteren van onderlinge samenwerking tussen de provinciale Landschappen, één van de hoofdtaken van De12Landschappen. Zaken als kennisuitwisseling, maar ook collectieve contracten en andere back-office faciliteiten zorgen ervoor dat de rol van het samenwerkingsverband tot méér dan de som der delen leidt. > Lees meer


I JAARVERSLAG 2014

6


I JAARVERSLAG 2014

7


I JAARVERSLAG 2014

8


I JAARVERSLAG 2014

9

ORGANISATIE Profiel Missie De12Landschappen (Stichting Unie van Provinciale Landschappen) is het samenwerkingsverband van de twaalf provinciale Landschappen. De missie van de stichting is bij te dragen aan de doelstellingen van de twaalf Landschappen, door deze te faciliteren en te ondersteunen en landelijk hun belangen te behartigen, en zodoende een significante bijdrage te leveren aan het behoud, de ontwikkeling en het beheer van natuur, landschap en cultuurhistorisch erfgoed in Nederland.

Doelen Door samen te werken (strategisch, tactisch, operationeel) behartigt De12Landschappen de gezamenlijke belangen van de twaalf Landschappen op bovenprovinciaal, landelijk en Europees niveau om zodoende de doelstellingen van de afzonderlijke Landschappen beter (eenvoudiger, sneller, efficiënter en effectiever) te kunnen realiseren en een grotere bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van natuur en landschap in Nederland. De werkzaam heden van de stichting worden uitgevoerd door de werkorganisatie van De12Landschappen.

Onze kerntaken zijn: 1. Beleidsbeïnvloeding op bovenprovinciaal en nationaal niveau; 2. Relatiebeheer en fondsenwerving; 3. Faciliteren van de onderlinge samenwerking. Natuur en landschap dichtbij mensen Behoud en ontwikkeling van natuur en landschap zijn op termijn alleen duurzaam als er sprake is van betrokkenheid, bewustwording en vereenzelviging met natuur- en landschapsbelangen door burgers en overheden. De twaalf Landschappen spelen daarin een cruciale rol. Het is de taak van het samenwerkingsverband De12Landschappen om het nationale beleid waar mogelijk mede vorm te geven en zodoende de provinciale Landschappen in staat te stellen hun regionale rol gemakkelijker en effectiever te vervullen. Andersom is De12Landschappen ook het luisterend oor voor de provinciale organisaties, om de regionale belangen door te vertalen naar de landelijke positionering. Kenmerkend voor de regionale rol van het provinciale Landschap zijn de intrinsieke waarden ‘landschap dichtbij’, ‘eigen’ en ‘mensgericht’. De provinciale Landschappen staan voor het behoud en beheer van natuurterreinen en dragen daarnaast zorg voor ons cultuurhistorisch landschap. Bovendien beheren ze een schat aan historisch erfgoed, zoals boerderijen, kastelen en molens. De verbinding met cultuurhistorie is van groot belang voor inzicht in de driehoeks relatie mens-cultuur-landschap. Alleen als we


I JAARVERSLAG 2014 Mountainbiken in Dal van de Mosbeek

10

Pimpelmees

begrijpen hoe landschap is ontstaan, weten we wat nodig is om het te behouden en hoe we draagvlak kunnen genereren voor de instandhouding van het landschap. De twaalf Landschappen geven burgers een stem en betrekken ze actief door excursies, inspraakavonden en vrijwillige inzet. Het bieden van een platform voor burgerparticipatie maakt de Landschappen tot een aantrekkelijke gesprekspartner voor de lokale overheid. Het samenwerkings verband De12Landschappen doet dat op haar beurt op nationaal niveau. Strategisch gesprekspartner De12Landschappen behartigt landelijk de belangen van de provinciale organisaties, en manifesteert zich waar mogelijk nadrukkelijk als gesprekspartner van (semi)overheden onder het motto: ‘Wij staan voor natuur en landschap en doen dat graag samen met u”. De12Landschappen investeert daarbij in zichtbaarheid en herkenbaarheid binnen het landelijke politieke en bestuurlijke speelveld. De koepel heeft niet tot taak zich te manifesteren naar het grote publiek; de zichtbaarheid naar burgers ligt bij de provinciale Landschappen. Samenwerking met groene landelijke partners leidt in veel gevallen tot beter resultaat, en is vaak een voorwaarde om onze doelen te bereiken. Op strategisch niveau participeert De12Landschappen daarom actief in vooral nationale samenwerkings verbanden. Landelijke positionering op basis van lokale kracht De provinciale Landschappen dragen samen zorg voor meer dan 110.000 hectare natuurgebied en kunnen rekenen op de steun van meer 310.000 Nederlandse gezinnen die lid of begunstiger zijn van een Landschap. Dat maakt de twaalf Landschappen

Ons motto: “Wij staan voor natuur en landschap en doen dat graag samen met u.” tot een factor van betekenis in de landelijke discussies over natuur en landschap én in de politieke belangenbehartiging. De kracht van ieder individueel Landschap zit in de lokale identiteit: een sterke regionale binding die tot uiting komt in bezit, maar ook in het samenspel met burgers en lokale overheden. Die ‘couleur locale’ maakt het soms lastig voor het samenwerkingsverband om zich als één organisatie te manifesteren. De12Landschappen zoekt de uitdaging daarom in de overeenkomsten en de gedeelde belangen. Door de ambities van de twaalf Landschappen te identificeren en te cultiveren, kan het samenwerkingsverband zich helder positioneren op het landelijk toneel. Het belang van natuur en landschap Door teruglopende subsidies en de verregaande decentralisatie blijft het politiek-bestuurlijke landschap aan verandering onderhevig. Dat heeft gevolgen voor de beleidsmatige, financiële en beheersmatige werkelijkheid waarin de Landschappen (en dus de koepel De12Landschappen) hun weg moeten vinden. De financiële krapte leidt tot onderzoek naar verdergaande samenwerking tussen organisaties (landelijk en regionaal) en naar eigen ondernemerschap. Iets waar we als De12Landschappen al volop mee bezig zijn!


I JAARVERSLAG 2014

11

Lancering LandschappenNL

De provincies manifesteren zich meer dan ooit op de dossiers over het landelijk gebied. De twaalf Landschappen stellen zich daarbij op als logische gesprekspartners, gezien hun intrinsieke regionale wortels, oriëntatie en gebondenheid. Het samen werkingsverband De12Landschappen is op haar beurt bij uitstek in staat om te schakelen tussen regionale en landelijke beleidsvorming en -uitvoering. Door die verbindende rol is de koepel ook de komende jaren in staat om invloed uit te oefenen op de nationale beleidsagenda. De12Landschappen ziet het als haar taak om in landelijke fora te blijven hameren op het belang van een hoogwaardige natuur, bescherming van ons erfgoed en een waardevol landschap. Door op landelijk niveau de noodzaak van investeringen in natuur en landschap over te brengen, kan het samenwerkingsverband toegevoegde waarde hebben en houden voor alle twaalf Landschappen. Meer dan tevoren steken we daarbij ook energie in het dossier erfgoed.

Zichtbaarheid vergroten Het samenwerkingsverband De12Landschappen heeft de afgelopen jaren aan kracht en landelijke zichtbaarheid gewonnen. Het is de ambitie van de samenwerkende Landschappen om die positie verder te versterken, zodat de belangen van de Landschappen op nationaal niveau optimaal behartigd worden. Concreet betekent dit dat wij de komende jaren investeren in het vergroten van de zichtbaarheid van de Landschappen en daarnaast het relatiebeheer van De12Landschappen en de interne cohesie binnen LandschappenNL. Vooral relatiebeheer krijgt urgentie, door nadrukkelijk te zoeken naar meer samenwerking met landelijke partners en het versterken van de externe communicatie. Ook blijft het samenwerkingsverband inzetten op het samenbrengen en faciliteren van interne discussies bij de twaalf Landschappen. Dit doet De12Landschappen ten faveure van de Landschappen zelf (kennisuitwisseling), maar bovenal om als samenwerkingsverband de standpunten van de Landschappen heel nadrukkelijk landelijk te verwoorden en uit te dragen.

LandschappenNL Samenwerken met collega-organisaties stond altijd al hoog in het vaandel bij De12Landschappen, maar er is een tijd aangebroken van serieuze krachtenbundeling. Al in 2013 vond veelvuldig overleg plaats met de collega’s van Landschapsbeheer Nederland, om de mogelijkheden van een intensievere samenwerking en zelfs een fusie te onderzoeken. Die verkenning is positief uitgepakt, want in het voorjaar van 2014 was de bestuurlijke conclusie dat het wenselijk is om in te zetten op een fusie tussen beide koepelorganisaties. Een besluit dat medio juni 2014 is gevierd met een feestelijke kick-off tijdens de jaarlijkse bestuurstweedaagse. Daarbij is de nieuwe naam van de stichting onthuld: LandschappenNL De werkorganisaties van De12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland functioneren sinds juli 2014 als één bureau. Alle inhoudelijke dossiers zijn effectief ‘herverkaveld’, zodat de twintig aangesloten provinciale organisaties optimaal worden gefaciliteerd door het bureau van LandschappenNL. Inmiddels is er een procesagenda opgesteld en zijn gesprekken gevoerd over visie, profilering en governance. Binnen de uitgestippelde contouren worden in 2015 definitieve keuzes gemaakt, zodat bestuurlijk en operationeel naar een gedegen fusie toe wordt gewerkt. Naar verwachting is eind 2015 helder hoe LandschappenNL verder gaat.

Werkorganisatie Alle werkzaamheden die voortvloeien uit de verbindende rol van De12Landschappen worden opgepakt door de kleine, doch zeer wendbare werkorganisatie. Primaire aandachtsvelden zijn: beleidsbeïnvloeding, beleidscommunicatie en


I JAARVERSLAG 2014

12

Fietsers bij Tricht

relatiebeheer. Uiteraard worden ook alle inhoudelijke thema’s die het provinciale niveau overstijgen door De12Landschappen ingebracht in landelijke overlegstructuren. De organisatie oefent zoveel mogelijk invloed uit, zowel tijdens politieke bijeenkomsten en werkbezoeken als bij het publieke debat. Structuur Als samenwerkingsverband van de twaalf provinciale Landschappen is De12Landschappen een stichting (Stichting Unie Van Provinciale Landschappen) met een bestuur, een directie en het directeuren-rent-

VERHOUDING M/V

33%

2013 Vrouw

42% 2014 Vrouw

2013 Man

meestersoverleg (DRO). Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers uit de besturen of Raden van Toezicht van alle twaalf Landschappen (bij voorkeur de voorzitter). Als leidinggevende is de directeur verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van het beleid. Zijn taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in het directiestatuut. Hij legt verantwoording af aan zowel het bestuur als aan het DRO. Personeel en organisatie De werkorganisatie in De Bilt telt elf medewerkers en wordt aangestuurd door een directeur. De vastgestelde formatie van 9,65 fte (realisatie: 8,78) was in 2014 als volgt verdeeld:

67% 58% 2014 Man Gemiddelde leeftijd: 46,5

• kerntaken: 6,65 fte (realisatie 6,51) • projectactiviteiten en extra werkzaamheden: 3,0 fte (realisatie 2,27) De m/v verhouding is iets gelijkwaardiger ten opzichte van voorgaande jaren. De leeftijden van de medewerkers variëren van eind twintig tot in de zestig jaar, dus een gemiddelde leeftijd van 46,5 jaar.

Door het ontstaan van LandschappenNL en de samenvoeging van de werkorganisaties van De12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland, is het groot onderhoud van het kantoor gecombineerd met wat aanpassingen in de huisvesting. Vanaf september zijn alle medewerkers grotendeels gezamenlijk ondergebracht. Informatie over functioneren, salarisinschaling en andere personeelsinformatie is terug te vinden eerdere jaarverslagen. Arbeidsomstandigheden Om de arbeidsomstandigheden verder te optimaliseren, zijn in 2014 maatregelen uitgewerkt voor verbeteringen van ICT en de warmte- en geluidiso latie. Verder zijn in samenwerking met Stigas in 2014 opnieuw een risico-inventarisatie en arbo-evaluatie uitgevoerd. Het aantal BHV’ers wordt in 2015 uitgebreid, zodat de aanwezigheid van een BHV’er op het kantoor van LandschappenNL is gewaarborgd. Bovendien wordt begin 2015 ook een Periodiek Medisch Onderzoek aan alle medewerkers aangeboden.


I JAARVERSLAG 2014

13

ZIEKTEVERZUIM 2014 3.05

0.30 0.79

2013 10.82

1.00

2012 11.66

0.92 0.20

2011 3.32

0.75

1.97

9.83

1.23

10.54

1.34

Kort

Ziekteverzuim Het ziekteverzuim is in 2014 gelukkig weer naar een gebruikelijker gemiddelde gedaald. In 2012/2013 had De12Landschappen te maken met zeer langdurig verzuim. Bij een klein team zorgt dit direct voor een piek in het ziekteverzuimpercentage. De verwachting is dat het verzuim nu stabiliseert. De meldingsfrequentie is in 2014 gedaald van 0,82 naar 0,58. De cijfers zijn ontleend aan de verzuimstatistieken van onze verzuimverzekeraar. Om het verzuim beter te beheersen, wordt tijdens Toolboxmeetingen aandacht besteed aan het verzuimbeleid en het verzuimprotocol. Waar mogelijk onderneemt de organisatie gerichte acties om ziekte en arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Risicomanagement De12Landschappen is zich bewust van de financiële en juridische risico’s die gepaard gaan met haar activiteiten. Met risicomanagement zetten wij ons ervoor in die risico’s systematisch te bewaken, te

Middel

Lang

beperken en te beheersen. Het bestuur hecht er aan dit ook te integreren in de structuur van het nieuwe samenwerkingsverband met Landschapsbeheer Nederland. In de bestuursvergadering van maart is afgesproken dit te zijner tijd te agenderen. Onderstaand de stand van zaken in 2014 met betrekking tot diverse onderdelen: Beleid Op het landelijke speelveld deelt De12Landschappen met verschillende partijen gemeenschappelijke belangen, zoals het behoud van waardevolle natuur en cultureel erfgoed en het tegengaan van verrommeling van het landschap. Daarbij is soms ook sprake van belangentegenstellingen, bijvoorbeeld in contact met particuliere grondeigenaren of agrarisch ondernemers. Niemand is gebaat bij een regelrechte confrontatie, daarom kiest De12Landschappen in beginsel een constructieve opstelling. Waar nodig stellen wij wel heel duidelijk onze grenzen en benadrukken dan (nogmaals) waarvoor wij staan.

Financieel en juridisch De belangrijkste bron van inkomsten voor onze koepelorganisatie is de bijdrage van de twaalf provinciale Landschappen. Het jaarlijks direct rendement van de spaarrekeningen wordt gebruikt voor een bijdrage aan de jaarlijkse exploitatiekosten. Voor het uitvoeren van ons werk zijn ook ad hoc bijdragen van fondsen en projectgelden nood zakelijk. Als stichting houden we grip op de uitgaven door een planning- en controlcyclus die ervoor zorgt dat middelen worden toegekend op basis van goed gekeurde werkplannen. Dit systeem volgt bovendien gedurende het hele jaar de uitvoering van activiteiten en de besteding van middelen. Voor de provinciale Landschappen zet onze stichting zich actief in om nieuwe verdienmodellen te identificeren en alternatieve inkomstenbronnen te onderzoeken. Subsidieregeling grondaankoop De realisatie van de EHS krijgt onder meer vorm door de aankoop van (landbouw-) grond. Ter ondersteuning van die realisatie heeft de overheid jaren geleden een subsidieregeling in het leven geroepen, die thans door het leven gaat als de PNB-regeling. Eind 2008 heeft een groepje particulieren bij de Europese Commissie bezwaar aangetekend tegen deze PNB-regeling. In het verslagjaar hebben zich in dit dossier weer de nodige ontwikkelingen voor gedaan; zo heeft de EC vragen gesteld aan het

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering

De12Lbeganindsescl haalptipjden eekinest in ructieve opstelling constuct

Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

14

Ree

Automatisering Bij De12Landschappen is de betrouwbaarheid en continuïteit van de kantoorautomatisering zeer hoog, evenals de digitale, fysieke en organisatorische beveiliging van het systeem. In 2013 is een onderzoek gedaan naar het verbeteren van de uitwijkmogelijkheden, een deel van het datacenter is nu in tweevoud uitgevoerd. Met het oog op de samenvoeging met Landschapsbeheer Nederland hebben zowel De12Landschappen als LBN het eigen contract opgezegd met als doel om per 1 januari 2016 als één organisatie deel te nemen in een hernieuwd contract. Reputatierisico’s Een open en transparante handelswijze en bericht geving zijn essentieel voor de geloofwaardigheid en reputatie van De12Landschappen. Wij communiceren daarom intern via diverse overlegcircuits, intranet en een E-nieuwsbrief en extern gebruiken we onze website en het jaarverslag om andere partijen te informeren.

ministerie van Economische Zaken (de erfopvolger van LNV). Ook is in 2014 een traject gestart, onder leiding van C. Verdaas en S. Schaap, om goede voorbeelden van regionale samenwerking op het gebied van gebiedsontwikkeling voor het voetlicht te brengen: daarbij wordt door De12Landschappen nauw samengewerkt met collega-terreinbeheerders. Verzekeringen De12Landschappen bezit geen grond of onroerend goed; de materiële bezittingen bestaan uitsluitend

uit de inventaris van het kantoorpand en die is verzekerd tegen brand en diefstal, inclusief eventuele gevolgschade. De personeelsleden zijn bovendien verzekerd voor ongevallen en voor de bestuursleden is een aansprakelijkheidsverzekering afgesloten. Voorkomen van fraude Functiescheiding, inkoopprocedures en een regeling voor mandatering – allemaal vastgelegd in het directiestatuut – zijn bedoeld om fraude te voorkomen.

CBF-Keur en ANBI De12Landschappen beschikt sinds 2005 over het onafhankelijke CBF-Keur voor goede doelen. Met dit instrument leggen wij verantwoording af richting samenleving en provinciale Landschappen. De Code Goed Bestuur voor Goede Doelen is in het reglement van het CBF-Keur opgenomen en in 2013 is het keurmerk opnieuw voor drie jaar uitgereikt. Verder beschikt De12Landschappen sinds 2008 over de ANBI-status; een bevestiging dat onze stichting een algemeen nut beogende instelling is.


I JAARVERSLAG 2014

15

NATUURBEHEER De decentralisatie van het natuurbeleid ging in 2014 onverminderd door. Een ontwikkeling die we bij De12Landschappen zeker toejuichen, omdat het nieuwe perspectieven biedt. Tegelijk zijn er ook risico’s, immers: twaalf verschillende ‘wielen’ draaien allemaal in verschillende processnelheden en op basis van verschillende regelingen. Bij alle thema’s die om landelijke eenheid vragen, hebben we het Rijk en de samenwerkende provincies daarom regelmatig gewezen op deze risico’s en bovendien alternatieven aangedragen, samen met collega-natuurbeheerders.

De afspraken uit het Natuurpact tussen Rijk en provincies (2013) kreeg in 2014 nader vorm in een constructieve samenwerking tussen partijen, maar ook in meer financiële duidelijkheid en meer helderheid over verantwoordelijkheden voor natuurdoelen. Grote aandacht was er daarbij voor de rol van burgers en ondernemingen om deze natuurdoelen te bereiken. Het kabinet stelt in haar gepresenteerde Natuurvisie (2014) wel heel veel

vertrouwen in de kracht van de samenleving. De12Landschappen blijft zich daarom – als regionaal georiënteerde organisatie – opwerpen voor de kwaliteit en kwantiteit van de Nederlandse natuur en landschap. Last but not least: het ganzenvraagstuk is in 2014 nog niet opgelost. Een Ganzenakkoord werd nét niet bereikt, waarna de provincies aan zet waren. Met de

natuurorganisaties uit de G7 is afgesproken om ook provinciaal in te zetten op een aanpak die zoveel mogelijk in lijn is met het oorspronkelijke akkoord. Dankzij die inspanningen wordt in de meeste provincies de winterrust van trekkende ganzen inmiddels (wettelijk) gerespecteerd. Kernthema’s uit het verslagjaar die nadere aandacht verdienen, zijn: • Subsidiestelsel • Certificering • Natuurinformatie • Natuurvisie • Klimaatbuffers • Andere nationale vraagstukken


I JAARVERSLAG 2014 Landgoed de Hamert

16

Subsidiestelsel Natuur en Landschap In 2014 ontstond een stabielere basis voor de verbetering van het uniforme Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL). Dit met dank aan het Natuurpact 2013, waarin – na een periode van veel politiek-bestuurlijke discussies – concrete afspraken zijn gemaakt over natuur- en landschapsbeleid. Al bleek er ook in 2014 nog een spanningsveld tussen enerzijds de afspraken in het kader van het SNL, het Natuurpact en de overeenkomst met de manifest partijen (waaronder De12Landschappen) en anderzijds de door provincies gewenste bestuurlijke ruimte wegens de decentralisering. Door intensieve lobby en goede argumenten is het op bepaalde onderdelen – zoals de subsidie voor monitoring – toch gelukt om de neuzen van alle provincies dezelfde kant op te krijgen.

2016) die integraal wordt herzien wegens het nieuwe collectieve agrarische natuur- en landschapsbeheer (ANLb2016), dat overigens ook veel voeten in de aarde heeft. Certificering natuurbeheer De certificering van natuurbeheerders is een belangrijke bouwsteen van een robuust subsidiestelsel. Op basis van het gezamenlijke kwaliteitshandboek van De12Landschappen waren de provinciale Landschappen in 2013 al gecertificeerd voor het onderdeel natuurbeheer. De aanvulling met het deelcertificaat voor ‘projecten’ maakt het voor de Landschappen mogelijk om een programma van inrichtingsprojecten uit te voeren. Dit gebeurt op basis van de SKNL-verordening met een ‘lump-

Certificering van natuurbeheerders is een belangrijke bouwsteen van een robuust subsidiestelsel Inhoudsopgave

In 2014 zijn de eerste beschikkingen afgegeven conform de nieuwe werkwijze voor de subsidiëring binnen de SNL, zoals in Gelderland, ten bate van Geldersch Landschap en Kasteelen. Andere provinciale Landschappen hebben pas in 2017 met deze ‘lumpsum-systematiek’ te maken, die is bedoeld voor verdere vereenvoudiging en vermindering van administratieve lasten. Samen met andere terrein beherende organisaties bleef De12Landschappen in het verslagjaar in gesprek met BIJ12 over betere stroomlijning van SNL-procedures en het minimaliseren van de provinciale verschillen in subsidie-aanvraagprocedures en -formulieren. Overigens is BIJ12 de nieuwe werkorganisatie van de provincies voor de uitvoering van interprovinciale werkzaamheden op de domeinen SNL, Digitale Keten Natuur, Faunafonds en PAS.


Alle afspraken die in 2014 zijn gemaakt, moeten een plek krijgen in de nieuwe subsidieverordening (SVNL

I JAARVERSLAG 2014 Molen Niebert

17

Boomklever

sum’-subsidie, die voor minder administratieve lasten zorgt en juist meer flexibiliteit geeft dan de subsi diëring van losse projecten. De Stichting Certificering SNL keurde in september 2014 het onderdeel ‘projecten’ van ons (model-)kwaliteitshandboek goed en enkele maanden later volgde de (aangevraagde) certificering van inrichtingsprojecten van de Landschappen. Verder is met het oog op de komende externe audits, waarvan de eerste begin 2015 plaatsvindt bij het Drentse Landschap, het

bijbehorende concept-auditplan besproken met collega-Landschappen. Het is namelijk de eerste audit bij een terreinbeherende organisatie, dus zowel de Stichting Certificering als de Landschappen beschouwen dit als een pilot om wederzijds van te leren. Natuurinformatie Monitoring is onmisbaar voor het effectief en efficiënt realiseren van natuurdoelen, zowel voor

praktische beheermaatregelen als ten behoeve van zinvolle beleidsinformatie voor overheden. Om op provinciale en landelijke schaal inzicht te krijgen in de kwaliteit van de natuur en instandhouding van soorten en leefgebieden, werken de ketenpartners in natuurbeheer binnen het Nationaal Natuurnetwerk samen aan een uniforme landelijke kwaliteitsmeting van natuur. Deze SNL-monitoring moet de noodzakelijke gegevens opleveren voor de beoordeling van trends bij Europees beschermde soorten en gebieden. De beleidsmatige uitgangspunten en uitvoeringsinstructies voor de monitoring van de EHS, Natura2000 en PAS zijn in 2014 neergelegd in een lijvig document van IPO en de Rijksoverheid. Samen met andere terreinbeherende organisaties is De12Landschappen in 2014 het gesprek aangegaan met particuliere gegevensbeherende organisaties (PGO’s). Onderwerp van gesprek was de versterking van de betrokkenheid van vrijwilligers bij monitoring en de onderlinge samenwerking. Bij een gezamenlijk symposium van Natuurmonumenten, Staatsbos beheer, Unie van Bosgroepen en De12Landschappen over SNL-monitoring in januari 2014 kwam naar voren dat de terreinbeherende organisaties hun krachten meer moeten bundelen, in plaats van elkaar te beconcurreren in de vrijwilligerspool. Door intensievere samenwerking in bijvoorbeeld het opleiden en faciliteren, kunnen zowel de efficiëntie als de kwaliteit van het monitoringwerk verbeteren. Verder speelden m.b.t. monitoring in 2014 de volgende punten voor De12Landschappen: • Enkele terreinbeheerders, zoals It Fryske Gea, konden in 2014 niet volledig aan de slag tijdens het monitoringseizoen omdat sommige provincies naar hun aanbestedingsregels verwezen. Aandringen van de gezamenlijke terreinbeheer-


I JAARVERSLAG 2014

18

Helwerder Wierden

ders leidde ertoe dat alle provincies toch uniform via meerjarige subsidies gaan werken, in lijn met de eerder gemaakte afspraken. • Voor de bepaling van de tarieven voor monitoring hebben de gezamenlijke provincies het voorstel van de gezamenlijke terreinbeheerders overge nomen voor een aangepaste opbouw van de gestandaardiseerde kostprijsberekening per beheertype. • De12Landschappen heeft zich aangesloten bij het nieuwe consortium rond de Nationale Natuur databank Flora en Fauna (NDFF), want goede en toegankelijke centrale gegevensopslag is een vereiste om te profiteren van monitoring. Dit convenant tussen de overheid en terreinbeherende organisaties is in 2014 ondertekend door De12Landschappen, zodat de stichting gegevens kan ontvangen uit de databank en ook gegevens kan aanleveren. • In het Informatiemodel Natuur willen de gezamenlijke provincies onder meer vegetatie data vastleggen en de groei van het natuurareaal (via de Voortgangsrapportage Natuur) in Nederland bijhouden. De12Landschappen heeft bijgedragen aan de uitwerking van werkwijzen voor het verzamelen, opslaan en (digitaal) aanleveren van gegevens. Het protocol hiervoor is in 2014 opgeleverd. Bijdrage aan Natuurvisie Het ministerie van Economische Zaken presenteerde in april 2014 de Rijksnatuurvisie ‘Natuurlijk verder’, met daarin als rode draad een grotere burgerbetrokkenheid en een sterkere koppeling van natuur met andere doelstellingen, zoals waterbeheer. De12Land-


I JAARVERSLAG 2014

19

schappen heeft – net als andere daartoe uitgenodigde maatschappelijke organisaties – meegedacht over de inhoud, door zich in de voorbereiding over verschillende natuur- en landschapsthema’s te buigen. Met als belangrijkste doel maximale verbinding te leggen tussen de Natuurvisie en de nieuwe wet Natuurbescherming en bovendien het samen optrekken van Rijk en provincies. De uitrol en slagkracht van de Natuurvisie is immers een uitdaging in een gedecentraliseerde situatie. De12Landschappen onderschrijft het motto ‘natuur versterken met de samenleving’ van de Natuurvisie, maar stelt wel dat de overheid daarbij te weinig verantwoordelijkheid neemt. Bij het toespelen van de bal aan anderen wordt bovendien te eenzijdig naar de sector natuur gekeken, terwijl ook andere sectoren meer ‘natuurinclusief’ kunnen opereren. Tot slot meent De12Landschappen dat burgerparticipatie een groot goed is, maar zeker niet zaligmakend als het gaat om de serieuze natuurdoelstellingen.

Bij het meedenken over de uitvoeringsagenda van de Natuurvisie heeft De12Landschappen de wens geuit het groen vrijwilligerswerk structureel te ondersteunen. In aansluiting daarop heeft LandschappenNL in januari 2015 samen met Greenwish een Groene Tafel georganiseerd over het thema ‘actieve burger in de natuur’. Dit heeft weer nieuwe bouwstenen opgeleverd voor het uitvoeringsprogramma van de Natuurvisie. Klimaatbuffers De programmering van de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers is op 28 mei 2014 feestelijk afgesloten met een slotsymposium met de titel ‘De kunst van het meekoppelen’. Daar passeerden ook alle 20 succesvolle klimaatbufferprojecten de revu. Een deel daarvan is bij Landschappen uitgevoerd en hebben hun waarde bewezen, zoals inrichting langs de Hunze, de Regge en de Schoonwatervallei Castricum. Aandacht kreeg de kosteneffectiviteit van klimaatbuffers ten opzichte van technische oplossingen.

De wensen en mogelijkheden voor een doorstart zijn onderzocht. Verder is – geheel in de geest van de klimaatbuffers – in diverse beleidontwikkelingstrajecten gepleit voor het belang van het meekoppelen van water met natuur. De inspanningen van de coalitie hebben mede geleid tot concrete toezeggingen van de minister aan de Tweede Kamer dat het meekoppelen van functies wordt meegenomen in bestaande beleidsinstrumenten en op termijn wordt verankerd in de Omgevingswet. Functiecombinaties met natuur is ook een van de uitgangspunten van de Natuurvisie. Andere nationale vraagstukken Belangrijke vraagstukken op het nationale toneel betroffen in 2014 onder meer het nieuwe Europese Landbouwbeleid (GLB), het staatssteundossier, de Natuurschoonwet (NSW) en de ‘groene BOA’s’. Met betrekking tot het GLB zijn – in het kader van betalingen op natuurgrond – in het verslagjaar contacten geweest met het ministerie van EZ. Tevens is er met de Landschappen informatie uitgewisseld over de positie als terreinbeheerder in dit speelveld, inclusief de specifieke voorwaarden voor het recht op betalingen. Het staatssteundossier op haar beurt handelt over de vraag of subsidieregelingen voor aankopen in het verleden op de juiste wijze zijn verleend. Verder heeft De12Landschappen zich geroerd in de evaluatie van de NSW. Dit instrument is immers voor de Landschappen en vele andere terreineigenaren van groot belang voor landschapsbehoud, fiscale kortingen en de verpachtbaarheid van opstallen. Het BOA-dossier ten slotte handelt vooral over beroepseisen en kosten van trainingen en andere ondersteuning. De12Landschappen heeft m.b.t. tot deze thema’s geparticipeerd in een lobbycoalitie.


I JAARVERSLAG 2014 Wilde eenden

20

LANDSCHAP EN ERFGOED Het Nederlandse landschap kampt met toenemende druk. Het effect is een afnemende kwaliteit van onze leefomgeving en simpelweg steeds minder natuur om van te genieten. Het landschap dat er is, verrommelt bovendien en is daardoor steeds minder aantrekkelijk. Als klap op de vuurpijl komt ook ons cultureel erfgoed onder druk te staan, omdat het Rijk haar taak als monumentenbeheerder aan de markt wil overlaten. Terwijl de kwaliteit van het landschap waarin wij leven een noodzakelijke basis is voor een gezonde maatschappij.

De12Landschappen staat voor de natuur, het landschap en ons cultureel erfgoed. Wij staan voor de kwaliteit van het Nederlandse buitengebied, zodat zowel de huidige als de toekomstige generaties daar van kunnen genieten. Het behouden, gebruiken en doorgeven van een waardevol landschap is onze ambitie. Dat doel kunnen we alleen bereiken als we – samen met strategische partners – de beleids makers in de landelijke politiek blijven informeren over onze standpunten. Daarom is in 2014 weer volop tijd en energie gestoken in het onderhouden van betrekkingen met politici en hun partijgenoten. We doen dat als De12Landschappen onder meer door samen met provinciale Landschappen werkbezoeken te organiseren, vaak gekoppeld aan actuele thema’s. Belangrijke thema’s in 2014 waren onder meer natuurwetgeving, erfgoedwet en gemeenschappelijk landbouwbeleid. Op alle dossiers bekijken we met elkaar waar lobbyinzet nodig is. In dit jaarverslag lichten we twee thema’s uit op gebied van landschap en erfgoed: • Erfgoedwet • Wet natuurbescherming/Omgevingswet Herziening Erfgoedwet Om bestaande regelgeving te versoberen en te verhelderen, wordt de erfgoedwetgeving herzien. Provinciale en gemeentelijke overheden zijn aan zet om de bescherming van natuur, landschap én erfgoed onder te brengen in hun structuur- en


I JAARVERSLAG 2013 2014 Kasteel Vorden

21

Onnerpolder, Groningen

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie

omgevingsplannen. De conceptwetgeving bleek in 2014 zodanig versoberd, dat De12Landschappen zich samen met andere erfgoedorganisaties heeft ingezet voor meer wettelijke bescherming van cultuurlandschap en ruimtelijke emsembles. Helaas heeft deze inzet in 2014 nog geen gewenst effect opgeleverd, want slechts een klein aandeel van de aandachtspunten is als aanvulling op de wet meegenomen tijdens de consultatiefase. De nieuwe Erfgoedwet wordt in 2015 definitief vastgesteld, daarom zullen de LandschappenNL zich samen met erfgoedpartners dit jaar opnieuw inspannen om via lobbyinzet de aandachtspunten alsnog een plek te laten krijgen in de wetgeving.

Landschapskwaliteit in Wet natuurbescherming en Omgevingswet Provincies krijgen de wettelijke plicht om hun natuurbeleid vast te leggen en zelf gebieden aan te wijzen die belangrijk zijn voor de regionale natuur en het landschap. Dat bleek uit de Nota van Wijziging die het kabinet medio 2014 naar de Tweede Kamer stuurde t.b.v. het wetsvoorstel Wet natuurbescherming. De12Landschappen vestigde bij een ronde tafelgesprek met de Tweede Kamer aandacht op het (dreigende) ontbreken van wettelijke bescherming van landschappelijke waarden, zeker buiten de beschermde gebieden. Het gewijzigde wetsvoorstel wordt in de loop van 2015 verder behandelt en blijft

een aandachtspunt. Overigens is er wat betreft ruimtelijke gebiedsbescherming een link met de nieuwe Omgevingswet. Bij onze toelichting in de Tweede Kamer bleek concrete belangstelling voor ons pleidooi om omgevingswaarden voor landschap vast te leggen. De toekomstige omgevingswet geving en het belang van de borging van landschapskwaliteit was daarom ook een belangrijk gespreksonderwerp bij een werkbezoek van Kamerleden aan De12Landschappen.

Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2013 2014

22

BURGERPARTICIPATIE Meer dan ooit vertalen burgers hun verbondenheid met natuur en landschap in het nemen van (mede)verantwoordelijkheid voor het groen dichtbij huis. Een plantsoen in de straat, een hoogstamboomgaard in de buurt of een terrein met fraaie landschapselementen in de nabije omgeving: mede dankzij vrijwillige inzet in het naaste buitengebied blijft Nederland groen. De provinciale Landschappen kunnen niet zonder deze waardevolle vrijwilligers, daarom blijven wij ons hard maken voor structurele middelen om deze groep burgers te faciliteren met kennis, kunde en materialen.

De volgende onderdelen stonden in 2014 daarom hoog op de agenda: • Groen en Doen • Groene Vrijwilliger • Natuurwerkdag Groen en Doen Het succesvolle programma Groen en Doen is tot spijt van De12Landschappen omgezet in een andere regeling, waarbij zinvolle structurele facilitering wordt omgezet in ad hoc ondersteuning via vouchers. Het

ministerie van Economische Zaken startte in 2012 met Groen en Doen, dat inzette op het stimuleren van ‘groen in de stad’ en vrijwilligerswerk in natuur en landschap. Centraal stond het verzorgen van opleidingen en cursussen voor vrijwilligers door natuur- en landschapsorganisaties. Het ministerie ziet het aantal mensen dat actief is in natuur en landschap graag verder toenemen en ziet daarvoor goede kansen in de voucher-regeling, die burgers zelf moeten aanvragen om vervolgens opleiding in te kopen. Een mooi gegeven, echter naast het doen ontstaan van nieuwe initiatieven is ook blijvende ondersteuning van die initiatieven gewenst. Ook al streven we er altijd naar om die initiatieven zo zelfredzaam mogelijk te maken, sommige aspecten zoals beheerkennis en veilig werken kunnen beter landelijk gefaciliteerd worden. Jaar van de Groene Vrijwilliger Groene vrijwilligers en actieve burgers spelen een sleutelrol bij de instandhouding van een gezonde natuur en een mooi landschap. Vrijwilligerswerk is hiervoor onmisbaar, maar komt als gevolg van bezuinigingen steeds meer onder druk te staan. De12Landschappen zet daarom graag de betrokken-


heid van burgers bij beheer van natuur en landschap in de schijnwerpers. Onder de vlag van LandschappenNL is in december 2014 besloten het jaar 2015 uit te roepen tot het Jaar van de Groene Vrijwilliger. De organisatie van de Groene Tafel ‘Actieve burgers in het groen’ vormt hiervoor een natuurlijk startmoment. Belangrijkste doel van het Jaar is het belang van burgerbetrokkenheid onder de politieke en publieke aandacht te brengen en daarbij ook een accent te leggen op de belangrijke rol van natuur- en landschapsbeheerorganisaties. Vanzelfsprekend hopen we tijdens het Jaar van de Groene Vrijwilliger ook weer nieuwe participanten te werven.


I JAARVERSLAG 2014 Zwerfvuil opruimen

23

Natuurwerkdag Zaterdag 1 november nam opnieuw een record aantal van 14.500 vrijwilligers deel aan de warmste nationale Natuurwerkdag ooit, de grootste vrijwilligersactie in het groen. Landschapsbeheer Nederland organiseerde de Natuurwerkdag voor de veertiende keer. Dankzij de gezamenlijke inzet van vrijwilligers op 488 locaties, kreeg het Nederlandse landschap een grote opknapbeurt. Ook op locaties van provinciale Landschappen staken vrijwilligers de handen uit de mouwen. Zorgden vroeger de boeren voor dit soort onderhoudswerkzaamheden, tegenwoordig is dit vooral het werk van vrijwilligers. De vrijwilligers hebben onder andere gesnoeid, gezaagd, gehooid, poelen geschoond en wilgen geknot. Ze zijn onmisbaar voor het behoud en beheer van het Nederlandse landschap. Landshapsbeheer Nederland zet zich in om deze betrokken bewoners te ondersteunen. Met gereedschap, deskundig advies en veilige werkomstandigheden. De Natuurwerkdag is een mooie dag om jong en oud in aanraking te brengen met landschap dichtbij huis. Steeds meer burgerinitiatieven deden dit jaar als locatie mee. Daarnaast waren door heel het land verscheidene Statenleden, burgemeesters, en wethouders van de partij. Ook minister Jeroen Dijselbloem van Financiën werkte mee aan het behoud van zijn woonomgevig: “Iedereen kan wat voor zijn leefomgeving doen,” benadrukte hij. Samen met zo’n 60 à 70 andere vrijwilligers maakte hij vier grafheuvels en een heideveldje vrij van begroeiing. “Ik vind het leuk om buiten bezig te zijn en de handen uit de mouwen te steken,” alsdus Dijselbloem. “Het is goed om ons landschap en onze natuur ook op deze manier steun te geven.”


I JAARVERSLAG 2014 Minister Jeroen Dijselbloem op de Natuurwerkdag

24

SAMENWERKEN Samenwerken is samen dóen. Dat uitgangspunt is de oorsprong van De12Landschappen, al bijna vijfentwintig jaar het samenwerkingsverband voor de twaalf provinciale Landschappen. We faciliteren, behartigen belangen en dragen bij aan kennisuitwisseling tussen de Landschappen. Zo kunnen we samen de landelijke positie van natuurbescherming op provinciaal niveau versterken.

Samenwerken is samen dóen. Daarom werken we als Landschappen ook actief samen met andere terreinbeheerders en met sponsors en overheden, zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau. In de landelijke lobby zijn we verenigd in de Groene 11, zodat we – door samensmelting van al onze geluiden – één sterke stem laten klinken in de richting van de landelijke politiek. We zitten aan tafel bij het Rijk en ook het IPO is een belangrijke gesprekspartner, zeker sinds de decentralisatie van het natuur- en landschapsbeleid. Bovendien acteren we – afhankelijk van thema’s en vraagstukken – in wisselende verbanden samen met collega’s als Landschapsbeheer Nederland, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en organisaties als LTO of ANWB (om maar een paar voorbeelden te noemen).

Landschappen samen met De Friesland Zorgverzekeraar. Andere partners op landelijk niveau zijn o.a. Nationale Postcode Loterij, Rabobank, Van der Valk, Marsh, Picturepack en RTL Nederland. Dit verslagjaar lichten we twee partnerships uit: • Nationale Postcode Loterij • De Friesland Zorgverzekeraar

Samen is meer De Nationale Postcode Loterij – de grootste goede doelen loterij van Nederland – bestond in 2014 maar liefst 25 jaar. Om dit jubileum te vieren, is een activiteitenprogramma samengesteld voor alle ruim 500 loterijmedewerkers die actief zijn binnen de goede doelen. De12Landschappen heeft binnen dit programma vier onderdelen aangeboden, in samenwerking met de provinciale Landschappen in Brabant, Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland. Met een steeds verder terugtredende overheid is samenwerking met de Postcode Loterij voor De12Landschappen meer dan waardevol. Al sinds 1996 ontvangt onze stichting jaarlijks een aanzien

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken

Samenwerken is samen dóen. Ook als maatschappij. Voor natuur en landschap wordt dat vaker mede mogelijk gemaakt door het bedrijfsleven. Steeds meer bedrijven zien dat investeren in een duurzame toekomst winst is voor iedereen. De provinciale Landschappen werken binnen hun eigen regio’s actief samen met het lokale bedrijfsleven aan een gezonde groene omgeving. De12Landschappen gaat op haar beurt op zoek naar landelijke partners voor een groter schaalniveau. Zo werken inmiddels negen

Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014 Greendeal: beterinhetgroen.nl

25

Wandelaars in de Maasduinen

lijke bijdrage, die wordt verdeeld onder de twaalf provinciale Landschappen voor het uitvoeren van bijzondere projecten. De Landschappen zijn zeer verguld met het substantiële bedrag dat zij ontvangen, omdat het hen in staat stelt om natuur en landschap in Nederland veilig te stellen. Daarnaast biedt de samenwerking met de Postcode Loterij een geweldig platform om Nederland kennis te laten nemen van het werk van alle goede doelen, dus ook het werk van de Landschappen. Projecten worden onder de aandacht gebracht in tv-programma’s, advertenties, internet, sociale media en andere publicaties. Vanzelfsprekend zetten de Landschappen ook hun eigen communicatiemiddelen in om de vruchten van deze samenwerking onder de aandacht te brengen bij het brede publiek. Ter illustratie twee voorbeelden, van een reeds bestaand project en een nieuwe activiteit die beide dankzij ondersteuning van de Postcode Loterij mogelijk werden gemaakt in 2014: • Het Kustlaboratorium van het Zeeuws Landschap werd in 2009 benoemd tot Droomproject. De uitvoering liep in 2014 helaas een vertraging op door verwachte problemen rondom de afwatering. Om die reden is besloten op zoek te gaan naar een nieuwe locatie. Het doel is te aan te tonen dat kustveiligheid, duurzame en rendabele aquacultuur en een mooi landschap prima samengaan.

stichting konden ideeën en ervaringen uitwisselen, maar bovenal konden ze inspiratie opdoen voor het educatieve gebruik van clips uit de Collectie Nederlandse Natuurbeelden. Bij de presentaties kwamen – naast o.a. het populaire lespakket ‘De nieuwe wildernis in de klas’ – ook het praktisch toepassen van natuurbeelden van De12Landschappen aan de orde. Groene zorg In navolging van het verzekeringscollectief Groen en fit, heeft de samenwerking met De Friesland Zorgverzekeraar zich verder uitgebreid. De verzekeraar beschouwt buiten bewegen in het groen als een belangrijk speerpunt in preventie en de provinciale Landschappen hebben hiervoor natuurlijk alle faciliteiten in huis. Samen met De Friesland en Mediquest is daarom in 2014 het platform Beterinhetgroen.nl opgezet, met als doel zoveel mogelijk mensen gezond in beweging te krijgen in een groene omgeving. Het initiatief is een Greendeal vanuit de ministeries EZ en VWS en het platform wordt in 2015 verder uitgewerkt. De12Landschappen participeert o.a. door ondersteuning bij de landelijke communicatie.

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering

• De door de Postcode Loterij mogelijk gemaakte Stichting Natuurbeelden organiseerde in november 2014 een inspiratiedag over ‘Leren met natuurbeelden’ bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Natuurfilmers, bestuurders en medewerkers van natuurorganisaties binnen de


I JAARVERSLAG 2014

26

Distelvlinder

COMMUNICATIE & PUBLICITEIT Vanzelfsprekend heeft de afdeling Communicatie van De12Landschappen in 2014 veel tijd en energie gestoken in het nieuwe samenwerkingsverband met Landschapsbeheer Nederland, dat – als voorloper op de fusie – heeft geleid tot het ontstaan van LandschappenNL. Aan alle benodigde communicatiemiddelen is hard gewerkt, van logo en website tot persberichten. Daarnaast ging het reguliere communicatiewerk gewoon door, zoals het coördineren van publicaties in vakbladen en andere media en het actief onderhouden van websites en social media.

Twee onderdelen vroegen in 2014 bijzonder aandacht: • Green-Kids • Inhetlandschap.nl Green-Kids Jong geleerd is oud gedaan, daarom besteden wij veel aandacht aan de nieuwe generaties. Green-Kids is daar een aansprekend voorbeeld van. Met dit enthousiaste tv-programma laten we jeugd op de basisschool zien hoe mooi en bijzonder de natuur is. Met als doel hen te stimuleren om buiten op verkenningstocht te gaan. Het programma wordt gemaakt door RTL Nederland in samenwerking met De12Landschappen. Presentatoren Patrick Martens en Lodewijk Hoekstra gingen in 2014 weer het hele land door om samen met ‘green-kids’ en de bos wachters van de provinciale Landschappen een groen onderwerp uit te diepen. Zo kwamen bijvoorbeeld de Europese rivierkreeften van het Geldersch Landschap en Kasteelen voorbij. Ook de adders in het Hijkerveld van het Drentse Landschap waren op televisie te bewonderen. De12Landschappen heeft in totaal 12 tv-uitzendingen (mede)

verzorgd, om zo de natuur dichterbij de jeugd te brengen. Daarnaast hebben wij een website gevuld met informatie over de excursies van de Landschappen en de Green-Kids jeugdclubs. Inhoudsopgave

Inhetlandschap.nl Om als provinciale Landschappen gezamenlijk te laten zien welke prachtige gebieden zij het publiek te bieden hebben, is de website Inhetlandschap.nl sinds enkele jaren online. De site is in 2014 flink doorontwikkeld, zodat er naast het aanbod van vakantie woningen en recreatieve mogelijkheden ook locaties op vermeld staan voor vergaderingen, feesten en trouwpartijen. Bovendien worden alle nieuwe producten, diensten en activiteiten van de provinciale Landschappen op de site vermeld. Via campagnes op sociale media wijst De12Landschappen het Nederlandse publiek op deze website en dat heeft in 2014 weer geleid tot goede bezoekersaantallen.

r u tu a n e d gt n re b s d i K en re G rbij en neemt kinderen dichte mee naar buiten


I JAARVERSLAG 2014

27

ONDERNEMERSCHAP Natuur, landschap en erfgoed zijn waardevol maatschappelijk bezit en geven kleur aan onze nationale en lokale identiteit. Het is dan ook meer dan legitiem om publieke middelen in te zetten voor instand houding, beheer en ontwikkeling van dit bezit. Helaas redden we het niet met het geld dat de overheid beschikbaar stelt, daarom onderzoekt De12Landschappen – net als andere natuurbeheerders – de mogelijkheden van aanvullende financiële dragers.

De12Landschappen zoekt vooral oplossingsrichtingen waarbij de primaire natuur(beheer)doelen volop in het vizier blijven. Het is immers ook al veel langer bekend dat het combineren van functies (het meekoppelen van of door natuurwaarden) significante meerwaarde heeft. Alleen kwamen de financiële

voordelen daarvan tot nu toe zelden ten goede aan de natuurbeheerders en dus natuur en landschap. Voor de De12Landschappen reden om ook in 2014 weer aan de slag te gaan met het vinden van nieuwe arrangementen en verdienmodellen. Krachten bundeling van de provinciale Landschappen blijkt

daarbij een voordeel. Bovendien pakt het voor natuur en landschap gunstig uit als we op diverse domeinen samenwerken met andere landelijke (groene) partners. Naast de gangbare vormen van samenwerking gaf De12Landschappen in 2014 vervolg aan het ondernemerschap met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten door de lancering van Buitenleven Vakanties. Andere initiatieven waren de uitrol van het fondsenwervingsinitiatief Goed Afronden (dat helaas nog niet goed van de grond is gekomen), de lancering van het crowdfundingsplatform Voor Natuur en de eerste stappen op weg naar de Natuurcadeaukaart. Overige ambities – zoals samenwerken bij de afzet van biomassa en natuurvlees – staan nog op de agenda. Wat betreft ondernemerschap lichten we de volgende ontwikkelingen nader toe in dit jaarverslag: • Product- en dienstontwikkeling • Buitenleven Vakanties Product- en dienstontwikkeling voor natuur en landschap Natuur- en landschapsorganisaties begeven zich steeds meer op het vlak van ondernemerschap en innovatie. Het ministerie van EZ neemt in de Natuurvisie (2014) al een voorschot op een natuursector die verder kijkt dan alleen natuurbescherming. Het is zaak om verschillende functionaliteiten binnen het bestaande werk te combineren, zoals het


I JAARVERSLAG 2014 Erfgoedlogies Keuterij ‘t Haantje

28

Zuid Holland

Inhoudsopgave

realiseren van wandelpaden en natuurontwikkeling bij de aanleg van een nevengeul voor waterberging. Daarnaast is het de moeite waard om de financiering van natuur te ondersteunen door het ontwikkelen van passende producten en diensten, waarvan twee voorbeelden: Crowdfundingsplatform Het InnovatieNetwerk heeft samen met De12Landschappen en Douw&Koren een crowdfunding platform opgezet dat specifiek is bedoeld voor natuurgerelateerde initiatieven. In 2014 is succesvol proefgedraaid met zeven projecten. Naast het vergaren van financiële middelen, blijken het vinden van draagvlak in de samenleving en het aanhaken van interessante projectpartners belangrijke troeven van dit platform. Het wordt daarom in 2015 verder ontwikkeld, waarbij naast het InnovatieNetwerk ook IVN en mogelijk het Groenfonds aanhaken.

Natuurcadeaukaart Het ontwikkelen van een Natuurcadeaukaart heeft De12Landschappen in 2014 eveneens met het InnovatieNetwerk opgepakt. Deze giftcard is te besteden aan bijvoorbeeld natuuractiviteiten, verblijf in een vakantiewoning of als donatie aan een project. In het verslagjaar is een businessplan gemaakt en De12Landschappen is in 2015 nauw betrokken bij de eerste uitwerkingsfase. Buitenleven Vakanties Unieke vakantie-ervaringen in een natuurrijke en soms ook historische omgeving: dat brengt Buiten leven Vakanties door een gevarieerd aanbod van luxe vakantiewoningen op prachtige locaties in heel Nederland. De bemiddeling van deze woningen is per december 2014 online gestart, binnen een samenwerkingsverband van initiator Staatsbos beheer met De12Landschappen en Natuurmonu-

menten. De website van Buitenleven Vakanties biedt het aanbod overzichtelijk aan. Het Drentse Landschap is namens de provinciale Landschappen de eerste die vakantiehuisjes binnen het nieuwe concept aanbiedt; de andere Landschappen volgen stapsgewijs. De toetreding vraagt soms enige tijd, omdat de woningen van Buitenleven Vakanties allemaal een unieke, verzorgde en luxe uitstraling hebben en daar worden de huizen waar nodig op aangepast. De vakantiewoningen van de provinciale Landschappen zijn nu nog te vinden via www.inhetlandschap.nl, waarop ook de recreatieve mogelijkheden in de gebieden worden belicht.

I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen

Pilot ‘crowdfunding voor natuur’ succesvol, doorontwikkeling in 2015

II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

29

FACILITERING De werkorganisatie van De12Landschappen is klein en daardoor zeer wendbaar. Dat maakt ons samenwerkingsverband tot een verbindende kracht die met verve staat voor natuur, landschap en erfgoed. Externe factoren – zoals bezuinigingen en de decentralisatie van het natuurbeleid – beïnvloeden onze keuzes voor de toekomst, maar vanzelfsprekend hebben ook alle ontwikkeling en die zich voordoen bij de provinciale Landschappen effect op onze koers.

De boodschap over de waarde van ons landschap gaan we de komende jaren nog sterker naar voren brengen namens de twaalf Landschappen en de Landschapsbeheerorganisaties. Het faciliteren van de onderlinge samenwerking is één van de drie kerntaken van De12Landschappen, waarbij onze

insteek is dat onze rol tot méér dan de som der delen leidt. Wij bieden daarom een platform voor het organiseren en coördineren van overleg, besluit vorming en gezamenlijke projecten. Vanzelfsprekend is de structuur van De12Landschappen afgestemd op deze hoofdtaken.

In dit jaarverslag lichten we enkele kernpunten van onze structuur en taken in 2014 toe: • Bestuur • Directeuren-Rentmeestersoverleg • Kennisuitwisseling • Operationele facilitering • Beheersysteem CMSi • CAO Van bestuurlijke visie tot jaarrekening Vertegenwoordigers van alle provinciale Landschappen vormen samen het bestuur van De12Landschap-


I JAARVERSLAG 2014 Gescheperde schaapskudde, Limburg

30

pen. Het (onbezoldigde) lidmaatschap geldt voor vier jaar, met de mogelijkheid om één keer te verlengen. Een belangrijke statutenwijziging in 2014 maakt het mogelijk dat de zittingsduur van bestuursleden gelijk loopt met het lidmaatschap van het betreffende Landschap. De leden zelf verdelen de rollen en hun gezamenlijke taken zijn: begroting, jaarrekening, jaarverslag, visie- en strategieontwikkeling, vaststellen en bewaken directiestatuut en treasurystatuut en – indien nodig – het benoemen, schorsen of

ontslaan van de directeur (altijd na advisering van het Directeuren-Rentmeestersoverleg). Het bestuur wordt tijdens de structurele vergaderingen op de hoogte gebracht van actuele ontwikke lingen en lopende projecten. Bovendien worden de bestuursleden geïnformeerd door een periodieke nieuwsbrief van de directeur en door kwartaal rapportages. De voorzitter van het bestuur en de directeur van de stichting bereiden samen de agenda’s van de bestuursvergaderingen voor.

De bestuurlijke inspanningen waren in 2014 vooral gericht op de nieuwe samenwerking met Landschapsbeheer Nederland. Aansluitend aan de jaarlijkse ‘tweedaagse’ van het bestuur en de directeuren is een gezamenlijke kick-off voor LandschappenNL georganiseerd, als startpunt van het toewerken naar een daadwerkelijke fusie (per 2016). Naast de structurele samenwerking met Landschapsbeheer en de beoogde fusie, waren andere inhoudelijke aandachtspunten in 2014 vanzelfsprekend de provinciale ontwikkelingen, de politieke actualiteiten en het onderzoek van de Europese Commissie naar de vermeende staatssteun. Daarnaast zijn het jaarverslag en de jaarrekening van 2013 goed gekeurd, evenals het werkplan en de begroting voor 2015. Om uitdrukking te geven aan de samenwerking met Landschapsbeheer is gekozen voor een gezamenlijk werkplan. De begrotingen van beide organisaties zijn nog wel gescheiden, daarom is er nog geen meerjarenbegroting opgesteld. > Lijst bestuurders & plaatsvervangers 2014


DRO: de inhoudelijke basis De inhoudelijke basis van De12Landschappen wordt gevormd door het Directeuren-Rentmeestersoverleg (DRO), tevens de voedingsbodem van de werk organisatie. Het DRO bepaalt de agenda op basis van de beleidsdoelen die het bestuur heeft vastgesteld; beginnend met het bepalen van het jaarlijkse werkplan en eindigend met de inhoudelijke aansturing van de directeur. Het voorzitterschap rouleert elk jaar tussen één van de directeuren van de twaalf Landschappen. Saskia van Dockum van het Utrechts Landschap heeft in juni 2014 het voorzitterschap overgenomen van Marco Glastra van het Groninger Landschap.


I JAARVERSLAG 2014 Nijlgans

31

Ruimoirtschorren, Zeeland

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord

De bijeenkomsten van het DRO worden grondig voorbereid door de werkorganisatie; de agenda’s worden bepaald door de voorzitter van het DRO en de directeur van de stichting. Terugkerende thema’s bij de vijf bijeenkomsten in 2014 waren: de samenwerking met Landschapsbeheer Nederland, de samenwerking met Staatsbosbeheer en Natuur monumenten m.b.t. Buitenleven Vakanties, de staatssteundiscussie, provinciale actualiteiten, de toekomst van het Subsidiestelsel Natuur en Landschap en tot slot certificering. Kennisuitwisseling Om als samenwerkingsverband soepel en effectief te functioneren, is heldere en gestructureerde communicatie een randvoorwaarde. De12Landschappen organiseert daarom jaarlijks bijeenkomsten

voor verschillende aandachtsgebieden (o.a. communicatie & marketing, personeel & organisatie, beheerders en rentmeesters), waarbij de betreffende functionarissen van de twaalf provinciale Landschappen samen komen om kennis en ervaringen te delen. Indien nodig worden dan bovendien (on)gevraagde beleidsadviezen voor het Directeuren-Rentmeestersoverleg geformuleerd. Kennisuitwisseling op het vlak van natuurbeheer stond centraal tijdens de contactdagen van De12Landschappen in oktober 2014, waarbij Het Drentse Landschap gastheer was. Naast de specifieke Landschap-bijeenkomsten participeerde De12Landschappen in 2014 ook weer in landelijke kennisuitwisseling, zoals bij diverse werkgroepen onder de vlag van de Vereniging van Bos- en Natuureigenaren (VBNE). Eén van de

speerpunten van de VBNE is het delen en versterken van de kennis bij terreinbeherende organisaties onder de noemer het Plein van de Kennis. Verder hebben wij voor het Plein van de Beheerpraktijk meegewerkt aan visies en concrete punten, onder meer op het gebied van waterbeheer en waterschappen, gedragscode natuurbeheer, invasieve exoten en gebruik van glysofaat. Landelijke kennisuitwisseling vond ook plaats tijdens de drukbezochte Beheerdersdag, de Streekfondsendag en de Natuurwerkdag. Operationele facilitering De12Landschappen coördineert diverse praktische projecten waarin de provinciale Landschappen participeren, zoals collectieve contracten en andere

Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

32

back-office faciliteiten. De kosten en baten worden over de deelnemers omgeslagen, zodat het samenwerkingsverband kostenneutraal kan opereren en alleen personele inzet levert. Een concreet voorbeeld van interne operationele samenwerking is de Projectgroep Assurantiën (PrAss). De PrAss beheert de verzekeringsportefeuille van de twaalf Landschappen en dat heeft sinds de start in 1996 al veel kosten bespaard. Op basis van een steekproef in 2013 is een Leidraad opgesteld waarmee de Landschappen hun opstallen kunnen controleren. Uit evaluatie in 2014 blijkt het algemene beeld positief: veiligheidszorg is inmiddels onderdeel van het beleid en bovendien geïntegreerd in het dagelijkse beheer. Wel bleek tijdens de evaluatiebezoeken dat er behoefte is aan het delen van ervaringen. De12Landschappen organiseert daarom in maart 2015 een bijeenkomst voor de Leidraadhouders en bouwkundigen. Beheersysteem CMSi Het Conservation Management System international (CMSi) is een beheersysteem voor natuur, landschap, grond, gebouwen, recreatie en cultuurhistorie. De12Landschappen heeft in 2013 een functioneel beheerder CMSi aangenomen om alle vragen en wensen van de deelnemende Landschappen goed te borgen, met als doel het systeem in 2014 volledig in gebruik te nemen. Helaas blijkt de afrondende fase van het onderdeel met vastgoedinformatie zo weerbarstig dat we vertraging hebben opgelopen. Het planningendeel is wel operationeel en zodra het vastgoeddeel volledig is geaccepteerd, wordt het derde en laatste deel opgeleverd: de opslag van waarnemingen van planten en dieren. Het CMSi wordt naar verwachting in 2015 helemaal in gebruik genomen.

De12Landschappen participeert voor de ontwikkeling van het CMSi in een consortium met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en enkele Britse natuurorganisaties. Na afronding kunnen andere organisaties ook op non-profitbasis gebruikmaken van het beheersysteem. CAO In 2014 is een nieuw CAO-akkoord gesloten voor een half jaar, gevolgd door een half jaar verlenging. Begin 2015 worden onderhandelingen gevoerd voor een CAO per 1 januari 2015. Elf van de twaalf provinciale Landschappen participeren in de CAO Bos en Natuur. Deze raamCAO omvat ook het aparte ondernemersdeel ‘De Landschappen’. De totstandkoming van de CAO valt onder regie van de Vereniging Bos- en Natuureigenaren (VBNE), waarin ook Landschapsbeheer participeert. Namens de Landschappen heeft Marco Glastra van Het Groninger Landschap zitting in het sociaal overleg.


I JAARVERSLAG 2014

33

BIJLAGE: ORGANOGRAM PER 31-12-2014 Bestuur De12Landschappen: Leden bestuur/Raad van Toezicht van de twaalf provinciale Landschappen

Directeur Hank Bartelink 1,0 fte

Directeuren: Directeuren van de twaalf provinciale Landschappen (DRO) Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting

Senior Beleidsmedewerker 0,86 fte

Coördinator Bedrijfsvoering 0,86 fte

Hoofd Communicatie en Marketing 0,86 fte

Medewerker communicatie en marketing 0,76 fte

Junior medewerker communicatie en marketing 0,65 fte

Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit

Medewerker financiële administratie 0,54 fte

Secretaresse 0,65fte

Systeem-beheerder 1,0 fte

Helpdesk medewerker 1,0 fte

Ondernemerschap Facilitering

formele lijn inhoudelijke aansturing


I JAARVERSLAG 2014

34

BIJLAGE: SAMENSTELLING BESTUUR DE12LANDSCHAPPEN PER 31-12-2014

Het Groninger Landschap

Algemeen lid

Plaatsvervangend lid

Mw. J.G. Vlietstra Benoemd in 2012, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Groninger Landschap.

Dhr. J.J. Hooft Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Groninger Landschap.

(Neven)functies: Voorzitter Raad van Toezicht Het Groninger Landschap Lid Eerste Kamer der Staten Generaal Waarnemend Burgemeester Haren Lid Raad van Toezicht University Campus Fryslân Lid Raad van Toezicht zorginstelling ZINN Lid Raad van Advies Herinneringscentrum Kamp Westerbork President-Commissaris Afvalsturing Friesland It Fryske Gea

Dhr. mr. A. van der Meer (voorzitter) Benoemd in 2008, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap It Fryske Gea. (Neven)functies: Voorzitter bestuur Vereniging It Fryske Gea Senior rechter A in de rechtbank Nood-Nederland, afdeling privaatrecht Secretaris Vereniging Spavo Secretaris Stichting Munt & Penningenkabinet Secretaris Stichting Spavo Fonds

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting

Mw. prof. dr. J. van der MeerKooistra Benoemd in 2011, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap It Fryske Gea.

Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

35

Het Drentse Landschap

Algemeen lid


Mw. A. Edelenbosch Benoemd in 2008, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Drentse Landschap.

Dhr. P. Bennema Benoemd in 2012, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Drentse Landschap.

(Neven)functies: Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Het Drentse Landschap Voorzitter Raad van Advies Stichting Het Drentse Landschap Voorzitter Technische Commissie Bodem, ministerie I&M Vicevoorzitter van Bestuur Je Maitiendrai Fonds Bestuurslid Drents Jeugd Theater De Reus Bestuurslid Vereniging Dorpsbelangen Gasselternijveenschemond Landschap Overijssel

Mw. W.M.H. Paalman-Vloedgraven Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Landschap Overijssel. (Neven)functies: Lid Raad van Toezicht Overijssels Landschap/Landschap Overijssel Senior accountmanager ReggeStroom, Coöperatie Duurzame Energie Hellendoorn Lid Kerngroep Monumentendag gemeente Hellendoorn Coördinator jaarlijkse tentoonstelling De Smidse Gastdocent ROC van Twente Secretaris/penningmeester Stichting Vrienden van Molen de Hoop Hellendoorn Voorzitter Stichting Kinderboerderij Hellendoorn-Nijverdal i.o. Zelfstandig adviseur (‘t Overwater Advies)

Het Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen

Dhr. mr. H.J.E. Bruins Slot Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Geldersch Landschap. (Neven)functies: Voorzitter Raad van Toezicht Geldersch Landschap & Kasteelen Voorzitter Raad van Toezicht KWF Kankerbestrijding Voorzitter Raad van Commissarissen ’s Heeren Loo Vice-voorzitter vereniging Aegon Voorzitter Raad van Commissarissen Rabobank Apeldoorn e.o.

Dhr. M. Knol Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Landschap Overijssel. Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie

Dhr. drs. A. Welgraven Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Geldersch Landschap.


I JAARVERSLAG 2014

36

Het Flevolandschap

Algemeen lid


Dhr. drs. H. Dijksma Benoemd in 2010, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Flevo-landschap.

Dhr. dr. ir. D. Ekkel Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Flevo-landschap.

(Neven)functies: Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Het Flevo-landschap Adviseur en toezichthouder publiek/private samenwerking en corporate governance; Vice Chairman Board of the Supervisory Council of the Foundation Wetlands International Treasurer Association Wetlands International Vicevoorzitter Prins Bernhard Cultuurfonds Flevoland Lid Raad van Toezicht Omroep Flevoland Vicevoorzitter Raad van Commissarissen Medrie, Lid Raad van Commissarissen Afvalzorg NV en lid Audit commissie; Voorzitter Raad van Toezicht Regiocollege Zaanstreek en Waterland Lid Raad van Commissarissen Beheer Flevoland Participaties BV Lid Raad van Toezicht OMALA (Ontwikkelingsmaatschappij Almere Lelystad Airport) Penningmeester Stichting RDIJ-Award Penningmeester Corrosia! Expo en Theater de Roestbak Vicevoorzitter VVD Kamercentrale Flevoland Lid comité van aanbeveling La Mascotte, opera- en operettevereniging Emmeloord Lid comité van aanbeveling Almeers Jeugd en Symfonie Orkest Het Utrechts Landschap

Dhr. drs. M. Kortbeek Benoemd in 2013, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Utrechts Landschap. (Neven)functies: Voorzitter bestuur Utrechts Landschap Voorzitter bestuur Kasteel Loenersloot Voorzitter bestuur De Utrechtse Molens Bestuurslid van het Pensioenfonds Metaal en Techniek Voorzitter van de Raad van Commissarissen van PGA Nederland NV Lid van Raad van Toezicht Stichting Natuurbeelden

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord

Dhr. B. Verfuhrden Benoemd in 2014, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Utrechts Landschap.

Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

37

Landschap NoordHolland

Algemeen lid


Dhr. jhr. mr. M.H. Reuchlin Benoemd in 2012, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Landschap Noord-Holland.

Dhr. E.C. Bouwmeester Benoemd in 2012, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Landschap Noord-Holland.

(Neven)functies: Lid Raad van Toezicht Stichting Landschap Noord-Holland Voorzitter v.h. bestuur van stichting Novum Penningmeester van het bestuur van de Landsteiner Stichting voor Bloedtransfusie-research (LSBR) Lid bestuur stichting Ammodo Penningmeester van het bestuur van de Stichting Grote Kerk Naarden Lid bestuur van de Stichting Artisfonds Lid bestuur Stichting Lehman Brothers Treasury Co. Commissaris Veris Investments B.V. Het Zuid-Hollands Landschap

Dhr. prof. dr. A. van der Zande Benoemd in 2011, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Het Zuid-Hollands Landschap. (Neven)functies: Voorzitter bestuur Stichting Het Zuid-Hollands Landschap Directeur-generaal Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Lid Curatorium Leerstoel Agrarisch Natuurbeheer Bestuurslid Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) Bestuurslid Stichting Veenweiden Innovatiecentrum (VIC) Zegveld Bestuurslid Economic Board Utrecht (EBU)

Het Zeeuwse Landschap

Dhr. drs. D.J. van der Zaag Benoemd in 2010, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Zeeuwse Landschap. (Neven)functies: Voorzitter Raad van toezicht van Het Zeeuwse Landschap Voorzitter natuurmuseum Terra Maris Voorzitter van hospice Het Clarahofje Voorzitter Raad van Toezicht Allevo Lid Maatschappelijke Raad van Advies zorginstelling Philadelphia Voorzitter Blaaubeenfonds Voorzitter Stichting Cadant

Dhr. G. Labouchere Benoemd in 2011, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Het ZuidHollands Landschap.


Dhr. ir. W.H. van der Hoofd Benoemd in 2008, termijn loopt gelijk aan lidmaatschap Rvt Het Zeeuwse Landschap.


I JAARVERSLAG 2014

38

Het Brabants Landschap

Algemeen lid


Dhr. drs. E. van Dijk Benoemd in 2010, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Brabants Landschap.

mw. drs. J.L.M. Baartmans-van den Boogaard Benoemd in 2010, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Brabants Landschap.

(Neven)functies Voorzitter Hoofdbestuur Stichting Het Noordbrabants Landschap Wethouder Gemeente Alphen-Chaam Penningmeester Stichting Natuurmuseum Brabant, Tilburg Voorzitter Raad van Advies Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Breda Vice-voorzitter Provinciale Raad Gezondheid Voorzitter Provinciale Taskforce Natuur & Economie Het Limburgs Landschap

Mw. M.H.Ph. Gresnigt-Raemaekers (penningmeester) Benoemd in 2006, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Het Limburgs Landschap. (Neven)functies: Voorzitter bestuur Stichting Het Limburgs Landschap Lid Bestuur CDA Limburg Voorzitter CDA Weert Voorzitter Stichting Schans en Kapel Voorzitter Stichting Samen Zorgen Huis Bestuurslid Stichting Robur Lid Raad van Toezicht Cubiss Next

Mw. drs. J.M.C. Driessen Benoemd in 2009, termijn loopt gelijk aan bestuurslidmaatschap Het Limburgs Landschap. Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie

De12Landschappen

Dhr. dr. ir. H.H. Bartelink (directeur De12Landschappen)

Natuurbeheer Landschap en erfgoed

Nevenfuncties: Directeur Landschapsbeheer Nederland Bestuurslid (voorzitter) Koninklijke Nederlandse Bosbouwvereniging (KNBV) Bestuurslid (voorzitter) Stichting Natuurbeelden Bestuurslid Stichting Flora- & faunawetexamens Bestuurslid Stichting Vakblad Natuur, Bos, Landschap Lid van de Raad van Beheer voor het Kroondomein Lid van de Commissie van Adviseurs voor Staatsdomein Het Loo/ Paleispark Het Loo Bestuurslid Platform Landschap Bestuurslid Vereniging van Bos- en Natuurterrein Eigenaren (VBNE) Lid van de Werkveld Adviescommissie van opleiding Bos- & Natuurbeheer, Larenstein Lid werkveldcommissie Bos- en Natuurbeheer Wageningen Universiteit Lid Examencommissie Cursus Kennis en Beheer Reeën, stichting Jachtopleidingen NL Plaatsvervangend bestuurslid Bosschap (Bosschap is per 01-01-2015 opgeheven) Plaatsvervangend bestuurslid Nederlandse Vereniging van Boseigenaren

Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

39

BIJLAGE: VERANTWOORDINGSVERKLARING 2014 STICHTING UNIE VAN PROVINCIALE LANDSCHAPPEN

Het bestuur van de Stichting Unie van Provinciale Landschappen (De12Landschappen) onderschrijft de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen en handelt overeenkomstig. In deze verantwoordingsverklaring legt het bestuur verantwoording af over drie algemeen geldende principes: 1. Onderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren 2. Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen 3. Optimaliseer de omgang met derden

1. Onderscheid toezicht, besturen en uitvoeren Bestuur De12Landschappen als samenwerkingsverband van de twaalf provinciale Landschappen is een stichting met een bestuur, een directie en het directeuren-rentmeestersoverleg. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers uit de besturen (dan wel raad van toezicht) van elk van de twaalf Landschappen (bij voorkeur de voorzitter). Elk provinciaal Landschap wijst 1 bestuurslid (en 1 plaatsvervanger) aan, die vervolgens worden benoemd in het bestuur van De12Landschappen. De bestuursleden verdelen zelf de rollen van voorzitter, vice-voorzitter, secretaris en penningmeester. Het bestuurslidmaatschap loopt gelijk aan het bestuurslidmaatschap van de te

vertegenwoordigende organisatie.In de bijlage is een lijst opgenomen van bestuurders en plaatsvervangers per 31 december 2013, inclusief zittingstermijn en (neven)functies. Het bestuur vervult de algemene bestuurstaak van het samenwerkingsverband. Belangrijke taken van het bestuur zijn verder het vaststellen van de visie- en strategieontwikkeling, het vaststellen van begroting, jaarrekening en jaarverslag en het vaststellen/bewaken van het directiestatuut en het treasury statuut. Het bestuur mandateert de directeur van het samenwerkingsverband op een aantal terreinen. Een taak van het bestuur omvat derhalve ook het toezicht houden op het door de directeur gevoerde beleid en, indien aan de orde, de benoeming/schorsing/ontslag van de directeur (na vooraf ingewonnen advies van het Directeuren Rentmeesters overleg). Het bestuur is onbezoldigd. Het bestuur legt door middel van het vastgestelde, door de directie opgemaakte jaarverslag en jaarrekening, verantwoording af aan de provinciale Landschappen, de fondsen en de subsidieverstrekkers. Het functioneren van het bestuur wordt periodiek geëvalueerd. Dit gebeurt deels in een bestuursvergadering (korte versie) en deels uitgebreid in een apart hiervoor belegde bijeenkomst.

Met het oog op de gewenste optimale scheiding van toezicht houden, besturen en uitvoeren, is de huidige bestuursstructuur tegen het licht gehouden. Gezien de gesprekken over de mogelijke samenvoeging met Landschapsbeheer Nederland in de nabije toekomst, zijn de uitkomsten van dit proces even geparkeerd. De evaluatieresultaten zullen een rol spelen bij de vormgeving van de governancestructuur in de nieuwe situatie. Inhoudsopgave

Directeuren Rentmeesters overleg Een belangrijke rol is weggelegd voor het directeuren-rentmeestersoverleg (DRO). Dit overleg wordt gevormd door de directeuren van alle twaalf provinciale Landschappen inclusief de directeur van de werkorganisatie. Het DRO vormt de inhoudelijke basis van De12Landschappen en de voedingsbodem voor de werkorganisatie. Het DRO werkt binnen de door het bestuur vastgestelde kaders, op basis van grondige voorbereiding door de werkorganisatie onder leiding van de directeur van de stichting, de beleidsdoelen uit en stelt het jaarlijkse werkplan vast. Het DRO stuurt de directeur van de werkorganisatie, binnen de genoemde, door het bestuur gestelde kaders, inhoudelijk aan.


I JAARVERSLAG 2014

40

Het DRO wordt voorgezeten door één van de directeuren van de twaalf Landschappen. Dit voorzitterschap rouleert elk jaar. De agendacommissie, bestaande uit de voorzitter van het bestuur, de voorzitter van het DRO en de directeur van de stichting, bereidt de agenda’s voor van de bestuursvergadering, het DRO en de jaarlijkse gezamenlijke vergadering. Werkorganisatie Het functioneren van de werkorganisatie wordt door de directeur geëvalueerd en beoordeeld. Het functioneren van de directeur wordt geëvalueerd en beoordeeld door de voorzitter en vice-voorzitter van het bestuur, na consultatie van het DRO.

2. Effectiviteit en efficiency van bestedingen De12Landschappen streeft naar een efficiënte en doelmatige besteding van de middelen voor de doelstellingen ‘Zichtbaar zijn en beïnvloeden, ‘Relatiebeheer en Fondsenwerving ten behoeve van de twaalf Landschappen’ en ‘Faciliteren en verbinden’. Zoveel mogelijk activiteiten van de organisatie zijn direct hierop gericht. Er zijn echter ook activiteiten van bestuur en werkorganisatie die voorwaardenscheppend zijn voor een goede taakvervulling ten behoeve van de doelstellingen. Door het vaststellen van het meerjarenbeleidplan en meerjarenbegroting en de daaruit voortvloeiende jaarplannen en begrotingen geeft het bestuur richting aan de doelstellingen van De12Landschappen. In het meerjarenbeleidplan staan richtinggevende doelstellingen geformuleerd. In de jaarlijkse werkplannen worden per doelstelling activiteiten

geformuleerd. Deze worden verdeeld binnen de werkorganisatie. Tijdens het beleidsoverleg en in individuele gesprekken wordt de voortgang besproken. Het monitoren en evalueren van de uitvoering van processen en activiteiten vindt plaats door een kritische beoordeling van de voortgangsrapportages en het jaarverslag door het DRO en het bestuur. De directeur volgt en evalueert de uitvoering van activiteiten en processen met behulp van de beoordelingscyclus, de periodieke werkoverleggen met medewerkers en voortgangsbesprekingen in het beleidsoverleg. De financiële interne processen worden door middel van een managementrapportage volgens een van tevoren opgesteld schema gevolgd en bewaakt. Verbeterpunten worden eveneens in het beleidsoverleg besproken.

3. Samenwerking en communicatie Samenwerking intern Het samenwerkingsverband verleent de faciliteiten tot samenwerking van de provinciale Landschappen. Dat varieert van het namens de twaalf Landschappen organiseren en inkopen van BackOffice faciliteiten, tot het organiseren van inhoudelijke overleggen van de diverse bestuurders, directeuren, communicatie hoofden, beleidsmakers, beheerders van de provinciale Landschappen. En het bewerkstelligen van het tot stand komen van gemeenschappelijke visies en standpunten, die vervolgens landelijk en regionaal uitgedragen kunnen worden. Samenwerking extern Op het gebied van de beleidsbepaling en -beïnvloeding van natuur en landschap zijn landelijk vele

spelers actief, waarbij met name de overheid en de diverse natuur- en milieuorganisaties te onderscheiden zijn. De12Landschappen trekt in veel dossiers strategisch op met Natuurmonumenten, Landschapsbeheer Nederland en Staatsbosbeheer. Ook werkt het samenwerkingsverband veel samen met de Unie van Bosgroepen, Vogelbescherming en in mindere mate met de Stichting Natuur en Milieu, de Federatie Particulier Grondbezit en de Waddenvereniging. De12Landschappen zoekt in haar taakuitoefening zoveel mogelijk samenwerking met de (semi-) overheid, die de kaders voor het (uitvoering)beleid op het gebied van natuur en milieu bepaalt. Het betreft dan met name het IPO, het ministerie van EZ en het ministerie van Infrastructuur & Milieu. Inhoudsopgave

In het kader van de fondsenverwerving onderhoudt De12Landschappen als beneficiënt een belangrijk partnerschap met de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast trekt het samenwerkingsverband samen op met de Rabobank bij het opzetten van streekfondsen.

I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer

Communicatie De12Landschappen communiceert zoveel mogelijk in dialoogvorm met de diverse groepen betrokkenen. Voor de reguliere communicatie met interne doelgroepen zijn er het blad Ieders Landschap en interne nieuwsbrieven. Externe communicatie gebeurt door middel van een jaarverslag, de website, persberichten, tweets en deelname in diverse overlegorganen en samenwerkingsverbanden. Het communicatiebeleid van de stichting is er op gericht een optimale relatie te onderhouden met interne en externe betrokkenen en gericht met hen te communiceren over actuele onderwerpen.

Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

41

BIJLAGE: OVERZICHT HECTAREN EN BEGUNSTIGERS Legenda Ha (in bezit en beheer) 2015 Ha (in bezit en beheer) 2014 Beschermers/Donateurs 2015 Beschermers/Donateurs 2014 (betalende beschermers + vrijw)

Totaal 110.954 110.547 308.446 309.392

It Fryske Gea 20.479 20.465 31.675 32.400

Landschap Noord-Holland 4.239 4.454 44.361 44.780

PER 1-1-2015

Het Zuid-Hollands Landschap 4.522 4.489 49.022 51.252 Het Zeeuwse Landschap 9.607 9.584 10.654 10.641

Het Groninger Landschap 8.131 8.123 15.482 15.853

Het Flevolandschap 5.717 5.713 12.148 12.601

Utrechts Landschap 5.653 5.585 22.863 23.200

Het Drentse Landschap 8.505 8.399 15.702 16.339 Landschap Overijssel 5.632 5.540 14.447 11.518

Geldersch Landschap en Kasteelen 12.022 12.009 42.684 41.702

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 Voorwoord Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer Landschap en erfgoed

Het Brabants Landschap 17.880 17.755 31.396 31.113

Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit Ondernemerschap Facilitering

Het Limburgs Landschap 8.567 8.431 18.012 17.993


I JAARVERSLAG 2014

42

BIJLAGE: BEGROTING 2015 Baten en Lasten Kerntaken

2015

Totaal Baten Kerntaken • Nationale Postcode Loterij • Rente opbrengsten • Overige baten • Bijdrage provinciale Landschappen

11.935.250

Totaal Lasten Kerntaken Lasten interne organisatie • Organisatie • Personeel

11.935.250 607.250

Lasten Doelstellingen Zichtbaar zijn en beïnvloeden • Politieke en bestuurlijke zichtbaarheid • Europa & internationaal • Externe communicatie

Baten en Lasten Extra activiteiten

2015

Totaal Baten Extra activiteiten 156.000 Totaal Lasten Extra activiteiten 156.000 Zichtbaar zijn en beïnvloeden 93.000 Relatiebeheer en Fondsenwerving pm Faciliteren & verbinden: dossiers 33.000 Actualiteiten 30.000 Resultaat Extra activiteiten Bijdrage per provinciaal Landschap aan Extra activiteiten

0 -13.000 Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014

Baten en lasten Extra activiteiten – deelname facultatief

Voorwoord

34.500 Totaal Baten Totaal Lasten

315.325 315.325

Bestuursverslag Samenvatting Organisatie Natuurbeheer

Relatiebeheer en Fondsenwerving • Doorbetaling fondsenwerving Nationale Postcode Loterij • Communicatie • Relatiebeheer

11.276.500

Landschap en erfgoed Burgerparticipatie Samenwerken Communicatie & publiciteit

Faciliteren & verbinden: dossiers • Operationele facilitering overleg • Strategie & beleid • Kennisuitwisseling & themadagen • Interne communicatie

17.000

Resultaat Kerntaken Bijdrage per provinciaal Landschap aan kerntaken

0 -55.271

Ondernemerschap Facilitering Bijlagen II JAARREKENING 2014 III OVERIGE GEGEVENS

I JAARVERSLAG 2014

43

II JAARREKENING 2014 Financieel verslag over de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014 van de Stichting Unie van provinciale Landschappen “De12Landschappen”. Opbouw van het financiële verslag: Het verslag bestaat uit de volgende onderdelen:

Jaarverslag 45 Doelstelling 45 Baten 45 Lasten 45 Ontwikkeling resultaat 45 Financiële positie 46 Activa 46 Passiva 46 Werkkapitaal 46 Jaarrekening 47 Balans per 31 december 2014 47 Staat van Baten en Lasten 48 Model C: Toelichting Lastenverdeling 49 Kasstroomoverzicht 50 Grondslagen 51 Toelichting op de balans 53 Toelichting Baten 59 Toelichting lasten besteed aan doelstellingen 62 Overige toelichtingen en ondertekening van de jaarrekening 67 Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat Resultaatbestemming 2014 Voorstel resultaatsbestemming 2014

68 68 68 68 68

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

II JAARREKENING 2014

44

JAARVERSLAG Zoals blijkt uit de staat van baten en lasten bedraagt het resultaat 2014 € 26.152,positief. Teneinde inzicht te geven in tot stand koming van het resultaat uit de reguliere bedrijfsvoering over 2014 volgt hierna een overzicht gebaseerd op de staat van baten en lasten 2014 met ter vergelijking de begroting over 2014 en de staat van baten en lasten over 2013. Opbrengsten en kosten zijn hierbij uitgedrukt in euro’s van de betreffende rubriek. Doelstelling Voor het uitvoeren van de statutaire doelstelling, zijn de volgende drie subdoelstellingen gedefinieerd: Doelstelling 1 – Zichtbaar zijn en beïnvloeden Doelstelling 2 – Relatiebeheer en Fondsenwerving ten behoeve van de twaalf Landschappen Doelstelling 3 - Faciliteren en verbinden Baten Baten uit acties van derden (NPL) Resultaat spaarrekeningen

Diversen Bijdragen Landschappen Totaal beschikbaar voor de doelstellingen:

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans

Lasten Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

11.250.000

11.250.000

11.250.106

Zichtbaar zijn en beïnvloeden Relatiebeheer en fondsenwerving

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

333.222

312.460

312.366

24.202

24.000

33.658

11.307.173

11.313.080

11.311.035

563.531

467.000

581.026

Faciliteren en verbinden

590.473

531.440

617.621

727.500

727.500

719.496

Beheer en administratie

308.213

311.520

319.737

12.565.233

12.468.500

12.584.180

12.539.082

12.468.500

12.650.760

26.152

–

23.420

Totaal beschikbaar voor de doelstellingen: RESULTAAT (positief)

Het jaar 2014 was vanuit het oogpunt van de baten vrijwel vergelijkbaar met 2013. We zien dat de dalende trend heeft doorgezet: de subsidies zijn ten einde gelopen en de rentebaten lopen terug. Met een gelijkblijvend werkpakket betekent dit, dat waar mogelijk is bezuinigd op de kosten en daarnaast naar aanvullende financieringsbronnen is gezocht.

Ontwikkeling resultaat

Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

Jaar € 2012 25.085 2013 23.420 2014 26.152


45

Financiële positie Samenvatting van de balans per 31 december 2014 met de overeenkomstige cijfers per 31 december 2013: Activa 31-12-14

31-12-13

Vaste activa

1.250

1.527

Vorderingen

238.520

148.166

Liquide middelen

1.285.692

1.204.484

1.525.462

1.354.177

31-12-14

31-12-13

Reserves

1.163.911

1.137.760

361.550

216.417

1.525.462

1.354.177

Totaal

Passiva

Kortlopende schulden Totaal

Vorderingen Liquide middelen

AF: kortlopende schulden Totaal

I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014

Werkkapitaal

Inhoudsopgave

31-12-14

31-12-13

Mutatie

238.520

148.166

90.354

1.285.692

1.204.484

81.208

361.550

216.417

-145.133

1.162.662

1.136.233

26.429

Op basis van dit overzicht kan een opstelling worden gegeven van het werkkapitaal. Onder werkkapitaal wordt verstaan het geheel van vlottende activa verminderd met de kortlopende schulden. Het werkkapitaal kan ook als volgt worden berekend:

Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

31-12-14

31-12-13

Totaal langlopend vermogen

1.163.911

1.137.760

-1.250

-1.527

1.162.662

1.136.233

AF: vaste activa Totaal

Na een sterke daling in de afgelopen jaren als gevolg van het teruglopen van subsidies, is het werkkapitaal vrijwel gelijk gebleven. II JAARREKENING 2014

46

JAARREKENING Balans per 31 december 2014 (na verwerking van het voorstel bestemming resultaat) Activa

Passiva 31-12-2014

31-12-2013

Materiële vaste activa

0

1.527

Financiële vaste activa

1.250

0

Subtotaal

1.250

1.527

- continuϊteitsreserve

Liquide middelen

238.520

148.166

31-12-2013

860.840

828.374

241.331

246.118

61.740

61.740

0

1.528

1.163.911

1.137.760

- bestemmingsreserve PrAss

Vorderingen en overlopende activa

31-12-2014

Reserves

Klinkenbergh - overige reserves

1.285.692

1.204.484

Subtotaal

1.524.212

1.374.085

- reserve financiering activa

Totaal

1.525.462

1.354.177

Subtotaal

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans

Voorzieningen Voorzieningen verlieslatend contract Subtotaal

Baten en Lasten 34.500

0

Lastenverdeling

34.500

0

Kasstroomoverzicht Grondslagen

Kortlopende schulden Crediteuren Nog te betalen bedragen Subtotaal Totaal

Toelichting op de balans 147.012

73.390

Toelichting Baten

180.038

143.027

Toelichting Lasten

361.550

216.417

Overige toelichtingen

1.525.462

1.354.177

III OVERIGE GEGEVENS

II JAARREKENING JAARVERSLAG 2013 2014

47

Staat van Baten en Lasten Baten Baten uit gezamenlijke fondsenwerving Baten uit acties van derden (NPL)

Subsidies overheden Resultaat spaarrekeningen Extra activiteiten en overige baten kerntaken Bijdragen Landschappen Totaal Baten

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

–

–

–

11.250.000

11.250.000

11.250.000

24.202

24.000

33.658

563.531

467.000

467.000

0

0

727.500

727.500

719.496

12.565.233

12.468.500

12.584.180

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

333.222

312.460

312.367

11.307.173

11.313.080

11.311.035

590.473

531.440

617.621

12.230.869

12.156.980

12.241.023

Lasten Besteed aan doelstellingen Zichtbaar zijn en beïnvloeden Relatiebeheer en fondsenwerving Faciliteren en verbinden Subtotaal

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling

Kosten Werving Baten Niet van toepassing op De12Landschappen

Kasstroomoverzicht –

–

–

Grondslagen Toelichting op de balans

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Subtotaal Totaal Lasten RESULTAAT

Toelichting Baten 308.213

311.520

319.737

308.213

311.520

319.737


12.539.082

–

12.650.760


26.152

–

23.420

Toelichting Lasten


48

Model C: Toelichting Lastenverdeling Doelstellingen Bestemming

Zichtbaar zijn

Projecten in het kader van de doelstellingen Projecten Extra activiteiten Reis/verblijf/opleidingskosten

Realisatie 2014

Relatiebeheer

*

Faciliteren

Beheer en administratie

Totaal Lasten

Begroting 2014 Totaal Lasten

Realisatie 2013 Totaal Lasten

31%

7%

26%

36%

29.118

11.272.304

16.462

–

11.317.884

11.325.500

11.327.373

126.266

138

314.913

–

441.317

294.500

424.625

8.617

1.774

6.589

8.364

25.344

27.500

22.455

Huisvestingskosten

–

–

–

28.428

28.428

22.000

18.845

Bureau- en algemene kosten

–

–

–

59.784

59.784

80.000

74.288

Afschrijving en rentekosten

–

–

–

191

191

0

315

Organisatiekosten

–

–

–

33.701

33.701

30.000

38.249

Personeelskosten

165.672

34.109

126.690

160.799

487.269

516.500

508.200

Personeelskosten NeLIS/NMLan/CMSi Ontvangen ziektekosten/vergoedingen personeel Inhuur personeel Overige (samenvoeging LBN) Totaal

–

–

130.100

–

130.100

172.500

162.522

-24.658

-5.077

-18.856

-23.933

-72.523

–

-43.344

9.148

–

–

22.379

31.527

–

27.224

19.060

3.924

14.575

18.500

56.059

–

–

333.222

11.307.173

590.473

308.213

12.539.082

12.468.500

12.650.760

* “Werving baten” Hier horen 3 kolommen te staan; kolom 1: Eigen fondsenwerving, kolom 2 Beleggingen, 3 Verkoop goederen. Deze zijn niet van toepassing op De12Landschappen.

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht

2014

2013

Doelbestedingspercentage van de baten Bestedingen aan de doelstellingen / totale baten:

97.34%

97.27%

Doelbestedingspercentage van de lasten Bestedingen aan de doelstellingen / totale lasten

97.54%

97.45%

Fondsenwervingspercentage Kosten eigen fondsenwerving / baten eigen fondsenwerving Percentage beheer en administratie Kosten beheer en administratie / totale lasten

n.v.t.**

n.v.t.**

Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

2,5%

2,8%

** De12Landschappen is geen fondsenwervende instelling, maar kansspelbegunstigde. De stichting doet geen beroep op de publieke offervaardigheid en heeft dus geen kosten, noch baten uit eigen fondsenwerving.


49

Kasstroomoverzicht 2014

2013

1.204.848

1.121.207

Resultaat voor rente

1.758

-10.554

Rentebaten (-lasten)

24.393

33.973

Beginsaldo liquide middelen

Kasstroom uit operationele activiteiten

Buitengewone baten Resultaat Afschrijvingen Mutaties werkkapitaal Mutaties voorzieningen Subtotaal

0

–

26.152

23.420

1.527

1.678

53.530

58.179

0

–

81.208

83.277

Inhoudsopgave

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa

0

0


Desinvesteringen in materiële vaste activa

0

0

Subtotaal

0

0

Balans Baten en Lasten Lastenverdeling

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Aflossingen langlopende schulden

0

0

Subtotaal

0

0

81.208

83.277

1.285.692

1.204.848

Totaal mutatie liquide middelen Eindsaldo liquide middelen

Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS


50

Grondslagen Algemeen Doelstelling Voor het uitvoeren van de statutaire doelstelling, zijn de volgende drie subdoelstellingen gedefinieerd: Doelstelling 1 – Zichtbaar zijn en beïnvloeden Doelstelling 2 – Relatiebeheer en Fondsenwerving ten behoeve van de twaalf Landschappen Doelstelling 3 - Faciliteren en verbinden Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Utrecht, onder nummer 41183891. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Als houder van het Keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is de jaarrekening opgesteld en ingericht conform de Richtlijn Jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Daarbij is onderscheid gemaakt naar de drie gedefinieerde doelstellingen.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa Aanschaffingen en investeringen in inventaris, computers en installaties die nodig zijn voor de exploitatie, staan in dienst van de doelstellingen. De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. De stichting bezit geen terreinen of gebouwen. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordelingen van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Voorzieningen De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de

nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting nodzakelijk zijn om de betreffende verplichtingen af te wikkelen. Schulden Onder schulden wordt verstaan de per balansdatum bestaande en vaststaande verplichtingen van De12Landschappen die gewoonlijk door betaling worden afgewikkeld.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Baten uit acties van derden De toegezegde bijdragen uit nationale loterijen, puzzelacties van bladen e.d. en/of andere fondsenwervende instellingen worden verantwoord onder deze categorie. Hierbij is te denken aan gelden van de Nationale Postcode Loterij, maar ook aan gelden van aangesloten organisaties. Subsidies overheden en anderen Onder deze categorie worden toegezegde subsidies van overheden, bedrijven en instellingen verantwoord. Onder subsidies zijn te verstaan bijdragen, die door de verstrekker afhankelijk zijn gesteld van de uitvoeringskosten van een project. Resultaat spaarrekeningen Onder deze categorie wordt het resultaat van de rente-opbrengsten van de liquide middelen verantwoord.


Overige baten en lasten Onder overige baten en lasten worden de bijdragen van de provinciale Landschappen verantwoord. Het gaat hier om de algemene bijdrage (voor elk Landschap hetzelfde) en de bijdragen aan verschil-


51

lende projecten zoals aan NeLIS, de Topografische kaarten etc. Belastingen De stichting is niet vennootschapsbelastingplichtig en gedeeltelijk btw-plichtig.

Kostentoerekening Elk personeelslid behoort tot één van de eerdergenoemde subdoelstellingen (1 t/m 3) of beheer en administratie. De personeelskosten worden zo toegerekend aan de subdoelstellingen. De volgende kostensoorten worden als volgt nader verdeeld over de bestedingscategorieën:

Kostensoort Toerekening Bestuur Directie Algemeen secretariaat ICT Financiële administratie Personeelskosten Huisvesting Kantoor en organisatie kosten Reis-/verblijf-/opleidingskosten

100% 50% 30% 15% 5% 100% 100% 100% naar rato 100% 100% naar rato

aan doelstelling 3 Faciliteren aan beheer en administratie aan doelstelling 1 Zichtbaar zijn aan doelstelling 3 Faciliteren aan doelstelling 2 Relatiebeheer aan beheer en administratie aan beheer en administratie aan beheer en administratie aan beheer en administratie aan beheer en administratie

Bij de verdeling is uitgegaan van de volgende verdeling van fte’s: Personeel toegerekend aan: Doelstelling 1 Zichtbaar zijn 2,39 Doelstelling 2 Relatiebeheer 0,48 Doelstelling 3 Faciliteren 1,32* Beheer en administratie 2,21 Totaal 6,72

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.


*Daarnaast wordt separaat nog 2,80 fte aan deze doelstelling (3) berekend, die worden ingezet voor NeLIS/NMLAN/CMSi.


52

Toelichting op de balans Activa Materiële vaste activa Het verloop van deze post in 2014 is als volgt:

2014

2013

Stand per 1 januari

1.528

3.205

0

0

1.528

3.205

0

0

1.528

1.678

Investeringen Subtotaal Desinvesteringen Afschrijvingen Overige waardeverminderingen en terugnemingen daarvan

0

0

Stand per 31 december

0

1.527

Het verloop van de MVA per categorie

Inventaris

Overige materiële vaste activa

Inhoudsopgave

Totaal


Het verloop van deze post in 2014 is als volgt: Stand per 1 januari 2014

Balans 0

1.527

1.527

Baten en Lasten

- Investeringen

0

0

0

Subtotaal

0

1.527

1.527

- Afschrijvingen

0

1.527

1.527

- Overige waardeverminderingen

–

–

–

Stand per 31 december 2014

0

0

0

Cumulatieve aanschaffingswaarde

4.580

4.363

8.943


Cumulatieve afschrijvingen


Desinvesteringen

Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen

4.580

2.836

7.416

Overige waardeverminderingen per 31 december 2014

0

1.527

1.527

Stand per 31 december 2014

0

0

0

Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten


53

Investeringen worden in drie of vijf jaar afgeschreven, afhankelijk van de economische levensduur van de bedrijfsmiddelen. De12Landschappen heeft geen grond of terreinen, bedrijfsgebouwen en vervoermiddelen in eigendom. Financiële vaste activa 31-12-2014 Deelnemingen

31-12-2013

1.250

0

Totaal

1.250

0

Het verloop van de FVA in 2014 is als volgt

2014

Stand per 1 januari 2014 Kapitaalstorting Resultaat deelneming Stand per 31 december

0 1.250 0 1.528

Inhoudsopgave

In november heeft De12Landschappen samen met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten Buitenleven vakanties B.V. opgericht. De12Landschappen participeert, evenals Natuurmonumenten met 25 aandelen; Staatsbosbeheer heeft de overige 50. Vorderingen en overlopende activa Debiteuren Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen Nominaal per balansdatum

I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling

31-12-2014

31-12-2013

209.632

138.569

27.772

339

1.116

9.290

238.520

148.166

Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen

De grootste vorderingen zijn ontstaan door de einde kwartaal doorbelasting van diverse projecten aan de afzonderlijke Landschappen. De post debiteuren wordt dan ook grotendeels gevormd door provinciale Landschappen. De ervaring leert dat deze vorderingen in het eerste kwartaal van het nieuwe jaar worden betaald. Voorzieningen dubieuze debiteuren zijn ook dit jaar niet nodig geacht. De post Nog te ontvangen bedragen is vrijwel geheel de nog te ontvangen rente over 2014.



54

Liquide middelen 31-12-2014

31-12-2013

0

6.476

52

52

Rabobank PrAss 645

219.851

235.321

Rabobank PrAss 528

11.884

1.279

Rabobank 367

81.972

42.507

Kruisposten Kas

Rabobank 259 Totaal

971.932

918.849

1.285.692

1.204.484

De liquide middelen betreffen rentedragende, vrij opneembare tegoeden bij banken. De stichting heeft geen beschikking over een kredietfaciliteit in rekening-courant.

Passiva Reserves en fondsen Continuïteitsreserve De continuïteitsreserve is opgenomen om de risico’s op korte termijn af te dekken. Volgens de VFI-richtlijn “Reserves Goede doelen” kan hiervoor een reserve worden aangehouden van maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Het bestuur van De12Landschappen heeft het maximum op 1,0 maal gezet (dd maart 2013). Onder kosten van de werkorganisatie wordt verstaan: kosten eigen personeel, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten en kosten voor bestuur en DRO. Ultimo 2014 bedraagt de continuïteitsreserve 99 % van de kosten van de werkorganisatie (kerntaken) en het vaste personeel uit de extra activiteiten.

Stand per 1 januari Toename resultaat bestemming

Afneming resultaat bestemming Stand per 31 december

I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans

Continuïteitsreserve Het verloop van deze post is als volgt:

Inhoudsopgave

2014

2013

828.374

823.273

32.466

5.101

860.840

828.374

0

0

860.840

828.374

Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS


55

Bestemmingsreserves: Bestemmingsreserve onderhoudsfonds PrAss: De Projectgroep Assurantiën (PrAss) heeft alle verzekeringen van de twaalf Landschappen ondergebracht in een collectieve polis. Jaarlijks storten de twaalf Landschappen een percentage van de premie in de Bestemmingsreserve PrAss. Deze reserve wordt onder andere aangewend om de coördinator van de projectgroep te betalen en om steekproefsgewijs taxaties te (laten) doen van verzekerde objecten en het apparaat te onderhouden. Gezien de bestemming is de reserve gemaximeerd op 250.000. Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Toename resultaat bestemming


2014

2013

246.118

226.121

26.187

19.997

272.305

246.118

30.975

0

241.331

246.118

Inhoudsopgave

Bestemmingsreserve Klinkenberghfonds: De doelstelling van dit fonds was natuurbeheerders uit Midden- en Oost Europa in de gelegenheid te stellen om opleidingen te volgen of deel te nemen aan conferenties en symposia, om op deze wijze uitwisseling van kennis tussen terreinbeheerders te bevorderen. Op aanvraag kan een bijdrage worden verleend voor deelname- en reis- en verblijfskosten. Er zijn in 2014 geen uitkeringen gedaan. Wel heeft het bestuur besloten (december 2014) om de doelstelling van dit fonds in de toekomst te herzien. In 2015 zal de eerste Klinkenberghprijs uit dit fonds worden betaald. Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Toename


I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans

2014

2013

61.740

61.740

0

0


61.740

61.740


0

0

61.740

61.740

Toelichting Baten Toelichting Lasten


56

Reserve Financiering activa Onder deze post is dat deel van de reserves en fondsen opgenomen dat niet zonder meer kan worden besteed omdat daarmee activa voor de bedrijfsvoering zijn gefinancierd. Het verloop van deze post is als volgt:

2014

2013

Stand per 1 januari

1.528

3.206

0

0

Subtotaal

1.528

3.206

Afneming

1.528

1.678

0

1.528

2014

2013

0

0

Toevoeging boekjaar

34.500

0

Onttrekking boekjaar

0

0

I JAARVERSLAG 2014

34.500

0


Toename


Voorziening verlieslatende contracten Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari


Deze voorziening is opgenomen vanwege de looptijd van het huurcontract van Landschapsbeheer Nederland. Vanaf 1 juli 2014 deelt De 12Landschappen samen met hen de huis vestingskosten. De huur van het kantoor van LBN is opgezegd maar loopt nog tot eind 2016.

Inhoudsopgave

Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen

Kortlopende schulden

Toelichting op de balans Toelichting Baten

Leveranciers en handelskredieten 31-12-2014 Crediteuren Totaal

31-12-2013

147.012

73.390

147.012

73.390

Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

De post crediteuren bestaat deels uit een aantal kleine posten, en deels uit een aantal grote. De grootste wordt gevormd door een projectbijdrage aan GBNL/CMSi. Een aantal andere grote posten zijn o.a. voor betaling van ICT-kosten (migratie), organisatieonderzoek, pensioenen en ziektekosten.


57

Overige schulden en overlopende passiva 31-12-2014

31-12-2013

6.307

19.950

75.586

19.950

Belastingen en premies Vooruit ontvangen bedragen Overlopende passiva Totaal

132.646

101.199

180.038

142.688

De overlopende passiva bestaan voor een groot deel (75%) uit nog te betalen bedragen. De te betalen bedragen zijn bij het opstellen van de jaarrekening reeds allemaal betaald. Daarnaast wordt deze post o.a. gevormd door te betalen vakantiegelden en vakantieuren van voorgaande jaren. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Er is geen sprake van niet in de balans opgenomen activa. Wel is er sprake van niet in de balans opgenomen verplichtingen, dit zijn: Inhoudsopgave Huurovereenkomst kantoorgebouw (looptijd tot sept. 2019)

€ 112.000

Lease auto (looptijd tot jan. 2017)

€ 33.000

Lease overeenkomst kopieermachine (looptijd tot medio 2017)

€ 24.000

I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS


58

Toelichting Baten Baten Kerntaken Fondsenwerving Nationale Postcode Loterij (vaste bijdrage) Nationale Postcode Loterij diversen Beschikbaar uit fondsenwerving

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

11.250.000

11.250.000

11.250.000

0 11.250.000

0 11.250.000

11.250.000

De12Landschappen mocht ook in 2014 weer € 11,25 miljoen in ontvangst nemen om gelijkelijk te verdelen onder de twaalf Landschappen. Resultaat spaarrekeningen Rente opbrengsten

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

24.202

24.000

33.658

Het resultaat spaarrekeningen bestaat volledig uit rente-inkomsten van de liquide middelen.

Bijdragen provinciale Landschappen

Balans

Realisatie 20134

Begroting 2014

Realisatie 2013

727.500

727.500

719.496

Jaarlijks ontvangt De12Landschappen van de twaalf Landschappen een vooraf vastgestelde bijdrage voor de realisatie van haar kerntaken.

Overige

Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans

Overige baten


Bijdragen van de twaalf Landschappen t.a.v. kerntaken

Inhoudsopgave

Toelichting Baten Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

14.478

–

6.353

De overige baten bestaan uit veel kleine posten, waaronder ontvangen vacatiegelden en andere vergoedingen kantoor & huisvesting.


TOTAAL Baten kerntaken Totaal

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

12.016.180

12.001.500

12.009.507


59

Baten Extra activiteiten Subsidies overheden en anderen

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

IPO Project certificering

0

pm

10.653

Totaal

0

0

10.653

Vanaf 2012 is De12Landschappen aanspreekpunt voor het IPO om de provinciale Landschappen te (laten) certificeren. Bijdragen van de twaalf Landschappen t.a.v. extra activiteiten Bijdragen provinciale Landschappen

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

140.460

140.500

104.004

Naast het bedrag voor de kerntaken, dragen de twaalf Landschappen bij aan de realisatie van de extra activiteiten van De12Landschappen.

I JAARVERSLAG 2014

Overige baten

Inhoudsopgave

II JAARREKENING 2014 Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

26.187

pm

28.657

878

pm

0

7.000

pm

12.000

Kasstroomoverzicht

DROreis 2014 (bestuur 2013)

18.516

pm

4.158

Toelichting op de balans

NeLIS

47.314

pm

84.214

NMLAN

154.960

175.000

161.799

Toelichting Lasten

GBNL

136.036

75.000

149.629


7.079

8.000

7.146


Projectgroep Assurantiën bijdragen Doorbelasting bijdrage diverse projecten Legaat (tbv provinciale Landschappen) Eén op één doorbelastingen

Verhuiskaart (Cendris) Topografische kaarten (Kadaster) Wia Excedent (Achmea) Beeldbank Bijdrage VBNE Totaal

Balans Baten en Lasten Lastenverdeling

Grondslagen

380

3.000

2.770

10.065

9.000

8.343

177

1.500

1.300

0

55.000

nvt

408.592

326.500

460.016

Toelichting Baten


60

De twaalf Landschappen betalen jaarlijks een percentage van de verzekeringspremie voor de gebouwen ten behoeve van de Projectgroep Assurantiën (zie ook bestemmingsreserve PrAss op pagina 56). De overige baten worden voornamelijk gevormd door één op één doorbelaste kosten van projecten waaraan Landschappen facultatief aan kunnen deelnemen. De bijdrage aan de VBNE liep in het verslagjaar nog via het Bosschap. In 2015 zal dit wel via D12L lopen. TOTAAL Baten extra activiteiten Totaal

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

549.053

467.000

574.673

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

12.565.233

12.468.500

12.584.180

TOTAAL Baten alle activiteiten Totaal



61

Toelichting lasten besteed aan doelstellingen Doelstelling Zichtbaar zijn en beïnvloeden

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

17.295

17.500

12.903

Projecten in het kader van de doelstelling Politieke / bestuurlijke zichtbaarheid Europa en internationaal Marketing en communicatie

83

2.000

7.133

11.740

15.000

10.751

Extra projecten in het kader van de doelstelling Natuurbeleid

0

pm

6.540

58

3.000

0

0

pm

1.241

50.820

50.000

50.000

9.505

10.000

11.493

0

0

1.410

I JAARVERSLAG 2014

Actualiteiten

65.883

30.000

45.206


Personeelskosten

165.672

175.610

158.054

8.617

9.350

7.635

-24.658

pm

0

Lastenverdeling

9.148

pm

0

Kasstroomoverzicht

19.060

pm

0

Landschap & cultureel erfgoed Politieke en bestuurlijke zichtbaarheid en lobby Externe communicatie & lobby: Externe communicatie (RTV) Publiciteit en onderzoek Financiering van het Landschap

Reis- verblijf en opleidingskosten Teruggave ziektekosten/doorbelastingen Inhuur personeel Overige (samenvoeging LBN) Totaal

333.222

312.460

312.366

Inhoudsopgave

Balans Baten en Lasten

Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten

De projecten binnen de doelstelling Zichtbaar zijn en beïnvloeden, zijn grotendeels conform begroting gerealiseerd.


De kosten voor kerntaken worden gevormd door een bijdrage aan ‘De Groene 11’ -een gezamenlijke lobby-inspanning van groene organisaties-, deelnemersbijdragen aan Eurosite en IUCN en kosten voor communicatieuitingen.


62

De extra projecten in het kader van de doelstelling zijn ook conform begroting. De enige post die niet pm was begroot behelst kosten voor een project op het gebied van landschap en cultureel erfgoed. Dit behelsde uiteindelijk alleen personele inzet. Voor de post Externe communicatie is afgesproken dat deze wordt aangewend voor de realisatie van een gezamenlijke televisieproductie samen met RTL en Praxis. Meer hierover staat beschreven in het jaarverslag. De post publiciteit en onderzoek omvat kosten naar naamsbekendheidonderzoek en advertenties. De actualiteiten zijn hoger uitgevallen dan begroot. Dit jaar zijn dit kosten die gemaakt zijn voor deelname aan de Nationale databank Flora & Fauna (NDFF), kosten voor de gezamenlijke exploitatie van vakantiehuisjes, deelname aan Green deal en opstartkosten voor de VBNE. Daarnaast zijn kosten gemaakt in verband met de samenvoeging met Landschaps beheer Nederland. Deze kosten zijn naar rato verdeeld over de doelstellingen. Doelstelling Relatiebeheer en fondsenwerving

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

11.250.000

11.250.000

11.250.000

22.305

25.000

26.923

Projecten in het kader van de doelstelling Nationale Postcode Loterij (doorbetaling vaste bijdrage) Communicatieplan Extra projecten in het kader van de doelstelling Relatiebeheer prospects Personeelskosten


138

0

0

34.109

32.541

Reis-, verblijf- en opleidingskosten

1.774

1.572

Teruggave ziektekosten/doorbelastingen

-5.077

Overige (samenvoeging LBN)

3.924

Totaal

Inhoudsopgave

11.307.173

pm

0

11.275.000

11.311.035

Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten

Begroot is de doorbetaling aan de twaalf Landschappen van de vaste bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. Het geld dat wij ontvangen van de Loterij wordt in gelijke delen doorbetaald aan de twaalf Landschappen. Het is mogelijk daarnaast per jaar een bijdrage voor speciale projecten te krijgen. Helaas is het ingediende voorstel niet gehonoreerd.


Het communicatieplan behelst de jaarlijkse tegenprestatie voor de Nationale Postcode Loterij. Dit geld is gebruikt voor diverse communicatiezaken ten behoeve van de relatie met de Postcode Loterij. De totale kosten vallen binnen de begroting van deze doelstelling.


63

Doelstelling Faciliteren en verbinden

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

16.462

15.000

19.355

0

1.000

307

30.975

pm

8.720

Themadagen

4.000

7.500

141

Doorbetaling legaat

7.000

pm

12.000

28.512

40.000

31.221

47.314

pm

84.214

NMLAN* (incl. personeel)

154.960

175.000

161.799

GBNL/CMSi* (incl. personeel)

136.036

75.000

149.443

7.079

8.000

7.146

380

3.000

2.770

10.065

9.000

8.343

177

1.500

1.301

DROreis 2013*

18.516

pm

4.158

Bijdrage VBNE

0

55.000

0

126.690

134.290

120.865

6.589

7.150

5.838

-18.8560

pm

0

Projecten in het kader van de doelstelling Operationele facilitering D12L Interne communicatie Extra projecten in het kader van de doelstelling Projectgroep Assurantien (PrAss)* Projectgroep PrAss, lasten 2014

Juridische ondersteuning Eén op één doorbelaste kosten NeLIS*

Verhuiskaart (Cendris)* Topografische kaarten (Kadaster)* Wia Excedent (Achmea)* Beeldbank*

Personeelskosten Reis-, verblijf- en opleidingskosten Teruggave ziektekosten/doorbelastingen Overige (samenvoeging LBN) Totaal

14.575

pm

590.473

531.440

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten

617.621

* Hier staan inkomsten tegenover

Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

De Projecten van doelstelling Faciliteren en verbinden zijn conform begroting uitgevoerd. Hierover zijn geen bijzonderheden te melden. De extra projecten zijn grotendeels kostenneutraal (zie *). Dit betekent dat kosten worden verdeeld over de aan het betreffende project deelnemende Landschappen. Deze staan weer genoemd bij de opbrengsten: Eén op één doorbelastingen.


64

Het systeem NeLIS zou in 2013 worden afgerond. Door vertraging bij de invoering van CMSi is het systeem nog wel in werking en zullen er ook in 2015 nog wat kosten aan verbonden zijn. Vandaar dat hiervoor in 2014 geen bedrag meer voor was begroot. In 2013 is afscheid genomen van de NeLIS cartograaf. De verwachting was dat CMSi in 2013 volledig operationeel zou zijn. De implementatie heeft wederom vertraging opgelopen. Verwachting is dat het systeem in 2015 draait. In 2013 is een functioneel beheerder aangetrokken om de (5) Landschappen te helpen bij het inrichten van het systeem. Gezien de vertraging is besloten om de vacature, die ontstond na zijn vertrek begin 2014, niet opnieuw in te vullen. Beheer en administratie

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

Uitbesteed werk/tijdelijk personeel

22.379

pm

27.224

Kantoor en algemene kosten

59.784

80.000

74.288

Huisvestingskosten

28.428

22.000

18.845

Organisatiekosten

33.701

30.000

38.249

191

0

315

160.799

170.445

153.406

8.364

9.075

7.410

Teruggave ziektekosten/doorbelastingen

-23.933

pm

0

Overige (samenvoeging LBN)

18.500

pm

308.213

311.520

Afschrijving en rente Personeelskosten Reis-,verblijf- en opleidingskosten

Totaal

319.737

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht

De kosten van beheer en administratie zijn over all zoals begroot. Wel zien we verschillen binnen de diverse posten. Medio 2014 zijn De12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland samen gehuisvest. Hiervoor was een aantal bouwkundige aanpassingen noodzakelijk. Gezien de nieuwe bezetting, het verlopen huurcontract en de verbeterde huisvesting, is per september 2014 een nieuw huurcontract afgesloten dat meer marktconform is. Dit betekent dat de huisvestingskosten hoger zijn dan begroot. Daar tegenover staat dat een aantal kosten binnen de kantoorkosten lager zijn uitgevallen dan begroot. Waardoor uiteindelijk per saldo de totale kosten van beheer en administratie binnen de begroting vallen.

Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS

TOTAAL Lasten alle activiteiten Totaal

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

12.539.082

12.468.500

12.560.752


65

Uitsplitsing Personeelslasten D12L (personeel Kerntaken én extra activiteiten) Bruto lonen

Realisatie 2014

Realisatie 2013

439.633

490.745

Pensioenpremies

52.659

60.358

Sociale lasten

63.220

71.526

Vakantiegeldverplichting

34.874

41.011

Sazas (ziektekostenverz)

17.485

18.099

Reiskosten w-w

17.417

17.260

620

1.027

Onkostenvergoeding diverse Overige personeelskosten

-7.540

7.545

Ontvangen ziekengeld

-14.807

-34.619

Ontvangen vergoedingen personeel

-57.716

-8.715

544.846

644.237

Totaal

Inhoudsopgave

De brutolonen zijn gedaald ten opzichte van 2013. Dit komt door een iets kleinere (gereali seerde) formatie. Verder springen de negatieve overige personeelskosten in het oog. Dit heeft te maken met ontvangen ziekengeld voor projectpersoneel, die ten laste (goede) komen van het project en derhalve niet in de algemene ontvangen ziekengelden worden opgenomen. De ontvangen vergoedingen voor personeel zijn gestegen als gevolg van de afspraak met Landschapsbeheer Nederland om de kosten voor de directie per 1 juli 2014 samen te delen.

I JAARVERSLAG 2014 II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten Lastenverdeling Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten Overige toelichtingen III OVERIGE GEGEVENS


66

Overige toelichtingen en ondertekening van de jaarrekening Beloning bestuurders De leden van het Bestuur van De12Landschappen ontvangen geen bezoldiging. Ook zijn aan de bestuursleden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

Ondertekening van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld door de directie van de stichting. De Bilt, 11 maart 2015,

Bezoldiging directie De werkorganisatie van De12Landschappen wordt geleid door een directeur. Voor de inschaling van directeur en medewerkers, wordt gebruik gemaakt van het in 2008 herziene functiewaarderingssysteem. De12Landschappen neemt deel aan de Raam CAO Bos & Natuur en heeft een eigen ondernemersdeel met de bijbehorende salaristabellen. De directeur is ingeschaald in schaal 12. Het jaarinkomen van de directeur blijft ruim binnen het maximum volgens de VFI Beloningsregeling. Aan de directeur werden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Dienstverband

Dr. ir. H.H. Bartelink, directeur Vaststelling van de jaarrekening De jaarrekening is vastgesteld door het bestuur van de stichting. De Bilt, 25 maart 2015,

Dienstverband

directeur

Aard dienstverband

Onbepaalde tijd

Uren

full time (37)

Periode

2014

Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 2014 2013

Mr A. van der Meer, voorzitter

Bezoldiging Brutoloon

II JAARREKENING 2014 Balans Baten en Lasten

88.407

84.880

7.073

6.790

–

3.697

n.v.t.

n.v.t.

95.367

95.601

11.889

11.879

Belastbare vergoeding/ Bijtelling leaseauto

4.866

4.822


Pensioenlasten werkgever

8.812

9.025


121.047*

121.033

Vakantiegeld Uitbetaling verlofuren (éénmalig) Eindejaarsinkomen/ variabel jaarinkomen

SV lasten werkgever

Totaal bezoldering 2014

Lastenverdeling Kasstroomoverzicht

M. Gresnigt-Raemaekers, penningmeester

Grondslagen Toelichting op de balans Toelichting Baten Toelichting Lasten

*Met ingang van 1 juli 2014 worden de kosten voor de directie gedeeld met Landschapsbeheer Nederland.


67

OVERIGE GEGEVENS Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring. Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat In artikel 18 van statuten van de stichting staan de reglementen met betrekking tot het opstellen van de jaarrekening. Resultaatbestemming 2014 De jaarrekening 2014 is vastgesteld in de vergadering van het bestuur gehouden op 25 maart 2015. Het bestuur heeft de resultaatbestemming vastgelegd conform het daartoe gedane voorstel. Voorstel resultaatsbestemming 2014 Conform Richtlijn RJ650 is door de directie voorgesteld het resultaat voor een groot deel toe te voegen aan de bestemmingsreserves en het restant aan het eigen vermogen, conform onderstaand overzicht.

I Jaarverslag 2014 II JAARREKENING 2013 III OVERIGE GEGEVENS Controleverklaring

Reserves -continuïteitsreserve

Inhoudsopgave

32.466

-bestemmingsreserves PrAss Klinkenbergh -overige reserves Totaal

-4.787 0 -1.528 26.152

Dit voorstel is als zodanig in de jaarrekening verwerkt.


68

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan het bestuur van stichting Unie van Provinciale Landschappen Wij hebben de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening van stichting Unie van Provinciale Landschappen te De Bilt gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie en de penningmeester van de stichting zijn verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende Instellingen”. De directie en de penningmeester zijn tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als zij noodzakelijk achten om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in

overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de stichting gemaakte

schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van stichting Unie van Provinciale Landschappen per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende Instellingen”.

Inhoudsopgave I Jaarverslag 2014 II JAARREKENING 2013 III OVERIGE GEGEVENS Controleverklaring

Deloitte Accountants B.V. Utrecht, 25 maart 2015 Was getekend: drs. S.G. Verrips RA


69

Colofon

De twaalf provinciale Landschappen

De12Landschappen (Stichting Unie van Provinciale Landschappen) is het samenwerkingsverband van de twaalf provinciale Landschappen Uitgave De12Landschappen Postbus 31 3730 AA De Bilt T 030-601 72 05 [email protected] www.de12landschappen.nl Eindredactie Tekstlabel, Leeuwarden Ontwerp en realisatie Vandermeer visuele communicatie, Culemborg Foto verantwoording: Voorpagina: Omke Oudeman Overig: Piet Broekhof, Cees Elzenga, Thijs Glastra, Willem Heijdeman, Henk Heijligers, Het Drentse Landschap, Nathalie Hondius, Chiel Jacobusse, Marijn/IZ Media, dhr. Looijstein, Omke Oudeman, Rob Schouten maart 2015

De12Landschappen is beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij

De12Landschappen beschikt over het CBF-Keurmerk

De12Landschappen heeft de ANBI-status

JAARSTUKKEN 2014

70

JAARSTUKKEN 2014 DE12LANDSCHAPPEN

Recommend Documents