Jaarrekening April 2014

Jaarrekening 2013

April 2014

1 AANBIEDINGSNOTA

1.1 Voorwoord

Geachte lezer, Voor u liggen de jaarstukken van de gemeente Midden-Delfland over het jaar 2013. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag, de jaarrekening en een aantal bijlagen. Met deze stukken legt ons college verantwoording af over het gevoerde beleid en het financiële beheer in het vierde jaar van de collegeperiode 20102014. Het burgerjaarverslag is als bijlage opgenomen. De doelstellingen van het beleid, de daadwerkelijk verrichte activiteiten en geleverde prestaties zijn per programma toegelicht in het jaarverslag (hoofdstuk 2). De financiële weerslag hiervan is te vinden in zowel het jaarverslag als de jaarrekening (hoofdstuk 3). De jaarstukken zijn ook te raadplegen op de website van de gemeente: www.middendelfland.nl Het college van burgemeester en wethouders.

1.2 Inleiding De jaarrekening is de afsluitende rapportage van het beleidsmatig en financieel resultaat over het jaar 2013. Basis voor de uitvoering van de werkzaamheden zijn het collegeprogramma 2010-2014 ‘Kiezen en verbinden’ en de begroting 2013-2016 met het thema ‘Samen werken aan duurzame vernieuwing’. De hoofdlijn van de uitvoering is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: 1. uitvoering van de visies Vitale Dorpen en Midden-Delfland®2025; 2. efficiënte dienstverlening voor de inwoners en ondernemers in Midden-Delfland; 3. een sluitende begroting voor ieder jaar van deze collegeperiode; 4. meer voorwaardenscheppend en minder zelf de uitvoering oppakken bij de uitvoering van beleid (verbindende overheid). 1.2.1 Financieel resultaat Het resultaat van de jaarrekening 2013 v r bestemming is € 1.401.408 positief. Het resultaat na bestemming is € 397.580 positief. Dit bedrag is opgebouwd uit incidentele opbrengsten, terugvorderingen en voordelen. Het voorstel is om dit resultaat na bestemming van € 397.580 toe te voegen aan de algemene reserve. Een uitgebreide toelichting is opgenomen in hoofdstuk 1.3. Op de grondexploitaties is per saldo sprake van een winstneming van € 775.000. Dit bedrag is volgens de gebruikelijke systematiek toegevoegd aan de reserve grondexploitatie. De accountant heeft de jaarstukken gecontroleerd. De controleverklaring is toegevoegd aan dit document. Hierin verklaart de accountant dat de jaarrekening 2013 een getrouw beeld geeft van de omvang en de samenstelling van zowel de baten als de lasten over het jaar 2013. De activa en passiva per 31 december 2013 zijn in overeenstemming met de geldende voorschriften. In de controleverklaring is een positief oordeel opgenomen over de rechtmatigheid van de jaarrekening. 1.2.2 Dienstverlening Het jaar 2013 was het eerste volledige jaar dat gewerkt is in het nieuwe gemeentehuis. Dit jaar is gewerkt op basis van de visie op de gemeentelijke dienstverlening. De invoering van deze visie is al gestart in het oude gemeentehuis. Hoge kwaliteit van dienstverlening is afhankelijk van houding en gedrag van medewerkers in combinatie met de juiste voorzieningen. Voorbeelden zijn het opvangen en doorgeleiden van cliënten, goede spreekkamers en de juiste vergaderfaciliteiten. In 2013 is gericht gestuurd op kwaliteit vanuit de vraag van de inwoner. Voorbeelden zijn aanpassing van openingstijden voor bouw- en woningtoezicht, training op klantgerichtheid, overheveling werkzaamheden naar het klantcontactcentrum (KCC). Dit leidt tot snellere beantwoording van vragen en minder doorverwijzingen. Om het vertrouwen in de overheid te vergroten is kwaliteit belangrijk. De basisadministraties zijn hiervoor een basis. In 2013 heeft de GBA (Gemeentelijke Basisregistratie Personen) audit plaatsgevonden. Op alle drie de onderdelen (proces, privacy en inhoudelijk) is de gemeente geslaagd. Aanvullend is een zelfevaluatie reisdocumenten en rijbewijzen uitgevoerd. Aanbevelingen uit deze evaluatie worden in 2014 in de bedrijfsprocessen verwerkt. Extra aandacht is besteed aan het voorkomen van identiteitsfraude. De medewerkers KCC hebben trainingen gehad op herkenning en adresonderzoek. Adresonderzoeken zijn nodig om vast te stellen of personen daadwerkelijk wonen waar ze staan ingeschreven. Daarnaast worden extra instrumenten gebruikt om de echtheid en de inhoud van brondocumenten vast te stellen. Bij inwoners is het bewustzijn voor de bescherming van persoonsgegevens vergroot door het verstrekken van ID-covers bij aanvragen voor rijbewijzen, paspoorten en identiteitskaarten. 1.2.3 Cittaslow Midden-Delfland is de eerste Cittaslowgemeente van Nederland. Het Nederlandse netwerk bestaat uit de gemeenten Alphen-Chaam, Borger-Odoorn, Heerde, Midden-Delfland en Vaals. In 2013 is gestart met de voorbereiding van de jaarlijkse Assembly, waar Nederland in 2014 gastheer voor is. Iedere Cittaslow-gemeente werkt vanuit zijn eigen kwaliteiten actief aan het uitdragen van de uitgangspunten van de filosofie van Cittaslow. Begin 2013 zijn de nieuwe criteria van het Wetenschappelijke Comité van Cittaslow ontvangen. Als voorbereiding op de eigen gemeentelijke audit zijn de internationale criteria in 2013 vertaald in een vragenlijst die is gebaseerd op de Nederlandse wetgeving en staatsinrichting. Cittaslow is integraal verwerkt in de planning- en controlcyclus. Het is een filosofie op basis waarvan de gemeente werkt aan het behoud van de identiteit van dorpen en de verbetering van de kwaliteit, met specifieke aandacht voor duurzaamheid, leven en landschap. Dit vraagt om bewustwording bij de inwoners. In 2013 is een onderzoek onder het burgerpanel uitgevoerd naar de bekendheid van Cittaslow en het draagvlak voor Cittaslow. Een op de vijf inwoners is goed bekend met Cittaslow. Drie vijfde van de inwoners heeft een globaal beeld waar Cittaslow voor staat. Inwoners vinden de binding van de gemeente met Cittaslow belangrijk: zes op de tien inwoners vindt het belangrijk dat de gemeente haar best doet om te laten zien dat zij de filosofie van Cittaslow ondersteunt.

Onderstaande paragraaf geeft op hoofdlijnen een verslag aan de hand van de zes thema’s uit het collegeprogramma. 1.2.3.1 Midden-Delfland: De groene ruimte Het behouden en versterken van Midden-Delfland als open en groen gebied zijn de belangrijkste opgaven van onze gemeente. Midden-Delfland is het laatste nog open veenweidegebied in dit deel van de Randstad. De uitvoering en het beleid voor behoud en versterking van het landschap zijn gebaseerd op MiddenDelfland®2025. Centraal in deze visie staat het versterken van de positie van de agrariër als belangrijkste hoeder van het landschap. In het IODS-convenant heeft het Rijk een bijdrage van 18,5 miljoen euro toegezegd. Deze middelen zijn bestemd voor het Groenfonds Midden-Delfland, het saneren van verspreid liggend niet duurzaam glas, de pilot Groen ondernemen, gesplitst in de projecten duurzaam boer blijven en het grondinstrument. In 2013 is de aanvraag voor het tweede gedeelte van de Rijksbijdrage ter grootte van 9 miljoen euro voorbereid. Het indienen van deze nieuwe aanvraag is mede mogelijk geworden door het concreter uitwerken van het Grondinstrument. In 2013 is een kavelruilcoördinator aangesteld. Ook is de toolkit voor het Grondinstrument opgesteld. Dit is een uitwerking van de mogelijkheden om de vrijkomende gronden voor de melkveehouderij te behouden. Binnen de Europese regels voor geoorloofde staatssteun zijn voor het programma Duurzaam Boer Blijven stimuleringsmaatregelen vastgesteld. Voor hun inzet binnen de drie Studiegroepen ontvangen de deelnemers een financiële compensatie. Uitbetaling vindt achteraf plaats in 2014. Om een verdere verduurzaming te stimuleren is in 2013 een subsidieregeling voor het plaatsen van zonnepanelen en zonneboilers op agrarische opstallen ingevoerd. In 2013 is gestart met de aanpak van de dioxineproblematiek in de polders Aalkeet-Binnen en AalkeetBuiten. In totaal is 12,5 hectare gesaneerd. Bij de uitvoering van Midden-Delfland®2025 wordt in regionaal verband gewerkt aan de opdracht om te zorgen voor een blijvende bestuurlijke, juridische en financiële verankering. Het landschap van MiddenDelfland is binnen de ontwikkeling van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de Adaptieve Agenda Zuidelijke Randstad 2040 benoemd als een belangrijke bijdrage voor de versterking van het economisch vestigingsklimaat. De gemeenteraad heeft in 2013 de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag vastgesteld. Binnen de gemeenschappelijke regeling bestaat de mogelijkheid voor afstemming tussen gemeenten door het vormen van een zogenaamde ‘landschapstafel’. De Hof van Delfland is regionaal aangewezen als pilot voor de vorming van een juridische entiteit voor een verdergaande vorm van samenwerking binnen het gebied Midden-Delfland. Doelstelling is dat op termijn een ‘Groenautoriteit’ ontstaat, waarbij de ‘landschapstafel’ binnen de metropool tijdelijk benut wordt. 1.2.3.2 Gezond Midden-Delfland Inwoners voelen zich goed, zowel lichamelijk als geestelijk in het open en groene Midden-Delfland. In 2013 is de wettelijk verplichte fusie tussen de GGD Zuid-Holland West en de GGD van de gemeente Den Haag gerealiseerd. De gemeenteraad heeft hiervoor een nieuwe gemeenschappelijke regeling vastgesteld. Voor de Jeugdgezondheidszorg is een stabiele financiële subsidierelatie gecreëerd door het afsluiten van het regionale convenant met de Stichting Jeugdgezondheidszorg. In 2013 is verschillende malen gesproken over de mogelijkheden tot ondersteuning van het initiatief voor het Gezondheidscentrum Maasland. Binnen de regels voor geoorloofde staatssteun is in januari 2014 onder andere een financiële bijdrage van € 200.000,- beschikbaar gesteld. De voorbereidingen op de transities binnen het sociaal domein hebben in 2013 een grote inspanning gevraagd. De Wmo-cliëntenraad en de gemeenteraad zijn hierbij betrokken. Uitgangspunt is de zorg dichtbij de inwoners te organiseren. Deze persoonlijke aanpak wordt in 2014 verder in beleid en praktische uitvoering vertaald op basis van de wettelijke en financiële mogelijkheden voor de gemeente. 1.2.3.3 Wonen voor het leven De dorpen zijn zo ingericht dat jong en oud een leven lang met veel plezier in Midden-Delfland kunnen wonen. In 2013 is binnen de regio de Grote Woontest Haaglanden uitgevoerd. Uit deze enquête blijkt dat de inwoners van Midden-Delfland binnen de regio het meest tevreden zijn over het wonen in hun gemeente. Door 90% van de geënquêteerden is dat aangegeven. Besloten is een pilot met startersleningen voor de locatie Balkengat uit te voeren. Het voorzieningenniveau binnen de drie dorpen is versterkt. Binnen het centrumplan Den Hoorn heeft een eerste besluitvorming plaatsgevonden over een tweede supermarktvoorziening. Ondanks de financiële situatie is binnen diverse grondexploitaties de ontwikkeling door gegaan. Voorbeelden zijn de Maaslandse Poort (ontwikkeling Kistenfabriek en groene herinrichting

vrachtwagenparkeerterrein), start verkoop Balkengat, planvorming Keenenburg V, verkoop Cloosterhof en vrije kavels Koningskroon. De gemeente is voorzien van actuele bestemmingsplannen. In 2013 zijn diverse bestemmingsplannen vastgesteld, zoals ’t Woudt, bestemmingsplannen Gras en Glas en LookWest. Voor de verenigingsaccommodaties in Maasland is een krediet beschikbaar gesteld voor de locaties NTO/Euterpe en de Vredesduif en de IJsvereniging Maasland. In Schipluiden is een krediet beschikbaar gesteld om de locatie ’t Notenschip bij de St. Jozefschool op te knappen en de gebruiksmogelijkheden te vergroten. Deze en andere ontwikkelingen in de gemeente zijn mogelijk door maatschappelijke participatie. De gemeente faciliteert en ondersteunt deze initiatieven. Betrokkenheid van inwoners is vooral aanwezig bij het verenigingsleven en de eigen woonomgeving. Op het terrein van veiligheid is deze betrokkenheid in 2013 onder andere zichtbaar door het starten van buurtpreventie in Schipluiden en Den Hoorn. 1.2.3.4 Midden-Delfland onderneemt Het ondernemerschap leeft. Ondernemers spelen in op het unieke karakter van de dorpen in een open en groen Midden-Delfland. Ondernemers zijn van belang voor de kwaliteit van leven in de dorpen en het buitengebied. De gemeente ondersteunt binnen haar mogelijkheden ontwikkelingen die het ondernemersklimaat versterken. Met diverse ondernemers is gesproken over ideeën die men heeft om de kwaliteit van het landschap te vergroten. Inzet hierbij is vast te stellen op welke wijze de gemeente de initiatieven van ondernemers kan ondersteunen. Doelstelling van de vorming van de metropoolregio Rotterdam - Den Haag is het verbeteren van het economisch vestigingsklimaat. Een versterking van de regionale economie heeft indirect een positief effect voor de lokale economie en werkgelegenheid in MiddenDelfland. De economische situatie heeft effect op de ontwikkeling van bedrijfslocaties. Regionaal zijn afspraken gemaakt door samenwerking binnen de Stichting Businesspark Haaglanden. De gemeente Delft is door betaling van een afkoopsom uit het Bedrijvenschap HarnaschPolder getreden. Reden hiervan is dat de gemeente Delft zich door de economische situatie meer focust op het concept ‘Delft Kennisstad’. Door het van rechtswege beëindigen van de gemeenschappelijke regeling Bedrijvenschap HarnaschPolder moest een nieuwe regeling vastgesteld worden. Deze is vastgesteld, waarbij voor de exploitatie nog besluitvorming moet plaatsvinden over het al of niet handhaven van de woningen aan de Harnaschkade. De melkveehouderij is ondersteund vanuit het project Duurzaam Boer Blijven. Voor de glastuinbouw werkt de gemeente actief samen binnen de Greenport Westland-Oostland. Bij het saneren van verspreid liggend glas is het gelukt om het bedrijf Aquafleur te behouden voor onze gemeente. Bij de provincie is een verzoek voor planologische medewerking ingediend voor bedrijven achter de lintbebouwing aan de Westgaag. 1.2.3.5 Gastvrije dorpen Mensen van buiten Midden-Delfland voelen zich welkom in de dorpen en vermaken zich in MiddenDelfland. Het unieke landschap van Midden-Delfland biedt mogelijkheden voor recreatie en toerisme. Het aantal kleinschalige initiatieven binnen de recreatief toeristische sector breidt zich gestaag uit in het gebied Midden-Delfland. Het gaat dan om lokale producten van hoge kwaliteit, bed- en breakfestlocaties etc. Deze ondernemers kunnen elkaar ontmoeten bij het Kenniscafé van Lentiz Maasland. Bestuurlijk is sprake van diverse ontwikkelingen rondom het Recreatieschap Midden-Delfland. Deze ontwikkelingen zijn het uittreden van het Rijk, een nieuwe schapsvisie op basis van bezuinigingen en het samengaan met een nog op te richten Groenautoriteit. Inhoudelijk is samen met het recreatieschap gewerkt aan het versterken van de recreatieve routestructuren. In 2013 is bij de Levende Buitenplaats het Bezoekerscentrum Midden-Delfland geopend. Dit bezoekerscentrum zorgt voor een verbetering van de informatievoorziening aan recreanten en inwoners. De recreatieve waarden van het gebied zorgen voor een groei van het aantal bezoekers. Deze groei draagt bij aan draagvlak vanuit de omgeving voor het behoud en versterken van het gebied Midden-Delfland. 1.2.3.6 Bewust op weg Het transport van en naar Midden-Delfland is veilig, efficiënt en schoon. Op het terrein van verkeer en vervoer vindt regionale samenwerking plaats binnen het Stadsgewest Haaglanden. Deze samenwerking wordt overgenomen door de Vervoersautoriteit binnen de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Uitgangspunt hierbij is een duurzame vorm van transport en verbindingen tussen de steden en recreatieve groene gebieden. Voor het realiseren van de Hooipolderweg is van het Stadsgewest Haaglanden een subsidie ontvangen van bijna 14 miljoen euro. Op hoofdlijnen heeft besluitvorming plaatsgevonden over deze nieuwe

verbinding die het dorp Den Hoorn moet ontlasten. Met bewoners vindt nog overleg plaats over de exacte inpassing en te treffen maatregelen. Een grote aantasting van het gebied Midden-Delfland is het besluit rondom de Blankenburgverbinding. Tegen dit voornemen zijn door de gemeente, organisaties en inwoners diverse zienswijzen ingediend. Deze reacties hebben niet geleid tot gewijzigde besluitvorming bij het Rijk. Bij de behandeling in de Kamercommissies van de Tweede en Eerste Kamer is nadrukkelijk verzocht niet te kiezen voor de aanleg van de Blankenburgverbinding. Dit heeft niet geleid tot aanpassing van de besluitvorming. 1.2.4 Gerealiseerde bezuinigingen Voor een sluitende begroting zijn in 2013 bezuinigingen oplopend tot € 1.269.955 in 2016 voorgesteld. Deze bezuinigingen komen boven de bezuinigingen van ca. € 2 miljoen uit voorgaande jaren. De bezuinigingen zijn gerealiseerd en als volgt verdeeld: Personeel en organisatie € 250.000 Openbare ruimte € 150.000 Uitvoering kernopgaven € 70.000 Wmo € 117.000 Onderwijs (oplopend tot) € 200.000 Jeugd- en jongerenwerk € 100.000 Subsidie bibliotheken € 50.000 Aanwending reserves € 200.000 Bij de behandeling van de begroting 2013-2016 zijn amendementen en moties aangenomen om de oorspronkelijk voorgestelde bezuinigingen te veranderen. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd bij de personeelskosten en het onderwijs. In 2013 zijn deze amendementen en moties verder uitgewerkt en verwerkt in de vastgestelde begroting 2014-2017. 1.2.5 Samenstelling jaarrekening De jaarstukken 2013 bestaan uit de volgende onderdelen: een voorstel voor bestemming van het jaarrekeningresultaat 2013 is opgenomen in hoofdstuk 1.3; een financiële samenvatting van de jaarrekening 2013, waarbij in financiële zin de aansluiting tussen begroting en jaarrekening en de ontwikkeling van de algemene reserve zijn toegelicht (zie hoofdstuk 1.4). Ook wordt in dit hoofdstuk het jaarrekeningresultaat 2013 nader verklaard; de resultaten per programma, waarin is ingegaan op de drie W-vragen (‘Wat hebben wij bereikt?’, ‘Wat hebben wij daarvoor gedaan?’ en ‘Wat heeft het gekost?’). Ook is een totaaloverzicht per programma opgenomen, een specificatie van de algemene dekkingsmiddelen en de toevoegingen/onttrekkingen aan de reserves; 7 verplichte paragrafen met nadere informatie volgens vastgestelde criteria. Deze paragrafen zijn lokale heffingen, verbonden partijen, grondbeleid, onderhoud kapitaalgoederen, bedrijfsvoering, weerstandsvermogen en financiering; de balans per 31 december 2013 met toelichting. Tevens is ook dit jaar een extra hoofdstuk toegevoegd over de waarderingsgrondslagen. diverse bijlagen, waaronder het Burgerjaarverslag 2013. De programma’s 1 t/m 7 en het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen bevatten een verantwoording op de bereikte resultaten.

1.3 Bestemming resultaat Het resultaat van de jaarrekening 2013 v r bestemming bedraagt € 1.401.408 voordelig. Rekening houdend met de hierna opgenomen posten die overgeboekt worden naar dienstjaar 2014, het restant van de incidentele rijksbijdrage voor het onderzoek en opruimen van explosieven in Den Hoorn en de verdere optimalisering van het gemeentehuis bedraagt het resultaat na bestemming € 397.580 voordelig. Voor een nadere verklaring van dit resultaat wordt verwezen naar hoofdstuk 1.4 en de toelichtingen bij de programma’s (hoofdstuk 2.1). Conform de regelgeving van het BBV is het voordelig resultaat als afzonderlijke post opgenomen onder de passiva op de balans. Het is de bevoegdheid van de raad om aan te geven hoe dit resultaat wordt bestemd. Wij stellen voor om het voordelig jaarrekeningresultaat als volgt te bestemmen: a. Het voordelig jaarrekeningresultaat bevat het restantbudget van projecten die niet (volledig) tot uitvoering zijn gekomen in 2013. Realisatie hiervan vindt in 2014 plaats. Voorgesteld wordt dit restantbudget van de volgende projecten (totaal € 569.168) ten laste te brengen van het resultaat en door te schuiven naar 2014: Onderhoud wegen € 50.000 Groene herinrichting vrachtwagenparkeerplaats Maasland € 200.000 Bouwkundig onderhoud bruggen € 146.091 Sloop Koolekitbrug € 153.477 Aanpassing van de fietsenstalling in Maasland € 72.600 Subsidie aanpassingskosten fietsenstalling in Maasland (€ 60.000) Taxatiekosten opstalverzekering € 7.000 Subtotaal € 569.168 b. Voor onderzoek naar en eventuele ruiming van een ‘blindganger’ in Centrum Den Hoorn was in de begroting 2013 € 655.000 geraamd. Hiervan is 70% (€ 458.500) gecompenseerd vanuit het Gemeentefonds. In het onderzoek is uiteindelijk geen blindganger aangetroffen. De kosten vallen daarom fors lager uit dan geraamd. Voorgesteld wordt om het restant ad € 384.660 te bestemmen ter gedeeltelijke dekking van de kosten Centrumplan Den Hoorn c.

Het nieuwe gemeentehuis is nu ruim een jaar in gebruik. Over het algemeen functioneert het nieuwe gebouw prima. Op enkele punten is een aanpassing noodzakelijk voor een optimaal gebruik. Zo dient het klimaat in het gemeentehuis verbeterd te worden. Ook is het bereik voor het gebruik van mobiele telefonie niet overal voldoende. Van de gebruikers van de raadszaal komt regelmatig de opmerking dat de beamer veel geluid maakt. Voor deze verdere optimalisering van het gemeentehuis wordt voorgesteld een deel van het voordelig saldo 2013 te gebruiken.

d. Het resterende deel van het voordelige jaarrekeningresultaat ad € 397.580 (resultaat na bestemming 2013) toe te voegen aan de algemene reserve. Totaal

€

€

€

384.660

50.000

397.580

€ 1.401.408

1.4 Financiële samenvatting In dit hoofdstuk is de aansluiting gemaakt tussen de programmabegroting 2013 en de mutaties via begrotingswijzigingen die door de raad zijn vastgesteld. Daarnaast zijn alle overige mutaties die voortkomen uit het opstellen van de jaarrekening verwerkt. Al deze wijzigingen hebben uiteindelijk geleid tot een saldo van € 1.401.408 over het jaar 2013. Cijfermatige aansluiting met programmabegroting, begrotingswijzigingen en resultaat Tabel ontwikkeling van het saldo 2013 Omschrijving Totaal saldo baten en lasten (mutaties jaarrekening) Mutaties reserves jaarrekening Jaarrekening incl. beginstand t/m begrotingswijziging 4

Resultaat 2013 in € - 660.160 2.061.568 1.401.408

In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van de algemene reserve in 2013 weergegeven. Omschrijving Stand algemene reserve in € Stand per 1/1/2013 Storting saldo jaarrekening 2012 Overschot dekkingsreserve gemeentehuis Extra dividend Westland Infra Doorschuiven deel budget externe kosten Abtswoude Doorschuiven deel budget planvorming centra Maasland en Schipluiden Storting voorjaarsnota 2013 Amendement kunstgrasvelden uit voorjaarsnota Onderhoud bruggen Aanleg CIF glasvezelnetwerk Sloop Koolekitbrug Informatiepunt levende buitenplaats Inhuur decentralisaties FLO kosten brandweer Storting wachtgeld in voorziening Storting wachtgeld in voorziening GGD Stand algemene reserve 31 december 2013

4.033.226 295.660 707.536 68.000 10.000 50.000 380.183 101.300 - 120.000 - 53.537 - 73.128 - 41.400 - 104.471 - 58.500 - 45.691 -55.000 5.094.478

Met deze stand van de algemene reserve wordt ruimschoots voldaan aan het voornemen uit de samenwerkingsovereenkomst van het college, om de aanwending van de algemene reserve over de periode 2010-2014 per saldo op nul uit te laten komen. De stand van de algemene reserve bij aantreden van het college was € 3.101.485. Er zijn diverse cijfermatige analyses wettelijk voorgeschreven. De eerste analyse verklaart het verschil tussen de werkelijke en de begrote baten en lasten voor 2013. De tweede analyse verklaart het verschil tussen de werkelijke baten en lasten uit 2013 ten opzichte van de werkelijke baten en lasten uit 2012. De derde analyse geeft een verklaring voor de afwijking van de werkelijke kapitaallasten ten opzichte van de begrote kapitaallasten.

1. Analyse resultaat 2013 werkelijkheid versus begroot Hieronder worden de belangrijkste oorzaken die hebben geleid tot een positief resultaat van € 1.401.408 aangegeven (V= voordelig, N= nadelig). Progr. 1:

Midden-Delfland

€

120.447 V

Progr. 2:

Bestuursondersteuning

€

165.046 V

Burgerzaken

€

369.886 N

Bestuursorganen

€

77.898 N

Explosieven

€

384.660 V

Progr. 3:

Wegen

€

549.568 V

Progr. 4:

Huisvesting bijz. basisond.

€

94.326 N

Kunst

€

173.973 V

Sport

€

472.098 V

Wmo

€

143.866 V

Progr. 6:

Bijstandsverlening

€

242.152 N

Prog. 7:

Ruimtelijke ordening

€

89.692 N

Bouw- en woningtoezicht

€

167.554 N

Geldleningen > 1 jaar

€

67.663 N

Algemene uitkering

€

277.547 V

Kostenplaatsen

€

252.883 V

Diverse kleine verschillen

€

29.509 N

€

1.401.408 V

Progr. 5:

Alg.dek.

Totaal

Bij de verantwoording van de zeven programma’s wordt specifiek ingegaan op de onder- en overschrijdingen. In de programma’s worden bij de W-vraag ‘Wat heeft het gekost?’ de verschillen (vanaf € 10.000) tussen de begrote en werkelijke baten en lasten toegelicht. 2. Analyse verschil jaarrekening 2012 versus jaarrekening 2013 Het voordelig resultaatverschil tussen 2012 en 2013 bedraagt € 3.719.572. Onderstaand worden de belangrijkste afwijkingen aangegeven. Progr. 1:

Midden-Delfland

€

120.447 V

Progr. 2:

Bestuurssteuning

€

218.739 N

Burgerzaken

€

296.563 N

Bestuursorganen

€

12.922 N

Explosieven

€

384.660 V

Begraafplaatsen

€

66.892 N

€

549.568 V

Kunst

€

173.973 V

Sport

€

472.098 V

Wmo

€

143.866 V

Jeugd- en jongerenwerk

€

102.383 V

Bijstandsverlening

€

3.137 V

Handel en ambacht

€

302.438 N

Progr. 3:

Wegen Progr. 5:

Progr. 6: Prog. 7:

Alg.dek.

Totaal

Ruimtelijke ordening

€

320.410 N

Bouw- en woningtoezicht

€

167.554 N

Grondexploitaties

€

2.620.355 V

Geldleningen > 1 jaar

€

67.663 N

Kostenplaatsen

€

621.471 V

Diverse kleine verschillen

€

19.205 N

€

3.719.572 V

3. Analyse werkelijke kapitaallasten 2013 versus begrote kapitaallasten De werkelijke kapitaallasten zijn in 2013 € 1.073 hoger uitgevallen dan begroot. Aangezien dit verschil beneden de € 10.000 ligt, is een nadere verklaring niet aan de orde.

1.5 Controleverklaring Zodra de verklaring van Verstegen Accountants en Adviseurs naar aanleiding van de uitgevoerde accountantscontrole beschikbaar is, zal deze worden toegevoegd of toegezonden.

2 JAARVERSLAG 2.1 Programmaverantwoording Leeswijzer In dit hoofdstuk wordt per programma aangegeven De doelstelling ‘Wat willen we bereiken?’ binnen het betreffende beleidsveld, zoals deze is opgenomen in de begroting 2013. In het onderdeel ‘Wat gaan we er voor doen?’ de specifieke voornemens voor 2013. De gerealiseerde voornemens in 2013 in het onderdeel ‘Wat is er bereikt/uitgevoerd?’. De financiële tabellen in het onderdeel ‘Wat mag het kosten?/Wat heeft het gekost?’ bestaan uit Kolom 1: de gerealiseerde baten of lasten in het voorgaande jaar Kolom 2: de programmabegroting (inclusief begrotingswijzigingen) in het verantwoordingsjaar Kolom 3: de werkelijk gerealiseerde baten of lasten in het verantwoordingsjaar Kolom 4: het verschil tussen de werkelijk gerealiseerde baten/lasten en de begroting inclusief wijzigingen. Onder het kopje toelichting financiële afwijkingen worden (waar nodig) de verschillen groter dan € 10.000 uit kolom 4 toegelicht. Een samenvattend overzicht van alle programma’s is opgenomen in hoofdstuk 3.2 (Programmarekening).

2.1.1 Programma 1: Vitale Dorpen in Midden-Delfland®2025 Beleidsveld 1: Vitale dorpen in Midden-Delfland®2025 Beleidsdoel Het behouden en versterken van het open agrarisch cultuurlandschap van Midden-Delfland. Het behouden en versterken van de kwaliteiten van de vitale dorpen en buurtschappen in MiddenDelfland.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Midden-Delfland is ook in 2025 een landschap van hoge kwaliteit met ‘koe in de wei’ waar je terecht kunt voor de beleving van ruimte en stilte. Het vormt het landschappelijke kerngebied van de grotere Hof van Delfland, (agrarische) economie; natuurwaarden en duurzaamheid zijn daarbij met elkaar in evenwicht. Overheden, organisaties, ondernemers, inwoners en recreanten onderschrijven de waarde en het belang van het gebied. De dorpen Den Hoorn, Maasland en Schipluiden en de buurtschappen vormen met elkaar een gemeenschap waarin de inwoners centraal staan. Een dynamische en gastvrije gemeenschap die levenskracht uitstraalt en waarin ondernemers een belangrijke plek innemen. De dorpen beschikken over basisvoorzieningen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. In het investeringsoverzicht zijn diverse voorstellen opgenomen die een bijdrage leveren aan het behoud en de ontwikkeling van onze gemeente. De inhoudelijke uitwerking van de visie ‘Behoud door ontwikkeling’ is een integraal onderdeel van de andere programma’s uit deze begroting. Programma 1 bevat daarom geen inhoudelijke doelen en acties die gerelateerd zijn aan vitale dorpen.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/acties voor 2013

Zodra beleid ontwikkeld is, wordt dit overgeheveld naar het programma waar dat beleid onder valt, inclusief eventuele operationele doelen. Voor de programmaoverstijgende beleidsvelden Vitale dorpen in 2025 en MiddenDelfland®2025 worden daarom geen nieuwe operationele doelen bepaald. Door gerichte investeringen worden positieve impulsen gegeven aan de kernopgaven die voortvloeien uit dit programma. In de dagelijkse uitvoering van werkzaamheden en projecten wordt rekening gehouden met de betrokkenheid van inwoners en het vergroten van de kwaliteit van leven. Het werken als een uitnodigende en verbindende overheid is de basis voor het gemeentelijk beleid en het bereiken van de visie behoud door ontwikkeling. Bij het versterken van de identiteit van de gemeente wordt verder gewerkt aan concrete zaken, zoals een lesbrief Cittaslow voor het basisonderwijs (juni 2013), uitbreiding supporters Cittaslow Midden-Delfland, en ondernemersaward Cittaslow Midden-Delfland. Evaluatie toegevoegde waarde van Cittaslow voor Midden-Delfland. Gestart wordt met het uitvoeringsprogramma Hof van Delfland waarin de opgaven uit het LandschapsOntwikkelingsPlan (LOP) Midden-Delfland®2025 zijn opgenomen. De gemeente is hierbij o.a. trekker van de sleutelopgaven: economisch vitaal platteland en de gebiedsmarketing. De middelen en daarmee de financiële mogelijkheden van het Groenfonds Midden-Delfland worden uitgebreid door een storting van € 1 miljoen. uit het convenant IODS en bijdragen van de Streekrekening Midden-Delfland. Er zijn mogelijkheden uitgewerkt voor het opzetten van een grondinstrument met het convenant IODS als uitgangspunt. Doel van het grondinstrument is om een antwoord te geven op de negatieve effecten van de hoge agrarische grondprijs in Midden-Delfland. Dit doel is in de ministeriële beschikking centraal gesteld. De eerdere tranches sanering verspreid liggend glas worden verder uitgewerkt en uitgebreid met behulp van het budget dat is ontvangen op basis van het convenant IODS. Het project Duurzaam Boer Blijven krijgt een vervolg door uitwerking van concrete maatregelen in studiegroepen van boeren. Deze maatregelen kunnen rekenen op een breed draagvlak onder de boeren, omdat de boeren

Instrumenten

zelf over deze maatregelen mee hebben kunnen denken. Er wordt gestart met de aanpak dioxineproblematiek in de polders Aalkeetbinnen en Aalkeet-buiten. De Levende Buitenplaats wordt geopend als TOP (toeristisch opstappunt). Ook wordt het Informatiepunt Midden-Delfland bij de Levende Buitenplaats geopend. Nieuwe ruimtelijke projecten in het buitengebied die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van Midden-Delfland stimuleren en ondersteunen. Diverse partijen zoals de Hof van Delfland, Recreatieschap Midden-Delfland en partijen verenigd in de Stichting Groen Goud zorgen voor marketingactiviteiten voor het gebied Midden-Delfland. LOP Midden-Delfland®2025 Ruimtelijke visie Hof van Delfland 2025 en uitvoeringsprogramma Bestemmingsplan gras (gereed 2013) Visie Behoud door ontwikkeling (Vitale Dorpen) Keurmerk Cittaslow en uitbouw landelijk netwerk Beleidskader toerisme en recreatie Less favoured areas voor de jaren 2011, 2012 en 2013. Bed-and-breakfastbeleid Plan van aanpak Saneren verspreid liggend glas Plan van aanpak Duurzaam boer blijven in Midden-Delfland Ondernemingsplan marketing Midden-Delfland Plan van aanpak grondinstrument Ondernemingsplan marketing Midden-Delfland, een prachtig perspectief.

Wat hebben we bereikt? Kwaliteit van leven en werken als verbindende overheid

Versterken identiteit (lesbrief Cittaslow, supporters Cittaslow en Ondernemersaward)

Evaluatie toegevoegde waarde Cittaslow

Behoud en verbetering van de kwaliteit van het landschap is een opdracht waar veel partijen bij betrokken zijn. Op basis van Midden-Delfland®2025 vervult de gemeente Midden-Delfland hierin een centrale rol. In het gebied is sprake van een grote dynamiek en soms ook van tegengestelde belangen. Met hetzelfde doel voor ogen, is de wil er bij alle gebiedsorganisaties en belangengroeperingen om open te staan voor nieuwe initiatieven ter bescherming van het landschap en de natuur. De urgentie van de bescherming van het gebied is bestuurlijk erkend. Het gebied Midden-Delfland is onderdeel van de concept Strategische Agenda van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en het is onderwerp van de Adaptieve Agenda Zuidelijke Randstad (overlegplatform tussen Rijk, de Regio’s en de grote steden). De kernwaarden traditie, kwaliteit, voedsel, authenticiteit en duurzaamheid zijn gericht op het behouden van de identiteit van lokale gemeenschappen. Deze kernwaarden zijn te ruim omvattend om te komen tot een voor het basisonderwijs geschikte lesbrief. Specifieke thema’s vanuit deze kernwaarden zijn toegelicht aan scholen, maar ook aan andere organisaties en gemeenten. Ondernemers zijn zich steeds meer bewust van de meerwaarde van de uitgangspunten Cittaslow binnen hun bedrijfsvoering. Door op een maatschappelijk verantwoorde wijze hun onderneming in te richten onderscheiden zij zich van andere bedrijven. Eind 2013 waren er ruim 30 bedrijven supporter van de Cittaslow Midden-Delfland. In 2013 is de Ondernemersaward toegekend aan Diemel Groenvoorzieningen. De doelstellingen van dit bedrijf zijn gericht op het open en groen houden van Midden-Delfland en het leveren van een bijdrage aan een gezonde omgeving voor mens, dier en plant. Onderliggende documenten om de toegevoegde waarde van Cittaslow vast te stellen zijn een onderzoek van het digitale burgerpanel en een zelfaudit op basis van de nieuwe internationale criteria Cittaslow. Door het digitale Burgerpanel is een enquête over Cittaslow ingevuld. De uitkomst is dat één op de vijf inwoners goed bekend is en drie op de vijf inwoners deels bekend is met Cittaslow. Zes op de tien inwoners vindt het belangrijk dat de gemeente haar best doet om te laten zien dat zij de filosofie ondersteunt. De gegevens van de zelfaudit zijn nog niet beschikbaar. Hiervoor was het noodzakelijk om de internationale criteria te vertalen naar het Nederlands en de Nederlandse wetgeving. Dat proces is begin 2014 afgerond. De zelfaudit is in de tweede helft van 2014 afgerond.

Uitvoeringsprogramma Hof van Delfland, uitvoering LOP (economisch vitaal platteland en gebiedsmarketing)

Uitvoeringsprogramma Hof van Delfland, uitvoering LOP (economisch vitaal platteland en gebiedsmarketing)

Uitbreiden middelen Groenfonds MiddenDelfland (IODS en Streekrekening) Uitwerking Grondinstrument met als doel agrarische grond beschikbaar te houden voor agrarische ondernemers Sanering verspreid liggend glas project Duurzaam Boer Blijven

De werkgroep Economisch Vitaal Platteland, waar de gemeente ambtelijk en bestuurlijk trekker van is, is afgelopen jaar meerdere keren bij elkaar gekomen. In de werkgroep zitten de Hof van Delfland partners PijnackerNootdorp, Rotterdam, provincie Zuid-Holland en Stadsgewest Haaglanden. De samenwerking tussen de projecten van de verschillende partners is via deze werkgroep versterkt. In de werkgroep Poorten vindt vooral samenwerking plaats op het gebied van informatie-uitwisseling. Gezamenlijk wordt opgetrokken bij het aanvragen van subsidies. De werkgroep Economisch Vitaal Platteland, waar de gemeente ambtelijk en bestuurlijk trekker van is, is afgelopen jaar meerdere keren bij elkaar gekomen. In de werkgroep zitten de Hof van Delfland partners PijnackerNootdorp, Rotterdam, provincie Zuid-Holland en Stadsgewest Haaglanden. De samenwerking tussen projecten van de verschillende partners is via deze werkgroep versterkt. Naast het belang van een duurzame agrarische sector in het kerngebied is nadrukkelijk ook aandacht voor de stadslandbouw. Voorts is besloten om ook andere (niet agrarische) activiteiten die bijdragen aan de economische vitaliteit en de landschappelijke kwaliteit van het landschap waar gevraagd en waar mogelijk te ondersteunen. Voor dat doel wordt medio 2014 bij wijze van experiment een “gebiedsschakelaar” aangesteld bij het programmabureau Hof van Delfland. Deze functionaris gaat zich in nauwe samenwerking met de betreffende gemeenten en het recreatieschap inzetten voor de ondersteuning van niet-agrarische activiteiten. Ook gebiedsmarketing en het ondersteunen bij de verdere ontwikkeling van poorten is onderdeel van het takenpakket van de “gebiedsschakelaar”. Hiermee wordt ingezet op opschaling van (een deel van) de activiteiten van de stichting Groen Goud op Hof van Delflandniveau. In de werkgroep Poorten vindt vooral samenwerking plaats op het gebied van gezamenlijke informatievoorziening. Gezamenlijk wordt opgetrokken bij het aanvragen van subsidies. Vanuit de Rijksbijdrage IODS is ruim 1 miljoen euro toegevoegd aan het vermogen van het Groenfonds Midden-Delfland. Het plan van aanpak voor fase 1 van het project is in maart gepresenteerd. In fase 1 is de kavelruilcoördinator aangesteld, is de Toolkit Grondinstrument nader uitgewerkt en is de kosten-batenanalyse opgesteld. In december is de notitie ‘project Grondinstrument, voorstel uitwerking fase 2’ verzonden aan de gemeenteraad. In 2013 zijn wederom drie kassen verworven met het beschikbare budget uit IODS. Dit zijn de bedrijven aan de Kwakelweg 16, Westgaag 5a en Oostgaag 7d. Deze bedrijven worden in 2014 en 2015 gesaneerd. Vanuit het IODS zijn door het Rijk en de provincie Zuid-Holland subsidies beschikbaar gesteld voor het kwaliteitsproject Groen Ondernemen, een nieuwe landbouw. Samen met de belangenorganisaties is dit project inhoudelijk verder uitgewerkt (zie ook jaarbericht 04, www.boerinmiddendelfland.nl). Vanuit de agrariërs zijn drie werkgroepen geformeerd. Onder wetenschappelijke begeleiding werkt men aan het nog beter aansluiten op het kringloopproces. De werkgroepen zijn: ‘Gezonde koeien’, ‘Vitale Bodem en gras’, ‘Strategisch ondernemerschap en economie’. De deelnemers aan deze themagroepen ontvangen een vergoeding voor hun inzet en prestaties. Deze vergoeding is gebaseerd op de Europese vrijstellingsregeling ‘Omnibus Decentraal’. Een tweede onderdeel dat is gerealiseerd is het verkrijgen van subsidie voor de plaatsing van zonnepanelen en zonneboilers. Deze verordening is binnen de regels voor geoorloofde Staatssteun gemeld bij de Europese Commissie. Inmiddels zijn ruim 1.500 zonnepanelen geplaatst. Een globaal rekenvoorbeeld geeft aan dat dan ongeveer 375.000 wattpiek wordt opgewekt. Dit komt overeen met het elektriciteitsverbruik van ruim 90 gezinnen. Verder is gewerkt aan het professionaliseren van de samenwerking tussen de agrariërs en de Agrarische Natuurvereniging Vockestaert, het overleg met het Hoogheemraadschap van Delfland om de waterkwaliteit te verbeteren, de bescherming weidevogels, enzovoort.

Start aanpak dioxineproblematiek

Opening informatiecentrum Levende Buitenplaats en TOP Schipluiden

Ondersteunen nieuwe projecten buitengebied als versterking kwaliteit van het landschap

Marketingactiviteiten door gebiedsorganisaties

Recreatieschap Midden-Delfland

Bij de opheffing van de Reconstructiecommissie Midden-Delfland is via de provincie een budget voor het oplossen van de dioxineproblematiek in de Aalkeet Binnenpolder en Aalkeet Buitenpolder ontvangen. Aan de agrariërs in deze polders is de mogelijkheid geboden subsidie aan te vragen om hun gronden te keren. Basis is een verordening die in verband met de regels voor geoorloofde Staatssteun is gemeld bij de Europese Commissie. Twee agrariërs hebben van de subsidiemogelijkheid is gebruik gemaakt. . Met als resultaat dat bijna 13 ha van de vervuilde grond bewerkt is. De TOP Schipluiden is in april 2013 feestelijk in gebruik genomen. Met ondersteuning door de gemeente is door vrijwilligers en gebiedsorganisaties het Bezoekerscentrum Midden-Delfland bij de Levende Buitenplaats opgeleverd. Hiervoor is subsidie ontvangen vanuit Europa, de provincie Zuid-Holland en de gemeente. Op basis van de subsidieregels is de gemeente voor een periode van vijf jaar formeel eigenaar. De Stichting Informatiecentrum bezoekers Midden-Delfland heeft het beheer en de ontwikkeling van het informatiecentrum op zich genomen. Aan diverse (kleinschalige) ontwikkelingen in het buitengebied is medewerking verleend. Enkele voorbeelden zijn elders in dit programma opgenomen. Daarnaast is voor de lintbebouwing aan de Westgaag een visie vastgesteld. De visie ruimtelijke ontwikkeling Kralingerhoek/Westgaag van januari 2014 is ingepast in deze visie. In overleg met het Hoogheemraadschap van Delfland is het plan ‘Kadeverbetering Commandeurspolder Mooi en Veilig’ landschappelijk verantwoord ingepast. Andere voorbeelden zijn de inpassing van het ruimte-voor-ruimte project Zijdekade en de inpassing van de Eendenkooi Kooijburg. De stichting Groen Goud organiseerde samen met Lentiz, de Hof van Delfland en de gemeente verschillende kenniscafé’s waarvoor naast lokale ondernemers ook stedelijke ondernemers uitgenodigd werden. De lancering van het logeerplatform ondersteunt ondernemers met logeeraccommodaties. De jaarlijkse activiteiten als Midden-Delfland dag, Midden-Delfland Open, het Varend Corso en Tuin van de Randstad zetten het gebied op de kaart. De Midden-Delfland Vereniging ondersteunt het Bezoekerscentrum met haar deelname aan de Stichting Informatiecentrum bezoekers Midden-Delfland. Een voorstel tot aanpassing van de beheersgrenzen voor het gebied van het Recreatieschap Midden-Delfland is niet door alle deelnemers vastgesteld. Met inachtname van de door de gemeenteraad gemaakte opmerkingen is een nieuw voorstel voorbereid. Besluitvorming hierover vindt in 2014 plaats. Over het besluit van het Rijk om als deelnemer uit de gemeenschappelijke regeling te treden is een juridische procedure gestart. Een uitspraak van de rechtbank is in 2014. Als gevolg van het uittreden door het Rijk, de forse bezuinigingsmaatregelen en de financiële situatie bij gemeenten is een procedure opgestart om te komen tot een herijking van het beleid van het Recreatieschap. De bijdrage van het Rijk is 50% van de totale inkomsten. Consequentie hiervan is dat grote wijzigingen noodzakelijk zijn. Diverse ontwikkelingen, zoals de voorgenomen verzelfstandiging van de Groenservice Zuid-Holland, provinciale opschaling recreatieschappen, meer gebiedssamenwerking in de regio (Metropoolregio Rotterdam Den Haag en Hof van Delfland) en herziening schapsvisie zijn aanleiding om te komen tot een andere bestuurlijke vorm van samenwerking voor het behoud en verbeteren van de kwaliteit van het landschap. Deze ontwikkeling kan regionaal leiden tot de oprichting van een Groenautoriteit (landschapstafel). Dit proces krijgt in 2014 een vervolg.

Wat heeft het gekost? Programma 1: Vitale dorpen in Midden-Delfland®2025 Vitale dorpen in Midden-Delfland®2025 Jaarrek. 2012

beschikbare middelen

2013 incl. wijz.

prim. 2013

werkelijk

verschil

Lasten : Natuurbescherming Midden-Delfland en Vitale dorpen Toerisme en recreatie Totaal lasten

0

0

0

0

0

1.979.886

805.412

1.228.217

1.300.459

-72.242

134.364

146.023

146.023

127.311

18.712

2.114.250

951.435

1.374.240

1.427.770

-53.530

Baten : Natuurbescherming Midden-Delfland en Vitale dorpen

0

0

0

0

0

1.349.361

198.448

565.745

739.722

-173.977

Toerisme en recreatie Totaal baten

0

0

0

0

0

1.349.361

198.448

565.745

739.722

-173.977

Saldi: Natuurbescherming Midden-Delfland en Vitale dorpen Toerisme en recreatie Totaal saldo van baten en lasten

0

0

0

0

0

630.525

606.964

662.472

560.737

101.735

134.364

146.023

146.023

127.311

18.712

764.889

752.987

808.495

688.047

120.447

Toelichting financiële afwijkingen Midden-Delfland en Vitale dorpen Overschrijding lasten € 72.242 Verschil is veroorzaakt door het schrijven van uren. Deze post is voornamelijk bestemd voor de subsidieverlening. In de praktijk zijn voor het gebied minder uren aan subsidie besteed en meer uren aan beleid, aanpak dioxineproblematiek en bestuurlijke samenwerking (6.005). Dit betreft ruim tweederde van de overschrijding van het aantal manuren. Daarnaast zijn de uren die vanuit dienstverlening en communicatie geraamd waren geboekt binnen programma 2. Er zijn meer uren gemaakt op het beleidsmatige vlak voor Midden-Delfland®2025. Overschrijding baten € 173.977 Voor de afrekening van de TOP Op Hodenpijl is nog subsidie ontvangen die niet meer in de jaarrekening 2012 mocht worden verantwoord. Dit bedrag is nu verantwoord in de jaarrekening 2013. Daarnaast was voor het project aanpak Dioxineproblematiek onbekend wanneer hier mee gestart kon worden. In de begroting zijn op het project geen uren geraamd, de uitvoering is gestart. Toerisme en recreatie Onderschrijding lasten € 18.712 Beleidsmatig zijn meer uren geboekt voor recreatie en toerisme. Oorzaak hiervan zijn de diverse ontwikkelingen rondom het Recreatieschap Midden-Delfland, zoals uittreding door het Rijk en herziening schapsvisie. De uren voor dienstverlening en communicatie zijn volledig ten laste gebracht van programma 2, waardoor per saldo sprake is van een lagere tijdsbesteding dan begroot.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

Totaal lasten

3.658

Totaal baten

237.984

Totaal mutaties reserves

-234.326

prim. 2013 2013 incl. wijz. 1.118

1.118

werkelijk

verschil

11.118

11.118

0

91.400

141.400

-50.000

-80.282

-130.282

50.000

Overschrijding baten € 50.000 Voor proceskosten groene herinrichting is meer onttrokken aan de reserve investeringsprogramma. Dit is begroot op programma 3 voor de groene herinrichting van het vrachtwagenparkeerterrein.

Investeringen n.v.t.

2.1.2 Programma 2: Bestuur en veiligheid Beleidsveld 2a: bestuurlijke organisatie Beleidsdoel Een herkenbaar en toegankelijk bestuur.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Een herkenbaar en toegankelijk bestuur dat aandacht heeft voor het behoud en versterking van de identiteit van de afzonderlijke dorpen en gemeenschappen.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/ acties voor 2013 Instrumenten

Iedereen die belanghebbend is bij een situatie of gebeurtenis in de gemeente moet in de gelegenheid worden gesteld om zijn opmerkingen daarover kenbaar te maken aan zowel de raad als het college. N.v.t. Inspraakverordening Klachtenverordening Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (spreekrecht) Verordening op de commissies (spreekrecht) Beleidskader communicatie Nota burgerparticipatie

Wat hebben we bereikt? N.v.t.

Wat heeft het gekost? Programma 2: Bestuur en veiligheid Bestuurlijke organisatie Jaarrek. 2012

beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Bestuursorganen

699.530

686.682

657.728

735.626

-77.898

1.823.561

2.365.685

2.302.685

2.135.720

166.965

Burgerzaken

872.803

456.739

472.239

841.232

-368.993

Raad en raadscommissies

211.499

221.177

221.177

192.928

28.249

Bestuursondersteuning raad

186.354

201.616

201.766

175.999

25.767

Bestuurlijke samenwerking

138.815

147.225

151.825

158.849

-7.024

3.932.562

4.079.124

4.007.420

4.240.355

-232.935

Bestuursorganen

0

19.950

10.000

10.000

0

Bestuursondersteuning/ P&C -cyclus

0

0

8.370

6.452

1.918

19.978

301.350

302.380

301.486

894

0

0

0

0

0

330.126

0

0

0

0

0

0

0

0

0

350.104

321.300

320.750

317.938

2.812

Bestuursondersteuning/ P&C -cyclus

Totaal lasten Baten :

Burgerzaken Raad en raadscommissies Bestuursondersteuning raad Bestuurlijke samenwerking Totaal baten Saldi: Bestuursorganen

699.530

666.732

647.728

725.626

-77.898

1.823.561

2.365.685

2.294.315

2.129.269

165.046

Burgerzaken

852.825

155.389

169.859

539.745

-369.886

Raad en raadscommissies

211.499

221.177

221.177

192.928

28.249

Bestuursondersteuning raad

-143.772

201.616

201.766

175.999

25.767

Bestuurlijke samenwerking

138.815

147.225

151.825

158.849

-7.024

3.582.458

3.757.824

3.686.670

3.922.418

-235.748

Bestuursondersteuning/ P&C -cyclus

Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Bestuursorganen Overschrijding lasten € 77.898 De oorzaak is de verwerking van de jaarlijkse actuariële waardeberekening voor de pensioenuitkering aan de (voormalige) wethouders. Met het resultaat van deze waardeberekening wordt bepaald of de voorziening voldoende is om aan de pensioenverplichtingen voor de wethouders te voldoen. Bestuursondersteuning/P&C-cyclus Onderschrijding lasten € 166.965 Deze onderschrijding is het resultaat van enkele over- en onderschrijdingen: Door de gemeentelijke bezuinigingen is besloten de hoorzittingen van de bezwaarschriftencommissie intern te houden. De bezwaarschriftencommissie bestond voor 2013 uit vier vaste leden. Eind 2013 hebben we afscheid genomen van 1 commissielid. Deze vacature is, vanwege de bezuinigingen, niet meer vervuld. Bij de behandeling van bezwaarschriften besteden wij aandacht aan het minnelijk oplossen van bezwaarschriften; een voor beide partijen acceptabele oplossing binnen de formele juridische kaders in plaats van (alleen) het formeel afhandelen van bezwaarschriften (premediation). In 10 situaties is dit gelukt. De bezwaarschriften zijn dan ook ingetrokken. Nog 11 bezwaarschriften zijn aangehouden in afwachting van een minnelijke oplossing. Op deze manier wordt minder vaak de formele bezwaarschriftenprocedure doorlopen. Dit bespaart manuren van team JuZa, maar ook minder vergoedingen aan commissieleden. Daarnaast is het aantal bezwaarschriften in 2013 (53 bezwaarschriften) afgenomen vergeleken met voorgaande jaren (80-90 bezwaarschriften). Er is een splitsing gemaakt tussen kosten die we maken voor nieuwe media en overige kosten. Hierdoor is een deel van het budget van MiddenIn onbenut gebleven en de post overige kosten hoger uitgevallen. De meerkosten voor overige kosten zitten met name in onverwachte extra uitgaven voor communicatie Centrum Den Hoorn (mailing huis-aan-huis). Burgerzaken Overschrijding lasten € 368.993 De overschrijding van de lasten is te wijten aan urenverschuivingen. Er is geen sprake van uitbreiding formatie. De werkzaamheden van het Klant Contact Centrum (KCC) zijn verdeeld over algemene dienstverlening en dienstverlening die direct aan producten toe te rekenen is. Om meer inzicht te krijgen in welke tijd we waaraan besteden, wordt steeds specifieker geschreven. Dat betekent dat de posten algemene dienstverlening, burgerlijke stand, rijbewijzen en reisdocumenten en GBA allemaal meer uren hebben dan geraamd. Het financieel voordeel hiervan is zichtbaar op de algemene kostenplaats, waar deze uren voorheen op werden geschreven. Daarnaast is er een onderschrijding op de post verkiezingen. In het jaar voorafgaand aan verkiezingen hebben we voorbereidingskosten. Door de verkiezingen in maart 2014, was de verwachting dat we eind 2013 de eerste kosten zouden maken, zowel materiële kosten zoals kieslijsten, als uren. De diensten zijn echter pas in 2014 geleverd en daarmee drukken ook de kosten hiervoor op 2014 en niet op 2013. Raad en raadscommissies Onderschrijding lasten € 28.249 Voor de raads- en commissieleden staan diverse faciliteiten ter beschikking op grond van de Verordening Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad. De raads- en commissieleden hebben minder gebruik hebben gemaakt van de faciliteiten en voorzieningen. De gemeenteraad heeft in het afgelopen boekjaar minder c.q. goedkopere werkbezoeken gebracht. Bestuurlijke ondersteuning raad Onderschrijding lasten € 25.767 Er zijn minder ambtelijke uren nodig geweest dan begroot.

Beleidsveld 2b: openbare orde en veiligheid Beleidsdoel De gemeente Midden-Delfland is een veilige gemeente om in te wonen, te werken en te recreëren.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Inwoners, ondernemers en bezoekers voelen zich veilig in Midden-Delfland.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/ acties voor 2013

Instrumenten

Naast het bestendigen van het al behaalde veiligheidsniveau en het voortzetten van activiteiten krijgen de veiligheidsaspecten, genoemd in het actieprogramma veiligheid 2013-2014, de meeste aandacht. Het operationele doel is eveneens in het actieprogramma aangegeven. Het Actieprogramma veiligheid 2013-2014 uitvoeren met speciale aandacht voor: activiteiten op het gebied van veiligheid die landelijk hoge prioriteit gekregen hebben of nog krijgen; verkeersovertredingen, jeugdoverlast en andere door de burger aangegeven kleine ergernissen; het nog meer betrekken van de burger bij veiligheid (burgernet, buurtpreventie, veiligheidscommunicatie); zichtbaar zijn van politie in de dorpen en buurtschappen. Handhavingbeleid en uitvoeringsprogramma Algemene Plaatselijke Verordening Midden-Delfland 2010 Evenementenbeleid Horecabeleid Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Haaglanden Regionaal Crisisplan.

Wat hebben we bereikt/uitgevoerd? Actieprogramma veiligheid 20132014

Het Actieprogramma veiligheid 2013-2014 is in uitvoering. In het voorjaar van 2013 is het thema veiligheid besproken in de raadscommissie. Woninginbraken, een landelijke prioriteit, heeft in onze gemeente de permanente aandacht van politie en justitie. De gemeente draagt daarin bij in de vorm van intensieve communicatie en het bevorderen en ondersteunen van burgerparticipatie. Ondanks af en toe waarneembare pieken, is het aantal voltooide woninginbraken in 2013 iets gedaald. Het aantal pogingen is iets toegenomen. De jeugdoverlast neemt af. Op het gebied van burgerparticipatie is positief dat nu in alle dorpen van onze gemeente buurtpreventie is opgericht en dat het aantal belcirkels is toegenomen. Het aanpakken van kleine ergernissen en verkeersovertredingen vindt dagelijks plaats en is een permanent proces. We zien een dalend aantal overlast meldingen.

Wat heeft het gekost? Openbare orde en veiligheid Jaarrek. 2012

beschikbare middelen

2013 incl. wijz.

prim. 2013

werkelijk

verschil

Lasten : Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid

1.089.260

998.488

1.013.655

1.000.689

511.657

456.341

610.749

590.527

20.222

0

0

655.025

73.858

581.167

1.600.917

1.454.829

2.279.429

1.665.074

614.355

Explosieven Totaal lasten

12.966

Baten : Brandweer en rampenbestrijding

0

0

0

0

0

Openbare orde en veiligheid

0

41.133

31.633

24.643

6.990

Explosieven

0

0

196.507

0

196.507

0

41.133

228.140

24.643

203.497

1.089.260

998.488

1.013.655

1.000.689

12.966

511.657

415.208

579.116

565.884

13.232

0

0

458.518

73.858

384.660

1.600.917

1.413.696

2.051.289

1.640.431

410.858

Totaal baten Saldi: Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid Explosieven Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Brandweer en rampenbestrijding Onderschrijding lasten € 12.966 Er hebben zich in 2013 geen onvoorziene situaties voor gedaan. Daarnaast is de bijdrage 2013 aan de Veiligheidsregio Haaglanden lager uitgekomen. Openbare orde en veiligheid Onderschrijding lasten € 20.222 De regionale organisatie van de rampenbestrijding is achtergebleven met reorganiseren waardoor de gemeente haar plannen niet verder kon af maken en geen specifieke oefeningen kon houden. Daardoor konden er ook minder manuren worden gemaakt. Explosieven Onderschrijding saldo lasten en baten € 384.660 Voor onderzoek naar en eventuele ruiming van een ‘blindganger’ in Centrum Den Hoorn was in de begroting 2013 € 655.000 geraamd. Hiervan is 70% (€ 458.500) gecompenseerd vanuit het Gemeentefonds. In het onderzoek is uiteindelijk geen blindganger aangetroffen. De kosten vallen daarom fors lager uit dan de geraamde € 655.000. Er geldt geen terugbetaalverplichting voor de compensatie vanuit het Gemeentefonds.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

Totaal lasten Totaal baten Totaal mutaties reserves

Investeringen N.v.t.

werkelijk

0

verschil 0

162.920

59.390

106.691

104.191

2.500

-162.920

-59.390

-106.691

-104.191

-2.500

2.1.3 Programma 3: Beheer, verkeer en milieu Beleidsveld 3a: beheer openbare ruimte Beleidsdoel Het leveren van een kwalitatieve bijdrage aan de aanleg, de verbetering en de instandhouding van de boven- en ondergrondse infrastructuur, de leefbaarheid van de woonomgeving en de natuurontwikkeling.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Handhaving van het onderhoudsniveau van de openbare ruimte op een niveau waarbij de inwoners het prettig wonen vinden.

Wat gaan we daarvoor doen? Wegen, kunstwerken en openbare verlichting Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Wegen In 2013 was het streven om voor 93% van alle wegen een gemiddelde beeldkwaliteit op het niveau A en B (volgens de CROW-norm) te bereiken. Met de vastgestelde bezuiniging (2011 en 2012) van € 203.000 op jaarbasis wordt dit doel niet meer bereikt. Daarnaast is bij de begroting 2013 nog een bedrag van € 65.000 bezuinigd op wegen. De gemiddelde beeldkwaliteit A en B voor wegen komt in 2013 op 87%. . Voor de aangewezen karakteristieke straten in de dorpen wordt de kwaliteit na de bezuiniging op gelijkwaardig niveau onderhouden zoals alle andere verhardingen. Er wordt in 2013 13% C en D beeldkwaliteit geaccepteerd. Kunstwerken Alle kunstwerken (bruggen, duikerbruggen, tunnels en duikers*) binnen de gemeentegrenzen die in eigendom zijn van en/of in onderhoud zijn bij de gemeente zijn in kaart gebracht en geïnspecteerd. Deze gegevens en onderhoudsacties zijn verwerkt in een beheerplan. Dit plan heeft tot doel het verkrijgen van inzicht in het kwaliteitsniveau van de kunstwerken in de openbare ruimte, de benodigde maatregelen voor behoud of herstel van de oorspronkelijke kwaliteit en de hiervoor benodigde financiële middelen. (*alleen duikers die voorzien zijn van een grondkering met een borstwering en/of leuningwerk). Openbare verlichting Voor het verbeteren van de openbare verlichting is een actualisatie beleidsplan openbare verlichting 2010–2014 vastgesteld, waaraan een meerjarenonderhoudsplan is toegevoegd. In verband met onze ambities op het gebied van energiebesparing is in dit plan aandacht gegeven aan energiezuinige oplossingen. Wij willen bereiken dat de openbare verlichting, conform de Nederlandse Praktijk Richtlijnen 13201-1, in een goede staat van onderhoud blijft, waar mogelijk verbeterd wordt en (nog) energiezuiniger wordt gemaakt. Het streven is om in 2014 energielabel C/B te bereiken (2007 was label E).

Concrete doelen/acties voor 2013

Wegen Na de vastgestelde bezuiniging (2011 en 2012) van € 203.000 op jaarbasis en de voorgestelde structurele bezuiniging in 2013 van € 65.000 wordt een herzien meerjarenplan opgesteld. Voor 2013 wordt het beoogde doel niet meer gehaald. We zakken in 2013 terug naar 87% A en B kwaliteit (13% C en D beeldkwaliteit). Belangrijkste doelen/acties in 2013 zijn: ophogen en reconstrueren Kwakelweg in synergie met het Hoogheemraadschap van Delfland; onderhoud asfaltwegen zoals omschreven in het operationeel jaarplan; onderhoud elementverharding zoals omschreven in het operationeel jaarplan. Kunstwerken Het beheerplan is de basis voor uit te voeren onderhoudsacties in de periode 2009-2013.

Meest in het oog springende projecten die hieruit voortvloeien voor 2013 zijn: renovatie van de Kerkbrug (S003) in Schipluiden; renovatie van de Doelstraatbrug (M010) in Maasland. Naast het reguliere onderhoud wordt in 2013 de brug over de Zweth tussen de Veenakkerweg/Dorpskade (gemeente Westland) vervangen. De voorbereiding en aanbesteding van dit werk heeft in 2012 plaatsgevonden. De sloop van de bestaande brug en de start van de bouw van de nieuwe brug vond plaats in november van 2012 en wordt voor 1 april 2013 afgerond.

Instrumenten

Openbare verlichting De lichttechnische kwaliteit scoort gemiddeld gezien steeds beter. Door het vervangen van oude openbare verlichting verbetert de lichttechnische kwaliteit zonder extra milieubelasting. Door te kiezen voor de juiste verlichtingstechniek in de straat of weg wordt energie bespaard. Belangrijkste doelen/acties in 2013 zijn: oudste en milieubelastende lichtmasten vervangen en verbeteren; energie- en CO2-besparende maatregelen uitvoeren in de vorm van dimmers en het toepassen van (groene) ledverlichting; verlichten van achterpaden (sociale veiligheid). Beleidsplan wegen 2009 Beleidsplan openbare verlichting 2010-2014 Baggerbeheerplan Beleids- beheerplan civiele kunstwerken 2009-2013 Gladheidsbestrijdingsplan Waterplan

Wat hebben we bereikt? Wegen

Kunstwerken

Openbare verlichting

Door bestuurlijk overleg met het Hoogheemraadschap en de vraag wie verantwoordelijk is voor welke kosten is de uitvoering vertraagd en doorgeschoven naar 2014. De asfaltwerkzaamheden en de werkzaamheden aan de elementverhardingen zijn volgens plan uitgevoerd. De vervanging van de brug over de Zweth tussen de Veenakkerweg/Dorpskade (gemeente Westland) is gestart in 2012 en is in het eerste kwartaal van 2013 afgerond. Divers onderhoud is conform plan uitgevoerd. Daarnaast zijn de Hofbrug in Schipluiden en de Doelstraatbrug in Maasland gerenoverd. Afronding van dit werk vindt plaats in het eerste kwartaal van 2014. In 2013 zijn daar waar vervanging aan de orde was de milieubelastende lichtmasten vervangen voor milieuvriendelijke exemplaren. De verlichting van achterpaden is in het kader van bezuinigingen in 2013 niet uitgevoerd.

Wat heeft het gekost? Programma 3: Beheer, verkeer en milieu Openbare ruimte Jaarrek. 2012

beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Wegen Binnenhavens en waterwegen Waterkering, afwater. en landaanw. Totaal lasten

2.571.878

3.286.081

3.529.854

2.981.267

548.587

46.671

132.435

116.738

121.490

-4.752

140.259

139.873

143.457

141.269

2.188

2.758.808

3.558.389

3.790.050

3.244.027

546.023

403.512

73.153

164.153

165.134

-981

924

0

0

500

-500

0

0

0

0

0

404.436

73.153

164.153

165.634

-1.481

2.168.366

3.212.928

3.365.701

2.816.133

549.568

45.747

132.435

116.738

120.991

-4.252

140.259

139.873

143.457

141.269

2.188

2.354.372

3.485.236

3.625.897

3.078.393

547.504

Baten : Wegen Binnenhavens en waterwegen Waterkering, afwater. en landaanw. Totaal baten Saldi: Wegen Binnenhavens en waterwegen Waterkering, afwater. en landaanw. Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Wegen Onderschrijding lasten € 548.587 Deze onderschrijding is het resultaat van enkele over- en onderschrijdingen: Onderschrijding budget onderhoud wegen Door langere voortrajecten en koppeling van werkzaamheden zijn de projecten Vrachtwagenparkeerplaats Maasland en Nieuw Huis ter Lucht niet gestart. Verder is er een groter inschrijvingsvoordeel behaald op herstelwerkzaamheden aanleg glasvezelnetwerk. Onderschrijding budget bruggen De renovatie van de Doelstraatbrug in Maasland is door de complexe uitvoering niet afgerond. Daarnaast is het urenbudget overschreden. Dit is veroorzaakt door de voorbereiding van de sloop van de Koolekitbrug. Dit zijn geen uren die verband houden met het onderhoud. Doordat het budget van dit project gedurende het jaar is overgeheveld naar de exploitatie, worden ook de uren hierop geboekt. Door diverse andere werkzaamheden in de Dorpsstraat Schipluiden, renovatie Hofbrug en rioleringswerkzaamheden, is besloten om de sloop van de Koolekitbrug uit te stellen naar 2014. Overschrijding budget gladheidbestrijding Door de vele sneeuwval en vorst zijn er in het eerste kwartaal meer uren nodig geweest.

Wat gaan we daarvoor doen? Groen Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Concrete doelen/ acties voor 2013

Instrumenten

Het duurzaam veiligstellen en ontwikkelen van een hoogwaardige groenstructuur met de daarin passende functies en het bevorderen van een aantrekkelijke woon-, werk- en recreatieomgeving als karakteristieke kwaliteit van de gemeente Midden-Delfland. Invulling geven aan de in het groenbeleidsplan geformuleerde streefbeelden en opstellen van een bomenbeleidsplan. - Voortzetten terugbrengen aantal onderhoudscontracten (groenbestekken) naar 3 per dorp. - Uitwerking van het bomenbeleidsplan in een omvormingsplan. De daadwerkelijke omvorming vindt plaat in de periode tot 2025. Realisatie pluktuinen. Groenbeleidsplan Beeldbestekken Omvormingsplan bomen Pluktuinenplan

Wat hebben we bereikt? Terugbrengen aantal onderhoudscontracten

Bij het aflopen van groenbestekken in 2013 is invulling gegeven aan het voornemen om het aantal onderhoudscontracten terug te brengen naar 3 per dorp). In 2013 is gestart met het samenvoegen van bestekken in Schipluiden waarvan de onderhoudscontracten in 2014 aflopen.

Uitwerking bomenbeleid

In 2013 is verder gewerkt aan het omvormingsplan bomen. Zo zijn in verschillende kernen bomen die overlast gaven vervangen door bomen die in het straatbeeld passen.

Realisatie pluktuinen

Met betrekking tot het pluktuinenplan zijn in 2013 voorbereidingen getroffen om bij de boomplantdag in 2014 tot daadwerkelijke planting van fruitbomen over te gaan (omgeving MFA in Den Hoorn).

Wat heeft het gekost? Groen Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Openbaar groen

1.229.448

1.265.262

1.266.762

1.217.923

Begraafplaatsen

233.305

325.390

266.869

211.940

54.929

1.462.753

1.590.652

1.533.631

1.429.863

103.768

Openbaar groen

22.390

13.530

93.880

99.192

-5.312

Begraafplaatsen

119.820

93.523

93.523

127.881

-34.358

142.209

107.053

187.403

227.073

-39.670

Openbaar groen

1.207.059

1.251.732

1.172.882

1.118.731

54.151

Begraafplaatsen

113.485

231.867

173.346

84.060

89.286

1.320.544

1.483.599

1.346.228

1.202.790

143.438

Totaal lasten

48.839

Baten :

Totaal baten Saldi:

Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Openbaar groen Onderschrijding lasten € 48.839 Door het samenvoegen van wijken (Keenenburg met Bufferzone) is er een groter aanbestedingsvoordeel behaald. Daarnaast zijn ontwikkelingen van nieuw bouwwijken vertraagd. Hierdoor zijn werkzaamheden uitgesteld. Begraafplaatsen Onderschrijding lasten € 54.929 Deze onderschrijding is het resultaat van enkele over- en onderschrijdingen: In verband met de zettingen van de ondergrond door het opgebrachte zandpakket bij de uitbreiding van de algemene begraafplaats Schipluiden konden de werkzaamheden voor de inrichting van het nieuwe gedeelte niet worden uitgevoerd. Er zijn minder uren gemaakt door het vertrek van een beleidsmedewerker bij de afdeling openbare werken. Deze vacature is niet opgevuld. Door het grote aantal begrafenissen in 2013 zijn er meer manuren gemaakt dan geraamd. Overschrijding baten € 34.358 Vooraf is het lastig om in te schatten hoeveel begrafenissen er in enig jaar plaatsvinden. De raming is gebaseerd op ervaringscijfers uit voorgaande jaren. Per jaar kan dat echter aanzienlijk afwijken. Bovendien kan in geval van overlijden door de belanghebbenden gekozen worden voor een crematie of begraven (en dan in een eigen dan wel algemeen graf).

Wat gaan we daarvoor doen? Speelvoorzieningen Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Concrete doelen/ acties voor 2013 Instrumenten

In nauw overleg met bewoners, ouders en kinderen een evenwichtig gespreid patroon van speelvoorzieningen realiseren. Daarbij wordt uitgegaan van de actieradius van de leeftijdsgroepen. De gemeente beheert de voorzieningen op adequate wijze en speelt in op toekomstige ontwikkelingen. Het huidige beleid is gericht op het in stand houden van de speelvoorzieningen met inachtneming van landelijke veiligheidsnormen. Speeltoestellen verouderen en zijn in principe na twaalf jaar afgeschreven. Door het opstellen en bijhouden van een beheer-, vervangings- en een onderhoudsprogramma kunnen de speelterreinen kwalitatief in goede conditie worden gehouden en voldoen deze aan de laatste veiligheidseisen. Herinrichting van de speelvoorzieningen in: - Kern Den Hoorn: Dokter A.M. van de Poellaan - Kern Schipluiden: geen herinrichtingen in 2013 - Kern Maasland: Commanderij Nota speelplaatsen

Wat hebben we bereikt? Herinrichting speelvoorziening

De voorgenomen herinrichtingen zijn in 2013 uitgevoerd.

Wat heeft het gekost? Speelvoorzieningen Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Speelvoorzieningen

238.620

233.215

232.393

209.432

22.961

164

0

0

0

0

Baten : Speelvoorzieningen Saldi: Speelvoorzieningen Totaal saldo van baten en lasten

238.455

233.215

232.393

209.432

22.961

238.455

233.215

232.393

209.432

22.961

Toelichting financiële afwijkingen Speelvoorzieningen Onderschrijding lasten € 22.961 Er waren minder speeltoestellen aan vervanging toe. Daarnaast zijn er minder schades geweest aan de speeltoestellen.

Beleidsveld 3b: verkeer Beleidsdoel De met de mobiliteitsgroei gepaard gaande negatieve aspecten, zoals geluid-, lucht- en ruimtebeslag in woon- en verblijfsgebieden, terugdringen. Dit doen we door milieuvriendelijke alternatieven te stimuleren, het gemotoriseerde verkeer te ordenen en overlast door sluipverkeer in de dorpen en op de polderwegen zoveel mogelijk beperken.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect De afwikkeling van het verkeer op een zodanige wijze dat er voor de inwoners geen of beperkte overlast wordt veroorzaakt. Het vergroten van het gebruik van milieuvriendelijk vervoer (fiets en openbaar vervoer).

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/acties voor 2013

Instrumenten

Het in stand houden van het openbaar vervoer in Midden-Delfland, het verbeteren van de verkeersveiligheid, het terugdringen van verkeersoverlast en zorg dragen voor goede fiets- en voetgangersvoorzieningen Korte termijnmaatregelen Wijziging dienstregeling Openbaar Vervoer 2013: Omleiding bus 38 via rondweg Schipluiden, inclusief realisatie voetgangersverbindingen langs Dorpsstraat. Centrumplan Den Hoorn: Realisatie verbeteren parkeersituatie Dijkshoornseweg en bereikbaarheid centrum Den Hoorn. Actief volgen kwaliteitsprojecten en flankerende maatregelen uit de Bestuurlijke overeenkomst IODS. Een belangrijke maatregel is het uitvoering geven aan vermindering van de verkeersdruk op de N468 na openstelling van de A4 Delft-Schiedam. Hiertoe is, samen met de provincie Zuid-Holland, een plan van aanpak opgesteld. Actief volgen van het reconstructieplan N223 van de provincie. Lange termijnmaatregelen Terugdringen van doorgaand verkeer door de dorpskernen. Centrumplan Den Hoorn: Verbeteren parkeersituatie en bereikbaarheid centrum Den Hoorn. Aanleg van de Hooipolderweg in Den Hoorn. Breed verkeersonderzoek Maasland – kaderstellende notitie Structuurschets Harnaschpolder e.o. 2002 Regionale Nota Mobiliteit (Stadsgewest Haaglanden) + bestuursovereenkomst IODS Plan van aanpak ‘inrichting en beheer N468 na openstelling A4 DelftSchiedam’.

Wat hebben we bereikt? Korte termijnmaatregelen

Lange termijnmaatregelen

De wijziging dienstregeling Openbaar Vervoer 2013: Omleiding bus 38 via rondweg Schipluiden, inclusief de realisatie voetgangersverbindingen langs de Dorpsstraat zijn gerealiseerd. Centrumplan Den Hoorn: De verbetering van de Dijkshoornseweg is naar tevredenheid van winkeliers, aanwonenden en burgers gerealiseerd. De kwaliteitsprojecten en flankerende maatregelen uit de Bestuurlijke overeenkomst IODS zijn actief gevolgd en gecontroleerd. Een belangrijke maatregel is het uitvoering geven aan vermindering van de verkeersdruk op de N468 na openstelling van de A4 Delft-Schiedam. Hiertoe is, samen met de provincie Zuid-Holland, een plan van aanpak opgesteld. De provincie heeft de inventarisatie van het benodigde onderhoud, de zogenaamde trajectstudie, afgerond. Het reconstructieplan N223 van de provincie is verder in uitvoering genomen als onderdeel van het wegenproject Westland. De planologische procedure voor de aanleg van de rotonde Noordlierweg is gestart. De planvorming voor de reconstructie van de Woudseweg is door de provincie opnieuw gestart. Het terugdringen van doorgaand verkeer door de dorpskernen is een belangrijk punt van aandacht geweest. Ook de interne afwikkeling van verkeer in de dorpen heeft de aandacht van veel betrokken inwoners. Onderwerpen zijn de verkeersafwikkeling in Den Hoorn, de inrichting van de Anna van Raesfeltstraat in Schipluiden en de verkeersafwikkeling op de Oude Veiling/Maassluisseweg in Maasland. Centrumplan Den Hoorn: Er is gestart met participatietraject verkeersplan Den Hoorn waarin met bewoners en ondernemers wordt gewerkt aan een goede bereikbaarheid, verkeersveiligheid en parkeersituatie in Den Hoorn. Aanleg van de Hooipolderweg in Den Hoorn is voorbereid. Hiertoe zijn de in eigendom zijnde onroerende goederen gesloopt en heeft intensief overleg plaatsgevonden tussen bestuur en bewoners voor een goede planologische en verkeerskundige inpassing van de weg. Maaslandse Poort, het verbeteren van de oversteekbaarheid en verkeersveiligheid van de Oude Veiling en het onderzoeken van de verkeersafwikkeling op de Oude Veiling en Maassluisseweg in Maasland na realisatie van de Dijkpolder in Maassluis.

Wat heeft het gekost? Verkeer Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Verkeersmaatregelen te land Openbaar vervoer Totaal lasten

507.378

523.064

594.322

460.259

7.328

3.030

3.030

2.855

134.063 175

514.705

526.094

597.352

463.114

134.238

41.477

54.950

92.304

12.592

79.712

0

0

0

0

0

41.477

54.950

92.304

12.592

79.712

465.900

468.114

502.018

447.667

54.351

7.328

3.030

3.030

2.855

175

473.228

471.144

505.048

450.521

54.527

Baten : Verkeersmaatregelen te land Openbaar vervoer Totaal baten Saldi: Verkeersmaatregelen te land Openbaar vervoer Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Verkeer Onderschrijding lasten € 134.063 In vergelijking met andere jaren zijn er weinig extra werkzaamheden aan storings- en onderhoudsgevoelige objecten geweest. Daarnaast is door het bestuurlijk overleg over de fietsenstalling in Maasland dit project niet tot uitvoering gekomen. Verder viel het onderhoud aan, de in 2012 vervangen VRI’s, onder de garantie.

Tot slot zijn er minder manuren gemaakt op verkeer door veel advieswerk op de externe projecten (A4, centrum Den Hoorn, centrum Maasland/Gezondheidscentrum, diverse bouwprojecten en ontwikkelingen) en door ziekte. Onderschrijding baten € 79.712 Er is minder schade verhaald op de gemeente. Daarnaast is door vertraging in het proces als gevolg van bestuurlijk overleg over de fietsenstalling in Maasland over dit project nog geen subsidie ontvangen.

Beleidsveld 3c: milieu Beleidsdoel Het door middel van een gebiedsgerichte aanpak realiseren en in standhouden van een veilige, gezonde en aangename leefomgeving. Bijdragen aan een duurzaam Midden-Delfland. Ondanks de teruglopende financiële mogelijkheden blijven streven naar een kwaliteit die minstens gelijk is aan de wettelijk vastgestelde normen.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Het realiseren en in standhouden van een veilige, gezonde en aangename leefomgeving en bijdragen aan een duurzaam Midden-Delfland.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Doelen zijn uitgewerkt in het milieubeleidsplan 2011-2014. Hieronder zijn enkele belangrijke punten uitgelicht. Optimaliseren van de afvalscheiding in herbruikbare fracties, zodat minimaal de landelijke doelstellingen gehaald worden. De gemeente houdt bij nieuwbouw voor de eigen gebouwen een energieprestatiecoëfficiënt aan van minimaal 10% lager dan de op dat moment geldende landelijke eis. Met een goed werkende riolering beschermen wij de volksgezondheid en het milieu. De gemeente geeft uitvoering aan klimaatprojecten om het energieverbruik en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Concrete doelen/ acties voor 2013

Uitgewerkt in milieuprogramma 2013 dat als bijlage hangt aan programma begroting 2013. Het aantal (ondergrondse) containers voor de inzameling van papier, glas en kleding uitbreiden. Het scheiden aan de bron stimuleren en zo een bijdrage leveren aan het zorgvuldig omgaan met de grondstoffen. Voorlichting aan de inwoners over scheiding van afvalstromen. Maatregelen voor een goed werkende riolering volgens het gemeentelijk rioleringsplan en het daarvan afgeleide operationeel jaarplan voor de riolering uitvoeren en evalueren. Uitvoering geven aan klimaatprojecten die leiden tot gedragsverandering en het verminderen van het energieverbruik. Milieubeleidsplan Jaarlijks milieuprogramma Verordening afvalwaterverwerking Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Operationeel jaarplan voor de riolering Klimaatbeleid

Instrumenten

Wat hebben we bereikt? Uitbreiding ondergrondse containers Het scheiden aan de bron stimuleren

In 2013 zijn met name in de wijk Look-west en Look-west Noord in Den Hoorn ondergrondse containers geplaatst voor restafval en GFT. Daarnaast is in Lookwest Noord een milieu eiland geplaatst waar papier, kleding, glas en kuststof kan worden gebracht. Het gaat hier om een voorziening voor de hele wijk. Daar waar mogelijk worden extra containers geplaatst om inwoners de mogelijkheid te bieden tot deelname aan het scheiden van afval. Zo zijn in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor afval- en reinigingsmanagement eind 2013 extra kunststofcontainers geplaatst bij de supermarkten in de drie kernen.

Voorlichting naar de inwoners over scheiding van afvalstromen

Via de Schakel Midden Delfland en de afvalkalender zijn de inwoners op verschillende momenten opgeroepen om het afval te scheiden. Daarnaast worden de inwoners ook via de website van de gemeente en van Avalex opgeroepen om het afval te scheiden.

het gemeentelijk rioleringsplan en het daarvan afgeleide operationeel jaarplan voor de riolering uitvoeren en evalueren

Belangrijkste activiteiten die in 2013 zijn uitgevoerd: Aanleg rioolvoorzieningen bij nieuwe bebouwing. In Maasland is de riolering in de Diepenburchstraat, de Stationsstraat, de Oranje Nassaustraat en Hofdijkstraat (totaal ca. 570 meter daterend uit 1954) gerelined. renovatie rioolgemaal Kerstraat (Schipluiden), Oranjelaan (Den Hoorn) en ’t Ambacht (Maasland). Regulier onderhoud aan riolering en gemalen. Optimalisatie lozingsgedrag op de drukriolering. Camera-inspecties (4300 meter) in combinatie met rioolreiniging. onderzoek functioneren riolering (meten aan de riooloverstorten). meedraaien in optimalisatiestudie zuiveringsgebied Groote Lucht en Delft. meedraaien in onderzoek naar mogelijkheden voor verdergaande samenwerking in de (afval)waterketen; De toekomstige mogelijkheden voor verdere samenwerking zijn onderzocht en verwoord in een bestuurlijke overeenkomst. Voor elke samenwerkingskans is steeds een vertrekpunt vastgelegd in de bij de overeenkomst behorende notitie “Uitvoeringsafspraken Afvalwaterketen Delfland”. Verdere inhoudelijke uitwerking vindt steeds per samenwerkingskans plaats. Met de bestuurlijke overeenkomst wordt regionaal invulling gegeven aan de landelijke afspraken. De wens tot deze overeenkomst is ook aan de orde geweest tijdens een bestuurlijke bijeenkomst op 11 april 2013 en gezamenlijk unaniem herbevestigd tijdens de regionale Bestuurlijke watertafel van 26 juni 2013. Tijdens de watertafel op 22 november 2013 is de bestuurlijke overeenkomst “Netwerk Afvalwaterketen Delfland” (NAD) door alle partijen (gemeenten en Delfland) getekend. De samenwerking is niet vrijblijvend. Een landelijke visitatiecommissie rapporteert over de voortgang van alle regionale samenwerkingen aan de Tweede Kamer. Met deze overeenkomst realiseren we de beoogde doelstellingen en kunnen we de vragen van de visitatiecommissie beantwoorden. Het initiatief blijft daarmee in de regio.

Uitvoering geven aan klimaatprojecten die leiden tot gedragsverandering en het verminderen van het energieverbruik

In 2013 is aandacht besteed aan diverse projecten die passen in het gemeentelijk klimaatbeleid en de Cittaslow ambitie. Openbare verlichting Ook in 2013 zijn armaturen van de openbare verlichting vervangen door energiezuinige typen. Daarnaast is op enkele locaties groene ledverlichting geplaatst. Dit zorgt niet alleen voor een lager energieverbruik, maar ook voor minder lichtvervuiling in het landschap. Convenant of Mayors De gemeente heeft zich aangesloten bij het Covenant of Mayors. Bij de ondertekening van het Covenant of Mayors heeft de gemeente verklaard om uiterlijk in 2020 een CO2 reductie van 20% te hebben bereikt. Om dit te bereiken is in 2013 een start gemaakt met het opstellen van een Sustainable Energy Action Plan (SEAP). Dit duurzame energieactieplan bestaat uit diverse projecten en maatregelen om de doelstellingen te bereiken. Backcasting Haaglanden/Midden-Delfland Om uiteindelijk tot een klimaatneutrale regio te komen is door Haaglanden een backcastingstudie uitgevoerd. Een dergelijke studie maakt inzichtelijk op welk moment welke maatregelen in de tijd uiterlijk begonnen moet zijn om dit eindbeeld binnen bereik te houden. In 2013 is deze studie uitgevoerd in samenwerking met de regiogemeenten. Deze backcasting studie is daarna gebruikt om op onderdelen op specifieke milieuthema’s in Midden-Delfland verder in te zoomen. De resultaten van de backcastingstudie worden gebruikt bij het opstellen van het gemeentelijk energieactieplan.

GeoPower Ook in 2013 is aandacht besteed aan het project geothermie van GeoPower OudCamp. De nadruk heeft gelegen op het verkrijgen van subsidie van Hartverwarmend Haaglanden voor het project. Dit is met een positief resultaat afgerond.

Wat heeft het gekost? Milieu Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

2013 incl. wijz.

prim. 2013

werkelijk

verschil

Lasten : Afvalinzameling en -verwijdering

1.661.735

1.819.232

1.828.232

1.770.186

Riolering

1.500.302

1.631.975

1.535.583

1.470.693

64.890

651.411

640.309

916.809

546.335

370.474

3.813.449

4.091.516

4.280.624

3.787.213

493.411

Afvalinzameling en -verwijdering

76.196

18.750

48.750

29.098

19.652

Riolering

45.548

14.662

36.662

21.941

14.721

Milieubeheer

21.467

0

350.000

0

350.000

Baten afvalstoffenheffing

1.960.766

2.049.889

2.049.889

2.046.725

3.165

Baten rioolheffing

1.926.443

2.023.363

2.023.363

2.005.535

17.828

4.030.420

4.106.664

4.508.664

4.103.299

405.365

Afvalinzameling en -verwijdering

1.585.540

1.800.482

1.779.482

1.741.088

38.394

Riolering

1.454.754

1.617.313

1.498.921

1.448.752

50.169 20.474

Milieubeheer Totaal lasten

58.046

Baten :

Totaal baten Saldi:

Milieubeheer

629.944

640.309

566.809

546.335

Baten afvalstoffenheffing

-1.960.766

-2.049.889

-2.049.889

-2.046.725

-3.165

Baten rioolheffing

-1.926.443

-2.023.363

-2.023.363

-2.005.535

-17.828

-216.971

-15.148

-228.040

-316.085

88.045

Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Afvalverwijdering Onderschrijding lasten € 58.046 Deze onderschrijding is het resultaat van enkele over- en onderschrijdingen: Aangezien de vergoeding aan Avalex bestaat uit totaal bedragen worden de kosten voor oud papier hierin gedeclareerd. De lagere kosten van oud papier en glas betreffen de kosten die gemaakt worden voor de inname van het oud papier door de verenigingen. Door de afname van uren bij Avalex voor werkzaamheden van huisvuil zijn er minder uren buitendienst benodigd. Door het "in control" komen van Avalex zijn er minder uren benodigd. Daarnaast zijn er in verband met ziekte minder uren gemaakt Onderschrijding baten € 19.652 Door het nieuwe verpakkingenconvenant (2013-2022) en de uitwerking daarvan zijn de nieuwe vergoedingen nog niet vastgesteld. In 2014 is hier meer duidelijkheid over. Riolering Onderschrijding lasten € 64.890 Deze onderschrijding is het resultaat van enkele over- en onderschrijdingen: Energieverbruik is o.a. afhankelijk van het aantal draaiuren van de gemalen. We hebben dit jaar een uitermate nat najaar gehad waardoor het gemalen meer gedraaid hebben dan gemiddeld. Daarnaast zijn de voorschotbedragen aan de hoge kant. De afrekening in 2014 valt daardoor lager uit. Er zijn minder rioolinspecties uitgevoerd en op onderhoud vrijverval riolering zijn minder uren nodig. Een deel van dit jaarlijks terugkomende werk is laat in het jaar uitgevoerd en pas in 2014 in rekening gebracht. Er wordt jaarlijks een vast bedrag voor geraamd voor baggerwerkzaamheden. De noodzakelijke baggerwerkzaamheden worden door het Hoogheemraadschap van Delfland bepaald. Er waren in 2013 minder baggerwerkzaamheden nodig. De afgelopen jaren zijn steeds meer gemalen via datacommunicatie aangesloten op de hoofdpost. Hierdoor is sturing en controle van de gemalen op afstand mogelijk. Inmiddels worden veel gemalen omgezet naar GPRS-communicatie.

Sinds het vertrek van de inhuurkracht ligt het rioolbeheer binnendienst vrijwel geheel bij één fte. De betreffende persoon vervult, naast de rioleringswerkzaamheden, ook coördineren werkzaamheden op de afdeling. Hierdoor zijn minder uren gemaakt als gepland. Onderschrijding baten € 14.721 In de voorjaarsnota 2013 is (structureel) een bedrag bijgeraamd voor de jaarlijkse afrekening met het Hoogheemraadschap van Delfland voor de onderhoudskosten voor een aantal rioolgemalen in MiddenDelfland. Bij deze bijraming is echter abusievelijk geen rekening gehouden met het feit dat in de oorspronkelijke raming in de Begroting 2013 hier al een bedrag voor was geraamd. Per saldo heeft dit daarom geleidt tot een onderschrijding van het budget. In de Voorjaarsnota 2014 wordt dit gecorrigeerd voor 2014 en verder. Milieubeheer Onderschrijding lasten € 370.474 Deze onderschrijding is het resultaat van enkele over- en onderschrijdingen: In 2012 zijn de enkele milieutaken uitgevoerd door de gemeente Westland. Deze taken zijn betaald op basis van een voorschotbedrag. De afrekening die gebaseerd is op daadwerkelijk afgenomen uren en geïndexeerd uurloon ontvangen we altijd in het opvolgende jaar. In 2013 is de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) gestart. De milieutaken van Westland worden vanaf april 2013 gedaan door de ODH. Terug ontvangen van teveel betaald voorschot voor de uitvoering van de milieutaken is daarmee voorbij. In 2013 is een start gemaakt met het Convenant of Mayors (COM). Daarvoor is in 2013 een extra bedrag van € 20.000 opgenomen voor het maken van de Sustainable Energy Action Plans (SEAP). In 2013 is hiervan € 16.000 besteed. De werkzaamheden worden in 2014 afgerond. Onderdeel van het maken van een SEAP is een nulsituatie onderzoek. Het stadsgewest Haaglanden heeft in 2013 een Backcasting studie gedaan inclusief een CO2-nulsituatie onderzoek. Daardoor zijn de kosten voor Midden-Delfland hiervoor beperkt gebleven. Door de capaciteitsclaim van onder andere het COM en ontwikkelprojecten zijn enkele beleidstaken verschoven. De verwachte uitgaven op andere taakvelden binnen het beleidsveld milieu zijn niet gedaan. GeoPower heeft de gemeente laten weten een subsidieaanvraag te willen doen bij Stadsgewest Haaglanden voor geothermie. Stadsgewest Haaglanden doet uitsluitend zaken met gemeenten. De gemeente Midden-Delfland fungeert hier als tussenpersoon. Door de aanlevering van de benodigde stukken voor de subsidieaanvraag is deze niet in 2013 ontvangen. Hierdoor heeft er ook geen doorstorting plaatsgevonden. Onderschrijding baten € 350.000 Bij Stadsgewest Haaglanden wordt namens GeoPower een subsidie aangevraagd. De benodigde stukken voor deze aanvraag waren niet tijdig binnen. De aanvraag wordt in 2014 gedaan. Baten rioolheffing Onderschrijding baten € 17.828 Het verschil in deze baten zit in de wijziging van het aantal bedrijven, leegstand en de woningprognose.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Totaal lasten

673.969

228.726

518.376

393.040

125.336

Totaal baten

308.347

749.534

1.261.416

739.736

521.680

Totaal mutaties reserves

365.622

-520.808

-743.040

-346.696

-396.344

Overschrijding lasten € 125.336 De storting in de egalisatiereserve afvalstoffenheffing heeft niet plaatsgevonden (€21.000), het saldo resulteert in een onttrekking (zie baten). De storting in de egalisatiereserve rioolrechten is hoger dan begroot (-€ 44.507). De storting in de dekkingsreserve voor de reconstructie van de Oude Veiling is doorgeschoven naar 2014 (€ 148.844). Onderschrijding baten € 521.680 Uit de algemene reserve is € 11.118 minder onttrokken voor de aanleg van CIF glasvezelnetwerk en €153.477 voor de sloop van de Koolekitbrug. De onttrekking uit de investeringsreserve voor de reconstructie van de Oude Veiling is doorgeschoven naar 2014 (€ 148.844), zie ook lasten.

Van de begrote onttrekking uit de reserve investeringsprogramma voor de herinrichting Maaslandse poort van € 150.000 is € 50.000 onttrokken op programma 1 voor de proceskosten. De overige € 100.000 worden in 2014 besteed voor de groene herinrichting van het vrachtwagenparkeerterrein. De kosten voor de herinrichting van het centrum Den Hoorn waren in 2013 € 56.543 lager. Dit bedrag wordt in 2014 toegevoegd aan de begroting van de onttrekking uit de reserve investeringsprogramma.

Investeringen

Overzicht investeringen jaarrekening 2013 Begroot Omschrijving investering: 2013 Reconstructie Boezemkade/Kwakelweg 380.000

werkelijk 2013 0

saldo afsluiten 2013 ja/nee Opmerkingen 380.000 nee In verband met uitstel (afhankelijkheid van derden) en gewijzigde maatregelen wordt de investering aangepast en doorgeschoven naar 2014. 148.844 nee Het krediet niet afsluiten in verband met de ontwikkeling van de Maaslandse Poort. De uitgaven zullen plaatsvinden in het eerste en tweede kwartaal van 2014. 465.705 nee In de komende jaren, 2014/2017, zal de uitvoering ter hand worden genomen. 587.643nee Zie bovenstaande

Reconstructie Kruispunt Oude Veiling

148.844

0

Projecten ontwikkeling Zwethzone

500.267

34.562

-587.643

0

25.845

0

25.845

nee

Reconstructie Burg. Van de Lelykade

138.000

0

138.000

nee

Reconstructie Schouw/Westlander (gedeeltelijk) Vervangen lichtmasten 2012

245.817

187.817

58.000

nee

18.668

13.522

5.146

Vervangen openbare verlichting 2012 Extra maatregelen OV-plan 2012 Vervangen lichtmasten 2013 Extra maatregelen 2013 Vervangen brug Kralingerpad/Westgaag Vervangen dek Zouteveensebrug

18.668 5.060 170.200 26.800 200.000

16.645 3.112 85.688 1.297 1.693

2.023 1.948 84.512 25.503 198.308

6.776

6.776

0-

ja

Vervangen brug Zweth/Veenakkerweg/ Dorpskade Uitbreiding nieuwe zoutloods

404.037

408.717

4.680-

ja

105.000

1.175

103.825

nee

Sluipverkeer polderwegen Midden Defland Implementatie toegankelijkheid OV MD

37.550

0

37.550

nee

-153.000

0

153.000-

nee

Drainage C ommandeurspolder (2006) Aanleg grondwatermeetnet Reconstructie waterkering Hoornseweg

19.066 12.039 310.920

0 0 0

19.066 12.039 310.920

ja ja nee

Vervangen damwand Kerkweg

39.399

137

39.262

nee

Vervangen beschoeiingen/damwanden 2011 Voegen metselwerk beschoeïng Singel

34.838

32.451

2.387

75.000

0

75.000

nee

Vervangen beschoeiing damwand Rotterdamseweg

40.000

0

40.000

nee

Renovatie dierenonderkomens en hekwerken Reconstructie speelvoorzieningen 2013

35.000

0

35.000

nee

31.306

10.694

20.612

nee

Vervangen pompunits drukriolering (GRP) 2012 Vervangen pompunits drukriolering (GRP) 2013 Vervangen pompen hoofdgemalen (GRP) 2011 Vervangen pompen hoofdgemalen (GRP) 2012 Vervangen pompen hoofdgemalen (GRP) 2013 Vervangen vrijvervalriolering 2012

43.412

43.412

0

126.000

27.132

98.868

nee

27.545

5.064

22.481

ja

18.984

18.984

0

ja

236.000

156.333

79.667

50.626

50.626

0-

Vervangen vrijvervalriolering 2013

215.000

183.321

31.679

nee

Niet geprognosticeerde rioolvervanging

200.000

0

200.000

nee

34.054

7.430

26.624

nee

De werkzaamheden zijn uitgevoerd, het krediet kan worden afgesloten. De werkzaamheden zijn nog niet afgerond. Dit bedrag wordt jaarlijks opgenomen voor calamiteiten. Het bedrag schuift jaarlijks door wanneer er geen uitgaven zijn geweest. Werkzaamheden zijn nog in uitvoering

250.000

0

250.000

nee

Werkzaamheden zijn nog in uitvoering

Projecten ontwikkeling Zwethzone (inkomsten) Reconstructie Burg. Van Gentsingel (wegvak 2)

Uitbreiding begraafplaats Schipluiden 2010 Uitbreiding begraafplaats Schipluiden 2012 Totaal

3.490.078 1.296.587,26 2.193.490,74

ja ja ja nee nee nee

ja

ja

nee ja

In verband met bouwwerkzaamheden zijn de herstraat werkzaamheden van een kruisingsvlak uitgesteld. Naar verwachting zal uitvoering plaatsvinden in het vierde kwartaal 2014. De werkzaamheden worden nog uitgevoerd. Werkzaamheden worden nog uitgevoerd. Deze kredieten kunnen worden afgesloten.

Werkzaamheden worden nog uitgevoerd. Werkzaamheden worden nog uitgevoerd. Werkzaamheden moeten worden uitgevoerd De werkzaamheden zijn uitgevoerd, het krediet kan worden afgesloten. Het krediet kan worden afgesloten. De werkzaamheden worden naar verwachting in het derde kwartaal 2014 afgerond. Overleg vindt nog plaats over de hoogte van de subsidie De hoogte van de subsidie wordt in het tweede kwartaal van 2014 vastgesteld door Haaglanden. Dit krediet kan worden afgesloten. Dit krediet kan worden afgesloten. Werkzaamheden moeten nog worden uitgevoerd Dit krediet wordt naar verwachting in 2014 uitgevoerd. Het krediet kan worden afgesloten Werkzaamheden moeten nog worden uitgevoerd Het afgeraamde bedrag van €100.000 zal in 2014 aangewend worden voor vervanging van de damwand van de Dorpsstraat, de overige werkzaamheden worden dan ook nog uitgevoerd. Werkzaamheden worden in 2014 uitgevoerd. Werkzaamheden worden in 2014 uitgevoerd. De werkzaamheden zijn uitgevoerd, het krediet kan worden afgesloten. De werkzaamheden zijn nog niet afgerond. De werkzaamheden zijn uitgevoerd, het krediet kan worden afgesloten. De werkzaamheden zijn uitgevoerd, het krediet kan worden afgesloten. Werkzaamheden worden nog uitgevoerd.

2.1.4 Programma 4: Onderwijs Beleidsveld 4: onderwijs Beleidsdoel Zorgen dat alle jongeren uit onze gemeente passend onderwijs kunnen volgen. Dit kan zowel in de gemeente zijn als in de regio. Het doel hiervan is het helpen bij de meest optimale ontwikkeling van deze jongeren. De gemeente ondersteunt (onderwijs)instellingen om er zorg voor te dragen dat alle jongeren met een startkwalificatie het onderwijs verlaten. Een startkwalificatie is een havo-, vwo- of mbo-diploma (vanaf niveau 2). Hiermee worden de jongeren voorbereid op een actieve deelname aan de maatschappij en op de arbeidsmarkt.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Jongeren zijn in staat om bij het beschikbaar komen van een passende voorziening onderwijs te volgen. Jongeren zonder startkwalificatie krijgen door inzet van een passende voorziening een juiste doorstroom naar de arbeidsmarkt. Indien zij niet beschikken over de juiste startkwalificatie en tevens een bijstandsuitkering aanvragen, worden zij op basis van de Wet investering jongeren (WIJ) doorgeleid naar een passende opleiding (zie ook programma 6).

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Concrete doelen/acties voor 2013 Instrumenten

Op basis van in Lokale educatieve agenda (LEA)-verband gemaakte afspraken met de peuterspeelzalen en scholen inhoud geven aan de voorschoolse educatie. Alle jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten oproepen voor een gesprek waarin een passend aanbod wordt gedaan of zij krijgen thuis bezoek. In 2013 zijn alle groepen van het basisonderwijs in Midden-Delfland gehuisvest in permanente gebouwen. Uitvoeren LEA. De LEA is een landelijk richtinggevend instrument voor een vernieuwd lokaal onderwijs- en jeugdbeleid, waarbij de gemeente de regie voert in overleg met de besturen voor onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzalen. Integraal Huisvestingsplan Huisvestingsverordening onderwijs Notitie lokaal onderwijsbeleid Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid Verordening leerlingenvervoer Jaarlijks huisvestingsprogramma (B&W) Leerplichtverslag Overeenkomst LEA

Wat hebben we bereikt/uitgevoerd? Uitvoering lokale educatieve agenda (LEA)

Er heeft in 2013 drie keer een LEA plaatsgevonden, te weten in januari, juni en november 2013. Een belangrijk thema was de invoering van het passend onderwijs door de scholen, en de voorbereidingen op de decentralisatie van de jeugdzorg door de gemeente. De werkgroepen ‘Voor- en vroegschoolse educatie’ en ‘Zorg voor jeugd’ hebben hun resultaten in het LEA teruggekoppeld. Tevens is de besluitvorming over de toekomst van de subsidie ‘Budget lokaal onderwijsbeleid’ besproken in het LEA. In 2013 heeft de gemeente een leerlingenprognose uit laten voeren. De uitkomsten van deze prognose heeft de gemeente eerst met de schoolbesturen per dorpskern besproken. Daarna is het LEA plenair gesproken over de leerlingenprognose. Tot slot is de aanpak van laaggeletterdheid, en de rol van scholen daarin, besproken in het LEA.

Wat heeft het gekost? Programma 4: Onderwijs Jaarrek. 2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Openbaar basisonderwijs Huisvesting openb. basisond.

3.778

0

0

984

-984

119.697

106.726

110.126

111.713

-1.587

Bijzonder basisonderwijs

1.113

3.090

3.090

258

2.833

1.575.981

1.442.055

1.495.164

1.504.197

-9.033

643.177

716.562

646.562

676.901

-30.339

88

7.210

7.210

10.554

-3.344

2.343.834

2.275.643

2.262.152

2.304.607

-42.455

Openbaar basisonderwijs

0

0

0

0

0

Huisvesting openb. basisond.

0

0

0

0

0

Bijzonder basisonderwijs

0

0

0

0

0

157.512

157.914

232.914

127.579

105.335

Gemeenschappelijke lasten onderwijs

37.969

2.794

2.794

56.258

-53.464

Volwasseneneducatie

-1.532

0

0

193.949

160.708

235.708

183.837

51.871

Huisvesting bijz. basisond. Gemeenschappelijke lasten onderwijs Volwasseneneducatie Totaal lasten Baten :

Huisvesting bijz. basisond.

Totaal baten

0

Saldi: Openbaar basisonderwijs Huisvesting openb. basisond.

3.778

0

0

984

-984

119.697

106.726

110.126

111.713

-1.587

Bijzonder basisonderwijs Huisvesting bijz. basisond. Gemeenschappelijke lasten onderwijs

1.113

3.090

3.090

258

2.833

1.418.468

1.284.141

1.262.250

1.376.618

-114.368

605.209

713.768

643.768

620.644

23.124

1.620

7.210

7.210

10.554

-3.344

2.149.885

2.114.935

2.026.444

2.120.770

-94.326

Volwasseneneducatie Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Huisvesting Bijzonder basisonderwijs Onderschrijding baten € 105.335 Deze onderschrijding heeft drie oorzaken: energiekosten MFA, aflossing warmte-koude opslag MFA en huurkosten kinderopvang in Groene Oase. De gemeente is nog eigenaar van de scholen in de MFA. Daarom betaalt de gemeente de energiekosten. Na afronding van de huidige gebreken bij de scholen en oprichting van een Vereniging van Eigenaren, worden deze kosten weer verrekend. De gemeente heeft de investering voor de warmte-koude opslag (WKO) in de MFA voorgefinancierd. Op basis van de energiebesparing zouden de schoolbesturen in de MFA deze kosten aflossen. Het energievoordeel van de WKO is veel lager dan de geplande besparing, waardoor de schoolbesturen geen financieel voordeel hebben. Dit is in strijd met de afspraken, waardoor geen aflossing op de voorfinanciering plaats vindt. Beide zaken zijn onderwerp van gesprek met de schoolbesturen binnen de MFA om de bestaande klachten op te heffing. In 2014 krijgt de gemeenteraad een voorstel aangeboden hoe de problemen op te lossen. De financiële aspecten zijn een integraal onderdeel van dit voorstel. Een gedeelte van de Groene Oase is bij oplevering verhuurd voor kinderopvang. Met deze organisatie bestaat een meningsverschil over de uitleg van het contract ten aanzien van de indexering. Daardoor is in 2013 een lager bedrag aan huurinkomsten ontvangen dan begroot. Gemeenschappelijke lasten onderwijs Overschrijding lasten € 30.339 Deze overschrijding wordt grotendeels veroorzaakt door een grotere ambtelijke inzet op dit onderdeel dan begroot. Dit is te verklaren vanuit de extra inspanning die nodig waren voor de transitie Jeugdzorg en de invoering van de Wet passend onderwijs. De gemeente Midden-Delfland is voor basis en voortgezet onderwijs ingedeeld in verschillende regio’s, waardoor meer afstemming en overleg noodzakelijk was. Overschrijding baten € 53.464 Vanuit de jaren 2008 en 2011 waren ontvangen subsidies voor de ambtelijke inzet VSV (vroegtijdig school verlaten) en RMC (Regionaal Meld- en Coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten) gereserveerd. In 2013 heeft het Ministerie de gemeentelijke verantwoording goedgekeurd. Hierdoor mag het restant subsidie aan het saldo van de jaarrekening toegevoegd worden. De uitgaven zijn in eerdere jaren verantwoord.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Totaal lasten

244.417

203.413

203.413

203.413

0

Totaal baten

447.346

406.341

406.341

406.341

0

-202.929

-202.928

-202.928

-202.928

0

Totaal mutaties reserves

Investeringen Overzicht investeringen jaarrekening 2013 Begroot werkelijk Omschrijving investering: 2013 2013 MFA Den Hoorn technische aanpassing Nieuwbouw Groene Oase Totaal

saldo 2013

351.520

29.014

16.281

0

367.801

29.014

afsluiten ja/nee

322.506 nee

16.281 ja 338.787

Opmerkingen De opdracht voor het vervangen van de gevelplaten is in 2013 gegeven. Het werk zal in 2014 worden afgerond. Daarnaast lopen Dit krediet kan afgesloten worden.

2.1.5 Programma 5: Welzijn en Wet maatschappelijke ondersteuning

Beleidsveld 5a: Wmo Beleidsdoel Iedere inwoner kan deelnemen aan de samenleving.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Iedereen neemt deel aan de samenleving.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationele doelen om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Gelet op de sterke onderlinge relaties tussen de verschillende beleidsvelden binnen het brede welzijnsterrein is het uitgangspunt te werken met één beleidsplan voor dit terrein. . Dit houdt in dat bijvoorbeeld het beleidsplan volksgezondheid onderdeel uitmaakt van het beleidsplan Wmo.

Concrete doelen/acties voor 2013

- Voorbereiding voor uitvoering nieuwe taken die vanuit de AWBZ worden overgeheveld naar de Wmo. Dit gaat om de brede taak ‘begeleiding’. Ingangsdatum is 1 januari 2014. Voorbereidingen voor de overheveling van de taak jeugdzorg naar gemeenten. Invoering is voorzien per 1 januari 2015. Deze taak is dermate complex dat ook in 2013 een flinke ambtelijke tijdsinvestering noodzakelijk was. Fusie GGD Zuid-Holland West en GGD Den Haag. Maatschappelijke verenigingen en organisaties Visie Behoud door ontwikkeling (vitale dorpen 2025) Verordening Wet kinderopvang Integraal jeugdbeleid Gemeenschappelijke regeling GGD Zuid-Holland West Beleidsuitgangspunten Integrale Jeugdgezondheidszorg Stichting Welzijn Midden-Delfland (inclusief steunpunten mantelzorg en vrijwilligerswerk) Centrum voor jeugd en gezin (structuur en samenwerking met regionale partners) Wmo-beleidsplan 2012-2015 Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning (raad) Verstrekkingenbeleid Wet maatschappelijke ondersteuning (college) Wmo cliëntenraad.

Instrumenten

Wat hebben we bereikt/uitgevoerd? Voorbereiding nieuwe taken vanuit AWBZ naar de Wmo Voorbereidingen overheveling taak jeugdzorg naar gemeenten.

Fusie GGD ZuidHolland West en GGD Den Haag

De voorbereidingen voor de decentralisatie AWBZ zijn ondanks het feit dat de invoering van de wet met een jaar is uitgesteld ( naar 1 januari 2015) doorgegaan In 2013 is in nauw overleg met de gemeenten in het Stadsgewest Haaglanden gewerkt aan de voorbereiding invoering Jeugdwet. Dit is vastgelegd in het RTA (Regionaal Transitie Arrangement Jeugdzorg Haaglanden). Afspraken worden gemaakt naar aanleiding van de volgende doelstellingen: “het versterken van de algemene en basisvoorzieningen” “Het signaleren en in kaart brengen van problemen op meerdere leefgebieden” “het vervangen van dure specialistische zorg door goedkope zorg dichtbij huis”. Daarnaast zijn afspraken gemaakt om te komen tot regionale inkoop van specialistische zorg. De vorming van de GGD Haaglanden is gerealiseerd per 1 januari 2014. Dit is een samenvoeging van de GGD Zuid-Holland West (ZHW) en de GGD Den Haag. Hiermee is voldaan aan de wettelijke verplichting om de GGD te organiseren op het niveau van de veiligheidsregio. Er is gewerkt aan het

opstellen van een nieuwe Gemeenschappelijke Regeling(GR). Deze GR is in december 2013 bestuurlijk vastgesteld. In kwantitatieve en kwalitatieve zin is het totale pakket dat de gemeente Midden-Delfland bij de GGD Haaglanden afneemt gelijk aan het takenpakket 2013 bij de GGD ZHW. Daarmee is de dienstverlening aan Midden-Delfland gecontinueerd op het niveau van de GGD ZHW.

Wat heeft het gekost? Programma 5: Welzijn en WMO Wmo Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Maatschappelijke dienstverlening

616.673

428.316

428.316

433.828

-5.512

0

203.789

203.789

146.889

56.900

Overig maatschappelijk werk Vreemdelingen Wmo Jeugd -en jongerenwerk

14.778

10.022

10.022

12.360

-2.338

1.557.536

1.649.863

1.739.863

1.638.096

101.767

224.643

282.194

148.769

50.192

98.577

0

78.000

78.000

94.659

-16.659

Overig sociaal-cultureel werk Kinderopvang

185.927

223.594

223.594

188.206

35.388

1.136.620

1.075.053

925.053

934.845

-9.792

Openbare gezondheidszorg

391.263

393.333

282.115

273.481

8.634

Jeugdgezondheidszorg (uniform)

462.798

246.613

418.831

494.374

-75.543

Voorzieningen gehandicapten

Jeugdgezondheidszorg (maatwerk)

387.279

427.937

427.937

366.219

61.718

4.977.516

5.018.714

4.886.289

4.633.149

253.140

Maatschappelijke dienstverlening

0

0

0

0

0

Overig maatschappelijk werk

0

0

0

0

0

Vreemdelingen

0

0

0

0

0

340.724

276.152

336.152

378.251

-42.099

Jeugd -en jongerenwerk

0

0

0

0

0

Overig sociaal-cultureel werk

0

0

0

422

-422

Totaal lasten Baten :

Wmo

Kinderopvang

1.237

0

0

2.039

-2.039

47.547

58.289

3.289

11.459

-8.170

Openbare gezondheidszorg

0

0

0

0

0

Jeugdgezondheidszorg (uniform)

0

0

0

0

0

Jeugdgezondheidszorg (maatwerk)

0

0

0

11.452

-11.452

389.508

334.441

339.441

403.622

-64.181

Voorzieningen gehandicapten

Totaal baten Saldi: Maatschappelijke dienstverlening

616.673

428.316

428.316

433.828

-5.512

0

203.789

203.789

146.889

56.900

Overig maatschappelijk werk Vreemdelingen Wmo Jeugd -en jongerenwerk

14.778

10.022

10.022

12.360

-2.338

1.216.812

1.373.711

1.403.711

1.259.845

143.866

224.643

282.194

148.769

50.192

98.577

0

78.000

78.000

94.237

-16.237

Overig sociaal-cultureel werk Kinderopvang

184.690

223.594

223.594

186.167

37.427

1.089.073

1.016.764

921.764

923.385

-1.621

Openbare gezondheidszorg

391.263

393.333

282.115

273.481

8.634

Jeugdgezondheidszorg (uniform)

462.798

246.613

418.831

494.374

-75.543

Voorzieningen gehandicapten

Jeugdgezondheidszorg (maatwerk) Totaal saldo van baten en lasten

387.279

427.937

427.937

354.768

73.169

4.588.008

4.684.273

4.546.848

4.229.527

317.321

Toelichting financiële afwijkingen Overig maatschappelijk werk Onderschrijding lasten € 56.900 Oorzaak van deze onderschrijding is de ontvangst van een eenmalige terug gevorderde subsidie van de Stichting Kwadraad. In de jaren 2008 en 2009 heeft deze stichting door een lagere vraag naar maatschappelijk werk minder werkzaamheden verricht. Op basis hiervan is de verleende subsidie terug gevorderd.

Wmo Onderschrijding lasten € 101.767 De lagere uitgaven hebben een verschillende achtergrond. Door meer indicaties in eigen beheer uit te voeren is ongeveer € 10.000 bespaard. Aan hulp bij het huishouden en persoonsgebonden budgetten is € 31.000 minder uitgegeven dan begroot. Op een totaal budget van € 1.367.864 is dat ca. 2,5%. Doordat meer tijd is besteed aan de transities in het sociaal domein is op dit begrotingsonderdeel ongeveer € 38.000 minder besteed aan manuren. Tenslotte is ongeveer € 22.000 minder uitgegeven aan specifieke subsidies dan begroot. Dit is deels de oorzaak van de transities binnen het sociaal domein, waardoor bij diverse organisaties terughoudend bestaat voor het opzetten van nieuwe trajecten. Overschrijding baten € 42.099 Voor de begroting 2013 is besloten de eigen bijdrage te verhogen. Dit heeft geleid tot hogere inkomsten van ruim € 25.000. Daarnaast is sprake van een terugvordering van € 17.000 van niet gebruikte budgetten. Jeugd -en jongerenwerk Onderschrijding lasten € 98.577 Belangrijkste oorzaak is een lagere urenbesteding voor een bedrag van € 87.000. Dit is inherent aan het besluit om te stoppen met de subsidiëring van het jongerenwerk. Overig sociaal-cultureel werk Overschrijding lasten € 16.659 Deze overschrijding kent als oorzaak een hogere ambtelijke inzet voor ruim € 25.000. Daarnaast is een lager bedrag uitgegeven aan subsidies. Kinderopvang Onderschrijding lasten € 35.388 Deze post is een verantwoording voor het peuterspeelzaalwerk. De onderschrijding heeft als oorzaak een lagere ambtelijke inzet voor een bedrag van bijna € 19.000,-. Daarnaast is vanuit het verleden een terugvordering van ruim € 11.000 op deze post verantwoord. Het restant heeft diverse oorzaken, zoals lagere uitvoeringskosten GGD toezicht Kinderopvang en lagere kosten voor verzekeringen. Jeugdgezondheidszorg(JGZ) uniform Overschrijding lasten € 75.543 Deze overschrijding is nagenoeg volledig het gevolg van meergerealiseerde manuren op dit taakveld dan vooraf geraamd. Met name door de ontvlechting van de JGZ (Jeugdgezondheidszorg) uit de GGD Zuid-Holland West was ten tijde van de begrotingsamenstelling onvoldoende zicht op de tijdsbesteding voor de jeugdgezondheidszorg. Per saldo heeft deze overschrijding geen invloed op het jaarrekeningresultaat, omdat op andere takvelden (bijv. Wmo) juist minder uren zijn gemaakt. Jeugdgezondheidszorg maatwerk Onderschrijding lasten € 61.718 Hoewel dit budget op enkele onderdelen een overschrijding laat zien, is er per saldo sprake van een onderschrijding. De overschrijdingen betreffen het voorschieten van de kosten voor de website van de JGZ voor drie andere gemeenten (deze kosten zijn deels verhaald, zie baten) en de kosten voor ondersteuning van het CJG vanuit de RAS-middelen (Regionale Agenda Samenleving). De onderschrijding betreft voornamelijk een lagere subsidie aan Stichting Kwadraad. De subsidie die wij hen in 2013 hebben verstrekt, is voor het grootste deel ten laste gebracht van het taakveld ‘Overig maatschappelijk werk’ (programma 5). Het deel dat ten laste is gebracht van het taakveld Jeugdgezondheidszorg (maatwerk) heeft betrekking op schoolmaatschappelijk werk, gezinscoaching en opvoedadviespunt en is lager gebleken dan vooraf geraamd. Overschrijding baten € 11.452 Dit betreft de bijdragen van de gemeenten Westland, Rijswijk en Delft in de kosten van de website van de JGZ. Gemeente Midden-Delfland heeft deze kosten voorgeschoten en deels verhaald (zie ook lasten).

Beleidsveld 5b: welzijn Beleidsdoel Iedere inwoner dient zichzelf optimaal te kunnen ontwikkelen en ontplooien om daarmee volwaardig aan de maatschappij te kunnen deelnemen.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect De programmaonderdelen in het beleidsveld welzijn leveren een positieve bijdrage aan het realiseren van de doelstellingen uit de verschillende prestatievelden van de Wmo.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel welzijn om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/acties voor 2013

Instrumenten

1. 30% van de inwoners is lid van de openbare bibliotheek (gemiddeld over de 3 vestigingen) 2. 80% van de inwoners is lid van een culturele vereniging, sportvereniging of andere lokale maatschappelijke organisatie 3. De aangewezen monumenten zijn in 2025 nog als monument aanwezig. In 2011 is voor het beheer en onderhoud van de sportvelden een variant uitgewerkt, waarbij de verenigingen geheel verantwoordelijk worden voor het eigen sportpark. In 2012 zijn de keuzes voorgelegd die uit het overleg met de verenigingen voortvloeien. Vanaf 2013 vindt hiervan de uitvoering plaats. Herziening beleidsambities bibliotheek, kunst en cultuur indien de budgetten worden aangepast Uitvoering uitkomsten onderzoek accommodaties Schipluiden en bepalen ruimtelijke visie dorp Schipluiden. Het handboek Erfgoed wordt opgeleverd als hulpmiddel bij het beoordelen van omgevingsvergunningen voor monumenten. De Open Monumentendag en de Kindermonumentendag worden georganiseerd in samenwerking met de relevante partners. In 2013 wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid tot aanwijzing van een aantal nieuwe monumenten. Maatschappelijke verenigingen en organisaties Subsidieverordening (raad) en subsidiecriteria instellingen (college) Recreatieschap Midden-Delfland Erfgoedverordening Gecombineerde commissie erfgoed en monumenten Werkgroep Erfgoed De Schilpen, Tavenu, Tramstation en de historische verenigingen Voorlichting richting eigenaren (en bewoners/gebruikers) van monumenten over rechten en plichten Handboek Erfgoed Open monumentendag Beleidskader kunst en cultuur RAS -programma Haaglanden

Wat hebben we bereikt? Beheer en onderhoud sportvelden

Regionale Agenda Samenleving (RAS)

Met de sportstichtingen in de dorpen van Midden-Delfland zijn afspraken gemaakt en vastgelegd over het onderhoud en de bijdragen voor toekomstige renovaties. De stichting in Schipluiden heeft ervoor gekozen om geen bijdrage voor toekomstige renovaties te ontvangen, maar een verzoek om een bijdrage in deze kosten te doen wanneer dit nodig is. De tennisvereniging in Schipluiden, LTC Keenenburg, die oorspronkelijk deel uitmaakte van de stichting sportcomplex Schipluiden heeft besloten om als zelfstandige stichting verder te gaan. Ook dit is vastgelegd in een overeenkomst. De RAS gelden worden onderscheiden in de RAS gelden Jeugd en de RAS gelden Wmo. De RAS gelden Jeugd zijn aangewend voor de versterking van het CJG. De RAS gelden Wmo zijn onder meer gebruikt voor de ondersteuning van het project “jonge mantelzorgers”.

Herziening beleidsambities bibliotheek, kunst en cultuur

Uitvoering uitkomsten onderzoek accommodaties Schipluiden en bepalen ruimtelijke visie dorp Schipluiden

Overige prestaties

Oplevering handboek Erfgoed Open Monumentendag en de Kindermonumentendag Onderzoek naar de mogelijkheid tot aanwijzing van nieuwe monumenten Archeologie

Sportservice Zuid-Holland heeft in samenwerking met de gemeenten in de regio zich ingezet voor: -Kennisdeling, informatie-uitwisseling en waar mogelijk en noodzakelijk afstemming van bouwplannen sportaccommodaties en bevorderen regionale samenwerking. - Netwerk aangepast sporten. Als uitwerking hiervan is inmiddels een website online waarop informatie staat over de mogelijkheden tot aangepast sporten in de regio. In overleg met de gemeenten en organisaties wordt dit onderwerp nog verder uitgewerkt. De bibliotheek is erin geslaagd om ondanks de bezuinigingsopgave van structureel € 100.000,- in ieder dorp van Midden-Delfland een bibliotheekvestiging te behouden. De vestigingen in Schipluiden en Maasland zijn omgevormd tot servicepunten, vooral gericht op de jeugd en ouderen. In 2013 is gestart met de overkapping van Schilpen/Tavenu. De werkzaamheden worden in 2014 afgerond. Het onderzoek naar de accommodaties in Schipluiden heeft ertoe geleid dat de gemeenteraad een krediet beschikbaar heeft gesteld voor de renovatie van het Notenschip. Dit gebouw wordt na de renovatie multifunctioneler. De vaste gebruikers, de muziekvereniging St. Caecilia, de EHBO-vereniging Schipluiden, de toneelvereniging VAT’75 en de basisschool St. Jozef hebben gezamenlijke een stichting opgericht voor het beheer en de exploitatie van dit gebouw. De gemeente heeft met deze stichting een huurovereenkomst afgesloten. Het Jeugdhuis verliest de functie van verenigingsgebouw. De bibliotheekvestiging aan de Keenenburgweg wordt inmiddels gebruik door een tweetal ondernemers. De Dorpshoeve krijgt de mogelijkheid om haar positie te behouden en te versterken. Hierover zijn nieuwe afspraken vastgelegd in een overeenkomst met de stichting De Dorpshoeve. De sporthal Keenenburg behoudt de huidige functie. Het verenigingsgebouw van de muziekvereniging Euterpe verkeert in een bouwkundig slechte staat. Deze vereniging heeft samen met de andere muziekvereniging in Maasland, de Maaslandse Harmonie, en de sportvereniging NTO plannen voor een nieuwe muziek- en sportaccommodatie uitgewerkt. De gemeenteraad heeft een krediet beschikbaar gesteld om deze plannen mogelijk te maken. Ook voor de nieuwbouw van de vereniging Maaslands IJsvermaak heeft de gemeenteraad een krediet beschikbaar gesteld. Dit gebouw wordt ook gebruikt door de duivenvereniging. De betreffende verenigingen zijn druk bezig met de verdere uitwerking van de plannen tot nieuwbouw. Het handboek is 9 juli 2013 vastgesteld door het college. Het handboek is te downloaden vanaf de gemeentelijke website. Ook in 2013 hebben de Open Monumentendag en de Kindermonumentendag in Midden-Delfland plaats gevonden. Alle basisscholen van Midden-Delfland hebben deelgenomen aan Kindermonumentendag. Er is ambtelijk een inventarisatie gemaakt van potentiële monumenten. Op 26 november 2013 heeft de Werkgroep Erfgoed een selectie gemaakt van 10 potentiële monumenten die in de eerste helft van 2014 nader worden onderzocht. In de nieuwe bestemmingsplannen die in 2013 zijn vastgesteld door de raad is een dubbelbestemming Archeologie opgenomen. Dit is gebeurd op basis van het gemeentelijk beleidskader Archeologie en een advies van de gemeentelijk archeoloog (Archeologie Delft). Bij bouw- en aanlegwerkzaamheden waarvoor archeologisch onderzoek nodig is, heeft Archeologie Delft geadviseerd over de onderzoeksplicht, het programma van eisen van het onderzoek en de resultaten van het onderzoek. In 2013 heeft Archeologie Delft o.a. geadviseerd over 5 bestemmingsplannen van de gemeente Midden-Delfland, 4 projecten van het Hoogheemraadschap Delfland (kadeverbetering en waterberging) en 6 omgevingsvergunningen van particulieren (woningbouw en nieuwe agrarische bedrijfsgebouwen).

Wat heeft het gekost? Welzijn Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Openbaar bibliotheekwerk

525.268

473.665

473.665

481.907

-8.242

4.835

44.070

64.070

22.181

41.889

Sport

902.645

944.887

1.577.685

1.278.844

298.841

Kunst

105.061

59.347

225.288

51.315

173.973

Oudheidkunde/monumenten

172.580

197.049

223.781

183.591

40.190

54.582

41.040

41.040

41.696

-656

1.764.970

1.760.058

2.605.529

2.059.534

545.995

Openbaar bibliotheekwerk

0

0

0

0

0

Vormings- en ontwikkelingswerk

0

0

0

0

0

Sport

182.795

125.037

125.037

298.294

-173.257

Kunst

13.912

0

0

0

0

1.360

2.200

2.200

1.568

632

Vormings- en ontwikkelingswerk

Volksfeesten Totaal lasten Baten :

Oudheidkunde/monumenten Volksfeesten

0

0

0

0

0

198.067

127.237

127.237

299.862

-172.625

525.268

473.665

473.665

481.907

-8.242

4.835

44.070

64.070

22.181

41.889

Sport

719.850

819.850

1.452.648

980.550

472.098

Kunst

91.149

59.347

225.288

51.315

173.973

171.220

194.849

221.581

182.023

39.558

54.582

41.040

41.040

41.696

-656

1.566.904

1.632.821

2.478.292

1.759.672

718.620

Totaal baten Saldi: Openbaar bibliotheekwerk Vormings- en ontwikkelingswerk

Oudheidkunde/monumenten Volksfeesten Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Vormings- en ontwikkelingswerk Onderschrijding lasten € 41.889 Belangrijkste oorzaak is dat op deze post voor ruim € 35.000 minder manuren zijn geboekt. Deze uren zijn verdeeld op andere posten binnen de begroting. Het restant heeft als oorzaak het minder toekennen van incidentele subsidies dan begroot. Sport Onderschrijding lasten € 298.841 Belangrijkste oorzaak van de onderschrijding is dat de uitgaven voor de nieuwbouw accommodaties in Maasland niet in 2013 plaatsvinden. Deze uitgaven vindt plaats in 2014 en is daarom weer als budget opgenomen in de Voorjaarsnota 2014. Het gaat hierbij om een bedrag van € 251.000. Dit onderdeel bestaat uit binnen- en buitensport en de accommodaties De Hofstede, De Dorpshoeve en de Hoornbloem. Het restant van de onderschrijding kent hierdoor diverse oorzaken. Dit varieert van lagere onderhoudskosten en verzekeringspremies tot hogere belastinguitgaven. Oorzaak van het restant van € 47.841 zijn een lagere besteding van manuren. Overschrijding baten € 173.257 Naar aanleiding van de harmonisatie van onderhoud en tarieven is besloten de huur extra te verhogen. Dit vertaalt zich in extra huuropbrengsten. De erfpachtcanon over de jaren 2009-2013 voor Zuidhoorn B.V. is verantwoord in 2013. Daarnaast is sprake van hogere opbrengsten uit verhuur van accommodaties en velden. Deze hogere opbrengst wordt veroorzaakt door een combinatie van de vastgestelde huurverhoging en ontvangsten uit voorgaande jaren. Kunst Onderschrijding lasten € 173.973 Belangrijkste oorzaak van de onderschrijding is dat de uitgaven voor de nieuwbouw accommodaties in Maasland niet in 2013 plaatsvinden. Deze uitgave vindt plaats in 2014 en is daarom weer als budget opgenomen in de Voorjaarsnota 2014. Het gaat hierbij om een bedrag van € 165.000.

Oudheidkunde/musea Onderschrijding lasten € 40.190 Eenmalige werkzaamheden zijn meegenomen in de realisatie van de ontvangstruimte Schilpen/Tavenu. Het schilderwerk is een jaar uitgesteld door de bouw van de overkapping in De Schilpen/Tavenu. Door deze beide maatregelen zijn in 2013 de uitgaven eenmalig lager.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Totaal lasten

552.621

85.244

568.841

511.762

57.079

Totaal baten

499.780

283.533

1.546.432

1.051.064

495.368

52.841

-198.289

-977.591

-539.302

-438.289

Totaal mutaties reserves

Onderschrijding lasten € 57.079 In de dekkingsreserve is minder gestort voor de overkapping Schilpen/Tavenu (€ 42.918). De afrondende werkzaamheden worden uitgevoerd in 2014. De kosten van de aanleg van kunstgrasvelden en het 5e veld van MVV zijn lager dan begroot (€ 14.161). Hierdoor is minder gestort in de dekkingsreserve. Onderschrijding baten € 495.368 De onttrekking uit de reserve nieuwe beleidsopgaven voor de aanleg van kunstgrasvelden en het 5 e veld van MVV is € 14.161 lager (zie ook lasten). De onttrekking uit de algemene reserve t.b.v. de reparatie van het dak van de Dorpshoeve van € 13.000 heeft niet plaatsgevonden, de kosten zijn niet gemaakt. Uit de reserve monumenten is € 1.714 minder onttrokken voor het subsidiebudget en € 4.131 voor de aanwijzing van nieuwe monumenten. Verschillen in de onttrekkingen uit de reserve investeringsprogramma: o De onttrekking voor de overkapping Schilpen/Tavenu is € 42.919 lager (zie ook lasten). Het restant wordt doorgeschoven naar 2014. o De kosten voor de meerjarige renovatie van de sportvelden zijn € 2.002 lager dan begroot. o De onttrekking t.b.v. het meerjarig onderhoudsplan is € 6.000 lager. o De onttrekking voor de nieuwbouw van accommodaties in Maasland is € 416.441 lager dan begroot. Dit restant wordt doorgeschoven naar 2014.

Investeringen Overzicht investeringen jaarrekening 2013 Omschrijving investering:

Begroot 2013

werkelijk 2013

saldo 2013

afsluiten ja/nee

Kunstgrasvelden(5e veld MVV) Notenschip

50.000 407.000

35.838 103.135

14.162 ja 303.865 nee

Overkapping tussen Schilpen en Tavenue

357.665

314.746

42.919 nee

Opmerkingen Het project is afgerond. Het project is gestart, de kosten lopen door in 2014. Er komen nog afrondende kosten. Het budget is hiervoor nog nodig en zal bij de jaarrekening 2014 kunnen worden afgesloten.

2.1.6 Programma 6: Economische- en Sociale zaken Beleidsveld 6a: economische zaken Beleidsdoel Versterking van de economische structuur van de gemeente en optimalisering van de gemeentelijke inzet.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Versterking van de gebiedskwaliteiten (open en groen landschap, A-kwaliteit) en het behoud van de vitaliteit van het gebied (economische dynamiek, leefbaarheid).

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/ acties voor 2013

Instrumenten

Leidraad voor het opereren van de gemeente op het terrein van economische zaken is het door de raad in 2008 vastgestelde economisch beleidskader en de herijking van het beleidskader in 2012. Het doel is om de thema’s werken, wonen en landschap in Midden-Delfland vanuit economisch perspectief te versterken. In de herijking van het economisch beleidskader uit 2012 worden concrete doelen en acties benoemd. Naast specifieke doelen en acties die in het kader van de herijking worden geformuleerd is er in 2013 in ieder geval sprake van de volgende algemene doelen/acties. Verbeteren van de gemeentelijke dienstverlening aan bedrijven door informatie over procedures, het intensiveren van contact met bedrijven en meer strategische opzet van structureel overleg tussen gemeente en georganiseerd bedrijfsleven. Via de bedrijfscontactfunctionaris en het (digitale) ondernemersloket wordt zowel proactief als vraag gestuurd ingespeeld op vragen die leven bij ondernemers. Uitwerken van het Toeristisch-recreatief beleidskader Midden-Delfland. In samenwerking met de melkveehouders in het gebied, uitvoering geven aan het project Duurzaam Boer Blijven in Midden-Delfland en het grondinstrument (kwaliteitsproject IODS). Continueren van het project saneren verspreid liggend glas. In 2013 wordt de jaarlijkse ondernemersaward Cittaslow Midden-Delfland uitgereikt. Op basis van de structuurvisie, de herijking van het economisch beleidskader en de nieuwe bestemmingsplannen (Buitengebied gras en glas) worden nieuwe vormen van bedrijvigheid die een impuls kunnen geven aan de lokale economie beoordeeld en waar mogelijk gefaciliteerd. In 2013 legt het college van burgemeester en wethouders tenminste zes bedrijfsbezoeken af en worden de reguliere bedrijfsbezoeken van de wethouder Economische Zaken voortgezet. In samenwerking met het lokale bedrijfsleven worden in 2013 tenminste 2 thema-avonden over ondernemen in Midden-Delfland georganiseerd. Daarnaast vindt tenminste tweemaal per jaar regulier overleg plaats tussen het gemeentebestuur en het bedrijfsleven. Gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 Visie behoud door ontwikkeling (vitale dorpen) 2025 Economisch beleidskader Midden-Delfland 2012 Toeristisch-recreatief beleidskader Midden-Delfland Studie Gebiedseconomie Midden-Delfland Notitie Bedrijfsleven Midden-Delfland Bestemmingsplannen, waaronder Buitengebied gras en glas (2013 gereed) Standplaatsenbeleid Gemeenschappelijke regeling Bedrijvenschap Harnaschpolder Greenportvisie Westland-Oostland-Barendrecht Aandeelhouderschap Westland Infra Aandeelhouderschap Waterbedrijf Evides

Wat hebben we bereikt? Gemeentelijke dienstverlening

Bedrijfscontactfunctionaris

Toeristisch recreatief beleidskader

Project Duurzaam Boer Blijven Saneren verspreid liggend glas Ondernemersaward Cittaslow Midden-Delfland Bedrijfsbezoeken college en portefeuillehouder Organiseren twee thema avonden voor ondernemers Regulier overleg met bedrijfsleven

In 2013 is het digitale Ondernemersloket geopend. Ondernemers kunnen hier terecht voor vragen en informatie over de (digitale) diensten en producten van de gemeente. Het digitale loket bevat ook uitgebreide informatie over andere producten en diensten vanuit de overheid die voor ondernemers relevant zijn. Themabijeenkomst: Er zijn twee themabijeenkomsten georganiseerd; ZZP-ers onder de loep en een bijeenkomst ter voorbereiding van het internationale Jaarcongres Cittaslow. Bij het Lentiz Maasland zijn in 2013 drie thema avonden georganiseerd in het kader van het Lentiz Kenniscafé. De gemeente ondersteunt dit en verstrekt hiervoor een subsidie. Uitvoering van verschillende plannen en ideeën vindt plaats. Belangrijkste concrete ontwikkelingen zijn de oplevering van het Toeristisch Overstappunt (TOP) Schipluiden en het Bezoekerscentrum Midden-Delfland in Schipluiden. Beide projecten zijn met behulp van Europese subsidie gerealiseerd. Ook is geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe recreatieve routes. Binnen het vastgestelde ruimtelijk kader is het aantal locaties voor bed en breakfast uitgebreid. Hierover is gerapporteerd in programma 1 Vitale dorpen in MiddenDelfland®2025. In 2013 zijn wederom drie kassen verworven met het beschikbare budget uit IODS. Dit zijn de bedrijven aan de aan de Kwakelweg 16, Westgaag 5a en Oostgaag 7d. De bedrijven worden in 2014 en 2015 gesaneerd. In 2013 is de Ondernemersaward toegekend aan Diemel Groenvoorzieningen. Doelstellingen van dit bedrijf zijn gericht op het open en groen houden van Midden-Delfland en een bijdrage te leveren aan een gezonde omgeving voor mens, dier en plant. De wethouder Economische zaken heeft wekelijks bedrijfsbezoeken afgelegd. Het college heeft in het kader van Cittaslow supporterschap diverse bedrijfsbezoeken afgelegd. Bij het Lentiz Maasland zijn in 2013 drie thema avonden gegeven in het kader van het Lentiz Kenniscafé. De gemeente verstrekt hiervoor een subsidie van € 2.400 op jaarbasis. Dit is een structureel overleg dat vier keer heeft plaatsgevonden. Daarnaast hebben ook specifieke overleggen plaatsgevonden: Greenport Westland Oostland: Binnen de Greenport Westland Oostland is viermaal overleg gevoerd over de mogelijkheden de sector tuinbouw en aanverwante bedrijven te versterken. Dit is een gezamenlijk overleg van overheden en bedrijfsleven. Door het bedrijfsleven is gewerkt aan een eigen toekomstvisie. Deze visie wordt in het tweede kwartaal 2014 aangeboden aan de overheid en kennisinstellingen. De visie biedt de basis voor het gezamenlijk verbeteren van het economisch vestigingsklimaat. Onder leiding van de provincie Zuid-Holland is onderzocht wat de mogelijkheden zijn om de relatief starre regels in de nota Ruimte en mobiliteit voor vervangend glas aan te passen. De provincie rondt dit project af in 2014. Metropoolregio Rotterdam Den Haag: Eind 2013 is door de gemeenteraad besloten in te stemmen met de gemeenschappelijke regeling voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Belangrijk doel van deze regionale samenwerking is het versterken van het regionaal economisch vestigingsklimaat. Voor Midden-Delfland is dat van direct belang voor de tuinbouwsector. Een groei van de regionale economie zorgt op termijn voor extra werkgelegenheid voor inwoners en extra economische activiteiten voor het lokale bedrijfsleven.

Wat heeft het gekost? Economische Zaken Jaarrek. 2012

Beschikbare Middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Handel en ambacht Nutsbedrijven Totaal lasten

379.718

303.775

408.888

367.705

18.383

15.757

15.757

15.757

41.183 0

398.101

319.532

424.645

383.462

41.183

Baten : Handel en ambacht Nutsbedrijven Totaal baten

623.484

341.791

366.534

374.738

-8.204

2.134.182

1.979.283

2.029.283

2.073.259

-43.976

2.757.666

2.321.074

2.395.817

2.447.997

-52.180

49.388

Saldi: Handel en ambacht

-243.766

-38.016

42.354

-7.034

-2.115.799

-1.963.526

-2.013.526

-2.057.502

43.976

-2.359.565

-2.001.542

-1.971.172

-2.064.536

93.364

Nutsbedrijven Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Handel en ambacht Onderschrijding lasten € 41.183 De onderschrijding is heeft als oorzaak: De huur van de Prinses Beatrixstraat is opgezegd. Door de onduidelijkheid over de toekomst van dit pand is er minimaal onderhoud gepleegd. Het voormalige gemeentehuis in Maasland is nog niet verkocht. Hierdoor zijn extra onderhoudskosten onvermijdelijk. Om de gebruiksmogelijkheden voor de verhuurder, Kindcentrum Burgemeester van Gentsingel, te verruimen zijn diverse werkzaamheden verricht waaronder het vernieuwen van de keuken. Nutsbedrijven Overschrijding baten € 43.976 In de jaarrekening wordt voor het Waterbedrijf Evides het slotdividend van het jaar voorafgaand en het interim-dividend van het lopende jaar meegenomen. Het resultaat van het Waterbedrijf was zodanig dat ruim 15% meer dividend is uitgekeerd dan waar in de begroting rekening mee was gehouden.

Beleidsveld 6b: sociale zaken Beleidsdoel Inwoners die niet in staat zijn om zelfstandig in hun inkomen te voorzien, te ondersteunen.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Inwoners die niet zelfstandig in hun inkomen kunnen voorzien, (bij voorkeur tijdelijk) ondersteunen. Indien men langere tijd niet in een eigen inkomen kan voorzien met ondersteunende maatregelen ervoor zorgen dat men wel zelf een inkomen kan verwerven. Als geen inkomen kan worden verworven, ervoor zorgen dat deze mensen toch maatschappelijk kunnen participeren. De prioriteit ligt daar bij uitstroom naar werk.

Wat gaan we daarvoor doen? Sociale zaken Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

Een oplopend cliëntenbestand gecombineerd met een halvering van het Participatiebudget noopt voor het jaar 2013 tot een andere re-integratieaanpak. Prioriteit is uitstroom uit de uitkering op korte termijn. Korte gerichte reintegratietrajecten krijgen voorrang op langdurige trajecten gericht op uitstroom op langere termijn. Realisatiedoelen gericht op uitstroom 2013: 20 trajecten aanbieden bij een 2014: 20 trajecten aanbieden bij een 2015: 20 trajecten aanbieden bij een

naar werk voor de jaren: cliëntenbestand van 95 cliëntenbestand van 100 cliëntenbestand van 100

2016: 20 trajecten aanbieden bij een cliëntenbestand van 100

Concrete doelen/acties voor 2013

Instrumenten

Realisatiedoelen gericht op vrijwilligerswerk/maatschappelijk nuttige taken voor de jaren: 2013: 10 plaatsingen realiseren bij een cliëntenbestand van 95 2014: 15 plaatsingen realiseren bij een cliëntenbestand van 100 2015: 20 plaatsingen realiseren bij een cliëntenbestand van 100 2016: 20 plaatsingen realiseren bij een cliëntenbestand van 100 Overname landelijke wijzigingen en doorvoeren rijksbezuinigingen op Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en aanverwante wetgeving. Voorbereiding op de invoering van de Wet werken naar vermogen. Onduidelijk is wanneer deze wet in werking treedt. Het gaat dan zowel om aanpassing van het beleid, als de daarop gebaseerde verordeningen. Implementatie schuldhulpverleningbeleid, inclusief gebruik wettelijke mogelijkheid invoering eigen bijdrage. Werkloze inwoners stimuleren om actief een maatschappelijke tegenprestatie in de vorm van vrijwilligerswerk te leveren. Minimabeleid Handhavingverordening WWB Fraudebeleidsplan Verordening toeslagen en verlagingen Wet investeren jongeren (WIJ) Afstemmingsverordening Re-integratieverordening Verordening kinderopvang Beleidsplan en verordening Wet inburgering Beleidsplan en verordeningen Wet sociale werkvoorziening.

Wat hebben we bereikt? Overname landelijke wijzigingen

Voorbereiding op de invoering van de Wet werken naar vermogen

Implementatie schuldhulpverleningbeleid Werkloze inwoners stimuleren vrijwilligerswerk te leveren Overige prestaties

In 2013 is een inhaalslag gemaakt in het onderhoud van verschillende beleidsdocumenten. De volgende documenten zijn door de raad dan wel door het college vastgesteld: Beleidsregels bijzondere bijstand gemeente Midden-Delfland 2013; Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive gemeente Midden-Delfland 2013; Maatregelenverordening Wwb, Ioaw, Ioaz gemeente Midden-Delfland; Protocol huisbezoek Wwb 2013; Verificatieplan Wwb, Ioaw, Ioaz gemeente Midden-Delfland 2013; Beleidsregels loonkostensubsidies Wwb 2013; Handhavingsplan Sociale Zaken 2014 – 2017. In 2013 zijn de voorbereidingen getroffen die leiden tot de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015. Lange tijd was onduidelijk hoe de nieuwe wet er uit zou zien en welke beleidsvrijheid gemeenten krijgen. In het vierde kwartaal 2013 werd duidelijk langs welke weg in regionaal verband (H5) de voorbereiding en beleidsontwikkeling wordt georganiseerd. Gedurende het jaar 2013 zijn de beleidsregels schuldhulpverlening gemeente Midden-Delfland 2013 en het Preventieplan Schuldhulpverlening vastgesteld. In 2013 is de pilot “Aan de slag” uitgevoerd. Doelstelling was om 10 werkloze inwoners structureel op vrijwilligersplaatsen te laten participeren. Uiteindelijk zijn 7 plaatsingen succesvol gebleken. Realisatiedoelen gericht op uitstroom naar werk: In 2013 zijn 18 werkloze inwoners op een traject geplaatst.

Wat heeft het gekost? Sociale Zaken Jaarrek. 2012

Beschikbare Middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Bijstandsverlening

1.809.035

2.016.447

2.139.873

2.199.373

-59.500

Werkgelegenheid

841.704

925.602

925.602

816.285

109.317

Minimabeleid

421.249

482.814

508.540

491.813

16.727

Participatiefonds

222.876

250.540

289.125

219.659

69.466

3.294.864

3.675.403

3.863.140

3.727.131

136.009

1.159.318

1.327.092

1.544.342

1.361.690

182.652

753.286

681.500

687.389

709.314

-21.925

24.729

7.614

19.614

19.669

-55

222.952

236.655

269.617

220.783

48.834

2.160.285

2.252.861

2.520.962

2.311.456

209.506

649.717

689.355

595.531

837.683

-242.152

88.418

244.102

238.213

106.971

131.242

396.520

475.200

488.926

472.144

16.782

-76

13.885

19.508

-1.124

20.632

1.134.579

1.422.542

1.342.178

1.415.675

-73.497

Totaal lasten Baten : Bijstandsverlening Werkgelegenheid Minimabeleid Participatiefonds Totaal baten Saldi: Bijstandsverlening Werkgelegenheid Minimabeleid Participatiefonds Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Bijstandsverlening Overschrijding lasten € 59.500 In 2013 zijn geen bijzondere onderzoeken nodig geweest. Er zijn minder arbeidskeuringen uitgevoerd. Ook is er geen bijstand aan zelfstandigen verstrekt. Als gevolg hiervan zijn ook minder arbeidsuren ingezet. Het verdere verschil is het resultaat van per saldo minder verstrekte uitkeringen (4%) versus meer manuren in verband met de voorbereiding van de invoering van de Participatiewet. Onderschrijding baten € 182.652 Een lager vastgesteld macrobudget in het 4e kwartaal 2013 is de oorzaak van een lagere ontvangst op lokaal niveau. Daarnaast viel de aangevraagde aanvullende rijksuitkering lager uit. Werkgelegenheid Onderschrijding lasten € 109.317 Gewijzigde contractvoorwaarden met Combiwerk hebben geleid tot lagere kosten. Overschrijding baten € 21.925 De rijksbijdrage werd in 2013 hoger vastgesteld als gevolg van doorstroming van geïndiceerden vanaf de wachtlijst naar feitelijke plaatsingen binnen Combiwerk. Minimabeleid Onderschrijding lasten € 16.727 Een verminderd beroep op leenbijstand en een lager aantal aanvragen voor bijzondere bijstand hebben tot een lagere uitgaaf geleid. Participatiefonds Onderschrijding lasten € 69.466 In ons Wwb-bestand bevindt zich een beperkte populatie met uitstroommogelijkheden. Waar mogelijk wordt het budget benut maar evenals voorgaande jaren wordt dit budget niet volledig ingezet. Onderschrijding baten € 48.834 De rijksbijdrage voor inburgering, werkfonds en ROC zijn ontvangen zoals begroot. De onderschrijding wordt veroorzaakt doordat het beschikbare budget niet volledig besteed is. Vijfentwintig procent van dit budget wordt meegenomen naar het volgende jaar. Daardoor is er een verschuiving van de opbrengsten van het ene jaar na het andere jaar.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Totaal lasten

312.527

68.000

68.000

68.000

0

Totaal baten

155.798

55.000

85.188

91.688

-6.500

Totaal mutaties reserves

156.729

13.000

-17.188

-23.688

6.500

Investeringen N.v.t.

2.1.7 Programma 7: Ruimtelijke ordening, Ontwikkeling en Volkshuisvesting Beleidsveld 7a: ruimtelijke ordening Beleidsdoel Voor ruimtelijke ordening zijn diverse belangen en ontwikkelingen aan de orde. Deze belangen en ontwikkelingen kunnen conflicteren. Het ruimtelijk beleid biedt handvatten om in conflictsituaties te komen tot goede belangenafwegingen door het bestuur. Het vormt een praktisch toetsingskader voor planvorming, vergunningverlening en handhaving.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Het ruimtelijk ordeningsbeleid is ondersteunend aan de missie van de gemeente en de gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 en Vitale dorpen in 2025. Het zodanig ordenen van de ruimte dat de gebruikers ervan zich maximaal kunnen ontplooien. Met respect voor de medegebruikers en met inachtneming van ieders verantwoordelijkheid voor de wet (ruimte maken, ruimte delen). Daarbij willen we komen tot een harmonieuze, evenwichtige, duurzame en leefbare samenleving. De componenten wonen, werken, verzorgen, recreëren, verkeer, natuur en milieu krijgen ieder voor zich en in gezamenlijkheid de juiste aandacht.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/ acties voor 2013

De gemeente beschikt over actuele bestemmingsplannen (jonger dan 10 jaar) voor minimaal 95% van het grondgebied.

Instrumenten

Vaststellen bestemmingsplan ‘t Woudt Vaststellen bestemmingsplan Buitengebied Glas Vaststellen bestemmingsplan Buitengebied Gras Vaststellen bestemmingsplan Look West Vaststellen bestemmingsplan Harnaschpolder Noord Vaststellen bestemmingsplan Hooipolder/Kerkpolder Oost Vaststellen bestemmingsplan Centrumplan Den Hoorn Gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 Grondbeleid Bestemmingsplannen Grondinstrument (in ontwikkeling) Stichting Groenfonds Midden-Delfland Structuurvisies incl. uitwerking dorpskernen (nog vast te stellen) Uitgewerkt ontheffingenbeleid Beeldkwaliteitplannen Landschapsontwikkelingsperspectief (LOP) Ruimtelijke Visie Hof van Delfland Provinciale structuurvisie ‘Visie op Zuid-Holland’

Wat hebben we bereikt? t Woudt

Het bestemmingsplan is op 13 februari 2013 vastgesteld en inmiddels onherroepelijk.

Buitengebeid Glastuinbouwgebieden Buitengebied Gras

Dit bestemmingsplan is in mei 2013 vastgesteld en inmiddels onherroepelijk.

Look West Harnaschpolder Noord

Dit bestemmingsplan is in juni 2013 vastgesteld. Tegen het bestemmingsplan is beroep aangetekend. Ook is er een voorlopige voorziening aangevraagd bij de Raad van State. In december is de voorlopige voorziening bij de Raad van State behandeld. Op 14 januari 2014 heeft de Raad van State uitspraak gedaan en is het bestemmingsplan in werking getreden. De behandeling van het beroep bij de Raad van State moet nog plaatsvinden. Het bestemmingsplan is in mei 2013 door de gemeenteraad vastgesteld en inmiddels onherroepelijk. Dit bestemmingsplan in juni 2013 vastgesteld. Tegen het bestemmingsplan is beroep ingesteld.

Hooipolder/Kerkpolder Oost Centrumplan Den Hoorn Bedrijven Coldenhovelaan 2013 Den Hoorn

Dit bestemmingsplan is in mei 2013 vastgesteld en inmiddels onherroepelijk. Het bestemmingsplan is op 25 juni 2013 vastgesteld. Tegen het plan is beroep ingesteld. Het bestemmingsplan is op 28 mei 2013 vastgesteld en inmiddels onherroepelijk. Het bestemmingsplan Den Hoorn is op 24 september 2013 vastgesteld en inmiddels onherroepelijk.

Wat heeft het gekost? Ruimtelijke ordening Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Ruimtelijke ordening

1.123.116

1.060.824

1.003.920

1.091.729

-87.809

2.070.809

2.000

87.421

85.538

1.883

Baten : Ruimtelijke ordening Saldi: Ruimtelijke ordening Totaal saldo van baten en lasten

-947.692

1.058.824

916.499

1.006.191

-89.692

-947.692

1.058.824

916.499

1.006.191

-89.692

Toelichting financiële afwijkingen Ruimtelijke ordening Overschrijding lasten € 87.809 De overschrijding van de uitgaven op dit taakveld wordt grotendeels veroorzaakt door hogere kosten (zowel manuren als externe kosten) in 2013 voor de gemeentelijke begeleiding van de aanleg van het ontbrekende stuk A4. Dit betreft enerzijds kosten die vallen binnen de overeenkomst met Rijkswaterstaat en dus gedekt worden uit de vergoeding die de gemeente hiervoor van Rijkswaterstaat heeft ontvangen. Anderzijds betreft het aanvullende kosten die wij in het kader van de vergunningverlening hebben gemaakt. Deze kosten zijn gecompenseerd door Rijkswaterstaat. In de najaarsnota 2013 is deze bijdrage bijgeraamd.

Beleidsveld 7b: volkshuisvesting Beleidsdoel Het afstemmen van de woningvoorraad op de behoefte van de inwoners, met het accent op de doelgroepen ‘startende gezinnen’ en ‘senioren’. Dit beleidsveld heeft een sterke relatie met Welzijn (Wmo) en Ruimtelijke ordening (randvoorwaarden nieuwe woningbouwlocaties).

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Een woningvoorraad die past binnen het streefbeeld Vitale dorpen in 2025, mede gebaseerd op de gemeentelijke woonvisie.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

In de door de raad in 2010 vastgestelde woonvisie wordt een koppeling gemaakt tussen de speerpunten van de visie Vitale dorpen 2025, operationele doelen en beschikbare beleidsinstrumenten van het volkshuisvestingbeleid.

Concrete doelen/ acties voor 2013

De doelen uitwerken zoals deze zijn gesteld in de woonvisie en de daarop gebaseerde prestatieafspraken. Daarnaast wordt een tussenstand van de woonvisie opgemaakt en levert stadsgewest Haaglanden de Evaluatie lokaal maatwerk. Een nieuwe wijziging van de AWBZ is erop gericht dat nog meer mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Met de maatschappelijke partners worden de consequenties voor wonen, zorg en welzijn in beeld gebracht.

Instrumenten

Woonvisie Midden-Delfland 2010-2025 Visie Vitale Dorpen 2025 Regionale huisvestingsverordening Haaglanden Welstandsreglement - 2 maart 2004 Bouwverordening Prestatieafspraken 2010-2014

Wat hebben we bereikt? Tussenrapportage van de woonvisie Evaluatie Lokaal Maatwerk Uitwerking van de doelen in woonvisie en prestatieafspraken

De tussenrapportage is in concept opgesteld en wordt in 2014 aan de gemeenteraad voorgelegd. De raad is op de hoogte gesteld van de Evaluatie Lokaal Maatwerk die het Stadsgewest Haaglanden heeft opgesteld. - Er is in samenwerking gemeenten die onder het Stadsgewest Haaglanden vallen een regionaal woningbouwprogramma opgesteld. Dit programma dient tevens als herijking van het Regionaal Structuurplan Haaglanden en vormt een aanpassing op de regionale woonvisie. Het programma is onlangs goedgekeurd door Gedeputeerde Staten. Door het ontbreken van een regionaal afgestemd woningbouwprogramma houdt de provincie meer bestemmingsplannen tegen. - Er is een pilot gestart voor het verlenen van startersleningen. Deze pilot is toegepast in het project Balkengat in Den Hoorn - De woonbehoeften van de inwoners van Midden-Delfland is in Haaglandenverband gepeild. Hierdoor wordt gerichter beleid gemaakt. Uit dit onderzoek bleek onder meer dat 90% van de inwoners van Midden-Delfland tevreden is over het wonen in onze gemeente. - Het Stadsgewest Haaglanden heeft de omvang van de Midden-Delflandse ambitie over de huisvesting van arbeidsmigranten vastgelegd. Deze ambitie is beperkt en proportioneel gebleven.

Wat heeft het gekost? Volkshuisvesting Jaarrek. 2012

Beschikbare middelen

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Woningbouw Bouw-en woningtoezicht Totaal lasten

0

0

0

0

0

887.842

1.062.797

1.123.997

1.122.679

1.318

887.842

1.062.797

1.123.997

1.122.679

1.318

Baten : Woningbouw Bouw-en woningtoezicht Totaal baten

0

0

0

0

0

493.369

869.417

605.203

436.332

168.871

493.369

869.417

605.203

436.332

168.871

Saldi: Woningbouw Bouw-en woningtoezicht Totaal saldo van baten en lasten

0

0

0

0

0

394.473

193.380

518.794

686.348

-167.554

394.473

193.380

518.794

686.348

-167.554

Toelichting financiële afwijkingen Bouw- en woningtoezicht Onderschrijding baten € 168.871 Vanwege de crisis in de bouw blijven de grotere bouwprojecten achter bij de verwachtingen. Daardoor is de legesopbrengst minder.

Beleidsveld 7c: grondzaken Beleidsdoel De gemeente wil een regierol vervullen bij ruimtelijke ontwikkelingen. Het grondbeleid is ondersteunend aan andere gemeentelijke beleidsvelden, maar in het bijzonder ondersteunend aan de beleidsvelden gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 en Vitale Dorpen in 2025.

Wat willen we bereiken? Gewenst maatschappelijk effect Tegen (maatschappelijk) acceptabele kosten het beschikbaar hebben van gronden voor de doeleinden van andere programma’s.

Wat gaan we daarvoor doen? Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken Concrete doelen/ acties voor 2013 Instrumenten

Het volgens planningen beschikbaar hebben van gronden voor de doeleinden van andere programma’s. De planningen zijn onderdeel van de door het college van B&W vastgestelde projectplannen. In de grondexploitaties met prijspeil 1-1-2012 is voor 2013 opgenomen dat voor 216 woningen grond wordt uitgegeven (waarvan 57 woningen binnen de sociale sector). Nota grondbeleid en jaarlijkse herziening grondexploitaties. Onder deze laatste vallen ook de bijbehorende risicoanalyse en het meerjarenprogramma grondexploitaties (ontwikkeling Reserve Grondexploitaties).

Wat hebben we bereikt? Uitgeven van grond voor 216 woningen

Er zijn in 2013 260 woningen uitgegeven.

Wat heeft het gekost? Grondzaken Beschikbare middelen

Jaarrek. 2012

prim. 2013

2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Grondexploitaties

7.890.035

16.756.604

10.736.664

12.104.641

-1.367.977

Grondexploitaties

2.648.322

15.898.157

9.727.068

11.911.013

-2.183.945

Saldi:

5.241.713

858.447

1.009.596

193.628

815.968

5.241.713

858.447

1.009.596

193.628

815.968

Baten :

Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Algemene toelichting Voor de grondexploitaties met exploitatieopzetten (grexen) zijn inmiddels herziene grexen per 1-1-2014 opgesteld. De gegeven worden in mei 2014 aan de raad ter besluitvorming voorgelegd. Afhankelijk van de status van het project zal de raad in plaats van besluitvorming gevraagd worden om kennis te nemen van de herzieningen. Dit heeft geleid tot de volgende voorstellen tot verliesnemingen bij de jaarrekening: - Keenenburg III terugdraaien verliesneming € 546.000; - Lookwest-Noord terugdraaien verliesneming € 962.000; - Look-West winstneming € 2.023.000; - Centrumontwikkeling Den Hoorn verliesneming -/€ 3.692.000; - Commandeurspolder III winstneming € 1.008.000; - Maaslandse Dam verliesneming -/€ 72.000; Per saldo een winstneming van: € 775.000 Het saldo van de winstneming, terugdraaiing verliesneming en de verliesneming wordt ten bate gebracht van de Reserve Grondexploitaties. De Reserve Grondexploitaties was per 31-12-2012 nihil. De Reserve Grondexploitaties wordt door dit saldo per 31-12-2013 positief ter hoogte van € 775.000.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

Totaal lasten

2.721.776

133.616

Totaal baten

3.466.393 -744.617

Totaal mutaties reserves

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

254.936

983.301

-728.365

922.896

1.306.450

1.312.393

-5.943

-789.280

-1.051.514

-329.092

-722.422

Overschrijding lasten € 728.365 De toevoeging aan reserve A4 (begroting najaarsnota) heeft niet plaatsgevonden (€ 7.421). Het saldo van baten en lasten heeft geresulteerd in een onttrekking. De opbrengsten van de bouwleges geven geen aanleiding tot stortingen of onttrekkingen aan de reserve (€ 39.214). Het saldo van winst- en verliesnemingen van de grondexploitaties is gestort in de reserve Grondexploitaties (€-775.000).

Investeringen N.v.t.

2.1.8 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Het overzicht algemene dekkingsmiddelen is geen beleids(programma) en heeft daardoor een aparte plaats. De financiële middelen in al hun verschijningsvormen zijn dienstbaar aan het beleid. Tegelijkertijd vormen de financiële middelen de randvoorwaarden voor het te voeren beleid. Er wordt gezocht naar een balans om ambities en mogelijkheden met elkaar in overeenstemming te brengen. De voorschriften en regelgeving met betrekking tot het financiële beleid nemen ieder jaar toe. Hierdoor wordt de speelruimte beperkt maar tegelijkertijd wordt voorkomen dat onverantwoorde toepassingen worden gekozen. In het vervolg van deze paragraaf wordt nader ingegaan op de verschillende onderdelen van de dekkingsmiddelen. In algemene termen kan gesteld worden dat het financiële beleid erop gericht is om op korte en lange termijn te voorzien in voldoende financiële middelen om mogelijkheden en ambities met elkaar in evenwicht te houden. Omdat de voorgeschreven meerjarencijfers niet verder gaan dan het begrotingsjaar en de drie daarop volgende jaren, is er twee jaar geleden een analyse opgesteld voor de langere termijn ‘De Financiële Structuur in Nieuw Perspectief’. Op deze manier wordt bereikt dat het korte termijnbeleid past in, en bijdraagt aan, de noodzakelijke aanpassingen op langere termijn.

Wat heeft het gekost? Algemene dekkingsmiddelen Jaarrek. 2012

prim. 2013 2013 incl. wijz.

werkelijk

verschil

Lasten : Geldleningen < 1 jaar

136.381

40.523

40.523

37.035

3.488

37.404

47.411

47.411

47.411

0

Geldlening > 1 jaar

0

0

0

Algemene uitkering

0

0

0

Algemene baten en lasten

0

37.000

2.700

0

2.700

Uitvoering wet WOZ

420.973

480.696

485.246

406.740

78.506

OZB gebruikers

267.975

0

273.397

273.397

0

OZB eigenaren

373.173

0

381.308

381.308

0

94.763

94.832

95.832

102.332

-6.500

861.844

43.198

143.878

-109.005

252.883

1.139.218

331.077

0

Beleggingen

Heffing en invordering gem. belastingen Saldo van kostenplaatsen Saldo na bestemming

0 0

0

Totaal lasten

2.192.512

743.660

1.470.295

0

Baten : Geldleningen < 1 jaar

10.503

0

0

0

108.383

42.500

72.405

72.405

0

Geldlening > 1 jaar

3.606.639

3.068.386

3.193.310

3.125.647

67.663

Algemene uitkering

13.275.174

12.624.367

12.969.129

13.246.676

-277.547

0

0

0

0

18.150

0

0

0

0

741.710

482.540

755.937

776.042

-20.105

3.332.515

3.051.986

3.433.294

3.471.780

-38.486

6.934

0

7.255

9.730

-2.475

Saldo van kostenplaatsen

0

0

0

0

Saldo na bestemming

0

0

21.100.008

19.269.779

20.431.330

20.702.280

-270.950

Geldleningen < 1 jaar

125.878

40.523

40.523

37.035

3.488

Beleggingen

-70.979

4.911

-24.994

-24.994

0

Geldlening > 1 jaar

-3.606.639

-3.068.386

-3.193.310

-3.125.647

-67.663

Algemene uitkering

-13.275.174

-12.624.367

-12.969.129

-13.246.676

277.547

0

37.000

2.700

0

2.700

402.823

480.696

485.246

406.740

78.506

Beleggingen

Algemene baten en lasten Uitvoering wet WOZ OZB gebruikers OZB eigenaren Heffing en invordering gem. belastingen

Totaal baten

0

Saldi:

Algemene baten en lasten Uitvoering wet WOZ OZB gebruikers OZB eigenaren

-473.735

-482.540

-482.540

-502.645

20.105

-2.959.342

-3.051.986

-3.051.986

-3.090.472

38.486

87.829

94.832

88.577

92.601

-4.024

861.844

43.198

143.878

-109.005

252.883

0

0

0

0

0

-18.907.496 -18.526.119

-18.961.035

-19.563.062

602.027

Heffing en invordering gem. belastingen Saldo van kostenplaatsen Saldo na bestemming Totaal saldo van baten en lasten

Toelichting financiële afwijkingen Geldlening > 1 jaar Onderschrijding baten € 67.663 Het bedrag aan bespaarde rente is lager dan geraamd doordat het saldo van reserves lager is dan geraamd. Dit heeft geen direct effect op het saldo omdat alle rentekosten en -opbrengsten via de kostenplaats rente verrekend worden. Algemene uitkering Overschrijding baten € 277.547 In de brief die eind december aan de gemeenteraad is gezonden is al melding gemaakt van extra inkomsten uit het gemeentefonds over 2011 en 2012 van € 100.271 en volgens de decembercirculaire voor 2013 van € 116.417. Op grond van meer recente informatie is nog een extra bedrag van € 60.859 ontvangen. Uitvoering wet WOZ Onderschrijding lasten € 78.506 Deze onderschrijding is veroorzaakt doordat een deel van de hieraan bestede uren abusievelijk niet is doorgevoerd in het financiële systeem.

Saldo kostenplaatsen Overschrijding per saldo € 252.883 lasten Deze onderschrijding heeft verschillende oorzaken; De salarissen gecombineerd met de inhuurkosten zijn onderschreden met € 74.000. Dit komt door een ontvangst van de belastingdienst van € 37.000 wegens onterecht betaalde premies. Daarnaast zijn diverse vacatures die lopende het jaar zijn ontstaan niet ingevuld. De kostenplaats rente levert een voordeel op ten opzichte van de begroting omdat er minder rentekosten gemaakt zijn. In 2013 is minder geld aangetrokken dan geraamd. In 2013 zijn meer uren direct op producten geschreven dan in de begroting was voorzien. Saldo onroerende zaakbelasting eigenaren en gebruikers Overschrijding per saldo € 58.591 baten Het verschil heeft diverse verklaringen: de opbrengststijging van 3%, toename van het aantal onroerende zaken, afname van het aantal toegewezen bezwaren en hogere waardes dan begroot.

Mutaties reserves Mutaties reserves

2012

werkelijk

verschil

Totaal lasten

6.282.716

606.413

1.879.945

1.932.643

-52.698

Totaal baten

6.149.046

1.092.618

2.635.122

2.318.032

317.090

133.670

-486.205

-755.177

-385.389

-369.788

Totaal mutaties reserves

prim. 2013 2013 incl. wijz.

Overschrijding lasten € 52.698 De storting van het overschot van de dekkingsreserve Gemeentehuis in de algemene reserve is € 38.536 hoger. De oorzaak hiervan is de rentetoerekening over het gereserveerde bedrag aan het begin van 2013 en de afschrijving in 2013. De storting van het restant van de reserve realisering beleidsopgaven in de reserve investeringsprogramma is € 14.162 hoger doordat de kosten voor de kunstgrasvelden/5 e veld MVV lager zijn uitgevallen. Onderschrijding baten € 317.090 Uit de algemene reserve is minder onttrokken ten behoeve van decentralisaties (€ 52.129). De onttrekking uit de dekkingsreserve Gemeentehuis t.b.v. storting in de Algemene reserve is hoger, zie lasten (-€ 38.536). De storting in de reserve investeringsprogramma vanuit de reserve nieuwe beleidsopgaven is hoger, zie ook lasten (-€ 14.162). De afkoopsom frictiekosten uit de reserve investeringsprogramma is lager (€ 2.865). Onttrekking uit de investeringsreserve t.b.v. het meerjarig onderhoudsplan heeft niet plaatsgevonden, de kosten zijn op dit programma niet gemaakt (€ 12.000). De onttrekking van het saldo van de najaarsnota heeft als gevolg van het uiteindelijke resultaat van de jaarrekening 2013 niet plaatsgevonden (€ 302.794).

Investeringen Overzicht investeringen jaarrekening 2013 Omschrijving investering:

Begroot 2013

werkelijk 2013

saldo 2013

afsluiten ja/nee

Gemeentehuis

601.436

588.590

12.846 nee

Brandweerdeel gemeentehuis Implementatie GIS & vastgoedinfo

129.592 29.204

129.592 0

0- ja 29.204 nee

SCB serverbased computing

51.000

0

51.000 nee

Uitvoering EGEM-project 2011

24.401

24.401

0- nee

Automatisering algemeen 2011 Automatisering algemeen 2013

20.724 38.169

20.724 0

0 ja 38.169 nee

Vervangen hardware automatisering 2012

15.207

15.207

Vervangen hardware automatisering 2013

186.458

34.271

Vervangen kernapplicaties 2012

11.551

11.551

Vervangen kernapplicaties 2013

190.509

17.401

173.108 nee

3e fase invoering DMS 3e fase invoering DMS 2013

113.308 154.815

113.308 49.763

0- ja 105.052 nee

Informatiebeleidsplan 2013

100.000

0

100.000 nee

NUP klantcontact en conductor BAG -WOZ koppeling

95.500 25.000

0 0

95.500 nee 25.000 nee

Uitbreiding Cognos gebruikerslicenties

18.000

0

18.000 nee

Koppeling Corsa - GWS4all (Centric & BCT)

40.000

0

40.000 nee

35.000 131.000

0 0

35.000 nee 131.000 nee

50.000

0

50.000 nee

Koppeling Corsa - key2burgerz. (Centr & BCT) Uitbreid. Midoffice (klantcontact & conductor) Aanschafkosten CMS

Vervanging Hyundai Totaal

7.5002.053.374

Het restantbedrag is in 2014 nog hard nodig om de laatste noodzakelijke verbeteringen in het pand aan te brengen.Het krediet wordt afgesloten ultimo 2014. Dit krediet is conform de afrekening afgesloten. Dit krediet wordt betrokken bij het NUP-project Basisregistratie grootschalige topografie. Het budget wordt betrokken bij de vervanging van Hard- en Software van onze Citrix omgeving. In 2014 is nog een bedrag van € 5.000 gecrediteerd, daarna kan het krediet afgesloten worden. Dit krediet kan worden afgesloten. Dit krediet is samengevoegd met het krediet "Diverse aanschaffingen automatisering" tot nieuwe post "Automatisering algemeen 2013". Het restant is samengevoegd met dezelfde post voor 2013.

0 ja 152.187 nee

Het restantkrediet zal doorgeschoven worden naar 2014.

0 ja

7.5000 ja 997.308 1.056.066

Opmerkingen

Dit krediet afsluiten en het restant samenvoegen met het budget voor 2013. Het restantkrediet doorschuiven naar 2014. Dit is mogelijk ook hard nodig bij eventueel aan te schaffen software voor het Sociaal Domein. Ook de aanschaf van het pakket Schuldhulpverlening is hieruit betaald. Dit budget is samengevoegd met dezelfde post voor 2013. Dit budget is geactiveerd bij de najaarsnota, doorschuiven naar 2014. Facturen voor een paar gestartte projecten moeten nog binnenkomen, het restant wordt doorgeschoven naar 2014. Het krediet zal doorgeschoven worden naar 2014. We wachten op de uitlevering van Centric. De eerste implementaties bij pilot-gemeenten vinden nu plaats. Er worden nog minstens zes uitbreidingen verwacht, mogelijk meer.

0

Dit wordt naar verwachting volgend jaar opgepakt. We moeten de ontwikkelingen van het Sociaal Domein afwachten. Dit wordt naar verwachting volgend jaar uitgevoerd. Het project bevindt zich nog in oriëntatiefase en zal in een later stadium uitgevoerd worden. Er wordt nog bezien of er afscheid wordt genomen van ons huidige CMS van SIM, anderzijds kan dit krediet gebruikt worden voor noodzakelijke aanpassingen of aanschaf van het onderdeel webformulieren. De auto is verkocht

2.2 Paragrafen Dit onderdeel van het jaarverslag geeft een dwarsdoorsnede van het gevoerde beleid en het daarmee samenhangende financiële beheer bezien vanuit een bepaald perspectief. In onderstaand overzicht is dit visueel weergegeven. Relatie paragrafen en programma’s

Paragraaf Lokale heffingen

Paragraaf Verbonden partijen

Enzovoorts (totaal 7 paragrafen)

Programma 1: Vitale dorpen in MiddenDelfland®2025

Programma 2: Bestuur en veiligheid

Programma 3: Beheer, verkeer en milieu Enzovoorts

De paragrafen geven ieder vanuit een eigen invalshoek specifieke informatie over een bepaald onderwerp. Deze informatie staat los van de programma’s. Het is dus niet zo dat in de paragraaf over lokale heffingen dit onderwerp daarin per programma wordt beschreven. Integendeel, het gaat er daarbij juist om het beleid met betrekking tot lokale heffingen voor de gemeente als geheel te belichten. Dit geldt eveneens voor de overige paragrafen.

2.2.1 Lokale heffingen Inleiding De gemeentelijke belastingen vormen een belangrijk onderdeel van de inkomsten van de gemeente. Van de lokale heffingen die bij de algemene dekkingsmiddelen horen, zijn de onroerendezaakbelastingen (OZB) de belangrijkste. Daarnaast zijn er heffingen die niet tot de algemene dekkingsmiddelen behoren. De belangrijkste zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Onroerendezaakbelastingen OZB-tarieven Tarief eigenaren woningen Tarief eigenaren niet-woningen Tarief gebruikers niet-woningen Opbrengst OZB in € Gebruikers Eigenaren Totale opbrengst OZB

2011 0,0934% 0,1813% 0,1302%

2012

2013

0,0977% 0,1873% 0,1345%

Werkelijk 2012 473.735 2.959.341 3.433.076

0.1053% 0.2000% 0.1434%

Begroot 2013 755.937 3.051.986 3.807.923

Werkelijk 2013 776.042 3.471.780 4.247.822

De verklaring voor het verschil in opbrengst is te vinden bij de Algemene dekkingsmiddelen. Afvalstoffenheffing Uitgangspunt van de afvalstoffenheffing is om de kosten van de afvalinzameling voor 100% te dekken door de opbrengst van de afvalstoffenheffing. Dit is te bereiken enerzijds door kostenreductie en anderzijds door verhoging van de afvalstoffenheffing. Conform het vastgestelde beleid ten aanzien van deze heffing zijn de tarieven voor 2013 met 3% gestegen. Tarieven afvalstoffenheffing in € Eenpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden Opbrengst afvalstoffenheffing in € Afvalstoffenheffing

2011 215,76 287,64

2012 222,24 296,16

2013 228,84 305,04

Werkelijk 2012 1.960.765

Begroot 2013 2.049.889

Werkelijk 2013 2.046.724

Kostendekking en egalisatiereserve afvalstoffenheffing Het overschot of tekort op het onderdeel afvalstoffenheffing wordt gestort in of onttrokken aan de egalisatiereserve. De onttrekking aan de egalisatiereserve was begroot op € 73.777 terwijl de werkelijke onttrekking € 93.078 bedraagt. Het verschil wordt veroorzaakt door hogere kosten. Per 31 december 2013 is de egalisatiereserve (positief) € 262.507 (zie bijlage ‘overzicht reserves en voorzieningen’). Rioolheffing Uit de opbrengst die van deze heffing wordt verkregen, worden de lasten van het rioolstelsel bekostigd. De kosten van de uitvoering van het gemeentelijke rioleringsplan en het daarmee samenhangende investeringsschema zijn verwerkt in programma 3 beheer, verkeer en milieu. Het in 2006 vastgesteld beleid ten aanzien van deze heffing is erop gericht de tarieven jaarlijks met 10% te laten stijgen om zodoende op termijn tot 100% kostendekking en een positieve egalisatiereserve te komen. Op basis van het rapport ‘Benchmark rioleringszorg’ en het nieuwe kostendekkingsplan riolering is de tariefstijging voor 2013 beperkt gebleven tot 3%. Tarieven rioolheffing in € Rioolheffing Opbrengst rioolheffing in € Rioolheffing

2011 256,80

2012 264,48

2013 272,40

Werkelijk 2012 1.926.442

Begroot 2013 2.023.363

Werkelijk 2013 2.005.535

Kostendekking en egalisatiereserve rioolheffing Het overschot op het onderdeel riolering wordt gestort in de egalisatiereserve. De storting in de egalisatiereserve was begroot op € 262.340 terwijl in de jaarrekening opgenomen is een storting van € 306.847. Het verschil wordt veroorzaakt door lager uitgevallen lasten voor de riolering.

Per 31 december 2013 is de egalisatiereserve positief € 4.110.685 (zie bijlage ‘overzicht reserves en voorzieningen’). Vergelijking van de tarieven met omliggende en vergelijkbare gemeenten Tarieven 2013 omliggende gemeenten Midden-Delfland

OZB woning

OZB woning waarde € 300.000 € 315,00

0,1053%

Delft 0,1268% Vlaardingen 0,1332% Maassluis 0,1304% Lansingerland 0,1080% Westland 0,1093% OZB-aanslag en Totaal afgerond naar beneden op grondslag rioolheffing

Midden-Delfland Vlaardingen Delft Lansingerland Maassluis Westland

Tarieven 2013 vergelijkbare gemeenten

OZB woning

Ouderkerk (SVHW) Bergambacht (SVHW) Vlist (SVHW) Nieuwkoop (SVHW)

0,1243% 0,1059% 0,1236% 0,1334%

Midden-Delfland

0,1053%

Midden-Delfland Ouderkerk Nieuwkoop Bergambacht Giessenlanden Zoeterwoude De Ronde Venen

opmerkingen afvalstoffenheffing

€ 305,04

Totaal

€ 272,40

€ 892,44

€ 380,00 € 316,90 € 175,70 € € 399,00 € 299,50 € 157,80 € € 391,00 € 308,40 € 163,00 € € 324,00 € 377,52 € 209,52 € € 327,00 € 227,40 € 232,80 € hele euro’s / mph = meerpersoonshuishouden

872,60 856,30 862,40 911,04 787,20

gebruik woning eigendom woning eigendom woning € 137,15 gebruik woning € 38,55 € 209,52 per 500m³ waterverbruik. eigendom woning eigendom woning 0,0214% van de WOZ-waarde, gebruik woning € 168,60 OZB Afvalstoffen- Rioolheffing woning hef. Mph waarde € 300.000 € 372,00 € 252,41 € 230,00 € 317,00 € 158,00 € 263,96 € 370,00 € 258,66 € 252,50 € 400,00 € 210,00 € 221,40 € 315,00

Giessenlanden 0,1365% Zoeterwoude 0,1075% De Ronde Venen 0,0864% Bodegraven Reeuwijk 0,1325% OZB-aanslag en totaal afgerond naar beneden op grondslag rioolheffing

Afvalstoffen- Rioolheffing hef. Mph

€ 409,00 € 322,00 € 259,00 € 397,00 hele euro’s

€ 305,04

€ 272,40

Totaal

€ € € €

854,41 738,96 * 881,16 831,40

€ 892,44

€ 239,50 € 97,21 € 745,71 € 34,00 € 289,00 € 645,00 € 208,80 € 196,00 € 663,80 € 254,23 € 258,00 € 909,23 / mph = meerpersoonshuishouden

gebruik woning gebruik woning gebruik woning gebruik woning eigendom woning + € 1,10 per m³ afvalwater bij gebruik woning. gebruik woning gebruik woning + € 0,77/m³ bij meer dan 300m³ afvalwater.

Vlist

gebruik woning, tarief mphh

Bodegraven Reeuwijk

Vast tarief van € 130,00 + variabel tarief van minimaal € 128,00 bij verbruik tot 50m³. Dit loopt op per 50m³ extra gebruik. Variabel tarief (Diftar): € 34,00 per perceel + € 0,21/kg aangeboden restafval.

Zoeterwoude Bergambacht

* * * *

Variabel tarief (Diftar): vast deel bij 4 of meer personen € 158,00 + € 4,17 per 140 litercontainer of € 7,15 per 240 litercontainer of € 0,89 per afvalzak.

Kwijtscheldingsbeleid Lasten kwijtscheldingsbeleid in € Gemeentelijke heffingen

Werkelijk 2012 65.446

Begroot 2013 76.614

Werkelijk 2013 83.256

Opbrengst leges en belastingen Overzicht geraamde inkomsten in € Omschrijving Burgerlijke stand Rijbewijzen en reisdocumenten GBA Huisvestingsvergunningen Overige Leges Burgerzaken Algemene plaatselijke verordening Bijzondere transporten Afvalstoffenheffing Rioolheffing Bouwvergunningen OZB

Werkelijk 2012 72.273 245.943 5.561 482 2.436 18.678 2.812 1.960.765 1.926.442 404.062 3.433.076

Begroot 2013 64.667 219.329 8.717 1.317 5.652 34.882 2.804 2.049.889 2.023.363 500.000 3.807.923

Werkelijk 2013 67.109 220.728 3.631 848 1.413 24.059 2.804 2.046.724 2.005.535 400.175 4.247.822

2.2.2 Verbonden partijen Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke rechtspersoon waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan dat de gemeente zeggenschap heeft uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Het financiële belang is het bedrag dat ter beschikking is gesteld en dat niet verhaalbaar is, of waarvoor aansprakelijkheid bestaat, indien de verbonden partij failliet gaat of haar verplichtingen niet nakomt. De partijen die het in onze gemeente betreft zijn in deze paragraaf opgenomen. Verbonden partijen voeren vaak beleid uit dat de gemeente in principe ook zelf kan (blijven) doen. De gemeente mandateert als het ware de verbonden partijen. De gemeente blijft de uiteindelijke verantwoordelijkheid houden voor het realiseren van de beoogde doelstellingen. Van belang is te controleren of de doelstellingen van de verbonden partijen nog steeds corresponderen met die van de gemeente en of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd zijn. Het formuleren van beleid en kaders vormt hierbij een belangrijk toetsingsinstrument. Het ander belang zijn de kosten – het budgettaire – beslag en de financiële risico’s die de gemeente met de verbonden partijen kan lopen en de daaruit voortvloeiende financiële gevolgen. Overigens behoeft in het duale stelsel de raad niet meer de besluiten tot deelnemingen in private lichamen goed te keuren. Voor onderstaande informatie zijn de gegevens verwerkt die op 3 april 2014 bij ons bekend zijn. Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Vermogenspositie

Bestuurlijk belang gemeente

Overige informatie

Stadsgewest Haaglanden Den Haag Gemeenschappelijke regeling Regionaal Openbaar Lichaam De gemeente draagt bij op basis van een bedrag van € 5,46 per inwoner in 2013; dit is een verlaging met € 0,08. Voor het Fonds Groen Haaglanden bedraagt de bijdrage € 1 per inwoner. In het mobiliteitsfonds wordt € 9,13 per inwoner bijgedragen; door indexering is dit verhoogd met € 0,112. 31-12-2012 Eigen Vermogen € 5.327.558 Vreemd Vermogen € 290.399.174 De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013. Het jaarverslag 2012 was pas in september 2013 beschikbaar. De portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling, Landschap, Midden-Delflandbeleid en Regio is lid van zowel het algemeen bestuur als het dagelijks bestuur. In het stadsgewest heeft hij de portefeuille Milieu. Het raadslid I.J. Trouwborst maakt deel uit van het Algemeen Bestuur. Plaatsvervangend lid is raadslid E. de Jong. Wat zijn de beleidsvoornemens? De gemeentelijke belangen, zoals die staan vermeld bij de diverse programma’s, worden actief uitgedragen. Dit geldt in het bijzonder voor de belangen die samenhangen met de visie op het gebied Midden-Delfland (Midden-Delfland®2025) en het proces rond de Vitale dorpen in 2025. In het Regionaal Structuurplan Haaglanden (RSP) is MiddenDelfland®2025 verankerd. Midden-Delfland is onderdeel van de regionale woningmarkt. Bij de toewijzing van sociale woningen is lokaal maatwerk mogelijk. Wat is er bereikt? De taken van het Stadsgewest Haaglanden richten zich op regionale uitvoering en coördinatie op verschillende werkterreinen. Voorbeelden zijn het openbaar vervoer, wegenstructuur, milieu, afstemming ruimtelijke inrichting met provincie, gebruik en groene inrichting landschappen, regionale economie (detailhandel, kantoren, bedrijfsterreinen) en huisvestingsbeleid. In verband met de vorming van de metropool Rotterdam Den Haag (MRDH) zijn deze taken het afgelopen jaar beleidsarm uitgevoerd. Dit houdt in dat het bestaande beleid is voortgezet en alleen een beleidswijziging is doorgevoerd voor zover dit noodzakelijk was. Vorming van een metropool is ingegeven vanuit de noodzaak de

economische potentie van deze regio maximaal te benutten in relatie tot de voorgenomen opheffing van de Wet gemeenschappelijke regelingen (WGR+). Het kabinet streeft naar een opheffing per 1 januari 2015. Binnen de regio en met het Stadsgewest Haaglanden wordt onderzocht welke taken niet overgaan naar de te vormen MRDH, maar waarvan uitvoering in regionaal verband wel wenselijk is. De taken voor de MRDH en deze zogenaamde ‘weestaken’ mogen gezamenlijk niet hoger zijn dan de bijdrage aan het Stadsgewest Haaglanden. De gemeenteraad heeft op 23 december 2013 ingestemd met de oprichting van de MRDH. Dit raadsbesluit krijgt rechtskracht als alle 24 gemeenten binnen de regio een gelijkluidend besluit hebben genomen. Verwachting is dat dit medio 2014 is gerealiseerd. Binnen de MRDH wordt voor de taken verkeer en vervoer een ‘Vervoersautoriteit’ opgericht. Het budget voor dit beleidsveld wordt verkregen vanuit de landelijke Brede Doeluitkering voor verkeer en vervoer. Een andere hoofdtaak van de MRDH is de versterking van het economisch vestigingsklimaat. Voor de overige taken bestaat de mogelijkheid op vrijwillige basis een ‘bestuurlijke tafel’ op te richten. Voor Midden-Delfland is het uitgangspunt om de landschapsbelangen onder te brengen in een bestuurlijke tafel. Hiervoor is regionaal een pilot gestart. Andere taakvelden die in een bestuurlijke tafel ondergebracht kunnen worden zijn o.a. volkshuisvesting, klimaat en energie en warmtenetwerk. Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente

Vermogenspositie

Bedrijvenschap HarnaschPolder Schipluiden Gemeenschappelijke regeling De deelnemende gemeenten participeren risicodragend. De gemeente Midden-Delfland heeft een aandeel van 15% in het resultaat van de grondexploitatie. De gemeente Den Haag heeft een aandeel van 85%. De laatst vastgestelde grondexploitatie is per 1-1-2012. Deze kent een tekort van ongeveer € 10 miljoen. Het gemeentelijk aandeel hierin is ongeveer € 1,5 miljoen en is voorzien middels een bestaande voorziening. De deelnemende gemeenten zijn er bekend mee dat het grondexploitatieresultaat verslechtert. Het bedrijvenschap HarnaschPolder heeft een voorstel gedaan voor een herziening van een exploitatie per 1-1-2013. Dit voorstel is niet vastgesteld. Het voorstel van het Bedrijvenschap toont een tekort dat oploopt tot ongeveer €15 miljoen. Uitgaande van dit bedrag is het aandeel van de gemeente Midden-Delfland ongeveer € 2,25 miljoen. Ook heeft het Bedrijvenschap een aantal risico’s benoemd. Zowel met een positieve als een negatieve invloed op het resultaat. Er is een voorziening getroffen voor het gemeentelijk aandeel in het resultaat en de risico’s bij het Bedrijvenschap. De voorziening bestaat uit de bestaande voorziening aangevuld met een onbenut gedeelte van de investeringsreserve recreatieve verbindingen. Lid van het algemeen bestuur zijn de portefeuillehouders: - Leefomgeving, Economie en Financiën; - Ruimtelijke Ontwikkeling, Landschap, Midden-Delflandbeleid en Regio; - Sociale ontwikkeling, Cultuur, Toerisme en Onderwijs. De portefeuillehouders Ruimtelijke Ontwikkeling en Economie zijn ook lid van het dagelijks bestuur. Eigen Vermogen Vreemd Vermogen

31-12-2011 € -9.675.000 € 88.000.000

De jaarrekening 2012 is nog niet vastgesteld. De laatst vastgestelde jaarrekening is over 2011.

Overige informatie

Wat willen we met de deelname bereiken? Het samenwerkingsverband heeft als hoofdtaak het ontwikkelen van een bedrijventerrein in de Harnaschpolder. Het verwerven van gronden, het inrichten van de openbare ruimte door het aanleggen van wegen, openbare verlichting en civiele werken zijn ook taken van het samenwerkingsverband. Met de deelname wordt onder meer beoogd de werkgelegenheid een impuls te geven, een kwalitatieve invulling te geven aan het bedrijventerrein en zorg te dragen voor de afstemming met de woningbouw in de Harnaschpolder. Verder is de gemeente MiddenDelfland een volwaardig partner bij de ontwikkeling, waarbij invulling wordt gegeven aan een sterke externe oriëntatie van de gemeente Midden-Delfland. Wat zijn de beleidsvoornemens? Via de deelname aan het Algemeen Bestuur en Dagelijks Bestuur wordt invulling aan de bovengenoemde uitgangspunten gegeven. Daarnaast wordt door de gemeentelijke organisatie capaciteit beschikbaar gesteld om de genoemde doelstellingen te bereiken (via detachering). Wat is er bereikt? In 2013 is overeenstemming bereikt met de gemeente Den Haag om de gemeenschappelijke regeling te verlengen, De gemeente Delft heeft zich uitgekocht. Ondernemingen zijn terughoudender met investeringen en/ of kunnen moeilijker aan financiering komen. Er is hierdoor sprake van substantiële vertraging ten opzichte van de uitgifteplanning. Het Bedrijvenschap heeft een businessplan ter besluitvorming voorgelegd. Dit businessplan beschrijft de mogelijkheden om de positie van het bedrijventerrein te verbeteren, onder andere door een verbreding van de focus op logistiek en grootschalige detailhandel. De doortrekking van de rijksweg A4 is daarbij een belangrijk onderdeel. Er heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden over het voorstel van het Bedrijvenschap. In 2013 is verder gewerkt aan het verbeteren van de dienstverlening aan de bedrijven. Dit is ingevuld door het inrichten van een regionaal front office. De gemeenten Den Haag, Delft, Rijswijk, Pijnacker-Nootdorp en Midden-Delfland hebben in 2013 nadere afspraken gemaakt over de oprichting van de stichting Businesspark Haaglanden. Deze Stichting moet onder andere leiden tot een betere regionale afstemming en moet onderlinge concurrentie voorkomen. Oprichting van de Stichting staat voor 2014. Mogelijk treden meer gemeenten tot de samenwerking toe.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Veiligheidsregio Haaglanden Den Haag Gemeenschappelijke regeling Regionaal Openbaar Lichaam De gemeentelijke bijdrage is tot en met 2013 grotendeels gebaseerd op de overgenomen gemeentelijke ‘huidige zorg, huidig budget’. In 2013 bedroeg de bijdrage van de gemeente MiddenDelfland € 922.252.

Bestuurlijk belang gemeente

De burgemeester is op grond van de wet lid van het algemeen bestuur. De burgemeester van Midden-Delfland is door het algemeen bestuur benoemd tot lid van het dagelijks bestuur.

Vermogenspositie

Eigen Vermogen Vreemd Vermogen

31-12-2012 € 10.074.000 € 80.343.000

De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013.

Overige informatie

Wat willen we met de deelname bereiken? Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling wordt beoogd om op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke taken op het gebied van de brandweerzorg, het ambulancevervoer, de rampenbestrijding en de geneeskundige hulpverlening bij rampen. Aan de gemeenschappelijke regeling nemen de gemeenten Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, PijnackerNootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer deel. Wat zijn de beleidsvoornemens? De Veiligheidsregio streeft naar, nu de regionalisering een feit is, efficiencyverbetering waardoor de veiligheid in de regio toeneemt en voorts dat met minder of geen meerkosten nieuw (nationaal) beleid ingevoerd kan worden. Wat is er bereikt? De strategische reis om de belangrijkste beleidsvoornemens (efficiencyverbetering en toename veiligheid) te realiseren is als beleidsdocument door het Algemeen Bestuur eind 2011 vastgesteld. Dit moet leiden tot een Veiligheidsregio die in 2015 een hoger maatschappelijk rendement oplevert tegen lagere kosten. In de routebeschrijving van deze strategische reis staan organisatie in control, ombuigingen en vernieuwingen centraal. Pas eind 2014 kan worden geconstateerd of de beleidsvoornemens zijn gerealiseerd. Op dit moment kan worden geconstateerd dat de uitvoering van het beleidsplan is opgepakt en op koers is. In 2013 heeft dat geleid tot een uitkering aan de gemeente vanwege een voordelig exploitatieresultaat over 2012.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente

Vermogenspositie

Overige informatie

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Holland West Zoetermeer Gemeenschappelijke regeling De gemeente draagt bij in de basistaken van de GGD op basis van een bedrag per inwoner. Daarnaast wordt voor specifieke activiteiten per gemeente een afzonderlijk overeen te komen bedrag betaald. Namens het college heeft in 2013 de wethouder Gezondheidszorg deelgenomen aan het Algemeen Bestuur en aan het Dagelijks Bestuur van de GGD Zuid-Holland West. De wethouder Financiën heeft deelgenomen aan het bestuur in oprichting voor de GGD Haaglanden. 31-12-2012 31-12-2013 Eigen Vermogen /- € 328.295 € 666 Vreemd Vermogen € 6.432.990 € 1.702.723 De vermogenspositie is op basis van de concept jaarrekening 2013. Wat willen we met de deelname bereiken? Aan de GGD Zuid-Holland West is deelgenomen door de gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer. Het werkgebied van de GGD omvat algemene preventieve zorg, geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen, medische milieukunde, advisering en informatievoorziening. Met de deelname aan de GGD is beoogd op zo efficiënt mogelijke wijze vorm te geven aan de gemeentelijke taken op deze gebieden. Wat zijn de beleidsvoornemens? In kwantitatieve en kwalitatieve zin is het totale pakket dat de gemeente Midden-Delfland bij de GGD Haaglanden gaat afnemen gelijk aan het takenpakket zoals dat door de GGD ZHW werd uitgevoerd. Daarmee wordt de dienstverlening aan MiddenDelfland gecontinueerd op het niveau van de GGD ZHW. Door deelname aan het Algemeen Bestuur wordt de efficiënte en effectieve uitvoering van de taken gemonitord.

Wat is er bereikt? De vorming van de GGD Haaglanden is gerealiseerd per 1 januari 2014. Dit is een samenvoeging van GGD Den Haag en GGD ZuidHolland West. Hiermee is voldaan aan de wettelijke verplichting om de GGD te organiseren op het niveau van de Veiligheidsregio. Er is gewerkt aan het opstellen en het bestuurlijk vaststellen van een nieuwe Gemeenschappelijke Regeling. De GGD Zuid-Holland West heeft de dienstverlening in de lokale gezondheidszorg ondertussen steeds op een adequaat niveau uitgevoerd. Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente Bestuurlijk belang gemeente

Vermogenspositie

Overige informatie

N.V. Holding Westland Infra Poeldijk Naamloze vennootschap N.V. Holding Westland Infra is gezamenlijk eigendom van de gemeenten Midden-Delfland en Westland. De gemeente MiddenDelfland is in het bezit van 272 aandelen (13,6% van het totaal). De gemeente wordt in de aandeelhoudersvergaderingen vertegenwoordigd door de portefeuillehouder Leefomgeving, Economie en Financiën. Er is stemrecht naar rato van het aandelenkapitaal. De burgemeester is benoemd als commissaris van de N.V. Via de door de gemeente aangewezen commissaris wordt toezicht gehouden op de directie en het beleid. 31-12-2012 Eigen Vermogen € 111.193.000 Vreemd Vermogen € 129.108.000 Deze vermogensposities zijn op basis van de geconsolideerde balans. De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013. Met de deelname in N.V. Holding Westland Infra wordt beoogd het garanderen van een ongestoorde levering van gas en elektriciteit aan burgers en bedrijven binnen de gemeente. Westland Infra opereert volgens de vastgestelde Netbeheer+ strategie. Netbeheer+ houdt in dat de kerncompetenties die in de organisatie aanwezig zijn om de wettelijke, gereguleerde taken van de netbeheerder op een goede wijze uit te voeren, ook worden ingezet voor activiteiten in de vrije markt, de zogenaamde ‘nevenactiviteiten’. De nevenactiviteiten zijn een integraal onderdeel van het netwerkbedrijf. De nevenactiviteiten zorgen voor extra inkomsten en ook voor extra dekking van kosten die de netbeheerder voor het uitvoeren van zijn wettelijke taken moet maken. De nevenactiviteiten zorgen voor een klantgerichte, dynamische omgeving en voor prikkels tot productontwikkeling en innovatie. Dit beleid wordt door de aandeelhouders onderschreven. Voor het grootste deel van haar inkomsten is Westland Infra afhankelijk van de gereguleerde netwerktarieven. Deze regulering is in handen van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Aangezien netbeheerders veelal investeringen doen voor de lange termijn, is zekerheid over de ontwikkeling van de inkomsten op lange termijn belangrijk. Voor de 3-jaarlijkse reguleringsperiode 2011 tot en met 2013 is de NMa (dit in tegenstelling tot voorgaande perioden) akkoord gegaan met een stijging van de netwerktarieven Wat is bereikt? In kader van de duurzaamheid wordt steeds meer traditionele straatverlichting vervangen door led-verlichting. Over het verslagjaar 2012 is het mogelijk gebleken om een dividend van € 13 miljoen (€ 6.500 per aandeel) uit te keren. Op grond van dit besluit heeft Midden-Delfland een bedrag van € 1.768.000 aan dividend ontvangen. Dit bedrag is verantwoord in de gemeentelijke jaarrekening 2013.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Overige informatie

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Den Haag Naamloze vennootschap Eigenaar van de bank zijn gemeenten, Provincies en de Staat. De gemeente Midden-Delfland is in het bezit van 48.594 aandelen (0,087% van het totaal) de nominale waarde bedraagt € 2,50. De gemeente wordt in de aandeelhoudersvergaderingen vertegenwoordigd door de portefeuillehouder Leefomgeving, Economie en Financiën. Er is stemrecht naar rato van het aandelenkapitaal. 31-12-2013 31-12-2012 Eigen Vermogen € 3.430 miljoen € 2.752 miljoen Vreemd Vermogen € 127.721 miljoen € 139.443 miljoen Achtergestelde schulden € 23 miljoen € 33 miljoen Met betrekking tot deze deelname zijn er geen bijzonderheden te melden. Wat is er bereikt? Over 2013 realiseerde BNG Bank een nettowinst na belastingen van EUR 282 miljoen (2012: EUR 332 miljoen). De financiële vooruitzichten voor de kernklantsectoren van de bank blijven weinig positief. BNG Bank verwacht dat de nieuwe langlopende kredietverlening in 2014 op een met 2013 vergelijkbaar niveau uit komt. Door een grote vraag naar herfinanciering van bestaande leningen. Het renteresultaat over 2014 zal mede door de aanhoudend lange lage rentetarieven naar verwachting lager uitkomen dan over 2013. Het resultaat financiële transacties blijft ook in de nabije toekomst gevoelig voor de mate van economisch herstel binnen de eurozone. Door de aanhoudende onzekerheden wordt geen uitspraak gedaan over de nettowinst 2014.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Overige informatie

B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides (GBE) Rotterdam Besloten vennootschap B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides is gezamenlijk eigendom van 22 gemeenten in de provincie Zuid Holland. De gemeente MiddenDelfland is in het bezit van 23.980 aandelen (1,3% van het totaal). De gemeente wordt in de aandeelhoudersvergaderingen vertegenwoordigd door de portefeuillehouder Leefomgeving, Economie en Financiën. Er is stemrecht naar rato van het aandelenkapitaal. 31-12-2012 31-12-2013 Eigen Vermogen € 448,6 miljoen € 456,9 miljoen Vreemd Vermogen € 653,1 miljoen € 656,6 miljoen Deze vermogensposities zijn op basis van de geconsolideerde balans van Evides Waterbedrijf. De B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides is in het bezit van 50% van de aandelen van Evides Waterbedrijf. De cijfers over 2013 zijn op basis van de conceptcijfer. De Drinkwaterwet versterkt de publieke verankering van drinkwaterbedrijven, stelt eisen aan het opereren van deze bedrijven en voorziet in een vorm van financiële regulering ter zake van de drinkwateractiviteiten. Dit heeft mogelijk effect op het te verwachten bedrijfsresultaat van GBE in de toekomst. Wat is er bereikt? De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft in de loop van 2013 over het jaar 2012 nog een slotdividend beschikbaar gesteld. Naar rato van het aandelenbezit heeft Midden-Delfland hiervan afgerond € 131.663 ontvangen. Daarnaast is in 2013 besloten tot de uitbetaling van een interim-dividend over 2013. Hiervan heeft Midden-Delfland een bedrag van afgerond € 127.807 ontvangen.

Het totaal ontvangen dividend in 2013 komt daarmee op € 259.470 (2012: € 289.219). Deze bedragen zijn verantwoord in de jaarrekening 2013. De jaarrekening 2013 is nog niet ontvangen. Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Overige informatie

Regeling CAIW Westland/Midden-Delfland (CAIW) Naaldwijk Gemeenschappelijke regeling Bij liquidatie worden de voor uitkering vrijkomende gelden uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten in verhouding tot het aantal netwerkaansluitpunten in een gemeente op 1 januari van het liquidatiejaar, met inachtneming van criteria die door het algemeen bestuur bij toetreding van een gemeente zijn vastgesteld. Gedurende de liquidatieperiode is de gemeente in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door de heren P. van den Berg (voorm. portefeuillehouder) en E.N.H. Roeling (raadslid). De heer Van den Berg is tevens lid van het dagelijks bestuur. 31-12-2012 31-12-2013 Eigen Vermogen € 6.105.772 € 6.380.498 Vreemd Vermogen € 950 € 991 In verband met de liquidatie worden er door de Regeling CAIW geen bestuurlijke activiteiten meer ontplooid. Wat is er bereikt? CIF Holding B.V. is niet bereid om de lening vroegtijdig af te lossen. Om de liquidatie toch door te kunnen zetten is er naar een andere oplossing gezocht. De oplossing is in 2013 niet gerealiseerd.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Overige informatie

Eerste Regionale Energie Agentschap Delft Stichting Tijdens de vergadering van het Algemeen Bestuur van EREA op 15 november 2012 is besloten tot opheffing. Al het personeel is per 1 januari 2013 ontslagen. Eind 2012 was Kees Kruijff ingehuurd als waarnemend directeur en hij is per 1 januari 2013 aangesteld als vereffenaar. Liquidatieverantwoording 2013 is ontvangen.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Recreatieschap Midden-Delfland Schiedam Gemeenschappelijke regeling Gemeente draagt voor 2% bij in het nadelig saldo. In 2013 was de bijdrage € 33.836,-. De portefeuillehouder Sociale ontwikkeling, Cultuur, Toerisme en Onderwijs is lid van het dagelijks bestuur (secretaris) en de Midden Delflandraad. De heer A.J. Plooij (raadslid) is eveneens lid van de Midden Delflandraad. 31-12-2012 Eigen Vermogen € 8.503.990 Vreemd Vermogen €16.795.394

Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Overige informatie

De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013. De partijen die bij het Recreatieschap betrokken zijn: de gemeenten Delft, Vlaardingen, Schiedam, Maassluis, Westland en Midden-Delfland en de provincie Zuid-Holland. Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie is uitgetreden. Wat willen we met de deelname bereiken? Doel van het Recreatieschap Midden-Delfland is: in onderlinge samenhang de bovengemeentelijke belangen van de openluchtrecreatie en de belangen van natuurbescherming te behartigen en het bewaren en bevorderen van het natuur- en landschapsschoon. Dit doel is in lijn met datgene wat de gemeente Midden-Delfland wil bereiken zoals vastgesteld in de gebiedsvisie

Midden-Delfland®2025 en Cittaslow, een landschap met kwaliteit dat gastvrij is voor inwoners van de gemeente en voor anderen. Wat zijn de beleidsvoornemens? Tot de taakstelling van het Recreatieschap hoort onder meer het ontwikkelen, inrichten, beheren en exploiteren van groengebieden. Overige beleidsvoornemens zijn: het watersportactieplan, het paardenbeleid, het routestructuurplan, toezicht en handhaving, het verrichten van een recreantenonderzoek en marketing van het gebied. Wat is er bereikt? Het jaar 2013 heeft bij het Recreatieschap Midden-Delfland wederom in het teken gestaan van drie grote thema’s, te weten: uittreding door het Rijk, begrenzing werkingsgebied en toekomstige bestuurlijke structuur recreatie en groen. Uittreding Rijk Het Rijk heeft haar deelname aan het recreatieschap beëindigd. Een juridische procedure vindt plaats met als kernvraag de hoogte van de uittreedsom. De bereidheid van het rijk om minnelijk overleg te voeren is minimaal. Het proces over de uittreedsom is nog niet afgerond. De verwachting is dat de rechter in het eerste kwartaal van 2014 uitspraak doet. Het uittreden van het Rijk heeft als consequentie dat de structurele inkomsten fors verminderen. Daarom is het noodzakelijk geworden de schapsvisie te herzien. De herijking van het beleid moet invulling geven aan de consequenties van de uittreding van het Rijk en eerder opgelegde bezuinigingen. In overleg met de deelnemers wordt een implementatieplan opgesteld voor de herijking van het schapsbeleid van Midden-Delfland. Begrenzing werkingsgebied Een nieuw voorstel tot uitbreiding van het werkingsgebied is ambtelijk voorbereid. De stad-land relaties komen tot uiting in de begrenzing van het werkingsgebied. De opmerkingen van de gemeenteraad zijn in acht genomen. Het voorstel tot aanpassing van de begrenzing wordt in 2014 aan de deelnemers aangeboden. Toekomstige bestuurlijke organisatie In regionaal verband en in afstemming met de Provincie ZuidHolland is het initiatief genomen om een verkenning uit te voeren naar een nieuwe organisatie voor groenontwikkeling en – beheer in de Hof van Delfland. Inzet is de samenwerking in de Hof van Delfland te verbreden, de samenwerking voor met name het recreatiebeheer ingrijpend te vernieuwen, de publieke kosten te verlagen en de bestuurlijke drukte te verminderen. De ruimtelijke visie van de Hof van Delfland 2025 blijft onverminderd van kracht. De landschapstafel Hof van Delfland is een hoofdzakelijk tactisch overlegplatform waaraan bestuurlijke vertegenwoordigers van alle gemeenten in de Hof van Delfland, de waterschappen, de terreinbeheerders, de maatschappelijke organisaties en bedrijven deelnemen. Het gaat om een publiek-private samenwerking. De (opgeschaalde) recreatieschappen zijn ook deelnemer aan de landschapstafel. Dit proces is onderwerp van bespreking met de gemeenteraad in 2014. De provincie Zuid-Holland onderzoekt de verzelfstandiging van de Groenservice Zuid-Holland (G.Z-H) en wil deze koppelen aan de voorbereiding van een bestuurlijke opschaling van de 9 recreatieschappen tot 3. Overleg met alle gemeenten die deelnemer zijn van de recreatieschappen vindt plaats.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Overige informatie

Stichting Groenfonds Midden-Delfland Midden-Delfland Stichting Bij de oprichting heeft de gemeente een startbedrag aan de stichting beschikbaar gesteld. Daarnaast draagt de gemeente voor elke op te leveren nieuwe woning in Look-West Noord € 1.361 bij in het vermogen van de stichting. Op basis van eigen beleid (Nota grondbeleid) wordt daar bovenop gemeentebreed per te realiseren vrije sectorwoning eenzelfde bedrag voor storting in het Groenfonds gereserveerd. De gemeente Midden-Delfland levert de voorzitter van het bestuur van de stichting. Huidige voorzitter is de portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling, Landschap, Midden-Delflandbeleid en Regio. 31-12-2012 Eigen Vermogen € 8.455.620 Vreemd Vermogen € 4.705 De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013. Wat willen we met de deelname bereiken? Niet alleen voor de gemeente Midden-Delfland, maar met name ook voor de omliggende gemeenten, is Midden-Delfland een groene binnentuin die zeer gewaardeerd wordt. Dat geldt zeker voor het zogenaamde agrarisch middengebied. De pijler van dit landschap, de melkveehouderij, staat echter onder druk. De doelstelling van het Groenfonds Midden-Delfland is daarom tweeledig 1. instandhouding van het open agrarisch cultuurlandschap 2. verbetering van de relatie stad en platteland. Deze tweeledige doelstelling is ook datgene wat de gemeente met de deelname aan de stichting wil bereiken. Wat zijn de beleidsvoornemens? Zorgen voor continuering van de activiteiten zoals die reeds door de stichting worden ontplooid, dat wil zeggen: beloning van groene diensten op het gebied van natuur en landschap (doelstelling 1) en educatie en recreatie (doelstelling 2). Wat is er bereikt? Binnen het door het bestuur daarvoor gestelde budget zijn in 2012 door de Agrarische Natuurvereniging Vockestaert nieuwe contracten afgesloten voor 6 jaar waarbij de beloningen voor groene diensten zijn voortgezet. Hiermee wordt voldaan aan de beleidsvoornemens. Vanuit het IODS-convenant is gewerkt aan het stellen van een gelabeld bedrag voor weidevogelbeheer. Dit wordt geëffectueerd in 2013.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Overige informatie

Gemeenschappelijke regeling archiefbeheer MiddenDelfland Delft Gemeenschappelijke regeling Voor het beheer en het beschikbaar stellen van de overgebrachte archieven draagt de gemeente per m1 bij aan de gemeente Delft. De kosten voor 2013 zijn € 18.631. Vóór 1 mei van elk jaar wordt het gemeentebestuur van MiddenDelfland door het gemeentebestuur van Delft geïnformeerd over de uitvoering van de regeling. De vermogenspositie is in dit geval moeilijk te bepalen. Het betreft hier werkzaamheden die door gemeente Delft worden uitgevoerd. Er is niet een apart entiteit voor gecreëerd. Wat willen we met de deelname bereiken? Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling wordt beoogd op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke verplichtingen als bedoeld in de Archiefwet

1995. Wat zijn de beleidsvoornemens? Door gebruik te maken van de archiefbewaarplaats van de gemeente Delft, waarbij de archivaris van Delft tevens is aangewezen als archivaris van de gemeente Midden-Delfland, is invulling gegeven aan de doelstelling van de deelname aan de gemeenschappelijke regeling. Verdere beleidsvoornemens zijn er op dit gebied niet. Wat is er bereikt? In 2013 waren er geen bijzondere ontwikkelingen. Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie Overige informatie

Gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland Delft Gemeenschappelijke regeling De gemeente draagt jaarlijks een vast bedrag bij in de kosten van de archeoloog van de gemeente Delft. Dit bedrag wordt jaarlijks proportioneel verhoogd aan de hand van de toepasselijke salarisverhoging voor gemeenteambtenaren. De bijdrage voor 2013 is € 13.899,56. Daarnaast wordt in voorkomende gevallen bijgedragen in de projectkosten voor opgravingen. Vóór 1 mei van elk jaar wordt het gemeentebestuur van MiddenDelfland door het gemeentebestuur van Delft geïnformeerd over de uitvoering van de regeling. De vermogenspositie is in dit geval moeilijk te bepalen. Het betreft hier werkzaamheden die door gemeente Delft worden uitgevoerd. Er is niet een apart entiteit voor gecreëerd. Wat willen we met de deelname bereiken? Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling wordt beoogd op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke verplichtingen op het gebied van archeologisch onderzoek en het scheppen van de mogelijkheid om vondsten uit opgravingen in een eigen depot onder te brengen. Wat zijn de beleidsvoornemens? Door de benoeming van de archeoloog van Delft tot archeoloog van de gemeente Midden-Delfland en het creëren van een depot voor de vondsten uit opgravingen, is invulling gegeven aan de doelstelling van de deelname aan de gemeenschappelijke regeling met Delft. Vanwege de inwerkingtreding van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg is de verwachting dat de gemeente een groter beroep moet doen op de capaciteit van de archeologische dienst van Delft. Wat is er bereikt? Op basis van de gemeenschappelijke regeling zijn voor diverse ruimtelijke ontwikkelingen in Midden-Delfland de consequenties voor de archeologie onderzocht en over de onderzoeksresultaten adviezen uitgebracht. De adviezen worden in het vervolgtraject van de ontwikkelingen betrokken. De in 2010 vastgestelde beleidsnota archeologie met de daarbij behorende archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart wordt als leidraad gebruikt bij de adviesaanvraag. Door bekende en te verwachten archeologische waarden op tijd in planprocedures in te brengen wordt de kans vergroot dat ze succesvol kunnen worden behouden.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Regionaal Reinigingsbedrijf Avalex Den Haag Gemeenschappelijke regeling In 2013 is € 193 per aansluiting bijgedragen voor het geheel van afvalinzameling en –verwerking.

Bestuurlijk belang gemeente

De portefeuillehouder Leefomgeving, Economie en Financiën is lid van het dagelijks bestuur.

Vermogenspositie

Overige informatie

Eigen Vermogen Vreemd Vermogen

31-12-2012 € 1.844.000 -/€ 32.160.000

De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013. Wat willen we met de deelname bereiken? Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling wordt beoogd op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de wettelijke verplichtingen op het gebied van afvalinzameling. Daarbij maken het bedrijf en de deelnemers toetsbare afspraken over de omvang en kwaliteit van de te leveren producten en diensten, alsmede de daarbij behorende kosten. Deze afspraken worden jaarlijks neergelegd in een Dienst Verlening Overeenkomst (DVO). Wat is er bereikt? 2013 is een jaar geweest waarbij Avalex verder in control is gekomen. Het jaar 2013 kenmerkte zich door het nemen van verdergaande maatregelen om te komen tot een positief exploitatieresultaat. Onderzocht wordt wat de mogelijkheden zijn om te komen tot een efficiëntere inzameling met nieuwe vormen van inzameling. Ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening heeft het bestuur besloten om een werkgroep de opdracht te geven om de mogelijkheden tot efficiënter werken te onderzoeken en met voorstellen te komen. De werkgroep bestaat uit medewerkers van Avalex en beleidsambtenaren van de deelnemende gemeenten. Om ‘in control’ te komen was het noodzakelijk om afscheid te nemen van de directeur en de controller. In 2013 zijn hiervoor tot mei externen ingehuurd. Voorts is door het algemeen bestuur in 2012 Professor Bossert gevraagd zijn mening te geven over de wenselijkheid welke bedrijfsvorm, anders dan de huidige gemeenschappelijke regeling, het bedrijf Avalex het best zou passen. Professor Bossert heeft zijn advies uitgebracht waar het Algemeen bestuur in 2013 de deelnemende gemeenten verder over heeft geïnformeerd. Er is gekozen om de mogelijkheid van een overheidsgedomineerde NV verder te ontwikkelen. In een aantal stappen wordt verder gewerkt waarbij de raden tussentijds worden geïnformeerd en betrokken blijven. Door de genomen maatregelen is het resultaat in 2013 waarschijnlijk voor de laatste maal negatief. Voor 2014 verwacht Avalex een positief resultaat. Het eigen vermogen van de gemeenschappelijke regeling Avalex was per 31 december 2012 negatief. In de meerjarenbegroting 2014-2016 zijn bezuinigingen opgenomen die in 2016 leiden tot een positief eigen vermogen. Ondanks de opgetreden verliezen blijft de bijdrage van onze gemeente binnen de in de begroting opgenomen bedragen.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Warmtebedrijf Eneco Delft B.V. Delft Besloten vennootschap Het financiële aandeel (0,5% van de aandelen) van de gemeente Midden-Delfland in Warmtebedrijf Eneco Delft B.V. bedraagt € 12.000. Dit bedrag is verantwoord onder de post deelnemingen op de balans. De gemeente Midden-Delfland heeft invloed op de besluitvorming van Warmtebedrijf Eneco Delft B.V. door een prioriteitsaandelenconstructie. Samen met de gemeente Delft heeft Midden-Delfland 1/3 deel van de prioriteitsaandelen in handen. 31-12-2012 Eigen Vermogen € 659.000 Vreemd Vermogen € 10.898.000 De jaarrekening 2013 is niet tijdig beschikbaar voor de positie per 31 december 2013.

Overige informatie

Wat willen we met de deelname bereiken? Het Warmtebedrijf Eneco Delft BV is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Delft en Midden-Delfland, de woningcorporaties (Woonbron, DuWo en Vidomes) en Eneco. Het warmtebedrijf is opgericht om een substantiële vermindering van de lokale uitstoot van CO2 in Delft en Midden-Delfland te bewerkstelligen. Er worden ca. 20.000 nieuwe en bestaande woningen aangesloten op een warmtenet. Deze woningen krijgen een milieuvriendelijke, betrouwbare en veilige warmtevoorziening. Wat zijn de beleidsvoornemens? Warmtekrachtcentrales produceren lokaal elektriciteit en de warmte die hierbij vrijkomt, wordt gebruikt om via ondergrondse leidingen woningen en bedrijfspanden te verwarmen. Het gebruik van fossiele brandstoffen wordt beperkt en de uitstoot van CO2 wordt verminderd. Er wordt gestreefd naar een lokale CO2 reductie van tenminste 18.500 ton per jaar. Mogelijkheden om in de toekomst de warmteproductie verder te verduurzamen met bijvoorbeeld restwarmte van de industrie of aardwarmte worden serieus bekeken. Wat is er bereikt? Door de wijzigingen in de energiemarkt is de doelstelling niet meer actueel. Ook de rendementsverwachtingen zijn door deze ontwikkelingen achterhaald. Gevolg is dat de gemeentelijke aandeelhouders (Delft en MiddenDelfland) besloten om de aandelen te verkopen aan Eneco. Naar verwachting krijgt dit in 2014 zijn beslag.

Naam Vestigingsplaats Rechtsvorm Financieel belang gemeente

Bestuurlijk belang gemeente Vermogenspositie

Omgevingsdienst Haaglanden Den Haag Gemeenschappelijke regeling Het doel van de Omgevingsdienst Haaglanden is om de gemeentelijke en provinciale milieutaken efficiënter uit te voeren. De vorming van de omgevingsdienst is budgettair neutraal. De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatiekosten. De eerste drie jaren is dit bedrag gebaseerd op de inbreng van de gemeenten. Na 2015 is dit bedrag gebaseerd op de omvang van de afgenomen diensten. Door een efficiencywinst neemt de bijdrage de eerste 4 jaar af met 10%. In de efficiencywinst is ook meegenomen dat de projectkosten binnen vier jaar worden terugverdiend. Midden-Delfland levert een lid voor het algemeen bestuur. De bestuurder van Midden-Delfland is benoemd tot voorzitter van het dagelijks bestuur. Eigen Vermogen Vreemd Vermogen

31-12-2012 € € -

31-12-2013 € 2.477.290 € 16.489.577

De vermogenspositie is op basis van de concept jaarrekening 2013. Overige informatie

Wat willen we met de deelname bereiken? De Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) is volledig operationeel sinds 1 april 2013. Deze dienst voert de uitvoerende milieutaken (milieuvergunning/-melding, toezichthoudende taken en bodem en geluidstaken) uit voor de gemeente Midden-Delfland. Tegelijkertijd met het afnemen van diensten van de Omgevingsdienst Haaglanden worden deze diensten niet meer afgenomen van de gemeente Westland. De kosten voor deelname aan de Omgevingsdienst Haaglanden zijn naar verwachting lager dan de huidige kosten die gepaard gaan met de uitbesteding van deze taken aan de gemeente Westland.

Wat is er bereikt? In 2013 heeft de Omgevingsdienst Haaglanden gewerkt aan de voorgenomen transitie naar een output gestuurde dienstverlening. Dit heeft geleid tot voorstellen voor onder andere een dienstverleningsovereenkomst en afspraken over archivering en digitale dossiers. Naast de bovengenoemde verbonden partijen zijn wij ook verbonden met Stichting Openbaar Onderwijs. Deze verbinding heeft geen bestuurlijk of financieel belang voor onze gemeente. De verantwoordelijkheid van de gemeenteraad voor het openbaar onderwijs spitst zich toe op (grondwettelijke) zorgplicht om te voorzien in voldoende openbaar onderwijs voor de inwoners. Ook in het geval het gemeentebestuur het openbaar onderwijs heeft verzelfstandigd, blijft deze zorgplicht van kracht. Dit komt tot uitdrukking in de taken en bevoegdheden, die de wetgever aan de gemeenteraad als extern toezichthouder voor verzelfstandigd openbaar onderwijs oplegt. Die taken en bevoegdheden richten zich op het waarborgen van de continuïteit en op de handhaving van het specifieke karakter van het openbaar onderwijs. Door de statutenwijziging per 1 januari 2013 (gemeenteraad heeft ingestemd) is er gekozen voor het Raad van Toezicht model. Dit houdt in dat de begroting en jaarrekening door de Raad van Toezicht goedgekeurd worden. De gemeenteraad benoemt de leden van Raad van Toezicht. De gemeente is vertegenwoordigd in de benoemingsadviescommissie.

2.2.3 Grondbeleid Beleidsmatig kader: Nota Grondbeleid De Nota Grondbeleid 2009 vormt het beleidskader waarmee richting gegeven wordt aan ontwikkeling van gronden in de gemeente Midden-Delfland. De Nota Grondbeleid verschaft inzicht in de wijze waarop de gemeente haar grondbeleid voert en zorgt tevens voor eenduidige kaders. Door middel van de Nota Grondbeleid geeft de raad sturing aan het grondbeleid van onze gemeente. De gemeente Midden-Delfland vormt voor de omliggende steden een aantrekkelijke, dichtbij gelegen ruimte om te recreëren, verblijven en sporten. Het betreft een gemeente met een uniek landschap dat behouden, beschermd en versterkt moet worden. Het is in het belang van de gehele regio dat dit gebied zich in de toekomst verder ontwikkelt en kan blijven fungeren als groene binnentuin in een sterk verstedelijkte omgeving. De doelstellingen om dit te bereiken zijn opgenomen in de Gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 en de visie Vitale Dorpen ‘Behoud door ontwikkeling’. De doelstellingen die de gemeente heeft vastgesteld, vragen om een actief grondbeleid. De voornaamste redenen voor een actief grondbeleid zijn: de mogelijkheid tot kostenverhaal is verzekerd aangezien de gemaakte kosten, zoals verwervingskosten en bouwrijp maken, in de uitgifteprijs van de grond kunnen worden verdisconteerd de gemeente kan de voorbereiding en uitvoering van een bestemmingsplan optimaal sturen (bijvoorbeeld ten aanzien van kwaliteit, de gewenste fasering, de gewenste betrokkenheid van burgers en toekomstige gebruikers in het planproces) de gemeente is in staat publieke doelstellingen te realiseren, die niet via publiekrechtelijke regels en voorschriften kunnen worden gerealiseerd door middel van gronduitgifte kan de concurrentie op de grondmarkt worden bevorderd (bijvoorbeeld werken met prijsvragen en tenders). Op basis van prioriteit, grondpositie, gemeentelijke doelstellingen en financieel risicoprofiel zal in voorkomende gevallen bezien worden of een meer faciliterend grondbeleid gewenst dan wel nodig is. Door de economische crisis en de gevolgen daarvan voor de risico’s die de gemeente loopt, de (financiële) positie van ontwikkelaars en potentiële kopers en/of afnemers is de keuze voor actief grondbeleid, ondanks de bovengenoemde doelstellingen, minder vanzelfsprekend geworden. Voorlopig wordt terughoudend gereageerd op nieuwe initiatieven. Bij verbeterde economische omstandigheden en/ of een verminderde omvang van de gemeentelijke risico’s zal deze keuze opnieuw bekeken worden. Informatievoorziening Voor de gemeente zijn grondexploitaties een bedrijfsmatige activiteit waarbij risicodragend wordt opgetreden. De risico’s zijn omvangrijk in verhouding met de grootte van de gemeente. De raad is bij de herziening van de grondexploitaties dan ook uitgebreid geïnformeerd over de resultaten van de exploitaties, de mutaties ten opzichte van vorig jaar en de risico’s. Alle grondexploitaties zijn aangepast aan de inzichten per 1-1-2014 en voorgelegd (ter vaststelling dan wel ter kennisname) aan de raad. Soorten Grondexploitaties Wij onderscheiden twee soorten grondexploitaties: 1. Grondexploitaties van projecten waarbij de planvorming vastgelegd is en/ of dat hier overeenstemming over is met ontwikkelende partijen. Deze grondexploitaties zijn aan de raad ter vaststelling aangeboden, en zijn voor het college richtinggevend voor de (verdere) uitvoering van de projecten; 2. Grondexploitaties van projecten waarbij de planvorming nog niet vastgelegd is. Een grondexploitatie vastleggen zonder vastgesteld planologisch kader is niet wenselijk, omdat een grondexploitatie in principe de doorrekening van een (concept)plan is. Als de grondexploitatie vastgesteld is voordat over de planvorming besloten wordt kunnen de beleidsuitgangspunten die de basis vormen voor de opzet van de plannen te veel onder druk komen te staan. Op deze projecten worden echter wel kosten gemaakt. Vandaar dat de raad wel kennis heeft genomen van de concepten van de voorlopige grondexploitatieberekeningen op basis van eventuele conceptplannen. Hierdoor heeft de raad meer informatie om de ontwikkelingen van de grondexploitaties in onderling verband beter te volgen. Van de volgende projecten worden de herzieningen per 1 januari 2014 aan de raad voorgelegd: Keenenburg III, Lookwest-Noord, Scharnier, Look-West, Hooipolder, Centrum Den Hoorn, Keenenburg V, Commandeurspolder III, Maaslandse Dam, Kreekzone, Vastgoedzone en Spreeuwenest.

Economische situatie De (financiële) crisis laat sporen achter bij de gemeentelijke grondexploitaties. De uitgifte van gronden en de bouw van woningen verloopt trager. Gelukkig is er nog wel sprake van voortgang. Ontwikkelaars willen minder risico’s op zich nemen en vinden de prijzen vaak hoog. De grondprijzen en daarmee de exploitatieresultaten staan daardoor onder druk. Daarnaast zijn voor nog uit te geven gronden voor de jaren 2014 en 2015 geen prijsstijging voorzien, terwijl deze eerder wel voorzien was. Er zijn wel eerste tekenen van herstel, ook bij de buurgemeenten. Of deze ontwikkeling zich doorzet is nog onzeker. Daarom gaan we vooralsnog uit van een beperkt uitgiftetempo en ongewijzigd prijsniveau voor 2014 en 2015. Winst- en verliesnemingen Op basis van de wet- en regelgeving wordt voor grexen met een negatief exploitatieresultaat per 31-12-2013 verlies genomen. Ook moeten winstnemingen plaatsvinden wanneer daartoe aanleiding en ruimte bestaat. In het raadsvoorstel zijn de beoogde winst- en verliesnemingen vermeld. In deze bijlage worden ze verder toegelicht. De basis voor eventuele winst- en verliesnemingen vormen de herzieningen van de grexen per 1-1-2014. Het gaat om de grexen: - Keenenburg III terugdraaien verliesneming € 546.000 - Lookwest-Noord terugdraaien verliesneming € 962.000 - Look-West winstneming € 2.023.000 - Centrumontwikkeling Den Hoorn verliesneming -/€ 3.692.000 - Commandeurspolder III winstneming € 1.008.000 - Maaslandse Dam verliesneming -/€ 72.000 Per saldo een winstneming van: € 775.000 Keenenburg III In eerdere jaren werd bij deze grondexploitatie per saldo een verlies genomen van € 1.067.000. Deze grondexploitatie ontwikkelde zich in 2013 gunstig tot € 317.000. Het resultaat is nu verder toegenomen tot € 546.000 positief. Van de eerder genomen verliezen kan daardoor € 546.000 worden teruggedraaid. Het resultaat van de grex wordt daardoor budgetneutraal. De belangrijkste oorzaak waardoor het overschot toeneemt is het niet meer opnemen van de raming voor eventuele planschade. Deze is verschoven naar de risicoanalyse. Lookwest-Noord Net als bij de hiervoor genoemde grondexploitatie ontwikkelde de grondexploitatie voor LookwestNoord in 2013 zich gunstig tot een positief resultaat van €458.000. Het resultaat is nu verder toegenomen tot €1,2 miljoen positief. Alle eerder genomen verliezen (€ 962.000) worden volledig teruggedraaid. Er resteert dan nog steeds een positief resultaat. De belangrijkste oorzaken van toename van het resultaat zijn een rentemeevaller (indexatie) bij de gronduitgifte, minder plankosten dan voorzien, en verlaging van de post onvoorziene uitgaven. Look-West De ontwikkeling van Look-West bevindt zich in een afrondende fase. De laatste grond in deze grondexploitatie is in 2013 uitgegeven. De woningen worden in 2014 opgeleverd. De herziening van de grex voor Look-West per 1-1-2014 kent een positief resultaat van € 2.105.000. De risico’s zijn beperkt, omdat er geen gronduitgiften meer zijn. We stellen voor om ter hoogte van een bedrag van € 2.023.000 tussentijds winst te nemen. Voor het bepalen van de hoogte van winstnemingen hanteren wij de volgende uitgangspunten (conform eerdere winstnemingen bij de jaarrekening 2011): - De resterende grondverkopen worden afgewaardeerd tot 60%; - Er wordt een vertraging in de uitgifte opgenomen van twee jaar; - De post onvoorzien (over civiele werken en plankosten) wordt verhoogd van 10% tot 25%. Omdat er geen grondverkopen meer gepland staan en omdat de aanleg van de Woudseweg een stelpost betreft die apart gezet gaat worden is de winstneming nagenoeg gelijk aan het huidige resultaat. De tussentijdse winstneming wordt in de jaarrekening 2013 verwerkt. Centrumontwikkeling Den Hoorn Voor deze grondexploitatie is nog geen officiële exploitatieopzet vastgesteld. Dat zal gebeuren bij de vaststelling van het bestemmingsplan. In de voorgaande jaren werd de boekwaarde van dit plan getoetst aan de marktwaarde van het gemeentelijk bezit alsof de plannen niet door zouden gaan en het gemeentelijk bezit wordt verkocht. Inmiddels is een intentieovereenkomst met een ontwikkelaar gesloten. Vooruitlopend op de officiële vaststelling van een grondexploitatie is daarom een voorlopige exploitatieopzet vervaardigd. Deze kent een voorlopig gecalculeerd tekort van € 3,7 miljoen. Dit bedrag wordt als verliesneming in de jaarrekening 2013 verwerkt.

Commandeurspolder III Net als bij Look-West nadert ook deze grondexploitatie zijn einde. De grex kent een verwacht positief resultaat van €2,3 miljoen euro. Ook hier kan en moet tussentijdse winst genomen worden. Rekening houdend met dezelfde uitgangspunten als bij de winstneming bij de jaarrekening 2011 en bij Look-West kan er een winst genomen worden ter hoogte van € 1,0 miljoen. De tussentijdse winstneming wordt in de jaarrekening 2013 verwerkt. Maaslandse Dam De herziening van de grex per 1-1-2014 van de Maaslandse Dam laat een negatief saldo zien van ongeveer €72.000. Voorgesteld wordt het geraamde negatieve saldo van € 72.000 als verliesneming te verwerken in de jaarrekening 2013. De belangrijkste oorzaak van afname van het resultaat is dat het besluitvormingstraject intensiever en uitgebreider is geweest dan voorzien. Het nu berekende verlies is slechts beperkt ten opzichte van de totale omzet van het project (0,5%) en kan op termijn waarschijnlijk opgevangen worden binnen de post onvoorzien. Ontwikkeling Reserve Grondexploitaties Bij de jaarrekening 2012 werd het saldo van de algemene reserve grondexploitaties volledig benut voor verliesnemingen op grondexploitaties en werd voor dat doel bovendien nog € 2,6 miljoen bijgepast uit de Reserve compensatie dividenden en huuropbrengsten. Zoals in bijlage 1 is aangegeven wordt er voorgesteld in de jaarrekening 2013 verlies- en winstnemingen te verwerken die per saldo leiden tot een storting in de algemene reserve grondexploitaties van € 775.000. Na het verwerken van toekomstige winst- en verliesnemingen neemt de reserve grondexploitaties toe tot € 6,6 miljoen positief. Dit verwachte saldo op termijn dekt de netto risico’s uit de risicoanalyse. Als alle verwachte winst- en verliesnemingen in de tijd uitgezet worden levert dat het volgende beeld op voor de ontwikkeling van de Reserve Grondexploitaties. In de hieronder genoemde bedragen is de financiële vertaling van de risico's niet opgenomen. Stand Stand Stand Stand

per per per per

Verwachte Verwachte Verwachte Verwachte Verwachte Verwachte

31-12-2010: 31-12-2011: 31-12-2012: 31-12-2013: stand stand stand stand stand stand

per per per per per per

31-12-2014: 31-12-2015: 31-12-2016: 31-12-2017: 31-12-2018: 31-12-2019:

€ 0,7 miljoen positief € 1,2 miljoen positief € 0 € 0,8 miljoen positief € € € € € €

1,1 1,1 4,4 4,4 4,4 6,6

miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen

positief positief positief positief positief positief

De bovengenoemde bedragen zijn gebaseerd op de contante waarde van de saldi per 1-1-2014. De daadwerkelijke ontwikkeling van de Reserve Grondexploitaties is afhankelijk van en in hoeverre de ramingen uit de grondexploitaties voor kosten en opbrengsten gerealiseerd worden, planaanpassingen en optimalisaties, alsmede de hoogte van de verliesnemingen en (tussentijdse) winstnemingen. Bij de verliesnemingen is er in bovenstaand schema van uitgegaan dat alle grondexploitaties uitgevoerd worden conform de voorliggende grondexploitaties per 1-1-2014. Wanneer de algemene reserve grondexploitaties zich ontwikkelt overeenkomstig de bovengenoemde prognose, dan ontstaat er naar verwachting financiële ruimte om aan het saldo van de reserve of een deel daarvan een nadere/andere bestemming te geven. Te gelegener tijd zullen daarvoor concrete voorstellen worden gedaan. Relatie met de begroting en de jaarrekening De grondexploitaties die ter besluitvorming en ter kennisname worden voorgelegd worden gekoppeld aan de begroting. De verwachte kosten en opbrengsten 2014 worden gebruikt bij het controleren en zo nodig wijzigen van de ramingen voor de budgetten 2014. Dit vindt plaats bij de voorjaarsnota 2014. De verwachte kosten en opbrengsten 2015 tot en met 2018 worden gebruikt bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2015 - 2018. Winst- en verliesnemingen van individuele projecten worden bij de jaarrekening 2013 verwerkt. Risicoanalyse Vanwege het risicodragende karakter en de grote omvang van de grondexploitaties vormt een risicoanalyse een wezenlijk onderdeel bij de beoordeling van de grondexploitaties en de informatievoorziening aan de raad. Een overzicht met een beschrijving van de algemene en projectspecifieke risico’s van de projecten zijn in 2013 onder geheimhouding voorgelegd aan de raad.

In het voorjaar van 2014 wordt als onderdeel van de herziening van de grondexploitaties ook de risicoanalyse herzien. Deze risicoanalyse beperkt zich niet tot de in exploitatie genomen gronden. Bij nog niet in exploitatie genomen gronden heeft de gemeente in enkele gevallen al wel gronden verworven en wordt dus ook al risico gelopen ten aanzien van de afzet van die gronden. Ondanks dat deze projecten doorgaans nog een indicatief karakter hebben, zijn de risico's daarvan wel op eenduidige wijze in de risicoanalyse meegenomen. Voor alle risico's is berekend wat de financiële consequenties voor de grondexploitaties (gezamenlijk) zouden zijn, en is een inschatting gemaakt van de kans dat dit risico zich daadwerkelijk voordoet. Het product van beiden wordt in aanmerking genomen bij de beoordeling of de risico's naar verwachting opgevangen kunnen worden binnen de Reserve Grondexploitaties. Nadrukkelijk wordt er op gewezen dat inschattingen of bepaalde ontwikkelingen zich zullen voordoen een subjectief karakter dragen. Het stil staan bij de aanwezigheid van de risico's zorgt er voor dat deze risico's in ieder geval de aandacht krijgen die zij behoren te hebben. De absolute omvang van de risico's wordt bruto risico genoemd. Als deze bruto risico's vermenigvuldigd worden met de kans dat ze optreden resteren de netto risico's. In principe is de kans dat een risico optreedt niet hoger dan 50%. Als dit namelijk wel het geval zou zijn dan is de kans groter dat het wel optreedt dan dat het niet optreedt. In dat geval wordt het in de grondexploitatie opgenomen. Er zijn echter een aantal uitzonderingen gebaseerd op strategische overwegingen. Het is wenselijk om financiële dekking te hebben voor de som van alle netto risico's. Bij voorkeur wordt de dekking gezocht in de Reserve Grondexploitaties op dit moment of in de toekomstige ontwikkeling daarvan. Mocht deze niet voldoende zijn dan is het theoretisch mogelijk risico’s af te dekken via het risicoregister van het weerstandsvermogen en in laatste instantie via een voorziening binnen de ‘algemene exploitatie’. Financiële samenvatting risicoanalyse Het totaal van netto risico’s wordt ingeschat op € 1,1 miljoen. Dit is een verlaging van ongeveer € 5,4 miljoen. Dit komt vooral door de verliesneming op Centrum Den Hoorn, die vorig jaar nog als risico opgenomen was in de risicoanalyse. Het is noodzakelijk hier dekking voor te hebben. Gezien de ontwikkeling van de grexen en de ontwikkeling van de reserve grondexploitaties zoals hierboven is weergegeven is er voldoende ruimte om de risico’s op te vangen. Als alle negatieve effecten maximaal optreden (kans op optreden 100% gezet) en de positieve risico's geheel niet optreden is de som van de (bruto) risico's ongeveer € 11 miljoen. Dat is € 10 miljoen lager dan de voorgaande jaren. In dat geval is er niet voldoende dekking. Dat dit op treedt wordt echter onwaarschijnlijk geacht en volledige dekking is dan ook niet noodzakelijk. De resterende civieltechnische investeringen (saneren, sloop, bouw en woonrijp maken) betreffen ongeveer € 27 miljoen. Dit is een afname van € 3 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Inclusief de kostenposten verwervingen, plankosten, post onvoorzien en bovenplanse excessieve kosten is dit bedrag ongeveer € 41 miljoen. Dit is een afname van € 8 miljoen ten opzichte van vorig jaar. De nog te realiseren grondopbrengsten (voor zover er nog geen overeenkomsten zijn) zijn ongeveer € 38 miljoen. Dit is gelijk aan vorig jaar. Inclusief de grondopbrengsten waarvoor al wel contracten getekend is, subsidies en bijdragen derden is dit bedrag ongeveer € 77 miljoen. Dit is een vermindering van €8 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Aangezien verwacht wordt dat de reserve grondexploitaties op termijn een positief resultaat kent van € 6,6 miljoen gaan wij er van uit dat de risico’s op dit moment en ook op langere termijn binnen de reserve grondexploitaties opgevangen worden.

2.2.4 Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding In deze paragraaf gaan wij in op het beleidskader en de daaruit voortvloeiende financiële consequenties met betrekking tot kapitaalgoederen. Voor de inwoners is de kwaliteit van de openbare ruimte en hun leefomgeving belangrijk. Kapitaalgoederen kunnen hier aan bijdragen. Het gaat hierbij om wegen, riolering, groenvoorzieningen, speelplaatsen, verlichting, bruggen, beschoeiingen, gebouwen enzovoort Het beheer en onderhoud van deze kapitaalgoederen is van cruciaal belang voor het functioneren van de gemeente op het terrein van wonen, vervoer, recreatie enzovoort. De kwaliteit van de openbare ruimte en de directe leefomgeving is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard voor de lasten. Om deze redenen vinden de instandhoudingkosten van de openbare ruimte hun weerslag in al vastgestelde of nog vast te stellen beheerplannen. Per onderdeel wordt ingegaan op drie vragen: 1. het beleidskader 2. de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties 3. de vertaling van de financiële consequenties in de begroting Het beleid voor het onderhoud van kapitaalgoederen is ten dele opgenomen in nota’s en verordeningen: Programma beheer openbare ruimte Beleid/beheerplannen Jaar van vaststelling Wegen Openbare verlichting Kunstwerken Gemeentelijk rioleringsplan Gemeentelijk waterplan Baggerplan Beschoeiingplan Groen beleid/beheerplan(nen) Bomenbeleidsplan Speelplaatsen

2008 2010 2009 2011 2008 2008 2008 2007 2009 2005

Gepland jaar van actualisatie 2014 2014 2014 2015 2014 2014 2014 2022 2025 2014

Beleids- en beheerplannen De raad stelt diverse beheerplannen vast om de kwaliteit van de openbare ruimte op peil te houden. Ieder beheerplan werkt met een vastgesteld kwaliteitsniveau. Op basis van de gewenste kwaliteit zijn de ramingen opgesteld van het onderhoud. De keuze voor de dekking van de kosten is afhankelijk van het soort onderhoud. In hoofdlijnen kan het beheer en onderhoud in de volgende soorten worden gesplitst: nieuwe investeringen (activering, dekking kapitaallasten via exploitatie) groot onderhoud (dekking via exploitatie) klein (regulier) onderhoud (dekking via exploitatie). De nota waarderings- en afschrijvingsbeleid 2012-2015 van de gemeente Midden-Delfland beschrijft onder andere de wijze van activering van de kapitaalgoederen. Deze nota is door de raad vastgesteld. In de nota is onderscheid gemaakt tussen activa met maatschappelijk nut, zoals wegen, en activa met economisch nut, zoals gebouwen en riolering. De notitie beschrijft hoe om te gaan met de activa. De rehabilitatiekosten van wegen en grotere vervangingsinvesteringen worden geactiveerd. Indien vervolgens groot onderhoud plaatsvindt, wordt dit ten laste gebracht van de exploitatie. Wegen De raad koos in 2009 een operationeel doel voor het nieuwe wegenbeleid. Binnen dit beleid brengen en handhaven we het onderhoudsniveau van de wegen volgens de CROW-norm op het niveau van 93% in 2013. Door het doorvoeren van de vastgestelde bezuinigingen binnen de exploitatie en het uitstellen van investeringen wordt het beoogde doel van 93% in 2013 niet meer bereikt. De gemiddelde beeldkwaliteit voor wegen komt in 2013 op 88% A en B beeldkwaliteit. Het onderhoudsniveau is in 2013 gedaald van 90% naar 88%. In 2013 zijn de volgende werken uitgevoerd: Reconstructie deel van de Schouw; Groot onderhoud Parkeerterrein Baanderheer; Onderhoud elementverhardingen conform operationeel jaarplan: Deel herstraten rijbaan Paulus Beelaertslaan; Deel herstraten rijbaan H.K. Pootplein;

-

Herstraten parkeerterrein Hammerdreef; Deel herstraten fietspad Herenwerf; Diverse trottoirs binnen de dorpen. Onderhoud asfaltwegen conform operationeel jaarplan: Groot onderhoud Vrouw Avenpad; Groot onderhoud asfaltpad VeldVreugd; Groot onderhoud asfalt deel Het Ambacht; Diverse herstellocaties door het gebied.

Het reguliere preventieve onderhoud aan asfaltverhardingen en elementverhardingen gebeurt op basis van het onderhoudsplan. Openbare verlichting In 2009 is voor het verbeteren en energiezuiniger maken van de openbare verlichting een beleidsplan vastgesteld waaraan een meerjarenplan was toegevoegd. Aan de hand van dit plan bereiken we dat de openbare verlichting gelijk aan de Nederlandse Praktijk Richtlijnen 13201-1 in goede staat van onderhoud blijft en waar mogelijk verbeterd en energiezuiniger wordt. Door het vervangen van oude openbare verlichting verbetert de lichttechnische kwaliteit zonder extra milieubelasting. Belangrijkste doelen/acties in 2013 waren: Oudste en milieubelastende lichtmasten vervangen en verbeteren. Conform het beleidsplan energie- en CO2-besparende maatregelen uitvoeren in de vorm van dimmers en het toepassen van led verlichting. Het reguliere preventieve onderhoud aan openbare verlichting gebeurt op basis van het onderhoudsplan. Naast het reguliere onderhoud zijn in 2013 de volgende investeringen uitgevoerd: vervangen lichtmasten 2013 (€ 170.200); extra maatregelen 2013 (€ 26.800). Bruggen (kunstwerken) Alle kunstwerken (bruggen, duikerbruggen, tunnels en duikers) binnen de gemeentegrenzen die in eigendom van en/of in onderhoud zijn bij de gemeente Midden-Delfland, zijn in kaart gebracht en geïnspecteerd. De hieruit volgende gegevens en onderhoudsacties zijn verwerkt in een digitaal beheerpakket. Het beheerplan heeft tot doel het verkrijgen van inzicht in het kwaliteitsniveau van de kunstwerken in de openbare ruimte, de benodigde maatregelen voor behoud of herstel van de oorspronkelijke kwaliteit en de hiervoor benodigde financiële middelen. Het meerjaren beheerplan vormt de basis voor uit te voeren onderhoudsacties in 2013. Meerjaren baggerplan Het hoogheemraadschap stelt eisen ten aanzien van het water. Om inzicht te krijgen in de verwachte onderhoudskosten is in 2008 een meerjarig baggerplan gemaakt. Dit meerjarenplan verschaft inzicht in: de te verwachten hoeveelheid bagger; de te verwachten kwaliteit; welke watergangen (gedeeltelijk) eigendom zijn van de gemeente; het tijdstip van baggeren van de watergangen; de gestelde eisen aan de watergang(legger); de te verwachten kosten voor de komende 8 jaar. Beschoeiingen Een groot aantal watergangen die de gemeente beheert, is voorzien van een beschoeiing van hout of kunststof. Een beschoeiing is aan normale slijtage onderhevig en is na een aantal jaren aan vervanging toe. In 2008 is voor alle beschoeiingen die de gemeente beheert een inventarisatie gemaakt van de kwaliteit en de verwachte resterende levensduur. In combinatie met het landelijk (Kader Richtlijn Water) en gemeentelijk (Groenbeleidsplan, Waterplan) beleid heeft dit geleid tot een meerjarenplanning voor het onderhoud van beschoeiingen. Het reguliere preventieve onderhoud aan water (water, baggeren, beschoeiingen) gebeurt op basis van het onderhoudsplan. Dit onderhoud bedroeg in 2013 € 86.000. Naast het reguliere onderhoud zijn in 2013 de volgende investeringen uitgevoerd: Vervangen beschoeiingen/damwanden Prins Claussingel, Tramkade en Molenwerf in Den Hoorn.

Openbaar groen Het Groenbeleidsplan is voor de drie dorpskernen uitgewerkt in renovatieplannen. Deze plannen geven aan waar, hoe, wanneer en tegen welke kosten de streefbeelden uit het Groenbeleidsplan gerealiseerd worden. Een belangrijk element hierbij is aandacht voor het bevorderen van ecologisch groenbeheer. De inwoners van de drie dorpen zijn door middel van een uitgebreid inspraaktraject betrokken bij de planvorming. Volgend op het Groenbeleidsplan is het Bomenbeleidsplan gemaakt. Hierin is aangegeven hoe en op basis van welke criteria het bomenbestand geïnventariseerd wordt. Enerzijds leidt dit tot verminderde regelgeving in relatie tot de kapvergunning en anderzijds levert dit een omvormingsplan op. Dit omvormingsplan wordt in deelplannen uitgewerkt waarbij de direct omwonenden worden betrokken. De kosten van de omvorming zijn pas bekend na vaststelling van de deelplannen. De plannen kennen een integrale uitwerking waarbij zoveel mogelijk wordt aangehaakt bij andere ontwikkelingen in de openbare ruimte. De groenvoorzieningen in Midden-Delfland worden door de eigen dienst en door aannemers onderhouden. De met de aannemers gemaakte onderhoudsafspraken zijn vastgelegd in onderhoudscontracten, zogenaamde groenbestekken. In het verleden waren de onderhoudscontracten voor groenbeheer gericht op de te leveren inspanning. In de contracten was omschreven hoe vaak een aannemer de verschillende maatregelen jaarlijks moest uitvoeren. Bij jaren met veel groei (door warm weer) leidde dit tot extra werkzaamheden op kosten van de opdrachtgever. Bij de nieuw aan te besteden onderhoudscontracten is ervoor gekozen te sturen op het te leveren resultaat. Daarom wordt voor de nieuwe contracten gebruik gemaakt van beeldbestekken. In een beeldbestek wordt van de aannemer een van te voren vastgesteld resultaat gevraagd. Dit resultaat is vastgelegd in een beeld met bijbehorende criteria. Speelvoorzieningen De gemeente Midden-Delfland stelt zich ten doel om in nauw overleg met bewoners, ouders en kinderen een evenwichtig gespreid patroon van speelvoorzieningen te realiseren en stelt daarvoor de benodigde middelen beschikbaar. Daarbij gaat zij uit van de actieradius van de leeftijdsgroepen. De gemeente beheert de voorzieningen op adequate wijze en speelt in op toekomstige ontwikkelingen. Het huidige beleid is gericht op het binnen de financiële mogelijkheden in stand houden van de speelvoorzieningen met inachtneming van landelijke veiligheidsnormen. Speeltoestellen zijn in principe na 12 jaren afgeschreven. Door het opstellen en bijhouden van een beheer-, vervangings- en een onderhoudsprogramma houdt de gemeente de speelterreinen kwalitatief in goede conditie en voldoen deze aan de meest recente veiligheidseisen. In het beleidsplan is op basis van wetgeving (attractiebesluit) en de kwaliteit van de speelplaatsen een vervangingsoverzicht opgesteld. In 2013 werden de volgende speelplaatsen gerenoveerd: Kern Den Hoorn - Dr. A.M. van der Poellaan (gedeeltelijke vervanging) Kern Maasland - Commanderij Kern Schipluiden: geen herinrichtingen De gemeente telt in totaal 76 speelplaatsen. Er zijn er per dorp in Maasland 29, Den Hoorn 24 en Schipluiden 23. Op deze speelplaatsen zijn in totaal ca. 230 speeltoestellen geplaatst. De gemeente voert het onderhoud aan speelterreinen zelf uit. Maandelijks controleren wij de toestellen en terreinen. Ook wordt jaarlijks een algemene veiligheidsinspectie uitgevoerd. Bij gebreken en/of schade, bijvoorbeeld door vandalisme, nemen wij direct maatregelen. De controles en verrichte reparaties tekenen wij op in een logboek. Het reguliere preventieve onderhoud aan speelvoorzieningen gebeurt op basis van het beleidsplan. Riolering Voor het beschermen van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast is een goede riolering een onmisbare voorziening. In het gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) zijn op hoofdlijnen de doelstellingen voor de rioleringszorg beschreven. In 2011 is het nieuwe GRP voor de periode 20112015 door de raad vastgesteld. In de GRP 2011-2015 wordt invulling gegeven aan alle waterzorgplichten(stedelijk afvalwater, regen- en grondwater) zodat daardoor sprake is van een verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP). Het vGRP is een strategisch en beleidsmatig planningsinstrument en is een belangrijk hulpmiddel bij de afweging van het te voeren rioleringsbeleid binnen onze gemeente. De gemeente voldoet met het vaststellen van dit plan aan haar wettelijke verplichting. Vanuit het vGRP wordt jaarlijks een operationeel programma rioleringszorg door het college vastgesteld. In dit jaarprogramma zijn de strategieën uitgewerkt naar concrete plannen voor aanleg, onderzoek, maatregelen, reparatie, vervanging en verbetering, inclusief de financiële consequenties. Achtereenvolgende operationele programma’s geven een volledig beeld van alle activiteiten in de planperiode van het GRP.

Belangrijkste activiteiten die in 2013 zijn uitgevoerd: Aanleg rioolvoorzieningen bij nieuwe bebouwing. In Maasland is de riolering in de Diepenburchstraat, de Stationsstraat, de Oranje Nassaustraat en Hofdijkstraat (totaal ca. 570 meter daterend uit 1954) gerelined. renovatie rioolgemaal Kerstraat (Schipluiden), Oranjelaan (Den Hoorn) en ’t Ambacht (Maasland). Regulier onderhoud aan riolering en gemalen. Optimalisatie lozingsgedrag op de drukriolering. Camera-inspecties (4300 meter) in combinatie met rioolreiniging. Onderzoek functioneren riolering (meten aan de riooloverstorten). Meedraaien in optimalisatiestudie zuiveringsgebied Groote Lucht en Delft. Meedraaien in onderzoek naar mogelijkheden voor verdergaande samenwerking in de (afval)waterketen; De toekomstige mogelijkheden voor verdere samenwerking zijn verwoord in een bestuurlijke overeenkomst. Voor elke samenwerkingskans is een vertrekpunt vastgelegd in de notitie “Uitvoeringsafspraken Afvalwaterketen Delfland”. Verdere inhoudelijke uitwerking vindt per samenwerkingskans plaats. De wens tot deze overeenkomst is ook aan de orde geweest tijdens een bestuurlijke bijeenkomst op 11 april 2013 en gezamenlijk unaniem herbevestigd tijdens de regionale Bestuurlijke watertafel van 26 juni 2013. Tijdens de watertafel op 22 november 2013 is de bestuurlijke overeenkomst “Netwerk Afvalwaterketen Delfland” (NAD) door alle partijen (gemeenten en Delfland) getekend. Een landelijke visitatiecommissie rapporteert over de voortgang van alle regionale samenwerkingen aan de Tweede Kamer. Met deze overeenkomst realiseren we de beoogde doelstellingen en kunnen we de vragen van de visitatiecommissie beantwoorden. Het initiatief blijft daarmee in de regio. Gebouwenbeheer De gemeente heeft een groot aantal gebouwen in eigendom. Deze gebouwen staan bijvoorbeeld ten dienste van onderwijs- of welzijnsorganisaties of zijn aangekocht als strategische grondposities. Wij hebben hiervoor een systeem ten dienste van een meerjaren onderhoudsplanning ingericht. Het totaal aan benodigde gegevens van de panden is ingevoerd in het Gebouwen Beheer Systeem (GBS). Dit systeem geeft over een periode van 10 jaren het overzicht over het vereiste onderhoud aan de panden voor storingsonderhoud (dagelijks onderhoud), cyclisch onderhoud en groot onderhoud. Hieraan is gekoppeld een financiële raming van de hierboven genoemde werkzaamheden voor dezelfde periode. Dit is het Meerjaren Onderhoud Programma (MOP) gemeentelijke gebouwen. Met deze meerjaren onderhoudsplanning voldoen wij aan de provinciale toezichteisen gebouwenbeheer en onderhoud. De medewerker gebouwenbeheer draagt zorg voor de uitvoering van dit programma. Hij adviseert collega’s van andere afdelingen, stuurt externen aan, draagt bij in de planning en controlecyclus en adviseert college en raad over het gebouwenbeheer. Hij wordt bijgestaan door een bouwkundig adviesbureau. Dit bureau zorgt dat het MOP regelmatig verbeterd en geactualiseerd wordt in opdracht van de gemeente. Daarnaast adviseert het bureau de medewerker ten aanzien van de te verrichten werkzaamheden en controleert de werkzaamheden van aannemers en installateurs. Het bureau is tevens de eerste ingang voor de meldingen en klachten van de gebruikers/huurders van de gemeentelijke gebouwen. Ontwikkelingen in 2013 - Sinds 2012 is het gemeentehuis aan de Anna van Raesfeltstraat toegevoegd aan de gebouwen die in eigendom en beheer van de gemeente zijn. Het jaar 2013 is vooral een “leerjaar” geweest. Daarnaast is gewerkt aan de totstandkoming van goede onderhoudscontracten met deskundige derden. Dit is om de kwaliteit en het gebruiksnut van het gemeentehuis op een hoog niveau te handhaven. - De uitvoering van de storingswerkzaamheden wordt per 1 november 2012 gedaan door een locaal installatiebedrijf en een locale aannemer. Zij ontvangen de meldingen en klachten door van het bouwkundig adviesbureau en voeren storingswerkzaamheden uit. - De financiële tekorten op het beheer en onderhoud zijn voor de komende jaren weggewerkt, doordat de gemeenteraad extra middelen beschikbaar heeft gesteld. Voor het onderhoud van het nieuwe gemeentehuis worden de totale kosten van de onderhoudskosten naar verwachting in de eerste helft van 2014 duidelijk. - De administratie en de communicatie is flink verbeterd met de komst van de medewerker gebouwenbeheer. De verplichtingenadministratie wordt consequent toegepast op de verstrekte opdrachten en ontvangen facturen. - Van het nieuwe gemeentehuis is nog geen MOP gemaakt. Het gebouw zit nog in de nazorg- en garantiefase van de oplevering. In 2014 wordt een MOP voor het gemeentehuis opgesteld. In 2013 is bepaald dat gebouwen die uit oogpunt van de gemeente niet (meer) van (strategisch) belang zijn voor verkoop in aanmerking komen. Het gaat hier om het oude gemeentehuis in Maasland en de voormalige ambtswoning in Schipluiden. Door de economische malaise is verkoop van panden in 2013 moeilijk gebleken.

2.2.5 Bedrijfsvoering Organisatie Algemeen Een professionele, extern georiënteerde organisatie, met als kernwaarden betrouwbaarheid, respect voor elkaar, afspraken nakomen, betrokkenheid en kwaliteit is het kader voor de ontwikkeling van de ambtelijke organisatie en de bedrijfsvoering. Organisatieontwikkeling Bij de behandeling van de begroting 2013 is een amendement aangenomen, gericht op vermindering van de personele kosten tot het niveau uit de begroting 2012 (gecorrigeerd tot € 9.121.000). Naar aanleiding hiervan is de notitie “ontwikkeling personeelskosten” met de bijlage “Kwaliteit blijft leidend, organisatieontwikkelingen gemeente Midden-Delfland” opgesteld. Hierin is beschreven op welke manier de gemeentelijke organisatie zich heeft ontwikkeld sinds de fusie in 2004 en welke keuzes daarbij zijn gemaakt. In het najaar 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met deze notitie. De notitie wordt gebruikt als richtinggevend voor de ontwikkeling van de formatie en de organisatie in de komende jaren. Bezuinigingen Vanuit het personeelsbudget is in de begroting van de afgelopen jaren een forse bijdrage geleverd in de bezuinigingen van deze gemeente. In de meerjarenbegroting 2011-2014 zijn de volgende bezuinigingen doorgevoerd: - vermindering formatie € 350.000 - verlaging opleidingsbudget € 40.000 - vermindering overwerkbudget € 15.000 - besparing kosten werving en selectie € 20.000 - verlaging budget inhuur € 50.000 - overig € 25.000 Deze bezuinigingen zijn verwerkt in de begroting van 2012 en 2013 en als zodanig gerealiseerd. In de meerjarenbegroting 2012-2015 is een bezuiniging van € 135.000 opgenomen door andere keuzes bij in- en uitbesteding te maken. Door een uitstel van de voorgenomen wijzigingen bij de buitendienst van Openbare Werken is deze bezuiniging slechts gedeeltelijk gerealiseerd. Bij de begroting 2013 is opnieuw (bovenop de eerder genoemde bezuinigingen) besloten om de personeelsbudgetten te verlagen met een bedrag van € 258.000. Door het hiervoor genoemde amendement is dit bedrag uiteindelijk opgelopen tot € 350.800. Dit kan als volgt worden gespecificeerd: - vervallen PGB € 124.000 - vermindering formatie € 126.500 - latere invulling vacatures € 70.300 - voordeel invoering werkkostenregeling € 30.000 Naast deze bezuinigingen op het personeelsbudget in 2013 is ook het budget voor de inhuur met € 90.000 teruggebracht. Genoemde bezuinigingen zijn in 2013 daadwerkelijk gerealiseerd. Personeel Stand per 31-12-2013

Aantal Fte’s 2010

Totalen

2011

136,4 138,3

Salariskosten

2012

2013

138

135,4

2013 € 9.036.478,-

Aantal fte’s is inclusief vacatures. Ten opzichte van vorig jaar is de formatie met 2,6 formatieplaats gedaald. Dit is het gevolg van reductie van enkele dienstverbanden en natuurlijk verloop, waarvoor geen vervanging heeft plaatsgevonden. De totale salariskosten zijn binnen het door de gemeenteraad vastgestelde budget gebleven.

Personeelsbeleid Personeelsbeleid is geen doel op zich, maar een middel dat ertoe bijdraagt om de opgaven en doelstellingen van de gemeente te realiseren op het gewenste kwaliteitsniveau, zoals o.a. is vastgelegd in het dienstverleningsconcept. Servicegerichtheid en integrale aanpak zijn daarin speerpunten, die extra aandacht krijgen door middel van coaching en training. Competentiemanagement is daarbij een belangrijk hulpmiddel. De kerncompetenties zijn opgenomen in de criteria voor het beoordelen van het functioneren van de medewerkers. Inhuur Uitgangspunt is dat vervanging van personeel bij ziekte of vacatures intern plaatsvindt. Er kunnen echter situaties ontstaan waarbij het onontkoombaar is om personeel extern in te huren. Dit kan zich bijvoorbeeld voordoen bij langdurige afwezigheid van personeel, door ziekte of het moeilijk kunnen vervullen van vacatures. De tweede categorie inhuur betreft specialisten voor niet structurele werkzaamheden (voornamelijk op het terrein van grondexploitatie), waarvoor de gemeente zelf geen deskundigheid in huis heeft en gezien het incidentele karakter ook niet hoeft te hebben. De volgende inhuur heeft plaatsgevonden: Categorie Omvang (in fte op jaarbasis): 2012 2013 Inhuur voor vervanging 3,5 3 Inhuur specialisten 5,5 3

Kosten: 2013 € 302.984 € 420.726

Stagebeleid In de loop van het jaar hebben 18 studenten bij de gemeente stage gelopen (combinatie van leren en werken) voor een kortere of langere periode. Personeelswisselingen In 2013 is er naast de hiervoor genoemde reductie van enkele dienstverbanden en natuurlijk verloop, waarvoor geen vervanging heeft plaatsgevonden, sprake geweest van 4 vacatures. Deze zijn ingevuld met externe kandidaten. Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage geeft inzicht in de omvang van het verzuim wegens ziekte, ongevallen, zwangerschaps- en bevallingsverlof. Uit onderstaand overzicht blijkt dat de omvang van het verzuim in lijn is met het landelijk gemiddelde. Jaar Verzuimpercentage (excl. zwangerschap) Landelijk gemeenten 10.000 – 20.000 inwoners (excl. zwangerschap) Landelijk alle gemeenten (excl. zwangerschap)

2009 6,5% 4,6%

2010 5,6% 5,3%

2011 4,3% 5,0%

2012 4,4% 4,7%

2013 4,7% n.n.b.

5,4%

4,8%

5,4%

5,3%

n.n.b.

Wet Normering Topinkomens (WNT) Deze wet verbiedt dat bestuurders in de (semi)publieke sector meer verdienen dan 130 procent van het ministersalaris. Deze grens is de zogenoemde WNT-norm: € 228.599 (In 2013: € 187.340 salaris, € 8.069 onkostenvergoeding, € 33.190 pensioenbijdrage werkgever). In 2013 is er geen overschrijding van de norm geweest. Met ingang van 2013 is het volgens de WNT verplicht om voor gemeentesecretarissen en griffiers een melding van hun inkomen te maken. Financiële verantwoording topfunctionarissen: Voorziening t.b.v. beloningen onkostenver- betaalbaar naam beloning goedingen op termijn

duur en omvang van het dienstverband in het boekjaar

P. T. Veenman

€ 94.314

€ 1.071

€ 16.741

functie secretaris / algemeen directeur

H. W. Verlinde

€ 84.745

€ 875

€ 15.576

directeur

36 uur sinds 1-3-2002

A de Vos

€ 69.836

€ 3.541

€ 12.309

griffier

36 uur sinds 1-4-1987

36 uur sinds 1-9-2000

Integriteit Integriteit staat binnen alle takken van de overheid hoog in het vaandel. Op lokaal niveau zijn talrijke maatregelen genomen om de integriteit van bestuurders en ambtenaren te waarborgen. In de ‘visie op de organisatie’ is vastgelegd: organisatie-integriteit en persoonlijke integriteit van bestuurders en medewerk(st)ers zijn en worden verankerd in gedragscodes. Daarbij worden principes toegepast als functiescheiding en interne controle. Voor de bestuurders geldt de gedragscode bestuurlijke integriteit. Voor de ambtenaren geldt de gedragscode ambtelijke integriteit. Er is een vertrouwenspersoon integriteit waar ambtenaren advies kunnen inwinnen over integriteitvraagstukken en (vermoedens van) integriteitschendingen kunnen aankaarten. Alle medewerkers hebben de eed of belofte van integriteit afgelegd en van alle nieuwe medewerkers wordt dat gevraagd. In het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers wordt aandacht besteed aan integriteit door het bespreken van dilemma’s die in het werk kunnen ontstaan. Integriteit staat periodiek op de agenda van de werkoverleggen van afdelingen en teams. Dienstverlening Het dienstverleningsmodel is een van de pijlers van de ontwerpeisen voor de bouw van het nieuwe gemeentehuis. Het dienstverleningsmodel is er op gericht om binnen twee jaar na ingebruikname van het nieuwe gebouw de normen en doelen die in het model staan te hebben behaald. In de oude huisvesting zijn al veel stappen hiertoe gezet. De nieuwe huisvesting maakt het mede mogelijk de overige stappen te zetten. De ontwikkelingen van de dienstverlening via het KCC en de resultaten van 2013 staan hieronder beschreven. Kwaliteit gegevens Goede dienstverlening vraagt goede kwaliteit en een betrouwbare gemeente. Een correcte GBA (nu BRP) is belangrijk en wordt vanwege informatie-uitwisseling met andere ketenpartners steeds noodzakelijker. In 2013 is veel aandacht uitgegaan naar de kwaliteit van de GBA. In 2013 hebben we de GBA audit gehad en zijn we geslaagd voor alle drie de onderdelen; het procesdeel, het privacydeel en het inhoudelijke gedeelte. Adresonderzoeken zijn nodig om vast te stellen of personen daadwerkelijk wonen waar ze staan ingeschreven. Om adresonderzoek beter te kunnen uitvoeren zijn wij sinds het vierde kwartaal aangesloten op ‘Suwi-net inkijk’ voor burgerzaken. Nu kan een selecte groep KCC medewerkers adresgegevens in de loonadministratie van het UWV raadplegen. Adresonderzoek moet met deze inkijkmodule effectiever en efficiënter worden. Naast de GBA audit in juni hebben we in het derde kwartaal de zelfevaluatie gedaan over de reisdocumenten en rijbewijzen. Dit is de eerste keer dat landelijk met dit instrument is gewerkt. Om de kans op misbruik van persoonsgegevens kleiner te maken, is ook een toenemend bewustzijn bij inwoners nodig. Daarom verstrekt de gemeente sinds december aan inwoners een gratis id-cover bij het afhalen van een reisdocument of rijbewijs. De gemeente Midden-Delfland was hiermee koploper. Overbrengen taken naar KCC Het doel van ons dienstverleningsmodel is om daar waar mogelijk dienstverlening bij het KCC te organiseren. Op die manier kunnen meer inwoners en ondernemers aan het eerste loket worden geholpen. Het KCC heeft er in 2013 een aantal nieuwe werkzaamheden bij gekregen. Zo verzorgt het KCC de registratie van de verloren en gevonden voorwerpen. Dit is een taak die van de politie naar gemeenten is verschoven. Ook doet de gemeente mee in een pilot ‘vermissing reisdocumenten’. Dat betekent dat de KCC medewerker nu de taak van de politie heeft overgenomen om goed door te vragen bij vermissingen en zogenaamde ‘veelvermissers’ goed te signaleren. Inwoners hoeven hierdoor niet meer naar de politie. Ook zijn voorbereidingen getroffen om enkele vergunningen van de vakafdeling over te dragen naar het KCC. Dienstverlening & ICT De verhuizing van het KCC naar de nieuwe locatie is zeer goed verlopen. Daags na de verhuizing was het KCC volledig operationeel. De nieuwe huisvesting bracht ook een aantal nieuwe voorzieningen met zich mee. Naast de persoonlijke dienstverlening via telefonie en fysiek aan de balie, wordt de dienstverlening van het KCC steeds meer afhankelijk van ICT. Dit heeft voordelen zoals bij de paspomaat, het klantgeleidingssysteem en de nieuwe meldingenapplicatie. De applicaties zorgen onder meer voor een sneller klantproces en plaats en tijdonafhankelijke dienstverlening en bijvoorbeeld kortere afhandeltijd aan de balie. Daarnaast vragen ze echter meer tijd van de backoffice, aangezien het beheer intensiveert en er in de aanloopperiode veel storingen zijn geweest. Digitaal burgerpanel Het digitaal burgerpanel is in 2013 bevraagd over hun ervaringen met de kwaliteit van de gemeentelijke communicatie en hun ervaring met de gemeentebrede dienstverlening. De contacten met

de gemeente worden over het algemeen positief beoordeeld. Meer aandacht moet uit naar schriftelijke communicatie. Wijzigingen in wet en regelgeving Begin 2014 is de wet Gemeentelijke Basis Administratie persoonsgegevens (GBA) vervangen door de wet Basisregistratie Personen (BRP). Dat betekent dat voor die tijd de organisatie gereed moest zijn voor deze wijziging. De leges voor het in behandeling nemen van een gehandicaptenparkeerkaart zijn verlaagd voor 2014 en het college heeft besloten om in lijn met raadsbesluit ook met terugwerkend de kracht de leges over 2013 naar beneden bij te stellen. Communicatie De communicatiestrategie wordt ingezet om een moderne, doeltreffende en klantgerichte communicatie te bereiken. Wij stimuleren participatie van en samenwerking met inwoners, ondernemers en andere spelers. De communicatie is dienstbaar aan het realiseren van de gemeentebrede missie. Social media In 2013 is het social mediaplan vastgesteld. Hiermee is een kader gegeven waarbinnen het gebruik van social media door de gemeente beter kan worden ingezet afhankelijk van doel en doelgroep. Hoewel de inwoners gemiddeld gezien minder gebruik maken van social media dan in andere gemeenten, merken wij een toename in het gebruik en interactie via social media. Burgerpanel Het digitaal burgerpanel is in 2013 bevraagd over hun ervaringen met de kwaliteit van de gemeentelijke communicatie en hun ervaring met de gemeentebrede dienstverlening. Dit is een jaarlijks terugkerend onderzoek. In 2013 is de waardering hoger uitgevallen dan in 2012. Met name de aanbevelingen over de verschillende media, geven handvatten om onder meer de website te verbeteren. Events & organisatie Begin 2013 heeft in het teken gestaan van twee grote events. Het team Communicatie heeft de organisatie van de officiële opening van het gemeentehuis verzorgd en de dag erna de duurzaamheidmanifestatie/ondernemersdag. Beide zijn zeer succesvol verlopen. In het verlengde daarvan hebben we meerdere rondleidingen en kleinere events als gevolg van onze nieuwe huisvesting georganiseerd. Dit heeft bijgedragen aan meer positieve beeldvorming over de nieuwe huisvesting. Jaarlijks terugkerende events als lintjesregen, Koninginnedag, 4/5 mei, (kinder)monumentendag en Veteranendag zijn ook georganiseerd. Communicatie & participatietrajecten De kerntaak van communicatie is het adviseren over communicatie en in het verlengde daarvan participatie. In 2013 heeft een groot aantal projecten gespeeld. Enkele voorbeelden: bodemverontreiniging op het terrein van het vorige gemeentehuis, voorbereiding transities sociaal domein, centrum ontwikkelingen Den Hoorn, Hooipolderweg, Maaslandse Dam, Zwethbrug, saneren glas etc. Kernenbezoeken In 2013 heeft het college aan Maasland, Den Hoorn en Schipluiden een bezoek gebracht. Het doel van deze kernenbezoeken is om in gesprek te gaan met inwoners op een locatie bij hen in de buurt. Hoewel er een wisselende opkomst was, zijn deze gesprekken positief verlopen. Website Dagelijks wordt tijd besteed aan het op orde houden (bestaand niveau) van de website en het oplossen van problemen. In 2013 zijn echter ook de voorbereidingen gestart om in 2014 de website te verbeteren. De aanbevelingen uit het burgerpanelonderzoek worden hierin meegenomen. De gemeente Midden-Delfland ontwikkelt daarnaast samen met de CMS leverancier SIM een nieuwe generator en nieuwe formulieren. Ook hiervan is het doel om via dit kanaal een betere dienstverlening aan onze inwoners en ondernemers aan te kunnen bieden. Verder voldeed de website ook in 2013 aan de hoogste eisen van de webrichtlijnen. De site is gecertificeerd en draagt het waarmerk ‘drempelvrij’. Bedrijfscontactfunctionaris De bedrijfscontactfunctionaris zet zich in voor betere communicatie tussen ondernemer en gemeente. Zij zorgt ervoor dat vragen van ondernemers adequaat afgehandeld worden en brengt partijen samen. Voorbeelden daarvan zijn de duurzaamheidmanifestatie/ondernemersdag die de dag na de open dag van het nieuwe gemeentehuis is georganiseerd, de bijeenkomst voor ZZP’ers, de ondernemersbijeenkomst die ter voorbereiding op de jaarvergadering Cittaslow is georganiseerd en het organiseren van excursies aan het bedrijfsleven van Midden-Delfland tijdens de jaarlijkse ‘Cittaslow

Bewustwordingsdag’. Voor ondernemers is een Facebook pagina opgezet (Ondernemend MiddenDelfland) en samen met de wethouder Economische Zaken zijn wekelijks bedrijfsbezoeken afgelegd. Daarnaast is de bedrijfscontactfunctionaris betrokken bij ontwikkelingen zoals ’t Ambacht, Centrumplan Schipluiden en het mede organiseren van bijeenkomsten in het kader van het Covenant of Mayors. Verder is aandacht besteed aan de voorbereiding van het bestuurlijk overleg, het opstellen en houden van de enquête over de verruiming van de winkeltijdenwet, de beoordeling van verzoeken voor supporters van Midden-Delfland en de doorontwikkeling van het digitale ondernemersloket. Ook is de e-herkenning is ingevoerd waardoor bedrijven makkelijker digitaal zaken kunnen doen met de gemeente. Huisvesting Na de ingebruikname van het gemeentehuis aan de Anna van Raesfeltstraat per 1 december 2012 is in 2013 voor het eerst gedurende een heel jaar in de nieuwe huisvesting gewerkt. De eerste helft van het jaar stond vooral in het teken van wennen en ervaren op welke wijze de mogelijkheden van het nieuwe gebouw optimaal benut konden worden. Na een vol jaar gebruik gemaakt te hebben van de nieuwe behuizing is de conclusie dat de gebruikers gemiddeld genomen zeer tevreden zijn. Op sommige punten is nog verder winst te behalen. Dit is een continu proces waar de gehele organisatie dagelijks oog voor heeft. Bij de financiële afwikkeling van de bouw is gebleken dat het gemeentehuis ruimschoots binnen het beschikbaar gestelde krediet is gerealiseerd. De organisatie voor een goed gebruik en beheer van het gebouw functioneert ook. Automatisering en informatievoorziening Op het gebied van ICT wordt gestreefd naar een flexibele, proactieve benadering om de organisatie te ondersteunen. Samen bouwen aan een innovatieve dienstverlening en efficiënte bedrijfsvoering. Het realisatieplan informatievoorziening geeft hierbij de richting aan. Naar aanleiding van een motie van de gemeenteraad over de ICT, is in 2013 een onderzoek uitgevoerd door het onafhankelijk bedrijf Sogeti. De conclusies: - Beperkte bezetting (weinig fte’s). - Voldoende uitvoering ICT-taken (zeker in relatie met de beperkte bezetting). - Kosten op vergelijkbaar niveau met andere organisaties. - ICT infrastructuur is gedateerd. Aanbevelingen: - Aandacht voor continuïteit door samenwerking (outsourcenwordt afgeraden). - Vernieuwen van de ICT infrastructuur. - Vastleggen van afspraken in service-level agreement (SLA). - Professionaliseren van functioneel applicatiebeheer. Gezien het aantal ontwikkelingen op het ICT-vakgebied en de gebruikte toepassingen is er een uitdaging voor verdere ontwikkeling. Ontwikkelingen in 2013: Applicatiebeheer Testen en zorgen voor stabiliteit van de informatiesystemen heeft ook in 2013 veel aandacht gevraagd. De overstap naar cognos is gemaakt. Managementinformatie kan hiermee uit de verschillende databases gegenereerd worden. Persmaster vervangen door PIMS Het pakket PIMS maakt het mogelijk om het management digitaal inzage te geven in de gegevens van de organisatie en van de medewerkers (e-HRM). Via de applicatie YouPP beschikt de medewerker over een digitale loonstrook. In de toekomst wordt het digitaal indienen en paraferen van declaraties mogelijk. Dit past perfect in ons streven naar duurzaamheid en het verder terugdringen van papiergebruik. klachten- en meldingenapplicatie Een nieuw klachten- en meldingenapplicatie is aangeschaft en geïmplementeerd. De burgers kunnen hierdoor sneller en beter geholpen worden. Optimaliseren ondernemersloket E-Herkenning is geïmplementeerd. Dit regelt de digitale herkenning (authenticatie) en controleert de digitale bevoegdheid (autorisatie) van personen die namens een bedrijf online een dienst willen afnemen. Simpel gezegd: Bent u wie u zegt dat u bent? En mag u doen wat u doet? E-Herkenning controleert en bevestigt dit. Met E-Herkenning is de online dienstverlening veilig, betrouwbaar en eenvoudig geregeld.

Implementatie barracuda De barracuda Webfilter filtert ons internetverkeer. Dit betekent dat niet gewenste websites niet meer benaderbaar zijn. Deze oplossingen dragen bij aan het terugdringen van de netwerkproblemen.

Ondersteunen thuiswerken Samenwerken binnen en buiten de organisatie, los van tijd en plaats. (Bijna) altijd toegang hebben tot informatie en applicaties met gebruik van alle mogelijke communicatiekanalen. Met andere woorden een integrale, flexibele en kostentransparante werkplek- en communicatieoplossing is gerealiseerd. Het team automatisering is door stapsgewijs invoeren van nieuwe mogelijkheden continu bezig met ontwikkelen. Dit brengt complexe uitdagingen met zich mee als het gaat om implementatie en beheer. Uitdagingen liggen op het gebied van beveiliging, beheerskosten en kennisontwikkeling. Digitale duurzaamheid De gemeentelijke overheid werkt voor een belangrijk deel met gegevens die voor langere tijd bewaard worden en toegankelijk gehouden. Dit betreft papieren informatie en in toenemende mate, digitaal ontstane en te bewaren informatie. Een geordende manier van creëren, bewerken en bewaren is essentieel. In 2013 zijn hier grote stappen gezet door team Documentaire Informatievoorziening (DIV). Digitalisering van documentstromen In 2013 is gemeentebreed gestart met het zaakgericht digitaliseren van de documentstromen. Documenten worden tot het moment van eventuele ondertekening en verzending intern volledig digitaal verwerkt, uitgewisseld en opgeslagen. Door deze werkwijze worden doorlooptijden verkort en wordt informatie eenduidig toegankelijk voor de medewerkers. Dit is een ingrijpend proces waar alle afdelingen intensief aan meegewerkt hebben. In 2014 wordt het bestuurlijk besluitvormingsproces verder gedigitaliseerd en wordt er gestart met digitale ondertekening van uitgaande brieven. Samenwerking De zoektocht naar samenwerking op ICT-gebied met collega gemeente(n) is in 2013 actief gestart. Daar waar mogelijk is op ad hoc basis al samengewerkt met bijvoorbeeld de gemeenten Schiedam en Westland. In 2014 wordt hier verder vorm aan gegeven. Vervanging infrastructuur De huidige ICT infrastructuur is al langer verouderd en de capaciteit is onvoldoende. Na een jaar in het nieuwe gemeentehuis zijn ook de gebreken duidelijk in beeld. In 2013 is gewerkt aan een blauwdruk van de oude en gewenste situatie van de ICT infrastructuur. Eind 2013 is deze afgerond. Daarna is besloten om in 2014 gefaseerd tot vernieuwing over te gaan. Invoeren SEPA-betaalsysteem Ook Midden-Delfland is verplicht over te stappen op het nieuwe Europese betaalsysteem SEPA. Een initiatief van de Europese Unie en de gezamenlijke Europese banken. Het doel van dit nieuwe betaalsysteem is om het betalingsverkeer voor consumenten, bedrijven en banken in binnen- en buitenland veiliger en eenvoudiger te maken. Sinds oktober 2013 is Midden-Delfland SEPA-proef. Interne Controle Voor de accountant is de kwaliteit van (verbijzonderde) Interne Controle (IC) bepalend voor de noodzakelijke breedte en diepgang van zijn controle. Hoe hoger de kwaliteit van de (verbijzonderde) IC, des te minder controlewerkzaamheden de accountant hoeft uit te voeren. De accountant dient binnen zijn opdracht en het gestelde in het controleprotocol een oordeel te geven over de getrouwheid en rechtmatigheid van de lasten en baten van de exploitatierekening en de balansmutaties. Hij moet daarbij kunnen steunen op een goed werkende administratieve organisatie en verbijzonderde Interne Controle van de ambtelijke organisatie. In 2013 is de manier van procesgeoriënteerde controle verder ontwikkeld. Door het gehele proces te beoordelen en indien nodig aanbevelingen te doen kan de kwaliteit van het proces, in de loop van het jaar al, verbeterd worden. De IC wordt binnen het jaar afgerond. Gedurende het jaar kunnen fouten worden hersteld en maatregelen worden getroffen in de procesgang om die fouten in de toekomst te voorkomen. Stappen om te komen tot de vastlegging van de procesgeoriënteerde IC: - Check op aanwezigheid actuele AO beschrijvingen (audit); - Benoemen van procesverantwoordelijke personen; - Beoordelen controle op basis van het toetsingskader; - Beschrijven van bijzonderheden;

-

Bepalen van de doelstellingen van het proces; Benoemen van alle risico’s; Uitwerken van mogelijke beheersmaatregelen; Beoordelen van werking van die beheersmaatregelen, Gebruiken van alle opgedane informatie in conclusie(s) en eventuele aanbeveling(en).

Burgerjaarverslag De burgemeester is verplicht om tegelijkertijd met de aanbieding van de jaarrekening een burgerjaarverslag uit te brengen. Dit is een rapportage van de burgemeester over de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening en burgerparticipatie. Het burgerjaarverslag is toegevoegd in een bijlage bij de jaarrekening.

2.2.6 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Interne regelgeving en beleidsafspraken: Verordeningen: Financiële verordening Controleverordening

Beleidsnota’s: Nota Reserves en voorzieningen Treasurystatuut Nota risicomanagement Herziening nota grondbeleid Inleiding Het weerstandsvermogen is de mogelijkheid om financiële tegenvallers op te kunnen vangen, zonder dat de normale begrotingsuitvoering en bedrijfsvoering (direct) aangepast hoeft te worden. Het weerstandsvermogen bestaat uit de middelen waarover de gemeente beschikt/kan beschikken om niet begrote kosten te dekken en de risico’s waarvoor géén voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn afgesloten. Het is van belang dat er een goed beeld is van de risico’s, de beheersmaatregelen die daarop van toepassing zijn en het vermogen waarmee deze risico’s kunnen worden opgevangen. Twee maal per jaar worden de belangrijkste risico’s in kaart gebracht, bij het opmaken van de begroting en bij de jaarrekening. De paragraaf weerstandsvermogen omvat: Reserves & voorzieningen 31 december 2013 verzekeringsbeleid risicomanagement benodigde weerstandscapaciteit Rentebeleid Voor het toerekenen van rente (langlopende financiering) aan de producten wordt gebruik gemaakt van een renteomslagpercentage. Het rente omslagpercentage is voor 2013 berekend op 3%. Gestreefd wordt enige continuïteit te hebben in het percentage in verband met het vergelijken c.q. analyseren van de ontwikkeling van de kapitaallasten in de tijd. Hierbij moet echter aangetekend worden dat de marktrente een niet te beïnvloeden factor in de berekening is. Uitgangspunt is dat rente wordt toegerekend aan de reserves. Doel is het vrij beschikbaar houden van de reserves en het voorkomen van waardevermindering. Het rentepercentage dat wordt toegerekend, verschilt per reserve en is afhankelijk van het doel dat de reserve dient. Bij een aantal reserves wordt het omslagrentepercentage gehanteerd. Ook wordt bij een aantal reserves rente toegerekend op basis van de loon- of prijsindex. Ingevolge artikel 45 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het provincies en gemeenten niet toegestaan rente toe te voegen aan de voorzieningen. Wel mogen toevoegingen aan voorzieningen worden gedaan wanneer deze tegen contante waarde zijn gewaardeerd. Dit is het geval bij de voorziening voormalige wethouders, die als doel heeft het dekken van toekomstige uitkeringen en pensioenen aan voormalige wethouders. Om deze reden wordt rente (loonindex) toegerekend aan deze voorziening. Ook aan de voorziening bijdrage tekort Bedrijvenschap wordt rente toegerekend. Op basis van de overeenkomst ten aanzien van het gemeentelijke aandeel in het mogelijke tekort van het Bedrijvenschap wordt jaarlijks rente (prijsstijgingspercentage) toegevoegd.

Reserves en voorzieningen 31 december 2013 Algemene (gemeentelijke) reserve € 5.094.478 De algemene reserve is het vrij besteedbare eigen vermogen. Deze reserve heeft als belangrijkste functie het vormen van een buffer voor financiële tegenvallers. Tekorten en overschotten op de jaarrekening komen ten laste respectievelijk ten gunste van de algemene reserve. Egalisatiereserve afvalstoffenheffing (bestemming) € 262.507 Het egaliseren van de jaarlijkse verschillen tussen de reinigingskosten en de afvalstoffenheffing. Egalisatiereserve rioolrechten (bestemming) € 4.110.685 Het egaliseren van de jaarlijkse verschillen tussen de rioleringskosten en de rioolrechten. Egalisatiereserve bouwleges (bestemming) € 1.430.447 Het nivelleren van wegvallende legesopbrengsten in de toekomst. Nutsreserve (bestemming) € 12.845.665 Het doel van deze reserve is het creëren van een vaste inkomstenbron voor de exploitatie. Reserve ontwikkeling Harnaschpolder (bestemming) € 1.247.547 Dekking bestuurskosten die voortvloeien uit de ontwikkeling van de polder en waarvoor gelden vanuit de grondexploitatie beschikbaar zijn gesteld. Dekkingsreserve gemeentehuis (dekking) € 14.070.661 Dekking van de investering in een nieuw gemeentehuis in de kern Schipluiden. Investeringsreserve (bestemming) € 7.555.079 Dekking van investeringen waarvan de lasten niet binnen de exploitatie kunnen worden opgevangen. Reserve Monumenten (bestemming) € 201.907 Het egaliseren van de jaarlijkse subsidiebudgetten voor gemeentelijke monumenten. Egalisatiereserve BTW compensatiefonds (bestemming) € 16.538 Het ten gunste van de exploitatie gefaseerd vrij laten vallen van het bedrag dat in 2004 van het Rijk is ontvangen voor onder andere het BTW-bestanddeel in oude investeringen. Dekkingsreserve € 8.738.915 Het ten gunste van het exploitatieresultaat compenseren van de kapitaallasten van gerealiseerde of in uitvoering zijnde projecten. Reserve Midden-Delfland (bestemming) € 75.631 Nog nader in te vullen beleidsontwikkeling. Conform de gesloten convenanten zal aanwending van het fonds plaatsvinden in overleg met Delft en Den Haag. Reserve Grondexploitaties (bestemming) € 775.000 Het afdekken van het risico op toekomstige verliezen op grondexploitaties. Reserve compensatie dividenden en huuropbrengsten (bestemming) € 18.257.164 Het doel van deze reserve is het creëren van een vaste inkomstenbron voor de exploitatie, als compensatie voor het wegvallen van het dividend van CAI Westland, het verminderen van dividendafhankelijkheid en het compenseren van de weggevallen huuropbrengsten van grond onder het tankstation in Maasdijk en Maassluis. Reserve realisatie nieuwe beleidsopgaven (bestemming) € 0 Aanvullen van tekorten incidenteel nieuw beleid. Hieruit is in 2013 nog een bedrag bestemd voor kunstgrasvelden, het overige deel is in de reserve Investeringsprogramma gestort. De reserve wordt met ingang van 2014 opgeheven. Reserve Jeugd (bestemming) € 134.009 Reserveren van rijksbijdragen voor de ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin. Reserve A4 (bestemming) € 1.293.952 Het dekken van uitgaven voor de A4. Reserve Investeringsprogramma (bestemming) € 4.055.644 Uitvoeren van investeringen die voortvloeien uit het collegeprogramma. Reserve Opstartkosten begeleiding particuliere bouwinitiatieven (bestemming) € 36.605 Ondersteunen van kleine particuliere bouwinitiatieven. Reserve Noodhulp-vangnet (bestemming) € 90.000 Creëren van noodhulp voor schrijnende gevallen. Fonds Sociale woningbouw € 70.048 Afkoopsommen sociale woningbouw inzetten voor sociale woningbouw op andere locaties. Voorziening dubieuze debiteuren Soza (voorziening) € 70.931 Afdekken van risico’s die kunnen ontstaan bij het verstrekken van leenbijstand. Voorziening dubieuze debiteuren (voorziening) € 327.655 Afdekken van risico’s op geheel of gedeeltelijk oninbare vorderingen op debiteuren. Voorziening risicomanagement (voorziening) € 3.160.853 Afdekken van (bruto) risico’s die niet opgenomen zijn in het risicoregister. Voorziening pensioenen voormalig wethouders (voorziening) € 1.284.118 Het dekken van pensioenen aan voormalig wethouders. Voorziening wachtgelden wethouders (voorziening) € 441.059 Het dekken van wachtgelden aan voormalig wethouders. Voorziening bijdrage in tekort Bedrijvenschap (voorziening) € 2.197.426 De geformaliseerde maximale bijdrage in het tekort van het Bedrijvenschap afdekken. Voorziening aanloopkosten fusie GGD Haaglanden (voorziening) € 55.000 Het opvangen van de aanloopkosten van de fusie GGD Haaglanden

In onderstaande tabel staat de ontwikkeling van de reserves en voorzieningen voor het jaar 2013 (Bron: Staat van reserves en voorzieningen jaarrekening 2013).

Reserves en voorzieningen per 31 december 2013 Ontwikkeling reserves en voorzieningen

2013

Saldo per 1 januari Rente bijschrijving

€ €

89.130.304 951.091

Vermeerderingen Verminderingen

€ €

4.159.061 -6.340.930

Saldo per 31 december

€

87.8994.526

Verzekeringsbeleid Een van de beheersmaatregelen die een gemeente kan treffen om de gevolgen van risico’s te vermijden en te verminderen is het sluiten van verzekeringen. Feitelijk worden daarmee de (schade)gevolgen overgedragen aan een andere partij die in ruil voor een premie bereid is deze risico’s te dragen. Niet elk risico dat onze gemeente loopt wordt verzekerd of kan worden verzekerd. Daarbij is het altijd nodig een afweging te maken waarbij gekeken wordt naar de kansen, de gevolgen en de kosten die verzekeringen nu eenmaal met zich meebrengen. Elk risico verzekeren is financieel niet haalbaar en gelet op de kansen en de gevolgen in termen van schade ook niet noodzakelijk. Het uitgangspunt voor het verzekeringsbeleid van de gemeente is, dat uitsluitend die risico’s worden verzekerd die tot een ‘onacceptabele’ verstoring van de financiële huishouding kunnen leiden. Op verzekeringsgebied is voor de gemeente in 2013 weinig gewijzigd. Ten behoeve van risicomanagementonderzoek is vorig jaar het voornemen ontstaan om gemeentelijk bezit opnieuw te inventariseren en waarderen. In 2013 is daarom, ten behoeve van de elektronicaverzekering, een start gemaakt met de inventarisatie van elektronische apparatuur op scholen (bijzonder en openbaar) en op het gemeentehuis. Daarnaast is eind 2013 gestart met het proces van taxatie van gemeentelijke eigendommen in het kader van de brandverzekering. Na afronding hiervan beschikt de gemeente wederom over wettelijk gezien geldige taxatierapporten waarmee discussie met verzekeraars over de waarde van objecten, na schade, kan worden voorkomen. Het bewust omgaan met en managen van risico’s valt bij onze verzekeraars in goede aarde. De hoogte van de premie is immers afhankelijk van het risico dat verzekeraars lopen. Door de kans op schade te verkleinen, daalt over het algemeen de premie. Verder draagt het scherp onderhandelen met verzekeraars over premiehoogte en polisvoorwaarden eveneens bij aan een zo laag mogelijke premie. Dit zijn de lopende verzekeringen: Ten behoeve van: Wettelijke Aansprakelijkheid

Raad College Gemeentelijke Eigendommen

Personeel Overig

Verzekering Personen- en zaakschade (letsel- en zaakschade) Vermogensschade Vreemdelingen/asielzoekers Verkeersbrigadiers –en regelaars Ongevallen en politiek molest Bestuurlijke aansprakelijkheid (rechtsbijstand) Ongevallen en politiek molest Opstal (uitgebreide brandverzekering) Bedrijfswagenparkverzekering Werkmaterieel Elektronica (gemeentehuis en scholen) Kunst Transportgoederenverzekering (ambtsketen en pollers) Bouw (CAR) Glasverzekering (gemeentehuis) Rechtsbijstand ambtenaren Ongevallenverzekering ambtenaren, BHV’ers en rampenbestrijders Fraude en Beroving Vrijwilligersverzekering

Risicomanagement Dit is het beheersen van risico’s en het nemen van beslissingen die gericht zijn op het voorkomen of minimaliseren van nadelige effecten. Op basis van de wetgeving (BBV 2004) worden minimaal één maal per jaar de risico’s zichtbaar doorgelopen.

Benodigde weerstandscapaciteit Met de weerstandscapaciteit wordt bedoeld de beschikbare middelen waarover de gemeente beschikt om NIET begrote kosten te dekken. Een buffer om financiële tegenvallers op te vangen zodra risico’s werkelijkheid worden. Het ‘ratio weerstandsvermogen’ wordt als volgt berekend: Ratio weerstandsvermogen =

Beschikbare weerstandscapaciteit (Alg. reserve) -----------------------------------------------------Benodigde weerstandscapaciteit = totaal risico’s

De gemeente streeft ernaar zo min mogelijk risico te lopen en -mits financieel verantwoord- zoveel mogelijk risico’s af te dekken. De gemeente streeft een weerstandsvermogen na dat tenminste voldoende is. Dat betekent een ratio weerstandsvermogen tussen de 1,0 en 1,4. Risicoregister In het kader van deze jaarrekening zijn alle risico’s tegen het licht gehouden en verwerkt in het risicoregister. Op basis van de huidige inzichten en de berekening in het risicoregister blijkt dat een onderbouwde kans bestaat dat een bedrag van € 2.1 mln. noodzakelijk is om aan de zo reëel mogelijk ingeschatte financiële risico's weerstand te bieden. De algemene reserve heeft zich ontwikkeld tot een bedrag van € 4.2 mln. per 31 december 2013. Dit geeft de gemeente voldoende weerstandscapaciteit om onvoorziene financiële tegenvallers op te vangen. Berekening beschikbare weerstandscapaciteit Algemene reserve per 31-12-2013 Onvoorzien Totaal beschikbare weerstandscapaciteit per 31-12-2013

€ 5.094.478 € 36.413 € 5.130.891

Beschikbaar weerstandscap. = € 5,1 mln. Berekening ratio weerstandsvermogen is ------------------------------------------------------ = 2,4 Totaal aan risico’s = € 2,1 mln. Het streven van de gemeente naar een ratio tussen de 1,0 en 1,4 wordt hiermee ruimschoots gehaald.

2.2.7 Financiering Op grond van de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is de paragraaf financiering als vast onderdeel opgenomen in de programmabegroting en de jaarrekening. De Wet fido vormt, samen met o.a. de Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (afgekort Ruddo), het wettelijk kader voor de treasuryfunctie bij decentrale overheden. Het doel van de wet is het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid, transparantie van het financieringsbeleid en het beheersen van de risico’s die hiermee samenhangen. In het bijzonder om de risico’s te kunnen beheersen moet het financieringsbeleid in ieder geval voldoen aan twee belangrijke randvoorwaarden, namelijk het opnemen en uitzetten van leningen en het verlenen van garanties is uitsluitend toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak uitzetten en het gebruik van derivaten dienen een prudent karakter te hebben en mogen niet gericht zijn op het genereren van inkomsten, waarbij de kans op overmatige risico’s wordt vergroot. Daarnaast bevat de Wet fido regels die het transparant en inzichtelijk maken van de financieringsfunctie bewerkstelligt. De gemeente dient hiertoe te beschikken over twee verplichte instrumenten: een treasurystatuut en in zowel de programmabegroting als de jaarrekening een paragraaf financiering. In het treasurystatuut wordt de ‘beleidsmatige infrastructuur’ van de financieringsfunctie vastgelegd. Het treasurystatuut wordt op grond van de ‘Financiële verordening gemeente Midden-Delfland’ vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. In de paragraaf financiering worden de beleidsvoornemens (programmabegroting) toegelicht en de uitvoering van het financieringsbeleid (jaarverslag) verantwoord. Algemene ontwikkelingen De economische ontwikkelingen hebben een negatief effect gehad op de ontwikkeling van de rente. De rentestanden blijven laag. De verwachting voor het jaar 2014 is nog steeds gematigd. In 2013 heeft het Rijk twee grote wijzigingen doorgevoerd op het gebied van gemeentefinanciën. Dit zijn het schatkistbankieren en de Wet Houdbare Overheid Financiën (Wet HOF). Het schatkistbankieren houdt in het kort in dat de gemeente niet meer vrij kan beschikken over haar liquide middelen. Er is een rekening-courant verhouding met het Rijk waarover een zeer geringe rentevergoeding wordt ontvangen over het batig saldo. In de Wet HOF worden recente Europese afspraken met betrekking tot de begrotingsdiscipline opgenomen. Naast de Europese eisen worden ook de uitgangspunten van het Nederlands trendmatig begrotingsbeleid in de nieuwe Wet HOF vastgelegd. Hiermee wordt invulling gegeven aan het verzoek van de Tweede Kamer om de begrotingsregels wettelijk te verankeren. Het gaat daarbij onder andere om de strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven door middel van het hanteren van vaste uitgavenplafonds (kaders) en het principe van automatische stabilisatie aan de inkomstenkant van de begroting. Rente en renterisico Het (gewogen) gemiddelde rentepercentage op de restantschuld van de leningenportefeuille per 31 december 2013 bedraagt 3,69 (ultimo 2012: 3,72). De looptijd van alle vaste geldleningen is gelijk aan de rentevaste periode. Voor de berekening van de kapitaallasten en de rente over de reserves die intern zijn ingezet voor de financiering is een rentepercentage gehanteerd van 3 (2012: 3,5). Financieringsmiddelen Door ons aanhoudende liquiditeitsoverschot is het niet nodig geweest om geldleningen aan te trekken. De verwachting voor 2014 is dat het liquiditeitsoverschot blijft. Tot 16 december 2013 was een groot gedeelte van het liquiditeitsoverschot uitgezet op drie spaarrekeningen. Door de invoering van het verplicht schatkistbankieren zijn per 31 december 2013 al onze liquide middelen ondergebracht in de schatkist. In de volgende grafiek is het verloop weergegeven van de liquiditeit gedurende het verantwoordingsjaar. De vermelde bedragen zijn inclusief de uitgezette gelden op de hiervoor genoemde spaarrekeningen.

Miljoenen

14

Verloop liquiditeit 2013

12

10

8 tota a l ontvangsten

6

tota a l betalingen Ei nd s aldo

4

2

0

Kortlopend renterisico (kasgeldlimiet) De Wet FIDO hanteert voor decentrale overheden een zogeheten kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet geeft de liquiditeitspositie van de gemeente weer, oftewel de mate waarin de gemeente aan haar kortlopende verplichtingen kan voldoen. Uitgangspunt voor de kasgeldlimiet is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten door een grens te stellen aan kortlopende schulden (looptijd tot 1 jaar), juist omdat voor kortlopende schulden het renterisico aanzienlijk kan zijn. De limiet bedraagt momenteel 8,5% van de totale omvang van de begroting per 1 januari. Op basis van deze norm bedroeg de kasgeldlimiet voor onze gemeente in 2013 ca. € 4,2 miljoen. (8,5% van afgerond € 50 miljoen). Deze norm geeft aan tot welk bedrag aan kortlopende schulden de gemeente gemiddeld in een jaar maximaal ‘in het rood’ mag staan. Indien blijkt, dat de kasgeldlimiet wordt overschreden wordt een deel van de kortlopende schuld omgezet in een langlopende schuld. Informatie hierover is opgenomen in de navolgende tabel. Deze tabel en de bijbehorende grafiek maken duidelijk dat er in 2013 geen overschrijding van de kasgeldlimiet heeft plaatsgevonden.

Tabel 2: Kasgeldlimiet Berekening kasgeldlimiet (bedragen x € 1.000,-) Begrotingstotaal voor 2013 (per 1 januari) 49.600 Toegestane kasgeldlimiet In % van het begrotingstotaal 8,5 In bedrag 3.742 Vlottende schuld 1e kwartaal: Ultimo januari Ultimo februari Ultimo maart Gemiddelde 1e kwartaal Kasgeldlimiet Ruimte onder de kasgeldlimiet Overschrijding van de kasgeldlimiet 2e kwartaal: Ultimo april Ultimo mei Ultimo juni Gemiddelde 2e kwartaal Kasgeldlimiet Ruimte onder de kasgeldlimiet Overschrijding van de kasgeldlimiet 3e kwartaal: Ultimo juli Ultimo augustus Ultimo september Gemiddelde 3e kwartaal Kasgeldlimiet Ruimte onder de kasgeldlimiet Overschrijding van de kasgeldlimiet 4e kwartaal: Ultimo oktober Ultimo november Ultimo december Gemiddelde 4e kwartaal Kasgeldlimiet Ruimte onder de kasgeldlimiet Overschrijding van de kasgeldlimiet

0 0 321

Bedragen x € 1.000,Vlottende Netto vlottend (+) of middelen Overschot middelen (-) 7.062 6.394 7.179

-7.062 -6.394 -6.858 -6.771 4.216 10.987

0 0 0

7.874 8.294 7.179

-7.874 -8.294 -7.179 -7.782 4.216 11.998

0 0 131

5.716 4.662 6.498

-5.716 -4.662 -6.368 -5.582 4.216 9.798

0 0 0

6.462 12.883 11.526

-6.462 -12.883 -11.526 -10.290 4.216 14.506

Langlopend renterisico (renterisiconorm) De Wet fido stelt voor decentrale overheden een renterisiconorm verplicht. De renterisiconorm geeft inzicht in het renterisico dat de gemeente loopt op haar vaste schuld (leningen met een rentetypische looptijd van langer dan 1 jaar). Deze norm is maximaal 20% van het begrotingstotaal in het eerste jaar met een horizon van vier jaar en houdt nadrukkelijker rekening met het budgettaire risico voor een individuele gemeente. Het risico bestaat uit de componenten: ‘netto renteherzieningen en netto aflossingen’. Deze norm moet voorkomen dat een gemeente een te groot financieel risico loopt, doordat op enig moment een groot deel van de langlopende schulden aan renteherziening toe is. Spreiding in omvang en tijd beperkt dat risico. Het bedrag aan aflossingen, renteherzieningen en nieuw af te sluiten leningen in een jaar mag deze norm niet overschrijden.

Uit de volgende tabel en grafiek blijkt, dat in 2012 binnen de gestelde norm is gebleven. Renterisico vaste schuld Berekening renterisiconorm (bedragen x € 1.000,-) Begrotingstotaal voor 2013 (per 1 januari) 49.600 Renterisiconorm: In % van het begrotingstotaal 20 In bedrag 9.920 (bedragen x € 1.000,-) Renterisico op vaste schuld o/g en u/g 2013 2014 2015 2016 Renteherzieningen Aflossingen Renterisico Toets renterisiconorm Renterisiconorm Ruimte onder renterisiconorm Overschrijding risiconorm

386 386

386 386

4986 4986

136 136

9.920 9.534

9.920 9.534

9.920 4.934

9.920 9.784

Toets renterisiconorm 12000

Bedragen x € 1.000,-

10000 8000 6000 Renterisico

4000

Renterisiconorm

2000 0

2013

2014

2015

2016

Begrotingsjaren Kredietrisico en garanties Naast de eerder genoemde renterisico’s heeft de gemeente ook te maken met kredietrisico’s. Dit zijn de risico’s die verband houden met de nakoming van de betalingsverplichting van rente en aflossing op eerder door de gemeente verstrekte geldleningen in het kader van de publieke taak en aanspraken op verleende gemeentegaranties. De gemeente heeft een relatief beperkt bedrag aan leningen met een kredietrisico uitstaan. Eind 2013 betrof dit de volgende leningen: 2013 (2012) - leenbijstand WWB en BBZ (1* € 417.914 (€ 470.259) - verenigingen/maatschappelijke instellingen € 613.074 (€ 627.679) € 1.030.988 (€ 1.097.938) (1* Om het kredietrisico op de leenbijstand WWB af te dekken is een voorziening getroffen. Per 31 december 2013 had deze voorziening een omvang van € 70.931. De leenbijstand BBZ (m.u.v. de bijdrage voor levensonderhoud) wordt voor 75% gecompenseerd door het Rijk. De aanspraken op verleende gemeentegaranties zijn onderverdeeld in enerzijds verleende garanties voor de bevordering van het eigen woningbezit (zowel particulieren als woningbouwcorporaties) en anderzijds garanties die zijn verstrekt voor geldleningen die zijn aangetrokken door maatschappelijke instellingen in onze gemeente, zoals sportverenigingen. Indien de gemeente op grond van de

aangegane garantieverplichting betalingen verricht, vervalt het eigendom van het onderpand aan de gemeente. Een dergelijke situatie heeft zich in 2013 niet voorgedaan. De aan particulieren verstrekte hypotheekgaranties voor de bevordering van het eigenwoningbezit betreffen hypotheken die zijn afgesloten vóór 1 januari 1995. Voor hypotheken afgesloten na 1 januari 1995 met een zogenoemde Nationale Hypotheek Garantie (NHG) staat de stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) garant. Voor deze hypotheken vervult de gemeente samen met het Rijk een achtervangfunctie met een beperkt risico. Met ingang van 1 januari 2011 is de gemeente als achtervang alleen nog risicodrager voor hypotheken afgesloten met NHG in de periode tussen 1 januari 1995 en 31 december 2010. Per 1 januari 2011 is de achtervangovereenkomst met de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) verlengd. Voor woningcorporaties is het hierdoor mogelijk om tegen een redelijke rente geld aan te trekken, omdat het waarborgfonds geldverstrekkers de tijdige betaling garandeert van rente en aflossing van leningen aan te gaan door woningcorporaties. De gemeente en het Rijk vervullen daarbij een achtervangfunctie. Mocht ingeval van aanspraak door geldgevers blijken dat het vermogen van het waarborgfonds ontoereikend is dan bestaat de kans dat de gemeente op grond van deze achtervangovereenkomst (in de vorm van renteloze leningen) het vermogen van het waarborgfonds moet aanvullen. De kans dat dit gebeurt, is gering, omdat de woningcorporaties in eerste instantie zelf financieel verantwoordelijk zijn voor de risico’s in hun sector en hierop jaarlijks worden gecontroleerd en beoordeeld door het waarborgfonds. In het afgelopen jaar is echter gebleken dat het niet ondenkbaar is. Het totale bedrag aan uitstaande garanties bedraagt per 31 december 2013 ruim € 58,9 miljoen. Een specificatie van dit bedrag is (buiten telling) opgenomen in de balans en de toelichting daarop. Leningenportefeuille De portefeuille met vaste geldleningen (leningen met een rentetypische looptijd van langer dan 1 jaar) had per 31 december 2013 een omvang van € 6.588.399 (ultimo 2012 € 6.974.533). Op deze leningen is volgens schema € 386.134 afgelost. In 2013 is over deze leningen € 259.077 rente betaald. Deze rente is verantwoord via het onderdeel Algemene Dekkingsmiddelen. Onderstaande tabel geeft een gespecificeerd overzicht van de leningenportefeuille. Overzicht van vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar Omschrijving

Oorspronkelijk bedrag van de geldlening

Laatste aflossing

Renteperc.

Restantbedrag geldleningen 31-12-2013

Weging in totale portefeuille

Onderhandse leningen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten: BNG 089594

907.560

2024

4,670

399.327

6,06%

BNG 091485 BNG 092017 BNG 101100

680.670 680.670 2.500.000

2025 2026 2015

3,470 5,500 3,470

326.722 353.949 500.000

4,96% 5,37% 7,59%

1.579.997

23,98%

408.402 4.600.000

6,20% 69,82%

5.008.402

76,02%

6.588.399

100,00%

Onderhandse leningen Nederlandse Waterschapsbank N.V.: NWB 14564 NWB 23861

1.134.451 4.600.000

2022 2015

Totaal

6,400 3,270

3 JAARREKENING 3.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Inleiding Sinds 1 januari 2004 is het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) van kracht. Voorliggende jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de voorschriften die het BBV daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. De activa en passiva worden opgenomen tegen nominale waarden, tenzij bij de betreffende balanspost anders is vermeld. Activa met een verkrijgingprijs van minder dan € 10.000 worden in het jaar van aanschaf direct ten laste van de exploitatie gebracht. Gronden en terreinen vormen hierop een uitzondering. Deze worden altijd geactiveerd, maar niet afgeschreven. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar worden opgenomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn. Dividendopbrengsten en/of winstuitkeringen van deelnemingen worden als baat opgenomen in het jaar waarin het dividend door de algemene vergadering van aandeelhouders of het bestuur van de betreffende deelneming wordt vastgesteld en betaalbaar wordt gesteld. Extra winst die gedurende het jaar bekend wordt, wordt conform de afspraak met de raad toegevoegd aan de Algemene reserve. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben. Echter als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende aan arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten toegerekend aan het boekjaar waarin de uitbetaling plaatsvindt. Daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden en overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode hiervoor is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Indien er binnen de referentieperiode sprake is van (eenmalige) schokeffecten (bijvoorbeeld reorganisaties) dient wel een verplichting te worden gevormd. Balans Vaste activa Conform de voorschriften van het BBV heeft de raad op 14 september 2011 de Nota waarderings- en afschrijvingsbeleid 2012-2015 vastgesteld. De nota beoogt structuur te brengen in de financiële consequenties van investeringsuitgaven. Daarbij wordt gekeken naar de voorwaarden waaronder wel of niet geactiveerd moet worden, de waardering van de activa en de verschillende mogelijkheden van afschrijving. De nota beperkt zich tot de vaste activa. De vlottende activa worden buiten beschouwing gelaten. Investeringen waarop dit van toepassing is worden afgeschreven vanaf het boekjaar volgend op het jaar van ingebruikname. Dit betekent, dat uitsluitend wordt afgeschreven op basis van gerealiseerde investeringsbedragen. In het jaar waarin een investering plaatsvindt, wordt geen rente toegerekend. Toerekening van rente vindt plaats met ingang van het tweede jaar en wordt berekend als percentage van de boekwaarde van het actief aan het begin van het tweede jaar.

Groot onderhoud van vaste activa wordt slechts geactiveerd indien dit leidt tot een nieuwe functionaliteit van het actief of een duidelijke technische verandering die leidt tot levensduurverlenging. In alle andere gevallen komt groot onderhoud ten laste van de exploitatie of een daartoe gevormde voorziening. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief worden in maximaal 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vindt plaats vanaf het jaar dat er uitgaven zijn gedaan (reeds het eerste jaar wordt een vol jaar afgeschreven). Afsluitkosten van opgenomen geldleningen en het saldo van (dis)agio worden niet afgeschreven maar direct ten laste van de exploitatie gebracht. Materiële vaste activa Artikel 59 van het BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met een (beperkt) economisch nut en investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend, is niet relevant voor de classificatie. In het kader van het BBV is het alleen mogelijk om investeringen met een maatschappelijk nut in één keer volledig ten laste te brengen van een hiervoor aanwezige reserve of voorziening. Zodra er sprake is van een investering met een economisch nut, is uitsluitend de brutomethode toegestaan. Dit wil zeggen dat de investering volledig moet worden geactiveerd. Indien een reserve of voorziening wordt aangewend ter gehele of gedeeltelijke dekking, kan dit slechts plaatsvinden door de kapitaallasten uit de betreffende reserve of voorziening te dekken. - Investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. Slijtende investeringen worden lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur vanaf het begin van het boekjaar volgend op het jaar van ingebruikname. Op grond van het voorzichtigheidsprincipe wordt de restwaarde van een actief gesteld op nihil. Voor de gehanteerde afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de Nota waarderings- en afschrijvingsbeleid. Bij de waardering van een actief wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Dit zijn investeringen met betrekking tot infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus afgeschreven). Voor de afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de Nota waarderings- en afschrijvingsbeleid. Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, wordt op dergelijke activa overigens (resultaatafhankelijk) extra afgeschreven. Financiële vaste activa Leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Indien van toepassing wordt een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs vindt afwaardering plaats. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingprijs. Geactiveerde bijdragen aan activa van derden zijn gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, vermeerderd met eventuele beheerskosten en verminderd met eventuele huuropbrengsten, dan wel lagere marktwaarde. Op de boekwaarde van deze voorraden wordt rente bijgeschreven. De bouwgronden in exploitatie zijn opgenomen als ‘onderhanden werken’ en gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken), de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Hierop worden ontvangsten uit grondverkopen en bijdragen van derden in mindering gebracht. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid (verwaarloosbaar risico) als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Voor zover uit de laatste kostprijsberekeningen (grexen) verliezen worden verwacht, wordt een beroep gedaan op de Reserve Grondexploitaties. De boekwaarde van de gronden wordt in dat geval verlaagd met deze verwachte verliezen. Conform de gemeentelijke nota grondbeleid worden, met instemming van de raad, de winst- en verliesnemingen ten gunste of ten laste gebracht van de Reserve Grondexploitaties. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Er is een voorziening gevormd voor verwachte oninbaarheid van vorderingen op cliënten van sociale zaken, waaraan in het verleden leenbijstand is vertrekt. In de jaarrekening is het saldo van deze voorziening op de betreffende vorderingen in mindering gebracht. Oninbare vorderingen van overige debiteuren worden direct ten laste van de exploitatie gebracht behalve bij uitzonderingen (zie hieronder). Bij het opleggen van een belasting-/legesaanslag wordt ervan uitgegaan dat deze wordt betaald. Belastingplichtigen hebben de mogelijkheid bezwaar aan te tekenen tegen opgelegde vorderingen. De heffingsambtenaar doet uitspraak op een bezwaarschrift en verklaart deze (niet-) ontvankelijk en (on)gegrond. In 2010 is tegen een in dat jaar opgelegd specifieke ’Aanslag-/beschikkingsbiljet 2008’ bezwaar aangetekend. Met inachtneming van juridisch advies, opgevraagd bij een gespecialiseerd bedrijf, doet de heffingsambtenaar uitspraak op dit bezwaarschrift. Mogelijk leidt deze uitspraak tot een gerechtelijke procedure. Er lijken voldoende aanknopingspunten aanwezig, om deze procedure succesvol af te ronden. Deze (nog openstaande) vordering is desondanks een onzekerheid en daarvoor is deels een voorziening ingesteld bij de najaarsnota 2011. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden opgenomen tegen nominale waarde. Vaste passiva Eigen vermogen Het eigen vermogen wordt gewaardeerd tegen nominale waarde. In maart 2011 heeft de raad een Nota reserves en voorzieningen vastgesteld. In deze nota worden de spelregels voor de vorming en het gebruik van de reserves en voorzieningen aangegeven. Voorzieningen De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde of tegen contante waarde. In maart 2011 heeft de raad een Nota reserves en voorzieningen vastgesteld. In deze nota worden de spelregels voor de vorming en het gebruik van de reserves en voorzieningen aangegeven. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met de gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg en garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar buiten telling opgenomen. Nadere informatie en een specificatie van de gewaarborgde schuldrestanten is opgenomen in de toelichting op de balans. In het verslagjaar zijn er geen betalingen gedaan als gevolg van de borgstellingen.

Begrotingsrechtmatigheid Het door de raad vastgestelde controleprotocol schrijft voor dat moet worden getoetst in hoeverre eventuele begrotingsoverschrijdingen op de lasten worden gekwalificeerd als onrechtmatig. De programma’s waarop een begrotingsoverschrijding heeft plaatsgevonden worden hieronder toegelicht. Per programma wordt hierna een toelichting op de overschrijdingen gegeven. Hierbij wordt tevens aangegeven of er sprake is van een onrechtmatige overschrijding en of deze meetelt in het oordeel van de accountant. Programma 01 Vitale Dorpen in Midden-Delfland®2025 (€ 53.530) Deze overschrijding betreft voornamelijk uitgaven vanuit de IODS-vergoeding: subsidie aan Stichting Groenfonds Midden-Delfland en uitgaven voor de projecten Grondinstrument en Duurzaam Boer Blijven. Deze uitgaven waren niet volledig geraamd in de begroting 2013. De overschrijding is niet onrechtmatig en telt niet mee in het oordeel van de accountant, omdat deze uitgaven volledig gedekt worden uit de IODS-vergoeding. Voor de exploitatiebegroting van de gemeente zijn deze uitgaven dus budgettair neutraal. Programma 04 Onderwijs (€ 42.455) Deze overschrijding betreft voornamelijk meer geschreven manuren (€ 39.473) dan geraamd. Door de verwachte overgang van het onderhoud gebouwen naar de scholen is er in 2013 een nulmeting uitgevoerd. Dit heeft meer werkzaamheden met zich meegebracht dan was voorzien. De overschrijding is niet onrechtmatig en telt niet mee in het oordeel van de accountant, omdat tegenover deze overschrijding op andere producten in de begroting minder uren zijn geschreven. Programma 07 Ruimtelijke ordening, ontw. en Volkshuisvesting (€ 1.454.469) Deze overschrijding betreft voornamelijk de functie Strategische gronden buitengebied € - 3.080.894 (aankoop kassen in het kader van saneren verspreid liggend glas). Hiertegenover staan diverse onderschrijdingen op met name de grondexploitatie Keenenburg V, Keenenburg III en Harnasch-Look West-Noord. Daarnaast is er een overschrijding op ruimtelijke ordening (€ 87.809). Deze overschrijding is voornamelijk ontstaan doordat er meer uren geschreven zijn op dit product dan geraamd i.v.m. de aanleg van de A4. De overschrijding is niet onrechtmatig en telt niet mee in het oordeel van de accountant, omdat de uitgaven in het kader van het saneren van verspreid liggend glas gedekt worden door subsidiebijdragen. De uitgaven in het kader van de aanleg van de A4 worden volledig gedekt door de rijksbijdrage voor de A4. Voor de exploitatiebegroting van de gemeente zijn deze uitgaven dus budgettair neutraal. Mutaties reserves programma 07 Ruimtelijke ordening, ontw. en Volkshuisvesting (€ 728.365) Dit betreft voornamelijk de storting van het saldo winst/verliesnemingen van de grondexploitaties in de reserve grondexploitaties (€ 775.000). Deze overschrijding is niet onrechtmatig en telt niet mee in het oordeel van de accountant omdat de reserve grondexploitaties is ingesteld voor het afdekken van eventuele toekomstige verliezen op grondexploitaties. Hiervoor wordt voor het saldo van de winst- en verliesnemingen in deze reserve een storting of onttrekking gedaan. Mutaties reserves Algemene dekkingsmiddelen (€ 52.698) Deze overschrijding betreft een hogere storting in de algemene reserve van het overschot uit de Dekkingsreserve gemeentehuis (€ 38.536) en een hogere storting in de reserve investeringsprogramma vanuit de reserve Realisering nieuwe beleidsopgaven (€ 14.162). Deze overschrijding is niet onrechtmatig en telt niet mee in het oordeel van de accountant. Bij de afrekening van het gemeentehuis is door B&W besloten om het verschil tussen het beschikbare bedrag uit de Dekkingsreserve gemeentehuis en het benodigde bedrag voor de dekking van de kapitaallasten in de Algemene reserve te storten. Dit is per brief aan de raad medegedeeld. Hiervoor was € 669.000 begroot. Het verschil is veroorzaakt door de rentetoerekening aan de dekkingsreserve en de afschrijving van het gemeentehuis in 2013. In 2011 is de reserve Investeringsprogramma ingesteld. Deze reserve is gevoed vanuit de Algemene reserve en de saldi van de reserves Vitale Dorpen, Realisering bestaande opgaven en Realisering nieuwe beleidsopgaven, waarna de laatste drie reserves opgeheven zouden worden. Omdat in de

reserve Realisering nieuwe beleidsopgaven nog een bedrag was gereserveerd voor aanleg van de kunstgrasvelden is deze reserve blijven bestaan totdat het project kunstgrasvelden voltooid was. Doordat de kosten van de kunstgrasvelden lager uitvielen, is de storting in de reserve Investeringsprogramma hoger.

3.2.1 Toelichting op de programmarekening Analyse begroting en realisatie Voor een analyse verschillen per programma tussen begroot en realisatie zie ‘Wat mag het kosten/Wat heeft het gekost?’ wordt verwezen naar hoofdstuk 2.1.1 tot en met hoofdstuk 2.1.8 van de programmaverantwoording. Tevens is in hoofdstuk 2 is een cijfermatige analyse van de verschillen opgenomen. Voor een aanvullende toelichting op de algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en incidentele baten en lasten wordt verwezen naar respectievelijk het Overzicht van algemene dekkingsmiddelen, Bedrag voor onvoorzien en het Overzicht van incidentele baten en lasten, die zijn opgenomen in deze jaarrekening. Wet Normering Topinkomens (WNT) Deze wet verbiedt dat bestuurders in de (semi)publieke sector meer verdienen dan 130 procent van het ministersalaris. Deze grens is de zogenoemde WNT-norm: €228.599 (In 2013: €187.340 salaris, €8.069 onkostenvergoeding, €33.190 pensioenbijdrage werkgever). In 2013 is er geen overschrijding van de norm geweest. Financiële verantwoording topfunctionarissen: Voorziening t.b.v. beloningen onkostenver- betaalbaar naam beloning goedingen op termijn

P. T. Veenman

€ 94.314

€ 1.071

duur en omvang van het dienstverband in het boekjaar

€ 16.741

functie secretaris / algemeen directeur

36 uur sinds 1-3-2002 36 uur sinds 1-4-1987

H. W. Verlinde

€ 84.745

€ 875

€ 15.576

directeur

A de Vos

€ 69.836

€ 3.541

€ 12.309

griffier

36 uur sinds 1-9-2000

3.2.2 Overzicht aanwending bedrag onvoorzien Hier wordt inzicht gegeven in het gebruik van het geraamde bedrag voor onvoorzien. Het geraamde bedrag voor onvoorzien is als één post in de begroting opgenomen en niet verdeeld over de diverse programma’s. Onvoorzien is een bijzondere post in de begroting. Deze begrote post (groot € 37.000) is in 2013 gebruikt voor de volgende uitgaven Omschrijving Begrotingswijziging Najaarsnota 2013 Begroot Restant

Nr. begrotingswijziging 1 4

Bedrag 17.000 17.300 37.000 2.700

3.2.3 Overzicht incidentele baten en lasten Ingevolge artikel 28 van het Besluit begroting en verantwoording is in de toelichting op de programmarekening een overzicht van de incidentele baten en lasten opgenomen. In 2013 zijn er de volgende incidentele baten en lasten geweest (bedragen boven € 50.000) Overzicht incidentele baten en lasten Incidentele baten > € 50.000 Programma:

Begroot

Incidentele lasten > € 50.000 Programma:

Werkelijk

01. Midden-Delfland ®2025 en ontwikkelingsvisies dorpen - Subs. Informatiepunt Levende Buitenplaats - Subs. Dioxineprobl. Midden-Delflandgebied - IODS Duurzaam Boer blijven

124.200 58.772 155.000

02. Bestuur en Midden-Delfland - Onderzoek blindganger

655.025

458.518

03. -

100.000 60.000 350.000 75.000

50.000 0 0 78.155

75.000

0

Beheer, verkeer en milieu Subsidie vrachtwagenparkeerplaats Subsidie aanpassing fietsenstalling Subsidie Geothermie Haaglanden Verkoop snippergroen

04. Onderwijs - Energiekosten MFA

01. Midden-Delfland ®2025 en ontwikkelingsvisies dorpen 112.908 - Informatiepunt Levende Buitenplaats 62.550 - Dioxineprobl. Midden-Delflandgebied 265.933 - IODS Duurzaam Boer blijven - Procesbegeleiding Maaslandse Poort

05. Welzijn en Wmo

50.000 380.000

07. Ruimtelijke ordening, Ontwikkeling en Volkshuisvesting - Invoeren startersleningen - Saldo winst/verliesnemingen grex

75.000 0

93.976 275.387

-

153.503 62.550 265.933 100.000

02. Bestuur en Midden-Delfland - Onderzoek blindganger - FLO kosten brandweer

655.025 76.000

73.858 77.907

03. -

200.000 72.600 350.000 226.605

3.695 0 0 73.128

75.000

47.530

417.349 -101.300 356.139 55.000

907 -101.300 354.137 55.000

385.000 50.000

325.212 45.162

75.000

0

156.600 100.000

104.471 15.000

Mutaties reserves Storting extra dividend Westland Infra Overschot dekkingsreserve gemeentehuis Amendement kunstgrasvelden Overkapping Schilpen/Tavenu Storting in dekkingsreserve Oude Veiling Realisatie kunstgrasvelden Saldo winst/verliesnemingen grex Stortingen in Res. Investeringsprogramma Inzet investeringsreserve

68.000 669.000 101.300 354.089 148.844 50.000 0 369.203 796.336

68.000 707.536 101.300 314.746 0 35.838 775.000 383.364 796.336

Totaal: Saldo:

6.185.162 15.950

4.838.813 523.617

Beheer, verkeer en milieu Vrachtwagenparkeerplaats Maasland Aanpassing fietsenstalling Maasland Subsidie Geothermie Oud C amp Sloop Koolekitbrug

04. Onderwijs - Energiekosten MFA Welzijn en Wmo Nieuwbouw accommodaties Maasland Amendement kunstgrasvelden Meerjarige renovaties sportvelden Voorziening kosten fusie GGD

06. Economische en Sociale Zaken - Hoger aantal bijstandsontvangers - Extra kosten minimabeleid

07. Ruimtelijke ordening, Ontwikkeling en Volkshuisvesting 12.090 - Invoeren startersleningen 775.000

Algemene dekkingsmiddelen

Algemene dekkingsmiddelen - Kosten inzet decentralisaties - Bijraming salarislasten

Mutaties reserves Slopen Koolekitbrug Inzet decentralisaties FLO kosten brandweer Onderhoud bruggen Overschot dekkingsreserve gemeentehuis Storting wachtgeld in voorziening GGD Aanpassing bibliotheek Schipluiden Overkapping Schilpen/Tavenu Onttrekking Inv.reserve Oude Veiling Realisatie kunstgrasvelden Onttrekking investeringsreserve Onttr. Reserve nieuwe beleidsopgaven Meerjarige renovaties sportvelden Herinrichting Maaslandse Poort Proceskosten groene herinrichting Nieuwbouw accommodaties Maasland Totaal:

226.605 156.600 50.000 120.000 669.000 55.000 73.950 354.089 148.844 50.000 796.336 369.203 356.139 100.000 100.000 417.349

73.128 104.471 58.500 120.000 707.536 55.000 73.950 314.746 0 35.838 796.336 383.364 354.137 0 100.000 907

6.201.112

5.362.430

Werkelijk

165.600 58.772 155.000 100.000

05. -

06. Economische en Sociale Zaken - Extra dividend Evides - Bijdrage Rijk bijstandsontvangers

Begroot

-

Toelichting (Bedragen zijn meer, dus meer lasten (nadeel) of meer baten (voordeel)). Programma 1 Baten en lasten Informatiepunt Levende Buitenplaats In 2013 is het Informatiepunt bij de Levende Buitenplaats Op Hodenpijl opgeleverd en geopend. Door als opdrachtgever van dit project op te treden kreeg de gemeente ca. 75% van de totale kosten ad € 153.503 conform de Europese subsidieregelgeving gesubsidieerd (€ 112.908). Het verschil kwam, zoals besloten in de voorjaarsnota 2013, voor rekening van de gemeente.

Baten en lasten Dioxineproblematiek Midden-Delflandgebied Voor de aanpak van de dioxineproblematiek in de Aalkeet-Binnenpolder en de Aalkeet-Buitenpolder heeft de gemeente een subsidie van € 429.824,89 ontvangen van de Provincie Zuid-Holland. Hiervan is in 2013 € 62.550 aan dit project besteed. Baten en lasten IODS Duurzaam Boer Blijven In het kader van het IODS-convenant hebben wij een subsidie van in totaal 2.477.452 toegekend gekregen voor het project Duurzaam Boer Blijven. In 2013 is ten laste van deze subsidie € 265.933 besteed aan dit project. Lasten Procesbegeleiding Maaslandse Poort In 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met het beschikbaar stellen van een bedrag van € 300.000 voor ontwikkeling van de Maaslandse Poort. Hiervan is € 200.000 bestemd voor de groene herinrichting van het vrachtwagenparkeerterrein (dit is apart toegelicht) en € 100.000 voor procesbegeleiding. Programma 2 Baten en lasten Onderzoek blindganger IN 2013 is een bedrag geraamd van € 655.025 voor onderzoek naar (en eventuele ruiming van) een ‘blindganger’ in Centrum Den Hoorn. Na onderzoek bleek de blindganger niet aanwezig en bleven de kosten beperkt tot € 73.858. 70% van de geraamde kosten is gecompenseerd vanuit het Gemeentefonds. Aangezien er geen verplichting tot terugbetaling bestaat, is deze 70% (€ 458.517) daadwerkelijk ontvangen. De resterende 30% (€ 196.507) zou ten laste komen van de grondexploitatie Centrum Den Hoorn. Aangezien dit, door de lagere kosten, niet nodig bleek, zijn de baten € 196.507 lager dan geraamd. Lasten FLO brandweer Op grond van de regeling voor functioneel leeftijdsontslag (FLO) is de voormalig brandweercommandant enkele jaren geleden eerder uitgetreden dan de destijds pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar. Door de verhoging van de AOW-leeftijd vielen de FLO- kosten voor de gemeente Midden-Delfland hoger; in de voorjaarsnota 2013 is dit bijgeraamd. Programma 3 Baten en lasten Vrachtwagenparkeerplaats Maasland In 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met het beschikbaar stellen van een bedrag van € 300.000 voor ontwikkeling van de Maaslandse Poort. Van de totale projectkosten is € 200.000 bestemd voor de groene herinrichting van het vrachtwagenparkeerterrein en € 100.000 voor Procesbegeleiding. Hoewel in 2013 al wel de voorbereidingen voor de groene herinrichting van het vrachtwagenparkeerterrein zijn gestart, zijn er in 2013 nagenoeg geen kosten ten laste van dit budget gemaakt. In 2014 worden de werkzaamheden afgerond. Provincie Zuid-Holland heeft ten behoeve van de groene herinrichting van de vrachtwagenparkeerplaats € 100.000 subsidie beschikbaar gesteld. In 2013 is hiervan 50% als voorschot ontvangen. Baten en lasten aanpassing fietsenstalling Maasland In de najaarsnota 2013 is een bedrag van € 72.600 aan lasten en € 60.000 aan baten bijgeraamd voor aanpassing van de fietsenstalling (Entree) Maasland. In 2013 zijn echter nog geen kosten hiervoor gemaakt en evenmin is (een voorschot op) de subsidie van Stadsgewest Haaglanden ontvangen. Baten en lasten Subsidie Geothermie Oud Camp GeoPower Oud Camp heeft de gemeente Midden-Delfland laten weten een subsidieaanvraag te willen doen bij Stadsgewest Haaglanden voor geothermie. Stadsgewest Haaglanden doet uitsluitend zaken met gemeenten. De gemeente fungeert hier als tussenpersoon. Omdat de stukken ten behoeve van de aanvraag niet op tijd compleet waren is deze niet in 2013 ontvangen. Hierdoor heeft er ook geen doorstorting plaatsgevonden. Bij Stadsgewest Haaglanden wordt namens GeoPower een subsidie aangevraagd. De benodigde stukken voor deze aanvraag waren niet tijdig binnen. De aanvraag wordt in 2014 gedaan. Baten verkoop snippergroen Door intensieve communicatie over de mogelijkheid tot aankoop van snippergroen bleek de animo hiervoor in 2013 aanmerkelijk groter dan gebruikelijk. In de najaarsnota 2013 is daarom een bedrag van € 75.000 geraamd voor de verkoopopbrengst en verhaalde administratiekosten voor verkoop van snippergroen.

Lasten sloop Koolekitbrug Schipluiden Met het besluit van 11 december 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met een budget van € 226.605 voor de sloop van de Koolekitbrug in Schipluiden. In 2013 zijn hiervoor diverse voorbereidende werkzaamheden verricht; in 2014 zal de brug daadwerkelijk worden verwijderd. Programma 4 Lasten en baten Energiekosten MFA In de voorjaarsnota 2013 is voor MFA Het Lint in Den Hoorn een bedrag van € 75.000 bijgeraamd voor de bevoorschotting en het verhaal van de energiekosten. De gemaakte kosten zijn vooralsnog niet verhaald. Programma 5 Lasten nieuwbouw accommodaties Maasland Deze incidentele lasten hebben betrekking op de gemeentelijke bijdrage voor de nieuwbouw van accommodaties in Maasland. Deze bijdrage is in 2013 nog niet verstrekt. Dit zal in 2014 gebeuren en daarom wordt het weer als budget opgenomen in de voorjaarsnota 2014. Lasten amendement kunstgrasvelden De subsidies voor onderhoud kunstgrasvelden (€ 101.300) uit de voorjaarsnota 2013 zijn met dit amendement teruggedraaid; het bedrag is gestort in de Algemene reserve. Lasten meerjarige renovaties sportvelden Met de sportstichtingen in de dorpen van Midden-Delfland zijn afspraken gemaakt en vastgelegd over het onderhoud en de bijdragen voor toekomstige renovaties. Hiervoor zullen jaarlijks onderhoudssubsidies worden betaald aan de sportstichtingen. Voor de afgelopen jaren is een bedrag ineens uit de reserve Investeringprogramma onttrokken (€ 354.137). Lasten Voorziening kosten fusie GGD In de voorjaarsnota 2013 is een bedrag bijgeraamd in verband met de fusie tussen GGD ZHW en GGD Den Haag. Deze bijraming had betrekking op de vorming van een voorziening voor ons aandeel in de aanloopkosten voor deze nieuwe organisatie. Programma 6 Baten extra dividend Evides Dit betreft een extra dividenduitkering van Waterbedrijf Evides. Baten en lasten bijstandsverlening In de voorjaarsnota 2013 is een bedrag van € 300.000 bijgeraamd voor uitgaven voor algemene bijstand en € 380.000 voor een aanvullende rijksuitkering voor de (toename van) kosten voor bijstand. Dit komt onder meer door de uitstroom uit de WW (Werkeloosheidswet). Als deze mensen niet aan het werk komen en niet uitstromen uit de WW komen zij in de bijstand terecht. Uiteindelijk zijn zowel de uitgaven voor algemene bijstand als de aanvullende rijksuitkering lager uitgevallen. Lasten extra kosten minimabeleid Voor de forse stijging van ex-zelfstandigen die voor schuldhulpverlening in aanmerking (wilden) komen, is in de voorjaarsnota 2013 een bedrag van € 50.000 bijgeraamd. Aangezien deze aanvragen verplicht in behandeling moeten worden genomen, is hiervoor gespecialiseerde capaciteit ingekocht. Programma 7 Baten en lasten Invoeren startersleningen De raming voor de afkoopsommen voor de startersleningen alsmede de terugontvangst hiervan van de betrokken ontwikkelaars (beiden € 75.000) is in de voorjaarsnota 2013 opgenomen. Het bedrag van € 75.000 was gebaseerd op de aanvraag van circa 10 startersleningen. In 2013 zijn uiteindelijk geen uitgaven in dit kader gedaan, terwijl van een projectontwikkelaar al wel een bedrag van € 12.090 is ontvangen. Winst-/verliesneming grondexploitaties Zoals nader toegelicht in de paragraaf Grondbeleid is in 2013 per saldo € 775.000 aan winst genomen op de grondexploitaties. Dit saldo, dat het resultaat is van enkele winst- en verliesnemingen, is toegevoegd aan de reserve Grondexploitaties. Algemene dekkingsmiddelen Lasten inzet decentralisaties Voor de inhuur en externe adviezen in het kader van de decentralisaties van het sociaal domein is een bedrag van € 156.600 begroot. Hiervan is € 104.471 besteed. Het bedrag is onttrokken aan de Algemene reserve.

Lasten Bijraming salarissen Dit komt door het opnemen van de niet geraamde vergoeding woon-werkverkeer (€ 60.000), kosten voor urenuitbreiding voor vervanging van een langdurig zieke (€ 25.000) en extra overwerkvergoeding ivm gladheidbestrijding (€ 15.000). Mutaties reserves Baten sloop Koolekitbrug Voor de sloop van de Koolekitbrug is een bedrag geraamd van € 226.605 dat onttrokken wordt uit de Algemene reserve. In 2013 zijn deze werkzaamheden aangevangen. Van het budget is € 73.128 besteed in 2013. De werkzaamheden zullen voltooid worden in 2014; het restantbudget is doorgeschoven. Baten inzet decentralisaties Voor de inhuur en adviezen voor decentralisaties van het sociaal domein is een bedrag van € 156.600 begroot. Hiervan is € 104.471 besteed. Het bedrag is onttrokken aan de Algemene reserve. Baten FLO brandweer Een deel van de FLO- kosten voor de brandweer worden gedekt uit de Algemene reserve (€ 58.500). Baten onderhoud bruggen In 2011 is van het Hoogheemraadschap Delfland een bedrag van € 238.953 ontvangen voor afkoop van onderhoud bruggen. Dit bedrag is gestort in de Algemene reserve. Hiervan is € 118.953 vrijgevallen in 2012 en € 120.000 in 2013. Baten en lasten overschot Dekkingreserve gemeentehuis. Bij de afrekening van het Gemeentehuis is besloten het overschot uit de dekkingsreserve Gemeentehuis te storten in de Algemene reserve. Begroot is € 669.000, het werkelijke overschot is € 707.536. De oorzaak hiervan is de rentetoerekening over het gereserveerde bedrag aan het begin van 2013 en de afschrijving in 2013. Baten storting wachtgeld in voorziening GGD Voor dekking van de aanloopkosten van de fusie GGD Haaglanden is € 55.000 uit de Algemene reserve in de voorziening gestort. Baten aanpassing bibliotheek Schipluiden Het gemeentelijk gebouw waarin de van de bibliotheek in Schipluiden was gehuisvest is in 2012 verkocht. Hierdoor is een bedrag van € 73.950 vrijgevallen uit de dekkingsreserve. Baten en lasten overkapping Schilpen/Tavenu Voor de investering overkapping tussen de gebouwen van de Schilpen en Tavenu was in 2013 een bedrag van € 354.089 beschikbaar. Hiervan is € 314.746 gerealiseerd. Dit bedrag is vanuit de reserve Investeringsprogramma in de Dekkingsreserve gestort ter dekking van de kapitaallasten. Storting in dekkingsreserve kosten kruispunt Oude Veiling Het restant van dit budget (€ 148.000) is bestemd voor fietssuggestiestroken langs de Kerkweg. Dit kan gerealiseerd worden na het aanbrengen van de damwand aan de Kerkweg. De onttrekking uit de Investeringsreserve t.b.v. de Dekkingsreserve heeft daarom nog niet plaatsgevonden. Baten en lasten realisatie kunstgrasvelden Voor de aanleg van het 5e veld van MVV is uit de reserve Realisatie beleidsopgaven in 2013 een bedrag van € 35.838 vanuit de reserve realisering Nieuwe beleidsopgaven gestort in de Dekkingsreserve voor de dekking van de kapitaallasten van deze investering. Het begrote bedrag is € 50.000. Baten en lasten inzet Investeringsreserve Uit de investeringsreserve is een bedrag van € 796.336 ingezet voor de grondexploitatie Hooipolder. Lasten winst/verliesneming grondexploitaties Zoals nader toegelicht in de paragraaf Grondbeleid is in 2013 per saldo sprake van een winstneming van € 775.000. Dit bedrag is gestort in de reserve Grondexploitaties. Baten en lasten opheffen reserve Nieuwe beleidsopgaven Bij het instellen van de reserve Investeringsprogramma is besloten dat deze reserve gevoed zou worden uit diverse andere reserves, die daarna opgeheven zijn, o.a. de reserve Nieuwe beleidsopgaven. Vanuit de reserve Nieuwe beleidsopgaven waren nog enkele uitgaven begroot, waardoor deze reserve langer is blijven bestaan. Het restant van € 383.364 is nu in de reserve Investeringsprogramma gestort.

Baten meerjarige renovaties sportvelden Met de sportstichtingen in de dorpen van Midden-Delfland zijn afspraken gemaakt en vastgelegd over het onderhoud en de bijdragen voor toekomstige renovaties. Hiervoor zullen jaarlijks onderhoudssubsidies worden betaald aan de sportstichtingen. Voor de afgelopen jaren is een bedrag ineens uit de reserve Investeringprogramma onttrokken (€ 354.137). Baten en lasten herinrichting Maaslandse Poort en proceskosten groene herinrichting De herinrichting Maaslandse Poort op programma 1 en de proceskosten groene herinrichting van de vrachtwagenparkeerplaats in Maasland op programma 3 is in feite één project. Voor dit project zijn uit de reserve investeringsprogramma bedragen van respectievelijk € 150.000 en € 50.000 begroot, in totaal € 200.000. Hiervan is € 100.000 besteed aan de Maaslandse Poort. De overige € 100.000 zal doorgeschoven worden naar 2014. Baten nieuwbouw accommodaties Maasland In de raadsvergadering van 25 juni 2013 is besloten om voor nieuwbouw accommodaties voor de muziekverenigingen, sportvereniging NTO en Maaslands IJsvermaak in Maasland subsidies te verstekken tot een totaalbedrag van € 417.349. Hiervan is in 2013 € 907 gerealiseerd. Het restant zal doorgeschoven worden naar 2014. Het bedrag wordt onttrokken uit de reserve Investeringsprogramma. Lasten extra dividend Westland Infra Dit betreft een extra dividenduitkering van Westland Infra. Het bedrag is volgens afspraak gestort in de Algemene reserve. Lasten amendement kunstgrasvelden De subsidies voor onderhoud kunstgrasvelden (€ 101.300) uit de voorjaarsnota zijn met dit amendement teruggedraaid, het bedrag is gestort in de Algemene reserve. Baten en lasten overschot dekkingsreserve gemeentehuis Bij de afrekening van het Gemeentehuis is besloten het overschot uit de dekkingsreserve Gemeentehuis te storten in de Algemene reserve. Begroot is € 669.000, het werkelijke overschot is € 707.536. De oorzaak hiervan is de rentetoerekening over het gereserveerde bedrag aan het begin van 2013 en de afschrijving in 2013. Baten en lasten overkapping Schilpen/Tavenu Voor de investering overkapping tussen de gebouwen van de Schilpen en Tavenu was in 2013 een bedrag van € 354.089 beschikbaar. Hiervan is € 314.746 gerealiseerd. Dit bedrag is vanuit de reserve Investeringsprogramma in de Dekkingsreserve gestort ter dekking van de kapitaallasten. Baten onderhoud bruggen In 2011 is van het Hoogheemraadschap Delfland een bedrag van € 238.953 ontvangen voor afkoop van onderhoud bruggen. Dit bedrag is gestort in de Algemene reserve. Hiervan is € 118.953 vrijgevallen in 2012 en € 120.000 in 2013. Baten en lasten Storting in dekkingsreserve Oude Veiling Het restant van dit budget (€ 148.000) is bestemd voor fietssuggestiestroken langs de Kerkweg. Dit kan gerealiseerd worden na het aanbrengen van de damwand aan de Kerkweg. De onttrekking uit de Investeringsreserve t.b.v. de Dekkingsreserve heeft daarom nog niet plaatsgevonden. Baten en lasten Investeringsreserve Uit de investeringsreserve is een bedrag van € 796.336 ingezet voor de grondexploitatie Hooipolder.

3.3.1 Toelichting op de balans

Toelichting op de balans per 31 december 2013 afgerond op x € 1.000 ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa De post materiële activa wordt onderscheiden in: 2013 Investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

2012

46.033 4.692 50.725

46.031 4.304 50.335

De investeringen met een economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo

2013

Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa

2.748 266 26.579 9.820 83 2.715 3.821 46.033

Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde weer van de investeringen met een economisch nut: Boekwaarde Investering DesinvesAfschrijving 1-1-2013 tering Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa

2012

2.748 274 26.653 9.648 110 2.794 3.803 46.031

915 485 88 495 1.983

-

2.748 274 26.653 9.648 110 2.794 3.803 46.031

Boekwaarde 31-12-2013

2

8 10

8 987 314 19 167 477 1.971

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen en de daarvoor van derden ontvangen bijdragen staan in onderstaande overzichten vermeld: Totaal Werkelijk Totaal Afschrijvingsbeschikbaar besteed besteed termijn gesteld krediet 2013 t.l.v. krediet Erfpacht Kastanjehof Grondkosten brandweerdeel gemeentehuis Kosten gemeentehuis deel brandweer Inrichting gemeentehuis deel brandweer Nieuwbouw gemeentehuis: - Inrichting - adviseurs- en bijkomende kosten - Bouwkundige kosten - Grondkosten - Installaties Automatisering algemeen EGEM 2011 3e fase invoering DMS Vervanging hardware (automatisering) 2012 Vervanging kernapplicaties Vervanging hardware 2013(K) 3e fase invoering DMS 2013(K) Vervanging kernapplicaties 2013(K) Bouw nieuwe zoutloods Realisatie 24 schoollokalen (MFA)(K) Renovatie Notenschip(K) Aanleg kunstgrasvelden/5e grasveld mvv Overkapping tussen Schilpen en Tavenu Uitbreiding begraafplaats Schipluiden Vervanging pompen hoofdgemaal (GRP) 2011 Vervanging pompen hoofdgemaal (GRP) 2012 Vervanging pompunits drukriolering (GRP) 2012 Vervanging vrijvervalriolering 2012 Vervanging pompunits drukriolering (GRP) 2013(K) Vervanging pompen hoofdgemalen (GRP) 2013(K) Vervanging vrijvervalriolering 2013(K)

74 146 1.027 106 0 950 119 9.054 1.746 2.668 67 220 160 100 14 186 155 191 210 15.327 407 620 385 250 179 55 120 160 126 236 215

0 0 117 12 0 153 34 314 0 88 21 24 113 15 12 34 50 17 1 29 103 36 315 7 5 19 43 51 27 156 183

74 146 1.027 106 0 947 119 9.048 1.746 2.665 64 217 155 34 14 34 50 17 1 10.471 103 264 346 223 155 55 109 154 27 156 183

n.v.t. n.v.t. 50 jaar lineair 10 jaar lineair 1.) 10 jaar lineair 10 jaar lineair 50 jaar lineair n.v.t. 15 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 5 jaar lineair 25 jaar lineair 40 jaar lineair 40 jaar lineair 15 jaar lineair 25 jaar lineair 10 jaar lineair 15 jaar lineair 15 jaar lineair 15 jaar lineair 15 jaar lineair 15 jaar lineair 15 jaar lineair 45 jaar lineair

2.748 266 26.579 9.820 83 2.715 3.821 46.033

Vervanging Hyundai

Totaal beschikbaar gesteld krediet 24

Ontvangen van derden 2013 8

Totaal besteed t.l.v. krediet 16

Afschrijvingstermijn 5 jaar liniar

De WOZ-waarde van het oude gemeentehuis Maasland bedroeg € 639. De boekwaarde bedraagt € 186. ad 1.) Ter dekking van de kapitaallasten is beschikbaar de dekkingsreserve gemeentehuis. De investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Overige materiële vaste activa

2013 4.309 384 4.692

2012 3.864 440 4.304

Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut weer: Boekwaarde 1-1-2013 Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Overige materiële vaste activa

3.864 440 4.304

Investering

808 808

Desinvesteringen

Afschrijving

5

Boekwaarde 31-12-2013

359 56 415

5

4.309 384 4.692

In onderstaand overzichten zijn de in het boekjaar gedane investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut en de daarvoor van derden ontvangen bijdragen vermeld: Totaal beschikbaar gesteld krediet Vervanging lichtmasten 2013(K) Uitvoeringsprojecten ontwikkeling Zwethzone Vervangen dek Zouteveensebrug(K) Vervangings Zwethbrug (Dorpskade/Veenakkerweg) Reconstructie Schouw Schipluiden Vervanging lichtmasten 2012 Vervanging openbare verlichting 2012 Externe maatregelen OV-plan 2012 Vervanging fietsbrug Westgaag-Kralingerpad Extra maatregelen OV-plan 2013 Vervangen damwand Kerkweg Vervanging beschoeiingen damwanden 2011 Vervanging speelvoorzieningen 2013

170 0 43 450 265 84 84 25 200 27 50 127 31

Werkelijk besteed 2013 86 35 7 409 188 14 17 3 2 1 0 32 11

Totaal besteed t.l.v. krediet 86 122 43 455 207 78 81 23 2 1 11 125 11

Afschrijvingstermijn 30 10 10 80 10 15 30 30 60 30 15 15 10

jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar

lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair

Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2013 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Boekwaarde Investeringen 01-01-2013 Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen t.w. Waterbedrijf Evides N.V. N.V. Holding Nutsbedrijf Westland N.V. Bank Nederlandsche Gemeenten Warmtebedrijf Eneco Delft B.V. - gemeenschappelijke regelingen Regionaal Reinigingsbedrijf Avalex Overige langlopende leningen: - renteloze leningen fietsproject - renteloze lening v.v. Schipluiden - renteloze lening clubaccomodatie SV Den Hoorn - Gezondheidscentrum Den Hoorn BV - renteloze lening HV DIOS Den Hoorn - renteloze lening Belangenvereniging Oude Campspolder - Hypothecaire lening ABB - fixeleningen Royal Bank of Scotland - fixelening Nederlandse Waterschapsbank - APG Investments Services Garantie Fonds - leenbijstand BBZ - leenbijstand WWB (bijzondere bijstand)* Bijdrage aan activa in eigendom van derden: - Investeringssubsidie handbalaccommodatie

Desinvesteringen

Aflossingen/ Afschrijvingen

Afwaarderingen

Boekwaarde 31-12-2013

1.088 123 121 12

-

-

-

-

1.088 123 121 12

165

-

-

-

-

165

3 77

-

-

2 5

-

1 73

49 450 31

-

-

6 4

-

43 450 27

20 370 7.714

-

-

370 -

-

20 7.714

1.361

-

-

-

-

1.361

98 365 28

2

-

48 -

-

98 317 30

13 12.089

2

-

6 441

-

7 11.650

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden De in de balans vermelde voorraden zijn als volgt te specificeren:

2013

Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar: - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige grond- en hulpstoffen

2012

9.321 9.321 18.079 18.079 27.400

13.659 13.659 16.316 16.316 29.974

A: Van de nog niet in exploitatie genomen bouwgronden wordt het volgende overzicht worden gegeven: Boekwaarde Saldo WinstNaar gronden Voorziening 1-1-2013 mutaties neming in exploitatie t.b.v. verlies

Boekwaarde 31-12-2013

Totaal A: Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Totaal B: Totaal A + B:

Complex 5 Harnaschpolder - Scharnier Complex 12 Harnaschpolder Bedrijventerrein Complex 14 Centrumontwikkeling Den Hoorn Complex 17 Keenenburg V Complex 23 Harnaschpolder - NoordWest Hoek Complex 24 Kreekzone Look-West Complex 31 Vastgoedzone Den Hoorn Complex 41 Entree Maasland Complex 47 Spreeuwennest Maasland Complex 49 Strategische gronden buitengebied Totaal A:

2.151

82

-

-

-

2.233

48

-

-

-

15

5.155 657

135 210

-

-

3.692 -

1.598 867

301.302 2.750 116 449

14 298 104 8983

-

-

-

161.600 2.855 26 532

1.142

42-

-

-

-

1.100

13.659

645-

3.692

9.321

33-

-

-

B: Van de bouwgronden in exploitatie wordt van het verloop in 2013 het volgende overzicht gegeven: Boekwaarde Investering opname in Winst 1-1-2013 exploitatie uitname Complex 2 Keenenburg III* Complex 4 Harnaschpolder - Look-West Noord* Complex Complex Complex Complex Complex

8 Harnachpolder - Look-West 16 Verzorgingshuis Schipluiden 18 Commandeurspolder III 21 Lotsweg 22 Ruimte voor Ruimte Totaal B:

569

Voorziening t.b.v. verlies

Balanswaarde 31-12-2013

493-

-

546

-

622

10.687 1.6382252.4191699.511

1.2671.5231 14 1566

-

962 2.023 1.008 -

72

10.382 1.1382241.39817010.004

16.316

2.703-

-

4.539

72

18.079

* Dit zijn geen winstuitname, het gaar hier om het terugdraaien van eerder genomen verliezen. Voor een nadere toelichting op de grondexploitaties wordt verwezen naar programma 7 (Ruimtelijke ordening, Ontwikkeling en Volkshuisvesting, alsmede de paragraaf Grondbeleid). Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder worden als volgt gespecificeerd: Saldo Voorziening 31-12-2013 oninbaarheid Vorderingen op openbare lichamen Rekening-courantverhoudingen met niet-financiele instellingen Overige vorderingen

Gecorr. saldo 31-12-2013

Gecorr. Saldo 31-12-2012

4.916 6.275 2.762

1.803 1.685

3.113 6.275 1.077

3.751 647

13.953

3.489

10.464

4.398

Bij de vorderingen op openbare lichamen is sprake van een onzekerheid. De reden hiervan is toegelicht in hoofdstuk 3.1 Liquide middelen Het saldo liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: 2013 Kassaldi: - Kas afdeling Burgerzaken - Voorschotkas bodedienst Banksaldi: - Bank Nederlandse Gemeenten - Rabobank - ING

2012

8 0

7 0

4.890 1

72 8.646 29

4.899

8.755

2013 2.292 2.191 4.484

2012 3.036 2.103 5.139

Overlopende activa De specificatie van de post overlopende activa is als volgt: Van Europese en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotbedragen Vooruitbetaalde bedragen / Nog te ontvangen bedragen

PASSIVA VASTE PASSIVA Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: 2013 Algemene reserve Bestemmingsreserves: - Voor egalisatie van tarieven - Overige bestemmingsreserves Resultaat na bestemming

5.094

2012 4.033

5.804 70.586 1.401 82.886

5.528 76.309 2.32483.546

Vermindering ter dekking afschrijving

Saldo 31-12-2013

Het verloop in 2013 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven. Saldo Toevoegingen Onttrekkingen Bestemming 1-1-2013 resultaat boekjaar

Algemene reserve

4.033

1.317

552

296

-

5.094

Bestemmingsreserves voor egalisatie van tarieven: - Egalisatiereserve afvalstoffenheffing 350 - Egalisatiereserve rioolrechten 3.748 - Egalisatiereserve bouwleges 1.430

5 363 -

93 -

-

-

263 4.111 1.430

5 456 121 3 1 775

211 1.592 796 9 25 -

-

-

12.846 1.248 14.071 7.555 202 17 76 775

-

2.620-

-

18.257 0 134 1.294 4.056 37 90 70 8.739 1.122

2.324-

-

Overige bestemmingsreserves: - Nutsreserve - Reserve ontwikkeling Harnaschpolder - Dekkingsreserve gemeentehuis - Investeringsreserve - Reserve monumenten - Egalisatiereserve BTW compensatiefonds - Reserve Midden-Delfland - Reserve Grondexploitaties - Reserve Compensatie dividenden en huuropbrengsten

12.840 1.459 15.206 8.230 208 41 75 -

20.878 - Reserve realisatie beleidsopgaven 419 - Reserve jeugd 132 - Reserve A4 1.653 - Reserve investeringsprogramma 4.986 - Reserve Revolving Fund particuliere bouwinitiatieven 99 - Reserve Noodhulpvangnet 98 - Reserve Fonds sociale woningbouw 69 - Dekkingsreserve 8.794 - Reserve herwaardering deelnemingen 1.122

2 383 57 1 612 -

419 359 1.314 120 8 667 -

85.871

4.103

6.165

Voorgesteld bestemming resultaat: Algemene reserve Toevoegen aan Centrumplan Den Hoorn Bestemming t.b.v. optimalisatie gemeentehuis Doorschuiven restant budget

81.485 398 384 50 569 82.886

Toelichting doel en mutaties reserves Algemeen

Algemene reserve (Niet geblokkeerd)

Het beleid met betrekking tot de reserves is vastgelegd in de Nota Reserves en Voorzieningen. Daarbij wordt o.a. onderscheid gemaakt tussen geblokkeerde en niet-geblokkeerde reserves. Van de geblokkeerde reserves komt de rente geheel of gedeeltelijk ten gunste van de exploitatie. Gedetailleerde specificaties met betrekking tot het verloop van de reserves zijn opgenomen in het overzicht Reserves en Voorzieningen dat als bijlage is opgenomen in de jaarstukken. Doel:

Bestemming resultaat 2012 Bestemmingsreserves voor egalisatie van tarieven: Egalisatiereserve afvalstoffenheffing Doel: (Niet geblokkeerd)

Een buffer voor nadelige (en voordelige) saldi op de programmarekening, alsmede een bedrag voor mogelijke toekomstige risico's. Ingevolge het besluit van de raad d.d. 27 mei 2013 is het positief exploitatieresultaat 2012 ad € 295.960 toegevoegd aan de Algemene Reserve. Daaarnaast is ingestemd met de ontrekking aan de Reserve Het via storten of onttrekken van het verschil tussen reinigingskosten (inclusief BTW) en afvalstoffenheffing egaliseren van de kosten c.q. tarieven.

Bestemmingsreserves voor egalisatie van tarieven: Egalisatiereserve afvalstoffenheffing Doel: (Niet geblokkeerd) Egalisatiereserve rioolrechten Doel: (Niet geblokkeerd) Egalisatiereserve bouw leges Doel: (Niet geblokkeerd) Overige bestemmingsreserves: Nutsreserve Doel: (Geblokkeerd) Reserve ontw ikkeling Harnaschpolder Doel: (Geblokkeerd) Dekkingsreserve gemeentehuis Doel: Investeringsreserve Doel: (Niet geblokkeerd) Reserve monumenten Doel: (Niet geblokkeerd) Egalisatiereserve BTW Doel: compensatiefonds (Geblokkeerd) Reserve Vitale Dorpen Doel: (Niet geblokkeerd) Reserve Midden-Delfland Doel: (Niet geblokkeerd) Reserve Grondexploitaties Doel: (Niet geblokkeerd) Reserve compensatie dividenden en Doel: huuropbrengsten (Geblokkeerd) Reserve realisatie beleidsopgaven Doel: (Niet geblokkeerd) Reserve A4 Doel: (Niet geblokkeerd) Reserve Jeugd (Niet geblokkeerd) Doel: Dekkingsreserve (Geblokkeerd) Doel: Reserve investeringsprogramma (Niet Doel: geblokkeerd) Reserve opstartkosten begeleiding Doel: particuliere bouw initiatieven (Niet geblokkeerd) Reserve Noodhulp-vangnet (Niet Doel: geblokkeerd) Fonds sociale w oningbouw (Niet Doel: geblokkeerd) Reserve herw aardering deelnemingen Doel:

Het via storten of onttrekken van het verschil tussen reinigingskosten (inclusief BTW) en afvalstoffenheffing egaliseren van de kosten c.q. tarieven. Het via storten of onttrekken van het verschil tussen rioleringskosten (inclusief BTW) en rioolrechten egaliseren van de kosten c.q. tarieven. Het nivelleren van w egvallende legesopbrengsten vanaf 2012.

Het middels gedeeltelijke benutting van de rente door de gew one dienst, en eventueel gedeeltelijk bijschrijven van de rente op de reserve (en eventueel Dekking van bestuurskosten die voortvloeien uit de ontw ikkeling van de Harnaschpolder en w aarvoor gelden vanuit de grondexploitatie beschikbaar Dekking investeringskosten van een nieuw gemeentehuis in de kern Schipluiden. Dekking van grote investeringen w aarvan de lasten niet binnen de exploitatie kunnen w orden opgevangen. Het egaliseren van overschotten en tekorten op het jaarlijkse subsidiebudget voor gemeentelijke monumenten en het subsidiëren van eigenaren van een Het bedrag dat van het Rijk is ontvangen voor het BTW-bestanddeel in oude investeringen. Vanaf 2004 komt het in een periode van 10 jaar ten gunste van de exploitatie. Deze reserve is in 2012 beëindigd, het saldo is gestort in de reserve investeringsprogramma. Nog nader in te vullen beleidsontw ikkeling voor Midden-Delfland. Het afdekken van de risico's van de (mogelijke) toekomstige verliezen op de grondexploitaties. Compenseren w eggevallen dividend CAIW in verband met verkoop kabelbedrijf, verminderen dividendafhankelijkheid en compenseren van de huuropbrengst van benzinepompen. Realiseren van nieuw e beleidsopgaven. In deze reserve w ordt de afkoop door Rijksw aterstaat voor de A4 gestort. De door de gemeente te maken kosten w orden uit deze reserve gedekt. Reserveren van rijksbijdragen voor ontw ikkelingskosten CJG Het ten gunste van de exploitatie compenseren van de kapitaallasten van daartoe door de aangew ezen inmiddels gerealiseerde of in uitvoering Het uitvoeren vanraad investeringen die en voortvloeien uit het collegeprogramma. Het ondersteunen van kleine particuliere bouw initiatieven. Creëren van noodhulp voor schrijnende gevallen. Afkoopsommen van sociale w oningbouw inzetten voor sociale w oningbouw op andere locaties. De gemeentelijke deelnemingen zijn op de balans opgenomen tegen de nominale w aarde bij het onderdeel kapitaalverstrekkingen van de financiele vaste activa. De boekw aarde van de deelnemingen is echter lager dan de nominale w aarde. Het verschil is als herw aarderingsreserve op de balans opgenomen. Omdat de boekw aarde als uitgangspunt is genomen voor de kapitaallasten,is de herw aarderingsreserve geen reserve w aarover beschikt kan w orden. Deze w ijze van registreren is louter bedoeld om het verschil tussen boekw aarde en nominale w aarde zichtbaar te maken.

Voorzieningen Het verloop van de voorzieningen in 2013 w ordt in onderstaand overzicht w eergeven. Saldo Toevoegingen 1-1-2013 Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's: - Voorziening pensioenen voormalige w ethouders - Voorziening w achtgelden voormalige w ethouders - Voorziening tekort bijdrage Bedrijvenschap - Voorziening aanloopkosten fusie GGD Haaglanden

Vrijval

Aanwending

Saldo 31-12-2013

1.170 532 2.093 -

147 46 104 55

-

33 137 -

1.284 441 2.197 55

3.796

352

-

170

3.978

Toelichting doel en mutaties voorzieningen Algemeen Voorziening pensioenen voormalige w ethouders Voorziening w achtgelden voormalige w ethouders Voorziening tekort bijdrage Bedrijvenschap Voorziening aanloopkosten fusie GGD Haaglanden

In de kolom Vrijval zijn de bedragen opgenomen die ten gunste van de rekening van baten en lasten zijn vrijgevallen. endingen voorzieningen zijn rechtstreeks Gedetailleerde specificatiesAlle metaanw betrekking totvan het de verloop van de voorzieningen zijn ten opgenomen in het Reserves en Voorzieningen dat alsvoormalige bijlage is opgenomen in de Doel: Het overzicht dekken van de pensioenverplichtingen aan w ethouders. Doel:

Het dekken van de w achtgeldverplichtingen aan voormalige w ethouders.

Doel:

Geformaliseerde maximale bijdrage in het tekort van het Bedrijvenschap Harnaschpolder. Het dekken van hoger uitvallen van personele frictiekosten, verkoop van het GGD-gebouw in Zoetermeer en de aanloopkosten voor de vorming van de GGD Zuid-Holland Zuid.

Doel:

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer 2013 Onderhandse leningen van: Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Overige binnenlandse sectoren

Waarborgsommen

2012

408 6.180 238

454 6.521 274

6.826 3 6.829

7.248 3 7.251

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2013. Saldo Vermeerdering 1-1-2013 Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiele instellingen - overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen

454 6.521 274 3 7.251

-

Aflossingen

Saldo 31-12-2013

45 341 36 0 422

408 6.180 238 3 6.829

De totale rentelast voor het jaar 2013 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 254 (2012: €270). Dit komt overeen met de voor 2013 begrote rentelast. VLOTTENDE PASSIVA Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Deze post kan als volgt worden gespecificeerd: 2013 Schulden korter dan één jaar: - Banksaldi: Bank Nederlandse Gemeenten - Overige schulden

352 4.488 4.839

2012

3.237 3.237

Overlopende passiva De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt: 2013 Vooruit ontvangen bedragen Nog te betalen bedragen

9.781 1.309 11.091

2012 11.065 1.795 12.860

Onder de vooruit ontvangen bedragen zijn eveneens opgenomen de zogenaamde uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel. In het verslagjaar was het verloop van deze uitkeringen als volgt: Saldo Ontvangen Vrijgevallen Saldo bedragen & 1-1-2013 bedragen terugbetalingen 31-12-2013 - RMC-gelden kwalificatieplicht 2008 2 0 2 0 - RMC-gelden kwalificatieplicht 2012 29 0 29 0 - RMC-gelden kwalificatieplicht 2013 0 32 0 32 - Geluidskwaliteitskaart 28 0 0 28 - I.S.V.-3 Geluid 2010-2014 51 11 0 62 - I.S.V.-3 Geluid 123 0 0 123 - Tijdelijke Regeling Asielzoekers 3 0 0 3 - Integraal Ruimtelijk Project Hof van Delfland 1.010 788 1.798 0 - Tijdelijke uitkering schuldhulpverlening 2011 3 0 0 3 - Gem. Delft voortijdig schoolverlaters 8 0 8 0 - Middelen VSV-convenant 2012 17 0 17 0 - Middelen VSV-convenant 2013 0 17 0 17 - Onderwijs Achterstandenbeleid 30 16 2 44 - Werkdeel Wet Werk en Bijstand (Participatiebudget) 71 67 71 67 - Jeugdwerkloosheid 2e tranche 118 0 0 118 - Rijksbijdrage IODS kwaliteitsprojecten 1e tranche 8.597 0 331 8.266 - IODS Duurzaam Boer Blijven 186 529 266 449 - Storting egalisatiefonds De Hofstede 0 25 0 25 - Depot Burgerdijkseweg PZH dioxine 0 430 63 367 - Stadsgewest Haaglanden, Geothermie 0 175 0 175 10.277

2.090

2.587

9.780

Waarborgen en garanties Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen aan natuurlijke- en rechtspersonen wordt als volgt naar de aard van de geldlening gespecificeerd:

Geldnemer

Aard / Omschrijving

Oorspronkelijk Percentage bedrag Borgstelling

Particulier woningbezit Woningstichtingen

Gewaarborgde geldleningen Gewaarborgde geldleningen

9.467 5.445

100% 100%

1.865 3.392

1.606 3.192

Woningstichtingen

Gewaarborgde geldleningen overgedragen aan WSW

37.357

50%

35.030

32.548

Overige instellingen

Gewaarborgde geldleningen / garantieverplichtingen

8.584

div.

19.841

23.085

60.128

60.431

60.854

Restant begin jaar

Restant eind jaar

Buiten de balanstelling is een bedrag opgenomen voor de mogelijke risico's op verstrekte garanties en gewaarborgde leningen. Voor 2012 gaat dit om de volgende risico's. In de paragraaf financiering is dit nader toegelicht. Omschrijving: Particulier woningbezit Woningstichting Delft (DUWO) Stichting Wonen Midden-Delfland Stichting Wonen Midden-Delfland Bedrijvenschap Harnaschpolder* M.V.V. '27 VV Schipluiden LTC Keenenburg TV De Commandeur SV Den Hoorn Handbalvereniging D.I.O.S. Gezondheidscentrum Den Hoorn BV Stichting Exploitatie Vastgoed Kinderopvang Midden-Delfland

Gewaarborgde geldleningen tot 1 januari 1995 Geldleningen met borging door het WSW en gemeentelijke achtervang Geldleningen met borging door het WSW en gemeentelijke achtervang Volledig gewaarborgde geldleningen Gewaarborgde geldlening Gewaarborgde geldleningen Gewaarborgde geldleningen Gewaarborgde geldlening Gewaarborgde geldlening Gewaarborgde geldlening Gewaarborgde geldlening Gewaarborgde geldlening Gewaarborgde geldlening

CIF Holding B.V.

Lening verstrekt door Regeling CAIW

Garantiebedrag 1.606 1.753 30.795 3.192 17.333 123 210 88 171 60 32 1.816

2.580 673 60.431 * In de onderhandelingen met het Bedrijvenschap Harnaschpolder, wordt onderhandeld over het beperken van deze garantie tot het niveau van de oude afspraken. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Er zijn drie leaseverplichting voor bedrijfswagens. Bij Superlease least de gemeente twee Toyota Aurissen. De ene loopt tot 1-8-2015 waarvan de kosten bedragen € 505 per maand bedragen . De ander heeft een looptijd to 21-5-2017 en kost € 408 per maand. Daarnaast wordt er een Opel Combo geleased bij Autobedrijf Van der Voort B.V. tot 1-7-2016 voor een bedrag van € 310 per maand. Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen: a. b. c. d. e. f. g.

Centric Renaud & Wolf Diversen N.A. van der Windt De Hartingbank Hulverleningsregio Haaglanden Diverse zorgaanbieders

Onderhoudsabonnement voor hard- en software Huur trouwzaal te Schipluiden Meerjarig uitbesteed groenonderhoud Huur opslagloods t.b.v. zoutopslag Meerjarig onderhoudscontract t.b.v. hulpmiddelen en de aanschaf van hulpmiddelen. Operationele lease diverse apparatuur C2001 Huishoudelijke hulp Wmo (periode 2013-2014)

4 BIJLAGEN

4.1 Staat van reserves en voorzieningen

Totaal A Algemene reserves

721072

- Reconstructie kruising oude veiling Subtotaal investeringsreserve

Voor de hierna genoemde investeringen zijn inmiddels kredieten beschikbaar gesteld. De feitelijke afloop van deze investeringen loopt via de dekkingsreserve.

- Geoormerkte gelden voor frontbebouwing langs de Gaag (1997) - Aansluiting / oprit A4 bij Harnaschpolder - Aansluiting Woudseknoop* - Aansluiting Gaag* - Parkeervoorzieningen centrum ontwikkeling Den Hoorn * - Groenontwikkeling Zwethzone - Recreatieve verbindingen in de Harnaschpolder* - Plankosten verkeersvisie Maasland - Onbestemde middelen (vrije ruimte) * Reserves aangewezen als dekking projecten locatieontwikkeling

Investeringsreserve Doel: Dekking van geplande investeringen waarvan de lasten niet binnen de exploitatie opgevangen kunnen worden. In de begroting wordt aangegeven voor welke investeringen een claim op de reserve wordt gelegd.

Reserve ontwikkeling Harnaschpolder Doel: Dekking bestuurskosten die voortvloeien uit de ontwikkeling van de polder en waarvoor gelden vanuit de grondexploitaties beschikbaar komen

Nutsreserve Doel: Het creëren van een waardevaste inkomstenbron voor de exploitatie

B. Bestemmingsreserves

Algemene gemeentelijke reserve Doel: Buffer voor nadelige exploitatiesaldi na resultaatbestemming, alsmede voor calamiteiten

148.844,05 8.230.195,33

60.666,69 951.183,88 250.540,53 3.656.078,83 346.001,16 395.894,83 2.399.310,76 13.101,88 8.572,72

1.458.935,00

12.840.427,05

4.329.186,23

910,00 14.267,76 3.758,11 54.841,18 5.190,02 5.938,42 35.989,66 196,53 128,59

n.v.t.

n.v.t.

-

121.220,27

n.v.t.

Toegevoegde rente

Gem. omslagrente

4.329.186,23

Dienstjaar (2013) Saldo begin boekjaar

Naam van de reserve of de voorziening

A. Algemene reserves

JR 2013

Overzicht reserves en voorzieningen

-

5.238,00

1.317.019,00

1.317.019,00

796.336,40

796.336,40

-

211.388,00

551.727,33

551.727,33

Vermeerderingen Verminderingen

148.844,05 7.555.079,20

61.576,69 965.451,64 254.298,64 3.710.920,01 351.191,18 401.833,25 1.638.964,02 13.298,41 8.701,31

1.247.547,00

12.845.665,05

5.094.477,90

5.094.477,90

Saldo einde boekjaar

Toelichting

148.844,05 7.555.079,20

61.576,69 965.451,64 254.298,64 3.710.920,01 351.191,18 401.833,25 1.638.964,02 13.298,41 8.701,31

Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

Verminderingen: Aandeel gemeentelijke bestuurskosten Verminderen onttrekking met 10.000 per jaar Kosten verlengen GR Harnaschpolder Kosten afronding overeenkomst AWZI met HHD Totaal

1.247.547,00 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht.

Vermeerderingen: Afkoopsommen eigen graven

Een deel van de reserve is extern belegd. Ook hiervan komt de rente ten gunste van de exploitatie.

3.672.311,05 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht.

5.094.477,90

Verminderingen: Aanleg CIF glasvezelnetwerk (degeneratie + beheer) Onderhoud bruggen (uit jaarrek 2011, restant 238.953) Onttrekking sloop Koolekitbrug Onttr. Informatiepunt levende buitenplaats Storting wachtgeld in voorziening Storting wachtgeld in voorziening GGD Inhuur decentralisaties Onttrekking saldo najaarsnota Reparatie dak Dorpshoeve FLO brandweer Totaal

Vermeerderingen: Extra dividend Westland Storting saldo voorjaarsnota Amendement kunstgrasvelden uit vjn. Overschot dekkingsreserve gemeentehuis doorschuiven deel budget externe kosten Abtswoude Doorschuiven deel budget planvorming centrum Maasland en centrum Schipluiden totaal

5.094.477,90 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht. Saldo per 31 december 2012 Saldo jaarrekening 2012 Saldo per 1 januari 2013

Waarvan belegd bij de gemeente

rente CPI Omslagrente Toevoegingsrente

121.220,27

211.473,00 (50.000,00) 36.915,00 13.000,00 211.388,00

5.238,00

53.536,58 120.000,00 73.128,34 41.400,00 45.690,92 55.000,00 104.471,49 58.500,00 551.727,33

1.317.019,00

68.000,00 380.183,00 101.300,00 707.536,00 10.000,00 50.000,00

4.033.226,23 295.960,00 4.329.186,23

n.v.t.

246.906

246.906

43.768

110.012

129.876

129.876

Gekweekte rente

2,000% 3,000% 1,500%

1.653.079,49

132.028,64

Reserve Jeugd Doel: Reserveren van rijksbijdragen voor ontwikkelingskosten CJG

Reserve A4 Doel: Dekken van uitgaven voor de A4

419.203,38

18.257.163,68

74.513,52

1.430.446,78

Realisatie beleidsopgaven

Compensatie dividenden en huuropbrengst Doel: Compenseren weggevallen dividend CAIW ivm verkoop aandelen Verminderen dividendafhankelijkheid Compenseren huuropbrengst bezinepompen

Reserve Grondexploitaties Doel: Het afdekken van de risico's van de (mogelijke) toekomstige verliezen op de diverse grondexploitaties

Reserve Midden-Delfland Doel: Nog nader in te vullen beleidsontwikkeling Midden-Delfland

Egalisatiereserve Bouwleges Doel: Ter nivellering van de wegvallende leges vanaf 2012

41.202,32

3.747.624,14

Egalisatiereserve rioolrechten Doel: Het via storten of onttrekken van het verschil tussen rioleringskosten en rioolrechten egaliseren van de kosten cq tarieven

Egalisatiereserve BTW-compensatiefonds Doel: Het bedrag dat van het Rijk is ontvangen voor het BTW-bestanddeel in oude investeringen vanaf 2004 gedurende 10 jaar ten gunste van de exploitatie laten komen

350.330,72

Dienstjaar (2013) Saldo begin boekjaar 207.774,80

Egalisatiereserve afvalstoffenheffing Doel: Het via storten of onttrekken van het verschil tussen reinigingskosten en afvalstoffenheffing egaliseren van de kosten cq tarieven

Reserve Monumenten Doel: Het ondersteunen van onderhoud aan monumenten buiten de exploitatie

Naam van de reserve of de voorziening

n.v.t.

n.v.t.

1.980,43

n.v.t.

-

1.117,70

n.v.t.

56.214,36

5.254,96

-

775.000,00

306.846,84

359.127,00

419.203,38

-

24.664,20

93.078,26

Toegevoegde Vermeerderingen Verminderingen rente 3.116,62 8.984,32

1.293.952,49

134.009,07

0,00

18.257.163,68

775.000,00

75.631,22

1.430.446,78

16.538,12

4.110.685,34

262.507,42

5.254,96

1.930,00 5.185,00 1.869,32 8.984,32

3.116,62

56.214,36

Vermindering Onttrekking voor medew. Locatieontwikkeling en overige kosten

Vermeerdering saldo bijraming externe kosten njn en extra Rijksbijdrage

1.293.952,49 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht.

134.009,07 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

Vermindering Restant kunstgrasvelden/5e veld MVV Storting in reserve Investeringsprogramma

De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht.

18.257.163,68 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht. Saldo per 31 december 2012 Saldo jaarrekening 2012 Saldo per 1 januari 2013

Vermeerderingen: Saldo winst/verliesnemingen 2013

775.000,00 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

75.631,22 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

Verminderingen: Onttrekking reserve bouwleges

1.430.446,78 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht. Vermeerderingen: Initieel begrote inkomsten 2013 Af: verwachte inkomsten 2013 Totaal

Verminderingen (t.g.v. de exploitatie): 1/10e deel van het oorspronkelijke saldo (€ 1.246.642) van de reserve Een bedrag van € 0,- in 2009, jaarlijks met € 25.000,dalend tot -/- € 100.000,- in 2013 Totaal

16.538,12 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht.

359.127,00

-

1.980,43

35.838,45 383.364,93 419.203,38

20.877.518,68 (2.620.355,00) 18.257.163,68

775.000,00

-

1.117,70

-

189.214,00 150.000,00 -

(100.000,00) 24.664,20

124.664,20

Vermeerderingen/verminderingen: Saldo kosten/opbrengsten functie 722 (zgn. gesloten circuit)306.846,84 Positief saldo=vermeerdering, negatief saldo=vermindering

4.110.685,34 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

Vermeerderingen/verminderingen: Saldo kosten/opbrengsten functie 721 (zgn. gesloten circuit)-93.078,26 Positief saldo=vermeerdering, negatief saldo=vermindering

262.507,42 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

Saldo einde Waarvan belegd bij Toelichting boekjaar de gemeente 201.907,11 201.907,11 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari Verminderingen Onttrekking subsidiebudget Schildjes monumenten Extra kosten aanwijzing nieuwe monumenten

49.592

3.961

12.576

547.715

0

2.235

42.913

1.236

112.429

10.510

6.233

Gekweekte rente

24.000.466,65

311.673,45 196.867,03 73.950,32 3.017,94 1.249.790,59 36.759,84 30.911,38 8.794.073,62

753001 - Realisatie sporthal Schipluiden 753021 - Extra (kunstgras)speelveld MVV'27 753028 - Aanpassing bibliotheekvestiging Schipluiden 772402 - Uitbreiding begraafplaats Maasland (t/m 2014) 753031/36/37 - Aanleg kunstgrasveld (3x) 753032/34 -Sportvloer DIOS 754104 Overkapping tussen Schilpen en Tavenu subtotaal dekkingsreserve

Totaal C Dekkingsreserves

110.679,73 1.500.000,00 3.825.000,00 1.455.423,35

15.206.393,03

Dekkingsreserve Doel: Het ten gunste van het exploitatieresultaat compenseren van de kapitaallasten van daartoe door de raad aangewezen en inmiddels gerealiseerde of in uitvoering zijnde projecten. De volgende investeringen zijn daartoe aangewezen: 721072 - Reconstructie Oude Veiling Maasland 742139 - Aankoop 4 schoolwoningen (8 lokalen) 742189 - Realisatie multifunctionele accommodatie Den Hoorn (MFA) 742322 - Nieuwbouw PC-basisschool Maasland

Dekkingsreserve gemeentehuis Doel: Realisatie van een nieuw gemeentehuis

54.094.400,21

69.013,00

Fonds Sociale Woningbouw Doel: Afkoopsommen sociale woningbouw inzetten voor sociale woningbouw op andere locaties.

Totaal B Bestemmingsreserves

97.500,00

Reserve Noodhulp-vangnet Doel: Creëren van noodhulp voor schrijnende gevallen

C. Dekkingsreserves

99.133,00

Dienstjaar (2013) Saldo begin boekjaar 4.985.829,34

Reserve opstartkosten begeleiding particuliere bouwinitiatieven (Revolving fund) Doel: Ondersteunen van kleine particuliere bouwinitiatieven

Reserve Investeringsprogramma Doel: Uitvoeren van investeringen die voortvloeien uit het collegeprogramma

Naam van de reserve of de voorziening

1.035,20

717.795,49

90,54 37.493,72 1.102,80 927,34 261.603,70

9.350,20 5.906,01

3.320,39 45.000,00 114.750,00 43.662,70

456.191,79

191.426,54

n.v.t.

1.487,00

Toegevoegde rente n.v.t.

350.584,88

314.746,43 350.584,88

35.838,45

-

1.526.449,77

56.000,00

383.364,93

2.259.271,59

29.350,20 38.183,01 73.950,32 3.108,48 95.993,72 5.770,00 927,34 667.347,59

13.723,39 95.000,00 227.250,00 84.091,13

1.591.924,00

3.353.847,19

7.500,00

120.014,88

1.313.550,75

Vermeerderingen Verminderingen

22.809.575,44

291.673,45 164.590,03 (0,00) 0,00 1.227.129,04 32.092,64 345.657,81 8.738.914,62

100.276,73 1.450.000,00 3.712.500,00 1.414.994,92

14.070.660,82

52.458.429,33

70.048,20

90.000,00

36.605,11

707.536,00

22.809.575,44

291.673,45 164.590,03 (0,00) 0,00 1.227.129,04 32.092,64 345.657,81 8.738.914,62

667.347,59

350.584,88

Vermeerderingen: Uit investeringsreserve 100.276,73 Verminderingen: 1.450.000,00 Vrijval t.g.v. exploitatie 3.712.500,00 1.414.994,92

261.603,70

Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

1.591.924,00

884.388,00 overschot dekkingsreserve naar Alg. reserve

456.191,79

1.035,20

Verminderingen: Kapitaallasten (voorbereiding) nieuw gemeentehuis

14.070.660,82 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

43.215.027,13

Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

2.500,00 5.000,00 7.500,00

120.014,88

90.000,00 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht. Vermindering Exploitatiesubsidie SUN Subsidie Stichting schuldhulpmaatje

56.000,00

Vermindering Kosten particuliere bouwinitiatieven

1.487,00

77.000,00 314.746,43 354.137,00 100.000,00 30.188,00 907,50 39.134,76 14.275,00 383.162,06 1.313.550,75

383.364,93

n.v.t.

Vermeerdering Baten particuliere bouwinitiatieven

36.605,11 Toegevoegde rente over saldo per 1 januari

Vermindering Onttrekking t.b.v. M.O.P. Overkapping Schilpen/Tavenue Meerjarige renovatie sportvelden Herinrichting Maaslandse Poort Proceskosten groene herinrichting vrachtw.p.terrein subsidie verhuizing bibliotheek tlv boekwinst verkoop nieuwbouw accomodaties Maasland frictiekosten afkoopsom Onderhoud kunstgrasveld ODO Herinrichting centrum Den Hoorn Totaal

Vermeerdering Storting restant reserve realisatie beleidsopgaven

Saldo einde Waarvan belegd bij Toelichting boekjaar de gemeente 4.055.643,52 4.055.643,52 De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht.

720.014

263.822

456.192

1.347.631

2.070

2.925

2.974

149.575

Gekweekte rente

Geformaliseerde maximale bijdrage in het tekort van het schap

Het afdekken van risico's

Doel: 6.706.250,69 82.424.053,09 89.130.303,79

Totaal D Voorzieningen

Totaal reserves en voorzieningen (excl deelnemingen)

2.506.148,00

Totaal A + B + C Reserves

opvangen van aanloopkosten fusie GGD Haaglanden

Voorziening aanloopkosten fusie GGD Haaglanden

Doel:

Voorziening risicomanagement

Doel::

2.093.446,52

532.103,17

Voorziening wachtgelden voormalig wethouders Doel: Het dekken van de uitkeringen en pensioenen aan voormalige wethouders

Voorziening bijdrage tekort Bedrijvenschap

1.169.956,00

327.655,00

76.942,00

Saldo begin boekjaar

Voorziening pensioenen voormalig wethouders Doel: Het dekken van de uitkeringen en pensioenen aan voormalige wethouders

Voorziening dubieuze debiteuren Doel: Geheel of gedeeltelijk oninbare debiteuren

Voorziening dubieuze debiteuren Soza Doel: Oninbare debiteuren waaraan leenbijstand is verleend

D. Voorzieningen

Naam van de reserve of de voorziening

951.090,96

909.222,03

41.868,93

n.v.t.

41.868,93

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Toegevoegde rente

4.159.060,51

3.194.053,65

965.006,86

55.000,00

654.705,00

62.111,00

45.690,92

147.499,94

Vermeerderingen

6.340.929,68

6.164.846,11

176.083,57

136.734,88

33.337,56

6.011,13

Verminderingen

87.899.525,58

80.362.482,67

7.537.042,91

55.000,00

3.160.853,00

2.197.426,45

441.059,21

1.284.118,38

327.655,00

70.930,87

Saldo einde boekjaar

Toelichting

7.537.042,91

78.656.123,38

71.119.080,47

Storting uit Algemene Reserve

55.000,00 Vermeerdering:

aanslagen 2013

3.160.853,00 Vermeerderingen:

Bijdrage uit grondexploitatie Bedrijvenschap H'polder

Vermeerdering:

jaarlijks rente (prijsstijgingspercentage) toegevoegd.

Bedrijvenschap (oorspronkelijk fl. 4.000.000,-) wordt

het gemeentelijk aandeel in het mogelijke tekort van het

2.197.426,45 Op basis van de indicering van de overeenkomst t.a.v.

Vermeerderingen: Storting wachtgeld uit alg. reserve

441.059,21 Verminderingen: Betaalde wachtgelden

Verminderingen: Betaalde pensioenaanspraken

1.284.118,38 Vermeerderingen: Toevoeging conform actuariële waardeberekening Storting APPA pensioen via salaris Totaal

327.655,00

70.930,87

Waarvan belegd bij de gemeente

55.000,00

654.705,00

62.111,00

41.868,93

45.690,92

136.734,88

33.337,56

134.482,22 13.017,72 147.499,94

2.398.708

2.197.521

201.188

0

75.184

62.803

15.963

35.099

9.830

2.308

Gekweekte rente

4.2 Overzicht begrotingswijzigingen Overzicht begrotingswijzigingen 2013 exploitatie Omschrijving Beginstand primitieve begroting Begrotingswijziging 1: Diverse posten Diverse posten

lasten/baten

lasten baten

Gecorrigeerde stand begroting na nr 1 Begrotingswijziging nr 2: Aanpassing explosieven Aanpassing explosieven

lasten baten

Gecorrigeerde stand begroting na nr 4

14.979 785.200

6 november 2012

655.025 -655.025

26 februari 2013

22.849 lasten baten

Gecorrigeerde stand begroting na nr 3 Begrotingswijziging nr 4: Correcties via najaarsnota Correcties via najaarsnota

2013 Raadsvergadering d.d. -777.330

22.849

Gecorrigeerde stand begroting na nr 2 Begrotingswijziging nr 3: Correcties via voorjaarsnota Correcties via voorjaarsnota

- = nadeel

-6.820.278 6.797.429

2 juli 2013

0 lasten baten

-8.090.413 8.090.413 0

17 december 2013

4.3 Incidentele subsidies organisatie

Activiteit

bedrag Datum Datum aanvraag Toekenning € 9.788,75 25-10-2011 6-3-2012

Hospice

Overbruggingsperiode

Hospice

Huishoudelijke hulp

Historische vereniging Oud Schipluiden

Publicatie jaarboek

Afgewezen

Volkstuinvereniging Maasland diverse activiteiten jaarlijkse open dag

Afgewezen

€3.393,-

25-10-2011

6-3-2012

€ 250,-

5-2-2013

27-2-2013

€ 3.994,89

2012

21-1-2013

€ 250,-

11-3-2013

14-3-2013

Koningsspelen

€ 1.000,-

18-4-2013

24-4-2013

zomeravondconcerten

€ 1.000,-

5-2-2013

14-3-2013

Feest

€ 250,-

22-8-2013

17-10-2013

DIOS Lentefeest

Goede doel

€ 250,-

12-5-2013

24-6-2013

Stichting Muziek MiddenDelfland KUNST Collectief MiddenDelfland

Musical “Passie voor JC”

€ 4.000,-

4-11-2013

22-11-2013

Expositie in gemeentehuis Schipluiden

€ 1.000,-

8-12-2013

16-1-2014

Bewonersvereniging Rozemarijn Stichting Promotie Groen MD Vox Delflandia Werkgroep Den Hoorn

Musical Gedoe aan de Gaag Cultuur in het groen Uitvoering concerten Diverse culturele activiteiten in Den Hoorn

€ 6.000,-

4-12-2012

22-4-2013

€ 5.000,€ 3.000,€ 6.000,-

5-12-2012 23-11-2012 16-11-2012

22-4-2013 22-4-2013 22-4-2013

Mariaschool

wandelen voor Simavi

Careyn Alpe d’Huzes

Preventieprogramma senioren 2013 Team Midden-Delfland

Evenementeburo Comité Concerten ‘t Woudt KSW Singelhof

4.4 Staat van de gemeente inzake interbestuurlijk toezicht Het college heeft een bestuursovereenkomst afgesloten met de provincie Zuid-Holland in het kader van het interbestuurlijk toezicht dat door de provincie wordt uitgeoefend op de gemeente. De gemeente heeft zich verplicht om vanaf de jaarrekening 2013 onderstaande gegevens op te nemen in de jaarrekening. De “stoplichtkleuren” zijn volledig afkomstig uit het toezichtkader van de provincie. Financiën De begroting is materieel in evenwicht De meerjarenbegroting is materieel in evenwicht Is er reden voor extra aandacht ?

Groen :

Oranje :

Rood :

Oranje : Rood :

Oranje : Rood :

Ja. De meerjarenbegroting is in evenwicht. Daarin is geen rekening gehouden met de septembercirculaire 2013 over de algemene uitkering uit het gemeentefonds.

Rood/oranje/groen

Toelichting

Nee.

Ontwerp- en vastgestelde bestemmingsplannen zijn niet strijdig met de provinciale belangen. Een of meerdere ontwerpbestemmingsplannen zijn strijdig met de provinciale ruimtelijke belangen (reactie provincie via zienswijze). Een of meerdere ontwerpbestemmingsplannen zijn strijdig met de provinciale ruimtelijke belangen (provincie intervenieert met reactieve aanwijzing).

Externe veiligheid De gemeente levert actuele en volledige informatie voor de provinciale risicokaart Is er reden voor extra aandacht ? Groen :

Toelichting

De geraamde structurele lasten en baten zijn in (materieel) evenwicht, uit de meerjarenbegroting is aannemelijk dat dit evenwicht wordt gecontinueerd, en er zijn geen onderwerpen bekend die de financiële positie substantieel nadelig kunnen beïnvloeden. De geraamde structurele lasten en baten zijn in (materieel) evenwicht en uit de meerjarenbegroting is nog niet aannemelijk dat dit evenwicht behouden blijft, OF de geraamde structurele lasten en baten zijn niet in evenwicht en uit de meerjarenbegroting is aannemelijk dat dit evenwicht wordt hersteld, EN/OF er is sprake van één of meer onderwerpen die de financiële positie substantieel nadelig kunnen beïnvloeden. De geraamde structurele lasten en baten zijn niet in (materieel) evenwicht, EN uit de meerjarenbegroting is niet aannemelijk dat dit evenwicht wordt hersteld. Ook kan er sprake zijn van onderwerpen die de financiële positie substantieel nadelig kunnen beïnvloeden.

Ruimtelijke ordening De provinciale ruimtelijke belangen zijn opgenomen in de gemeentelijke ruimtelijke plannen Is er reden voor extra aandacht ? Groen :

Rood/oranje/groen

Rood/oranje/groen

Toelichting

nee

De informatie voor de provinciale risicokaart is door de gemeente geautoriseerd EN de informatie voor de provinciale risicokaart is actueel. De informatie voor de provinciale risicokaart is niet door de gemeente geautoriseerd maar wel actueel OF de informatie voor de provinciale risicokaart is niet actueel, maar wel door de gemeente geautoriseerd. De informatie voor de provinciale risicokaart is door de gemeente niet geautoriseerd EN de informatie voor de provinciale risicokaart is niet actueel.

Omgevingsrecht (toezicht, handhaving en vergunningverlening milieu, bouwen en wonen Er is een door de gemeenteraad vastgestelde zelfevaluatie Er is een door de gemeenteraad vastgesteld verbeterplan Vanaf 1-1-2015 : er is een door de gemeenteraad vastgestelde eindmeting Is er reden voor extra aandacht ? Groen : Oranje : Rood :

Rood/oranje/groen

Er is een door het college vastgestelde zelfevaluatie Er is een door het college vastgesteld verbeterplan Nog niet van toepassing Nee

Er is een door de gemeenteraad vastgestelde zelfevaluatie EN er is een door de gemeenteraad vastgesteld verbeterplan. Er is een door de gemeenteraad vastgestelde zelfevaluatie, maar er is geen door de gemeenteraad vastgesteld verbeterplan, OF er is een door de gemeenteraad vastgesteld verbeterplan, maar er is geen door de gemeenteraad vastgestelde zelfevaluatie. Er is geen door de gemeenteraad vastgestelde zelfevaluatie EN er is geen door de gemeenteraad vastgesteld verbeterplan.

Archief- en informatiebeheer Het archief- en informatiebeheer zijn op orde

Rood/oranje/groen

Is er reden voor extra aandacht ? Groen : Oranje : Rood :

Oranje : Rood :

Toelichting In het jaarverslag over het archiefen informatiebeheer, dat is opgesteld aan de hand van de door de VNG opgestelde kritieke prestatie- indicatoren voor de Archiefwet zijn enkele tekortkomingen geconstateerd.

Het archief- en informatiebeheer zijn op orde. Het archief- en informatiebeheer zijn op enkele aspecten niet op orde. Het archief- en informatiebeheer zijn op meerdere aspecten niet op orde.

Huisvesting verblijfsgerechtigden Er is volledig voldaan aan de halfjaartaakstelling en er is geen achterstand Er is tijdig voldaan aan de halfjaartaakstelling en er is geen achterstand Is er reden voor extra aandacht ? Groen :

Toelichting

Rood/oranje/groen

Toelichting

Nee

Gemeente heeft tijdig en volledig voldaan aan de halfjaarlijkse taakstelling en heeft geen achterstand. Gemeente heeft niet tijdig of niet volledig aan de halfjaarlijkse taakstelling voldaan. Gemeente heeft niet tijdig of niet volledig aan de halfjaarlijkse taakstelling voldaan en is de afspraken over acties en termijnen onvoldoende of niet nagekomen.

4.5 Burgerjaarverslag De burgemeester is verplicht om tegelijkertijd met de aanbieding van de jaarrekening een burgerjaarverslag uit te brengen. Dit is een rapportage van de burgemeester over de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening en burgerparticipatie. In de bijlage bij deze jaarrekening is een overzicht opgenomen waarin gerapporteerd wordt over de termijnen en afdoening van klachten, bezwaarschriften, servicenormen en signaalbonnen. Daarnaast is inhoudelijke informatie opgenomen over de werkwijze en ontwikkeling van het klantcontactcentrum en de rekenkamercommissie. De burgemeester constateert dat uit de rapportage blijkt dat in 2013 voor het grootste deel aan de servicenormen is voldaan. Alleen in bijzondere omstandigheden zijn termijnen niet gehaald. De prestaties zijn vergelijkbaar met die over 2012.

HOOFDSTUK 1 KLACHTEN/BEZWAAR In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is de wettelijke mogelijkheid voor klachten en bezwaar en beroep opgenomen. Dit hoofdstuk bevat de verslaglegging hoe aan deze wettelijke taak in 2012 invulling is gegeven.

1.1.

Klachten

Als een belanghebbende niet tevreden is over de wijze van dienstverlening door een ambtenaar of bestuurder van de gemeente kan een officiële klacht in de zin van hoofdstuk 9 van de Awb worden ingediend. Dit kan betrekking hebben op het verstrekken van verkeerde informatie of niet correct behandeld worden. In deze en vele andere gevallen kan een klacht worden ingediend. Signaalbonnen worden niet gerekend tot de officiële klachten. De gemeente Midden-Delfland heeft een klachtenverordening. Het gaat hierbij om klachten waarbij de klager vindt dat een bestuursorgaan zich tegenover hem niet juist heeft gedragen. Het college van burgemeester en wethouders, de raad en de burgemeester zijn bestuursorganen, maar ook een gedraging van een ambtenaar wordt gezien als een gedraging van een bestuursorgaan. De klachtambtenaar, een onafhankelijke ambtenaar, onderzoekt of de ingediende klaagschriften terecht zijn.

1.1.1. Afhandeling De Awb schrijft voor dat het bestuursorgaan binnen 6 weken na ontvangst van het klaagschrift de klacht moet hebben afgehandeld. Het bestuursorgaan kan de afhandeling van het klaagschrift met ten hoogste vier weken verdagen. Van deze verdaging moet schriftelijk mededeling worden gedaan aan de klager en aan degene op wiens gedraging de klacht betrekking heeft. In 2013 zijn 15 klaagschriften ingediend. Van deze klachten zijn er 14 binnen de (wettelijke) termijn van 6 weken afgehandeld en 1 klacht binnen de verdagingstermijn van 4 weken. De servicenorm is dat 80% van de klachten wordt afgedaan binnen 6 weken en de overige 20% binnen de verdagingstermijn van 4 weken. Gelet op bovenstaande is de klachtafhandeling ruim binnen de servicenorm verricht. Bij de klachtbehandeling wordt aandacht besteed aan het minnelijk oplossen van klachten in plaats van (alleen) het formeel afhandelen van klachten. Niet iedere klacht leent zich echter voor een dergelijke aanpak. In 2013 is 100% van de klachten buiten de klachtenprocedure opgelost. Gebleken is dat de eerdere ervaringen met de gemeente naar de inwoners direct of indirect een rol speelt bij de klacht. Een klacht is ‘slechts’ een ingang om eerdere negatieve ervaringen aan de orde te stellen. Het horen van alle partijen is een wezenlijk onderdeel van de klachtenprocedure. In een persoonlijk gesprek blijkt dat klagers zich beter en vollediger kunnen uitspreken over hun klacht. Als beide partijen met elkaar overleggen. Is het makkelijker een oplossing te vinden. De klagers voelen zich betrokken als serieuze gesprekspartner. Omdat persoonlijk, mondeling contact op prijs wordt gesteld, neemt de klachtambtenaar na ontvangst van de klacht zo spoedig mogelijk telefonisch contact op met de klager, zodat deze weet dat de klacht in behandeling is genomen. Daarnaast kan tijdens dit eerste gesprek soms al onduidelijkheid of ongenoegen worden weggenomen.

1.1.2. Tabel afhandeling klachten In 2013 zijn 15* klachten ingediend. Hierna staat weergegeven waartegen de klachten zich hebben gericht en hoe de klachten zijn afgehandeld. Van de 15 klachten zijn er 2 niet officiële klachten in de zin van hoofdstuk 9 van de Algemene wet bestuursrecht. Deze klachten zijn alsnog opgenomen in onderstaand overzicht.

*Binnen het totaal is iedere klaagschrift gerekend als één klacht. Aangezien in sommige klaagschriften meerdere klachten staan, valt het feitelijk aantal klachten hoger uit dan het hier genoemde aantal.

1.2.

Nationale Ombudsman

Indien de klager niet tevreden is met de afhandeling van zijn klacht, kan hij zich wenden tot de Nationale Ombudsman(hierna: de Ombudsman). De Ombudsman verstrekt jaarlijks een overzicht van de verzoekschriften over de klachten die hij dat jaar heeft ontvangen over de gemeente. De Ombudsman maakt onderscheid in klachten die wel in onderzoek of zaken die niet in onderzoek worden afgedaan. Daarbij wordt tevens een onderscheid gemaakt in zaken waarbij wel of geen rapport wordt uitgebracht. Een rapport wordt alleen uitgebracht wanneer sprake is van een ontvankelijke klacht. In 2013 zijn er 5 klachten ingediend bij de Ombudsman. In 1 geval is een onderzoek gestart door de Ombudsman, maar na interventie met de gemeente is dit onderzoek beëindigd. In 3 gevallen is de klacht afgedaan zonder onderzoek van de Ombudsman. Dit zijn vaak zaken die niet als klacht in de zin van de Algemene wet bestuursrecht beschouwd kunnen worden. En 1 klacht is nog in behandeling. In alle gevallen heeft de Ombudsman (nog) geen rapport uitgebracht. Conclusie klachten bij Ombudsman De klachtenbehandeling binnen de gemeente functioneert naar behoren in die zin dat de Ombudsman ook in 2013 geen rapport heeft uitgebracht.

1.3.

Bezwaarschriften

Wanneer iemand het niet eens is met een besluit dat directe gevolgen heeft voor hem of haar, kan diegene tegen dit besluit een bezwaarschrift indienen. De bezwaarschriftenprocedure biedt de mogelijkheid om het besluit op al zijn aspecten opnieuw te bezien en te heroverwegen. In 2013 zijn er 53 bezwaarschriften ingediend. Ten opzichte van voorgaande jaren is er sprake van een daling. De besluiten waar de bezwaren zich op richten zijn verdeeld over de verschillende gemeentelijke taakvelden (zie tabel 1.3.3). Bij de behandeling van bezwaarschriften wordt geprobeerd om tot een voor beide partijen acceptabele oplossing te komen; dit binnen de formele juridische kaders. In 17 situaties is dit gelukt en zijn de bezwaarschriften ingetrokken. Van de 53 ingediende bezwaarschriften zijn uiteindelijk, na advisering door de bezwaarschriftencommissie, 14 bezwaarschriften ongegrond, 3 gegrond, 1 deels gegrond en deels ongegrond en 1 niet-ontvankelijk verklaard. Het aantal gegrondverklaringen is ten opzichte van vorig jaar gedaald (in 2012: 16 gegrond). De bezwaarschriften die gegrond zijn verklaard hebben betrekking op verschillende vakgebieden, namelijk 2 besluiten op het gebied van handhaving, 1 besluit op grond van de Wet werk en bijstand (deels gegrond en deels ongegrond) en 1 besluit op grond van de Algemene subsidieverordening.

1.3.1.

De bezwaarschriftencommissie

Wanneer een bezwaarschrift wordt ingediend, wordt daarop zowel inhoudelijk als procedureel een beslissing genomen. Een bezwaarschrift wordt ter advisering voorgelegd aan de onafhankelijke bezwaarschriftencommissie. Deze commissie adviseert over alle bezwaarschriften, met uitzondering van personele aangelegenheden en belastingzaken. Om advies uit te brengen, nodigt de commissie de bezwaarmaker en een vertegenwoordiger namens het gemeentebestuur uit zodat zij de mogelijkheid krijgen hun standpunten toe te lichten en vragen van de commissie te beantwoorden. Ook andere belanghebbenden, bijvoorbeeld de houder van een omgevingsvergunning waartegen bezwaar is

aangetekend, worden uitgenodigd voor een hoorzitting. De bezwaarschriftencommissie bestaat uit een externe voorzitter en drie externe leden. Het voorzitterschap is roulerend. Van een hoorzitting wordt een verslag gemaakt. Nadat de bezwaarschriftencommissie advies heeft uitgebracht, vindt een heroverweging plaats. Het bestuursorgaan beslist dan of de ingediende bezwaren leiden tot een ander besluit dan aanvankelijk was genomen. Wanneer het bestuursorgaan besluit het advies van de commissie niet te volgen, is sprake van een zogenaamd contrair besluit. Bij contraire besluitvorming is het wettelijk voorgeschreven de overwegingen die hebben geleid tot afwijking van het advies van de commissie duidelijk in de beschikking te formuleren. In geen van de bezwaarschriften in het jaar 2013 heeft het bestuursorgaan (deels) contrair aan het advies van de bezwaarschriftencommissie besloten. Ook dit aantal is ten opzichte van vorig jaar gedaald (in 2012: 14). In één zaak is nog geen beslissing op bezwaar genomen. Deze zaak is nog in behandeling.

1.3.2.

Behandelingstermijn

De Awb bepaalt dat het bestuursorgaan, indien er een adviescommissie voor bezwaarschriften is, binnen 12 weken na verstrijken van de indieningtermijn een beslissing op het bezwaarschrift neemt. Het bestuursorgaan kan de beslissing voor ten hoogte zes weken verdagen. In 2013 is slechts 1 van de 53 ontvangen bezwaarschriften afgehandeld buiten de wettelijke termijn. Ook dit aantal is ten opzichte van vorig jaar gedaald (in 2012: 15). In een groot aantal gevallen wordt de overschrijding van de termijnen veroorzaakt door de periode tussen het moment waarop de commissie het advies uitbrengt en het moment waarop het besluit op bezwaar wordt verzonden. In een enkele situatie gaat het hierbij om maanden, omdat het besluit op het bezwaar soms gekoppeld wordt aan een nieuw inhoudelijk besluit, waarbij bijvoorbeeld nog een advies van een deskundige opgevraagd wordt of partijen in overleg zijn. Bij de start van de procedure worden partijen uitgebreid geïnformeerd over de proceduregang van het bezwaarschrift. Op die manier is de procedure en de voortgang daarvan voor bezwaarden inzichtelijk en biedt hen dit ook de mogelijkheid om de gemeente concreet aan te spreken op de voortgang van bezwaarschriften. In het belang van de termijnbewaking wordt een hoorzitting meteen na ontvangst van een bezwaarschrift ingepland. Deze datum wordt veelal meteen na de ontvangstbevestiging vermeld.

Tabellen afhandeling bezwaarschriften Onderwerpen waartegen bezwaarschriften gericht zijn: Bezwaren per onderwerp Aantal Verkeersbesluiten

1

Omgevingsvergunningen (zoals voorheen bouwvergunningen/ vrijstellingen/ sloopvergunningen/ aanlegvergunningen en kapvergunningen)

9

Planschade

0

Handhavingbesluiten(besluiten waarin een last onder dwangsom of bestuursdwang wordt aangezegd)

8

Besluiten op grond van de Wet werk en bijstand/ IOAW/ Bbz/ WIJ/WI

12

Besluiten op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning/ Wet kinderopvang

2

Gehandicaptenparkeerkaart

4

Subsidiebesluiten

3

Aanwijzing/intrekken aanwijzing monument

1

Urgentieverklaring

6

APV besluiten

1

Overige besluiten

6

Totaal

53

Figuur 1 Bezwaarschriften onderverdeeld naar onderwerp

In onderstaand overzicht is de uitkomst van de behandeling van de bezwaarschriften, na advisering door de bezwaarschriftencommissie, vermeld:

Figuur 2 Uitkomst behandeling bezwaarschriften In onderstaand overzicht is de uitkomst van de behandeltermijn van de bezwaarschriften vermeld: Aantal ingediende bezwaarschriften 53 Afgedaan binnen 12 weken 17 Afgedaan binnen 18 weken 2 Aangehouden met instemming van bezwaarmaker 11 Afgedaan buiten wettelijke termijn 1 Geen besluit/doorgezonden 4 Ingetrokken bezwaarschriften 17 In behandeling/ gegevens niet bekend 1 Figuur 3 Overzicht van ingediende bezwaren en afhandeling in 2013

HOOFDSTUK 2 KWALITEIT VAN DIENSTVERLENING Kwaliteit van dienstverlening is een aspect dat in het Burgerjaarverslag aan de orde gesteld moet worden. In dit hoofdstuk wordt gerapporteerd over de dienstverlening in relatie tot de ambtelijke organisatie.

2.1.

Dienstverlening Klant Contact Centrum

In december 2012 zijn we verhuisd naar het nieuwe gemeentehuis. De inrichting hiervan is zo gerealiseerd dat we onze inwoners en ondernemers nog beter van dienst kunnen zijn. Eén plek waar alle diensten worden aangeboden met in ‘het hart van het gebouw’ het Klant Contact Centrum. Met deze nieuwe huisvesting hebben we betere voorzieningen voor de bezoekers van het gemeentehuis. Denk daarbij aan ruimere wachtruimte, betere privacywaarborg aan de balie, kopieermogelijkheden, internetwerkplekken, ter inzage liggende stukken en gratis koffie en thee. Door onderscheid te maken tussen mensen die iets komen afhalen (of andere snelproducten), mensen die een afspraak hebben en mensen die gewoon binnen komen lopen, kunnen we de wachttijden beperken. Voor informatie, inzien

van stukken, het afhalen van een rijbewijs of paspoort, doorgeven van een verhuizing (de snelproducten kan men de hele dag terecht (en maandag en dinsdag zelfs tot 20:00 uur ’s avonds). De dienstverleningskanalen van de gemeente (post, telefoon, balie en internet) worden zo veel mogelijk naast elkaar ingezet, zodat onze inwoners en ondernemers kunnen kiezen welk kanaal hun voorkeur heeft. De verbetering van de dienstverlening is een continu proces. Er is continue aandacht voor de telefonische bereikbaarheid. In 2010 en 2012 is de telefonische bereikbaarheid gemeten. In 2013 zijn er verbeterpunten doorgevoerd en in 2014 komt er weer een onderzoek naar de telefonische bereikbaarheid. Ook investeert de gemeente in de verdere ontwikkeling van de digitale dienstverlening. Via de website van de gemeente kunnen al veel producten worden aangevraagd. In 2013 is bijvoorbeeld een nieuw meldingensysteem aangeschaft met goede online formulieren. Inwoners geven meldingen over de buiten ruimte nu zelf door via de website. Deze melding komt dan direct in het nieuwe meldingensysteem. De melder wordt op de hoogte gehouden van de status van zijn of haar melding. Naast digitale dienstverlening, blijft een goede dienstverlening aan de balie van groot belang. Dienstverlening is meer dan alleen een vriendelijke medewerker en korte wachttijden. Goede dienstverlening vereist ook aandacht voor kwaliteit. Kwaliteit van persoonsgegevens en de bescherming daarvan. Identiteitsfraude komt helaas steeds meer voor. Wij merken dat veel inwoners onbewust niet altijd even zorgvuldig omgaan met hun persoonsgegevens. Het KCC helpt sinds eind 2013 mee om de bewustwording hiervan te vergroten. Inwoners krijgen bij het ophalen van hun nieuwe identiteitsbewijs een ID-cover mee en er wordt hen ook verteld waarom dat is. Dit wordt over het algemeen erg gewaardeerd. De gemeente was hiermee koploper. Goede dienstverlening staat hoog op de agenda. Daarom is (en wordt) ook geïnvesteerd in de opleidingen van medewerkers van het KCC. Zowel opleidingen voor het gehele team, als individueel met als doel de kennis en de vereiste vaardigheden verder te verbeteren voor een optimale dienstverlening.

2.2.

De Rekenkamercommissie

De Rekenkamercommissie bestaat uit drie onafhankelijke leden en is op 28 november 2006 ingesteld. De Commissie heeft als taak het onderzoeken van de rechtmatigheid, doelmatigheid en de doeltreffendheid van het beleid en bestuur van de gemeente Midden-Delfland. Door middel van het uitvoeren van onderzoek het geven van aanbevelingen tracht de Rekenkamercommissie een positieve bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het bestuur van de gemeente Midden-Delfland en de versterking van de controlerende, kaderstellende en volksvertegenwoordigende rol van de raad. In 2013 kende de Rekenkamercommissie dezelfde samenstelling als in 2012.

Onderzoeken 2013 In 2013 zijn drie onderzoeken uitgevoerd/afgerond, te weten een onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van door de gemeente Midden-Delfland verleende subsidies, een onderzoek naar de programmabegroting en een follow-up onderzoek naar de inhuur van derden. Met deze onderzoeken heeft de Rekenkamercommissie getracht een zinvolle bijdrage te leveren aan de bezuinigingen die de gemeente heeft doorgevoerd. Momenteel voert de Rekenkamercommissie een onderzoek uit naar de Gebiedsvisie van de gemeente en de wijze waarop de raad hierbij geïnformeerd wordt. Het rapport wordt het eerste half jaar van 2014 verwacht. Contact met Raadsleden en burgers Naast de besprekingen over de drie afgeronde rapporten in de raadscommissie, heeft de Rekenkamercommissie in 2013 een informeel overleg gevoerd met de fractievoorzitters van alle politieke partijen. Hiermee hebben we waardevolle input ontvangen voor mogelijke onderzoeksonderwerpen en beogen we de goede relatie met de Raadsleden en daarmee de burgers van de gemeente die zij vertegenwoordigen te behouden. De leden van de Rekenkamercommissie nodigen u als burger van de gemeente Midden-Delfland van harte uit met suggesties voor mogelijk onderzoek te komen. U kunt suggesties en verzoeken mailen naar [email protected]. Financiën De Rekenkamer is net als voorgaande jaren binnen het beschikbare budget gebleven welke beschikbaar is gesteld door de Raad.

2.3.

Servicenormen

Voor 2013 golden servicenormen (afhandelingtermijnen) voor de diverse soorten bezwaarschriften, klachten, bouwvergunningen, milieuvergunningen, APV-vergunningen, aanvragen voor leerlingenvervoer, bijstand en hulp in het huishouden, signaalbonnen en de afspraken om terug te bellen. Bij de servicenormen zijn over 2013 de volgende resultaten geboekt: Omgevingsvergunning voor bouwen : in totaal werden er in 2013 170 ontvangen (2012 : 180), waarvan er 0 buiten de wettelijke termijn werden afgedaan; kennisgeving publiceren van aanvraag omgevingsvergunning: in totaal werden 170 kennisgevingen gepubliceerd; aanvragen leerlingenvervoer: alle 35 aanvragen (2012 : 41) zijn binnen de servicetermijn van 6 weken afgedaan; APV-vergunningen: de 198 aanvragen (2012: 216) werden niet allen binnen de servicetermijn van 8 weken afgedaan; de aanvragen die niet binnen de termijn werden afgedaan betroffen echter aanvragen waarover besluitvorming in overleg met de aanvragers werd uitgesteld vanwege mogelijke aanvullingen/wijzigingen (met name betrof dit evenementen) en aanvragen voor inzamelingsacties voor kleding waarover één keer per jaar besluitvorming plaatsvindt. In al die gevallen heeft besluitvorming ruim voor het evenement of actie plaatsgevonden. bezwaarschriften WOZ en diverse belastingen: alle 528 bezwaarschriften (2012: 284) zijn binnen de servicetermijn – afhandeling in het kalenderjaar waarin de aanslagtermijn is vastgesteld, met een minimum van 6 weken - afgedaan; aanvragen om kwijtschelding: de 184 aanvragen (2012: 148) zijn binnen de servicetermijn van 8 weken afgedaan; aanvragen hulp in het huishouden: voor deze aanvragen gelden servicetermijnen van 3 weken (wanneer geen medisch advies nodig is) en 8 weken (wanneer wel medisch advies nodig is). Er zijn 194 aanvragen behandeld, waarvan 8 aanvragen buiten de servicetermijn; gedurende het jaar 2013 zijn er geen meldingen gedaan dat een afspraak om terug te bellen niet werd nagekomen (in 2012: 0) bijstand: er zijn 74 aanvragen behandeld, waarvan 7 aanvragen buiten de servicetermijn van 6 weken.

2.4.

Signalen vanuit de samenleving

In 2013 is het aantal ingekomen meldingen met 12 procent toegenomen ten opzichte van het aantal meldingen in 2012. In totaal werden in 2013 1873 meldingen ontvangen. De belangrijkste reden voor de stijging van het aantal meldingen is de invoer van een nieuw meldingensysteem in het derde kwartaal van 2013. Hierdoor is de registratie van meldingen na oktober 2013 sterk verbeterd. In het nieuwe meldingensysteem worden alle meldingen over het beheer van de openbare ruimte geregistreerd en behandeld. Meldingen over toezicht en handhaving worden niet in het nieuwe systeem geregistreerd. Bij de behandeling van meldingen is het streven om deze binnen een termijn van 4 weken af te handelen of te beantwoorden. De tijd die nodig is voor het afhandelen van een signaalbon is van vele factoren afhankelijk. Voorbeelden hiervan zijn de complexiteit van de melding, de eventuele beschikbaarheid van (bouw)materialen en middelen en de beschikbaarheid van externe partijen en eigen medewerkers. In 2013 is voor 92% voldaan aan de wens om meldingen binnen vier weken af te handelen (figuur 5).

2.4.1 Figuur 1.

Grafieken en tabellen vanuit de samenleving Aantal meldingen per jaar

Figuur 2. Totaal aantal meldingen in de eerste drie kwartalen van 2013, per dorp

Figuur 3. Aantal meldingen in het vierde kwartaal van 2013, per categorie

Figuur 4. Aantal weken dat meldingen in behandeling waren in 2013

HOOFDSTUK 3 BURGERPARTICIPATIE Burgerparticipatie is het samen optrekken van betrokkenen en de gemeente. Het is het proces waarbij gemeente, betrokken burger en eventueel externe deskundigen via een open houding naar elkaar en een vooraf besproken aanpak samen vorm en inhoud geven aan (delen van) plannen of beleid. Doel hiervan is om elkaars deskundigheid te benutten en het draagvlak voor te nemen beslissingen te verhogen. (Definitie: Handboek Burgerparticipatie VNG). Als burgerparticipatie goed wordt toegepast, versterkt dit het vertrouwen in de gemeente. Essentieel hiervoor is dat je van te voren goed afspreekt welke vorm van burgerparticipatie je toepast. Wil je informeren, de mening weten van een groep inwoners of verwacht je advies? Door dit goed vast te leggen aan het begin, voorkom je teleurstelling op een later moment. In november 2011 is de nota burgerparticipatie vastgesteld. Deze nota heeft ons in 2012 geholpen om burgerparticipatie goed vorm te geven. Zo wordt in ieder advies vooraf nagedacht of en zo ja in welke vorm participatie wordt toegepast.

3.1

Collegeprogramma 2010-2014

In 2010 is na de verkiezingen voor de leden van de raad door de collegepartijen een coalitieovereenkomst opgesteld. Deze overeenkomst is uitgewerkt in het ‘Collegeprogramma 20102014’. Hierin is als doel opgenomen: interactie met belanghebbenden. Dit wordt gerealiseerd door thematische bijeenkomsten te organiseren. Concreet is dit in de uitwerking voorlichtingsmiddelen uitgewerkt in paragraaf 4.1 interactieve beleidsvorming, luidend als volgt: ‘Interactieve beleidsvorming wil zeggen dat maatschappelijke organisaties, bedrijven, instellingen, belanghebbende en inwoners betrokken worden bij de vorming van beleid. De wijze waarop men wordt betrokken kan variëren van meepraten, mee ontwerpen en meebeslissen. Bij de startnotitie voor nieuw beleid wordt vooraf bepaald welke partijen en op welke wijze zij bij de ontwikkeling worden betrokken.’ In deze paragraaf wordt zichtbaar gemaakt op welke wijze inwoners en maatschappelijke organisaties bij het gemeentelijk beleid worden betrokken.

3.1.1

Structurele betrokkenheid inwoners en organisaties

Inwoners in Midden-Delfland zijn over het algemeen betrokken bij hun dorp en gemeente. Met de uitwerking van het dienstverleningsconcept wordt beoogd de laagdrempelige toegankelijkheid van de gemeente in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. De signaalbon is een instrument dat de betrokkenheid zichtbaar maakt; rapportage is opgenomen in paragraaf 2.4. Met inwoners wordt op verschillende wijzen structureel overleg gevoerd. Onderstaand is een opsomming van het structureel betrekken van inwoners en maatschappelijke organisaties: Buurtverenigingen en huurdersvereniging; overleg is vooral gericht op de openbare ruimte Coalitie Midden-Delfland Senioren (CMS); overleg is gericht op alle aspecten die voor ouderen van belang zijn Vrouwenadviescommissie (VAC); overleg richt zicht op advisering woningbouwplannen ten aanzien van inrichting van de woning Commissie Welstand & Erfgoed; overleg richt zich op besluitvorming over monumentenplannen Wmo-cliëntenraad; overleg met vertegenwoordigers vanuit diverse doelgroepen dat is gericht op alle aspecten van de Wet maatschappelijke ondersteuning OOGO; overleg met schoolbesturen dat primair is gericht op de huisvesting van het onderwijs. Ook andere onderwijsaspecten komen hierbij aan de orde Cliëntenraad Combiwerk; mensen die werkzaam zijn bij Combiwerk zijn georganiseerd in een cliëntenraad. Deze raad heeft minimaal eenmaal per jaar overleg met de bestuurders van de betrokken gemeenten Bedrijfscontactfunctionaris; structureel aanspreekpunt voor ondernemers binnen de gemeentelijke organisatie Stichting Groen Goud; overleg met ondernemers gericht op verbetering ondernemersklimaat ten gunste van de kerntaak voor het gebied Midden-Delfland Werkgroep evenementen; overleg diverse instanties met organisatoren van evenementen over de vergunningvoorschriften en evaluatie van het evenement in het voorgaande jaar Burgernet; via Burgernet van de politie betrekken van inwoners bij de veiligheid van hun eigen woon- en leefomgeving

3.1.2

Incidentele betrokkenheid inwoners en organisaties

Betrokkenheid van inwoners en organisaties is ook zichtbaar bij thema’s binnen de gemeente. In 2013 zijn inwoners bij de volgende incidentele gebeurtenissen betrokken: De inwoners van Midden-Delfland zijn rondom de jaarwisseling betrokken bij het toezicht houden op sommige speeltuintjes. De inwoners hebben met hun hulp de schade door vuurwerk op de kwetsbare locaties in de gemeente weten te voorkomen.

Vanaf begin januari tot begin december is een vijftal (raads)informatiebijeenkomsten gehouden over het centrumplan Den Hoorn. In oktober zijn inwoners opgeroepen om mee te denken over het centrumplan Den Hoorn. via verschillende korte onderzoeken (polls) is de burger gevraagd zijn mening te geven over specifieke onderwerpen die verband houden met het centrum van Den Hoorn. In maart en november waren er inloopavonden voor geïnteresseerden. Op deze avond konden vragen gesteld worden, ideeën gedeeld en in november konden ook de laatste tekeningen van de architect bekeken worden. OndernemersAward Cittaslow Midden-Delfland 2013 uitgereikt. Ook in 2013 heeft de gemeente aan het begin van het jaar de ondernemers in Midden-Delfland opgeroepen om deel te nemen aan de strijd om OndernemersAward Cittaslow Midden-Delfland. De Award is de jaarlijkse prijs voor ondernemers die door hun activiteiten inhoud geven aan Cittaslow en zo een inspiratiebron zijn voor andere ondernemers. De winnaar van 2013 is Diemel Groenvoorzieningen.Deze ondernemer ontving deAward is in februari tijdens de ondernemersmanifestatie ‘Duurzaam Winst Behalen’. Manifestatie ‘Duurzaam Winst Behalen’ voor ondernemers (24-01-2013). De door de gemeente in februari 2013 georganiseerde manifestatie ‘Duurzaam winst behalen’ voor ondernemers uit Midden-Delfland was een vervolg op de succesvolle manifestatie van het jaar ervoor. Tijdens de manifestatie die werd gehouden in het nieuwe gemeentehuis konden de ondernemers workshops volgen en een lezing bijwonen met het thema ‘Hoe verduurzaam ik mijn organisatie?’. Inwoners in gesprek met het college van B&W. Het college heeft in 2013 vier keer een bezoek gebracht aan de dorpen, waarbij de inwoners de gelegenheid geboden is om in gesprek te gaan met het college. Zij konden hun vragen kwijt en voor het college waren de bezoeken een goede gelegenheid om weer eens te horen wat er leeft bij de bewoners van Midden-Delfland. Extra openstelling puntensysteem Groenfonds. De gemeente heeft een oproep gedaan aan de burgers van Midden-Delfland om, als zij voldoen aan de voorwaarden, in te schrijven voor het puntensysteem van het Groenfonds. Het doel van het puntensysteem van het Groenfonds is om het open agrarisch cultuurlandschap in Midden-Delfland vitaal te houden én de relatie tussen stad en platteland te verbeteren. Aan de hand van het puntensysteem vindt beloning plaats voor het behoud en onderhoud van natuur en landschapselementen, cultuurhistorische gebouwen en voor het openstellen van agrarische bedrijven voor burgers. Help Midden-Delfland veilig houden. De gemeente wil samen met de politie en de brandweer de communicatie over de veiligheid verbeteren en is in februari een (online)onderzoek gestart. De gemeente heeft inwoners die een mening hebben over de veiligheid in hun woon- en leefomgeving in de gelegenheid gesteld om mee te doen aan een enquête, waarin zij hun mening kenbaar konden maken. In maart is een (raads)informatiebijeenkomst georganiseerd, waarin van gedachten is gewisseld over het plan van aanpak voor het project Grondinstrument. Het projectonderdeel Grondinstrument is als onderdeel van het kwaliteitsproject 'Groen ondernemen, een nieuwe landbouw' één van de kwaliteitsprojecten van het IODS-programma. Dit kwaliteitsproject heeft als doel de agrarische sector als drager van het open veenweidegebied een impuls te geven om haar rol als producent en beheerder in dit gebied zeker te stellen. Doelstelling van het project is het behoud en versterken van het landschap van Midden-Delfland. De grondgebonden landbouw speelt daarbij een essentiële rol, omdat de veehouderij de houder is van het kerngebied van het landschap van Midden-Delfland. Om deze agrarische sector vitaal te houden is de beschikbaarheid van grond van cruciaal belang. Cursus ‘Wat doe je in nood’. De gemeente heeft in maart in samenwerking met de Veiligheidsregio Haaglanden deze gratis cursus georganiseerd voor geïnteresseerde inwoners. In een paar uur konden de cursisten zich de basishandelingen EHBO van het Rode Kruis eigen maken. Daarnaast werden door de brandweer en politie nuttige tips gegeven over brandveiligheid in en om het huis en het voorkomen van een inbraak. Na afloop kregen de cursisten een risicowijzer mee naar huis. Probleemgebiedenvergoeding voor agrariërs. De gemeente heeft ook voor 2013 de regeling Probleemgebiedenvergoeding opengesteld. Deze regeling wordt betaald met subsidie vanuit Europa, het Recreatieschap Midden-Delfland en de gemeente Midden-Delfland. Agrariërs kunnen hierop een beroep doen als beheerders van het Midden-Delflandgebied. Zij houden daarbij rekening met de waardevolle kenmerken van het landschap. Voor hun bedrijfsvoering brengt dit beperkingen met zich mee. Evenals in 2012 konden zij hiervoor een vergoeding aanvragen. Buurtpreventie en belcirkels Midden-Delfland. In april was er een eerste bijeenkomst buurtpreventie en belcirkels Midden-Delfland. De gemeente, politie en vertegenwoordigers van de buurpreventie waren hierbij aanwezig. In deze bijeenkomst kreeg iedereen de kans om informatie op te doen, uit te wisselen en vragen te stellen. Buurtpreventie en belcirkels zijn burgerinitiatieven ter voorkoming van incidenten. De politie en gemeente ondersteunen en faciliteren deze initiatieven.

In april is een extra (raads)informatiebijeenkomst georganiseerd over het uitvoeringsprogramma Hof van Delfland. Hof van Delfland is geen zelfstandige uitvoeringsorganisatie met een eigen uitvoeringsbudget. Het is eensamenwerkingsplatform waarin gemeenschappelijke ambities worden vertaald in gemeenschappelijke prioriteiten en de projecten en activiteiten op elkaar worden afgestemd. Gemeenten, hoogheemraadschap, provincie, stadsregio's voeren eigen projecten uit: de Hof van Delfland Raad heeft als uitgangspunt dat er door samen te werken meer bereikt kan worden. De kracht van de samenwerking krijgt haar basis met het uitvoeringsprogramma. In het uitvoeringsprogramma laat de Hof van Delfland Raad zien hoe men kijkt naar het grote geheel en de samenhang van concrete projecten en activiteiten daarin. Ook wordt er in aangegeven hoe gestimuleerd kan worden om projecten en activiteiten daadwerkelijk van de grond te krijgen of te versnellen. Het doel is om het gebied aantrekkelijker maken voor twee miljoen inwoners van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Inloopavond over de plannen voor Look-West fase 6B. In april waren de onderhandelingen met de ontwikkelaar al zover gevorderd, dat hij zijn plannen kon presenteren voor de woningbouw op het stuk grond bij de entree van de wijk Look-West, in de hoek van de Woudseweg, de Achterdijkshoorn en de Keizerin. Daartoe is een inloopavond georganiseerd in de Hoornbloem. Geïnteresseerde burgers konden op deze avond hun vragen stellen aan de medewerkers van de ontwikkelaar en de gemeente. Inloopavond over bestemmingsplan Harnaschpolder Noord. Geïnteresseerde inwoners konden op de vierde maandag(avond) in april binnenlopen in de Hoornbloem waar medewerkers van de gemeente en van het bedrijvenschap Harnaschpolder aanwezig waren om vragen over het ontwerp bestemmingsplan Harnaschpolder te beantwoorden. (Raads)informatiebijeenkomst over erfpacht. Nadat het college in principe had besloten om de mogelijkheid van uitgifte van gronden in erfpacht in te voeren als instrument om de lokale woningmarkt te stimuleren en de gronduitgiften te bevorderen, is tijdens de (raads)informatiebijeenkomst begin mei in een presentatie uiteengezet wat erfpacht inhoudt, wat de voordelen en de risico’s zijn. Met inachtneming van de reacties is daarna de uitwerking van het instrument (met name de vaststelling van de erfpachtvoorwaarden) en de invoering ter hand genomen. (Raads)informatiebijeenkomst over openbare veiligheid. In deze bijeenkomst op de derde dinsdag in mei is de stand van zaken van de veiligheid in Midden-Delfland besproken. De cijfers over 2012 en de ervaringen die de burgers hebben met de communicatie over het thema veiligheid en openbare orde zijn gepresenteerd. Er is op deze informatieavond specifiek aandacht besteed aan de manier waarop de burgers bij het veilig houden van de eigen leef- en woonomgeving betrokken kunnen worden. Informatieavond over de Metropoolregio. Via de Stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden hebben de gemeenten Rotterdam en Den Haag het initiatief genomen om te komen tot de vorming van een metropoolregio. De 24 gemeenten binnen de regio is gevraagd om voor 1 augustus 2013 te reageren op de ontwerpvoorstellen voor een gemeenschappelijke regeling. Doel van de informatieavond in mei was om belangstellenden te informeren en te raadplegen, zodat hun reacties nog op tijd betrokken konden worden bij de definitieve gemeentelijke reactie. Open Riooldag. De gemeente, Het Hoogheemraadschap van Delfland en Rijkswaterstaat zijn een publiekscampagne “Niet in het riool” gestart met de bedoeling om de mensen te motiveren om het riool goed te gebruiken. Belangstellenden kregen op de 2e zaterdag van juni de kans om het interessante proces van de rioolwaterzuivering van dichtbij te bekijken. Op verschillende locaties werden rondleidingen gehouden en activiteiten ontplooid. Informatieavond ontwikkeling Cloosterhof. Op deze informatieavond in de eerste week van juli is het bouwplan locatie Agnes Croesinklaan 24 te Schipluiden door de ontwikkelaar Weboma gepresenteerd. alle omwonenden en belangstellenden konden op de informatieavond hun vragen en opmerkingen kwijt aan de aanwezige medewerkers van de gemeente en de ontwikkelaar. Interactieve bijeenkomst voor startende ondernemers.De centrale vraag van deze themabijeenkomst ‘Welkom in Midden-Delfland’ was wat de gemeente Midden-Delfland en de Kamer van Koophandel Den Haag voor de startende ondernemer zouden kunnen betekenen. Door de crisis hadden starters het de afgelopen 5 jaar moeilijker dan ooit bij het opzetten van hun onderneming.Tijdens deze bijeenkomst in de eerste week van juli zijn de Kamer van Koophandel, ondernemersverenigingen en streekorganisaties, samen met de startende ondernemers die zich voor deze bijeenkomst hadden aangemeld, op zoek gegaan naar het oplossen van problemen bij de opstart van een onderneming. Informatiespreekuur CPO. Belangstellenden voor bouwen in Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) waarvoor in de Commandeurspolder III in Maasland de gelegenheid wordt geboden, konden gebruik maken van dit informatiespreekuur om zich uitgebreid te laten

voorlichten over de mogelijkheden. Samen met toekomstige buren kan in zo’n CPO een eigen woning ontwikkeld en gerealiseerd worden. Kindermonumentendag 2013. Ook in 2013 is veel energie en tijd besteed aan de Kindermonumentendag. Met de jaarlijkse Kindermonumentendag wordt met elkaar geïnvesteerd in de overdracht van cultuureducatie naar de jeugd. Ruim 330 scholieren namen in september deel aan de zesde Midden-Delflandse Kindermonumentendag. Aan de hand van het thema Macht & Pracht maakten de kinderen een historische wandeling door Schipluiden. In de dagen daarna hebben de kinderen vanuit school hun ervaringen uitgewerkt in een opstel of een creatieve bijdrage. Onder leiding van de Bibliotheek Midden-Delfland zijn twee weken later door een jury per dorp twee prijswinnaars aangewezen. In de raadzaal van het gemeentehuis kregen de kinderen hun prijzen uitgereikt. Open Monumentendag 2013. Het thema van Open Monumentendag was dit jaar Macht & Pracht. Naast vele opengestelde monumenten zijn door ondernemers, organisatie en de gemeente uiteenlopende activiteiten georganiseerd, zoals historische maaltijden, kinderspelen en exposities. Oproep leden Werkgroep Centrum Den Hoorn. Enthousiaste inwoners en winkeliers uit Den Hoorn zijn opgeroepen om zich aan te melden voor deze werkgroep. Het is de bedoeling dat de werkgroep gezamenlijk de plannen voor de nieuwe supermarktlocatie in Den Hoorn bestudeert en adviezen geeft aan de gemeente en/ of ontwikkelaar om het plan nog beter in te passen in het centrum van Den Hoorn. Gratis Training Omgaan met geld. In september 2013 is de gemeente Midden-Delfland gestart met het bieden van een training ‘Omgaan met geld’. Deze training bleek een groot succes te zijn. De gemeente heeft daarom haar inwoners opnieuw de mogelijkheid geboden om in 2013 gratis een training te volgen die zich richt op het verantwoord omgaan met geld. Deze tweede trainingsronde is gehouden in oktober/november. De training is bedoeld voor mensen met een hoog of een laag inkomen, voor gezinnen met of zonder kinderen, alleenstaanden of alleenstaande ouders, voor jongeren of studenten.. Voor iedereen die meer wil weten over wat je kunt doen om rond te komen met je inkomen. Tijdens de training leerden de deelnemers alles over geldzaken, zoals budgetteren, een het ordenen van een administratie. Lezen voor iedereen in Midden-Delfland. Alle mensen in Midden-Delfland met een bijstandsuitkering hebben in september een brief ontvangen waarin zij werden uitgenodigd om voor 1 december 2013 bij de bibliotheek een abonnement op te komen halen. Gemeente Midden-Delfland en Bibliotheek Maassluis Midden-Delfland vinden het belangrijk dat inwoners de mogelijkheid krijgen om zich te ontspannen en te ontwikkelen, ook als zij hier zelf weinig financiële middelen voor hebben. Dit initiatief is ook ontplooid, om mensen te stimuleren om veel te lezen: het wordt belangrijk gevonden dat mensen goed kunnen lezen om actief deel te kunnen nemen aan onze samenleving.

3.1.3

Inspraakrecht raad- en commissievergaderingen

Bij zowel de raads- als de commissievergadering bestaat de mogelijkheid tot inspreken. Bij de commissievergaderingen kan dit bij punten tijdens het agendapunt. Tevens kan bij de commissievergadering voorafgaand aan de vergadering worden ingesproken over onderwerpen die niet op de agenda staan. Bij raadsvergaderingen kan alleen worden ingesproken over onderwerpen die op de agenda staan vermeld. Er kan niet worden ingesproken op de agendapunten notulen, lijst van ingekomen stukken, vragenuur, benoemingen e.d. Daarnaast kan ook niet worden ingesproken over onderwerpen waarop een klacht kan worden ingediend of bezwaar en beroep mogelijk is. Onderstaand een overzicht per commissie- of raadsvergadering over de onderwerpen waarbij van het spreekrecht gebruik is gemaakt: Inspreekmogelijkheid bij vergaderingen in 2013 Commissie 15-01: Geen gebruik van gemaakt 22-01: Bestemmingsplan Keenenburg V Dhr Querfurth (inwoner) Brief CPO Schipluiden Mevr Van der Voort (inwoner) 12-02 Bestemmingsplan ’t Woudt Dhr Verhoeff (Voorzitter Kerkrentmeesters kerk ’t Woudt)) Mevr Woudstra (inwoner)

19-03: geen gebruik van gemaakt 09-04: Algemene Inspreekmogelijkheid dhr Van Velzen (gez. Ondernemersverenigingen M-D) over BP Buitengebied GRAS Bestemmingsplan Glastuinbouwgebieden dhr Van der Knaap (KP Holland) Dhr Wisse (Lans Westland) Dhr De Maa (inwoner) Mevr Damen (eigenaar agrarisch bedrijf) Dhr Ammerlaan (inwoner) 14-05: Verordening “Starterslening gemeente M-D” Dhr Bijl (Vorm Ontwikkeling) 15-05: geen gebruik van gemaakt 04-06: Bestemmingsplan Harnaschpolder-noord Dhr G.F. Prinsen (inwoner) Mevr. S.A Koppert (inwoner) Mevr A. van Marrewijk (inwoner) Mevr L. van Rijn (inwoner) Dhr G.B. Arkesteijn (inwoner) Bestemmingsplan Buitengebied GRAS Dhr R. Boekestijn (inwoner) Dhr J. vd Knaap (LTO Noord / Glaskracht) Mevr Zwinkels (advocaat namens BM Roses bv, Verboon Maasland en P. Vellekoop) Dhr C.S. Noordam (namens bewoners/eigenaren Molenlaan) Dhr P. vd Ende (zaakwaarnemer namens A.Langelaan, T. van Winden, A. Ammerlaan, N. van Vliet, L. Groen en W. Ditewig) Dhr Plug (advocaat namens dhr R.A.M. van der Velden en V.T.M. Wubben) Dhr Wubben (inwoner) Dhr P Koornneef (inwoner) 11-06: Algemene Inspreekmogelijkheid Dhr N. Pellikaan (inwoner) over agenda Bestemmingsplan Den Hoorn Dhr Eijgenraam (inwoner) Dhr Abbinga (Directeur Wonen M-D) Nieuwbouw accommodaties Maasland Dhr P. ’t Hart (Voorzitter Euterpe) Dhr M. van Eijmeren (Voorzitter MIJV) Passend Onderwijs Dhr Van Mourik (directies basisscholen M-D) 18-06: Voorstel vorming Metropoolregio Rotterdam – Den Haag Dhr N Pellikaan (inwoner) Voorjaarsnota 2013 Dhr E.R. van Dijk (Voorzitter St. Exploitatie Sportcomplex Den Hoorn ) Voorstel ontheffing ingezetenschap wethouder H.H.V. Horlings Dhr N. Pellikaan (inwoner) 10-09: Algemene Inspreekmogelijkheid Mevr Van den Berg (inwoner) over bouwplan Prot. kerk Voorstel wijziging bestemmingsplan Dhr Ammerlaan (inwoner)

Brief college over keuze ontwikkelaar Centrum Den Hoorn Mevr Arkesteijn (gez. Ondernemersverenigingen Schipluiden, Maasland en Den Hoorn) Dhr M.H.G. Hagen (inwoner /VNO-NCW) 17-09: geen gebruik van gemaakt 08-10: Vvgb Project Balkengat dhr Van der Ende (inwoner) Hooipolderweg Mevr Voorwater (Inwoner) Dhr Van Vliet (inwoner) Wijziging GR Bedrijvenschap Harnaschpolder Dhr Van Marrewijk (inwoner) 26-11: Algemene Inspreekmogelijkheid Dhr Noordam (inwoner en Vogelwacht Delft), Koppen (ondernemer), Janszen (ondernemer), De Bruijn (Vrienden van de Zwethzone) en Van Adrichem (eigenaar boerderij) over project Zwethzone Voorstel verklaring van geen bedenkingen Gezondheidscentrum Den Hoorn Dhr van Leeuwen (PLUS supermarkt) Voorstel verklaring van geen bedenkingen uitbreiding tenniscomplex TVM Dhr P. van Vliet (inwoner) namens omwonenden Dhr K. van Woerden (Voorzitter TVM) GR Bedrijvenschap Harnaschpolder Mevr Sonneveld, mevr Van Paassen en dhr Fransen (inwoners) 03-12: geen gebruik van gemaakt 10-12: geen gebruik van gemaakt Gemeenteraad 29-01: geen gebruik van gemaakt 26-02: geen gebruik van gemaakt 26-03: geen gebruik van gemaakt 23-04: geen gebruik van gemaakt 28-05: Bestemmingsplan Glastuinbouwgebieden Dhr H. v.d. Knaap (KP Holland) Dhr Ammerlaan (Ammerlaan Orchideeën) Dhr Wisse (Lans Westland) 25-06 Bestemmingsplan Harnaschpolder Noord Mevr. L. van Rijn (inwoner) Bestemmingsplan Buitengebied GRAS Mevr M. Olsthoorn (Olsthoorn Stables) Dhr Jansen (inwoner) Dhr R. Plug (raadsheer dhr Wubben) Dhr Wubbe (particulier) Dhr Berg (afd Delflands Groen) Bestemmingsplan Nieuwbouw accommodaties Maasland Dhr Rene Boekestijn (inwoner) Dhr M. van Eijmeren (Voorzitter MIJV) Dhr P. ’t Hart (Voorzitter Euterpe) Concept reactie op provinciale nota Wervelender Dhr K. van Geest (Plantenkwekerij Van Geest)

24-09: Verzoek wijziging bestemmingsplan Mevr Ammerlaan (inwoner) Centrumplan Den Hoorn Dhr Keesmaat (inwoner) 22-10: Hooipolderweg Dhr Holierhoek (inwoner) 05-11: Begroting 2014 Mevr. Van Roon (inwoner) Dhr Mooi (namens directies scholen primair onderwijs) Heffingsverordeningen Mevr Van Dijk (Inwoner) 17-12: Vvgb uitbreiding TVM mevr L.A. Snoeck (inwoner) Dhr K van Woerden (voorzitter TVM) GR Bedrijvenschap Harnaschpolder Dhr T Franssen (inwoner) Centrumplan Den Hoorn Dhr S. Kleijweg (Vz ondernemersvereniging M-D) Dhr mr M. Plug (namens Winkeliersvereniging Den Hoorn) Dhr mr V. Leijh (namens Plus/Van Leeuwen) Vvgb uitbreiding Gezondheidscentrum Den Hoorn Dhr R. van Leeuwen (eigenaar supermarkt) 23-12: GR Bedrijvenschap Harnaschpolder Dhr T Franssen (inwoner)