jaarplan 2014
Samenhangende (eerstelijns)zorg dichtbij burgers in Friesland
Inhoud 1.
Inleiding...................................................................................................... 3
2.
Ontwikkelingen landelijk ................................................................................ 4
3.
Ontwikkelingen in Friesland .......................................................................... 8 3.1.
Patiënten/burgers aan het woord ............................................................. 8
3.2.
Eerstelijnszorg ....................................................................................... 8
3.3.
Transities bij gemeenten ........................................................................10
3.4.
Geboortezorg en jeugdzorg ....................................................................10
3.5.
Basis GGZ ............................................................................................11
3.6.
Ouderenzorg .........................................................................................12
3.7.
Friesland Voorop (FV) ............................................................................12
3.8.
Programma Sociaal en medische 1e lijn ....................................................13
3.9.
Samenwerking op het gebied van zorg, gezondheid en bewegen………………….13
3.10.
Arbeidsmarktproblematiek ...................................................................14
4.
Missie, visie en strategie ..............................................................................15
5.
Jaarplan 2014 .............................................................................................17
6.
7.
5.1.
Samenhangende (eerstelijns)zorg in de buurt ...........................................17
5.2.
Samenwerken rond doelgroepen/populaties ..............................................18
5.3.
Regionaal kenniscentrum eerstelijnszorg ..................................................19
5.4.
Facilitaire ondersteuning van netwerken ...................................................22
Resultaten voor klanten ...............................................................................24 6.1.
Zorgaanbieders .....................................................................................24
6.2.
Stakeholders ........................................................................................24
Interne bedrijfsvoering.................................................................................25
2
1. Inleiding De ontwikkelingen in de zorg lijken in een stroomversnelling te zitten, ook in de eerstelijnszorg. De vragen die vanuit het veld aan ROS Friesland worden gesteld zijn veelzijdig en variëren van relatief kleinschalige samenwerkings- en praktijkontwikkelingsvragen tot grotere vraagstukken van netwerkontwikkeling op thema‟s als kwetsbare ouderen, geboortezorg, basis GGZ, jeugdzorg, preventie/leefstijl en het bijdragen aan lokale en regionale zorgagenda‟s. Er is een beweging gaande van substitutie van zorg van ziekenhuiszorg naar de eerstelijnszorg en naar meer ontzorgen en zelfmanagement. Daarnaast wordt vanuit innovaties in de zorg een inrichting van zorg mogelijk die beter aansluit op de wensen van burgers. In dit hele proces wordt veel belang gehecht aan de doorontwikkeling van de eerstelijnszorg. De uitdaging voor de eerstelijnszorg is om op regionaal en lokaal niveau een goede gesprekspartner te worden voor gemeente, zorgverzekeraar, en andere partners in cure, care en welzijn. Maar ook om innovatieve werkwijzen te omarmen, en de nabijheid van patiënten en de kleinschaligheid als kracht te koesteren. Onze inspanning (advies, begeleiding, kennis en inspiratie) is erop gericht dat mensen ook in de toekomst kunnen rekenen op kwalitatief goede en afgestemde (eerstelijns)zorg in de buurt, ondanks schaarser wordende middelen en toenemende zorgvraag.
Voor u ligt het jaarplan 2014 van ROS Friesland. Na een korte schets van de ontwikkelingen die van belang zijn voor de eerstelijnszorg landelijk en in Friesland, worden de herijkte missie en visie en de plannen van ROS Friesland voor 2014 beschreven. Dit plan is tot stand gekomen met inbreng van de medewerkers, vertegenwoordiging van beroepsgroepen, de RvT, en de RvA van ROS Friesland. En is ook gebaseerd op gesprekken met een grote groep belanghebbenden.
Anneke Venema directeur/bestuurder a.i. oktober 2013
3
2. Ontwikkelingen landelijk Onderstaande bewegingen en ontwikkelingen raken de eerstelijnszorg: We leven langer (met chronische aandoeningen) en daarmee gerelateerde toename in de zorgvraag. (Toekomst verkenning Volksgezondheid, RIVM) Veranderende zorgvraag door veranderde verwachtingspatronen en de toegenomen technische mogelijkheden. De betaalbaarheid van de zorg. De gezondheidszorg heeft de afgelopen decennia veel gezondheidswinst opgeleverd (de helft van de toegenomen levensverwachting sinds de jaren 50 wordt toegeschreven aan de zorg). De betaalbaarheid van de zorg en met name de druk op de collectieve lasten staat momenteel echter zeer ter discussie. Wel blijkt recent dat er in 2012 een trendbreuk in de stijgende kosten heeft plaats gevonden, die zich ook in 2013 doorzet. In de brief die de minister in juni 2013 aan de tweede kamer1 heeft gestuurd beschrijft zij het principe akkoord waarbij de toegestane groei voor de komende jaren verder teruggebracht wordt naar 1,5% (2014) en 1% (2015-2017). Alleen huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg mogen meer groeien, 1% (2014) en 1,5% (2015-2017) ten bate van aantoonbare substitutie.2 De financiële crisis. Binnen de eerstelijnszorg is dit voelbaar doordat meer mensen verwijzing, diagnostiek en behandeling uitstellen vanwege de daarmee gemoeide kosten (eigen risico/niet aanvullend verzekerd zijn). In algemene termen kan gezegd worden dat de huisarts grote drukte ervaart en dat paramedische beroepsgroepen met enige vraaguitval kampen. De drie transities op gemeenteniveau (Jeugdzorg naar de gemeente, begeleiding en mogelijk ook verzorging van AWBZ naar WMO en de participatiewet) die gaande zijn en de komende jaren hun beslag moeten hebben, raken ook de eerstelijns zorg. Veel wordt verwacht van de inrichting van sociale wijkteams. Zij moeten zorgen voor een beter op elkaar afgestemde dienstverlening aan burgers die het alleen niet redden. De komende jaren zullen de teams in de wijken verder ontwikkeld moeten worden. Er zal een kanteling in denken en handelen plaats moeten vinden. Vanuit de teams zal de burgerkracht versterkt moeten worden en de relatie met de huisartsen als 'partner in de eerste lijn' verstevigd moeten worden. Samenwerking met o.a. zorgverzekeraars, zorgaanbieders, cliëntvertegenwoordigers is daarbij noodzakelijk.3 Daarnaast zal de overheveling van de jeugdzorg naar de gemeente consequenties hebben voor huisartsen en vrijgevestigden in de GGZ, die met kinderen/jeugd tot 18 jaar werken. Ook zal het langer thuis laten wonen van mensen met zwaardere problematiek een groter beroep doen op de (samenwerkende) eerstelijnszorg. Wij zien in Friesland dat de samenwerking tussen de gemeenten (VFG), De Friesland Zorgverzekeraar en zorgaanbieders vorm krijgt in het project :”Samenwerking medische en sociale 1e lijn”. Stelselwijziging GGZ. De huisartsenzorg krijgt meer taken in de behandeling van GGZ klachten en de preventie van psychische problemen. Mede dankzij de structurele 1
http://www.lvg.org/wp-content/uploads/2013-07-16-Aanbiedingsbriefje-onderhandelingsresultaten.pdf http://www.lvg.org/wp-content/uploads/Onderhandelaarsresultaat-eerste-lijn-2014-2017.pdf 3 http://www.vng.nl/files/vng/publicaties/2013/20130805-sociale-wijkteams-in-ontwikkeling.pdf 2
4
verankering van de POH-GGZ en de mogelijkheid van het inroepen van een consult gaan huisartsen een centrale rol spelen bij het behandelen van psychische klachten. De eerstelijns psychologische zorg wordt onderdeel van in 2014 in te voeren “Generalistische Basis GGZ”. Zij gaan lichtere patiëntgroepen uit de huidige gespecialiseerde (2e lijns) GGZ behandelen. De gespecialiseerde GGZ gaat zich dan kenmerken door een hoge mate van complexiteit van behandeling waarbij een zwaar beroep op specialistische kennis gedaan zal worden. Doel van de stelselwijziging is goede samenhangende zorg waarin mensen met een psychische aandoening snel en effectief worden behandeld, op de juiste plek. Integrale geboortezorg. Vanuit verschillende zorgverzekeraars wordt ingezet op sterkere ketenvorming in de geboortezorg en wil men op termijn geboortezorg integraal in gaan kopen. Voor de eerstelijnsverloskundige zorg is goede aansluiting, zeggenschap en voorkomen van teveel medicalisering in dit kader van groot belang. Digitalisering in de maatschappij. De burger is online, zorgprocessen worden steeds meer digitaal ondersteund (e-health, Telemedicine, patiëntenplatforms, domotica) en mensen zullen in toenemende mate online bediend gaan of willen worden. Het aantal zorgaanbieders in de eerste lijn dat online afspraken maakt, emailconsult geeft en patiënten online toegang geeft tot hun eigen EPD is nog zeer beperkt. Patiënt als partner en eigen regisseur. In toenemende mate komt de patiënt in de positie van partner en eigen regisseur. In vele gevallen is dit een natuurlijk proces, omdat mensen steeds meer kennis hebben over hun lichaam en gezondheid. Aan de andere kant zal niet elke patiënt kunnen voldoen aan de toenemende vraag (en eis) van de maatschappij om zelfmanagement en zelfredzaamheid. Zorgaanbieders zullen hier goede keuzes in moeten maken qua voorgesteld beleid en behandeling. Dit vraagt ook om een andere attitude van zorgaanbieders. Voorkomen van zorg/preventie/gezonde leefstijl. Vergeleken met 5 jaar terug is er in de eerste lijn een groeiend besef dat preventie van ziekte ook een zaak is van de eerste lijn. Veel van de (chronische) ziekten waar mensen aan lijden, hebben naast persoonlijke en omgevingsfactoren, ook een belangrijke leefstijlcomponent (“Preventie van chronische ziekten in risicogroepen”, RIVM4). Kennis van deze factoren op lokaal niveau zijn in toenemende mate aan de orde. Naast de persoon zelf, zijn er verschillende partijen die meehelpen in het bevorderen van een goede leefstijl (eerstelijnszorg professionals, overheid, gemeente, GGD, sportservice organisaties, zorgverzekeraar, werkgevers). Uitdaging hierbij is betrouwbare kennis te bundelen en de uitwerking van de verschillende acties te versterken door gezamenlijk op te trekken naar de burger en naar professionals. Patiëntveiligheid. In de media verschijnen met grote regelmaat voorbeelden incidenten en calamiteiten in de zorg. Als zwaardere zorg steeds meer verschoven wordt van de tweede lijn naar de eerste lijn en als in toenemende mate mensen met
4
http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/260221004.pdf 5
zwaardere aandoeningen niet meer intramuraal verpleegd worden, zal men in toenemende mate alert moeten zijn op onveilige situaties in de eerste lijn. Kwaliteit. Veel professionals in de eerstelijnszorg leveren goede kwaliteit van zorg en zien het zichtbaar maken van de eigen kwaliteit, in toenemende mate als onderdeel van goed vakmanschap. Ondanks de intrinsieke motivatie om kwaliteit te leveren, zien veel (kleine) praktijken certificerings- en accrediteringstrajecten als arbeidsintensief en kostbaar en door de administratieve focus ook niet altijd als het meest logische antwoord om de kwaliteit te verbeteren. Die ziet men vooral in de interactie met de patiënt. Het meten en zichtbaar maken van de uitkomsten en de toegevoegde waarde die men levert blijft een uitdaging. De tussentijd/transitietijd. Verschillende adviseurs, onderzoekers, trendsetters/watchers5 duiden de huidige tijd aan als “transitietijd” of “tussentijd” waarin oude werkwijzen (o.a. op basis van macht en hiërarchie) en waarden ter discussie staan, niet meer werken en nieuwe zich aandienen. Waarden vanuit het Rijnlands denken zoals vakmanschap, verbinding en vertrouwen spreken zorgprofessionals meer aan dan een veelheid van indicatoren, waarvan men de toegevoegde waarde voor het primaire proces vaak niet ziet of ervaart. Experimenten met regelarme zones en inrichting van zorg à la Buurtzorg (de klantvraag is leidend en niet perse de indicatiestelling of de organisatie) zijn ontwikkelingen die invulling geven aan nieuw denken en doen. De vraag naar de menselijke maat. In verschillende sectoren heeft schaalvergroting niet of maar deels de voordelen (o.a. schaalvoordelen, doorzettingsmacht) opgeleverd die men had bedacht. De uitdaging voor de eerstelijnszorg is om de aanspreekbaarheid als samenwerkings-/contractpartner te vergroten en ook de menselijke maat en lokale verankering te behouden. In de lokale samenwerking tussen huisartsvoorziening, wijkverpleegkundige, en paramedici in goede afstemming met het sociale wijkteam blijft de menselijke maat behouden en kan een groot deel van de zorg worden opgevangen. Arbeidsmarktproblematie k Ondanks de crisis en de oplopende werkloosheid is er voor het komend decennium een tekort aan zorgpersoneel te verwachten. De hoop is gevestigd op nieuwe technologische ontwikkelingen en innovatie, het bevorderen van zelfmanagement en het ontwikkelen van nieuwe beroepen in de zorg. Experimenten met populatiebekostiging waarbij er wordt gestuurd op gezondheids-, welzijn- en participatie uitkomsten van zorg, in plaats van (alleen) op handelingen, verrichtingen en indicaties. Het begrip populatiegerichte bekostiging kent verschillende definities en wordt nog op verschillende manieren ingevuld. Als deze beweging doorzet zal er in de komende jaren een nieuw zorglandschap met een aantal grote partijen ontstaan (praktijken kunnen dan als onderaannemer fungeren)
5
Jaap Peters, (tussentijd en Rijnlandsmodel), Jan Rotmans, Adje Bakas , denkwijzen vanuit Spiral Dynamics , O. Scharmer MTI
6
die regionaal meer zeggenschap zullen hebben. Friesland Voorop is een van de regio‟s die door VWS is aangewezen als proeftuin6. VWS begroting 2014. De ingezette lijn om de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden wordt voortgezet. VWS blijft inzetten op efficiency en het slimmer organiseren van de zorg en tegengaan van verspilling en fraude in de zorg. Het kabinet bezuinigt in de zorg volgend jaar bijna 1,5 miljard euro door: Volumegroeiafspraken in het zorgakkoord Verlagen van zorgtoeslag Beperking van uitgaven aan geneesmiddelen Verder: Wordt er in 2014 nog niet bezuinigd op de huishoudelijke hulp Gaat de premie voor de zorgverzekering omlaag. Wordt het verplichte eigen risico in de zorg niet inkomensafhankelijk en 360 euro per jaar. Worden de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), de Compensatieregeling Eigen Risico (CER) en de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten en de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) vervangen. Gemeenten krijgen structureel 706 miljoen euro om maatwerk te kunnen bieden aan chronisch zieken en gehandicapten die thuis wonen. Komen er striktere normen om in aanmerking te komen voor een persoonsgebonden budget (pgb) waarmee chronisch zieken en gehandicapten zelf hun zorg kunnen regelen. Nieuwe aanvragers die minder dan 10 uur zorg nodig hebben, krijgen geen pgb, maar voor de 40.000 mensen die nu al een pgb hebben, verandert er niets Draagt het kabinet in de periode 2013-2016 ruim 32 miljoen euro bij aan het Deltaplan Dementie. Al deze ontwikkelingen vragen van zorgaanbieders dat zij: weten wat de ontwikkeling van de zorgvraag in de eigen regio/wijk/gemeente is en omringend zorgaanbod kennen en daarmee afstemmen; omgaan met veranderingen en alles wat op hen af komt, en visie vormen en leiderschap ontwikkelen t.a.v. hun eigen , maar ook gezamenlijke koers; zelfmanagement bij de patiënt stimuleren (meer als coach); vormgeven aan substitutie van zorg op praktijkniveau (wat komt uit de tweede lijn en wat kan opgelost worden in het sociale domain?). aanspreekpunt zijn voor ziekenhuis, verzekeraar, gemeente (als collectief). inzichtelijk maken wat de zorg oplevert (kwaliteit en veiligheid), waarbij de focus toenemende zal zijn op indicatoren die gaan over de uitkomsten van zorg (ontwikkelen Business Case). blijvend aandacht hebben voor preventie/ leefstijl.
6
http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-en-publicaties/publicaties/2013/04/23/beschrijvingproeftuinen-en-pilots
7
3. Ontwikkelingen in Friesland 3.1.
Patiënten/burgers aan het woord
Zorgbelang Fryslân heeft ten behoeve van het programma Friesland Voorop vanuit 4 invalshoeken (preventie, toegankelijkheid, kwaliteit en doelmatigheid vanuit patiëntperspectief) gekeken naar de zorgbehoefte van patiënten”: “Wat willen mensen in het algemeen? Mensen willen gezond leven. En als er wat aan de hand is, willen ze zorg. Mensen denken niet in zuilen, soorten gezondheidszorg en aparte disciplines; zij zijn één persoon met verschillende zorgvragen. Vanuit die gedachte wil een mens in de zorg benaderd en behandeld worden. En dit uitgangspunt bepaalt hoe een mens kijkt naar de zorg en de toekomst van de zorg. In de huidige manier van organiseren ondervinden mensen nadelen van de versnippering in de organisatie en financiering in de zorg. Daarom is het van groot belang om transparantie over de totale kwaliteit van zorg te kunnen bieden, over de grenzen van zorgfuncties heen. Branchespecifieke verantwoording levert zo input voor integrale zorg”. 7 ROS Friesland stemt af met Zorgbelang Fryslân en neemt het patiëntperspectief mee in advies en begeleidingsvragen 8.
3.2.
Eerstelijnszorg
De ontwikkeling van geformaliseerde multidisciplinaire samenwerking in de eerstelijnszorg heeft nog geen hoge vlucht genomen (het aantal GZC met GEZ modules is nog beperkt) in Friesland. Er is eerder een beweging van meer monodisciplinaire samenwerking op gang gekomen, met name zorggroepvorming op regionaal niveau. De huisartsen zijn in deze doorontwikkeling het verst. Het veld in Friesland overziend, kunnen we concluderen dat de eerstelijnszorg een palet van organisaties is. Variërend van kleine (duo/solo) en grote monodisciplinaire praktijken, tot monddisciplinair aangestuurde zorggroepen en een paar gezondheidscentra en virtueel samenwerkingsverbanden (zie figuur 1). Zorggroepen zijn vaak georganiseerd rond een inhoudelijk zorgprogramma (b.v. diabetes, COPD) en voor het merendeel aangestuurd door huisartsen die contracteren met (multidisciplinaire) onderaannemers. Een geformaliseerd gezondheidscentrum (met GEZ module) is multidisciplinair en heeft meer lokale verbinding en al meer verbinding met gemeenten op het terrein van public health. Naast deze vormen zien we in toenemende mate een ontwikkeling van regionale en lokale netwerken en allianties rond bepaalde doelgroepen/thema‟s (o.a. kwetsbare ouderen, dementie, GGZ, leefstijl/preventie), met organisaties uit verschillende domeinen (cure, care, welzijn, patiëntbelang, gemeente).
7 8
http://www.zorgbelang-fryslan.nl/php/stddownload.php?id=1836 http://www.zorgbelang-fryslan.nl/php/stddownload.php?id=1925 8
Figuur 1. Organisatiegraad in de eerstelijnszorg in Friesland. (bron: ROS Friesland, 2012)
De klantbehoefte van deze zorgaanbieders is divers. Organisaties, linksonder in bovenstaande figuur, hebben vragen gerelateerd aan hun eigen praktijkvoering, profilering en samenwerkingsvraagstukken in de wijk. Hun (latente) vraagbehoefte zit in de doorontwikkeling van hun praktijk in relatie tot de eisen die de zorgverzekeraar aan hen stelt. ROS Friesland wil de samenwerking en organisatiegraad van deze groep versterken door vanuit het basisbudget vooral in te zetten op een praktijkoverstijgend aanbod. Bv. Kleine praktijken die samen een wijkscan doen, samen visie ontwikkelen en bezig gaan met vernieuwing van praktijkvoering, aanspreekbaarheid organiseren richting gemeenten. Hierin wordt een gezamenlijk plan gemaakt met andere organisaties rond de zorg.
Een deel van de beroepsgroepen (mn. paramedici) wordt geconfronteerd met vraag uitval. Kansen voor toegevoegde waarde liggen mogelijk ook in het gemeentelijke domein en de arbeidsmarkt (het gezond houden van de werkzame populatie). Soms zijn er ook vragen voor begeleiding van kleinschalige innovaties in de groep die multidisciplinair samenwerkt (vragen voor projectbeschrijving en projectbegeleiding). De uitdaging ligt dan ook bij het opstellen van een business case (BC) voor deze nieuwe werkwijzen. ROS Friesland wil deze ontwikkeling stimuleren door het gebruik van BC in een aantal trajecten, het hebben van een format en het organiseren van een bijeenkomst. De georganiseerde eerstelijnszorg, meer rechtsboven, heeft andere en soms meer grootschalige vragen naast de bedrijfsvoeringvraagstukken in de eigen organisatie. ROS Friesland wil gesprekspartner zijn van deze organisaties, samenwerken in de vraagstukken die er liggen (advies, kennis en begeleiding bieden) en vanuit de 9
onderscheidende rollen bijdragen aan samenhangende zorg in de buurt.: doorontwikkeling van zorgpaden, relatie met gemeenten in lopende transities, kennis en ervaring verspreiden, de achterban meekrijgen, en arbeidsmarktvraagstukken.
3.3.
Transities bij gemeenten
Momenteel wordt er in de provincie hard gewerkt aan de totstandkoming van een Transitiearrangement voor de Jeugdzorg. Een regionaal transitiearrangement (lees Friesland) bevat afspraken over toegangstaken, jeugdbescherming, jeugdreclassering, het advies- en meldpunt kindermishandeling, pleegzorg en wachtlijsten. Het arrangement geeft inzicht in de manier waarop iedere regio continuïteit van de jeugdzorg realiseert, de benodigde infrastructuur organiseert en frictiekosten beperkt. Het is noodzakelijk dat kinderen en jongeren die op 31 december 2014 zorg ontvangen een garantie krijgen dat die zorg na de transitie op 1 januari 2015 wordt voortgezet. De gemeenten bereiden zich op drie niveaus voor op de Transitie: gezamenlijk in provinciaal verband, in drie regio‟s te weten : Noord, Zuidoost en Zuidwest (RMC-regio‟s) Friesland en voor de eigen gemeente, al of niet met een of meer andere gemeenten. Het Transitiearrangement voor Friesland wordt in nauw overleg met de gemeenten opgesteld in afstemming met de vele veldpartijen die de gevolgen ondervinden van dit decentralisatieproces (aansturing van rijk / provincies naar gemeenten). Dit is een complex overleg- en besluitvormingstraject dat in volle gang is. In dat kader zullen gemeenten moeten verhelderen welke basisprincipes in de randvoorwaardelijke sfeer zij hanteren voordat er afspraken met de partijen in het veld gemaakt kunnen worden. Het gaat hierbij o.a. om de volgende onderwerpen: In het kader van de transities trekken de Friese gemeenten veel in gezamenlijkheid op. Voor de transitie van de jeugdzorg is een kwartiermaker, Peter Paul Doodkorte aangesteld. ROS Friesland participeert in werkgroepen rond dit thema. Voor de transitie AWBZ naar WMO wordt samengewerkt in het programma sociale en medische eerste lijn (zie verder).
3.4.
Geboortezorg en jeugdzorg
Versterking van VSV‟s en de verdere doorontwikkeling naar integrale geboortezorg zijn thema‟s die landelijk en ook in Friesland spelen. Geboortezorg is een van de programmalijnen van Friesland Voorop. De Verloskundige Samenwerkingsverbanden (VSV) van verloskundigen, verloskundig actieve huisartsen, kraamzorg, gynaecologen en kinderartsen staan centraal in de vernieuwingsslag die gemaakt moet worden: rondom de ziekenhuizen wordt de samenwerking opnieuw vorm gegeven en worden plannen voor beter afgestemde en veilige zorg ontwikkeld. ROS Friesland adviseert en begeleidt de professionalisering van VSV‟s. Medio 2013 is door de leden van het DVP besloten om te komen tot een DVP-nieuwe stijl, dat twee keer per jaar bijeenkomt en waar afgevaardigden van de 4 VSV‟s in plaatsnemen. De leden zien voor het DVP een tweeledige functie weggelegd: een breed verbindend platform dat overleg voert en tot afstemming komt op hoofdlijnen met een advies- en gidsfunctie richting het veld en de stakeholders; tevens een platform dat ondersteuning biedt richting de VSV‟s door het instellen van taakgroepen die zorginhoudelijke onderwerpen uitwerken. ROS Friesland adviseert en begeleidt het DVP.
10
Het Consortium Zwangerschap en Geboorte Noord Nederland heeft als doelstelling bij te dragen aan het verlagen van de perinatale sterfte in de Noordelijke regio. Binnen het Consortium worden een aantal projecten uitgevoerd die zich richten op het verstevigen en professionaliseren van de samenwerking tussen partijen in geboortezorg met name in de VSV‟s. ROS Friesland participeert namens de drie noordelijke ROS‟en in de stuurgroep als voorzitter van het Consortium ZeGNN en adviseert tevens over de aanpak van de implementatie. Beoogde resultaten zijn o.a. : tijdige en volledige dataregistratie door zorgverleners ten behoeve van spiegelbesprekingen in het VSV, de ontwikkeling van lokale zorgstructuren voor kwetsbare zwangeren, aanleveren van multidisciplinaire protocollen aan de VSV‟s. De Transitie in de Jeugdzorg houdt in dat de aansturing en financiering van de provincie naar de gemeenten gaat. Hierop aansluitend vindt een zorginhoudelijke transformatie plaats die inhoudt dat gestreefd wordt naar vroege preventieve interventies bij lichte problematiek om erger te voorkomen. Eerstelijns zorgverleners krijgen daarin steeds nadrukkelijker een signalerende functie en deels ook een rol in de behandeling van jeugdigen. De huisarts krijgt als verwijzer een centrale rol toebedeeld in relatie tot het netwerk in de jeugdzorg; daarnaast zijn er consequenties voor psychologen op zorginhoudelijk en financieel gebied. Voor alle eerstelijns zorgverleners die zorg verlenen aan baby‟s, kinderen en jongeren is kennis van het zorg- en hulpnetwerk rondom de jeugd van toenemend belang om te komen tot een vloeiende lijn van zorg. ROS Friesland neemt een rol in de informatie voorziening en communicatie tussen de verschillende domeinen, ook in afstemming met de gemeenten.
3.5.
Basis GGZ
De ontwikkelingen rond de invoering van de basis GGZ hebben de aandacht van zorgprofessionals. Tijdens bijeenkomsten en in nieuwsbrieven worden zorgprofessionals geïnformeerd over de ontwikkelingen. ROS Friesland trekt hierin samen op met de regionale beroepsgroepen van huisartsen en psychologen. De verwachting is dat er een toename in de aanvragen van de POH-GGZ zal komen in de komende periode. ROS Friesland begeleidt de aanvragen POH-GGZ. Ook is er een beginnende beweging richting krachtenbundeling onder psychologen. Op een aantal plekken in Friesland wordt gewerkt aan samenwerking tussen huisartsenpraktijk en Basis GGZ en van daaruit met sociale eerste lijn en gespecialiseerde GGZ. ROS Friesland begeleidt en adviseert indien gewenst. Zij is ook gesprekspartner bij strategisch overleg tussen eerstelijns beroepsgroepen en instellingen. De behandeling en begeleiding van kinderen en jeugd verdient speciale aandacht. In 2014 gaat deze sector mee in de stelselwijziging Basis GGZ. Daarna, als de Jeugdwet in de huidige vorm wordt aangenomen in Tweede en Eerste Kamer, krijgt de jeugdggz vervolgens in 2015 te maken met de transitie van de jeugdzorg naar gemeenten. ROS Friesland begeleidt en adviseert op vraag deze groep zorgverleners. Op de informatiebijeenkomst van 5 september 2013 hebben zich een aantal mensen gemeld als vertegenwoordiger. Belangrijke vragen liggen in aanspreekbaarheid voor gemeenten en in samenwerking met andere partners.
11
3.6.
Ouderenzorg
De toename van het percentage 75+ in heel Friesland is een belangrijke onderlegger voor meer samenwerking en programma‟s voor deze doelgroep.
Met het project "Netwerkvorming kwetsbare ouderen" heeft ROS Friesland samen met andere partijen de samenwerking tussen gemeenten/welzijn en 1e lijn rondom kwetsbare ouderen versterkt. In 2013 lag het accent op de ontwikkeling en beschrijving van best practices en de borging van de projectresultaten. Ook zijn de dwarsverbanden tussen dit programma en Friesland Voorop in kaart gebracht. Voor 2014 zal ROS Friesland blijven inzetten op dit thema door blijvende ondersteuning bij bestaande netwerken het verbinden van initiatieven op lokaal, regionaal en provinciaal niveau.
3.7.
Friesland Voorop (FV)
Binnen FV wordt vanuit patiëntperspectief gekeken naar herinrichting van zorg, met nadruk op substitutie van zorg. FV is bezig met concretisering van het theoretische kader naar de praktijk. Als ROS Friesland kunnen wij daar een verbindende rol in vervullen. In 2013 is een traject: pilot dataverzameling Smallingerland gestart, waarin vanuit triple aim (betere gezondheid, goede kwaliteit van zorg en betaalbaar) gedachte gekeken wordt naar de regio. 12
3.8.
Programma Sociaal en medische 1e lijn
In het Programma Sociaal- en Medische 1e lijn werken de Vereniging Friese Gemeenten, De Friesland Zorgverzekeraar, het Zorgkantoor Friesland, de Provincie Fryslân en de Friese Huisartsen Vereniging aan het versterken van deze samenwerking. Het programma brengt de werelden van Friese gemeenten, zorgverzekeraar en huisartsen dichter bij elkaar. Binnen het programma gaan de partijen op zoek naar geschikte samenwerkingsmodellen, waarbij ook de positie van de wijkverpleegkundige vormgegeven wordt. Momenteel wordt een visiedocument gemaakt met als gemeenschappelijk doel dat de Friese burger de juiste zorg in de buurt ontvangt en de kwaliteit van leven van de Fries hoog is en blijft. ROS Friesland is lid van de werkgroep en kan advies en begeleiding bieden binnen dit programma en verbinding met lopende trajecten.
3.9.
Samenwerking op het gebied van zorg, gezondheid en bewegen (van ZZ naar GG)
GGD Fryslân, ROS Friesland en Sport Fryslân sloten in april 2013 een samenwerkingsovereenkomst met als doel gezond gedrag door bewegen in Friesland een extra impuls te geven. De afgelopen jaren is de samenwerking tussen de drie provinciale organisaties geïntensiveerd, wat geleid heeft tot een aantal mooie gezamenlijke initiatieven. Een van de projecten onder deze alliantie is het inrichten van een dashboard waarin gezamenlijke sociale kaarten worden gebundeld. Ros Friesland heeft de projectleiding binnen het dashboard " gezondheid en zorg in de wijk". Voorjaar 2013 is gestart met het project middels gelden vanuit het Innovatiefonds van De Friesland Zorgverzekeraar en cofinanciering van de vier samenwerkende partijen. Doel van dit project is om eind 2014 een werkbaar instrument te hebben waarin data van de vier provinciale partijen zit ( GGD Fryslan, sport Fryslan, Partoer en ROS Friesland), waarbij er goede en werkende samenwerkingsafspraken rondom het gebruik zijn. Met de realisatie van het Dashboard wordt voorzien in: 1. vraag- en aanbodinformatie tot op wijk/postcodeniveau voor eerstelijnszorgverleners en beleidsmakers 2. samenhangende informatie over gezondheid, zorg, welzijn en sport & bewegen op basis van verschillende bronnen 13
3. stuurinformatie voor sturing, monitoring en evaluatie van beleid voor gemeenten, zorgaanbieders, zorgverzekeraar en provincie 4. verbinding van de gegevens over gezondheid aan andere relevante beleidsinformatie, zoals onderwijs, arbeidsmarkt, wonen, kwetsbare groepen etc., binnen de monitor Fryslân en de te ontwikkelen Sociale Spiegel. In het RIVM rapport: preventie van chronisch ziekten in risicogroepen9 worden 13 veel voorkomende chronische aandoening, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, luchtwegaandoeningen, depressie en aandoeningen van het bewegingsapparaat gekoppeld aan factoren die het risico op meerdere van deze ziektes verhogen. Deze gemeenschappelijke factoren zijn: hoge leeftijd, vrouw-zijn, niet-westerse afkomst, laagopgeleid, aanwezige familiegeschiedenis, overgewicht, roken, ongezond voedingspatroon (inclusief alcoholgebruik), lichamelijke inactiviteit, eenzaamheid, slechte fysieke inrichting van buurt/wijk, lage sociale cohesie, alleen gaan wonen en verlies/overlijden van partner. Hiermee wordt een link gelegd tussen de inzet van zorgaanbieders op deze chronische ziekten en die van gemeenten en welzijn. Het lijkt veelbelovend om groepen mensen die meer dan een van deze risicofactoren hebben selectieve preventieve interventies aan te bieden. Dergelijke maatregelen, gericht op het individu en de omgeving, verbeteren de gezondheid van een specifieke risicogroep en verminderen de kans op diverse chronische ziekten. Veel van deze chronische ziekten ontstaan pas op oudere leeftijd. Om ze te voorkomen, is het verstandig vroeger in de levensloop in te grijpen. De meest geschikte levensfase verschilt echter per risicofactor. Uit het onderzoek blijkt ook dat van dit type maatregelen tot nu toe in beperkte mate is onderzocht of ze effectief zijn. Elf interventies bleken (kosten)effectief op de korte termijn. In kaart brengen van deze risicofactoren voor Friesland, de lopende trajecten/programma‟s en dat wat er mist op dit gebied kan bijdragen aan efficiëntie en effectiviteit voor het voorkomen van chronische aandoeningen. ROS Friesland wil onderzoeken of partijen (mn. GGD) hier al op deze manier naar kijken en of er gezamenlijk op ingezet kan worden.
3.10. Arbeidsmarktproblematiek Continuïteit van zorg is in Friesland een probleem waar we nu en in de toekomst steeds vaker mee te maken krijgen, in ieder geval voor huisartsen.. ROS Friesland heeft in 2013 met de Friese Huisartsenvereniging, Dokterswacht Friesland en De Friesland Zorgverzekeraar de mogelijkheden onderzocht om structureel aandacht te besteden aan continuïteit in de huisartsenzorg (voor heel Friesland). Uitgangspunt daarbij is om werken en wonen in Friesland voor alle eerstelijnszorgaanbieders beter over het voetlicht te krijgen. Er worden mogelijkheden voor het ontwikkelen van een interactieve website onderzocht. Verder is ROS Friesland benaderd door Ventura plus om te participeren in activiteiten rond arbeidsmarktvraagstukken waar het de eerstelijnszorg betreft.
9
http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:52099&type=org&disposition=inline&ns_nc=1 14
4. Missie, visie en strategie Maatschappelijke opdracht Het toenemende besef dat gezondheid en welzijn niet een zaak van zorg alleen zijn wordt steeds breder gedragen. Voor het oplossen van problemen op het gebied van gezondheid wordt steeds meer de verbinding met andere partijen gezocht. De opgaven worden groter dan binnen één domein opgelost kunnen worden. Door de toenemende zorgvraag en de druk die dat geeft op menskracht en middelen, worden andere en nieuwe wegen gezocht en nieuwe vormen van samenwerking rond en met de patiënt ontwikkeld. In toenemende mate moeten in een regio de beschikbare menskracht en middelen beter op elkaar afgestemd en zuiniger ingezet worden. Afstemming en samenwerking gaat steeds vaker over het domein van de eerstelijnszorg heen, terwijl aan de andere kant de eerstelijnszorg als gouden ei of “silver bullet” van de gezondheidszorg wordt gezien (goed, goedkoop en dichtbij). De vraag is wie hierbij de regie gaat voeren? De zorgverzekeraar, grotere organisaties van zorgaanbieders, patiëntenorganisaties, of beleidsmakers en andere partijen rond de zorg? Het huidige beeld is dat dit per regio verschilt, dat goed aangehaakt zijn van huisartsorganisaties cruciaal is, en dat binnen de ontworpen programma‟s vraag is naar veranderkundige adviseurs, business cases, expertise op het gebied van effectmetingen en een bottum-up approach. Toegevoegde waarde Onze inspanning is erop gericht dat mensen ook in de toekomst kunnen rekenen op kwalitatief goede en afgestemde (eerstelijns)zorg in de buurt, ondanks schaarser wordende middelen en een toenemende zorgvraag. ROS Friesland kent de eerstelijnszorg en ziet de grote waarde en kwaliteit (dichtbij, oplossingsgericht, betaalbaar) die daarin aanwezig zijn. Wij zien echter ook dat in het huidige tijdperk een verdere doorontwikkeling aan de orde is. Voor de zorgprofessional gaat het daarbij om toekomstbestendig vakmanschap (o.a. behoud van professionele waarden, partnership met patiënten, omarmen van nieuwe werkwijzen), aanspreekbare organisaties voor andere partijen, en samenwerking met andere domeinen. Voor 2014 hebben wij onze missie en visie herijkt:
Missie ROS Friesland adviseert, begeleidt, levert kennis en inspiratie voor de doorontwikkeling van de eerstelijnszorg om te komen tot goede samenhangende zorg dichtbij burgers. ROS Friesland doet dit samen met andere partners vanuit de maatschappelijke opdracht om ook voor de toekomst de zorg kwalitatief goed, toegankelijk, veilig en betaalbaar te houden. Zo dragen we bij aan een betere gezondheid en welzijn van burgers in Friesland. Visie Vanuit vernieuwd/toekomstbestendig vakmanschap hebben zorgaanbieders de samenwerking met elkaar en in de wijk/regio opgepakt. Er zijn aanspreekbare organisaties. De zorg is samenhangend, afgestemd met en op de patiënten en passend voor de regio. Bewezen interventies worden toegepast, digitale mogelijkheden worden 15
benut en de geboden kwaliteit is zichtbaar. De patiënt/burger ervaart afgestemde zorg, kan in toenemende mate zelf gezondheidsproblemen oplossen, en ervaart goede toegang tot formele zorg als dat nodig is. De belanghebbenden rond de zorg (o.a. zorgverzekeraars, overheden) bieden vanuit een gezamenlijke drive/inzet ondersteuning aan deze ontwikkeling. ROS Friesland wil een adviserende, verbindende en inspirerende schakel zijn die meehelpt om zaken anders en slimmer te organiseren. Dit betekent dat ROS Friesland, vanuit kennis en ervaring met de eerstelijnszorg, ook nadrukkelijk de samenwerking met andere partners en domeinen zoekt.
Strategie Wij blijven verbinding leggen en samenwerking stimuleren binnen de eerstelijnszorg en vanuit de eerstelijnszorg met het specialistische en sociale domein (binnen en buiten de lijnen). Wij sluiten aan bij innovators en verspreiden innovaties bij de rest. Wij adviseren over beleidsvorming en helpen mee te implementeren. Wij bevorderen leiderschap en visievorming in de eerstelijnszorg en geven een extra duwtje daar waar nodig. Wij kennen nieuwe toetreders in de eerste lijn en stimuleren daarmee innovatie binnen de eerste lijn. Wij hebben naast inhoudelijke expertise ook veranderkundige en bedrijfseconomische expertise. Wij ondersteunen het vergroten van de aanspreekbaarheid van de eerste lijn. Wij leggen verbinding en werken nauw samen met partners (in advies en ondersteuning) rond de eerstelijnszorg. Wij versterken onze toegevoegde waarde door met het ROS-netwerk meer samen te werken, kennis en informatie te verrijken en de regio daarvan te laten profiteren. In het ROS-Netwerk richten we ons op 1) zorg dichtbij, 2) voorkomen van zorg, 3) zorg op de juiste plek en 4) de regionale zorg agenda. De producten die hierbij worden gebruikt zijn de ROS Wijkscan, zorgpaden basis GGZ, website: zorg op de juiste plek en de toolbox ouderenzorg. Wij richten ons op onze maatschappelijke opdracht, waarbij praktijkoverstijgende dienstverlening vanuit de beleidsregel plaatsvindt, aanvullende subsidies worden ingezet om samen met partijen programma‟s en projecten te doen en dienstverlening op praktijkniveau vnl. betaalde dienstverlening is.
16
5. Jaarplan 2014 Voor het jaarplan is de volgende indeling voor onze activiteiten gekozen. 1) samenhangende (eerstelijns)zorg in de buurt 2) samenwerken rond doelgroepen/populaties 3) regionaal kenniscentrum voor de eerstelijnszorg 4) faciliteren van netwerken
Aandachtspunten hierbij zijn: - samenwerkingsvraagstukken (onder één dak, binnen een organisatie, in netwerken) - ken uw wijk (populatie/zorgaanbod) - zorg op de juiste plek (substitutie, zelfmanagement), voorkomen van zorg (leefstijlinterventies) - praktijk/zorgprogramma‟s op orde (visievorming en leiderschap, werken aan (meetbare) kwaliteit en veiligheid, goede organisatie) - innovatie (e-health, nieuwe werkwijzen met business case).
5.1.
Samenhangende (eerstelijns)zorg in de buurt
Als we alle ontwikkelingen overzien en teruggaan naar de kern van de zorg dan gaat het om een samenhangend zorg aanbod dichtbij mensen. Samenwerking ROS Friesland adviseert en begeleidt tenminste 15 samenwerkingstrajecten van 1e lijns professionals. Trajecten lopen al in Franeker, Burgum, Skarsterlân, Dongeradiel, Westereen, Buitenhove, Damwoude-Buitenpost, Leeuwarden. ROS Friesland begeleidt hierbij o.a. de oriëntatie op samenwerking, visievorming in de groep, uitwerking van een plan van aanpak. ROS Friesland adviseert en begeleidt tenminste 3 samenwerkingstrajecten van 1e lijns professionals met de tweede lijn (Realisatie spoedzorg Lemmer, en medicatieveiligheid in Sneek). ROS Friesland adviseert en begeleidt 8 samenwerkingstrajecten van 1e lijns professionals en gemeenten (o.a. Friese Meren, Sud West, Heerenveen, Ooststellingwerf, Leeuwardweradeel. Leeuwarden, Opsterland). ROS Friesland neemt deel aan de werkgroep “samenwerking sociale en medische eerstelijnszorg” en stimuleert en verbindt initiatieven in dit kader. Instrumenten: visievorming, checklist samenwerking, checklist wijkgericht werken. Ken uw wijk/regio ROS Friesland maakt wijkscans en adviseert (samenwerkende) zorgprofessionals in visievorming en de implicaties daarvan voor hun praktijk/organisatie. Er worden in 2014 minimaal 10 wijkscans uitgevoerd. Voor elk samenwerkingstraject wordt een wijkscan gedaan. Instrumenten: ROS Wijkscan en adviesgesprek, sociale kaart.
17
Praktijk op orde ROS Friesland stimuleert praktijken in hun plannen actief te anticiperen op maatschappelijke ontwikkelingen en daarin actief een koers uit te zetten. ROS Friesland stimuleert visievorming en leiderschap in de praktijk door praktijkgesprekken (vraaggericht) en minimaal een regionale bijeenkomst over dit onderwerp. ROS Friesland stimuleert goede praktijkorganisatie door het inzetten van de spiegel gesprekken met praktijkhouders over managementvraagstukken. Als vervolg kan een quickscan (vraaggericht) worden ingezet. ROS Friesland werkt samen met andere organisaties die praktijkmanagement stimuleren. ROS Friesland informeert, i.s.m. andere organisaties, de praktijkhouders over landelijke ontwikkelingen rond kwaliteitsaspecten, -eisen en kwaliteitsystemen (vanuit kenniscentrum functie). ROS Friesland begeleidt huisartsenpraktijken bij NPA praktijkaccreditering, verloskundige praktijken bij KNOV-accreditering en de fysiotherapeuten bij HKZcertificering. ROS Friesland ondersteunt eerstelijnszorgaanbieders bij de invoering van POH-GZZ (bij nieuwe samenwerkingsverbanden, uitbreiding bij bestaande samenwerkingsverbanden). Eind 2013 hebben ruim 120 huisartsen nog geen POHGGZ, de verwachting is dat met de invoering van de basis GGZ de vraag naar POHGZZ verder zal stijgen. ROS Friesland ondersteunt eerstelijnszorgaanbieders bij de invoering van POH-s. Instrumenten: Quickscan, vragenlijst/scan POH-GGZ, POH-S,
Substitutie, zelfmanagement, innovatie (zie regionaal kenniscentrum)
5.2.
Samenwerken rond doelgroepen/populaties
Voor een aantal doelgroepen vindt op regionaal niveau afstemming plaats tussen de eerstelijnszorg en andere organisaties. ROS Friesland levert voor een aantal groepen kennis, advies en begeleiding. Het betreft: - GGZ - Ouderenzorg - Geboortezorg - Jeugdzorg ROS Friesland legt daarin waar relevant de verbinding met lokale integrale netwerken (bv. Aansluiting bij gebied/basisteams in wijken/dorpen/buurten).
Zorg voor mensen met geestelijke klachten en aandoeningen (GGZ) ROS Friesland adviseert en begeleidt het „GGZ‟ veld bij de invoering van de basis GGZ (advies en kenniscentrum functie) ROS Friesland organiseert samen met GGZ professionals netwerk- of afstemmingsbijeenkomsten (provinciaal, regionaal of lokaal). ROS Friesland begeleidt eerstelijns GGZ professionals bij samenwerkingsvraagstukken (organisatievorming, netwerkvorming, zorgpaden) ROS Friesland ondersteunt psychologen bij de transitie jeugd GGZ
18
Zorg voor vrouwen met een kinderwens, prenatale, natale en postnatale zorg. ROS Friesland adviseert de kerngroep van het VSV Heerenveen en het bestuur van VSV Drachten. ROS Friesland geeft ondersteuning bij de reorganisatie van de verloskundige kring in vier afdelingen op VSV niveau. ROS Friesland adviseert en faciliteert het Consortium Zwangerschap en Geboorte NN, en stimuleert de opstart van projectgroepen (voorzitter en advies) ROS Friesland faciliteert en adviseert het DVP Friesland (netwerk, voorzitter) Daar waar gewenst adviseert en begeleidt ROS Friesland de doorontwikkeling naar integrale geboortezorg.
Zorg voor kwetsbare ouderen ROS Friesland verzorgt de borging van de resultaten van het project rond kwetsbare ouderen door: in 2014 minimaal twee provinciale/regionale bijeenkomsten van het netwerk rond kwetsbare ouderen. ROS Friesland beschrijft in het kader van kennisverspreiding en implementatieversnelling een verdere analyse van de netwerkvorming binnen het project “netwerkvorming kwetsbare ouderen” (financiering ZonMw). ROS Friesland onderzoekt verdere subsidiemogelijkheden om een aantal pilots binnen het netwerk kwetsbare ouderen naar een hoger plan te trekken. Voorwaarde is cofinanciering van partijen. ROS Friesland verspreidt kennis van tools en instrumenten (vanuit het ROS Netwerk, uit het Fries netwerk) op het gebied van ouderenzorg via de nieuwsbrief en website. ROS Friesland begeleidt ten minste vier netwerken rondom kwetsbare ouderen (Bolsward, Dokkum, Heerenveen, Skarsterlân, Smallingerland). De uitkomsten van de netwerken zijn dat men elkaar kent, informatie wordt uitgewisseld en de zorg wordt afgestemd. ROS Friesland signaleert nieuwe initiatieven en ondersteunt binnen het groter kader de ontwikkeling daarvan. Samenwerken rond jeugdzorg ROS Friesland participeert actief, samen met de kwartiermaker transitie Jeugdzorg in Friesland in 3 regiogroepen. ROS Friesland informeert de eerstelijnszorg over de transitie in de jeugdzorg via de ROS Nieuwsbrief en via bijeenkomsten.
5.3.
Regionaal kenniscentrum eerstelijnszorg
Vanuit opgebouwde expertise en ervaring zijn wij gesprekspartner, leveren wij kennis en brengen wij partijen bijeen om samen te werken. Regio Aanspreekpunt (halen en brengen) ROS Friesland is regionaal aanspreekpunt en vraagbaak voor de geïntegreerde eerstelijnszorg, voor partijen binnen en buiten de eerstelijnszorg. ROS Friesland onderhoudt contacten met stakeholders, signaleert onderwerpen die spelen in de eerstelijnszorg en stelt deze aan de orde partijen/stakeholders. 19
Website up to date met informatie (kenniscentrumfunctie), diensten en producten Nieuwsbrief: 10 keer per jaar
Lokale/Regionale zorgagenda ROS Friesland maakt met regionale partijen een lokale/regionale ontwikkelagenda en plan van aanpak passend bij de ontwikkelingen in het veld en in aansluiting met lopende programma‟s (Friesland Voorop, samenwerking sociale en medische eerste lijn, beweegprogramma‟s, etc). In 2014 wordt gestart met Zuidwest Friesland. ROS Friesland heeft sociale kaarten van de eerstelijnszorg, waaruit ook extractie voor GGZ, geboortezorg, en gezondheid/sport en bewegen (Dashboard) kan worden gemaakt. ROS Friesland participeert landelijk in het VASE-netwerk voor de doorontwikkeling van de wijkscan naar Geïntegreerde gebiedsanalyse (GGA). Samenwerkingsvraagstukken ROS Friesland heeft kennis en ervaring t.a.v. samenwerkingsvraagstukken (onder één dak, binnen een organisatie, netwerkvorming) en deelt deze in gesprekken, bijeenkomsten en via de website/nieuwsbrief met het veld. Tenminste 4 keer zal dit item onderwerp in de nieuwsbrief worden in 2014. Kennis rond netwerk- en alliantievorming word minimaal 2 maal per jaar gedeeld in de nieuwsbrief. Arbeidsmarktvraagstukken in de ELZ ROS Friesland onderneemt samen met DFZ en Dokterszorg afgestemde acties in het kader van continuïteit huisartsenzorg. ROS Friesland stemt af en participeert in activiteiten van Ventura plus waar het arbeidsmarktvraagstukken van de eerstelijnszorg betreft. Visievorming en leiderschapsontwikkeling in de ELZ ROS Friesland organiseert tenminste een bijeenkomst/workshop over visievorming en leiderschapsontwikkeling in de eerstelijnszorg. Kwaliteit en veiligheid ROS Friesland informeert in samenwerking met andere partners, Friese eerstelijnszorgaanbieders over een aantal landelijke ontwikkelingen rond kwaliteit en veiligheid. Daarbij wordt inzichtelijk gemaakt wat de relevantie van die ontwikkelingen is en wat mogelijke consequenties kunnen zijn voor de praktijkvoering, zodat praktijkhouders hier tijdig op kunnen anticiperen in hun praktijkbeleid. Leefstijlinterventies Kennisfunctie en aanspreekpunt gezonde leefstijl / preventie eerstelijnszorg. ROS Friesland stimuleert op provinciaal de niveau bundeling van activiteiten op het gebied van zorg, sport en bewegen. (o.a. dmv Dashboard en coördinatie van GLI gezinnen) De alliantie van GGD, Sport Fryslan en ROS Friesland benut en wordt verstevigd door het landelijke programma “Verbinding zorg, sport en bewegen”. ROS Friesland participeert landelijk in het ROS netwerk voorkomen van zorg Innovatie 20
ROS Friesland stimuleert kennis rond e-health/digitalisering i.s.m. stakeholders d.m.v. informatieverspreiding (nieuwsbrief/website) en een bijeenkomst. ROS Friesland stimuleert nieuwe werkwijzen in samenwerkingsverbanden door het gebruik van business cases in een aantal trajecten te ondersteunen, het hebben van een format en het organiseren van een bijeenkomst.
GGZ Accountmanagement GGZ: ROS Friesland levert advies, begeleiding, kennis en inspiratie voor de inhoudelijke en organisatorische samenwerking, binnen de eerstelijns geestelijke gezondheidszorg in Friesland en in afstemming met DFZ, gemeenten en 2e lijn. Dit item zal mogelijk onderwerp zijn van een van de bijeenkomsten in 2014. Verder zal hierover kennis en ervaring in de nieuwsbrief worden opgenomen. Deelname aan het landelijk GGZ netwerk en de kennis en ervaring uit het veld terugvertalen en doorgeven in Friesland. Binnen het GGZ ROS Netwerk is in 2013 het product: zorgpaden basis GGZ gemaakt. Dit kan door groepen zorgprofessionals worden gebruikt bij de inrichting van de zorg.
Geboortezorg Het veld van geboortezorg is enorm in beweging: er wordt in toenemende mate geïnvesteerd in op een professionele manier de multidisciplinaire samenwerking gestalte geven, de afstemming leidt tot een ander zorgaanbod op praktijk en ziekenhuisniveau. Vanuit de overheid wordt aangestuurd op het realiseren van integrale geboortezorg, in relatie tot een andere wijze van financieren van geboortezorg: zonder schotten, efficiënter en meer toegesneden op wat de client nodig heeft. In dit majeure proces veranderen rollen van landelijke en regionale partijen (GGD, gemeente, sociale teams, zorgverzekeraar) en wordt van alle stakeholders gevraagd deze rol in te vullen en helder naar buiten te brengen. Naast het veld van geboortezorg is er ook een transformatie- en transitieproces in de jeugdzorg gaande. Verloskundigen staan aan het begin van deze keten en kunnen in de vroegsignalering een belangrijke preventieve rol vervullen. ROS Friesland is als adviseur betrokken bij diverse trajecten, zowel in Geboortezorg als in de Jeugdzorg en draagt vanuit de kenniscentrumfunctie bij aan het stroomlijnen van de samenwerking tussen die velden. Het voornemen is om in het vroege voorjaar van 2014 het beleid ten aanzien van integrale geboortezorg van ROS Friesland in een aparte notitie te formuleren en daarin te verhelderen wat het aanbod aan het veld behelst. Het voornemen is om daarover met de regionale partijen, o.a. de Zorgverzekeraar te communiceren en af te stemmen. ROS Friesland adviseert, informeert, ondersteunt en initieert bij de ontwikkelingen in geboortezorg: van ketenzorg naar integrale geboortezorg en de afstemming van de eerste lijn met andere domeinen. ROS Friesland heeft een kennisfunctie t.a.v. geboortezorg, ondersteunt bij de professionalisering van de VSV‟s; stemt af met de provinciale werkgroep voor de Transitie in de jeugdzorg Deelname aan het landelijk ROS Netwerk Ouder en Kind en de kennis en ervaring uit het veld terugvertalen en doorgeven in Friesland. ROS Friesland neemt op basis van kennis van het werkveld deel aan de beroepenveldcommissie van de Academie voor Verloskunde Amsterdam Groningen
21
Jeugdzorg ROS Friesland adviseert, ondersteunt en initieert bij de ontwikkelingen in de jeugdzorg en de afstemming van de eerste lijn met andere domeinen. Kwetsbare ouderen ROS Friesland signaleert, informeert en initieert activiteiten op het gebied van ouderenzorg Deelname aan het landelijk ouderen netwerk en de kennis en ervaring uit het veld terugvertalen en doorgeven in Friesland. Binnen het netwerk wordt een toolbox ouderen ontwikkelt.
Bijeenkomsten-ontmoetingen-scholing-workshops ROS Friesland organiseert in 2014, in totaal 15 vnl. multidisciplinaire bijeenkomsten, workshops en/of scholingen voor eerstelijnszorgprofessionals. ROS Friesland faciliteert de accreditering van huisartsennascholing d.m.v. een bijdrage aan de PAM. ROS Friesland faciliteert het in standhouden van FTO-overleg d.m.v. een bijdrage voor bijscholing en netwerkbijeenkomsten van EKCers. ROS Friesland richt zich voor 2014 op multidisciplinaire bijeenkomsten, workshops en scholingen. Deze zijn gericht op de thema‟s zoals eerder benoemd: wijkgericht en/of populatiegericht werken, samenwerkingsvraagstukken, substitutie, zelfmanagement, leefstijlinterventies, praktijk op orde (werken aan kwaliteit en veiligheid, praktijkorganisatie, visievorming en leiderschap), en innovatie (digitalisering, nieuwe werkwijzen en business case). Samenwerking wordt hierin gezocht met lokale partners. Monodisciplinaire nascholing voor huisartsen wordt door de Doktersacademie Friesland (DAF) gedaan en voor 2014 wordt afgestemd over de samenwerking. Voor 2014 ondersteunt ROS Friesland nog het contract afgesloten met een Perifeer Accreditatie Medewerker. Onderdeel van het contract is ook het beoordelen van scholing van nietcommerciële regionale scholingsactiviteiten gericht op huisartsen (ziekenhuizen, GGD, GGZ etc.), het bijhouden van ontwikkelingen op het gebied van accreditatie, in het bijzonder PAM-taken, het begeleiden van begeleiders van nascholingsgroepen, en zorg dragen voor scholing en nascholing van de Erkend Kwaliteits Coördinatoren (EKC) ook op het gebied van FTO (jaarlijkse FTO bijeenkomst). Voor geboortezorg wordt in samenwerking met ELANN en ProGez multidisciplinaire scholing opgezet. Specifiek voor verloskundigen is met de verloskunde Academie Groningen, ELANN en ProGez een convenant afgesloten, waarbinnen ook een aantal multidisciplinaire scholingen georganiseerd worden. Voor psychologen geldt ook een gezamenlijke aanpak.
5.4.
Facilitaire ondersteuning van netwerken
Palliatief Consultatie Team Friesland (externe financiering) In 2013 heeft ROS Friesland een facilitaire rol vervuld in de totstandkoming van een provincie breed consultatie team voor palliatieve zorg. Eind 2013 zal de werkwijze
22
worden geëvalueerd en de verdere inzet voor 2014 worden bepaald in samenwerking met het consultatieteam, de Friese ziekenhuizen en het IKNL. ROS Friesland draagt bij aan de totstandkoming van een multidisciplinaire, kwalitatief goede palliatieve consultatie in Friesland. Leeuwarder achterstandsfond ROS Friesland draagt zorg voor: Het financieel beheer van het fonds. Het inhoudelijk en administratief ondersteunen van het fonds. Invulling van de rol van technisch voorzitter. Desgewenst ondersteuning bij het schrijven van een projectplan.
GHOR Nederland is verdeeld in vijfentwintig veiligheidsregio‟s, waarin de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR), brandweer, politie en gemeenten samenwerken aan de hulpverlening aan burgers. Friesland is een van deze regio‟s. ROS Friesland participeert in een werkgroep (met Dokterswacht, FHV, GHOR) die in 2012 een Huisartsen Rampen Opvang Plan (Harop) heeft ontwikkeld. ROS Friesland maakt deel uit van het crisisteam en neemt deel aan de oefeningen en trainingen die voor dit team gehouden worden. Kerntaak voor ROS Friesland bij calamiteiten is het fungeren als aanspreekpunt, met mensen en middelen bij te dragen aan het crisisteam huisartsenzorg en bij te dragen aan de scholing op dit gebied aan huisartsen (crisiszorg). ROS Friesland draagt bij aan de realisatie van de organisatie van adequate huisartsenzorg tijdens grootschalige ongevallen, calamiteiten en grootschalige infectieziekten
SCEN ROS Friesland faciliteert het netwerk van SCEN artsen.
23
6. Resultaten voor klanten 6.1.
Zorgaanbieders
Eerstelijns zorgaanbieders waarderen de diensten en producten van Friesland en schakelen ons graag in vanwege onze kennis, en expertise (toegevoegde waarde). Zij ervaren, als zij met ons werken, dat hun projecten goed verlopen en dat zij nieuwe kansen zien, en met hernieuwd plezier/inzet met patiëntenzorg aan de slag gaan. Projectwaardering 8+
6.2.
Stakeholders
Samenwerkingspartners/stakeholders ervaren ons als toegevoegde waarde in projecten/trajecten. Schakelen ons in als gesprekspartner/adviseur omdat ROS Friesland weet hoe het werkt binnen de ELZ, hoe het veld beweegt en hoe projecten/trajecten succesvol kunnen worden ingericht en uitgevoerd.
24
7. Interne bedrijfsvoering -
Regio-indeling aanpassen aan nieuwe fusiegemeenten o Samenwerken in regio: regioadviseur, beleidsadviseur, adviseur leefstijl interventies eerstelijnszorg
-
Doorontwikkeling medewerkers o Competenties en feitelijk gedrag o Innovaties ophalen en inzetten o Samenwerken binnen en buiten de organisatie o Veranderkundige expertise o Bedrijfseconomische expertise
-
Update administratieve processen o CRM (in kader landelijke ontwikkelingen) o Tijdschrijven (vereenvoudigen) o Projectadministratie verbeteren.
-
Website (verbeteren, continue proces)
25
26
