Vroeger of Later Jaargang 4, nummer 2, juli 2009
magazine
Financiële resultaten 2008
Dalende koersen, lage rente Herstelplan
Inhoudsopgave Uw belang staat centraal – pag. 3 Column Henk Schuijt ‘Toch met vakantie’ – pag. 4 Evelien Huijboom over indexering Pensioen meenemen? – pag. 6 Verkort Jaarverslag 2008 – pag. 7 Feiten en cijfers 2008 – pag. 8 ‘Je kunt de toekomst niet voorspellen’ – pag. 10 Ad van Dorssen over het herstelplan
Colofon Vroeger of Later is een uitgave van Ahold Pensioenfonds bestemd voor alle deelnemers en pensioengerechtigden. Eindverantwoordelijk voor Vroeger of Later George Ruijter, Ahold Pensioenfonds
Uw belang staat centraal Wereldwijd gaat het slecht met de economie. Dat begon al in de zomer van 2007, in de Verenigde Staten. In de loop van de tijd hebben de financiële en economische problemen zich als een inktvlek verspreid over de hele wereld. Ook de Nederlandse pensioenfondsen hebben een flinke klap gekregen. Gelukkig hadden de fondsen buffers, waarmee ze de klap enigszins konden opvangen, maar toch ziet het beeld er niet rooskleurig uit. Ahold Pensioenfonds haalde in 2008 een rendement van minus 19,2%. Omdat tegelijkertijd de verplichtingen fors zijn gestegen, doordat de rente waarmee deze worden berekend daalde van 4,85% (eind 2007) naar 3,5% (eind 2008), werd het beeld nog somberder. Het gevolg is dat de dekkingsgraad van Ahold Pensioenfonds – de verhouding tussen het vermogen en de verplichtingen van het fonds – daalde van 170% (eind 2007) naar 102% (eind 2008). Deze informatie wordt uitvoerig vermeld in het Jaarverslag 2008 van Ahold Pensioenfonds. Op pagina 7 van deze Vroeger of Later leest u meer over het Jaarverslag. De Nederlandsche Bank houdt toezicht op de pensioenfondsen. Omdat de dekkingsgraad van de meeste fondsen nu te laag is, eist De Nederlandsche Bank dat de fondsen een herstelplan maken. Dit is een pakket maatregelen om de financiële situatie van de fondsen in enkele jaren tijd te verbeteren. Ook Ahold Pensioenfonds heeft een herstelplan gemaakt. Meer informatie over dit plan vindt u eveneens in deze Vroeger of Later, op pagina 10. Een van de herstelmaatregelen is het achterwege laten van de indexering. Dit betreft zowel de pensioenuitkeringen van de gepensioneerden als het opgebouwde pensioen van de deelnemers. Hierover leest u meer op pagina 4. Het uitgangspunt bij alle beslissingen van Ahold Pensioenfonds is de belangen van álle betrokkenen – deelnemers en gepensioneerden – zo goed mogelijk te behartigen én zodanige maatregelen te nemen dat de financiële situatie van het pensioenfonds weer stabiel wordt. De economische situatie in de wereld speelt daarbij een heel belangrijke rol. Pensioenfondsen kunnen die situatie niet beïnvloeden. Maar ze kunnen er wel voor zorgen dat ze bij hun beslissingen de huidige én toekomstige belangen van de deelnemers en de gepensioneerden centraal stellen. Dat blijft ons uitgangspunt.
Concept, realisatie en productie vdBJ/Communicatie Groep, Bloemendaal Redactie | Wilma van Hoeflaken Artdirection en vormgeving | Karen Birnholz
Henk Schuijt Directeur Ahold Pensioenfonds
Fotografie | Rob Marinissen Lithografie en drukwerk | Printsupport, Bloemendaal
2
3
Toen eind vorig jaar voor het eerst krantenartikelen verschenen waarin stond dat veel pensioenfondsen in 2009 niet zouden indexeren, werd Evelien Huijboom gebeld door een gepensioneerde van Ahold Pensioenfonds. ‘Gaan jullie indexeren?’ vroeg hij, ‘Ik ben mijn vakantie aan het plannen en ik wil weten of dat er dit jaar nog wel in zit.’ Op dat moment was nog niet duidelijk wat Ahold Pensioenfonds zou doen. Toch kon Evelien wel uitleggen wat het financieel ongeveer voor deze gepensioneerde zou betekenen als Ahold Pensioenfonds indexering achterwege zou laten. Niet genoeg om een vakantie voor te laten schieten, was de uitkomst. Evelien werkt sinds 2003 bij Ahold Pensioenfonds. Mensen die de Servicedesk bellen, maken een grote kans haar aan de lijn te krijgen. Afgelopen voorjaar verwachtte Evelien dat ze het heel druk zou krijgen. Ahold Pensioenfonds had besloten dat er niet geïndexeerd kon worden en alle deelnemers en gepensioneerden kregen hierover een brief. Hierin heeft Ahold Pensioenfonds uitgelegd dat de financiële positie ontoereikend was om te indexeren. Tot haar verbazing viel het wel mee met de extra telefoontjes. Af en toe belden er gepensioneerde medewerkers met de vraag of hun pensioenuitkering omlaag zou gaan. ‘Gelukkig kon ik deze mensen geruststellen’, zegt Evelien, ‘Geen indexering betekent niet dat je pensioen minder wordt. Het betekent wel dat de pensioenuitkering in 2009 hetzelfde blijft als in 2008. Omdat de prijzen wel gestegen zijn, kun je van je geld dus iets minder kopen. De AOW ging in 2009 wel omhoog, waardoor het totale inkomen toch toenam. Als ik dat uitlegde, reageerden mensen opgelucht.’ Ook de actieve deelnemers stelden weinig vragen over de indexering. Achteraf zegt Evelien: ‘Ik denk dat dat komt doordat de meesten er al rekening mee hielden. Kranten hebben zoveel geschreven over indexering. Daardoor was iedereen al een beetje voorbereid. Wat volgens mij ook mee speelt is dat mensen wel vertrouwen hebben in Ahold Pensioenfonds. Ze zien dat het niet alleen bij ons tegenzit, maar overal.’
4 Vroeger of Later
‘Toch met vakantie’ Ahold Pensioenfonds streeft ernaar de pensioenuitkeringen jaarlijks te verhogen op basis van de Consumenten Prijs Index van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). Daarnaast probeert
Ahold Pensioenfonds de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers jaarlijks te verhogen op basis van de loonafspraken uit de CAO (Collectieve Arbeidsovereenkomst). De pensioenaanspraken van gewezen deelnemers (ex-werknemers) probeert Ahold Pensioenfonds te indexeren op basis van de Consumenten Prijs Index. Er bestaat geen recht op indexering. Of er geïndexeerd kan worden, hangt af van de financiële situatie van Ahold Pensioenfonds. Ieder jaar opnieuw beoordeelt het Bestuur van Ahold Pensioenfonds of indexering mogelijk is. Tot 2009 heeft Ahold Pensioenfonds de uitkeringen en aanspraken altijd geïndexeerd. Dit jaar heeft het Bestuur van Ahold Pensioenfonds echter besloten dat indexering achterwege moet blijven. Als u gepensioneerd bent, betekent dit dat uw pensioenuitkering in 2009 even veel zal bedragen als in 2008. Er vindt geen verhoging plaats. Als u 65 of ouder bent, bestaat uw inkomen niet alleen uit pensioen, maar ontvangt u ook AOW. De AOW is in 2009 wel geïndexeerd. De aanspraken van gewezen deelnemers zijn evenmin geïndexeerd. Als u werkt en dus actief pensioen opbouwt, betekent het achterwege blijven van indexering dat de pensioenaanspraken die u tot en met 2008 hebt opgebouwd, niet worden aangepast aan de loonontwikkeling. De aanspraken die u in 2009 en daarna opbouwt, worden berekend op basis van uw actuele salaris. Die aanspraken volgen dus uw salarisontwikkeling. Wat niet-indexeren in 2009 precies betekent voor uw inkomen na uw 65e, hangt af van het aantal dienstjaren en de hoogte van uw salaris. Voor een twintiger die nog niet zo lang pensioen opbouwt, is het effect minder groot. Naarmate u ouder bent en meer dienstjaren hebt, neemt het effect toe. Wilt u meer weten over indexering? Op onze website vindt u een antwoord op de meest gestelde vragen (www.aholdpensioenfonds.nl). U kunt met uw vragen ook terecht bij onze Servicedesk (075-6592400).
5
Verkort Jaarverslag 2008
Pensioen meenemen? Als u bij een andere werkgever in dienst treedt en pensioen gaat opbouwen bij een ander pensioenfonds, kunt u uw pensioen bij Ahold Pensioenfonds meenemen. Omgekeerd kan ook. Als u in dienst treedt bij Ahold en ergens anders al pensioen hebt opgebouwd, kunt u deze eerdere aanspraken meenemen naar Ahold Pensioenfonds. Dit heet waardeoverdracht. Wanneer pensioenfondsen een dekkingsgraad hebben die lager is dan 100%, is waardeoverdracht wettelijk niet toegestaan. Op dit moment ligt de dekkingsgraad van veel fondsen onder de 100%. Het is dus goed mogelijk dat u uw pensioenaanspraken momenteel niet kunt overdragen. In ieder geval moet u wel uw aanvraag tijdig indienen. Waardeoverdracht is een langdurig proces, dat maanden in beslag neemt. In zo’n periode kan er veel gebeuren. Ahold Pensioenfonds stelt voor intern gebruik elke maand de dekkingsgraad vast. Als beide fondsen een dekkingsgraad hebben van 100% of meer, kan Ahold Pensioenfonds meewerken aan waardeoverdracht. Bent u net van werkgever veranderd, of bent u dit van plan? Voor informatie over waardeoverdracht in uw persoonlijke situatie kunt u het best contact opnemen met de Servicedesk (075-6592400).
Tevreden? Wat voor cijfer geeft u aan Ahold Pensioenfonds? Bureau Mediatest stelde deze vraag aan gepensioneerden en actieve deelnemers. De gepensioneerden zijn het meest tevreden. Zij waarderen Ahold Pensioenfonds met een 7,7. De werknemers geven een 7,1. Opvallend is dat oudere werknemers meer waardering voor Ahold Pensioenfonds hebben dan hun jongere collega’s. Jongeren geven Ahold Pensioenfonds een 6,8. Jongeren geven aan dat zij weinig over hun pensioen weten. Ze beschouwen het als iets voor later. Dat is voor een deel begrijpelijk, maar niet terecht. Pensioen is immers meer dan een oudedagsvoorziening. Het betekent ook een uitkering bij arbeidsongeschikheid, of een partnerpensioen bij overlijden. Dat kan voor jongeren net zo belangrijk zijn als voor ouderen. Jongeren die bij Ahold werken, bouwen vanaf hun 21e pensioen op. Met de uitkomsten uit dit onderzoek gaan we aan de slag om te bekijken hoe we onze communicatie verder kunnen verbeteren.
Pensioen na scheiding In het voorjaar van 2009 publiceerde het Nibud een onderzoek naar de verdeling van het ouderdomspensioen bij echtscheiding. Partners die gaan scheiden hebben ieder wettelijk recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens de relatie is opgebouwd. Dit geldt voor gehuwden en geregistreerde partners. Het kan zijn dat partners dit niet willen. Dan bestaat de mogelijkheid om afstand te doen van het recht op een deel van elkaars pensioen. Samenwonenden mogen het opgebouwde pensioen ook verdelen, maar dat is op basis van vrijwilligheid. De meeste stellen die scheiden vinden de verdeling van het pensioen ingewikkeld. Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat 25% van de mensen die gescheiden zijn niet eens weten of het pensioen wel of niet verdeeld is. Uit het onderzoek blijkt ook dat 23% van de gescheiden stellen het pensioen wel verdeeld heeft en 52% niet. Het pensioen niet verdelen kan verschillende redenen hebben. Van degenen die het pensioen niet delen, geeft 40% aan dat dit niet nodig was, omdat beide partners elk hun eigen pensioen opbouwen. Voor 22% van de partners geldt dat ze niets verdeelden, omdat ze hier geen recht op hadden. Zij woonden ongehuwd samen en hadden geen geregistreerd partnerschap. De overigen die het pensioen niet deelden geven aan dat ze niet wisten dat dit kon, of dat ze niets meer met elkaar te maken wilden hebben, of dat ze er nog mee bezig waren, of dat ze samen geen overeenstemming konden bereiken over de verdeling. Wilt u meer weten over pensioenverdeling na scheiding? Bij de Servicedesk van Ahold Pensioenfonds kunt u terecht voor meer informatie (075-6592400).
6 Vroeger of Later
Slechte resultaten
Het jaar 2008 was een turbulent jaar. De kredietcrisis, die uitmondde in een wereldwijde economische crisis, had ingrijpende gevolgen. Net als vele andere pensioenfondsen in Nederland heeft ook Ahold Pensioenfonds hier zwaar onder geleden. Ahold Pensioenfonds behaalde in 2008 een rendement van minus 19,2%. Niet alleen de aandelenkoersen daalden, maar ook de rente. Beide factoren hebben een grote invloed op de dekkingsgraad van pensioenfondsen. Dalende aandelenkoersen leiden ertoe dat het vermogen van pensioenfondsen afneemt. Dalende rente betekent dat de pensioenfondsen hun (toekomstige) verplichtingen moeten berekenen aan de hand van een lagere rente. Het vermogen neemt dus af, terwijl tegelijkertijd de verplichtingen toenemen. Hierdoor daalde de dekkingsgraad van Ahold Pensioenfonds van 170% naar 102%. Dit betekent een onderdekking. Ahold Pensioenfonds heeft in het najaar van 2008 De Nederlandsche Bank hiervan in kennis gesteld. Op 27 maart 2009 diende Ahold Pensioenfonds een herstelplan in bij De Nederlandsche Bank. Dit plan bevat maatregelen om de positie van het pensioenfonds te versterken (zie pag. 10).
Pensioenzaken
Sinds 1 januari 2008 bouwen Ahold-werknemers vanaf hun 21e verjaardag pensioen op. Dit is de wettelijke minimumleeftijd. Voorheen begon pensioenopbouw bij 22 jaar. Zoals vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst tussen Ahold en Ahold Pensioenfonds is in 2008 20% premiekorting verleend op basis van de hoge dekkingsgraad eind 2007. De pensioenpremie bedroeg daardoor 11,8%. In 2009 is een premiekorting niet van toepassing. Het totale premieniveau van de pensioenpremie is vastgesteld op het maximum van 14,7% van het pensioengevend salaris. Werkgever en werknemer betalen de premie gezamenlijk. Ahold heeft met de Centrale Ondernemingsraad afgesproken dat het werknemersdeel van de premie zal toenemen. In 2009 is daartoe de eerste stap gezet.
Bestuursstructuur
In 2008 kreeg Ahold Pensioenfonds een nieuwe bestuursstructuur. Het Bestuur telt zes leden. Hiervan zijn er drie benoemd door de werkgever en twee door de Centrale Ondernemingsraad. Eén lid is gekozen door de pensioengerechtigden. Het Bestuur legt verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan. Ook de zes leden van het Verantwoordingsorgaan zijn benoemd door de werkgever, de Centrale Ondernemingsraad en gekozen door de pensioengerechtigden. Het volledige Jaarverslag 2008 kunt u downloaden op www.aholdpensioenfonds.nl. Als u deze mogelijkheid niet hebt, kunt u contact opnemen met de Servicedesk (075-6592400).
7
Rendementen Ahold Pensioenfonds
Resultatenrekening
Balans
(in miljoenen euro’s)
2008 / -19,2%
1999 / 14,6%
2007 / 0,3%
2000 / 2,0%
2006 / 13,3%
2001 / -5,9%
2005 / 20,3%
2002 /-12,2%
2003 / 10,2%
2004 / 13,2%
(in miljoenen euro’s)
Baten
Bijdragen van werkgever en werknemers
72
106
Totaal baten
-358
109
Beleggingsopbrengsten
2008 / 2007 -430 3
Lasten
Totaal lasten Resultaat
516 -874
Totaal beleggingen 1.803 2.230 Overige bezittingen en schulden -7 -18
2008 / 2007 Toename pensioenverplichtingen 463 -93 Pensioenuitkeringen 47 44 Pensioenuitvoerings en administratiekosten 6 7
Activa
2008 / 2007 Vastgoed 172 217 Aandelen 642 1.041 Vastrentende waarden 989 972
Pensioenvermogen
1.796 2.212
Passiva Pensioenvoorzieningen Reserves
-42 151
2008 / 2007 1.762 1303 34 909 1.796
2.212
Dekkingsgraad Ahold Pensioenfonds heeft vermogen en verplichtingen. Het vermogen bestaat uit de pensioenpremies die de werkgever en de werknemers betalen en de rendementen hierop. De verplichtingen zijn de pensioenen die nu en in de toekomst uitgekeerd worden. De verhouding tussen het vermogen en de verplichtingen wordt dekkingsgraad genoemd. De Nederlandsche Bank eist dat pensioenfondsen een dekkingsgraad hebben van minimaal 105%. Daarnaast geldt voor elk pensioenfonds een hogere vereiste dekkingsgraad. Deze hoogte hangt af van de risico’s die een pensioenfonds loopt, vooral op het gebied van beleggingen. Voor Ahold Pensioenfonds geldt een vereiste dekkingsgraad van 124%. Eind 2008 bedroeg de dekkingsgraad van Ahold Pensioenfonds 102%.
2004 122%
2005 134%
2006 154%
2007 170%
2008 102%
100%
8 Vroeger of Later
9
‘Het Bestuur van Ahold Pensioenfonds is natuurlijk altijd alert, maar op het moment dat de Amerikaanse bank Lehman Brothers failliet ging, begrepen we dat het echt mis was’, zegt Ad van Dorssen.
Ad werkt bij de uitvoeringsorganisatie Ahold Pensioenfonds en geeft ondersteuning aan Bestuur en Verantwoordingsorgaan bij het besturen van het pensioenfonds. ‘Onder normale omstandigheden komt het Bestuur maandelijks bijeen. In deze bijzondere tijden werden de ontwikkelingen wekelijks gevolgd.’ De aandelenkoersen daalden razend snel. Daardoor raakte de beleggingsmix van Ahold Pensioenfonds uit balans. Het Bestuur besloot een voorzichtig beleid te hanteren. ‘Een belangrijk besluit was om geen aandelen bij te kopen’, zegt Ad. Tegelijkertijd daalde de rente waarmee de pensioenfondsen hun verplichtingen moeten berekenen. Als gevolg daarvan ging de dekkingsgraad nog verder omlaag. ‘Dan voel je je machteloos, want tegen die rentedaling kun je niets meer doen.’ Ahold Pensioenfonds meldde aan de toezichthouder, De Nederlandsche Bank, dat de dekkingsgraad onder de vereiste 105% terecht was gekomen. Veel andere pensioenfondsen brachten hetzelfde slechte nieuws naar buiten. In het voorjaar kwamen de fondsen met hun herstelplannen, ook Ahold Pensioenfonds. Het Verantwoordingsorgaan werd bij de belangrijkste besluiten door het Bestuur nauw betrokken. Dit staat allemaal in het herstelplan. Het herstelplan bevat drie belangrijke elementen. De totale premie stijgt met 25% ten opzichte van 2008. Die stijging komt voor rekening van de werkgever. De indexering van pensioenuitkeringen en aanspraken blijft in 2009 volledig achterwege. ‘Dat was voor het Bestuur moeilijk besluit’, zegt Ad, ‘Zoiets is nooit eerder voorgekomen bij Ahold Pensioenfonds.’ Tussen Ahold en Ahold Pensioenfonds bestaat een uitvoeringsovereenkomst waarin o.a. de financiële afspraken zijn vastgelegd. Daarin zijn ook afspraken gemaakt over extra stortingen als de dekkingsgraad onder de 105% komt. Het Bestuur is met Ahold overeengekomen dat in 2009 50 miljoen euro extra wordt gestort in het pensioenfonds. Daarmee gaat de dekkingsgraad van 102% naar 105%. De komende jaren zal blijken hoe de dekkingsgraad zich ontwikkelt. ‘Als het herstel sneller optreedt, is dat prachtig’, zegt Ad, ‘Maar als de economie langer slecht blijft, kan het ook langer duren. Je kunt de toekomst niet voorspellen.’
Eind 2008 bedroeg de dekkingsgraad van Ahold Pensioenfonds 102%. Daarmee was de dekkingsgraad lager dan de minimaal vereiste dekkingsgraad van 105%. Voor elk pensioenfonds stelt De Nederlandsche Bank (DNB) tevens een (hogere) eis aan de dekkingsgraad, die afhankelijk is van de risico’s die het pensioenfonds loopt, met name in de beleggingen. Voor Ahold Pensioenfonds is deze vereiste dekkingsgraad op basis van het beleggingsplan 124%. Dat betekent dat bij een dekkingsgraad van 124% sprake is van voldoende financiering. Conform de wet en de richtlijnen van DNB heeft Ahold Pensioenfonds eind maart een herstelplan ingediend. DNB heeft laten weten dat dit plan uiterlijk 1 juli 2009 zal zijn beoordeeld. Het herstelplan laat zien dat de minimum vereiste dekkingsgraad van 105% (ruimschoots) binnen de wettelijke termijn van 5 jaar wordt bereikt. De vereiste dekkingsgraad van 124% wordt in het 9e jaar gehaald. Ook dat is ruim op tijd, want hiervoor geldt een wettelijke termijn van 15 jaar. Het herstelplan is gebaseerd op diverse veronderstellingen met betrekking tot beleggingsrendementen en andere zaken die van invloed zijn op het financiële herstel. In het herstelplan is te zien dat in 2010 en 2011 sprake zal zijn van een gedeeltelijke indexering. Dit zijn dus geen harde feiten, maar verwachtingen. Deze verwachtingen zijn met de nodige voorzichtigheid opgesteld, maar ze blijven uiteraard met onzekerheid omgeven. In werkelijkheid zullen de uitkomsten anders zijn, gunstiger dan wel ongunstiger. Daarom zal het Bestuur van Ahold Pensioenfonds de ontwikkelingen nauwgezet volgen. Ten minste één keer per jaar zal het Bestuur de ontwikkeling van het herstelplan evalueren en eventueel aanvullende maatregelen nemen. Als herstel langer op zich laat wachten, kan dit betekenen dat indexering langer achterwege blijft en dat aan Ahold een extra bijdrage zal worden gevraagd. In het slechtste geval is verlaging van de pensioenaanspraken niet uit te sluiten. Het herstelplan is beschikbaar voor alle deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden. Als u een exemplaar wilt ontvangen, kunt u contact opnemen met onze Servicedesk (075-6592400). Voor meer informatie kunt u terecht op www. aholdpensioenfonds.nl.
‘Je kunt de toekomst niet voorspellen’
10 Vroeger of Later
11
Levensmomenten
In deze Vroeger of Later staan de financiële resultaten van Ahold Pensioenfonds centraal. Pensioen is geld. Maar niet alleen. Want pensioen gaat over úw leven. Over de persoonlijke keuzes die u maakt en de gevolgen hiervan voor uw pensioen. Neemt u een belangrijke beslissing in uw privé leven? Sta dan ook even stil bij uw pensioenn.
U z En dan? Wat nu?
Gaat trouwen of samenwonen U vraagt zich af of u voldoende verzekerd bent bij overlijden Ahold Pensioenfonds heeft brochures waarin de diverse verzekeringsmogelijkheden worden uitgelegd
U En dan? Wat nu?
En uw partner gaan scheiden Uw ex-partner heeft recht op een deel van uw pensioen, maar u kunt daarover samen andere afspraken maken Neem contact op met de Servicedesk voor een uitleg van de mogelijkheden
U En dan? Wat nu?
Gaat deeltijd werken Dit heeft gevolgen voor uw pensioenopbouw Neem contact op met de Servicedesk wat dit voor u betekent
Vroeger of Later
Meer informatie vindt u op www.aholdpensioenfonds.nl en in de diverse brochures van Ahold Pensioenfonds. Toch nog vragen? Neem dan contact op met de Servicedesk van Ahold Pensioenfonds: Mail ons |
[email protected] Bel ons | (075) 659 24 00 Fax ons | (075) 659 85 58 Schrijf ons | Ahold Pensioenfonds | Postbus 3039 | 1500 HA Zaandam
