Jaar in beeld Ameland

2011

Jaar in beeld Ameland



Jaar in beeld Ameland I Jaaroverzicht 2011

Missie Staatsbosbeheer Staatsbosbeheer waarborgt de kwaliteit van een groene leefomgeving voor mens, plant en dier.


Jaar in beeld Ameland

Jaaroverzicht 2011 Voor u ligt het Jaarbeeld van Ameland, een

Voor de toekomst is het Beheerplan Natura

terugblik op 2011 en een vooruitblik op de toe-

2000 richtinggevend voor het beheer van de

komst, waarin veel verandert. Deze brochure

natuurgebieden op de Wadden. Onder leiding

geeft een beeld van wat Staatsbosbeheer hier

van de Dienst Landelijk Gebied en straks de

op Ameland doet. Werk dat grotendeels uitge-

provincie wordt hier hard aan gewerkt. Dat plan

voerd wordt aan de hand van zogenaamde be-

gaat alleen over natuur; de toekomst zal leren

heerplannen, papieren of digitale documenten

hoe we verder (om)gaan met onze andere taken

die slechts bij weinig mensen bekend zijn.

zoals recreatie, landschap en cultuurhistorie.

Staatsbosbeheer publiceert daarnaast landelijk een jaarverslag dat zelden iets vermeldt over

Veel leesplezier namens Staatsbosbeheer

wat u en ons op Ameland bezighoudt. Daarom

Ameland!

bieden wij u dit Jaarbeeld van Ameland aan.

Wist u dat: - Staatsbosbeheer landelijk ca. 250.000 ha natuur beheert? - Dat dit iedere Nederlander € 5,42 per jaar kost, ofwel 1 ½ cent per dag? - Staatsbosbeheer op de Friese Waddeneilanden ca. 12.000 ha onder beheer heeft? Op Ameland beheren we onder andere:

En:

900 ha. bos, kwelder en duinen

500.000 bezoekers per jaar

6 km fietspad

500 deelnemers Fietsdag 3 juni 2011

45 km gemarkeerde wandelpaden

412 houten schijven gefreesd

10 uitzichtpunten / duintrappen

82 banken en picknicksets

973 dennenappels geteld voor de prijsvraag

op de ambachtelijke dag ‘Tussen Slik en Zand’






Veranderingen op komst; ook op de eilanden

ven aan die van 2011. Voor de jaren na 2012 is het nog onduidelijk hoe de diverse herverdelingen en rekensommen voor de Waddeneilanden

De komende jaren treden er aanzienlijke veran-

uitpakken.

deringen op die ons werk op de Waddeneilanden direct raken. Het gaat om decentralisatie

Zakelijk werken

van verantwoordelijkheden, financiën en nieuwe

Om de zaken waarvoor veel minder geld

natuurwetgeving.

beschikbaar is toch nog (deels) uit te kunnen voeren met behoud van kwaliteit, moet Staats-

Decentralisatie en bezuinigingen

bosbeheer op een zakelijke manier de natuur

Momenteel worden veel taken op gebied van

gaan beheren. Dat doen we wel op een ver-

natuur en landschap overgedragen van het Rijk

antwoorde manier, want ons huishoudboekje

naar de provincies. Het gaat hierbij o.a. om het

moet kloppen. Dit is niet eenvoudig, want

vaststellen van de beheerplannen voor de Natu-

Staatsbosbeheer wil hierbij ook rekening hou-

ra 2000 gebieden (vrijwel alle natuurgebieden

den met de eilander situatie. We gaan op zoek

op de eilanden). Ook moet de provincie ervoor

naar meer samenwerking met eilander onderne-

zorgen dat voor deze gebieden de nodige maat-

mers, bv. in de vorm van natuurarrangementen.

regelen voor de instandhouding worden getrof-

Hierbij staan we open voor goede ideeën van

fen. Voor Staatsbosbeheer is daarnaast een

buitenaf. We zullen echter nooit toegang gaan

andere budgetteringssystematiek op komst

heffen voor de natuurgebieden, want de natuur-

waarbij de huidige contractrelatie met het

terreinen die door ons worden beheerd zijn en

Ministerie van EL&I vervangen wordt door een

blijven vrij toegankelijk voor iedereen.

subsidiefinanciering via de provincie.

Nieuwe natuurwetgeving De regering bezuinigt ingrijpend op de rijksbud-

De regering heeft nieuwe natuurwetgeving in

getten. De totale omvang van de bezuinigingen

voorbereiding. De Natuurwet vervangt straks

op natuurbeleid is nog niet geheel te overzien.

drie bestaande wetten; de Natuurbeschermings-

Wel is duidelijk dat dit ook van invloed is op

wet, de Flora- en Faunawet en de Boswet.

de uitvoering van onze werkzaamheden op de

De wet kenmerkt zich door een versobering van

Friese Waddeneilanden. Op hoofdlijnen is er

de bescherming en versimpeling van de regels.

geld beschikbaar voor het directe natuurbe-

Natuurbescherming wordt beperkt tot de ver-

heer zoals bv. maaien van natte duinvalleien,

plichtingen waaraan Nederland moet voldoen in

begrazen of bosbeheer. Surveillance en toezicht

Europees verband. Veel gewonere soorten ver-

worden in de nieuwe financiële structuren maar

liezen hun bescherming en er komt meer nadruk

zeer beperkt als onderdeel van zorg voor de

op het verband tussen economie en ecologie.

natuur beschouwd.

We zijn blij met een vereenvoudiging van wet-

Een belangrijk deel van ons werk op de eilanden

geving, maar maken ons zorgen over de bedui-

heeft echter betrekking op recreatieve zaken,

dend verminderde bescherming van de natuur.

zoals onderhoud van fiets-, wandel- en ruiterpaden, uitzichtpunten, maar ook voorlichting en educatie, cultuurhistorie en landschap en niet te vergeten communicatie. In de nieuwe financieringsystematiek vervalt het grootste deel van het budget voor deze zaken. Mede omdat er in 2011 al iets extra bezuinigd is, zijn de beheerbudgetten voor 2012 nog ongeveer gelijk geble-


Natuur & landschap Waarnemingen Elk jaar vertoeven medewerkers van Staatsbosbeheer in het veld om met prachtige waarnemingen terug te komen. Maar ook de vele vrijwilligers dragen bij aan een mooie lijst met waarnemingen. Vooral in het voorjaar en de zomer is het smullen van de bijzondere waarnemingen van alles wat leeft. Op de Fugelpôlle ziet het wit van de zeevogels die daar broeden en de duingraslanden die bloeien zijn een grote magneet voor de vele vlinders. De natte rietgebieden zijn ideale broedlocaties voor de bruine kiekendief. | Tureluur

Weidevogels Tijdens de ruilverkaveling heeft Staatsbosbeheer

hiermee tot de beste weidevogelgebieden in

een aantal percelen grasland in beheer gekre-

ons land. En dat is verheugend, want landelijk

gen, waaronder 33 ha. in De Meer. Door het

gezien zitten vogels die in cultuur(gras)land

dempen en ondieper maken van een aantal slo-

broeden zwaar in de verdrukking, met een

ten is dit gebied vochtiger geworden en nu komt

achteruitgang van wel 80 – 90% voor sommige

er plaatselijk weer kalkrijk kwelwater aan de

soorten.

oppervlakte. Dit is niet alleen goed voor planten als Dotterbloem en Holpijp, maar vooral voor

Reuzensterns op Engelsmanplaat

weidevogels.

De zandplaten Engelsmanplaat en Rif zijn be-

Al jarenlang wordt de vogelstand hier door

langrijke vogelgebieden. Dit jaar was wederom

Jacob en Jacob, twee enthousiaste vrijwilligers

een team vrijwilligers van de vogelwerkgroep

van de Vogelwacht Hollum – Ballum, nauwkeu-

Haarlem actief als ‘wadden-gastheer/gastvrouw’,

rig geïnventariseerd. Ieder jaar leveren ze een

vanaf half mei tot begin september. Voor het

goed uitgewerkt verslag, compleet met versprei-

eerst sinds jaren vestigde zich er een kolonie

dingskaartjes, af bij onze inventarisatiemede-

Noordse sterns, maar door twee achtereenvol-

werker Lex.

gende hoge springtijen spoelden alle nesten

Door deze tellingen kunnen we zien dat het in

weg en was het broedresultaat nihil.

De Meer zeer goed gaat met de weidevogels.

Daarnaast zijn de hooggelegen zandplaten

Het aantal Kieviten en Grutto’s is vanaf 1999

voor veel wadvogels een onmisbare rustplaats,

vervijfvoudigd en er broeden nu zelfs tien keer

het gehele jaar door. In de nazomer en herfst

zoveel Tureluurs als toen. De Meer behoort

zijn de grootste aantallen aanwezig. Tijdens

Waarnemingen in De Meer

1999

2000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Kievit

11

19

36

26

35

38

41

66

48

48

2010 2011

64

61

Grutto

6

9

12

16

31

36

24

28

36

22

42

33

Tureluur

2

3

12

11

18

17

14

19

17

23

35

25

Scholekster

7

6

24

11

31

18

14

20

13

22

21

27






| Rosse Grutto’s op reis

Op reis Stelt u zich eens voor. U bent met uw familie op reis en u hebt nog een aantal lange dagen te gaan. Na een vermoeiende autorit en een goede maaltijd arriveert u op het rustige slaapadres; de enige in de wijde omgeving. Voor u goed en wel geÏnstalleerd bent, komt er een groep wildkampeerders die met z’n allen een gezellige avond willen vieren en de hele nacht blijven. Uw logiesverstrekker weet nog te voorkomen dat een deel van de groep onder uw balkon neerstrijkt. Maar lekker slapen en morgen gezond weer op voor het vervolg van de lange reis? Echt gebeurd Op de zandplaat De Hiezel zitten tijdens hoogwater meer dan 100.000 wadvogels te rusten. Ze kunnen alleen daar terecht, want de wadplaten staan tot in de wijde omgeving onder water. Er arriveert een bootje met zo’n 25 personen die de plaat uitgekozen hebben voor een gezellig dagje uit. De oudjes zetelen zich in meegebrachte tuinstoelen, pa gaat op verkenning uit en de rest van het gezelschap maakt een wandeltocht de andere kant op. Ettelijke tienduizenden rustende wadvogels gaan de lucht in en missen een groot deel van hun slaap. Het zenuwachtig heen en weer vliegen kost veel energie, energie die ze hard nodig hebben voor hun vervolgtrektocht naar het zuiden. De toevallig aanwezige Wadwacht van Staatsbosbeheer weet met geduldige uitleg te bewerkstelligen dat de groep weer terugkeert naar de boot en de rustplaats verderop niet verstoort. Daarmee is voorkomen dat nog eens enkele tienduizenden vogels gestrest op de wieken moesten. Vaak is het onwetendheid of onbekendheid met de situatie. Met uitleg hoopt Staatsbosbeheer begrip te kweken dat niet altijd overal alles kan. In goed overleg kan een ieder op z’n tijd aan z’n trekken komen.


de najaarstrek werden er regelmatig tot ruim

werkzaamheden kunnen uitvoeren om dit stukje

140.000 vogels geteld. Van enkele soorten zijn

kwelder te beschermen. In het najaar wordt de

met indrukwekkende aantallen aanwezig, zoals

rijshouten dam wel hersteld, maar dat is nog

ca. 31.500 Bonte strandlopers en een zelfde aan-

lang niet voldoende.

tal Rosse grutto’s in september of de ca. 50.000 Kanoetstrandlopers begin november. Andere

Inventarisatie vegetatie

soorten komen in bescheidener aantallen voor,

In 2010 is de plantengroei in de natuurgebieden

zoals de zes zeldzame Reuzensterns, bijna net zo

van Staatsbosbeheer op Ameland opnieuw in

groot als een Zilvermeeuw, in september.

kaart gebracht. De vorige vergelijkbare inven-

En meestal is er ook wel een Slechtvalk aan-

tarisatie dateert van 1998. Door de uitkomsten

wezig, deze snelle jager komt hier gemakkelijk

van beide onderzoeken met elkaar te vergelijken

aan de kost. De Wadden-gastheren informeren

wordt duidelijk wat de effecten van ons beheer

bezoekers over de bijzonderheden van dit unie-

zijn en welke veranderingen er zijn opgetreden.

ke gebied en proberen ervoor te zorgen dat de

Aan het voorkomen van ruim 80 plantensoor-

recreanten, vogels en andere dieren, zoals de ca.

ten, zgn. indicatorsoorten, is speciaal aandacht

350 zeehonden die hier ook wonen, goed met

besteed. Dit zijn soorten die iets zeggen over

elkaar samengaan.

de kwaliteit van de natuur, bv. Dotterbloem, Oeverkruid, Dwergvlas of Dwergzegge. Ener

Het weer

is ook gelet op het (nog) niet aanwezig zijn

We blijven Nederlanders, maar toch heeft het

van deze planten, zoals bv. Parnassia en

weer ons en de natuur wel parten gespeeld dit

Draadgentiaan op plaatsen waar die wel ver-

jaar. Het voorjaar was erg droog, waardoor de

wacht werden. Op die plaatsen moet dus nog

kans op brandgevaar erg hoog was. Reden te

wat extra’s gebeuren.

meer om de afspraken met gemeente en brandweer goed scherp te houden. De zomer was erg nat en zorgde ervoor dat onze campingbeheerder regelmatig als een soort Piet Paulusma het weer moest voorspellen voor onze campinggasten. Daarnaast hebben een aantal zomerstormen flink wat schade veroorzaakt bij de broedvogels. Complete drama’s speelden zich af op de Fugelpôlle. De vogels vlogen schreeuwend en krijsend boven de nesten en keken hulpeloos toe hoe hun nesten wegspoelden. Tot drie keer toe in de zomer hebben we dit tafereel helaas moet aanschouwen. De Fûgelpôlle is een stukje brose natuur, waar we erg zuinig op moeten zijn. Op deze plek zijn de grote sterns, Noordse sterns, visdiefjes, kokmeeuwen en andere zeevogels van heel dichtbij te aanschouwen. Een betere natuurbeleving kunt u daar niet krijgen. Bijna alle zintuigen worden geprikkeld, de geur van mest, het schouwspel van allerlei gedragingen, het gillen en roepen van de vogels en dat bijna op een dienblad. Helaas hebben we dit jaar nog geen

| Hoogwater spoelde nesten van Grote sterns op de Fûgelpolle weg






Vegetatiekartering Ameland 2010 overzichtskaart gekarteerd gebied en toponiemen

4 Lange Duinen Zuid

7 Zwanewaterduinen 9 Nesserduinen 6 Roosduinen 8 Kooihuis

3 Jan Roepelheide

1 Hollumer duinen

5 Ballumer duinen 2 Hollumer Mieden

10 Middenpolle

Deelgebieden Ameland 1 Hollumer duinen 2 Hollumer Mieden 3 Jan Roepelheide 4 Lange Duinen Zuid 5 Ballumer duinen 6 Roosduinen 7 Zwanewaterduinen 8 Kooihuis 9 Nesserduinen 10 Middenpolle topografie

© EGGconsult, rapportnummer 899EGGv

In de jaren 2004 -2006 zijn een aantal gebieden in begrazing gekomen, zoals ook was aangegeven in het beheerplan. Ook is er op diverse plaatsen afgeplagd. Het voert te ver om hier uitgebreid in te gaan op het 150 pagina’s dikke rapport, maar enkele hoofdconclusies willen we u niet onthouden. De oppervlakte van vegetaties van natte- en vochtige duinvalleien is toegenomen en ook de kwaliteit is beter geworden. Er is een sterke toename van het Oeverkruid en het Ondergedoken moerasscherm. De effecten van de duinbegrazing zijn positief, de sterke vergrassing is vrijwel overal teruggedrongen en soorten als Dwergvlas en Dwergzegge zijn toegenomen. Ook het afplaggen van vochtige duinheide in combinatie met begrazing heeft een positief effect op de plantengroei. Zorgen zijn er over de Grijze duinen. Dit zijn de kalkarme en drogere duingebieden met Buntgras en Korstmosvegetaties. De oppervlakte hiervan is flink afgenomen; overwoekering met het Grijs kronkelsteeltje (een exotische mossoort) en de dichte Helmbegroeiing zijn hierbij opvallend.

| Dwergvlas

| Toename van groeiplaatsen van het Oeverkruid


Werk in Uitvoering

Op Ameland is Lex Varkevisser aangewezen om deze werkzaamheden te begeleiden, want zorg-

Zorgvuldig werken

vuldig werken is iets waarvoor we staan.

De Flora- en faunawet beschermt een groot aantal dieren plantensoorten tegen verstoring en

LIFE Duinen

vernieling. Deze bescherming geldt niet alleen

Het natuurherstelproject LIFE Duinen is afge-

voor bijzondere soorten, maar ook voor de

rond. Dit project is o.a. samen met Staatsbos-

meeste algemeen voorkomende planten en die-

beheer ten uitvoer gebracht met als doel om

ren. Bij het uitvoeren van werkzaamheden kan

duingebieden te herstellen. Al met al is er onge-

men gemakkelijk in conflict komen met de wet-

veer 4700 ha aangepakt, verdeeld over uiteenlo-

telijke voorschriften.

pende projectgebieden van de Waddeneilanden

Om normaal onderhoud van bos- en natuurge-

tot Zeeland. In vijf jaar is er veel veranderd

bieden zonder al teveel administratieve romp-

en de eerste resultaten zijn zichtbaar. In het

slomp mogelijk te maken zijn er gedragscodes

Kwekerijbos zijn de laatste stappen gezet. Het

opgesteld. Onder normaal onderhoud vallen

project draagt bij aan het hydrologisch herstel in

| Werk in uitvoering

werkzaamheden als plaggen, chopperen, maai-

het gebied. De sloot is minder diep gemaakt en

en, opschonen van waterlopen en poelen, en

daardoor zal het water minder snel wegvloeien.

bosonderhoud. Voordat begonnen wordt, moet

Het bos in de lagere gebieden wordt natuurlij-

een inventarisatie van aanwezige planten en

ker, met een grotere verscheidenheid aan leef-

dieren uitgevoerd worden. Ook moet er tijdens

gebiedjes.

de uitvoering voldoende begeleiding en toezicht zijn. Zowel de aannemer als de opdrachtgever

Evaluatie beheerplan

heeft hierbij verantwoordelijkheden. Op deze

Wat heeft Staatsbosbeheer gedaan en hoe is

wijze kan al het reguliere werk gewoon door-

het gegaan? In 2001 is het beheersprogramma

gaan. Als er grotere ingrepen plaatsvinden of

Rijksgronden Ameland verschenen, waarin de

bijzondere soorten aanwezig zijn, moet een ont-

plannen en maatregelen staan opgeschreven.

heffing aangevraagd worden.

Het gaat hierbij niet alleen over de staat van de






natuur, maar ook over recreatie, landschap en cultuurhistorische zaken. In de afgelopen 10 jaar zijn allerlei projecten uitgevoerd, hebben we regelmatig inventarisaties, tellingen verricht, recreatiegegevens verzameld en zijn andere gegevens vastgelegd. Na afloop van het beheerplan wordt systematisch getoetst of de gestelde doelen gehaald zijn of dat we op de goede weg zijn. Dan wordt getracht te achterhalen wat eventuele verbeterpunten zijn. Ook kan het zijn dat we helemaal niet zijn waar we gedacht hadden uit te komen en dat de gestelde doelen niet (meer) haalbaar zijn, bv. omdat de | Begrazing, o.a. met Hereford runderen zorgt voor meer variatie in de duinen

| Soay schaap met lam


omstandigheden buiten onze terreinen zijn veranderd of er onverantwoord veel geld voor nodig is. Zo is het instrument van kwaliteitsbeoordeling zowel een verantwoording als iets waar we lessen uit kunnen leren. Naast onze terreinbeheerders en specialisten (zoals een ecoloog en recratiemedewerker) willen we ook een aantal externe deskundigen op gebied van natuur en recreatie uitnodigen om deel te nemen aan deze evaluatie. De uitkomsten van de kwaliteitsbeoordeling worden gebruikt om de plannen voor de nieuwe periode op te stellen.

Grazers Staatsbosbeheer Ameland wordt bij het natuurbeheer geholpen door IJslanders, Hereford koeien en Soay schapen. Met zijn allen zorgen we ervoor dat de naaldbossen omgevormd worden tot een gemengd bos, en dat de duingebieden gevarieerder worden zodat vele planten en dieren goed gedijen.

Herstel mosselbanken In de Waddenzee is veel veranderd en meestal niet ten goede. Zo zijn vrij recent vrijwel alle

| Naaldbossen worden omgevormd tot gemengd bos

natuurlijke kokkel- en mosselbanken weggevist.

| Schelpenbanken, met o.a. mosselen en zeesla

Spontaan herstel vindt nauwelijks plaats. Over het waarom is nog maar weinig bekend. Met het onderzoekproject ’Waddensleutels’ wordt getracht te doorgronden hoe het ecosysteem in de Waddenzee nu functioneert en op welke wijze herstelmaatregelen succesvol uitgevoerd kunnen worden. Een van de onderdelen is onderzoek naar de herstelmogelijkheden van mosselbanken. Dit voorjaar zijn op drie plaatsen in de Waddenzee, bij Schiermonnikoog, Ameland en Terschelling proefvakken aangelegd. Een van de experimenten was het uitzaaien van jonge mossels op een ondergrond van kokosmatten waarop ze zich vast kunnen hechten. Het project wordt gefinancierd door het Waddenfonds; Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten participeren in dit project. Meer weten? Zie www.waddensleutels.nl






Gastheerschap en voorlichting

zijnde en lopende projecten. Er verschenen in 2011 zo’n 50 berichten. Dit resulteerde in onge-

In 2011 hebben we ons ingespannen om de ex-

veer 5.200 bezoeken op het weblog. U kunt zich

terne communicatie te verbeteren. Omdat we

abonneren op de nieuwsberichten en u kunt alle

het van groot belang vinden om laagdrempelig

mogelijke vragen stellen en opmerkingen plaat-

in contact te zijn met verschillende belangheb-

sen. Binnen een week krijgt u een reactie.

benden, hebben we ons ook in de digitale wereld begeven.

Gastheer Op de drie Waddeneilanden ontvangen we jaar-

De digitale wereld

lijks ongeveer 1 miljoen gasten, goed voor meer

Dit jaar hebben we op alle Friese

dan 6 miljoen dagbezoeken. Als gastheer wil je

Waddeneilanden een eigen weblog opgestart.

goed voor je gasten zorgen; voor de bezoekers

Daar plaatsen we berichten over dagelijkse

van de natuurgebieden en ook voor de dieren

werkzaamheden, over opvallende zaken uit de

en planten die er leven. De recreatieve voor-

natuur en we geven een toelichting over op han-

zieningen moeten verzorgd zijn en de paden

den zijnde en lopende projecten. Op het weblog

goed onderhouden. Natuurkampeerterrein De

van Staatsbosbeheer Ameland (www.staatsbosbeheerameland.wordpress.com) plaatsen we sinds 1 juni 2011 nieuws over dagelijkse werkzaamheden, over opvallende zaken uit de natuur en we geven een toelichting over op handen | Stand van Staatsbosbeheer op de ambachtelijke dag


| Infostand tijdens de fietsdag

Middelpôlle voorziet de echte natuurliefhebber

Activiteiten en excursies. Naar buiten!

van een prachtige kampeerbeleving.

We willen alle eilanders, vooral de kinderen,

De medewerkers van Staatsbosbeheer zijn

graag laten meegenieten van de gewone en

regelmatig buiten om een oogje in het zeil

ongewone dingen in de natuur op Ameland.

te houden en, minstens zo belangrijk, om bezoekers te informeren of hulp te verlenen.

Fietsdag 3 juni

Ongeregeldheden worden gerapporteerd.

Ameland staat bekend als het sporteiland.

Afgezet tegen het aantal bezoekers kan gecon-

Natuurlijk draagt Staatsbosbeheer ook bij aan

cludeerd worden dat het overgrote deel zich

een sportief evenement. Ook dit jaar werd er

een voorbeeldig gast toont. De rapportages

weer een fietstocht georganiseerd samen met

geven aan dat er in op Vlieland, Terschelling en

Rijkswaterstaat. De Amelanders kijken alweer

Ameland in 2010 1.245 keer actie nodig was ver-

uit naar volgend jaar. Het is een fietstocht van

deeld over ruim twintig verschillende vormen.

ongeveer 17 km langs duinen, dorpen, kwelders

Veruit de grootste categorieën betreffen loslo-

en weilanden. Deelnemers kunnen zich langs

pende honden en gemotoriseerd verkeer, samen

de route laten informeren door verschillende

goed voor ca. 70 % van de meldingen. In veruit

(natuur)organisaties hier op Ameland.

de meeste gevallen kon volstaan worden met een mondelinge of schriftelijke waarschuwing.

Ambachtelijke dag 28 juni

Voor ernstige of herhaaldelijke overtredingen

Bijna een hele straat werd op de ambachtelijke

is proces-verbaal opgemaakt. Dit was slechts 85

dag in Hollum omgetoverd tot Staatsbosbeheer-

keer (minder dan 7%) het geval. De meeste vie-

straat. De motorzagen en de frezen ‘schreeuw-

len in de categorie gemotoriseerd verkeer; dit

den’ om aandacht. Daardoor was het een straat

veroorzaakt de meeste gevaarlijke of hinderlijke

waar je niet om heen kan. Bezoekers kregen

situaties voor onze gasten.

stoeltjes uit boomstammen en de mooiste frees-






creaties op boomschijven. Er was ook een infor-

De deelnemers ervoeren het verschil tussen de

matiestand over Staatsbosbeheer en de natuur op

donkerte in een naaldbos en een gemengd bos.

Ameland met een leuke vragenlijst en een mogelijk-

Daarnaast werden ook alle zintuigen aangespro-

heid om je te laten omtoveren tot een echte bos-

ken tijdens de tocht. Horen, kijken, proeven en

wachter.

ruiken was iets wat tijdens de rondgang aan de orde kwam. Ook de dieren die zich prima in het

Nacht van de Nacht

donker kunnen redden passeerden de revue.

Op de dag dat de klok weer een uur terug wordt

Op het strand werd er gespeurd naar de vuurto-

gezet, is het de Nacht van de Nacht. Ook op

ren van Terschelling, maar helaas het was niet

Ameland werden activiteiten georganiseerd door de

helder genoeg om deze te kunnen zien.

gemeente, het Natuurcentrum en Staatsbosbeheer.

Wat wel heel duidelijk werd, is dat er in

Zowel Amelanders als niet Amelanders hadden zich

Nederland zo her en der wel een enorme licht-

ervoor opgegeven. Rond half negen ‘s avonds was

vervuiling is. Zelfs met het niet heldere weer was

het een gezellige drukte bij de vuurtoren. De deel-

duidelijk een lichtvlek boven Leeuwarden waar

nemers werden in groepen verdeeld en gingen ver-

te nemen. Een prima moment om daar even

volgens op weg voor een ongeveer anderhalf uur

bij stil te staan en de reden van de Nacht van

durende rondgang door de bossen, de duinen en

de Nacht toe te lichten. Na de wandeling werd

over het strand. Natuurlijk moest de groep enorm

iedereen beloond met een lekker kop warme

wennen aan de donkere nacht, maar het schijnsel

chocolademelk bij de vuurtoren. Nog een klim

van de vuurtoren bracht af en toe een klein licht-

naar het vuurtorenlicht maakte de nacht hele-

puntje.

maal compleet.


Bezoek Tweede Kamercommissie

Een beter voorbeeld kun je de Kamerleden niet

Enkele leden van de Vaste Tweede Kamercom-

voorschotelen. De kwelder is een prachtig stukje

missie Infrastructuur en Milieu brachten eind

natuur, maar daarnaast ook erg belangrijk als

september een werkbezoek aan Ameland.

hoogwatervluchtplaats en als broedgebied voor

Staatsbosbeheer vulde samen met de Wadden-

vele vogels. Een plek waar we zuinig op moeten

vereniging een deel van het middagprogramma

zijn. We weten dat afgelopen jaren de kwelder

in. Het thema was de relatie tussen veiligheid

onder druk is komen te staan door hoogwa-

en natuur. In dat kader nam boswachter Marjan

ter en de sterke stroming. Hierdoor neemt de

Veenendaal de Kamerleden mee naar het kli-

oppervlakte van de kwelder af en ook het broed-

maatbufferproject bij de kwelder Fûgelpolle aan

gebied wordt steeds kleiner voor onder andere

de Zuidwestkust van Ameland.

de Grote en Noordse sterns en visdiefjes.

Evert Jan Lammerts van Staatsbosbeheer en

We hopen de Kamerleden te hebben overtuigd

Wouter van der Heij van de Waddenvereniging

van de noodzaak om dit unieke stukje natuur

gaven daarnaast een nadere toelichting op de

te behouden. Kortom de hoogste tijd om de

morfologie en ecologie van de Waddenkust en

handen ineen te slaan om het klimaatbufferpro-

het concept van de klimaatbuffers. Een klimaat-

ject uit te voeren. En er voor te zorgen dat de

buffer is een natuurgebied dat extra veiligheid

prachtige grote broedkolonies elk voorjaar terug

tegen wateroverlast biedt. De plek groeit mee

te vinden zijn op Ameland en dat de hoogwater-

met bijvoorbeeld de zeespiegelstijging. Daarmee

vluchtplaats behouden blijft.

kunnen planten, schelpdieren en vogels de klimaatverandering beter opvangen.

| Fûgelpolle






Ontwikkelagenda op de wadden Staatsbosbeheer is al langere tijd in overleg met de gemeenten Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog over de ontwikkelagenda. We werken in de ontwikkelagenda aan gezamenlijke ideeën over een bijdrage aan de sociaaleconomische ontwikkeling op de eilanden met behulp van de natuurgebieden en activiteiten van Staatsbosbeheer. De ontwikkelagenda dient verschillende doelen. • Allereerst proberen we met de gemeente gezamenlijk beleid te ontwikkelen richting erfpachters. Dit geeft hen duidelijkheid en zekerheid. We streven hierbij naar een situatie waarin één loket volstaat. Zo worden de regels en afspraken overzichtelijk en voor spelbaar. Bijzondere voorwaarden of gebruiks beperkingen voor erfpachters laten we zoveel mogelijk opnemen in de uitwerking van be stemmingsplannen. | “Jonge boswachter” op de ambachtelijke dag

• Ten tweede maakt de ontwikkelagenda het gemakkelijker om structurele ruimtelijke op-

Evenementen

lossingen te vinden. Als we afspraken maken

De natuurterreinen van Staatsbosbeheer wor-

over de ruimtelijke ontwikkeling voor de lan-

den door veel organisaties gebruikt om allerlei evenementen te organiseren. Een kleine samenvatting: de Eilandvijfdaagse, Paardenmarathon, Tria Ambla, November Kunstmaand, Wandelevenement tussen Slik & Zand, Ameland Adventure en een muzikaal evenement met het Frysk Jeugd Orkest. Niet alle evenementen zijn geschikt om in natuurterreinen te houden. Daarom worden er ook altijd afspraken gemaakt en die worden dan in gebruikersovereenkomsten vastgelegd. Zodat wij en ook de instanties vaak terug kunnen kijken naar een geslaagd evenement.

Maatschappelijke verankering Vanzelfsprekend heeft Staatsbosbeheer Ameland regelmatig overleg met het gemeentebestuur. Ook met andere organisaties stemmen we veelvuldig af, zoals Rijkswaterstaat, recreatiebedrijven en dorpsverenigingen. De beheerszaken worden tweejaarlijks besproken tijdens de Beheersoverleggroep Ameland.

| November kunstmaand


gere termijn, hoeven we niet meer over elke afzonderlijke kwestie te overleggen. • Ten derde draagt de ontwikkelagenda bij aan een balans tussen natuur enerzijds en sociaaleconomische ontwikkeling anderzijds. Beide ontwikkelingen zijn belangrijk en waar devol. Staatsbosbeheer en gemeenten kunnen elkaar vaker tot nut zijn dan we nu soms den ken. Onderwerpen waar gezamenlijk overleg over plaatsvindt zijn onder andere: welke gronden zijn nodig voor een goede sociaaleconomische ontwikkeling gezien de structuurvisies van de gemeenten; op welke wijze kunnen maatschappelijke organisaties (bv sport) op erfpacht een duurzaam perspectief geboden worden; hoe kunnen de activiteiten en recreatievoorzieningen van Staatsbosbeheer nog beter bijdragen aan het toeristische product; welke verbetering in de verdeling van het beheer van wegen en paden is er per eiland mogelijk? Tot slot wordt ook nagedacht hoe in de toekomst het structu-

| Opleiding met succes afgerond

rele overleg over het beheer van de natuurge-

Mensenwerk

bieden beter vorm gegeven kan worden.

Vorig jaar heeft Jeffrey Huizenga de eenheid verlaten om elders in Friesland een andere functie bij Staatsbosbeheer te vervullen. Marjan Veenendaal heeft in april van dit jaar de functie, boswachter/beheerder van hem over genomen. Samen met Harry de Jong, Piet Visser, Jetse Nagtegaal, Lex Varkevisser en Peter Boelens vertegenwoordigen zij Staatsbosbeheer op Ameland. Een enthousiaste ploeg die met veel plezieer en trots de natuurgebieden van Staatsbosbeheer beheren.

Ander werk, andere vaardigheden Geleidelijk aan is het werk van onze medewerkers veranderd. De vroegere ‘bosarbeider’ deed vooral zelf veel zwaar uitvoerend werk. Tegenwoordig worden onze veldmedewerkers geconfronteerd met veel vragen van bezoekers en worden ze steeds meer ingezet bij de begeleiding van het veldwerk. Om in te spelen op deze veranderende omstandigheden heeft het opleidingsinstituut Helicon een speciaal op de eilanden toegespitst trainingsprogramma opgesteld.






Om te voldoen aan de voorschriften betreffende bedrijfshulpverlening hebben onze medewerkers deelgenomen aan een cursus Hulpverlener Geïsoleerde Arbeid (HGA)

Vooruitblik Sowieso gaat Staatsbosbeheer Ameland door met het beheer en onderhoud van de natuurgebieden op het eiland. Gastheerschap staat ook in 2012 hoog bij ons in het vaandel. Daarnaast gaan we in 2012 hopelijk aan de slag met: • Duinherstel op Ameland; een meerjarig pro| Kiekendief blikt vooruit

ject dat bestaat uit verschillende deelprojec-

Vijftien Staatsbosbeheer medewerkers van Vlie-

ten in een gebieden van Staatsbosbeheer,

land, Terschelling en Ameland hebben de afge-

Zwanewaterduinen en Lange Duinen zuid.

lopen twee jaar een intensieve Opleiding Bos

Het doel is om de Grijze Duinen en het schraal

en Natuur gevolgd en succesvol met een cer-

heigrasland te verbeteren.

tificaat of diploma afgesloten. Voor specifieke

• Herstel eendenkooi in het Hagedoornveld;

onderwerpen zoals de waterhuishouding op

het ligt in de bedoeling dat de beschoeiing,

de wadden werden gastdocenten uitgenodigd.

een vangpijp en het drooghok hersteld worden.

Naast soortenkennis van bijzondere planten en

• De Fûgelpôlle; een start maken met uitvoe-

dieren kwamen o.a. landmeten en het schrij-

ringswerkzaamheden voor behoud van deze

ven en beoordelen van werkplannen aan bod.

bijzondere kwelder.

Communicatie, presentaties en gastheerschap

• De Schuur in het Kwekerijbos een nieuwe

ontbraken vanzelfsprekend niet in de opleiding

bestemming geven.

die sterk op de dagelijkse praktijk gericht was.

• Organiseren van nieuwe activiteiten naast

Naast binnen zitten en huiswerk doen was er

de reeds bestaande. Natuurlijk willen we daar

veel ruimte voor buitenactiviteiten. Je bent toch

de scholen en andere organsiaties bij blijven

niet voor niets veldmedewerker.

betrekken.

De diploma-uitreiking vond plaats op een

• Het omvormen van onze bossen, van naald-

feestelijke, doch stormachtige dag, aan boord

naar gemengd bos. Verjonging zal deels spon-

van de MS Waddenzee. De gediplomeerden

taan ontstaan, maar ook bewerkstelligd wor-

werden toegesproken door de directeur van

den door jonge aanplant.

Staatsbosbeheer Chris Kalden. Daarbij benadruk-

• Een deel van de houtoogst gebruiken voor

te hij het belang van regelmatige bijscholing in

biomassa.

onze organisatie. | Een deel van de houtoogst

Bedrijfshulpverlening Net als ieder ander bedrijf heeft Staatbosbeheer een zorgplicht inzake de ARBOwet. In een aantal opzichten zijn we afwijkend van andere bedrijven. Veel van onze medewerkers verrichten hun werk alleen, op afgelegen plaatsen en/of geïsoleerde omstandigheden. De gebruikelijke hulpverleningstrainingen voldoen hiervoor niet.


Wij wensen u een Natuurrijk 2012! Piet, Harry, Jetse, Lex, Peter, Marjan en Herman

Meer weten Wilt u meer weten over de mogelijkheden om met Staatsbosbeheer een partnership aan te gaan? Heeft u concrete plannen waarbij u graag van het advies van Staatsbosbeheer gebruik zou willen maken? Of wilt u eens met ons van gedachten wisselen overmogelijke nieuwe projecten? Neemt u dan contact met ons op of kijk op www.staatsbosbeheer. nl voor actuele informatie. Staatsbosbeheer Regio Noord Trompsingel 1 | 9724 CX Groningen Postbus 333 | 9700 AH Groningen T 050-7074444 | F 050-7074400 www.staatsbosbeheer.nl

© Staatsbosbeheer | december 2011 Tekst: Staatsbosbeheer | Fotografie: Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat, Silvester Kok, Brent Kok, Johan Krol, Frans Vos | Tekeningen: Eke van Mansvelt | Vormgeving Studio Eke van Mansvelt bno



Staatsbosbeheer Ameland Ballumerweg 44 9163 GB Nes T 0519-542600 www.staatsbosbeheer.nl / ameland

Jaar in beeld Ameland

Recommend Documents