Inventarisatieonderzoek Cultuur en School Deel 3: cultuureducatie op regionale opleidingscentra

CULTUURNETWERK_ nl Expertisecentrum cultuureducatie

Inventarisatieonderzoek Cultuur en School Deel 3: cultuureducatie op regionale opleidingscentra

Deze uitgave is een oorspronkelijke uitgave van het voormalige LOKV Nederlands Instituut voor Kunsteducatie. Cultuurnetwerk Nederland stelt de inhoud van deze publicatie in PDF-formaat beschikbaar.

INVENTARISATIEONDERZOEK 'CULTUUR EN SCHOOL' DEEL 3: CULTUUREDUCATIE OP REGIONALE OPLEIDINGSCENTRA

Maart 1998

Marjo van Hoorn, LOKV, Nederlands Instituut voor Kunsteducatie Bert de Groot, Bert de Groot B.V. Folkert Haanstra, SCO-Kohnstamm Instituut

2

INHOUD 1. 1.1 1.2

INLEIDING ........................................................................................................ 3 Doel van het onderzoek ...................................................................................... 3 Uitvoering van het onderzoek............................................................................. 3

2. 2.1 2.2 2.3

CULTUUREDUCATIE OP REGIONALE OPLEIDINGSCENTRA ............... 5 Regionale opleidingscentra met cultuureducatie ................................................ 5 Cultuureducatie in de sectoren ........................................................................... 5 Mate van culturele activiteit per regionaal opleidingscentrum........................... 6

3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10

CULTURELE ACTIVITEITEN IN DE SECTOREN........................................ 7 Opleidingen waar cultuur deel van uitmaakt ...................................................... 7 Culturele thema’s en projecten ........................................................................... 8 Mate van culturele activiteit per sector............................................................... 9 Actieve cultuureducatie ..................................................................................... 9 Receptieve cultuureducatie in het eigen gebouw.............................................. 10 Receptieve cultuureducatie buiten het eigen gebouw ....................................... 11 Podiumkunsten ................................................................................................. 11 Cultuureducatie via Internet ............................................................................. 12 Multiculturele educatie ..................................................................................... 12 Financiële en organisatorische aspecten .......................................................... 12

4.

CONCLUSIES .................................................................................................. 13

Bijlage

Cultuureducatie per regionaal opleidingscentrum ............................................ 14

3

1.

INLEIDING

1.1Doel van het onderzoek In het kader van het project Cultuur en School is in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen een inventariserend onderzoek uitgevoerd door het LOKV in samenwerking met het SCO-Kohnstamm Instituut en Bert de Groot B.V. Het onderzoek bestaat uit drie deelonderzoeken. In het eerste deelonderzoek is het aanbod van culturele instellingen in kaart gebracht (Inventarisatieonderzoek Cultuur en School Deel 1: Aanbod Cultuureducatie). Het tweede deelonderzoek heeft een beeld geschetst van de activiteiten die het primair en voortgezet onderwijs op het gebied van cultuureducatie ontwikkelen (Inventarisatieonderzoek Cultuur en School, Deel 2: Cultuureducatie op basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs). Dit derde deelonderzoek heeft tot doel een overzicht te geven op welke manier regionale opleidingscentra (ROC) aandacht besteden aan cultuureducatie. Nederland telt verspreid over het land zesenveertig regionale opleidingscentra. Deze instellingen verzorgen onderwijs in twee hoofdtypen: secundair beroepsonderwijs en educatie. Bij het secundair beroepsonderwijs wordt veelal uitgegaan van drie sectoren (1) Techniek, (2) Economie, en (3) Dienstverlening/Gezondheidszorg. De opleidingen in het secundair onderwijs kunnen worden verzorgd via de beroepsopleidende leerweg (voorheen MBO) en via de beroepsbegeleidende leerweg (voorheen het leerlingenstelsel). Bij educatie is in dit onderzoek onderscheid gemaakt tussen Basiseducatie en voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (VAVO). Het onderwijsaanbod van sectoren Basiseducatie omvat vooral cursussen zoals NT2, inburgering en lesprogramma's zoals bekend van volksuniversiteiten. De overige instellingen voor beroeps- en volwasseneneducatie zoals agrarische opleidingscentra en vakscholen zijn niet onderzocht. 1.2Uitvoering van het onderzoek Het veldwerk voor dit onderzoek is eind februari en begin maart 1998 uitgevoerd in twee rondes. De eerste ronde bestond uit telefonische interviews langs de Colleges van Bestuur c.q. het centrale management van alle zesenveertig regionale opleidingscentra in het land. Geïnventariseerd is of het regionaal opleidingscentrum, en zo ja welke sectoren daarvan, aandacht besteedt aan cultuureducatie. Indien een of meer sectoren actief bleken te zijn op het gebied van cultuureducatie is gevraagd naar contactpersonen in deze sector(en) die hier meer over zou kunnen vertellen. Geen enkel regionaal opleidingscentrum weigerde in de eerste ronde medewerking aan het onderzoek. De respons van deze ronde is dus honderd procent. Wel bleek het moeilijk gegevens te achterhalen en dienden meerdere personen van het centrale management ondervraagd te worden over leerlingenaantallen en percentage allochtonen. Vaak was op centraal niveau niet direct bekend of er in de sectoren aandacht was voor cultuureducatie en zijn de sectoren zelf hiernaar gevraagd. In totaal gaf het

4

centraal management in deze eerste ronde te kennen dat waarschijnlijk 135 sectoren op een of andere wijze aandacht besteden aan cultuureducatie. In de tweede ronde interviews met medewerkers van de sectoren bleken dit 133 sectoren te zijn.

5

In de tweede ronde zijn vervolgens de door het centraal management genoemde contactpersonen, veelal sectorhoofden, directeuren van opleidingen of coördinatoren cultuureducatie, telefonisch geïnterviewd. De interviews in de tweede ronde zijn afgenomen met behulp van een vragenlijst die is opgesteld in overleg met de Directie BVE van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Sommige opleidingen bleken organisatorisch (nog) niet ondergebracht te zijn in een sector. Deze zijn door de onderzoeker toegedeeld in de sector waar dergelijke opleidingen doorgaans toebehoren, of vermeld in de rubriek Anders. Soms ontbrak een centraal aanspreekpunt per sector omdat de sector over de regio verspreid verschillende vestigingen heeft. In die gevallen is zoveel mogelijk geprobeerd om een beeld te schetsen door verschillende respondenten te ondervragen. Het was echter niet altijd mogelijk een compleet beeld te verzamelen. Sommige centra hebben de sectoren Basiseducatie en VAVO samengevoegd tot één sector Educatie. In het onderzoek zijn de gegevens van dergelijke sectoren omwille van de vergelijkbaarheid verwerkt als betrof het twee afzonderlijke sectoren. In totaal is in de tweede ronde informatie verzameld van 127 van de 133 sectoren die actief zijn op cultuureducatief gebied. De respons van de tweede ronde van het onderzoek bedraagt dus vijfennegentig procent. De non-respons betreft drie sectoren Economie, twee sectoren VAVO en één sector Basiseducatie. In de bijlage van dit rapport is per regionale opleidingscentrum beschreven welke sectoren aandacht besteden aan cultuureducatie.

6

2. CULTUUREDUCATIE OP REGIONALE OPLEIDINGSCENTRA Dit hoofdstuk beschrijft welke regionale opleidingscentra en welke sectoren daarvan aandacht besteden aan cultuureducatie. Daarnaast worden de op cultuureducatief terrein meest actieve regionale opleidingscentra genoemd. 2.1Regionale opleidingscentra met cultuureducatie Nagegaan is welke regionale opleidingscentra aandacht besteden aan cultuureducatie en welke niet. Van de in totaal 46 regionale opleidingscentra blijken er 42 op een of andere wijze aandacht te besteden aan cultuureducatie. Er zijn vier regionale opleidingscentra waar volgens het centrale management geen enkele sector aandacht besteedt aan cultuureducatie (9%). Het gaat om Apeldoorns College, ROC De Leijgraaf, ROC De Amerlanden en Onderwijsgroep A12. 2.2Sectoren met cultuureducatie Gecombineerde sectoren Basiseducatie/VAVO zijn in dit onderzoek als afzonderlijke sectoren geteld zijn. Het totaal aantal sectoren bij de 46 regionale opleidingscentra in ons land komt daardoor op 221. Het centraal management geeft aan dat er hiervan 131 actief zijn op cultuureducatief gebied (59%). In deze rapportage is de categorie Anders evenwel als een afzonderlijke sector beschouwd. Dat betekent dat er in dit onderzoek uitgegaan wordt van 228 sectoren waarvan 133 op een of andere wijze actief zijn (58%). Tabel 1

Aandacht voor cultuureducatie in de sectoren

Sector

wel cultuureducatie

geen cultuureducatie

totaal aantal sectoren

Techniek

18

27

45

Economie

23

21

44

Dienst./Gezondheid

30

15

45

Basiseducatie

32

12

44

VAVO

28

15

43

Anders

2

5

7

Totaal

133

95

228

7

Cijfers over leerlingenaantallen en het percentage allochtone leerlingen ontbreken in deze rapportage. Slechts tweederde van de regionale opleidingscentra kon namelijk cijfers geven over de omvang van het leerlingenaantal in de verschillende sectoren. Gegevens over het percentage allochtonen zijn in nog minder gevallen beschikbaar. Vanwege hun onvolledigheid zijn deze gegevens daarom niet in dit rapport gebruikt. Voorzover aanwezig zijn de gegevens wel in de bijlage vermeld. 2.3Mate van culturele activiteit per regionaal opleidingscentrum Om een indicatie te krijgen van de hoeveelheid aandacht voor cultuureducatie per regionaal opleidingscentrum is met behulp van een drietal vragen over actieve cultuureducatie en over receptieve cultuureducatie binnen en buiten het opleidingscentrum een maat berekend. Net als in de tweede deelstudie van dit inventarisatieonderzoek onder het primair- en voortgezet onderwijs is deze maat berekend door de scores van alle sectoren in een regionaal opleidingscentrum bij elkaar op te tellen. Er blijkt dan een vijftal regionale opleidingscentra te zijn die met dertig of meer activiteiten bovenaan staan. Het hoogst scoren het Noorderpoort College en het ROC Kop van Noord-Holland, gevolgd door het Deltion College, de ROC Midden-Brabant en het Horizon College. Een zestal regionale opleidingscentra scoren rond de vijfentwintig culturele activiteiten: Graafschap College, ROC Utrecht, ROC West-Brabant, Koning Willem I College, Twente Plus en TRE Onderwijs Groep. Bij ROC Utrecht en TRE Onderwijsgroep dient evenwel aangetekend te worden dat van één van de sectoren de gegevens ontbreken. Mogelijk vinden dus op deze centra meer activiteiten plaats.

8

3.

CULTURELE ACTIVITEITEN IN DE SECTOREN

Dit hoofdstuk beschrijft de culturele activiteiten die plaatsvinden in 127 sectoren. Zoals in de inleiding reeds gezegd, tellen de regionale opleidingscentra 228 sectoren, maar ontbreken de gegevens van een zestal sectoren die wel actief zijn op cultuureducatief terrein. Daarom zijn de percentages in dit hoofdstuk berekend op basis van een totaal aantal sectoren van 222. Aan de orde komen hieronder de opleidingen waar cultuureducatie deel van uitmaakt, culturele projecten en/of thema's, zelf uitgevoerde en beschouwende culturele activiteiten, organisatorische en financiële aspecten, en multiculturele activiteiten. 3.1Opleidingen waar cultuur een deel van uitmaakt In de sectoren zijn diverse opleidingen waarvan cultuur een vast onderdeel uitmaakt. Zo besteden de sectoren Techniek, Economie en Dienstverlening/Gezondheidszorg vaak aandacht aan cultuur in het kader van de Maatschappelijke en Culturele Kwalificaties (MCK) en Persoonlijke en Maatschappelijke Vorming (PMV). In de sectoren Techniek komen opleidingen voor zoals Bouwkunde met de vakken tekenen en kunstgeschiedenis, Restauratie met het vak schilderen, Grafische vormgeving met de vakken tekenen, ontwerpen, visualiseren en de opleiding Mode met het vak technisch tekenen. In de sectoren Economie zijn opleidingen te vinden als Handel met de vakken tekenen, handvaardigheid, textiel, etaleren en commerciële presentatietechniek, en de opleiding Toerisme met de vakken vormgeving van promotiemateriaal en video-animatie. Ook is een Mode-opleiding met de vakken commerciële presentatie, tekenen, handvaardigheid, en textiele werkvormen in één van de sectoren Economie ondergebracht. De sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg kennen vele opleidingen waarin cultuur is opgenomen. De vele opleidingen Sociaal-Pedagogisch Werk en Activiteiten-Begeleiding hebben vaak kunstzinnige vakken zoals 'creativiteit', handvaardigheid, drama, muziek, textiele werkvormen en tekenen. De welzijnswerkopleidingen en opleidingen Leider Kindercentrum hebben vergelijkbare vakken. Opvallend is de afwezigheid in de hiervoorgenoemde opleidingen van de vakken dans en literatuur. Ook de verzorgende opleidingen kennen vakken als handvaardigheid, tekenen, textiele werkvormen en drama. Een opleiding helpenden en verzorgenden heeft hierbij het vak Nederlandse literatuur. Eén sector met diverse Gezondheidszorg-opleidingen biedt het vak levensbeschouwelijke en maatschappelijke stromingen. Enkele sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg hebben ook kappersopleidingen waar vakken als tekenen, handvaardigheid, textiele werkvormen, drama en muziek deel van uit maken. Een Mode- en Kledingopleiding die in deze sector is ondergebracht, heeft vakken als tekenen en ontwerpen, kunstgeschiedenis, beeldende vakken, handvaardigheid, textiele werkvormen en muziek.

9

In veel sectoren Basiseducatie is een ruim aanbod van cursussen met een cultureel onderwerp zoals Kunst en cultuur voor beginners/gevorderden, Kijken naar kunst, Nederlandse literatuur, Tekenen voor beginners, Wensverhalen schrijven, Creatief met taal (55+), Muziek en Kunstgeschiedenis. Eén sector besteedt aandacht aan cultureel erfgoed met lezingen, stadswandelingen en excursies. Daarnaast komen culturele elementen naar voren in studies als NT2, Inburgeringscursussen en Integratiecursussen cultuur. Eén sector kent het zogenaamde Startprofiel en Basisprofiel met de kunstzinnige vakken tekenen, drama en handvaardigheid. Het meest genoemde kunstzinnige vak in de sectoren VAVO is tekenen. In dit vak kan eindexamen gedaan worden, evenals in handvaardigheid, textiele werkvormen en muziek. Naast tekenen kunnen in de sectoren VAVO in aflopende frequentie lessen gevolgd worden in handvaardigheid, textiele werkvormen, kunstgeschiedenis, muziek, drama en literatuur. 3.2Culturele thema’s en projecten Diverse sectoren of daarin vallende afdelingen hebben culturele thema's of projecten. Hierbij zijn de sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg en Basiseducatie relatief sterk vertegenwoordigd. In de sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg gaat het vaak om projecten die in het verlengde liggen van de beroepspraktijk. Zo spelen leerlingen Sociaal Pedagogisch Werk toneel in instellingen, maken zij een musical of verzorgen zij projecten rond stoep- en straattekeningen. Sectoren kennen ook projectdagen of -weken waarin verschillende (inter)culturele en kunstthema's aan de orde komen. Sommige sectoren organiseren activiteiten rond discriminatie zoals een Dag tegen Racisme. Sectoren Basiseducatie kennen ook culturele themadagen en -weken. Veel van deze activiteiten hebben een multicultureel karakter: Sinterklaas voor allochtonen, poëzie en proza voor allochtonen, een poëzie-avond in vijf verschillende talen, een fotoproject over de herkomstlanden van allochtonen. Enkele sectoren Basiseducatie organiseren excursies en zelfs kunstreizen naar Italië. Eén sector doet mee aan het project Kunstbende. De sector Basiseducatie-VAVO van de TRE Onderwijsgroep springt er met zeer veel projecten als bijzonder cultureel uit. Deze sector, EVO2 genaamd, heeft bijvoorbeeld projecten als 100 jaar Brecht en Kurt Weill, Eetgewoonten en Theater tussen de kassen, maakt opera's en brengt CD's uit, onder andere één met wiegeliederen uit verschillende landen en één met gedichten op muziek. Aan deze sector is het Kunst- en Cultuur Expertisecentrum verbonden die deze projecten initieert. Enkele sectoren VAVO hebben culturele projecten of thema's. Zo maakt een afdeling HAVO een Literair Jaarboek en voert een andere HAVO een Engels toneelstuk op. Een VAVO heeft een jaarlijkse slotavond met muziek uit de diverse herkomstlanden van de leerlingen. Een andere VAVO heeft een project rond de Internationale Vrouwendag.

10

In de sectoren Techniek en Economie zijn culturele projecten en thema's schaarser. Sommige hebben activiteiten tegen racisme, modeshows of horeca-activiteiten met een landenthema. Maar er zijn ook projecten met een meer kunstzinnig gehalte zoals tentoonstellingen met dans en muziek, en projecten rond architectuur. Eén sector Techniek maakt een toneelstuk in het kader van een uitwisselingsprogramma met een Deense school. Eén sector Economie maakt culturele reizen naar steden zoals Istanbul en Barcelona. 3.3Mate van culturele activiteit per sector De mate van culturele activiteit per sector is, evenals die voor de gehele regionale opleidingscentra, berekend door alle scores van de vraag naar actieve cultuureducatie en de twee vragen over receptieve cultuureducatie (in of. buiten de school) bij elkaar op te tellen. De scores op deze vragen afzonderlijk worden in de volgende paragrafen beschreven. Van de 222 blijken 110 sectoren op enigerlei wijze actief cultuur te beoefenen of cultuuruitingen te bekijken of te beluisteren. Gemiddeld gaat het bij deze 110 sectoren om 4,8 activiteiten per sector. Het hoogste zijn de gemiddelden in de sectoren Basiseducatie (5,9) en Dienstverlening/Gezondheidszorg (5,5). Het laagst scoren de sectoren Techniek en Economie met 3,2 respectievelijk 3,5 activiteiten. 3.4Actieve cultuureducatie Tabel 2

Percentage sectoren met actieve cultuureducatie (in de hele sector en/of bij één of meer opleidingen) Techniek

Economie

Dienst. Gezon.

Basiseducatie

VAVO

Anders

totaal

uitgave krant

13

17

20

26

12

14

18

koor

-

-

4

5

2

-

2

orkest

-

2

9

5

-

-

3

band

-

7

22

5

-

-

7

toneel

4

10

36

14

12

-

15

dans

2

5

16

9

5

-

7

AV

7

10

22

9

5

14

11

proza/poëzie

2

2

7

14

12

14

8

tentoonstelling

16

12

38

26

27

29

24

cult.erfgoed

2

2

7

5

2

-

4

11

anders

2

-

7

-

2

14

3

totaal sectoren actieve cult.ed.

20

27

51

42

34

29

35

In vierendertig procent van de sectoren doen leerlingen van regionale opleidingscentra zelf aan enige vorm van cultuur. Het populairst is het inrichten van een tentoonstelling, gevolgd door het uitgeven van een schoolkrant en toneelspel. De meeste cultuurbeoefening door de leerlingen is te vinden bij de sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg. Bij ongeveer de helft van deze sectoren vindt een of meer culturele activiteiten plaats. Toneelspel en het inrichten van een tentoonstelling is de meest voorkomende activiteit. Ook de sector Basiseducatie scoort hoog op het gebied van eigen activiteiten (42%). Hier bestaan deze met name uit het uitgeven van een krant en het inrichten van een tentoonstelling. Het laagst scoren de sectoren Techniek. Slechts bij twintig procent van deze sectoren beoefenen de leerlingen zelf enige vorm van cultuur. 3.5Receptieve cultuureducatie in het eigen schoolgebouw Tabel 3

Percentage sectoren met receptieve cultuureducatie in het eigen gebouw (in de hele sector en/of bij één of meer opleidingen) Techniek

Economie

Dienst. Gezon.

Basiseducatie

VAVO

Anders

totaal

tentoonstelling

4

-

4

14

5

14

6

concert

2

2

4

5

2

-

3

toneel

4

5

11

21

12

-

10

dans

2

-

-

5

7

-

3

musical/opera

-

-

-

5

-

-

1

film

2

5

2

5

5

-

4

schrijver op sch.

2

-

-

19

20

-

8

cult.erfgoed

-

2

-

5

-

-

1

anders

2

7

2

5

-

-

3

totaal cult. op school

9

12

22

35

24

14

20

In twintig procent van de sectoren vindt een of meer culturele activiteiten - uitgevoerd door

12

professionele kunstenaars in het eigen schoolgebouw - plaats. De sectoren Basiseducatie scoren het hoogst. Hier is dit percentage vijfendertig. Het laagst scoren de sectoren Techniek met negen procent. De populairste vormen van receptieve cultuur op school zijn toneelvoorstellingen en optredens van schrijvers.

13

3.6Receptieve cultuureducatie buiten het eigen gebouw Tabel 4

Percentage sectoren met receptieve cultuureducatie buiten het eigen gebouw (in de hele sector en/of bij één of meer opleidingen) Techniek

Economie

Dienst. Gezon.

Basiseducatie

VAVO

Anders

totaal

museumbezoek

22

24

51

49

54

29

40

concert

4

10

11

16

20

14

12

toneel

9

15

27

30

32

14

22

dans

-

-

4

19

15

-

7

musical/opera

-

2

2

9

7

-

4

film

4

7

11

16

20

-

11

schrijver in bieb

4

7

7

30

24

14

14

cult.erfgoed

13

10

18

28

27

29

19

anders

7

2

11

5

7

-

6

totaal cult. op school

24

37

56

53

56

29

45

Vijfenveertig procent van alle sectoren bezoekt culturele activiteiten buiten het schoolgebouw. De sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg en VAVO scoren hierbij het hoogst (56%). De laagste score is wederom voor de sectoren Techniek (24%). Bezoeken aan musea komen het meest voor (40%). Opvallend is het relatief grote aandeel dat het bezoek aan cultureel erfgoed inneemt (19%). 3.7Podiumkunsten Negendertig procent van alle sectoren bezoekt voorstellingen. Aan deze sectoren is gevraagd of zij de optredens bijwonen in een gebouw van het regionaal opleidingscentrum of in een theater. Uit de antwoorden blijkt dat de verhoudingen tussen optredens in het eigen gebouw en in het theater ongeveer gelijk is. Bij negenentwintig procent van de betreffende sectoren vinden de optredens bijna altijd op school plaats en bij eenendertig procent bijna altijd in het theater. Bij veertig procent van de sectoren zijn optredens soms in het eigen gebouw en soms in het theater.

14

3.8Cultuureducatie via Internet Slechts een twaalftal sectoren (5%) maakt gebruik van culturele lesmiddelen die via internet verspreid worden. Een derde daarvan zijn sectoren Basiseducatie. 3.9Multiculturele educatie Zeventwintig procent van de sectoren organiseert multiculturele activiteiten. Deze sectoren hebben daarbij nauwelijks problemen. Eén regionaal opleidingscentrum gaat in dit kader zelfs met vijftig leerlingen naar Marokko. Een achttiental noemt knelpunten als de kosten en gebrek aan tijd en prioriteit in het lesprogramma. Ook zijn er soms inhoudelijke knelpunten als 'Meisjes uit Turkse gemeenschap gaan niet mee', 'Allochtone leerlingen zijn zeer enthousiast, maar autochtone laten het aan zich voorbij gaan' en 'Groepen vinden elkaars activiteiten niet altijd leuk'. 3.10

Financiële en organisatorische aspecten

De culturele activiteiten worden veelal gefinancierd uit de reguliere middelen van de school en uit eigen bijdragen. Van de sectoren die deze activiteiten organiseren, financiert veertig procent dit uit eigen middelen, eenderde uit bijdragen van leerlingen en/of ouders, en een kwart uit een combinatie van beide. In twintig procent van de gevallen worden andere, doorgaans aanvullende, bronnen aangeboord. Met name sectoren Basiseducatie ontvangen soms gemeentelijke subsidies. Ook noemen enkele sectoren rijkssubsidies als financieringsbron. In een enkel geval steunen particuliere fondsen en bedrijven culturele activiteiten. De sectoren Economie gebruiken soms gelden uit het stagefonds voor culturele activiteiten. Ongeveer tien procent van de sectoren heeft een richtbedrag per leerling voor culturele activiteiten. De richtbedragen verschillen nogal: van minder dan ƒ 10,- per leerling per jaar tot meer dan ƒ 100,-. In de meeste andere gevallen waarbij van een richtbedrag sprake is, is de hoogte van dit bedrag afhankelijk van het betreffende project en is dit niet op jaarbasis beschikbaar. De organisatie en begeleiding van de culturele activiteiten regelen de sectoren vaak met de aanbieder (22%). Een aantal regelt dit soms zelf (13%) en slechts enkele doen dit nooit zelf (1%). Enkele instellingen maken gebruik van bemiddelende bureaus of externe personen zoals steunfunctie-instellingen kunstzinnige vorming. Voorzover van toepassing zeggen drie sectoren dit vaak te doen en zeven doen dit soms. Knelpunten bij de samenwerking met kunstinstellingen zijn nauwelijks genoemd. Het meest genoemde knelpunt zijn de kosten. Slechts enkele vinden dat het aanbod niet geschikt is of heeft gebrek aan informatie. Minder dan de helft van de respondenten heeft wensen op het terrein van de cultuureducatie. Over het algemeen willen deze respondenten graag meer aan cultuur doen

15

en hiervoor meer tijd en middelen beschikbaar krijgen. Ze zouden het op prijs stellen als cultuureducatie een vastere plaats in het onderwijs zou krijgen.

16

4.

CONCLUSIES

Doel van dit onderzoek is te inventariseren op welke wijze regionale opleidingscentra aandacht besteden aan cultuureducatie. Dankzij de bereidwillige medewerking van velen is het gelukt om dit doel te realiseren. Er blijken meer cultuureducatieve activiteiten plaats te vinden dan menigeen waarschijnlijk verwacht had. Slechts vier van de zesenveertig opleidingscentra hebben gemeld in het geheel geen aandacht aan cultuureducatie te besteden. Bij achtenvijftig procent van alle sectoren speelt cultuur enige rol in het onderwijs. De verschillen tussen de regionale opleidingscentra en de sectoren zijn echter groot. De sectoren Dienstverlening/Gezondheidszorg en Basiseducatie scoren het hoogst op cultureel gebied. De sectoren Techniek en Economie besteden de minste aandacht aan cultuur. Opvallend is het relatief grote aandeel in de cultuureducatie dat het bezoek aan cultureel erfgoed inneemt. Het internet speelt nog nauwelijks een rol bij de cultuureducatie. Zeventwintig procent van de sectoren organiseert multiculturele activiteiten. De culturele activiteiten worden voornamelijk bekostigd uit de reguliere middelen en eigen bijdragen van leerlingen. Slechts enkele sectoren maken gebruik van bemiddelende bureaus of steunfunctie-instellingen.

17

BIJLAGE CULTURELE ACTIVITEIT PER REGIONAAL OPLEIDINGSCENTRUM Convenantgebied 1. Friesland, Groningen en Drenthe

Alfa-college Groningen

wel/geen cultuureducatie

leerlingaantal

percentage allochtoon

Techniek

-

678

<5

Economie

-

707

<5

Dienst./Gezondh.

-

1578

<5

Basiseducatie

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

VAVO

+

341

anders

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Noorderpoortcollege Groningen

10-25 n.v.t.

1904 wel/geen cultuureducatie

leerlingaantal


Techniek

-

_

<5

Economie

+

_

5-10

Dienst./Gezondh.

-

_

5-10

Basiseducatie*

+*

7000

5-10

VAVO*

+*

_*

5-10

Anders

n.v.t.

n.v.t.

<5

Totaal

22500

* basiseducatie en VAVO vormen samen één sector met ongeveer 7000 leerlingen

18

Friesland College Leeuwarden


leerlingaantal


Techniek

-

3768

<5

Economie

-

2716

<5

Dienst./Gezondh.

-

3054

<5

Basiseducatie

+

2853

> 50

VAVO

+

769

<5

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Friese Poort Leeuwarden


leerlingaantal


Techniek

-

-

-

Economie

-

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

<5

Basiseducatie

+

750

25-50

VAVO

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Drenthe College Emmen


leerlingaantal


Techniek

-

2753

10-25

Economie

-

2244

10-25

Dienst./Gezondh.

-

1860

10-25

Basiseducatie

+

1800

10-25

VAVO

-

772

10-25

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

19

Totaal

9429

20

Convenantgebied 2. Overijssel en Gelderland

Onderwijsgroep De Landstede Zwolle


leerlingaantal


Techniek

-

100

<5

Economie

+

1720

<5

Dienst./Gezondh.

+

2100

<5

Basiseducatie

+

810

5-10

VAVO

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Deltion College Zwolle


leerlingaantal

Techniek

+

5377

<5

Economie

+

2701

<5

Dienst./Gezondh.

+

2000

<5

Basiseducatie*

+

2129

25-50

VAVO*

+

-*

-*

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

12207

* Basiseducatie en VAVO zijn één sector

21


ROC Oost-Nederland Hengelo


leerlingaantal


Techniek

-

-

5-10

Economie

-

-

5-10

Dienst./Gezondh.

+

-

5-10

Basiseducatie

-

2000

10-25

VAVO

-

350

<5

Div. Anders

-

2000

> 50

Totaal ROC Twente Plus Almelo


leerlingaantal


Techniek

+

-

-

Economie

+

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

-

Basiseducatie

+

-

-

VAVO

+

-

-

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

9700

* Basiseducatie en VAVO vormen samen één sector ROC OverGelder Deventer


leerlingaantal


Techniek

-

1626

<5

Economie

-

1542

10-25

Dienst./Gezondh.

-

1466

<5

Basiseducatie

+

1947

25-50

VAVO

+

225

10-25

22

anders

n.v.t.

Totaal Apeldoorns College Apeldoorn

n.v.t.

n.v.t.


leerlingaantal


Techniek

-

2840

<5

Economie

-

930

<5

Dienst./Gezondh.

-

750

<5

Basiseducatie*

-

1440

10-25

VAVO*

-

-*

10-25

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Onderwijsgroep A12 Ede


leerlingaantal


Techniek

-

2178

5-10

Economie

-

3143

5-10

Dienst./Gezondh.

-

1620

5-10

Basiseducatie*

-

2473

_*

VAVO*

-

_*

_*

mavo

-

278

-

Totaal PRC Onderwijsgroep


leerlingaantal

Techniek

+

560

5-10

Economie

+

910

5-10

Dienst./Gezondh.

+

600

5-10

Basiseducatie

+

1507

> 50

23


VAVO

-

1190

25-50

Hotel/Toerisme

+

1185

<5

Totaal

5952

* Basiseducatie en VAVO vormen samen één sector

24

ROC Gelders Rivierengebied


leerlingaantal


Techniek

-

400

5-10

Economie

-

500

5-10

Dienst./Gezondh.

+

300

<5

Basiseducatie*

-

4000

25-50

VAVO*

+

-*

-*

anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

totaal

5200

* Basiseducatie en VAVO vormen samen één sector Graafschap College Doetinchem


leerlingaantal

Techniek

+

810

<5

Economie

+

1127

10-25

Dienst./Gezondh.

+

1521

<5

Basiseducatie

+

980

10-25

VAVO

+

1099

<5

leerlingwezen

-

2040

<5

Totaal Rijn IJssel College Arnhem



leerlingaantal


Techniek

-

-

-

Economie

-

-

-

Dienst./Gezondh.

+

Basiseducatie

+*

VAVO

+*

2248

10-25

-

-

1500

> 50

25

Anders

n.v.t.

Totaal

ROC Nijmegen en omstreken Nijmegen

n.v.t.

n.v.t.

-


leerlingaantal


Techniek

-

-

-

Economie

+

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

-

Basiseducatie

+

-

-

VAVO

+

-

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

-

-

-

26

Convenantgebied 3. Utrecht en Flevoland

ROC Flevoland Almere


leerlingaantal


Techniek

+

514

-

Economie

+

1092

-

Dienst./Gezondh.

+

384

-

Basiseducatie

+

1500

> 50

VAVO

-

135

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal ROC Asa


leerlingaantal

Techniek

+

-

-

Economie

-

-

-

Dienst./Gezondh.

-

-

-

Basiseducatie

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

VAVO

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Utrecht

Totaal

12500

27


ROC De Amerlanden Amersfoort


leerlingaantal


Techniek

-

1300

10-25

Economie

-

900

25-50

Dienst./Gezondh.

-

2223

<5

Basiseducatie

-

3000

25-50

VAVO

-

700

5-10

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal ROC Utrecht Utrecht


leerlingaantal

Techniek

+

-

-

Economie

+

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

-

Basiseducatie

+

-

-

VAVO

+

-

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

20000

28


Convenantgebied 4: Noord- en Zuid-Holland

Dudok College Hilversum


leerlingaantal


Techniek

-

783

5-10

Economie

-

1446

5-10

Dienst./Gezondh.

-

794

5-10

Basiseducatie

+

209

> 50

VAVO

+

414

<5

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal ROC Kop van Noord-Holland Den Helder


leerlingaantal

Techniek

+

350

<5

Economie

+

650

10-25

Dienst./Gezondh.

+

600

<5

Basiseducatie*

+

1500

> 50

VAVO*

+

_*

_*

Zeevaart

-

160

<5

Totaal


3260


29

Horizon College Hoorn


leerlingaantal


Techniek

-

450

<5

Economie

+

2600

10-25

Dienst./Gezondh.

+

1800

5-10

Basiseducatie*

+

6500

10-25

VAVO*

+

_*

_*

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Nova College

leerlingaantal

Haarlem


Techniek

+

-

-

Economie

+

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

-

Basiseducatie

-

-

-

VAVO

-

-

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal College Zaanstreek-Waterland Zaandam



leerlingaantal


Techniek

+

2500

5-10

Economie

-

2500

10-25

Dienst./Gezondh.

+

1000

5-10

Basiseducatie*

+

4000

25-50

VAVO*

+

_*

_*

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

30

Totaal

10000


ROC Leiden Leiden


leerlingaantal


Techniek

-

3878

<5

Economie

+

3120

<5

Dienst./Gezondh.

+

1426

<5

Basiseducatie

+

1162

> 50

VAVO

+

1007

<5

Afbouw

-

124

<5

Totaal ROC MidWest Groep Zoetermeer


leerlingaantal


Techniek

+

1539

10-25

Economie

-

2824

10-25

Dienst./Gezondh.

+

4633

10-25

Basiseducatie

+

2794

10-25

VAVO

+

1052

5-10

Anders

-

760

> 50

Totaal Da Vinci College

12842 leerlingaantal

Dordrecht


Techniek

-

-

-

Economie

+

-

-

Dienst./Gezondh.

-

-

-

31


Basiseducatie

+

-

-

VAVO

+

-

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

13566

32

Convenantgebied 5. Zeeland, Brabant en Limburg

ROC Westerschelde Terneuzen


leerlingaantal


Techniek

-

729

<5

Economie

-

405

<5

Dienst./Gezondh.

-

356

<5

Basiseducatie

+

618

> 50

VAVO

-

357

<5

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal ROC Zeeland Vlissingen


leerlingaantal


Techniek

-

3780

-

Economie

+

2160

-

Dienst./Gezondh.

-

2660

-

Basiseducatie

+

1375

<5

VAVO

+

375

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

10330


33

ROC Regio Breda Breda


leerlingaantal


Techniek

-

2856

<5

Economie

-

1931

<5

Dienst./Gezondh.

+

2165

<5

Basiseducatie*

+

2505*

> 50

VAVO*

-

_*

_*

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

9457

* Basiseducatie en VAVO vormen samen één sector ROC Midden- Brabant Tilburg


leerlingaantal


Techniek

+

2786

5-10

Economie

-

2003

5-10

Dienst./Gezondh.

+

2459

5-10

Basiseducatie

+

1943

> 50

VAVO

+

752

5-10

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal ROC West-Brabant Bergen op Zoom


leerlingaantal


Techniek

+

2975

-

Economie

+

3529

-

Dienst./Gezondh.

+

784

-

Basiseducatie

+

464

-

VAVO

+

768

> 50

34

Anders

n.v.t.

Totaal Kon. Willem I College Den Bosch

n.v.t.

n.v.t.


leerlingaantal


Techniek

+

4642

-

Economie

+

3076

5-10

Dienst./Gezondh.

+

2698

-

Basiseducatie

+

1941

-

VAVO

-

347

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal ROC De Leijgraaf Veghel


leerlingaantal


Techniek

-

1595

<5

Economie

-

1044

<5

Dienst./Gezondh.

-

743

-

Basiseducatie

-

1461

-

VAVO

-

291

-

Oud-leerlingen

-

68

-

Totaal ROC Eindhoven Eindhoven


leerlingaantal


Techniek

-

6385

5-10

Economie

+

3910

5-10

Dienst./Gezondh.

-

5795

<5

Basiseducatie

-

2975

> 50

35

VAVO

+

1505

5-10

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

20570

36

Helmond


Techniek

-

850

<5

Economie

+

800

5-10

Dienst./Gezondh.

+

800

5-10

Basiseducatie

+

900

10-25

VAVO

+

300

10-25

Anders

n.v.t.

n.v.t.

ROC Ter Aa

Totaal Gilde Opleidingen

leerlingaantal


n.v.t.

3650 leerlingaantal

Roermond


Techniek

+

-

-

Economie

+

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

-

Basiseducatie

+

-

-

VAVO

+

-

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal Leeuwenborgh opleidingen Maastricht



leerlingaantal


Techniek

+

1100

5-10

Economie

+

1217

5-10

Dienst./Gezondh.

+

400

5-10

Basiseducatie*

_*

1900

> 50

VAVO*

_*

_*

_*

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

37

Totaal

4617


38

ROC Oostelijk Zuid-Limburg Heerlen


leerlingaantal


Techniek

-

2123

-

Economie

+

2255

-

Dienst./Gezondh.

+

1505

-

Basiseducatie

+

2535

-

VAVO

-

305

-

Diverse Anders

-

2007

-

Totaal

10730

39

Convenantgebied 6. Amsterdam

ROC Amsterdam en omstreken Amsterdam


leerlingaantal


Techniek

+

3000

> 50

Economie

-

2500

> 50

Dienst./Gezondh.

+

1800

-

Basiseducatie

-

2000

> 50

VAVO

+

5000

> 50

Luchtvaart Mode

+ +

1500 1500

25-50 25-50

Totaal

17300

40

Convenantgebied 7. Rotterdam

ROC Zadkine Rotterdam

Wel/geen cultuureducatie

leerlingaantal


Techniek

-

8419

10-25

Economie

+

5640

10-25

Dienst./Gezondh.

+

4117

10-25

Basiseducatie*

-

12000*

_*

VAVO*

+

_*

_*

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

30176

* Basiseducatie en VAVO vormen samen één sector Albeda College Rotterdam


leerlingaantal


Techniek

-

3600

10-25

Economie

-

6800

10-25

Dienst./Gezondh.

-

4200

25-50

Basiseducatie

-

2100

> 50

VAVO

+

5300

> 50

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

22000

41

Convenantgebied 8. Den Haag


leerlingaantal

Techniek

+

-

-

Economie

-

-

-

Dienst./Gezondh.

+

-

-

Basiseducatie

+

-

-

VAVO

+

-

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

TreOnderwijsgroep Den Haag

Totaal OnderwijsGroep Haaglanden Den Haag


12600 Wel/geen cultuureducatie

leerlingaantal


Techniek

-

2975

10-25

Economie

-

2106

10-25

Dienst./Gezondh.

+

5425

<5

Basiseducatie

+

2059

-

VAVO

+

1800

-

Anders

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Totaal

14365

42

Cultuurnetwerk Nederland is het landelijk expertisecentrum voor de cultuureducatie. Cultuureducatie is de verzamelnaam voor alle vormen van educatie waarbij kunst en cultuur als doel of als middel worden ingezet. De medewerkers van Cultuurnetwerk Nederland verzamelen en verspreiden informatie en kennis over theorie, beleid en praktijk van cultuureducatie in Nederland en het buitenland. Zij maken deze informatie en kennis toegankelijk en toepasbaar voor iedereen die werkt in of voor de cultuureducatie in instellingen voor kunst en cultuur, de amateurkunst, het onderwijs, de centra voor de kunsten en bij de verschillende overheden. Cultuurnetwerk Nederland heeft een studiecentrum met een gespecialiseerde bibliotheek, organiseert studiedagen, debatten, trainingen en congressen, geeft publicaties uit en onderhoudt een uitgebreide internetsite.

Expertisecentrum cultuureducatie Ganzenmarkt 6 _ Postbus 61 _ 3500 AB Utrecht _ T 030 236 12 00 F 030 236 12 90 _ E [email protected] _ www.cultuurnetwerk.nl

Inventarisatieonderzoek Cultuur en School Deel 3: cultuureducatie op regionale opleidingscentra

Recommend Documents