Introductie, formuleren leerdoelen

INDIVIDUEEL LEERPLAN

Introductie, formuleren leerdoelen Versie juni 2002

HUISARTSOPLEIDING

Algemene gegevens

Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding aan de VU. De stuurgroep HAIO-onderwijs van de afdeling heeft uiteindelijk de ontwerptekst vastgesteld. Nadere informatie kan verkregen worden bij de onderstaande personen die de ontwerptekst hebben samengesteld. De gegevens van dit programma worden aangeboden aan het Samenwerkings Verband Universitaire Huisartsopleidingen in Utrecht voor centrale archivering in de Centrale Onderwijs Bank. In geval anderen dan de Huisartsopleidingen van dit programma gebruik willen maken of, indien de uitgave voor andere doeleinden of in een ander verband wordt gebruikt, geldt het volgende: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van de afdeling huisartsopleiding van de Vrije Universiteit. Programmamaker(s): Trefwoorden ICPC LHK

: : :

Datum en naam laatste wijzigingen:

Contactpersoon Telefoon

: :

Huisartsopleiding VU Medisch Centrum Overschiestraat 180 1062 XK Amsterdam

© 2002 Huisartsopleiding VUmc

2

INHOUDSOPGAVE INLEIDING ............................................................................................................................................................ 4 1 1.1 1.2

AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN ....................................................................................... 4 Aanvangsniveau........................................................................................................................................ 4 Doelstellingen ........................................................................................................................................... 4

2

METHODIEK ............................................................................................................................................... 4

3 3.1 3.2

ORGANISATIE ............................................................................................................................................ 5 Voorbereiding deelnemers........................................................................................................................ 5 Tijdschema................................................................................................................................................ 5

4 4.1 4.2

LITERATUUR.............................................................................................................................................. 5 Verplichte literatuur.................................................................................................................................. 5 Facultatieve literatuur ............................................................................................................................... 5

5 5.1 5.2 5.3

DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT .......... 6 Inhoud HAIO-deel .................................................................................................................................... 6 Voorbereiding docent ............................................................................................................................... 6 Docentinstructie........................................................................................................................................ 6

6 6.1

VOORBEREIDING SECRETARIAAT ....................................................................................................... 8 Materiaal................................................................................................................................................... 8

7

SAMENVATTING INTRODUCTIE, FORMULEREN LEERDOELEN .................................................... 8

BIJLAGE 1 HET FORMULEREN VAN LACUNES, LEERWENSEN EN LEERDOELEN ........................... 9 BIJLAGE 2

VAN SAMENHANGENDE DOELEN NAAR ACTIVERENDE LEERACTIVITEITEN......... 11

BIJLAGE 3 TEKST INDIVIDUEEL LEERPLAN .......................................................................................... 12 BIJLAGE 4 SHEET: UITGANGSPUNTEN INDIVIDUEEL LEERPLAN ..................................................... 14


3

INLEIDING Bij individueel leren bepaalt de HAIO zelf – binnen bepaalde genzen - hoe en wanneer hij aandacht besteedt aan lacunes en leerwensen. Daartoe maakt de HAIO een Individueel Leerplan, evalueert dit regelmatig en stelt het zondig bij. Dit proces vindt plaats in een voortdurende cyclus van a. het bewust worden van lacunes en leerwensen; b. het formuleren van leerdoelen; c. het kiezen van methodieken waarmee deze doelen bereikt kunnen worden; d. toetsing en evaluatie van de vastgestelde doelen en methodieken, waarna weer nieuwe lacunes en leerwensen kunnen worden vastgesteld. In het huidige onderwijsprogramma leert de HAIO de eerste componenten van het Individueel Leerplan, te weten het formuleren van lacunes/leerwensen en het formuleren van leerdoelen. Enkele weken later, in het programma ‘Individueel leerplan. methodieken’, zullen de andere stappen aan bod komen.

1

AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN

1.1

Aanvangsniveau De HAIO zit nu ongeveer 3 maanden in de opleidingspraktijk en heeft waarschijnlijk een globaal idee van wat hij de komende tijd wil, respectievelijk moet gaan leren. Inmiddels heeft hij al verschillende activiteiten verricht die voor het huidige programma relevant zijn: − Hij heeft tijdens de koppelbijeenkomst (en ook daarna) samen met zijn HAO een bijlage ingevuld, getiteld Lacunes, leerdoelen en methodieken. Deze bijlage is op te vatten als een opwarmertjes en is al besproken op de paralleldag van de HAO’s. − Op dezelfde koppelbijeenkomst is al informatie gegeven over het Individueel Leerplan Dossier, het Individueel Leerplan en het Opleidingswerkplan blok 1. − Hij heeft het programma over leerstijlen gevolgd en kan op grond daarvan waarschijnlijk inschatten of hij affiniteit heeft met het maken van een Individueel Leerplan. Mogelijk zal het bij de meer ‘doenerige’ HAIO’s op weerstanden stuiten. Ongeacht de leerstijl zal voor de meeste HAIO’s deze strenge systematiek, toegepast op hun éigen functioneren, waarschijnlijk nieuw zijn en dus oefening vergen.

1.2

Doelstellingen 1. De HAIO kan benoemen wat het doel en de functie is van het Individueel Leerplan. 2. De HAIO kan benoemen welke mogelijke voor- en nadelen zijn eigen leerstijl heeft bij deze vorm van gestructureerd individueel leren. 3. De HAIO kan op basis van beschikbare richtlijnen persoonlijke lacunes, leerwensen en leerdoelen formuleren.

2

METHODIEK 1. De HAIO’s bespreken in subgroepen de manier waarop zij leren 2. De groepsbegeleider houdt een toelichting op het Individueel Leerplan 3. De HAIO’s bespreken in subgroepen hun persoonlijke lacunes en leerwensen 4. De HAIO’s oefenen het formuleren van doelen


4

3 3.1

3.2

ORGANISATIE Voorbereiding deelnemers 1. De HAIO’s lezen het artikel Handleiding Individueel Leren van Lili van Rhijn en Ruud van den Berg. Dit artikel is te vinden in het ‘Individueel Leerplan Dossier’ dat op de koppelbijeenkomst is uitgedeeld. 2. De HAIO’s lezen de bijlage Het formuleren van lacunes, leerwensen en leerdoelen 3. De HAIO’s vullen de eerste drie componenten van het Individueel Leerplan in voor de komende periode Het betreft dus lacunes, leerwensen en leerleerdoelen, onderscheiden naar hoofdtaken. Ze vullen deze componenten in in de electronische versie van het Individueel Leerplan die ze op CD-rom hebben staan

Tijdschema Tijdschema 0 – 10

Programma

Tijdsduur

Inleiding

10 min.

10 – 45

Hoe leren wij?

35 min.

45 – 90

45 min

90 – 105

Toelichting op het Individueel Leerplan Koffiepauze

15 min.

105 – 135

Lacunes en leerwensen

30 min.

135 – 175

Het formuleren van doelen

40 min.

175 – 180

Afronding − Afspraken volgende keer − Evaluatie

5 min.

180 min.

4

LITERATUUR

4.1

Verplichte literatuur − −

4.2

Het artikel Handleiding Individueel Leren van Lili van Rhijn en Ruud van den Berg. Zie Ind.Leerplan Dossier. Bijlage 1: Het formuleren van lacunes, leerwensen en leerdoelen

Facultatieve literatuur −

Het artikel Van samenhangende doelen naar activerende leeractiviteiten van L.A. van Loosbroek, IOWO Katholieke Universiteit Nijmegen. Dit artikel is te vinden als bijlage 2 bij dit onderwijsprogramma.


5

5

DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT

5.1

Inhoud HAIO-deel Inleiding, hoofdstuk 1 tot en met 4, en bijlagen 1 en 2

5.2

Voorbereiding docent 1. De verplichte literatuur lezen 2. Het Individueel Leerplan Dossier doorkijken, zodat je weet wat er allemaal in zit, respectievelijk wat er door de HAIO in kan worden gestopt. 3. De bijlage Tekst Individueel Leerplan lezen (dit is dezelfde als ook in het parallelonderwijs wordt gebruikt) 4. Er worden bij alle programma-onderdelen rondom het individueel leerplan steeds 3 termen gebruikt die op elkaar lijken. Weet wat die inhouden en wat ze met elkaar te maken hebben. Het gaat om de termen Individueel leerplan, Individueel Leerplan Dossier en het Opleidingswerkplan blok 1. 5. Check bij de HAIO’s of ze inderdaad een elektronische versie van het Individueel Leerplan hebben op CD-rom. Zoniet, dan kun je hem vinden op de S-schijf (anders even aan Ruud vragen)

5.3

Docentinstructie

Inleiding (10 min.) 1. 2.

3.

Geef een korte inleiding waarin je ingaat op de verplichte literatuur, namelijk het artikel Handleiding Individueel Leren van Lili van Rhijn en Ruud van den Berg dat in het Individueel Leerplan Dossier zit. Vraag in algemene zin wat men hiervan vindt. Sommigen zullen dit alles als schools en vooral overbodig ervaren. Ook bij sommige groepsbegeleiders roept het dergelijke gevoelens op. De ervaring in vorige jaren is dat het voor veel HAIO’s in ieder geval duidelijker maakt waar ze mee bezig zijn, wat ze al geleerd hebben en ook hoe ze hun zwakke punten beter kunnen aanpakken. Soms vonden ze het leuk om met elkaar te praten en te zien wat de voordelen zijn van gestructureerd werken. Het legt ook meer bloot hoe het in de praktijk gaat en waar je eventueel met de HAO over door zou kunnen praten om het leren in de praktijk nog meer vaart en richting te geven. Licht het programma van vandaag toe.

Hoe leren wij? (35 min.) 1. 2.

3.

Maak subgroepjes van circa 3 HAIO’s Laat ze uitwisselen (20 min.) over de volgende vragen: − Hoe heb je tot nu toe geleerd (als student, als co-assistent, anderszins) − Wat vind je van die manier? − Wat beschouw je op dit gebied zelf als je sterke en minder sterke punten? − Wat heeft dat te maken met je leerstijl? − Denk je dat je er baat bij zou hebben als je het leren op een meer systematische en planmatige manier zou aanpakken? Bespreek de ervaringen kort plenair na (15 min.) − Waren er grote verschillen? − Wat vinden jullie ervan om nieuwe manieren uit te proberen?


6

Toelichting op het Individueel Leerplan (45 min) 1. 2. 3.

4.

Leg uit dat het tot nu toe ging om lacunes, leerwensen en doelen. De volgende keer moet het hele Individuele leerplan worden ingevuld. Daarom is het zaak om nu nog even te kijken naar het geheel. Laat de sheet Uitgangspunten individueel leerplan zien en licht deze toe aan de hand van de bijlage Tekst Individueel leerplan. Bespreek het concreet invullen van het individueel werkplan hand aan de hand van één voorbeeld. Wijs daarbij op het belang van de ‘horizontale ontvouwing’, zoals beschreven in de bijlage Tekst Individueel leerplan. Als voorbeeld kun je zelf iets bedenken, iets uit de groep laten komen of het voorbeeld nemen dat in de genoemde bijlage wordt beschreven. Vraag wat de HAIO’s hiervan vinden. Stimuleer discussie en uitwisseling van ervaringen.

….. Pauze (15 min.) ……

Lacunes en leerwensen (30 min) 1. 2. 3.

4.

Maak subgroepjes van 3 Laat ze de lacunes / leerwensen van elkaar HAIO bespreken. Als HAIO’s het niet hebben gedaan, zet ze dan bij elkaar met de opdracht om het alsnog te doen Laat ze bij de bespreking ingaan op de volgende vragen (noteer ze eventueel op het bord): − Staan er vooral lacunes of leerwensen (let op: in de richtlijnen staat de voorzichtige suggestie dat de HAIO in het begin van blok 1 zich vooral richt op lacunes en pas in een later stadium op leerwensen) − Staat er bij elke hoofdtaak iets of alleen bij enkele? Zijn sommige hoofdtaken beter toebedeeld dan andere? Wat vind je daarvan? − Hoeveel punten staan er in totaal genoemd (dus hoeveel lacunes / leerwensen in totaal)? − Staat er bij een bepaalde hoofdtaak (bijvoorbeeld persoonlijk functioneren) iets wat opvalt? − Krijg je op deze manier een beeld van elkaar? − Zie je bij anderen bepaalde punten die ook voor jou van belang kunnen zijn? − Zijn er grote verschillen binnen jullie subgroepje? Hoe komt dat? − Wat zou je – gegeven de opmerkingen van de anderen - willen veranderen? Bespreek het plenair na − Hoe ging het? − Waren er grote overeenkomsten/ verschillen? − Zijn er HAIO’s die iets aangereikt hebben gekregen waarmee ze – samen met de HAO – een verbeterde versie kunnen gaan maken?

Het formuleren van doelen (40 min.) 1.

2.

3.

4.

Herhaal even waaraan de formulering van een doel (bij voorkeur) voldoet, zoals beschreven in de bijlage Het formuleren van lacunes, leerwensen en leerdoelen: − Concreet − Geformuleerd als een eindresultaat − Haalbaar (in voldoende mate opgesplitst in subdoelen) − Benoemd naar kennis, vaardigheid, attitude Oefen met enkele voorbeelden − Vraag een HAIO op te noemen wat hij als leerdoel heeft geformuleerd bij de huiswerkopdracht − Houd een soort rondje waarbij iedereen probeert het doel aan te scherpen volgens de vier richtlijnen − Herhaal dit totdat iedereen het begrepen heeft Maak subgroepen (wellicht dezelfde als zonet) en geef ze de opdracht om gedurende 35 minuten − elkaars doelen te becommentariëren − elkaar te helpen om de best mogelijke alternatieven te formuleren Bespreek de ervaringen plenair na (15 min.): − Hoe ging het? − Lukte het om de doelen in deze richting bij te stellen?


7

− Kon je daarbij gebruik maken van de suggesties van de anderen? Werkte dat stimulerend? − Leidden jouw suggesties voor anderen ook nog tot nieuwe inzichten over je eigen doelen?

Afronding (5 min.) 1.

2. 3.

Maak voor volgende keer de volgende afspraken: − Stel de lacunes, leerwensen en leerdoelen nog een keer bij, mede op basis van wat vandaag besproken is. Bespreek dit opnieuw met je HAO − Vul dan de rest van het Individueel Leerplan in, namelijk: methodieken, toetsen en evaluatie. Deze zullen dan besproken worden over enkele weken tijdens het programma ‘Individueel leerplan. methodieken’. Evalueer deze bijeenkomst Doe het voorstel om dit onderwijsprogramma op te bergen in het Individueel leerplan Dossier (de HAIO is daar natuurlijk vrij in)

6

VOORBEREIDING SECRETARIAAT

6.1

Materiaal Sheet maken van Bijlage 4, Uitgangspunten individueel leerplan.

7

SAMENVATTING INTRODUCTIE, FORMULEREN LEERDOELEN In dit onderwijsprogramma leert de HAIO cognitieve vaardigheden die van belang zijn bij het opstellen van een Individueel Leerplan. Daartoe wordt geoefend met het invullen van de eerste punten uit het Individueel Leerplan, te weten het benoemen van lacunes/leerwensen en het formuleren van doelen. Met dit laatste wordt in subgroepen geoefend, aan de hand van enkele concrete richtlijnen.


8

BIJLAGE 1

HET FORMULEREN VAN LACUNES, LEERWENSEN EN LEERDOELEN

Hieronder vind je enkele richtlijnen voor het invullen van de eerste drie componenten van het Individueel Leerplan (namelijk lacunes, leerwensen en leerdoelen) en de toepassing daarvan op de hoofdtaken. Deze richtlijnen zijn geen wetten van Meden en Perzen, maar punten van aandacht die je mogelijk op (goede) ideeën kunnen brengen.

Lacunes/leerwensen •

•

Zoals reeds eerder beschreven hebben lacunes betrekking op tekorten of onvolmaaktheden, terwijl leerwensen betrekking hebben op persoonlijke wensen en behoeften. Vul bij een bepaald punt maar één van de twee kolommen in. Met andere woorden: besluit of je iets opvat als een lacune of een leerwens. Hoewel ze natuurlijk samen kunnen gaan, is het voor jezelf handiger om een keuze te maken. Het valt te overwegen om, zeker in het begin van blok 1, vooral naar de lacunes te kijken. Later in de opleiding zal er vanzelf meer ruimte komen voor leerwensen. Daar is het onderwijs ook op ingericht.

Leerdoelen • • •

•

Probeer je doelen zo concreet mogelijk te formuleren, zodat je ook kunt vaststellen wanneer het doel bereikt is. In het verlengde hiervan: formuleer een doel bij voorkeur als een eindresultaat en niet als een werkwoord (dus liever ‘Mijn spreekuren lopen gemiddeld niet langer uit dan 10 minuten’ dan ‘beter leren plannen’) Juist als je een eindresultaat beschrijft is het relevant om je af te vragen: is dit doel (dit eindresultaat) wel haalbaar? Is het realistisch om dit van mezelf te verwachten in deze fase van de opleiding? Dat betekent in de praktijk meestal dat je grote doelen opsplitst in kleinere onderdelen. Bijvoorbeeld: − het grote doel ‘Ik beheers de consultvaardigheden’ wordt opgespitst in het kleinere doel ‘Ik beheers de vaardigheid om elke intake af te sluiten met een samenvatting die ik de patiënt laat accorderen’ − het grote doel ‘Ik ben op de hoogte van de dermatologie’ wordt opgesplitst in het kleinere doel ‘Ik kan dermatosen beschrijven naar efflorescentie en op grond daarvan een indeling geven in type dermatose’. Stel vast of je doel betrekking heeft op kennis, vaardigheid of attitude. Met name deze attitude-doelen worden nog wel eens vergeten. Toch is het zinvol om af en toe stil te staan bij vragen als: wat vind ik hiervan, hoe beïnvloedt dat mijn handelen, wil ik hierin een (ander) standpunt bepalen? Dergelijke doelstellingen zijn ook bij uitstek doelen waarmee je een individuele stempel op je leerplan drukt.

De hoofdtaken De hierboven beschreven lacunes, leerwensen en doelen moet je in het Individueel Leerplan formuleren per hoofdtaak. We zullen deze kort beschrijven en bij sommigen ook enkele voorbeelden aangeven. Let wel: dit zijn slechts voorbeelden. Schrijf ze niet zo maar over, maar bedenk zelf punten en formuleringen die voor jou relevant zijn. 1. Hulpverleningsproces Hierbij gaat het om zaken als consultvaardigheden, probleemoplossend vermogen, planmatig werken, kortom om alles wat je nodig hebt om de praktische uitvoering vorm te geven. 2. Specifieke patiëntcategorieën en klachten Hierbij gaat het om specifieke categorieën patiënten c.q. klachten, waarmee je problemen of juist affiniteit hebt (bijvoorbeeld acute problematiek, oudere mensen, allochtonen, chronische patiënten, terminale patiënten, mensen met psychische problematiek, etc). 3. Organisatie en beroepsuitoefening Hierbij gaat het om de organisatorische aspecten van de context waarbinnen je werkt. In blok 1 en 3 is dat de huisartsenpraktijk, in blok 2 zullen dat andere contexten zijn. In alle gevallen kun je je afvragen hoe het werk georganiseerd is, hoe de relatie met andere organisaties en instellingen is, welke samenwerkingsafspraken er zijn, etc


9

Op het eind van blok 3 staan er verschillende programma’s ingepland die te maken hebben met de organisatie van de huisartsenpraktijk. Dat is ook bij uitstek het moment om deze taak veel aandacht te geven binnen je individueel leerplan. Maar ook in blok 1 kun je je afvragen: wat wil ik binnen deze praktijk leren op organisatorisch gebied? 4. Persoonlijk functioneren Hierbij gaat het om persoonlijke eigenschapen of kenmerken die op een of andere manier invloed (kunnen) uitoefenen op je rol als arts. Daarbij kun je denken aan eigenschappen als luiheid, gemakzucht, perfectionisme, lage frustratie tolerantie, snel gestresst zijn, slecht tegen feedback / kritiek kunnen, niet goed voor jezelf durven opkomen, slecht kunnen structureren, rigiditeit. Om er achter te komen weke punten voor jou eventueel relevant kunnen zijn is het belangrijk of van anderen - zowel privé als binnen de opleidingscontext - feedback te krijgen en te vragen. 5. Leren De categorie Leren is een buitenbeentje. Het is immers geen hoofdtaak. Hier kun je punten noteren die te maken hebben met jouw manier van leren, zoals die voortvloeit uit jouw leerstijl, jouw persoonlijkheid of jouw gewoonten (bijvoorbeeld: erg praktisch ingesteld zijn, veel behoefte hebben aan reflectie, veel tijd nodig hebben om alles te kunnen bestuderen, alles pas op het laatste moment doen, selectief aandacht geven aan slechts enkele aspecten van het grotere geheel). Wat vind je van die punten? Beschouw je die als goed of zou je daar iets in willen veranderen? Zo ja, dan kun je ze noteren als een lacune of een leerwens en er vervolgens, analoog aan de ‘echte’ hoofdtaken, een leerroute bij formuleren (dus leerdoelen, methodieken, toetsen en evaluatie).


10

BIJLAGE 2

VAN SAMENHANGENDE DOELEN NAAR ACTIVERENDE LEERACTIVITEITEN

Van samenhangende doelen naar activerende leeractiviteiten. L.A. van Loosbroek, IOWO Katholieke Universiteit Nijmegen.


11

BIJLAGE 3

TEKST INDIVIDUEEL LEERPLAN

Het individueel leerplan wordt in alle drie blokken gemaakt, zelf meerdere keren in het jaar. Dat betekent dat de HAIO het regelmatig bijstelt en actualiseert op basis van de informatie die hij tijdens de opleiding tot zich krijgt (bijvoorbeeld feedback van een mede HAIO, de uitslag van een kennistoets, een evaluatiegesprek met de HAO, een toets over een specifieke vaardigheid, etc). In feite kan elk onderwijsonderdeel worden gerelateerd aan het individueel leerplan. Bij alles wat de HAIO leest, hoort of doet kan hij zich immers afvragen: wat betekent dit voor mijn leren in de (nabije) toekomst? Aldus ontstaat er een voortdurende cyclus van − bewust worden van lacunes en leerwensen − vaststellen van leerdoelen, aansluitend bij deze lacunes en wensen − het kiezen van methodieken om deze te bereiken − toetsen en evalueren van het resultaat, wat wederom leidt tot bewustwording, etcetera. Het individuele leerplan kent de volgende uitgangspunten. Persoonlijke stempel Los van het standaard aanbod aan onderwijs dat wordt aangeboden kan de HAIO in het individueel leerplan aangeven wat voor hem, als individuele HAIO relevant is. Daarmee kan hij dus zijn eigen stempel drukken op het onderwijs. Systematisch en planmatig In het leerplan wordt systematisch en planmatig het leerproces vastgelegd. Dat wil zeggen dat de verschillende stappen die gemaakt moeten worden bij het leren zo veel moegelijk worden geëxpliciteerd Het is dus geen ad hoc toevalsgebeuren, maar een proces dat uit meerdere stappen bestaan die in de tijd gesitueerd kunnen worden. Bij dit alles speelt evaluatie en toetsing een grote rol. Regelmatig beoordeelt de HAO zijn eigen gedrag en afhankelijk van zijn bevindingen kan het leerplan daarop worden aangepast. Voorgestructureerd

Het leerplan kent een vaste indeling. De HAIO moet immers bij elk punt 6 keer iets invullen (namelijk lacune, leerwens, leerdoel, methode, toetsen en evaluatie). Bovendien moet hij zijn punten groeperen naar 5 categorieën namelijk de vier hoofdtaken van het CCBOH en de categorie ‘leren’. De vier hoofdtaken zijn de volgende: 1. Het hulpverleningsproces 2. Klachten en aandoeningen, specifieke patiëntengroepen 3. Organisatie en Beroepsuitoefening (ondersteunende taken) 4. Persoonlijk functioneren Op deze manier kunnen de verschillende leerplannen (makkelijker) met elkaar vergeleken worden, het betekent ook dat het denken van de HAIO gericht wordt gestuurd. Bij elke hoofdtaak moet hij zich immers de vraag stellen wat hij ervan vindt. Bij deze structurering is er sprake van een horizontale ontvouwing. Dat wil zeggen: Als het goed is, loopt er een mooie lijn van links naar rechts waarbij - startend vanuit een gesignaleerde lacune of leerwens – steeds concreter wordt toegewerkt naar een ‘verbetersituatie’. Het is mooi als er bij elke nieuwe kolom steeds iets nieuws staat, wat tot uitdrukking brengt dat de HAIO aan zijn denken iets heeft toegevoegd. Dus liever niet: - Lacune: slechte consulten - Leerwens: zo veel mogelijk consulten op de best mogelijke manier doen - Leerdoel: de consulten gaan goed - Methodiek: consultvaardigheden oefenen - Toetsen: de consulten scoren met de MAAS globaal - Evaluatie: consulten regelmatig met de HAO bespreken en hem vragen wat hij ervan vindt Een dergelijke invulling geeft aan dat de HAIO de horizontale ontvouwing niet goed heeft begrepen. Zijn denken komt bij het invullen van het leerplan immers niet op gang. Een (fictief, wellicht ideaaltypisch) voorbeeld waarbij dat wel het geval is, zou het volgende kunnen zijn (het betreft hier dus één uitgewerkte): - Lacune: mijn consulten zijn vaak wat gejaagd, waarbij ik op het eind vaak merk dat ik als vanzelf doe wat ‘het beste’ is, maar mijn beleid nauwelijks afstem op datgene wat de patiënt aan draagt - Leerwens: N.v.t. (ik wil me liever eerst richten op mijn lacunes) - leerdoel: ik wil mijn consulten min of meer standaard starten met enkele open vragen en als afronding van de intake een expliciete samenvatting geven, waarin ook de hulpvraag van de patiënt wordt benoemd.


12

-

-

-

Methode: de komende drie maanden wil ik met mijn gedrag experimenteren en dagelijks enkele video’s bekijken. Daarnaast wil ik wekelijks een of meer consulten met mijn HAO bespreken, specifiek over de genoemde aandachtspunten. Toetsen: blijkens de Maasglobaal moeten de items opening, vraagverheldering, exploreren, emoties, samenvatten en soepelheid goed zijn. Dit moet corresponderen me de subjectieve beoordeling van mijn HAO en van mijzelf. Evaluatie: over 3 maanden wil ik dat ik en mijn HAO over 90 procent van mijn video’s tevreden zijn over de intake fase.

Continuïteit Het leerplan draagt ook zorg voor continuïteit Het komt immers meerdere keren terug, zowel in blok 1 als in blok 3. Het kan dus ook op verschillende momenten worden bijgesteld en benadrukt daarmee het proceskarakter van leren. Op elk moment geeft het de actuele stand van zaken weer. Zelf-observatie In het leerplan zit een belangrijk aspect van zelfbeoordeling, -evaluatie, en –toetsing. De HAIO moet immers (binnen het algehele opleidingskader) zelf vaststellen welke doelen hij wil bereiken, maar ook hoe hij die wil toetsen of evalueren. Op die manier neemt de HAIO in hoge mate de verantwoordelijkheid voor zijn eigen leerproces in handen. Zelf-observatie krijgt dan vanzelf het karakter van zelfreflectie.


13

BIJLAGE 4

SHEET: UITGANGSPUNTEN INDIVIDUEEL LEERPLAN


14

UITGANGSPUNTEN INDIVIDUEEL LEERPLAN • Persoonlijke stempel • Systematisch en planmatig • Voorgestructureerd: − Vaste indeling in hoofdtaken − Horizontale ontvouwing • Continuïteit • Zelf-observatie


15

Introductie, formuleren leerdoelen

Recommend Documents