Introductie
Lesinstructie
Leerdoelen
Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op school, dan weer onderweg. Wanneer, waarvoor en waar je ook internet: het is steeds belangrijk dat je leert om het wijs te doen. Wijs omgaan met zoeken, met de informatie die je vindt, met de informatie die je zelf wilt geven. Deze vier leskisten gaan over mediawijsheid. Aan de hand van praktische voorbeelden en opdrachten laten we kinderen zien en ervaren dat het belangrijk is om je aan bepaalde afspraken te houden op internet. Zodat internetten niet alleen leuk is, maar ook blijft.
Opzet ‘Mediawijs met De Roode Kikker’ bestaat uit vier digitale leskisten. Elke leskist is als volgt opgebouwd: • Een klassikale introductie door de leerkracht. • Zelfstandig werken aan de online opdrachten. • Een afsluitende online doe-opdracht. • Een klassikale afsluiting.
Elke leskist staat een ander onderwerp centraal: • In leskist 1 maken de kinderen kennis met internet. We doen het allemaal, maar wat is het precies en hoe werkt het? Ook inventariseren we of kinderen afspraken gemaakt hebben over internetten. • In leskist 2 staat zoeken op internet centraal. Waar en hoe kun je het beste naar informatie zoeken? Hoe betrouwbaar is die informatie? En: kun je reclame herkennen? • Leskist 3 gaat over persoonlijke informatie op internet. Wat zet je wel en wat zet je niet online? Ook besteden we een les aan pesten op internet. • In leskist 4 wordt alles wat de kinderen geleerd hebben, samengevat in zeven afspraken. Deze afspraken kunnen de kinderen direct in de praktijk brengen door middel van een korte ‘test’.
Bronnen Bij het ontwikkelen van deze lessen zijn de volgende bronnen gebruikt: www.pestweb.nl www.mediawijsheid.nl www.mijnkindonline.nl www.ouders.nl mediawijs.kennisnet.nl
Lesinstructie
Leskist 1 Les 1: Wat doe jij op internet? Les 2: Wat is internet? Les 3: Chatten met De Roode Kikker 1. Voorbereiding / Start van de les
3. Verwerking (30 minuten)
(10 minuten)
De leerlingen kunnen online aan de slag met les 1, 2 en 3. Dit kan individueel, maar desgewenst ook in tweetallen.
Open de les door middel van het openen van een site waarvoor u een wachtwoord nodig hebt. Bijvoorbeeld Facebook, Twitter of Linked-In. Typ uw wachtwoord in en zeg het hardop terwijl u typt (in de meeste gevallen verschijnen de letters en cijfers niet in beeld, kies er daarom voor een ander, fictief wachtwoord te zeggen dan u daadwerkelijk typt, zodat u uw wachtwoord niet hoeft te wijzigen na deze ‘media-onwijze’ actie). Wacht op de reacties van de kinderen, of lok deze uit door middel van enkele vragen. Concludeer dan: het was niet slim om mijn wachtwoord hardop te zeggen. Wij gaan werken aan lessen mediawijsheid. In deze lessen leer je hoe je verstandig kunt internetten.
4. Doe-opdracht (10 minuten) De doe-opdracht is EduTweet. EduTweet vinden de leerlingen in hun online werkomgeving. Hier kunnen ze reacties plaatsen, net als bij Twitter. Echter: EduTweet is afgeschermd op groepsniveau en dus een veilige omgeving. De kinderen reageren op de stelling: Ik houd mijn #wachtwoord altijd geheim, ook voor mijn ouders. Wat vind jij?
5. Afsluiting (15 minuten)
2. Groepsinstructie (10 minuten) Leg uit: de eerste leskist bestaat uit drie lessen. Bekijk samen de introductie van de les en leg uit: in les 1 gaan we kijken wat je met internet allemaal kunt doen. Maak op het bord een woordweb over ‘internet’. De kinderen mogen vrij brainstormen. Ga daarna naar les 2 en bekijk samen de introductie en vervolgens het filmpje over de werking van internet (deze vindt u als u 2 schermen doorklikt). Vraag na afloop of de kinderen dit in hun eigen woorden kunnen navertellen. In les 3 volgen de kinderen een chatgesprek tussen De Roode Kikker en twee kinderen. Bekijk samen de introductie van deze les en de start van het gesprek dat in de daarop volgende schermen getoond wordt en leg uit: in deze les ga jij vertellen over jouw ervaringen met internet.
Evalueer met de leerlingen de les. Vraag de kinderen wie in les 3 zijn wachtwoord aan De Roode Kikker had verklapt. Maak met de kinderen die dat gedaan hebben afspraken (zorg dat je zo snel mogelijk je wachtwoord wijzigt). Blik vooruit op de volgende leskist: Je weet nu hoe internet werkt en wat jij ermee doet. De volgende leskist gaat over het zoeken van informatie op internet.
Lesinstructie
Leskist 2 Les 1: Zoeken op internet Les 2: Waar of niet waar? Les 3: Reclame 1. Voorbereiding / Start van de les
3. Verwerking (30 minuten)
(10 minuten)
De leerlingen kunnen online aan de slag met les 1, 2 en 3. Dit kan individueel, maar desgewenst ook in tweetallen.
Open de les door op YouTube het filmpje over de ‘fluitegel’ te laten zien (www.youtube.com/watch?v=UjkHI_p9dXw). Zet eventueel het beeld stil om het beest goed te kunnen bekijken. Wie heeft er al eens een fluitegel gezien? Wie kan er vertellen over de fluitegel? Misschien hebben de kinderen de begrijpend-leesles van april 2011 gemaakt, zij weten dan dat de egel niet echt bestaat. Vertel: dit beest bestaat niet echt, maar het filmpjes is bewerkt en op internet gezet. Deze leskist gaat over zoeken op internet, en over verstandig omgaan met de informatie die je vindt. Want niet alles wat op internet staat is dus waar!
2. Groepsinstructie (10 minuten) Leg uit: de tweede leskist bestaat uit drie lessen. Bekijk samen de introductie van de les en open vervolgens Google. Laat de kinderen enkele onderwerpen aandragen waarover ze informatie willen hebben. Typ deze in, en wijs op het grote aantal zoekresultaten. Leg uit: Google zoekt voor jou, maar jij moet vervolgens zoeken welke informatie goed en bruikbaar is. Dat leer je deze les. Ga daarna na les 2 en bekijk samen de introductie. Bekijk daarna de introductie van les 3 en laat de kinderen om zich heen kijken. Zien ze reclame? Bijvoorbeeld op een plastic tas, op een bestelbusje buiten, op een krant of boek. Wijs dan op de computer en zeg: ook de computer zit vol met reclame, op internet komt je het overal tegen. In deze les leer je om reclame te herkennen.
4. Doe-opdracht (10 minuten) De doe-opdracht is het Forum. Het forum vinden de leerlingen in hun online werkomgeving. De kinderen reageren op de oproep: Het is altijd goed om informatie te checken op andere sites. Wat ook werkt: kijk vooral op sites waarvan je weet dat ze betrouwbaar zijn. Ken jij zulke sites? Deel ze met ons!
5 Afsluiting (15 minuten) Evalueer met de leerlingen de les. Vraag wie direct doorhad dat de ‘boomoctopus’ niet bestond. Denk je dat jij er in was getrapt, als je mee had gedaan aan het onderzoek van de Amerikaanse professor? Blik vooruit op de volgende leskist. Je weet nu dat je bij de informatie die je vindt, altijd zelf na moet denken. Behalve informatie van internet afhalen, kun je er zelf ook informatie op zetten. Daarover gaat de volgende leskist.
Lesinstructie
Leskist 3 Les 1: Persoonlijk Les 2: Pesten op internet 3. Verwerking (30 minuten)
1. Voorbereiding / Start van de les (10 minuten) Vraag wie van de kinderen een Hyves- of Facebook-pagina heeft. Open de pagina (laat het kind het wachtwoord intypen en zorg dat niemand het kan zien) en bekijk wat er te zien is. Welke berichtjes staan erop? Welke foto’s? Hoeveel vrienden heb je? Heb je ook vrienden die je nog nooit in het echt gezien hebt? Vertel: deze leskist gaat over wat over wat jij op internet zet. Een eigen pagina op internet is leuk, maar je moet je wel aan afspraken houden. Doe je dat niet, dan kan het misgaan. Daarover gaat de tweede les: pesten op internet.
2. Groepsinstructie (10 minuten) Leg uit: de derde leskist bestaat uit twee lessen. Bekijk samen de introductie van de les. Ga daarna naar les 2 en bekijk samen de introductie. Klik daarna door naar het filmpje over digitaal pesten dat in deze les staat. Bespreek nog niet wie de pester is, leg uit dat de kinderen dit filmpje nog een keer bekijken in de les
De leerlingen kunnen online aan de slag met les 1, 2 en 3. Dit kan individueel, maar desgewenst ook in tweetallen.
4. Doe-opdracht (10 minuten) De doe-opdracht is Edutweet. De kinderen reageren op de vraag: Plagen mag, pesten niet. Maar waar houdt plagen op en wordt het pesten? Weet jij voorbeelden van plagen en pesten? Gebruik #plagenofpesten.
8. Afsluiting (15 minuten) Evalueer met de leerlingen de les. Wellicht wordt er in uw klas (digitaal) gepest. Maak hierover duidelijke afspraken met de kinderen. Blik vooruit op de volgende leskist. We hebben veel geleerd over wijs internetten. De volgende les wordt alles nog een keer samengevat is zeven afspraken. .
Lesinstructie
Leskist 4 Les 1: Afspraken en regels 1. Voorbereiding / Start van de les
3. Verwerking (30 minuten)
(10 minuten) Maak een woordveld op het bord. Schrijf in het midden ‘wijs op internet’. Laat de kinderen afspraken noemen, die zij belangrijk vinden. Schrijf die in het woordveld en concludeer: Jullie hebben al veel geleerd over wijs internetten. Deze les komen alle gemaakte afspraken terug.
2. Groepsinstructie (10 minuten) Leg uit: de vierde leskist bestaat uit één les. Bekijk samen de introductie van de les. Ga daarna naar de uitleg van de korte ‘test’ aan het einde van de les en neem deze samen door.
De leerlingen kunnen online aan de slag met les 1, 2 en 3. Dit kan individueel, maar desgewenst ook in tweetallen.
4. Doe-opdracht (10 minuten) De doe-opdracht is een blog. Het blog vinden de leerlingen in hun online werkomgeving. De test bestond uit drie opdrachten, in een blog beschrijven de kinderen hun ervaringen.
8. Afsluiting (15 minuten) Evalueer met de leerlingen de les. Bekijk enkele blogs van de kinderen en bespreek de ervaringen. Leg uit: de lessen over wijs internetten zijn klaar, maar wijs internetten begint nu pas! Maak de afspraak met de kinderen dat ze u in vertrouwen nemen als ze iets hebben gezien dat ze niet vertrouwen, of als er andere vervelende dingen gebeuren op internet.
Lesinstructie
