Intra-Operatieve Radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker Informatie voor patiënten
MB0003-1500 oktober 2014 Bronovo www.bronovo.nl
Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag Postbus 96900 2509 JH Den Haag 070 312 41 41
MCH Antoniushove Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde Lijnbaan 32 Postbus 432 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Belangrijkste punten van deze folder: • U wordt geopereerd voor borstkanker en tijdens de operatie eenmalig inwendig bestraald. • De operatie met eenmalige bestraling en opname vinden plaats in MCH Westeinde in Den Haag.
Inleiding Deze folder gaat over eenmalige inwendige bestraling tijdens een borstsparende operatie bij borstkanker. Deze vorm van bestraling heet intra-operatieve radiotherapie (IORT). De behandeling vervangt de uitwendige bestraling. De punten die in deze folder beschreven staan zijn: • Wat is intra-operatieve radiotherapie? • De voorbereiding op de behandeling. • Wat kunt u verwachten voor en na de behandeling. Deze folder is een aanvulling op de folder ‘Operatie bij borstkanker’. In die folder vindt u meer informatie over de voorbereiding op de operatie, de borstoperatie, complicaties, opname en ontslag.
Mammapoli MCH-Bronovo Bronovo en Medisch Centrum Haaglanden werken intensief samen binnen de Mammapoli MCH-Bronovo. De belangrijkste reden hiervoor is om kennis en ervaring te bundelen en de kwaliteit van de zorg nog verder te verbeteren. Binnen de Mammapoli MCH-Bronovo is er een gespecialiseerd behandelteam van artsen en verpleegkundigen op het gebied van borstkanker. Het gespeciali seerde behandelteam bespreekt de resultaten van uw onderzoeken en is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de operatie. De borstkankeroperaties worden uitgevoerd op locatie Antoniushove in Leidschendam. Maar wanneer u tijdens de operatie inwendig bestraald wordt (IORT), wordt u geopereerd op de locatie Westeinde in Den Haag. In dat geval wordt u opgenomen op verpleegafdeling 11 (Algemene Chirurgie).
Intra-Operatieve Radiotherapie. Eenmalige bestraling bij borstkanker • MB0003-1500 • oktober 2014
2
Intra-Operatieve Radiotherapie Het kenmerk van intra-operatieve radiotherapie is dat er eenmalig bestraald wordt. Dit gebeurt tijdens de operatie. Bij deze vorm van radiotherapie wordt na het verwijderen van de borsttumor (kwaadaardig gezwel) één inwendige bestraling gegeven. Het doel van de behandeling is het voorkomen dat de tumor opnieuw gaat groeien in de geopereerde borst. Dit vergroot de kans op genezing van borstkanker op de lange termijn.
Afbeelding: Intra-Operatieve Radiotherapie Voordelen van inwendig bestralen Door tijdens de operatie te bestralen, is het mogelijk om de bestralingsdosis precies toe te dienen op de plaats waar de tumor heeft gezeten. Er wordt zeer gericht in het operatiegebied bestraald. Hierdoor worden het hart en de longen volledig ontzien. Ook blijft de huid gespaard, wat cosmetisch een goed resultaat geeft. Door deze combinatie van opereren en inwendig bestralen, is na de operatie een serie uitwendige bestralingen niet meer nodig. In aanmerking komen voor IORT Niet alle patiënten komen in aanmerking voor intra-operatieve radiotherapie. Dit is afhankelijk van de leeftijd, de grootte van de afwijking in de borst en uitzaaiingen in de okselklieren. Om te bepalen of er sprake is van uitzaaiingen in de okselklieren, wordt voor de operatie een schildwachtklieronderzoek uitgevoerd. Zie voor meer informatie over deze procedure de folder ‘Borstkanker, wat nu?’ Intra-Operatieve Radiotherapie. Eenmalige bestraling bij borstkanker • MB0003-1500 • oktober 2014
3
Voorbereiding op de operatie met IORT Wanneer u in tijdens de operatie inwendig bestraald gaat worden, gaat u als eerste stap in de voorbereiding op de operatie, naar het preoperatieve spreekuur op locatie Westeinde en/of locatie Antoniushove in Den Haag. Tijdens de verschillende onderdelen van dit spreekuur worden uw gegevens die van belang zijn voor de operatie verzameld en vastgelegd. Ook wordt alle belangrijke informatie over de voorbereiding op uw operatie met u besproken. Opname Op de dag van de operatie meldt u zich op de verpleegafdeling 11 (Algemene Chirurgie) op locatie Westeinde. De secretaresse/verpleegkundige van de afdeling belt u twee dagen voor de operatie hoe laat u zich op de afdeling moet melden. Op de afdeling informeert de verpleegkundige u over de gang van zaken op de afdeling. Heeft u nog vragen over uw operatie, aarzelt u dan niet om deze te stellen.
De borstsparende operatie met inwendige bestraling De borstsparende operatie met de bestraling duurt ongeveer anderhalf tot twee uur. Tijdens de operatie bent u volledig onder narcose. Bij een borstsparende operatie wordt een snede gemaakt in de borst. Vervolgens verwijdert de chirurg de tumor met een randje omringend gezond weefsel. Het verwijderde weefsel wordt tijdens de operatie onderzocht om te kijken of er kwaadaardige cellen in de wondranden zijn achtergebleven. Dit gebeurt door de patholoog. Wanneer de wondranden helemaal ‘schoon’ zijn, kan er begonnen worden met de inwendige bestraling. Door het verwijderen van borstweefsel en het litteken kan de vorm en omvang van de borst veranderen. Na de bestraling wordt de borst zo mooi mogelijk gereconstrueerd en de operatiewond door de oncologisch chirurg gesloten met hechtdraad. De radiotherapeut-oncoloog (bestralingsarts) is aanwezig tijdens de bestraling. De radiotherapeut-oncoloog voert de behandeling uit in samenwerking met de chirurg, de beeldvormend bestralingsdeskundige en de klinisch fysicus. De inwendige bestraling zelf neemt ongeveer 2-3 minuten in beslag. Ondanks dat het operatieplan vooraf is vastgesteld aan de hand van alle onderzoeken voorafgaande aan de operatie, zijn wijzigingen in het Intra-Operatieve Radiotherapie. Eenmalige bestraling bij borstkanker • MB0003-1500 • oktober 2014
4
operatieplan niet altijd te vermijden. Mocht de operatie anders verlopen dan met u is afgesproken, dan informeert de chirurg u hierover na de operatie.
Opname en ontslag na de operatie Na de operatie komt u eerst bij op de verkoeverkamer (uitslaapkamer). Ondertussen belt de chirurg met uw contactpersoon om te vertellen hoe de operatie is verlopen. Nadat u bent bijgekomen, gaat u terug naar de dagbehandeling of de verpleegafdeling 11 Algemene Chirurgie. De oncologisch chirurg komt na de operatie bij u langs op de verpleegafdeling om u te vertellen hoe de operatie in combinatie met de inwendige bestraling verlopen is. De opname in het ziekenhuis is meestal kort. Wanneer u ’s morgens geopereerd bent, kunt u afhankelijk van uw herstel aan het eind van de dag of de volgende ochtend naar huis. Meer informatie over opname en ontslag, complicaties en adviezen na een borstkankeroperatie in vindt u in de folder ‘Operatie bij borstkanker ’.
Meer informatie Voor meer informatie over de operatie bij borstkanker met intra-operatieve radiotherapie kunt u terecht op de volgende websites: - www.bronovo.nl: website Bronovo - www. mchaaglanden.nl: website Medisch Centrum Haaglanden - www.rcwest.nl: website Radiotherapiecentrum West Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de afdeling Radiotherapie (RC West): 070 330 23 57.
Intra-Operatieve Radiotherapie. Eenmalige bestraling bij borstkanker • MB0003-1500 • oktober 2014
5
