Stereotactische Radiotherapie Bestraling van hersenmetastasen
RADIOTHERAPEUTISCH INSTITUUT FRIESLAND
Inhoudsopgave
Inleiding
Inleiding
3
Stereotactische radiotherapie
4
Voorbereidingen
4
Binnenkort ondergaat u een stereotactische bestraling vanwege een uitzaaiing in uw hoofd. De radiotherapeut-oncoloog heeft u verteld over het doel en de uitvoering van deze behandeling en de verwachte bijwerkingen.
Stappen: • MRI-scan • Masker • CT-scan • Bestralingsplan
2
Bestraling
6
Bijwerkingen
7
In deze brochure vindt u meer informatie over deze behandeling. U en uw naasten kunnen zo thuis alles nog eens rustig nalezen.
3
Stereotactische radiotherapie Stereotactische radiotherapie is een speciale bestralingstechniek die wordt toegepast bij sommige kleine tumoren in het hoofd. Bij deze behandeling worden er vanuit verschillende richtingen kleine stralenbundels op de tumor gericht.
Door de precisie van deze behandeling krijgt de tumor een hoge stralingsdosis en ontvangt het omliggende gezonde weefsel weinig straling. Voor deze behandeling is het gebruik van een masker noodzakelijk om uw hoofd in de juiste positie te houden.
Voorbereidingen Deze bestaan uit de volgende stappen:
MRI-scan Deze MRI-scan is nodig om heel nauwkeurig de grootte te bepalen van het doelgebied. De MRI-scan wordt gemaakt op de röntgenafdeling van het MCL. Deze scan wordt zonder masker gemaakt. Voor verder informatie, zie folder MRI.
Masker Het maken van een masker gebeurt door twee radiotherapeutische laboranten in een speciale ruimte, de mouldroom, in het RIF. Voor het maken van het masker gaat u met uw hoofd in een speciale steun liggen, die zich vormt naar uw achterhoofd. Het materiaal waarmee het masker wordt gemaakt, wordt eerst zacht gemaakt in een warmwaterbak.
4
Daarna wordt het op uw gezicht gelegd en gevormd naar het hoofd. Als het masker afkoelt, wordt het hard en kan het niet meer vervormen. Het is belangrijk dat het masker goed uithardt om krimping te voorkomen. Het masker is zodanig gemaakt dat uw ogen worden afgedekt door het masker maar uw mond blijft vrij zodat u gewoon kunt ademen. Het maken van een masker duurt ongeveer 20 minuten.
CT-scan Als het masker klaar is, wordt er aansluitend een CT-scan van uw hoofd gemaakt op de afdeling radiotherapie. Vóór de scan wordt een infuusnaald ingebracht waardoor later de contrastvloeistof via een infuuspomp wordt ingespoten. De laborant helpt u goed te gaan liggen op de CT-tafel en plaatst het masker op uw hoofd. Vervolgens wordt het contrastmiddel ingespoten. U kunt hiervan over uw hele lichaam een warm gevoel krijgen. De scan duurt enkele minuten. Het is belangrijk dat u tijdens de CT-scan stil blijft liggen. Na afloop van de scan tekenen de laboranten enkele lijnen op het masker. De totale procedure duurt ongeveer 20 minuten. Na de CT-scan verwijdert de radiotherapeutisch laborant uw masker en de infuusnaald.
Bestralingsplan De beelden van de MRI en CT-scan worden naar de planningscomputer gestuurd en samengevoegd. Aan de hand hiervan stelt de radiotherapeut-oncoloog het doelgebied vast. Vervolgens wordt de stereotactische bestraling precies berekend.
5
Bestraling Op het afgesproken tijdstip neemt u plaats in wachtkamer 2 van het bestralingstoestel ‘Linac E’. Voorafgaande aan de bestraling krijgt u uitleg wat er gaat gebeuren.
De totale bestraling wordt verdeeld in gemiddeld 14 korte bestralingen. Hierbij merkt u dat zowel de positie van de bestralingstafel als die van het bestralingstoestel wordt veranderd, waardoor het doelgebied vanuit verschillende richtingen wordt bestraald.
Hierbij mag, als u dat wilt, uw familie of begeleider aanwezig zijn. Tijdens de bestraling wachten zij in de wachtkamer. Een radiotherapeutisch laborant neemt u mee naar de behandelruimte, waar u plaats neemt op de bestralingstafel.
Tijdens de bestraling zelf bent u alleen in de ruimte, maar de laboranten kunnen u zien met camera’s. Tijdens de bestraling hoort u een zoemend geluid.
U ligt met uw hoofd in de speciale achterhoofdsteun en vervolgens wordt het masker op uw hoofd geplaatst. Het is erg belangrijk dat u vanaf dat moment heel stil blijft liggen. Er wordt nu eerst een CT-scan van uw hoofd gemaakt om te controleren of u in de juiste positie ligt.
Indien nodig vindt correctie plaats door de bestralingstafel te verschuiven. Na een verschuiving volgt altijd een controle CT-scan. Als dit gebeurd is, zetten de laboranten de bestralingstafel en het bestralingstoestel in de juiste bestralingspositie. Dit instellen gaat heel nauwkeurig. Als alles goed is ingesteld gaan de laboranten de kamer uit. Vanuit de bedieningsruimte starten zij de bestraling.
U voelt de straling niet. Afhankelijk van het bestralingsplan zal de bestraling 20-30 minuten in beslag nemen, inclusief het instellen. Na afloop van de bestraling kan nog een controle CT-scan volgen. Hierna wordt het masker van uw hoofd gehaald.
Bijwerkingen Als gevolg van de bestraling treden soms bijwerkingen op, zoals vermoeidheid, misselijkheid en hoofdpijn. Om deze bijwerkingen te voorkomen krijgt u medicijnen (dexamethason) die u tijdelijk moet innemen. Lokale haaruitval kan soms optreden.
Vragen
Als u nog vragen heeft, neem dan contact op met het RIF om een afspraak te maken met de radiotherapeut-oncoloog. RIF: telefoonnummer (058) 2866667
6
7
Bezoekadres:
Postadres:
Borniastraat 36 8934 AD Leeuwarden Tel. 058 28 66 667 Fax 058 28 87 570
Borniastraat 36 8934 AD Leeuwarden
Internet: www.radiotherapiefriesland.nl
Routebeschrijving naar het RIF Met het openbaar vervoer Het RIF is goed te bereiken met het openbaar vervoer. Indien u met de trein reist, dan bevindt het RIF zich via de Schrans op een kwartier lopen van het treinstation. Wanneer u gebruik wilt maken van het busvervoer, dan heeft u de keuze uit de buslijnen 32,33 en 35. U stapt uit bij de eerste halte aan de Borniastraat. Alle informatie over de bereikbaarheid van het RIF met het openbaar vervoer kunt u nazoeken op www.9292ov.nl
RADIOTHERAPEUTISCH INSTITUUT FRIESLAND
