Interview Kleisterlee
Kop
Tekst: Martin Voorn
Intro
Philips is na de verkoop van de chipdivisie stabieler geworden. Is de transformatie van het elektronicaconcern nu voltooid? Een interview met topman Gerard Kleisterlee. ,,Ik sluit een grote overname in 2007 zeker niet uit”.
Philips is na de verkoop van 80% van de chipdivisie voor 6,4 miljard euro transparanter, minder risicovol en volatiel geworden Ja, nou, niet transparanter, want dat waren we altijd al. Ik denk dat we nu een eenvoudiger bedrijf zijn, na het verkopen van de componentenactiviteiten en met het uitbesteden van de elektronische assemblage én met het verkopen van de halfgeleiderdivisie. Daarmee is Philips een bedrijf dat een aantal direct marktgerichte activiteiten heeft die allemaal draaien om een sterk merk, met een sterke positie in de gezondheidszorg en in de professionele verlichtingsactiviteiten, en met een brede portefeuille aan consumentenproducten. De chips waren natuurlijk het meest volatiele deel van Philips In die zin volatiel dat de halfgeleiderdivisie erg cyclisch is, afhankelijk van de economische conjunctuur, en volatiliteit in het resultaat van Philips bracht. Er is niks mis met cyclische activiteiten, er zijn investeerders die er zeer in geïnteresseerd zijn, maar het is een andere investering dan in gestaag groeiende kasstroom genererende activiteiten. Toen ik in 2001 aantrad lag het zwaartepunt in de activiteiten al bij divisies als verlichting en medische systemen. Daar moest dus ook de basis gezocht worden voor de toekomst van het concern. Wat bedoelde uw financiële topman Sivignon met de uitspraak ‘we hebben de afgelopen jaren een hoge prijs betaald voor de onvoorspelbaarheid van het concern’? Dat zou u eigenlijk aan hem zelf moeten vragen. Maar ik denk dat hij bedoelde dat Philips in de aard van zijn portefeuille voor investeerders moeilijk te begrijpen was, dat er verschillende drijvende krachten achter het bedrijfsresultaat zitten. Chips hebben een heel andere dynamiek dan de dynamiek die we hebben in de toch meer aan de algemene economie gerelateerde activiteiten als verlichting, medische systemen en consumentenactiviteiten. Daarmee ontstaat een stuk onzekerheid bij beleggers over waar zit nu precies de waarde van Philips zit. Maar dat hebben we nu duidelijk gemaakt. Die ‘onzekerheidsdiscount’ kan dus uit de koers van het aandeel Philips verdwijnen
Dat lijkt mij zeker een aantrekkelijk perspectief, ja. Ik verwacht dat die korting geleidelijk zal verdwijnen, je ziet ook dat dat langzaam aan het gebeuren is. Institutionele beleggers zeggen ook dat dat zich zal vertalen in een herwaardering van het aandeel Philips, in een andere koers/winstverhouding dan wij historisch hebben mogen zien. Maar: niet alleen olifanten hebben een lang geheugen, dat geldt ook voor financiële markten. Als je terugkijkt naar de resultaten van Philips, dan zie je wij de afgelopen decennia regelmatig voor verrassingen gesteld hebben, soms positieve verrassingen, maar ook negatieve. Dat verrassingselement had soms te maken met de aard van de activiteiten, soms ook met de manier waarop die activiteiten uitgevoerd werden. Semiconductors bracht volatiliteit in het resultaat door de aard van de activiteiten, maar we hebben in het verleden natuurlijk ook heel veel volatiliteit in het resultaat gehad puur en alleen vanwege de manier waarop wij in zo’n activiteit presteerden. Maar die nare verrassingen uit het verleden, de bleeders, komen dus niet meer Je weet nooit wat je niet weet, wat dat betreft moet je altijd een beetje paranoïde zijn in dit vak. Maar de kans op nare verrassingen aanzienlijk is gereduceerd is. Ja, de kans op bleeders is aanzienlijk lager. Vroeger waren er altijd grotere uitglijders, zoals ons mobiele telefonie avontuur in de 90’er jaren, de joint venture (samenwerkingsovereenkomst) met Lucent, die vervolgens opgedoekt werd. We schreven daar forse verliezen op af. De kas van Philips puilt uit, de onzekerheidskorting gaat weg, het aandeel is dus te laag gewaardeerd Het kost tijd voordat de onzekerheidskorting eruit loopt, het zal niet ineens morgen anders zijn omdat we semiconductors verkocht hebben. De kas is 4-5 euro per aandeel. En ja, is het aandeel te laag gewaardeerd? Dat weet ik niet. De koers is wat ie is. Wij denken dat onze activiteit meer waarde heeft dan in de huidige koers tot uitdrukking komt, daar is geen twijfel over. Wat de waarde aan het licht moet brengen is: consistentie in prestatie. Dat betekent enerzijds kwartaal na kwartaal je resultaten brengen, maar ook laten zien dat we in de activiteiten waar de marges zitten de groei niet een paar kwartalen maar over een langere periode kunnen vasthouden. De groei-indicatie die wij voor een aantal divisies gegeven hebben vinden we meestal niet terug in de modellen van analisten. En dat is ook niet verwonderlijk; met alle veranderingen van de afgelopen jaren zie je die groei ook niet als je er van een afstand naar kijkt. Verlichting is pas de laatste kwartalen harder aan het groeien dan daarvoor, datzelfde geldt voor huishoudelijke apparaten. Dat moeten ze langer volhouden dan een paar kwartalen, dat moeten we niet van een economische opleving, aan de groei van de economie laten afhangen. Je moet laten zien dat je door een economische cyclus heen een bovengemiddelde groei kunt realiseren. En dan zullen analisten en beleggers het ook gaan honoreren in de waardering van het aandeel. En dan heeft u natuurlijk ook een ‘conglomeraat discount’, een mix van allerlei activiteiten die ogenschijnlijk niet bij elkaar horen Ach, iedereen heeft het recht om over Philips te zeggen wat hem goeddunkt. Maar wel voor eigen rekening. Ten aanzien van de discount wordt er erg opportunistisch geopereerd, wat de discount dan ook is, een conglomeraat discount of een management discount, of een volatiliteit discount of wat dan ook. Wat je ziet is dat analisten het gat proberen te dichten tussen hun koersdoelen, de ‘sum of the parts’, en de koers van het aandeel Philips. Analisten zijn opportunistisch in hun beoordeling. Er is geen objectieve manier om de discount te
berekenen. De meeste analisten hebben Philips overigens op ‘buy’ staan, een aantal op ‘hold’. Af en toe moet je van advies veranderen, want ’t belang van de heren die adviezen geven is om verkeer, om handel te genereren en niet perse om een correct advies uit te brengen. Analisten zeggen dat de discount niet meer 15% was, zoals vroeger, maar 5-10%. In elk geval is er genoeg ‘upside potential’ in de portefeuille zit, er zit ruim voldoende groeiperspectief in de activiteiten met hoge marges. Je ziet dat het er nu uit komt bij verlichting en huishoudelijke apparaten. Die divisies moeten laten zien dat ze het volhouden, en dat zullen ze laten zien, daar hebben ze hun nek voor uit gestoken en daar steken wij onze nek voor uit. En: waar wij onze nek voor uit gestoken hebben, dat hebben we meestal ook gerealiseerd. Medische systemen, dat blijft sowieso wel lekker doorgroeien. Ach, je kunt er wat mij betreft van maken wat je wilt, aan het eind van de dag komt het er op neer: niemand interesseert het wat de portefeuille is, zolang de portefeuille maar presteert. Pas als dat niet zo is gaan partijen zeggen dat de portefeuille veranderd moet worden. Philips heeft tot nu toe vooral kleinere overnames gedaan, tijd voor een grote in 2007 Een grote overname of grote overnames in 2007 sluit ik zeker niet uit, in medische systemen, huishoudelijke apparatuur of verlichting. Daar werken we ook aan. Maar we zijn tamelijk zorgvuldig – en dat mag de belegger ook van ons verwachten – in het zeker stellen dat het rendement eruit komt. Het is makkelijk om te kopen, maar het is niet zo makkelijk iets te kopen en daar geld mee te verdienen. Het gaat om de financiële discipline, wij willen een hoge mate van zekerheid hebben dat het rendement op de acquisitie goed is. Als het niet zo waarschijnlijk is dat we rendement op een overname halen laten wij dat even passeren. Uw marges in de consumentenelektronica blijven laag met 3%, wat doet u eraan? Nee, dat is niet waar, de marges blijven niet achter, integendeel. Philips is één van de betere spelers in de consumentenelektronica, al zijn de marges veel lager dan bij medische systemen. Maar consumentenelektronica is een tak van sport met kleinere marges. Daar is op zich niks mis mee. Er zijn veel activiteiten met lage marges die toch aantrekkelijk zijn, omdat ze een hoge kapitaalomloopsnelheid hebben. De detailhandel is daar een uitstekend voorbeeld van. Omdat Philips bij consumentenelektronica een hele hoge kapitaalomloopsnelheid heeft maken we nog steeds een goed rendement op het kapitaal. Bijna het hele jaar werken we bij consumentenelektronica met een negatieve kapitaalsstructuur, dat betekent dat wij geen kapitaal nodig hebben voor consumentenelektronica. De klant betaalt voordat wij de leverancier betalen. Is het denkbaar dat Philips zonder consumentenelektronica door gaat? Alles is denkbaar, maar dat is niet de keuze die we gemaakt hebben. Philips heeft een sterke positie in consumentenelektronica. Philips is de grootste leverancier van platte tv’s. En het zijn producten, zoals lcd en plasma tv’s, die de klanten en die de handel van ons verwachten. De handel stelt het op prijs, om een leverancier te hebben die een groot pakket levert. Consumentenelektronica steunt dus in belangrijke mate het merk Philips. Zonder consumentenelektronica zouden wij voor de handel een andere propositie zijn. De consumentenelektronica is een belangrijk deel van onze aanwezigheid in de handel. Een tijdje terug dreigde Philips zijn consumentendivisie uit de Verenigde Staten terug te trekken als de resultaten niet beter werden
Ja, er zijn natuurlijk wel minimumeisen die je aan een activiteit stelt. Als je kijkt naar de resultaten van 2001, 2002 dan zijn we van heel ver gekomen. Consumentenelektronica is één van de divisies die daar het meest aan heeft bijgedragen, ook in de VS, juist in de VS, door daar de zaak boven water te halen. Tien jaar geleden was het dragende element van consumentenelektronica de tv. Het was een regio voor regio activiteit, toen je nog beeldbuizen tv’s maakte. Toen kon je ook beslissen om per regio wel of niet actief te zijn. Dat is de afgelopen jaren fundamenteel veranderd met de komst van de platte tv. Nu is de markt voor platte tv’s een mondiale activiteit, waarin je speelt, of niet speelt. Je kunt niet kiezen om maar een beetje te spelen. Sivignon zei onlangs ook dat de retailkanalen voor tv’s verstopt waren geraakt. Is het daarmee nu al beter gesteld? Dan is hij naar mijn smaak niet correct geciteerd. Dat kan hij nooit gezegd hebben, het gaat althans niet op voor de tv’s van Philips. Wel is het zo dat de handel in de aanloop naar het WK voetbal te enthousiast is geweest over de verkopen van platte tv’s. Philips heeft zelf nooit met voorraden gezeten omdat we hele korte cycli hebben, maar dat gold inderdaad niet voor alle concurrenten. De handel heeft in het tweede kwartaal met voorraden gezeten die in het derde kwartaal afgebouwd werden. Een aantal producenten heeft toen televisies in de dump gedaan. Maar daar doen wij niet aan mee. In het derde kwartaal hebben we ook een positief resultaat op televisies behaald, al is de observatie van de buitenstaander: gut, Philips heeft minder verkocht in consumentenelektronica. Dat komt omdat wij niet meegegaan zijn in het discounten van onze belangrijke producten. Als iemand voor dumpprijzen wil uitverkopen, dan moet ie vooral z’n gang gaan. Als de prijzen stabiliseren dan komen wij wel weer terug. En we zijn ook in belangrijke mate terug gekomen. En we zijn toch in het derde kwartaal de grootste leverancier van platte tv’s. En met een positief resultaat, terwijl een aantal concurrenten een negatief resultaat had op tv’s. Is de transformatie van Philips na al die reorganisaties en herpositioneringen nu eigenlijk voltooid? Ja, zeker in termen van portfolio, herschikking. We hebben een goede portefeuille, waar alle activiteiten steunen op een sterk merk. En een portefeuille waar je vanuit de professionele activiteit versterking naar de consumentenkant krijgt, waar consumentenverlichting wordt ondersteund door professionele verlichting. Je kunt alleen maar lampen, armaturen goed winstgevend positioneren als je ook professioneel die positie hebt, anders heb je je kennis en kostenstructuur niet om die lampen voor een acceptabele prijs naar de consument te brengen. Die link is karakteristiek voor deze portefeuille, karakteristiek voor Philips. En heeft u nog veel ‘tafelzilver’, zoals vroeger belangen in TSMC en JDS Uniphase”? Het woord tafelzilver is niet van toepassing. Tafelzilver, dat wordt van Philips verteld zolang ik Philips ken. Het suggereert dat wij een onuitputtelijke voorraad tafelzilver hebben. Het woord tafelzilver was van toepassing toen Philips bij gebrek aan operationele prestaties af en toe een gebouw in het centrum van Parijs verkocht, de boekwinst bijschreef en daarmee het resultaat optisch verbeterde. Als je op basis van je research inspanningen, je technologie, activiteiten creëert á la JDS Uniphase, dat naar de markt brengt en daarmee aandeelhouderswaarde creëert dan vind ik dat geen tafelzilver. Philips investeert al jaren waar mogelijk in startende activiteiten, in ‘incubators’. Dat zijn investeringen die je vervolgens
weer te gelde maakt. Daar zit mogelijk weer een JDS Uniphase tussen. Lijkt me een hele gezonde manier van bedrijfsvoering. Een soort vijfde divisie, vijfde colonne dus, waar u meer mee verdient dan met de ‘gewone’ activiteiten? Nou… we hebben daar een aantal malen goed mee gescoord, veel mee verdiend. Maar we hebben vier divisies die tot de top in de wereld horen. We hebben de beste lichtactiviteiten in de wereld, we hebben een top-3 medische activiteiten, waarin de rendementen nu al op het niveau van Siemens liggen, we hebben een huishoudelijke apparatendivisie waar iedereen jaloers op is qua rendement, en we hebben een CE-divisie met weliswaar kleine marges, maar wel betere marges dan die van concurrenten. Maar we hebben tot nu toe onvoldoende laten zien wat de sector ‘other activities’ doet, waar die research en incubator inspanning in zit. Hoe staat het met de R&D bij Philips, de nieuwe vindingen, ook al omdat de inkomsten uit licenties voor dvd’s en cd’s flink teruglopen Ja, de inkomsten uit optische recorders lopen terug, we krijgen per verkocht product minder. Wel is het zo dat cd als inkomstenbron vervangen wordt door dvd, dvd door dvd-recorder, dvd-recorder door blue-rayBlu-ray Disc, dus daar zit ook vernieuwing in. Maar we hebben de uitgaven voor R&D verhoogd, als je tenminste de (verkochte) chipdivisie buiten beschouwing laat. En we registreren de laatste jaren ook zo’n 2000 nieuwe patenten per jaar. Door de kaspositie en de verkoop van de chipdivisie kunt u ook in 2007 miljarden besteden aan de inkoop van eigen aandelen Ja, daar gaan we in 2007 gewoon mee door. We zijn al een lange periode in de markt om eigen aandelen in te kopen. We hebben het bedrag na de verkoop van de chips verhoogd naar vier miljard euro, daarvan is dik twee miljard dit jaar besteed, het restant volgt in 2007. We doen dit overigens op een manier die voorkomt dat je een koersopdrijvend effect krijgt. Maar de aandeleninkoop blijft doorlopen, ook na 2007. En het dividend mag ook wel eens omhoog Het dividend was altijd in lijn met dat van sectorgenoten met de volatiele chips. Die betaalden overigens geen dividend, Philips wel. En we hebben het dividend jarenlang structureel verhoogd. Nu kan Philips in een andere referentiegroep komen. Dat betekent dat er dan aanleiding is om bij de jaarvergadering met een voorstel te komen tot aanpassing (verhoging) van het dividend. De pay-out ratio kan dan omhoog gaan. Meteen? Ja, in dat geval is er geen reden om daarin heel veel stappen te zetten.
Met opmaak: Markeren
Met opmaak: Markeren
Het dividend was altijd in lijn met dat van sectorgenoten met de volatiele chips. Die betaalden overigens geen dividend, Philips wel. En we hebben het dividend jarenlang structureel verhoogd. Nu zit Philips in een andere referentiegroep en dit kan een reden zijn voor een aanpassing van het dividend. . Dat betekent dat er aanleiding is om bij de jaarvergadering met een voorstel te komen tot aanpassing (verhoging) van het dividend. De pay-out ratio gaat dus omhoog. Meteen? Ja, er is geen reden om daarin heel veel stappen te zetten. Uw omzetgroeidoel staat op 5-6%, die is al gehaald, dat moet dus hoger kunnen
Met opmaak: Markeren
We hebben dat de afgelopen 13-14 kwartalen gehaald. Welnu: we handhaven voorlopig de doelstelling, ook nu de chipdivisie verkocht is. Waarom zetten we de doelstelling niet hoger? Omdat de chipdivisie, hoewel volatiel, gemiddeld een hogere groei had. Dus ondanks deze aderlating handhaven we de doelstelling voor de omzetgroei. Ik wil die doelstelling graag verhogen, maar ik zeg altijd: ‘Learn to walk before you start to run”. We hebben ook geen groeidoel voor CE geformuleerd, omdat we ons daar op de marge willen concentreren. Later zullen we ook voor CE een (nieuwe) groeidoelstelling formuleren. Consumentenelektronica haalt dat niet, en de marges zijn veel lager, wanneer komt er verbetering? Het dumpen van televisies zal altijd van vraag en aanbod op de markt afhangen. Maar ik heb wel de indruk dat de industrie aan het leren is dat de dynamiek van de platte tv een andere is dan die van de ‘oude’ beeldbuis. Ik ben ervan overtuigd dat er na een overgangsperiode een normaler patroon te zijn zal zijn, waarin producenten en handel hun voorraden laag houden. Er zullen zeker nog situaties komen waarin sprake is van overaanbod, maar minder dan nu het geval is. De bandbreedte in de omzetgroei slingert nu nog iets te veel, vooral bij consumentenelektronica. Hoe conjunctuurgevoelig is Philips nog na het afscheid van de chips? De economie van de VS zwakt af, u haalt door ook veel omzet Philips is niet heel conjunctuurgevoelig; we halen 45% van de omzet uit Europa, waar de economische groei jarenlang extreem laag is geweest. Dat heeft ons niet gehinderd om er toch jaar na jaar een beter resultaat neer te zetten, vooral in verlichting en huishoudelijke apparaten. Ik zeg dus: een beetje meer of minder economische groei maakt kennelijk het verschil niet uit, we hebben wat dat betreft toch vooral het heft in eigen handen. En in Azië is de groei natuurlijk veel hoger, China dendert gewoon door en India ook. Philips heeft sterke posities in China (de grootste multinational in China voor de verkoop van chips) en in India op het gebied van verlichting en huishoudelijke apparatuur. En in Rusland groeien we met meer dan 50% per jaar, we hebben het afgelopen kwartaal meer tv’s verkocht in Rusland dan in Duitsland. In die landen zijn dus mogelijkheden genoeg. Heeft u ook last van sprinkhanen? Moet het allemaal anders? Er zullen ook hedgefunds zijn die in Philips beleggen, maar we hebben niet de indruk dat het allemaal anders moet. In zijn algemeenheid is de terugkoppeling die we krijgen van de grote institutionele beleggers uitermate positief. Kennelijk moeten we op deze weg door. De beloning van het bestuur van Philips is de laatste jaren explosief gestegen, terwijl dat toch niet voor de resultaten geldt (grappend) Die beloning is te laag… voor alles wat wij doen… nee, wij zijn uiterst terughoudend in het aanpassen van de basisbeloning. Een aantal jaren hebben we daar geen verandering in aangebracht. Het variabele deel in de beloning is afhankelijk van de prestaties van Philips. Er zijn jaren geweest dat er geen bonus was. En in 2002, toen we recht hadden op een variabele beloning, hebben we gezegd: we zien ervan af, je kunt het niet maken een bonus aan het bestuur te geven als je de grootste verliezen in de geschiedenis bekendmaakt, ook al is dat vooral het gevolg van afboekingen. Vervolgens zijn de resultaten verbeterd en hebben wij onze doelstellingen gehaald en daarom krijgen we een bonus uitgekeerd. Zo is het.
