Instellingstoets: vloek of zegen? VLOHRA-congres “Hogescholen in beweging” 10 februari 2014
De Hanzehogeschool Groningen Achtergrond
• De oudste (1798) multisectorale hogeschool van Nederland • Centrale waarden: individuele ontplooiing, respect en actieve tolerantie, ondernemend en verantwoordelijk •
Bijna 80 opleidingen; grootste hbo-onderwijsaanbod in Noord-Nederland
•
52 bachelors, 18 masters en 7 Ad’s
•
18 schools met 18 verschillende ‘culturen’ met een eigen sfeer; 27.000 studenten en 2.800 medewerkers
1
Profiel Domeinen, thema’s, keuzes
Hanzehogeschool: complete opleidingen in vier domeinen: 1. Techniek 2. Kunsten 3. Mens en maatschappij (gezondheid/welzijn/sport/educatie) 4. Economisch domein Focus op twee thema’s binnen die vier domeinen: Energie en Healthy Ageing Twee specifieke benaderingen ondersteunen dat: • onze excellentie-benadering; • hogeschoolbreed accent op ondernemerschap (o.a. met CVO).
Wat is het doel van onderwijs?
Wat staat centraal bij onderwijs en onderzoek? Gaat het om de economie of om het individu? De laatste tijd veel aandacht voor kennis en economie. Bij voorbeeld het WRR-rapport Naar een lerende economie, maar denk ook het topsectorenbeleid in Nederland of de Centres of Expertise. Is er nog aandacht voor de student? Krijgt hij of zij voldoende kennis, kunde en vaardigheden mee? Hebben we nog aandacht voor Bildung, de derde dimensie? Hebben we nog aandacht voor de kwaliteit van de algemene vorming?
2
Crisis in het hbo in Nederland De Inholland-affaire
In 2010 komen bij Hogeschool Inholland grote problemen aan het licht. • Er zijn ten onrechte diploma’s verstrekt • De onderwijskwaliteit is onvoldoende • Afstudeerwerk is niet op hogeschoolniveau Gevolg: Negatieve media-aandacht Vragen in het parlement Kwaliteit van het hbo staat ernstig ter discussie
Crisis in het hbo in Nederland Ook de Hanzehogeschool Groningen in beeld
Ook een alternatief afstudeertraject bij een opleiding van de Hanzehogeschool is in beeld. Na uitvoerig (en langdurig) onderzoek is er een verschil van mening over de kwaliteit van het afstudeerwerk van zes studenten. Effect: wake up-call voor onze kwaliteitscultuur. Hoe zit het met onze kwaliteitscultuur?
3
Crisis in het hbo in Nederland De regering grijpt in
Bestaande trajecten: Instellingstoets wet Versterking besturing En in reactie op de crisis: wet Versterking kwaliteitswaarborgen En in relatie tot Strategische agenda en prestatieafspraken: wet Kwaliteit in verscheidenheid
De instellingstoets Keurmerk voor kwaliteitszorg
De instellingstoets kwaliteitszorg "het keurmerk dat tot uitdrukking brengt dat de interne kwaliteitszorg en de inzet tot verbetering van de resultaten van een hogeronderwijsinstelling voor zover die betrekking heeft op de kwaliteit van haar opleidingen door het accreditatieorgaan positief is beoordeeld". De Hanzehogeschool zat in het traject voor deze instellingstoets.
4
Analyse situatie Hanzehogeschool Interne evaluatie
Hoe zijn rollen en verantwoordelijkheden nu ingevuld? Hoe reageren we op incidenten? Hoe is het kwaliteitsbewustzijn? Conclusie: Menselijk falen speelt grotere rol dan falen van systeem. Risicobewustzijn moet hoger. Alle fouten voorkomen is onmogelijk, maar wel direct melden en bespreken. Groot project gestart: Versterking Kwaliteitscultuur
Versterking Kwaliteitscultuur Brede aanpak
Hogeschoolbrede bewustwording van kwaliteit • • • • • • •
Kwaliteit van toetsen en beoordelen Trainingen van docenten (ca. 1000) Toerusten van de Examen- en Toetscommissies Professionalisering van docenten Mastering Educational Quality Verplicht masterniveau docenten Hogeschooldocenten verantwoordelijk voor inhoudelijke onderwijsontwikkeling
5
Versterking Kwaliteitscultuur Meten en evalueren van kwaliteit van onderwijs
Kwaliteitsborging vervlechting onderwijs en onderzoek: onderzoeksvaardigheden en onderzoeksleerlijn in elk curriculum kwaliteitstoets minoren beoordelen eindwerkstukken bij preview accreditatie Verdiepende analyse en onderzoek analyse waarderingsmetingen verhogen kwaliteit toetsen en beoordelen rendementen onderzoek naar kwaliteit van onderwijs en docentgedrag
Versterking Kwaliteitscultuur Sturen, beheersen en toezichthouden
Geen overkill, wél toezicht op resultaatafspraken • • • • • • • •
Raad van Toezicht: eigen commissie Onderwijs en Onderzoek Viermaandsrapportages Kwaliteit vast op agenda overleg dean – CvB Evaluatie functionering examencommissie op basis jaarverslag Risicoscreening onderwijs Risicoregister Programma en projectsturing via Portfolioboards Versterking Governance
6
Resultaten
• Enorme operatie • Hoge kosten (méér dan 1 miljoen euro structureel) In 2013 instellingstoets behaald Was in 2011 al met een kanttekening behaald, maar het NVAO-bestuur passeerde de commissie en stelde nieuwe voorwaarden.
Dialoog moet centraal staan
We hebben de instellingstoets behaald. Zijn we nu tevreden? Waar is nu het timmersmansoog? Hebben we nu garanties voor een lerende cultuur? Nee! We moeten verder investeren in de mensen met ons Professionaliseringsplan en onze Onderwijsvisie. De onderwijsvisie bespreken we met alle schools: wat betekent dit voor jou? Hoe houden we een gesprek over onderwijskwaliteit op gang? Hou onderhouden we ons zelfreinigend vermogen?
7
Vloek of zegen?
De instellingstoets is een zegen. Het heeft de dialoog op gang gebracht… Maar: De dialoog moeten we gaande houden. Dat vraagt voortdurend onze aandacht. Dilemma: onze kwaliteit is goed en we toetsen zoals het moet. Nu dreigen veel hogescholen in Nederland de prestatieafspraken niet te halen. Krijgen we straks een boete van de minister omdat we de rendementen niet halen? Of verlagen we de kwaliteit en halen we de rendementen?
Vragen
8
