Innoveren met zorgtechnologie

Innoveren met zorgtechnologie 2012-2013

Lectoraat Technologie in de Zorg

Zuyd Onderzoek

Innoveren met zorgtechnologie 2012-2013

Innoveren met zorgtechnologie 2012-2013

De zorg in Nederland maakt stormachtige tijden door. Er zijn grote veranderingen gaande: de zogenaamde 'kanteling' van de langdurende zorg, een verschuiving van verantwoordelijkheden naar gemeenten, forse bezuinigingen en een veranderende rol van cliënten en de mensen in hun directe omgeving. Deze tijd vraagt om creatieve, vernieuwende oplossingen en doortastende bestuurders. Het lectoraat Technologie in de Zorg van Zuyd Hogeschool wil aan die vernieuwende oplossingen een bijdrage leveren. Dat doen we met een team van inmiddels 30 medewerkers die, ondersteund door studenten van de hogeschool, werken aan onderzoek en innovatieprojecten, altijd in nauwe samenwerking met professionals in de zorg en het bedrijfsleven. Het doel is duidelijk: een significante bijdrage leveren aan de kwaliteit en efficiëntie van de (langdurende) zorg met behulp van technologie.

Lectoraat Technologie in de Zorg

Deze brochure laat een aantal voorbeelden zien van wat de medewerkers van het lectoraat kunnen en graag doen. Deze voorbeelden zijn bedoeld als uitnodiging om samen met ons, ook in deze stormachtige tijden, te werken aan duurzame oplossingen voor een duurzame zorg. Als u meer wil weten over de activiteiten van het lectoraat, neem dan contact met ons op. Dat kan via Bea Diederen of Yolande Keulers, managementassistentes, of via ondergetekende. Of kijk op de website van het lectoraat: www.technologyincare.nl. Namens de medewerkers van het lectoraat. Prof dr Luc P. de Witte

1

Inhoudsopgave

Van Lectoraat naar Expertisecentrum Expertisecentrum voor innovatieve zorg en technologie

1

Voorwoord door Luc de Witte

3

Van Lectoraat naar Expertisecentrum

4

De komst van Zappie

5

Paro onderzoek met trial afgerond

6

Duitse Care-O-Bot vier maanden te gast

7

Armsteungebruik thuis gemeten

8

Internet toegankelijk voor iedereen

9

Elektronische Mobiliteitshulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking

10

De weg naar Ondersteunde Communicatie

11

Future proof for cure and care

12

Tele-technologische ondersteuning voor zorg en welzijn

13

Het ondersteunen van impliciet bewegen

14

Meer lichaamsbeweging bij cliënten met een verstandelijke beperking

15

Publicatielijst

20

Medewerkers van het lectoraat

2

3

Het lectoraat Technologie in de Zorg begon ongeveer 6 jaar geleden. Inmiddels is het uitgegroeid tot een team met 30 medewerkers. De thematiek van het lectoraat is actueel en sluit aan bij behoeften in het werkveld van de zorg en bij kansen en mogelijkheden in de regio. Technologie voor de zorg is inmiddels ook een regionaal speerpunt, 'gedragen' door onder andere Limburg Economic Development (LED). Zuyd Hogeschool heeft als antwoord op de behoeften in de regio gekozen voor het thema 'Innovatieve Zorg en Technologie' als een van haar hogeschoolbrede zwaartepunten. Eind 2012 leidde die keuze tot de toekenning van een aanzienlijke investeringbijdrage voor de ontwikkeling van het Expertisecentrum voor Innovatieve Zorg en Technologie (EIZT) door de minister van OCW. Dit expertisecentrum bundelt de expertise binnen twee grote lectoraten van de faculteit Gezondheidszorg van Zuyd Hogeschool – het lectoraat Technologie in de Zorg en het lectoraat Autonomie en Participatie van chronisch zieken – met die bij Fontys Hogescholen, andere faculteiten van Zuyd, de ROC's in de regio en partners in het werkveld. Met de toekenning van de middelen en de erkenning van het expertisecentrum komt het lectoraat in een heel nieuwe fase. De activiteiten van het lectoraat passen namelijk volledig in de ambities en plannen rond het EIZT. In het EIZT werken de betrokken lectoraten/hogescholen samen met een groot aantal partijen in het werkveld (bedrijven, zorgorganisaties, patiëntenorganisaties, gemeenten, intermediaire organisaties e.a.) aan een gemeenschappelijk onderzoeks- en innovatieprogramma. Dat is spannend en het vraagt om nieuwe competenties. Maar het is ook heel erg stimulerend. Het EIZT bestaat inmiddels bijna een jaar en de eerste resultaten zijn overtuigend en veelbelovend. In 2012 verhuisde het lectoraat naar het nieuwe gebouw van de Zorgacademie Parkstad (ZAP). Dat was een stap in de richting van een meer intensieve samenwerking met 'de buitenwereld'. Met het EIZT wordt een volgende stap in die richting gezet; er ontstaat een publiekprivaat samenwerkingsverband in de regio, waarmee nog beter op de behoeften in het werkveld ingespeeld kan worden.

De komst van Zappie

Paro onderzoek met trial afgerond

De medewerkers van het lectoraat maakten dit jaar kennis met Zappie. Grote ogen, vleugels en een zeemeerminstaart maken dit kleurrijke kunstwerk een ware blikvanger. Deze blikvanger was eigenlijk bedoeld om op de stoep te zetten voor Regalo Cadeau in Maastricht; een winkel gecombineerd met een atelier dat gerund wordt door mensen met een verstandelijke beperking. Maandenlang werkten zij met zijn twaalven aan het grote fantasiebeest en iedereen had zijn eigen inbreng. Kippengaas, purschuim en papier-maché legden de basis. Nadat hij met felle kleuren beschilderd was, werd hij vol trots door de makers voor de winkel op de stoep gezet.

De robot zeehond Paro is ondertussen behoorlijk bekend in Limburg. Het lectoraat heeft in de afgelopen jaren samen met de regionale zorginstellingen gewerkt aan de implementatie van deze knuffelrobot in de psychogeriatrische zorg. Het doel daarvan was om de toegevoegde waarde van zo’n robot voor de dagelijkse zorg op het spoor te komen en vervolgens te meten. Na voorbereidend onderzoek is in het afgelopen jaar een effectonderzoek naar de Paro zeehond uitgevoerd. Dankzij de uitstekende samenwerking met Proteion, Orbis en Sevagram zijn ruim 60 mensen met dementie in het onderzoek betrokken die 4 maanden lang regelmatig met Paro in aanraking kwamen om heel individuele zorgdoelen te bereiken. Voor de ene persoon zou Paro een inspiratie zijn om actief te interacteren met de omgeving, voor een ander is Paro een troost bij een bezoek aan de pedicure. Door deze effecten van Paro te vergelijken met perioden waarin Paro niet werd ingezet, kon worden aangetoond dat er een duidelijke meerwaarde ligt in het inzetten van Paro ter ondersteuning van de zorg voor mensen met dementie. Daarbij is het wel van belang dat Paro heel doelgericht wordt gebruikt.

Nog geen week later liet Luc de Witte zijn oog op het kunstwerk vallen. De achtergrond van het productieproces en de dynamische en verfrissende uitstraling van Zappie sluiten perfect aan bij de doelstellingen van het lectoraat. Het duurde dan ook niet lang voordat het enorme beest de Zorgacademie werd binnengetakeld. Voor de medewerkers van het lectoraat een aangename verassing en voor de makers van Zappie een groot compliment.

www.regalocadeau.nl

4

5

Duitse Care-O-Bot vier maanden te gast

Armsteungebruik thuis gemeten

In de zomer van 2013 logeerde er een bijzondere gast in de Zorgacademie. De Duitse Care-O-Bot3 robot was voor 4 maanden neergestreken in Heerlen. In het kader van een Europees onderzoeksproject zijn de eerste evaluaties gehouden van de vorderingen die met deze indrukwekkende robot gemaakt zijn. Het doel van het project is om een robot te ontwikkelen die ouderen thuis in het dagelijks leven kan ondersteunen. Dit doel ligt nog ver weg maar de eerste stappen zijn gezet. Limburgse ouderen afkomstig van Landgraaf tot Venray hebben met de robot samengewerkt in een ruimte in de Zorgacademie die als woonruimte is ingericht. Het ging daarbij niet alleen om wat de robot al feitelijk kan ondersteunen maar ook of de bediening van de robot en het sociale gedrag van de robot de goedkeuring van de testgebruikers kon krijgen. De testgebruikers en de vele bezoekers die we over de vloer hebben gehad waren onder de indruk van de mogelijkheden van de techniek, maar hadden ook veel opmerkingen over wat er nog allemaal verbeterd moet worden voordat een dergelijke robot echt bij mensen thuis zou kunnen werken. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt voor de verdere verbetering van de robot.

Armsteunen worden gebruikt door personen die als gevolg van een verminderde armfunctie belangrijke dagelijkse activiteiten niet meer kunnen uitvoeren. Het lectoraat werkt mee aan het ontwikkelen van een geavanceerd, sensorgestuurd nieuw type armsteun. Van groot belang is het hierbij te weten welke bewegingen wel en welke niet goed ondersteund worden door bestaande armsteunen. Samen met de faculteit Bewegingswetenschappen van de Universiteit Maastricht is deze vraag onderzocht. Hierbij zijn armbewegingen gemeten bij mensen die een armsteun gebruiken vanwege hun beperking, tijdens alledaagse activiteiten zoals eten, drinken en haren kammen. Dit werd gemeten met behulp van het zogenaamde MMAAS vest. Het bijzondere aan de metingen met dit vest is dat ze gewoon bij mensen thuis zijn uitgevoerd, terwijl dit soort metingen normaal gesproken alleen in een laboratorium worden uitgevoerd. Met de sensoren in het vest zijn de alledaagse bewegingen zeer gedetailleerd vastgelegd. Activiteiten die gebruikers moeilijk vonden waren bijvoorbeeld een boek van een plank pakken en de haren kammen. Vergelijkingen tussen bewegingen met en zonder armsteun en vergelijkingen met gezonde proefpersonen lieten zien dat bepaalde bewegingen beter gaan met een armsteun (bijvoorbeeld arm naar boven bewegen) terwijl andere bewegingen (bijvoorbeeld draaiing van de schouder) juist minder goed gaan met de gebruikte armsteunen. Toepassing van deze kennis in de ontwikkeling kan leiden tot een hulpmiddel wat alledaagse activiteiten beter ondersteunt.

6

7

Elektronische Mobiliteitshulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking

Internet toegankelijk voor iedereen

Proefschrift Uta Roentgen Mobiliteit vormt een belangrijke voorwaarde voor participatie. Mensen met een visuele beperking kunnen naast de traditionele hulpmiddelen ook Elektronische Mobiliteitshulpmiddelen (EMA) gebruiken om zich zelfstandig te verplaatsen. Ondanks technologische verbeteringen werden EMA nog niet veel gebruikt en maakten nog niet standaard deel uit van de oriëntatie- en mobiliteitstraining.

Op een verantwoorde manier gebruik kunnen maken van internet biedt mogelijkheden tot ontspanning, het onderhouden van sociale contacten en het draagt bij aan zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Helaas is de inhoud van internetpagina's vaak slecht toegankelijk voor mensen met een verstandelijke beperking. Lange zinnen en vele moeilijke woorden die op internetsites voorbij komen, vormen een probleem. Onderzoekers van de Technische Universiteit Dortmund hebben samen met toekomstige gebruikers een woordenboek ontwikkeld voor mensen met een verstandelijke beperking. Hierbij waren cliënten van Daelzicht en studenten ergotherapie van Zuyd betrokken. Dit woordenboek is onderdeel van een speciaal computerprogramma en geeft op verzoek van gebruikers uitleg over moeilijke woorden. Met behulp van dit zogenaamde Knoffit programma is het tijdens het lezen van een tekst op internet mogelijk om aan iemand anders te vragen een moeilijk woord uit te leggen. Deze toelichting kan een tekst zijn, maar ook een gesproken berichtje, een foto of een filmpje. In het woordenboek worden alle toelichtingen bewaard. Als de gebruiker het moeilijke woord weer tegenkomt, geeft het programma automatisch uitleg. Dit kan helpen om de tekst van elke willekeurige website makkelijker te begrijpen.

In het proefschrift werd de actuele stand van zaken rondom EMA beschreven en achterhaald wat in de wetenschappelijke literatuur gepubliceerd is over hun effecten. Hiervoor werden in de eerste fase twee literatuuronderzoeken verricht. In de tweede fase werd in een gebruiksonderzoek de functionaliteit en bruikbaarheid van verschillende EMA onderzocht. Aan het gebruiksonderzoek hebben 26 personen met een visuele beperking deelgenomen. In de laatste fase werd een protocol voor de advisering van EMA in de praktijk opgesteld en geïmplementeerd bij de zorgaanbieders. Verder werd een methode ontwikkeld om de effecten van EMA op participatie te bepalen en is deze methode bij een groep van 53 personen met een visuele beperking uitgezet. De studie benadrukt het belang van zorgvuldige advisering en verstrekking van EMA voor de individuele gebruiker en kan hier, door de behaalde resultaten, een bijdrage aan leveren.

8

9

De weg naar Ondersteunde Communicatie

Future proof for cure and care

In het leven van kinderen en jongeren met een ernstige communicatiebeperking is de doelmatige verstrekking en het gebruik van Ondersteunde Communicatie (OC) van fundamenteel belang. Met geschikte zorg- en dienstverlening op het gebied van OC kunnen deze kinderen leren zichzelf te uiten en op een zo goed mogelijk niveau te communiceren, hun wensen en behoeften duidelijk te maken en te begrijpen wat er om hen heen gebeurt. Zij kunnen actief deelnemen in gesprekken en aan sociale interactie, onderwijs en de maatschappij.

Technologische ontwikkelingen maken innovaties in de zorg mogelijk. Zo kan men op afstand gegevens uitwisselen, afspraken maken en contacten leggen. De toepassing van beeldcommunicatie in de zorg neemt nu een grote vlucht. Maar er is meer mogelijk en de technologische ontwikkelingen gaan snel. Het bijhouden van die ontwikkelingen is van belang om zo inzicht te krijgen in de consequenties voor de zorg- en dienstverlening. Zuyd heeft daarom voor 40 personen, afkomstig uit bedrijven en zorginstellingen in de regio, een drietal masterclasses gegeven. Daarin zijn de Genereer en Identificeer ontwikkelingen op het selecteer behoefte gebied van zorg op ideeën aan innovatie afstand, zorgrobotica en monitoring toegelicht. Vervolgens werd tijdens een workshop ingegaan op de werkwijze die Ontwerp, gevolgd kan worden om Implementeer test product, het resultaat proces en/of initiatieven op dit gebied services zodanig tot ontwikkeling te brengen dat een succesvolle business case kan worden gevormd. De geanimeerde discussie liet zien dat in het netwerk vele mogelijkheden tot samenwerking aanwezig zijn zodat deze nieuwe vormen benut kunnen worden.

De zorg- en dienstverlening op het gebied van OC in Nederland is op dit moment versnipperd en moeilijk toegankelijk. Betrokken families hebben behoefte aan een duidelijk beeld van welke manieren van hulp-, zorg- en dienstverlening bestaan en hoe zij deze kunnen bereiken. Het project zal inzicht verschaffen over de voorkomende OC behoeften, de zorg- en dienstverlening op het gebied van OC en de ervaringen hiermee vanuit het perspectief van de gebruikers. Het project wordt afgerond met de publicatie van een gemakkelijk leesbaar en toegankelijk informatieproduct, de “Wegwijzer Ondersteunde Communicatie”. 10

11

Tele-technologische ondersteuning voor zorg en welzijn

Het ondersteunen van impliciet bewegen

Dit jaar is er een software platform ontwikkeld vanuit de behoeften van ouderen. Een onderzoek is uitgevoerd om de eisen en wensen van ouderen in kaart te brengen. Dit leverde een overzicht op van wenselijke functionaliteiten. Hieruit is een selectie gemaakt van functionaliteiten die in het platform geïntegreerd zijn. Voorbeelden zijn: beeldcontact met familie, vrienden en zorgverleners, informatie van gemeenten, maaltijdenservice, medicatieherinnering en spelletjes. Medio 2013 werd gestart met een pilot in de Westelijke Mijnstreek. In

Therapeuten, zoals fysio-, ergo- en oefentherapeuten, zijn experts op het gebied van bewegen en bieden therapie aan die er op gericht is om patiënten beter te leren bewegen en in beweging te blijven. De therapeuten van Sevagram en Adelante Zorgcentra ervaren dat de therapie bij patiënten met een verworven aandoening van het centrale zenuwstelsel bemoeilijkt wordt door cognitieve beperkingen (subgroepen van patiënten met dementie, beroerte of de ziekte van Parkinson). Bij deze patiënten lijkt het beter te werken om tot bewegen uit te nodigen (impliciet leren) in plaats van met woorden alles te willen uitleggen (expliciet leren). Het lectoraat werkt mee aan een internationaal (RAAK) project waarin het doel is om therapeuten toe te rusten met een denkkader, strategieën en tools voor het behandelen van mensen met cognitieve beperkingen, die informatie en instructies, gericht op bewegen, niet goed begrijpen. Binnen het project is een enquête gehouden onder internationale experts (denkkader) en zijn drie praktische deelstudies uitgevoerd om strategieën en tools te identificeren.

totaal zijn 76 ouderen benaderd waarvan uiteindelijk 58 hebben deelgenomen. Verder waren gemeenten, dienstverlenende en zorgverlenende instanties betrokken. De pilot is eind 2013 afgesloten. Analyse van de gegevens moet uitwijzen welke meerwaarde het platform heeft voor ondersteuning van zelfredzaamheid en moet informatie opleveren over de gebruiksvriendelijkheid. Aan de hand hiervan kan het platform geoptimaliseerd worden. Commerciële partijen zijn in overleg om het concept te vermarkten en aan te bieden aan belanghebbenden: ouderen, gemeenten, dienstverlenende en zorgverlenende instanties.

12

13

Meer lichaamsbeweging bij cliënten met een verstandelijke beperking

Publicatielijst

Dit onderzoek is uitgevoerd samen met Stichting Pergamijn, een dienstverlenende instelling voor mensen met verstandelijke beperkingen, op twee locaties in 3 kleinschalige woonvormen. In totaal wonen op deze locaties 25 cliënten. Het doel van dit pilot project was om te onderzoeken of technologieën ondersteunend ingezet kunnen worden om lichamelijke beweging bij mensen met verstandelijke beperkingen te stimuleren. Het project was in twee fasen opgedeeld. Op basis van zoekacties in literatuurbestanden, op internet en via focusgroep bijeenkomsten (fase 1) zijn drie technologieën (2 interactieve spellen en een virtuele fiets) geselecteerd, die door cliënten van de woonlocaties getest zijn op bruikbaarheid. De deelnemende cliënten waren over het algemeen enthousiast over de technologieën. Wel bleek dat de technologieën niet altijd voor iedereen gebruikt konden worden; door sommige cliënten waren zij te weinig uitdagend, terwijl voor een beperkt aantal andere cliënten de spelelementen te moeilijk waren. Dit project laat zien dat er nog veel innovaties mogelijk zijn die de zorg kunnen verbeteren. In vervolgprojecten wordt dit verder onderzocht.

Wetenschappelijke publicaties Proefschrift Roentgen U R (2013) Electronic Mobility Aids for Persons Who Are Visually Impaired. Maastricht: Universitaire Pers Maastricht. Internationaal Andrich R, Mathiassen N-E, Hoogerwerf E-J, Gelderblom G J (2013) Service delivery systems for Assistive Technology in Europe: An AAATE/EASTIN position paper. Technology and Disability, 25: 3, 127-146. Braun S M, Kleynen M, van Heel T, Kruithof N, Wade D T, Beurskens A J (2013) The effects of mental practice in neurological rehabilitation: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in Human Neuroscience. Research topic: clinical and experimental research in imagery and action observation Aug 2;7:390. doi: 10.3389/fnhum.2013.00390. Desideri L, Mingardi A, Stefanelli B, Tanzini D, Bitelli C, Roentgen U, de Witte L (2013) Assessing children with multiple disabilities for assistive technology: A framework for quality assurance. Technology and Disability, 25(3), 159-166. DOI 10.3233/TAD-130378. Desideri L, Roentgen U, Hoogerwerf E-J, de Witte L (2013) Recommending Assistive Technology (AT) for children with multiple disabilities: a systematic review and qualitative synthesis of models and instruments for AT professionals. Technology and Disability, 2013; 25(1): 3-13. van der Heide L A, van Ninhuijs B, Bergsma A, Gelderblom G J, van der Pijl D, de Witte L (2013) An overview and categorization of dynamic arm supports for people with decreased arm function. Prosthetics & Orthotics International, 08/2013; DOI:10.1177/0309364613498538. Kleynen M, Braun S M, Beurskens A J, Verbunt J, de Bie R, Masters R (2013) Reliability of a Dutch Movement Specific Reinvestment Scale in people with stroke. Clinical Rehabilitation, 27(2):160-165. Kleynen M, Bleijlevens M H C, Beurskens A J, Rasquin S, Halfens J, Wilson M, Masters R S, Lexis M A S, Braun S M (2013) Terminology, taxonomy, and Facilitation of Motor Learning in Clinical Practice: protocol of a Delphi Study. Journal of Medical Internet Research (JMIR), Research Protocols, 2;1, e18, 1. 14

15

Willems C G (2013) Book review of “A conflicted view of telehomecare After a 20 year Journey Volume 32 of Assisted Technology research Series by Glascock A P” Technology and Disability, 25; 59-60.

Lexis M, Everink I, van der Heide L, Spreeuwenberg M, Willems C, de Witte L (2013) Activity monitoring technology to support homecare delivery to frail and psychogeriatric elderly persons living at home alone. Technology and Disability, 25, 189-197.

Nationaal

Metzelthin S F, Daniëls R, van Rossum E, Cox K, Habets H, de Witte L, Kempen G I J M (2013) A nurse-led interdisciplinary primary care approach to prevent disability among community-dwelling frail older people: A large-scale process evaluation. International Journal of Nursing Studies, 50 (9): 1184-1196.

Kleynen M, Braun S M (2013) Samenvatting en commentaar op 'Internal and external focus of attention during gait re-education: an observational study of physical therapist practice in stroke rehabilitation'. FysioPraxis 22(9):40. Roentgen U R, Gelderblom G J, van Doorn M, Pinkster C, van der Velde H, Havik E M, Kooijman A C, de Witte L P (2012) Ontwikkeling van een adviesprotocol voor de verstrekking van Elektronische Navigatiehulpmiddelen (ENH) voor personen met een visuele beperking. Wetenschappelijk Tijdschrift voor Ergotherapie, 5(3); 26-35.

Metzelthin S F, Rossum E van, de Witte L P, Ambergen A W, Hobma S, Sipers W, Kempen H (2013) Effectiveness of interdisciplinary primary care approach to reduce disability in community dwelling frail older people: cluster randomized controlled trial. British Medical Journal, 347: f5264.

Vermeulen J, Man Y P, Bedaf S M A (2012) Nieuwe technologie in de ouderenzorg: hoe ouderen en onderzoekers samen producten ontwikkelen die aansluiten op de behoefte van de gebruikers. Tijdschrift Gerontologie en Geriatrie, 43(4), 213-215.

Rothgangel A S, Braun S M (2013) Mirror therapy: Practical Protocol for Stroke Rehabilitation. Richard Pflaum Verlag München, Germany. DOI: 10.12855/ar.sb.mirrortherapy.e2013 [Epub]. Stans S, Dalemans R, de Witte L, Beurskens A (2013) Challenges in de the communication between 'communication vulnerable' people and their social environment: an exploratory qualitative study. Patients Education and Counseling, 92(3): 302-312.

Willems C G, Rietman J (2013) Rol van het HBO bij de ontwikkeling en toepassing van Zorg op afstand. Onderwijs en Gezondheidszorg, 3-7C. Roentgen U, Gelderblom G J, Rietsema J, de Witte L (2013) Onderzoek naar gebruik, bruikbaarheid en effecten van hulpmiddelen (1), tweederde van Limburgers met beperkingen tevreden over hulpmiddelen. Dagblad de Limburger. 30 april 2013.

Vermeulen J, Spreeuwenberg M, Daniëls R, Neyens J, van Rossum E, de Witte L (2012) Does a falling level of activity predict disability development in community-dwelling elderly people? Clinical Rehabilitation, 27, 6: 546-554.

Gelderblom G J, Roentgen U, Rietsema J, de Witte L (2013) Onderzoek naar gebruik, bruikbaarheid en effecten van hulpmiddelen (2), Limburgers met beperking matig tevreden over informatie hulpmiddelen, Dagblad de Limburger, 28 mei 2013.

Vermeulen J, Neyens J C L, Spreeuwenberg M D, Rossum E van, Sipers W, Habets H, Hewson D J, de Witte L P (2013) User-centred development and testing of a monitoring system that provides feedback regarding physical functioning to elderly people. Patient Preference and Adherence, 7: 843-854. Verwey, R, van der Weegen, S, Tange, H, Spreeuwenberg, M, van der Weijden, T, de Witte, L (2012). Get moving: the practice nurse is watching you! A case study of the user-centred design process and testing of a webbased coaching system to stimulate the physical activity of chronically ill patients in primary care. Informatics in Primary Care, 20(4), 289-298.

Rietsema J, Roentgen U, Gelderblom G J, de Witte L (2013) Onderzoek naar gebruik, bruikbaarheid en effecten van hulpmiddelen (3), ruimte voor innovatie van hulpmiddelen, Dagblad de Limburger, 25 juni 2013. Boeken en boekbijdragen

16

17

Encarnação P, Azevedo L, Gelderblom G J, Newell A, Mathiassen N-E (Eds) (2013) Assistive Technology: From Research to Practice. Proceedings of AAATE 2013 Vilamoura Portugal, September 2013. Assistive Technology Research Series Vol 33. IOS press.

de Witte L, Technologie als hulpmiddel bij zelfmanagement. In: Ruimte voor regie; Pioniers over zelfmanagement in de zorg, R van den Brink, H Timmermans, J Havers, H van Veenendaal (redactie CBO), 2013, 211222.

the 10th Conference of the Neuropsychologicial Rehabilitation, Special Interest Group of the World Federation for Neurorehabilitation. Lexis M A, Kleynen M, Beurskens A J, van Rossum E, Bleijlevens M, de Witte L, Braun S M (2013) Innovative technology to stimulate physical activity in nursing home residents with cognitive impairments: Introduction and first results on feasibility. In Proceedings of AAATE 2013. P. Encarnação et.al. (Eds). Assistive Technology: From Research to Practice. IOS. 851-858.

Congres proceedings en –presentaties Amirabdollahian F, op den Akker R, Bedaf S, Bormann R, Draper H, Gelderblom G J, Gutierrez Ruiz C, Hewson D, Iacono I, Koay K L, Krose B, Marti P, Prevot-Huille H, Reiser U, Saunders J, Sorell T, Dautenhahn K (2013) Accompany: Acceptable robotiCs COMPanions for AgeiNg Years – Multidimensional Aspects of Human-System Interactions. Proceedings of the 6th International Conference on Human System Interaction (HSI), Sopot, Poland, June 06-08, 2013. 570-577.

van Rossum E, Kleynen M, Braun S, Beurskens A (2013) MIBBO: a Tool to Assess Meaningful Physical Activities for Nursing Home Residents. In Proceedings of The Gerontological Society of America's 66th Annual Scientific Meeting. Peetoom K, Lexis M, Joore M, Dirksen C, de Witte L (2013). Literature Review on Monitoring Technology and Their Outcomes in Independently Living Elderly People. In Proceedings of AAATE 2013. P. Encarnação et.al. (Eds). Assistive Technology: From Research to Practice. IOS. 1279-1284.

Bedaf S, Gelderblom, G J, de Witte, L, Syrdal, D, Lehmann, H, Amirabdollahian, F, Dautenhahn, K, Hewson, D. (2013) Selecting services for a service robot: Evaluating the problematic activities threatening the independence of elderly persons. In Proceedings of the IEEE International Conference on Rehabilitation Robotics. IEEE. doi: 10.1109/ICORR.2013.6650458

Schaten M, Lexis M, Roentgen U, Bühler C, de Witte L (2013) User Centered Design in Practice – Developing Software with/ for People with Cognitive and Intellectual Disabilities. In Proceedings of AAATE 2013. P. Encarnação et.al. (Eds). Assistive Technology: From Research to Practice. IOS. 815-822.

Bedaf S, Gelderblom G J, de Witte, L (2013) Differentiation in Service Robot Behaviour based on User Ability. Proceedings of AAATE 2013. In P. Encarnação et.al. (Eds). Assistive Technology: From Research to Practice. IOS. 149-154. Lehmann H, Syrdal D, Dautenhahn K, Gelderblom G J, Bedaf S M A, Amirabdollahian F (2013). What can a robot do for you? – Evaluating the needs of the elderly in the UK. In Leslie Miller (Ed) Proceedings of the International Conference on Advances in Computer-Human Interactions 2013 (ACHI 2013). 83-88.

Rapporten

van der Heide L A, Gelderblom G J, de Witte L (2013) Dynamic arm supports: Overview and categorization of dynamic arm supports for people with decreased arm function. in International Conference on Rehabilitation Robotics. In Proceedings of the IEEE International Conference on Rehabilitation Robotics. IEEE.

Lexis M, Spierts N, Maaskant M, de Witte L (2013) Rapportage. Het stimuleren van lichaamsbeweging bij cliënten met verstandelijke beperkingen door de inzet van (informatie- en communicatie) technologie: een pilotstudie, juni 2013. Zuyd Hogeschool.

Lexis M, Spierts N, van den Heuvel R, de Witte L (2013) Rapportage. Evaluatie Vivre de Mins. Toepassing van een innovatief wonen-zorgwelzijnconcept in het verpleeghuis, maart 2013. Zuyd Hogeschool.

Kleynen M, Braun S, Bleijlevens M, Beurskens A, Rasquin S, Halfens S, Wilson M, Lexis M, Rich Masters. (2013) Motor learning in clinical practice; Results of a study using a Delphi technique. In Proceedings of 18

19

Medewerkers van het lectoraat (december 2013)

Sandra Bedaf MSc Drs Roger Bemelmans Dr Susy Braun Drs René Claassen Ir Ger Cremers Bea Diederen Dr Gert Jan Gelderblom Loek van der Heide MSc Drs Jeanne Heijkers Sarah Hendriks Bc Cynthia Hensen MA Renée van den Heuvel MSc Claire Huijnen MSc Rianne Jansens MSc Yolande Keulers Dr Monique Lexis

Tom Luyten MA Kay van der Mierden MSc Kirsten Peetoom BSc Yan Ping Man MSc Dr Uta Roentgen Dr Erik van Rossum Nadine Spierts Bhs Henriette Theunissen Theresa Thoma MSc Gill Townend M. Phil. Drs Renée Verwey Drs Fredy Welter Sarah Willard MSc Dr Charles Willems Prof dr Luc de Witte

Adresgegevens Zuyd Hogeschool Lectoraat Technologie in de Zorg Henri Dunantstraat 2 6419 PB Heerlen Postbus 550 6400 AN Heerlen 088 0272120 [email protected], [email protected] www.technologyincare.nl

20