INLEIDING GESCHIEDENIS EN ORGANISATIE VAN DE POLDERS'

Polders onder de gemeente

Haastrecht

INLEIDING GESCHIEDENIS EN ORGANISATIE VAN DE POLDERS' ALGEMEEN De hierna volgende inventarissen betreffen de archieven van een zestal Hollandse polders, dat per 1 januari 1974 opgenomen werd in het vanaf die datum functionerende Waterschap Lopikerwaard. Ze lagen alle zes in het gebied van de Stad en Lande van Haastrecht, vanaf de 19e eeuw grotendeels binnen de gemeente Haastrecht. Ook hadden zij alle zes een rechtstreekse lossing van hun overtollig water in de Hollandse IJssel, zij het niet allen met een eigen molen of gemaal. Alleen de polder Galgoort heeft haar afwatering in het begin van de 19e eeuw veranderd in een afwatering via de Vlist, door het gemaal van de Hooge Boezem achter Haastrecht, naar de Hollandse IJssel. Tot 1974 vielen zij onder het hogere toezicht van het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard, gezeteld in Stolwijkersluis. De in deze band beschreven polders stonden gezamenlijk bekend als "Boven Haastrecht" (hoewel Rozendaal als meer op Oudewater georiënteerd daar eigenlijk buiten viel). De ontginning van het gebied is waarschijnlijk vanuit het oosten begonnen en volgens historici is daar al in de 11 e eeuw een begin meegemaakt. Aanvankelijk Stichts gebied kwam Haastrecht rond 1410 definitief bij het graafschap Holland. De plaats Haastrecht kreeg in 1396 stadsrechten en werd met de omliggende polders een hoge heerlijkheid onder de naam Stad en Lande van Haastrecht. Het bestuur van de polders was in handen van de schout van Haastrecht, bijgestaan door een of twee "gezworenen" per polder. De buitendijkse gronden, de stukken land tussen de IJsseldijk en de Hollandse IJssel, werden bestuurd door de schout en "kadeschouwers". De gezworenen en de kadeschouwers waren belast met de waterstaatstaken: ze hielden toezicht op de molens, kades en waterlopen en behartigden de financiën van de polder. De rekeningen van de ontvangsten en uitgaven werden op het stadhuis van Haastrecht afgehoord en vastgesteld. Voor sommige van de hierna beschreven polders gebeurde dat jaarlijks op 22 februari, maar voor andere polders werd om de twee jaar, om de zes jaar of soms zelfs eens in de vijftien of twintig jaar de rekening afgehoord en goedgekeurd. Pas in 1856 liep het rekeningjaar voor de polders gelijk met het kalenderjaar. De functie van "gezworene" bleef tot de reglementering van de polders rond 1860 voor de polderbestuurders bestaan. Behalve de afzonderlijke polderbesturen bestond er ook nog het waterstaatkundig "ambacht" van Haastrecht. Het ambacht behartigde zaken, die voor alle polders onder Haastrecht (behalve de hier beschreven polders waren dat Beneden Haastrecht, Achterpoort en Hoog en Laag Bilwijk) van belang waren. De taken van het waterstaatkundig ambacht verwaterden echter in de 19e eeuw. In 1898 besloten de Haastrechtse polders het op te heffen; de schamele bezittingen, een paar stukjes dijkgrond en wat geld, werden over de polders verdeeld. Per 1 januari 1974 werden de polders als zelfstandige bestuurseenheden opgeheven en gingen ze op in het nieuw gevormde Waterschap Lopikerwaard; hiermee werd de

Voor deze inleiding is, behalve van de archieven, gebruik gemaakt van de volgende publicaties: Kölker, A.J. Hoofdstukken uit het ontstaan en de ontwikkeling van 'die Steede ende Landen van Haestregt'tot het begin van de 19e eeuw (Dordrecht, 1974); Teixeiera de Mattos, L.F. De Waterkeeringen, Waterschappen en Polders van Zuid-Holland, dl III: De Krimpenerwaard (Den Haag, 1927), pp. 514-606 em 783-788; Uyl, W.F.J. den De Lopikerwaard II: de waterschappen (Utrecht, 1963), pp. 244-271 en 298-314.

Inleiding

eeuwenlange band met het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard definitief verbroken. DE POLDER GROOT-KEULEVAART De polder Groot-Keulevaart werd volgens het Bijzonder Reglement van 1878 aan de noordzijde begrensd door de IJsseldijk, aan de westzijde door de westelijke boezemkade van het waterschap Polsbroek, aan de zuidzijde grotendeels door de molenvliet van Polsbroek en aan de oostzijde door de oostelijke boezemkade van het waterschap Benschop. De uitwatering van Polsbroek en de oude boezem van Benschop lagen dus binnen de polder Groot-Keulevaart. De oppervlakte van de polder besloeg 188 ha, waarvan 127 ha de "echte" polder vormden en de resterende 61 ha de watergangen van Polsbroek en Benschop. De waterkeringen, die de polder in eigendom en onderhoud had, waren de zuidelijke helft van de westelijke boezemkade (voor de noordelijke helft was Polsbroek verantwoordelijk) en de gehele zuidelijke kade langs de molenvliet, ook wel de Ringkade genoemd. Daarnaast had GrootKeulevaart nog medeverantwoordelijkheid voor de zuidelijke kade van Klein-Keulevaart, de zogenaamde Elfviertel (samen met de polders Klein-Keulevaart en Honaard) en voor de Scheikade van de polder aan de Oostzijde van de Vlist (samen met de polders KleinKeulevaart en Polsbroek). De Tiendweg loopt ongeveer halverwege de polder van oost naar west; de "Polderbrug" over de vliet naar de wachtheul is in eigendom en beheer bij de polder. Alle andere hoofdwatergangen, zoals de Kaikse- of Kuiksewetering en de Bakwetering en de Vliet met de bijbehorende werken, worden door de gezamenlijke eigenaars onderhouden en vallen op grond van de keur onder toezicht van de polder. Tussen de IJsseldijk en de IJssel lag nog een smalle strook land van ongeveer 4 ha, die bekend stond als "Groot-Keulevaart buitendijks". Deze strook is nooit een officiële polder geworden, zoals dat bij de buitendijkse gronden van bijvoorbeeld de polder Honaard wel het geval was. Op grond van het Bijzonder Reglement van 1878 werd het niet tot de polder Groot-Keulevaart gerekend, hoewel er vóór 1860 wel een duidelijke relatie was met die polder. Nadat in 1289 het waterstaatkundig geheel, bestaande uit Honaard, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart werd gesplitst na het graven van de Benschopper uitwatering bleven de twee Keulevaartse polders nog bijna twee eeuwen hun water lossen op de Hollandse IJssel lossen via een duiker in de IJsseldijk. De splitsing van Keulevaart in GrootKeulevaart en Klein-Keulevaart kwam in 1486 tot stand. In dat jaar gingen de Polsbroekse polders over op windbemaling en werd er een uitwatering van de molen van die polder naar de Hollandse IJssel gegraven. Die afwatering liep van noord naar zuid door Keulevaart, waardoor er twee aparte polders ontstonden aan beide kanten van de uitwatering. Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart gingen hun water ook via die uitwatering afvoeren. Groot-Keulevaart stichtte voor dat doel een watermolen, vlakbij de Tiendweg; de oude uitwateringssluis in de IJsseldijk kreeg hiermee een nieuwe functie als inlaatduiker in droge tijden. In 1625 veranderde de bemaling van Polsbroek in een getrapte bemaling, waarbij de molen van Groot-Keulevaart werd ingericht als één van de bovenmolens voor de nieuwe hoge boezem. In de onmiddellijke nabijheid van de molen van Groot-Keulevaart bouwde Polsbroek nog een tweede bovenmolen. Groot-Keulevaart ging vanaf dat moment zijn overtollig water via een nieuwe wetering, de Vliet, en een daarin gelegen wachtheul naar de Kaiksewetering en vandaar naar de Polsbroekse boezem afvoeren. De Vliet en de wachtheul werden op grond van het contract van 1625 onderhouden door GrootKeulevaart, dat voor de bemaling door Polsbroek jaarlijks een vast bedrag betaalde. Die overeenkomst bleef in stand nadat het waterschap Polsbroek in 1881 zijn windbemaling veranderde in stoombemaling. Polsbroek, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart richtten toen gezamenlijk een stoomgemaal op aan de IJsseldijk. Dat stoomgemaal werd in 1913

Polders onder de gemeente Haastrecht omgebouwd tot een motorgemaal en in 1942 tot een elektrisch gemaal. Dit gemaal heeft tot 1990 gefunctioneerd. De overeenkomst tussen de Keulevaartse polders en het waterschap Polsbroek uit 1625 is pas in 1958, onder druk van Gedeputeerde Staten van Utrecht én Zuid-Holland, vervangen door een nieuwe overeenkomst, mede omdat de kosten voor Polsbroek ten opzichte van de kosten van de Keulevaartse polders wel heel erg hoog werden. De nieuwe overeenkomst bleef tot aan de opheffing van de polders en het waterschap per 1 januari 1974 gehandhaafd. Net als in de andere polders was de bestuurlijke organisatie en taakuitvoering grotendeels gebaseerd op losse schouwbrieven en keuren, terwijl het toezicht door het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard werd uitgeoefend. Groot-Keulevaart kreeg een schouwbrief op de watergangen in de polder in 1619 en een schouwbrief op de kades in 1659. Die vormden, naast de overeenkomst over de bemaling met Polsbroek en KleinKeulevaart uit 1625, de basis voor het bestuur van de polder. Het buitendijkse deel van de polder werd op grond van een schouwbrief uit 1736 geschouwd door "kadeschouwers". In 1856 kwam er een Algemeen Reglement voor de polders in Zuid-Holland, dat ook gold voor polders, die geen Bijzonder Reglement kregen, zoals Groot-Keulevaart. Tot 1862 vormden in Groot-Keulevaart, net als Honaard en Klein-Keulevaart, de schout, later de burgemeester van Haastrecht, met een gezworene het bestuur van de polder. Hun taken en werkwijze waren dezelfde als in Honaard; voor een beschrijving ervan wordt verwezen naar wat hierover in deze inleiding bij Honaard is vermeld. De onduidelijke situatie in Honaard tussen 1862 en 1878 was eveneens van toepassing op GrootKeulevaart; ook hier werden de bestuurstaken door de schout en de secretarispenningmeester van Rozendaal waargenomen. Ook na de inwerkingtreding van het Bijzonder Reglement van 9 juli 1878 was de bestuurlijke organisatie identiek aan die van Honaard. De schout en twee poldermeesters werden bijgestaan door een secretaris-penningmeester en een bode, terwijl de gezamenlijke stemgerechtigde ingelanden jaarlijks beslisten over de begroting, rekening en zaken betreffende eigendommen en personeel. Vergaderd werd op het stadhuis in Haastrecht, in hotel Den Hoek aldaar of bij bestuursleden thuis. Het Bijzonder Reglement werd verschillende malen op details gewijzigd, maar bleef de basis voor bestuur en administratie tot aan de opheffing van de polder per 1 januari 1974. DE ARCHIEVEN EN DE INVENTARISATIE Tot halverwege de 19e eeuw waren de archieven van de polders onder Haastrecht ondergebracht ten huize van de secretaris. Deze was ook stadssecretaris van Haastrecht, zodat het voor de hand ligt dat de archieven in het stadhuis aldaar waren ondergebracht. Niet altijd was dit echter het geval; zo had secretaris Jan van Nooten bij zijn overlijden in 1819 de archieven aan huis. Na de reglementering van de polders rond 1860 lagen de archieven zeker ten stadhuize in Haastrecht. Vaak was de gemeentesecretaris of een ambtenaar ter secretarie van Haastrecht secretaris-penningmeester. Als er onderzoek moest worden gedaan in de archieven van de polder, dan moest dat rond 1900 nog altijd op het gemeentehuis van Haastrecht worden gedaan. Omdat toen echter de meeste polders een secretarispenningmeester hadden, die niet aan de gemeente verbonden was, kwam de "lopende" administratie in kistjes en polderkasten bij de voorzitters of secretarissen aan huis te liggen; het "oude" archief, dat van vóór de reglementering, bleef op het stadhuis. De archiefvorming door de niet-ambtelijke secretarissen in de eerste decennia van de vorige eeuw was beperkt. Rekeningen en begrotingen werden over het algemeen wel

Inleiding

bewaard en de besturen van de wat grotere polders lieten ook, soms heel summier, notulen van hun vergaderingen optekenen. De kleinere polders, vooral die zonder secretaris-penningmeester, waren daarin veel minder nauwkeurig. Zo besloot het bestuur van Groot-Keulevaart pas in 1894 om te gaan notuleren, terwijl Galgoort dat pas in 1922 ging doen en Snelrewaard helemaal nooit notulen heeft bijgehouden. Pas vanaf de jaren '30, toen de administratie van de meeste polders weer in handen kwam van een gemeenteambtenaar, W. Brouwer de Koning, kwam er weer enige regelmaat en orde in de archiefzorg. De "nieuwe archieven" bleven echter verspreid ten huize van de voorzitters (Rozendaal, Klein-Keulevaart, Snelrewaard), het stadhuis (GrootKeulevaart) of de Boerenleenbank van Haastrecht (Honaard, Galgoort). In de jaren 1965-1967 werden de archieven van de gemeente Haastrecht door de archivaris dr A.J. Kölker geïnventariseerd. In dat kader werden ook andere archieven met betrekking tot Haastrecht in de inventarisatie meegenomen, waaronder de archieven van de Haastrechtse polders. Kölker beschreef als eerste zowel de "oude" polderarchieven, dus van vóór de reglementering van 1862, en de "nieuwe" polderarchieven van na 1862 in één inventaris*. De "oude" archieven waren in 1893 al beschreven door J.C. Hingman, de bekende rondreizende inventarisator van het Rijksarchief in Zuid-Holland. Omdat de polders in 1967 nog bestonden werd besloten om ze te beschrijven tot circa 1955-1960. De door Kölker beschreven archieven werden vervolgens in de brandvrije kluis onder het stadhuis van Haastrecht ondergebracht Na de opheffing van de polders en het opgaan ervan in het nieuwe waterschap Lopikerwaard per 1 januari 1974. De archieven, gevormd tussen circa 1955 en 1974 werden niet toegevoegd aan de op het Haastrechtse raadhuis berustende polderarchieven, maar gingen naar de archiefruimte van het nieuwe waterschap in het Dijkhuis te Jaarsveld. Vervolgens kwamen de archieven van de Haastrechtse polders terecht in het Rijksarchief in Utrecht, waar ze summier beschreven werden. Toen ook het waterschap Lopikerwaard werd opgeheven en opging in het nieuwe Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (1 januari 1994) besloten Dijkgraaf en Hoogheemraden van dat nieuwe Hoogheemraadschap in 1995 tot toetreding tot het Streekarchief Rijnstreek. De archieven verhuisden vervolgens van het Utrechtse Rijksarchief naar de archiefbewaarplaats van dat streekarchief, de directe voorganger van het huidige Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard, in Woerden. Daar werden de "nieuwe" archieven opnieuw met de "oude" archieven verenigd toen in 2006 de oude polderarchieven vanuit het streekarchief Midden Holland te Gouda (waar de archieven van de voormalige gemeente Haastrecht waren ondergebracht) naar Woerden werden overgebracht. Omdat er tussentijds nog een aantal aanvullingen aan de "nieuwe" archieven was toegevoegd, die nog niet beschreven waren, en de inventarisatie uit de jaren '60, die niet van een contextbeschrijving en inleiding was voorzien, herziening vereiste is in oktober 2012 begonnen met een herinventarisatie van de archieven van de polders onder Haastrecht. Voor de indeling van de inventaris werd grotendeels teruggegrepen op de ordening, zoals die door Kölker in 1967 is aangebracht. Bij de inventarissen zijn concordansen toegevoegd op de inventaris van Kölker. Er is een gering aantal documenten vernietigd op grond van de daarvoor geldende selectie- en vemietigingslijsten zoals vastgesteld in 1984 en 1993. Geconstateerd moet worden dat de mate van compleetheid van de polderarchieven sterk verschilt. Met name de archieven van de polders Rozendaal en Honaard maken een

Kölker, A.J. Inventaris van de archieven van de gemeente Haastrecht (Haastrecht, 1967).

Polders onder de gemeente Haastrecht

redelijk complete indruk. Minder geldt dat voor het archief van Groot-Keulevaart, terwijl de archieven van Klein-Keulevaart, Galgoort en Snelrewaard de grootste hiaten vertonen. Behalve in de in deze inventaris beschreven polderarchieven is er aanvullende informatie over de geschiedenis van de polders te vinden in twee andere archieven. In het Streekarchief Midden-Holland te Gouda bevinden zich de archieven van het voormalig waterstaatkundig ambacht Haastrecht, opgeheven in 1898, waarin stukken over gemeenschappelijke belangen van alle polders onder Haastrecht zijn opgenomen. Dit archief is onderdeel van het archievencomplex van de gemeente Haastrecht zoals beschreven door Kölker, inventarisnummers 1766-1817. Ook in het archief van het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard is informatie, met name over het toezicht op de polders, te vinden. Het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard is sinds 2005 gefuseerd met het Hoogheemraadschap Schieland; de oude archieven bevinden zich in de bewaarplaats van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard te Rotterdam.

BESTUREN VAN DE POLDER TOT 1862 Deze overzichten zijn vooral gebaseerd op vermeldingen in de polderrekeningen en kunnen vóór 1800 (aanzienlijk) afwijken van de werkelijke ambtsperiodes. De schouten en secretarissen vervulden hun functie voor alle beschreven polders. Schout: 1637-1670 1670-1672 1672-1681 1681-1687 1687-1715 1715-1720 1720-1728 1728-1747 1747-1751 1751-1755 1755-1759 1759-1795 1795-1811 1812-1825 1825-1831 1831-1861

Hugo Rutgersz Blomvliet mr Cornelis van Nes Rutgeris van Arkel mr Cornelis van Stralen Johan van der Putten Cornelis Woell Gerard Huysman Louis de Groet Cornelis van Beekesteijn Gerbrand Elias OttoScheltus JanBraat Adrianus van der Dussen Samuel Reijnders Bisdom van Vliet Johan Christiaan Muller Marcellus Bisdom van Vliet

Secretaris: vóór 1638 1638-1654 1654-1659 1660-1688 [?] 1688-1727 1727-1746 1746-1751 1751-1784 1784-1819 1819-1825 1825-1831 1831-1861

Gezworenen van de polder Groot-Keulevaart 1640-1861 1618-1621 Adriaen Florisz 1661-1668 1622-1623 Hendrick Florisz 1669-1674 1624 Dirck Gerritsz 1675-1698 1625 Arien Sandersz (Saersz) 1698-1737 1626-1628 Adriaen (Arien) Florisz 1737-1757 1628-1631 Pieter Hendricksz 1758-1787 1632-1635 Dirck Gerritsz 1787-1819 1636-1637 Pieter Hendricksz 1819-1845 1638-1640 Vincent Pietersz 1845-1858 1641-1660 Jan Pietersz Versloot 1659-1661

Willem Stolwijck Cornelis van Meerlo Hugo Rutgersz Blomvliet Nicolaas van Arkel Adrianus Bisdom Adrianus van Alphen Cornelis Swanenburg Adriaan van Nooten Jan van Nooten Samuel Reijnders Bisdom van Vliet Johan Christiaan Muller Marcellus Bisdom van Vliet

Leendert Ariensz Claer (Claren) Jan Pietersz Versloot Cornelis Thonisz Coster Willem Theunisz Capteijn Dammes Hooft Adriaan van Nooten Dirk Smit Bartholomeus Smit Hendrik de Vos Hendrik van der Sprong

Inleiding

10 BESTUREN VAN DE POLDER 1862-1973 Polder Groot-Keulevaart Voorzitter (schout) T. J. den Hertog (fungerend schout) 1878-1915 B. Smit Czn 1915-1939 G. Smit 1939-1944 B.C. Smit P. van der Linde 1944-1966 CA. Vreeswijk 1966-1973

1862-1878

Bestuursleden (poldermeesters) 1878-1919 J. Brouwer de Koning 1919-1925 C.J. Brouwer de Koning 1925-1944 L. Brouwer de Koning 1944-1963 J. Brouwer de Koning 1963-1967 W. Houdijk 1966-1973 L.Smit

Secretaris-penningmeester 1862-1878 H.J. Jansen (fungerend secretaris-penningmeester) 1879-1887 E. Boere 1887-1903 D. Verkerk 1903-1912 C. Vreeswijk 1913-1934 A. de Groot 1934-1973 W. Brouwer de Koning

1878-1905 1905-1935 1935-1966 1966-1973

H. van der Sprong A.J. van der Sprong C. Vreeswijk H. van der Vlist

39

Polder Groot-Keulevaart 1486-1973

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE POLDER GROOT-KEULEVAART, 1486-1973 STUKKEN VAN ALGEMENE AARD 1-3.

Notulen van de vergaderingen van het bestuur en van het bestuur met de stemgerechtigde ingelanden, 1867 en 1878-1973. 1. 1867, 1878-1899; 2. 1900-1910, mei;

3 delen

3. 1910, juni-1973.

NB: Invnr 1 bevat ook notulen van de gecombineerde vergaderingen met de vertegenwoordiger van de polder Klein-Keulevaart. 4-5.

Registers van afschriften van uitgaande stukken van het bestuur, 1886-1917. 2 delen 4. 1867-1886;

6.

5. 1886-1917.

Register van afschriften van uitgaande stukken betreffende de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, 1869-1877 en 1911.

1 deel

Register van afgekondigde publicaties, 1879-1910.

1 deel

STUKKEN BETREFFENDE AFZONDERLIJKE ONDERWERPEN ORGANISATIE Bestuursinrichting 8.

9.

Stukken betreffende het Algemeen Reglement voor de polders in ZuidHolland, 1844-1942.

1 omslag

Bijzonder Reglement, 1878, gedrukt afschrift, met besluit van Provinciale Staten tot wijzing, gedrukt afschrift, 1911.

2 stukken

Bestuur 10.

11.

12.

Stukken betreffende de vaststelling van de salarissen van bestuurs- en personeelsleden, 1890-1970.

1 omslag

Stukken betreffende de verkiezing, het ontslag en het overlijden van bestuursleden, 1935-1969.'

1 omslag

Lijsten van stemgerechtigde ingelanden, 1939, 1941 en 1963.

1 omslag

40

Inventaris

Personeel Stukken betreffende de vaststelling van de salarissen van bestuurs- en personeelsleden,

1890-1970. NB: Zie invnr. 9. 13.

14.

15.

Stukken betreffende het dienstverband van de secretaris-penningmeester W. Brouwer de Koning,

1934-1962.

1 omslag

Ambtenarenreglementen A en B met stukken betreffende de vaststelling, 1938.

1 omslag

Stukken betreffende de benoeming en het ontslag van polderbodes, 1941-1957.

1 omslag

Eigendommen Staat van de huurders, borgen en pachtsommen van het perceel land De Elfviertel, gemeenschappelijk eigendom met de polders Honaard en KleinKeulevaart, 1798-1804. NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 35. Onderhandse akten van verhuur van het perceel De Elfviertel onder KleinKeulevaart door de gezamenlijke polderbestu ren van Honaard, GrootKeulevaart en Klein-Keulevaart, 1805, 1810, 1830 en 1895. NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 24. Processen-verbaal van de openbare verhuur van het perceel De Elfviertel onder Klein-Keulevaart door de gezamenlijke polderbesturen van Honaard, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart, 1899 en 1905. NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 36. 16.

Stukken betreffende de bescherming van eigendommen van de polder in oorlogsomstandigheden, 1939-1940.

1 omslag

41

Polder Groot-Keulevaart 1486-1973

Financiën Begrotingen en rekeningen 17-18.

Rekeningen, 1735/1736-1743/1744, 1745-1746-1855/1856, 1856-1866 en 1868-1963 en 1973.

2 pakken

17. 1735/1736-1743/1744. 1745/1746-1855/1856 en 1856-1861; 18. 1862-1866 en 1868-1963 en 1973. NB: Het rekeningjaar liep tot 1856 van 22 februari tot 22 februari. 19.

Bijlagen bij de rekeningen, 1661, 1662, 1686, 1741, 1745, 1758, 1762, 1772, 1779 en 1780-1787. 1 omslag NB: Bevat tevens gecombineerde declaraties voor Groot- én Klein-Keulevaart.

20.

Rekeningen van de lasten van de buitendijkse gronden van GrootKeulevaart, 1736/1740-1852/1856 en 1856-1876.

1 pak

NB: De rekeningen lopen aanvankelijk over sterk afwisselende perioden, vanaf 1820 over periodes van vier jaar en vanaf 1856 jaarlijks. Het rekeningjaar loopt tot 1856 van 22 februari tot 22 februari, daarna per kalenderjaar. 21-24.

Registers houdende afschriften van rekeningen en afschriften van schouwbrieven, overeenkomsten en buurspraakverslagen, 1618-1858.

4 delen

NB: Het rekeningjaar liep tot 1856 van 22 februari tot 22 februari. 21. 1618/1619-1682/1683; 22. 1683/1684-1717/1718; 25.

23. 1718/1719-1803/1804; 24. 1804/1805-1855/1855 en 1856-1858.

"Gemeenlandsboeck", register houdende afschriften van rekeningen van de lasten van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, 1736/17401852/1856, en 1856-1858, en afschriften van buurspraken van de ingelanden van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, 1736-1743.

1 deel

NB: De rekeningen lopen aanvankelijk over sterk afwisselende perioden, vanaf 1820 over periodes van vier jaar en vanaf 1856 jaarlijks. Het rekeningjaar loopt tot 1856 van 22 februari tot 22 februari, daarna per kalenderjaar. 26. 27.

28.

Begrotingen, 1881-1964.

1 pak

Rekeningen, 1964-1971, en begrotingen, 1965-1972.

1 omslag

Staten van specificatie van inkomsten en uitgaven, 1960-1970.

1 omslag

Inventaris

42 Omslag en inning van polderlasten 29.

30.

Kohieren van de omslag van de polderlasten, 1915, 1919, 1933, 1935-1971 en 1973.

1 omslag

Kohieren van de omslag van de lasten van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, 1862-1876.

1 omslag

31.

Artikelsgewijze kadastrale legger van grondeigenaars binnen de polder, aangelegd ten behoeve van de opstelling van de kohieren van de omslag van de polderlasten, met alfabetische naamindex, 1878, bijgehouden tot 1970.

32.

Staat van verwijzingen van kadastrale perceelnummers naar de bijbehorende artikelen in de artikelsgewijze legger, met aantekeningen van wijziging, [circa 1955J-1973.

33.

Stukken betreffende een conflict met het waterschap Benschop over de omslag van het voormalig boezemland van dat waterschap binnen de polder, 1910-1911.

1 deel

1 katern 1 omslag

Geldleningen 34.

35.

Onderhandse akte van schuldbekentenis voor een geldlening van 250 gulden, aangegaan bij de Heilige Geestarmen van Haastrecht, 1644, met stukken betreffende de aflossing ervan, 1715.

1 omslag

Notariële akte van geldlening van 6300 gulden van Hendrik Steenkamer Jzn te Vlist ten behoeve van de bouw van een nieuw stoomgemaal in samenwerking met Klein-Keulevaart en Polsbroek, 1881.

1 stuk

Archief 36.

Stukken betreffende het beheer van het archief, 1940-1961.

1 omslag

Verhouding tot hogere organen 37.

Keuren van het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard, 1908, 1919, 1932-1934, 1941, 1961 en 1965.

1 omslag

TAAKUITVOERING Toezicht 38.

Akte van goedkeuring door schout en gezworenen van het Land van Haastrecht van de door de gezamenlijke ingelanden en bruikers van de polder opgestelde schouwbrief, 1659.

1 charter

Polder Groot-Keulevaart 1486-1973

39.

40.

41.

42.

43

Aantekening van de bepalingen betreffende de schouw en het onderhoud van de kade langs de Polsbroeker boezem en de watergangen in de polder, zoals bepaald in 1659, met lijst van verhoefslaagden, [circa 1736].

1 stuk

Verslag van een buurspraak van de ingelanden van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, waarin besloten wordt tot vaststelling van een schouwreglement, 1736, authentiek afschrift, 1806.

1 stuk

Keuren, deels gedrukte afschriften, 1920, 1931, 1941 en 1965, met stukken betreffende de totstandkoming, 1957-1965.

1 omslag

Stukken betreffende de toekenning van een ontgrondingsvergunning door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland aan het bestuur van het waterschap Benschop tot het afgraven van de voormalige boezemkade binnen de polder, 1950 1 omslag Beheer en onderhoud van watergangen, waterkeringen en kunstwerken Algemeen

43.

Notariële akte van overeenkomst tussen de polderbestuurders van Polsbroek enerzijds en die van Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart, Honaard en Galgoord anderzijds inzake de verbetering van de Zijdeweg en het maken van een uitwateringskanaal ten behoeve van Galgoord, met stukken betreffende de voorbereiding ervan, 1817.

1 omslag

Waterstand en bemaling door derden 44.

Akte van overeenkomst met de polder Polsbroek inzake de aanleg van de boezem met wachtheul, de bouw van een molen en de bekostiging van de bemaling van Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart, 1486, met getransfigeerd een akte van bevestiging door de polderbestuurders van Polsbroek, 1551, en een authentiek afschrift, 1603. 3 charters

45.

Verslag van een buurspraak van de gezamenlijke ingelanden van GrootKeulevaart en Klein-Keulevaart, waarin ingestemd wordt met het betalen van een bijdrage in de kosten van de bouw van de nieuwe watermolen van Polsbroek en het vergroten van de boezem, 1663.

1 stuk

Exploit, waarbij de bode van Haastrecht namens de polder de gezworen van Klein-Keulevaart aanzegt dat buitengewone kosten, verband houdende met de bemaling door Polsbroek, voortaan door de polder voor wie de kosten gemaakt zijn over de ingelanden moet worden omgeslagen, 1665.

1 stuk

Verslag van een buurspraak van de gezamenlijke ingelanden van GrootKeulevaart en Klein-Keulevaart over hun bijdrage aan de kosten van reparaties van de middenmolen van Polsbroek, 1684.

1 stuk

46.

47.

Inventaris

44 48.

49.

Ingekomen brieven van het waterschap Benschop inzake het uitmalen van water uit de polder Honaard naar het gemaal van Polsbroek, 1910-1911.

1 omslag

Peilbesluit, 1957, met stukken betreffende de totstandkoming, 1956-1957.

1 omslag

Watergangen 50.

Akte van overeenkomst tussen de polders Polsbroek, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart inzake het bemalen van de polder door de molens van Polsbroek en de aanleg, het beheer en het onderhoud van de vliet, de molens, de kades en de wachtheulen voor dat doel, 1625, afschrift, [2e helft 18e eeuw].

1 stuk

Besluit van Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Krimpenerwaard, waarbij aan de polderbesturen van Honaard, Groot en Klein-Keulevaart vrijstelling wordt verleend van de verplichting de stoep nabij de Zijdeweg onder Haastrecht te vernieuwen, 1742. NB: Zie archief van de polder Honaard, invnr. 53.

51.

Stukken betreffende een conflict met enkele ingelanden over hoefslagplicht en de schouw op een deel van de molenvliet in de polder, 1905-1908.

de 1 omslag

Waterkeringen 52.

Proces-verbaal van de openbare aanbesteding en gunning door de polders Rozendaal, Honaard, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart van het ophogen van de Vlisterdijk tussen de peilmolen en de Oostzijdermolen, 1761.

53.

Brief van de polder Polsbroek, waarin er bij de gezworene van GrootKeulevaart op aangedrongen wordt om, net als in Polsbroek, de verbetering van zijn deel van de boezemkade openbaar aan te besteden, 1769.

1 stuk

Tekening van de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Oostzijde van de Vlist door de landmeter J. Kuijck, getekend in verband met het conflict tussen die polders over het onderhoud van de kade Elfviertel, 1777

NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 40. Stukken betreffende het juridisch conflict tussen de polder aan de Oostzijde van de Vlist enerzijds en de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Honaard anderzijds voor Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Krimpenerwaard betreffende het onderhoud van de kade Elfviertel, 17741780, met afschrift van het vonnis van Dijkgraaf en Hoogheemraden in het nadeel van Groot-Keulevaart c.s, 1780. NS. Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 37.

1 stuk

45

Polder Groot-Keulevaart 1486-1973

Stukken betreffende de juridische, later afgebroken procedure voor de Hoge Raad van Holland betreffende het conflict tussen de polder aan de Oostzijde van de Vlist enerzijds en de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Honaard anderzijds inzake het onderhoud van de kade Elfviertel, 1780-1781. NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 38. Stukken betreffende het aangaan van een overeenkomst door de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Honaard met de polder aan de Oostzijde van de Vlist tot beëindiging van een procedure voor de Hoge Raad en het onderhoud door eerstgenoemde polders van de kade Elfviertel tussen de genoemde polders, 1785. NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 39. 54.

55.

56.

Notariële akte van overeenkomst met de polder Klein-Keulevaart, waarbij beide polders zich aan de arbitrage van Gerrit Leeuwenhoek en Andries Versluis te Haastrecht onderwerpen in een onderling conflict over hun aandeel in het ophogen van de Schutterskade, 1797.

1 stuk

Onderhandse akte van overeenkomst met de gerechten Noord- en ZuidPolsbroek en de polder Klein-Keulevaart over het gezamenlijk onderhoud van de kade tussen de Elfviertel en de Schutterskade, met bijlagen, 1805.

1 omslag

Lijst van dijkwachtplichtigen, 1963.

1 stuk

Duikers 57.

58.

59.

Bevelschriften van Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Krimpenerwaard met opdracht tot het vernieuwen van de inlaatduiker naar de IJssel, 1786.

2 stukken

Vergunning voor Provinciale Waterstaat tot het vernieuwen en verlengen van de duiker van de polder in verband met de verbetering van de provinciale weg Gouda-Oudewater, met bijlagen, 1936.

1 omslag

Briefwisseling met Provinciale Waterstaat over het beheer van de sleutel van de inlaatduiker naar de IJssel, 1938.

1 omslag

Watermolen en gemaal (gezamenlijk met Polsbroek en Klein-Keulevaart) 60.

Stukken betreffende een conflict met de polder Polsbroek over de bouwkosten van een nieuwe molen ter vervanging van de afgebrande Westerachtermolen van Polsbroek en het sluiten van een overeenkomst hieromtrent met die polder, 1763-1764.

1 omslag

Inventaris

46

61.

62.

Publicatie van de openbare aanbesteding en rekening van de kosten van de bouw van een nieuwe watermolen voor Polsbroek, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart, 1764-1765.

1 omslag

Stukken betreffende de vaststelling, aanpassing en betaling van de kosten van de gemeenschappelijke molen en het gemaal, 1876-1973.

1 omslag

Wegen 63.

Stukken betreffende het toezicht op hekken en borden op de Tiendweg binnen de polder, 1956-1959.

1 omslag

59

Polders onder de gemeente Haastrecht

CONCORDANS In deze concordans verwijzen de niet-vetgedrukte nummers in de eerste kolom naar de inventarisnummers, zoals die zijn opgenomen in de Inventaris van de archieven van de gemeente Haastrecht door dr A.J. Kölker uit 1967. De vetgedrukte nummers in de tweede kolom geven aan , welke nummers die oude nummers in de huidige inventaris hebben gekregen en de letters in de derde kolom in welk archief ze zijn opgenomen (G = Galgoort, GK = Groot-Keulevaart, H = Honaard, KK = Klein- Keulevaart, R = Rozendaal en S = Snelrewaard). De vroegere inventarisnummers 2027-2028, 2051, 2056, 2064, 2089, 2094, 2111, 2171, 2190, 2224, 2232 en 2310 zijn vernietigd op grond van de daarvoor thans geldende selectie- en vernietigingslijsten voor polder- en waterschapsarchieven. De vroegere inventarisnummers 2116 en 2277 behoren tot het archief van het voormalig Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard, de vroegere nummers 2234-2236 tot het archief van de voormalige gemeente Haastrecht. Deze stukken zijn overgedragen aan de beheerders van deze archieven. 2023 2024 2025 2026 2029 2030 2031 2032 2032 2033 2034 2035 2036 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2052 2052 2053 2054 2055 2057 2058 2059 2060 2061 2062

1 2 3 4 5 16 14 17 18 7 8 9 11 13 10 12 15 19 19 19 19 19 20 23 16 22 21 1 3 11 4 5 6 12 8 10 9 16 14

G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G H H H H H H H H H H H H

2063 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2077 2078 2079 2079 2079 2079 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2090 2091 2091 2092 2093 2095 2096 2097

15 19 18 21 23 24 40 36 37 38 31 28 29 30 25 26 27 27 33 34 35 32 44 41 41 41 41 42 45 46 47 52 58 39 56 59 53 57 60

H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H

2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2105 2105 2106 2107 2108 2109 2109 2109 2109 2109 2109 2109 2109 2110 2112 2113 2114 2115 2115 2117 2118 2119 2120 2120 2121 2122 2123 2124 2126 2127 2128

54 43 7 55 48 48 57 50 49 20 51 2 5 48 14 15 11 10 13 16 42 7 8 8 9 11 12 29 34 35 24 36 21 22 23 24 19 18 26

H H H H H H H H H H H GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK KK KK KK GK GK GK GK GK GK GK

2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2147 2147 2148 2149 2150 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2163 2164 2165

27 37 37 41 37 38 39 50 51 52 53 37 37 37 38 39 39 38 38 37 40 54 55 45 46 47 60 60 60 60 60 61 61 60 57 58 59 43 43

GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK

Concordans

60

2166 2167 2168 2169 2170 2172 2173 2174 2175 2176 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2183 2184 2185 2186 2186 2187 2188 2189 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2203 2203 2204

44 55 32 43 32 6 30 25 20 5 34 2 3 21 11 12 13 14 15 17 16 16 18 28 26 27 29 30 33 1 5 6 7 2 3 11 12 13 10 30 69 14

GK GK KK GK KK GK GK GK GK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK R R R R R R R R R R R R R

2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2222 2223 2223 2225 2226 2227 2227 2228 2229 2229 2230 2231 2233 2237 2238 2239 2240 2241 2241 2242 2243 2244 2244 2245

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 9 29 31 33 34 36 35 37 38 38 35 40 42 35 41 104 109 68 62 91 61 63 65 66 39 83 47 48 49

R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R

2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2255 2255 2256 2256 2256 2257 2257 2257 2258 2258 2258 2259 2259 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2274 2275 2275 2276 2278

44 43 43 50 53 54 55 51 52 56 57 59 56 57 59 56 57 59 56 57 59 56 57 59 60 71 92 75 70 70 70 71 72 74 73 86 74 82 89 77 98 92

R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R

2278 2279 2280 2281 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2291 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2296 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2311

93 94 93 93 92 93 85 85 95 95 94 112 87 96 97 90 99 99 100 101 102 103 108 106 90 79 80 84 81 3 2 10 11 7 8 8 12 13

R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R H S S S S S S S S