Initiatiefvoorstel Regelluwe Zones
Gemeenteraadsfractie Rotterdam Jan-Willem Verheij 30 oktober 2015
Inleiding Rotterdam is een ondernemende stad. Het is een stad van ‘aanpakken en doen!’ en een stad die ruimte biedt aan initiatieven en ideeën. Rotterdam wordt vaak gezien als springplank voor ondernemers die hun dromen najagen. Toch geldt dit nog te weinig voor ondernemers in de retail- en horecasector. Dagelijks ervaren zij druk en vernieuwing binnen deze sector. Anno 2015 zijn er namelijk steeds meer consumenten die aan de levering van producten hogere eisen stellen. Ook wordt er meer waarde gehecht aan service en staat ‘beleving’ steeds nadrukkelijker centraal. Nagenoeg iedere ondernemer wil op deze veranderende vraag inspelen en zoekt naar mogelijkheden om te innoveren. Denk aan de eigenaar van een boekhandel die dolgraag koffie wil schenken aan zijn klanten in een daarvoor speciaal ingerichte hoek of denk aan restaurants en cafés die spiegels, lampen of kunst etaleren om deze vervolgens te verkopen. Stuk voor stuk voorbeelden waar sprake is van een vervagende scheidslijn tussen de retail- en horecasector. Nu de retail- en horecasector steeds meer naar elkaar toe groeien en ondernemers hunkeren naar vernieuwing, is het de hoogste tijd om ook bijhorende regelgeving aan te passen en te vernieuwen. Om ondernemers daarbij op weg te helpen, is het belangrijk dat de gemeente Rotterdam hen zo min mogelijk in de weg zit zodat zij weer in staat zijn de mouwen op te stropen en topprestaties te leveren: ondernemers zorgen immers voor banen en maken de economie van de stad. Dit betekent niet meer en nieuwe regels, maar juist minder. Dit voorstel richt zich dan ook op de rol van de lokale overheid hierin. Om ondernemers in de horeca- en retailsector tegemoet te komen, wil de VVD Rotterdam dat de gemeente samen met de betrokken partijen zogenoemde ‘regelluwe zones’ instelt. Ondernemers krijgen in deze zones de ruimte om met minder hinder en met meer mogelijkheden aan de slag te kunnen. Wat is een regelluwe zone? Regelluwe zones dragen bij aan een goed ondernemersklimaat en bieden kansen en mogelijkheden aan innovatieve ondernemers. Bij regelluwe zones valt te denken aan een geografisch gebied waar het mogelijk is uitstallingen op straat te plaatsen, de precariobelasting wordt afgeschaft, niemand lang hoeft te wachten op goedkeuring van de gemeente, laden en lossen zonder belemmering kan plaatsvinden en waar het winkelend publiek zich van harte welkom voelt. Maar ook kent een dergelijke zone een wat-welkan-in-plaats-van-wat-niet-mag-mentaliteit. De problemen waar ondernemers tegen aan lopen, vallen terug te voeren op een tweetal zaken: 1) Er is te veel regelgeving voor ondernemers; 2) Te veel vergunningen dienen van te voren worden aangevraagd. Om welke gebieden gaat het? De VVD Rotterdam adviseert het College een pilot met regelluwe zones te starten in op z’n minst een tweetal gebieden. Hierbij wordt gedacht aan het winkelgebied Lusthofstraat (Kralingen) en de omgeving rond de Zwaanshals (Noord). Ook verzoekt de VVD Rotterdam het College in overleg te treden met MKB Rotterdam, Koninklijke Horeca Nederland, winkeliersverenigingen en pandeigenaren om te kijken welke gebieden nog meer in aanmerking zouden kunnen komen voor een soortgelijke pilot. Hierbij wordt gedacht aan gebieden waar de leegstand boven het landelijke gemiddelde ligt. De volgende maatregelen worden in de pilot verwerkt:
1. Schaf de exploitatievergunning af In de praktijk blijkt dat retail- en horecaondernemers zich niet willen beperken tot een concept. Zij willen vaak meerdere activiteiten aanbieden. Denk bijvoorbeeld aan een restaurant dat na etenstijd de stoelen opzij schuift en een DJ programmeert of een ondernemer die flessen drank in zijn etalage mag zet als zijnde decoratie. Door het slechts vergunnen van één exploitatievorm is in het verleden vaak onduidelijkheid ontstaan over de toegestane activiteiten. In de Horecanota 2012-2016 is te lezen dat de gemeente bedrijven, waarbij horeca ondergeschikt is aan de primaire detailhandel-functie en bedrijven waarbij het exploiteren van horeca een minimale weerslag heeft op de omgeving, de mogelijkheid wordt geboden om zonder vergunning horeca te exploiteren. Het gaat hier bijvoorbeeld om het koffiehoekje in de supermarkt, de bakkerij waar ook een gebakje gegeten kan worden en het restaurant in ouderenhuisvesting. Voor alle overige inrichtingen, waar horeca de primaire bedrijfsfunctie betreft, is momenteel wel een exploitatievergunning vereist. De Rotterdamse VVD wil dat onderscheid opheffen en de exploitatievergunning in z’n geheel afschaffen. Momenteel moeten gelegenheden waar alcohol wordt geschonken zowel een vergunning vanuit de Dranken Horecawet als een gemeentelijke exploitatievergunning hebben. De kosten voor het aanvragen van een exploitatievergunning voor nieuwe vestigingen en voor het overnemen van een inrichting bedragen in 2015 tussen de € 907,00 voor categorie A, B en C en de € 1.394,00 voor categorie D en D+. De kosten in 2015 voor het aanvragen van een drank- en horecavergunning bedragen € 474,00 voor een drank- en horecavergunning, € 93,00 voor het bijschrijven van een leidinggevende en € 46,00 voor iedere extra leidinggevende die wordt bijgeschreven. Volgens de VVD Rotterdam is het moeten hebben van zowel een vergunning vanuit de Drank- en Horecawet als een gemeentelijke exploitatievergunning een onnodige dubbeling. Handhaving kan net zo goed plaats vinden zonder dat ondernemers een aparte exploitatievergunning hoeven aan te vragen. Aanbeveling: • Schaf de exploitatievergunning niet deels, maar helemaal af. De VVD Rotterdam wil namelijk dat er alleen wordt gehandhaafd bij overlast en niet dat er wordt gehandhaafd om het handhaven. Horecabedrijven hoeven met die vrijstelling geen horecaexploitatievergunning (HEV) meer aan te vragen. Alleen als een bedrijf overlast in de openbare ruimte veroorzaakt, wordt deze vrijstelling ingetrokken. 2. Schaf de precariobelasting af Gemeenten heffen precariobelasting (of kortweg: precario) als vergoeding voor het gebruik van openbare grond. De precariobelasting wordt specifiek geheven voor het plaatsen van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Voorbeelden van belaste voorwerpen zijn kabels en leidingen, terrassen, bouwmaterialen, zonneschermen, luifels, lichtreclames en vlaggen. In Rotterdam bedraagt de precariobelasting € 200,70 euro voor objecten tussen de 1 en 50 m2 en € 26,40 per m2 voor elke m2 dat deze groter is dan 50 m2. Aanbeveling: • Schaf de precariobelasting af. Ondernemers horen door de gemeente te worden gestimuleerd om de openbare ruimte zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor potentiele klanten. Dit kan mede door aansprekende uitstallingen en mooie luifels of zonweringen. De VVD wil dat deze financiële barrière wordt weggenomen.
3. Introduceer het Lex Silencio Positivo-stelsel Voor alle andere aanvragen die van toepassing zijn op de horeca- en retailsector wil de VVD het Lex Silencio Positivo-stelsel introduceren. De Lex Silencio is een juridische constructie die bijdraagt aan het voorkomen en bestrijden van overschrijding van beslistermijnen door de overheid. Antwoordt de gemeente niet binnen de voorgeschreven beslistermijnen? Dan ontvangt de aanvrager automatisch positief antwoord vanuit de gemeente. Op die manier is het toepassen van Lex Silencio een middel om tijdige dienstverlening te stimuleren. Voor de gemeente een mogelijkheid om ondernemers en bewoners tegemoet te komen en belemmeringen weg te nemen. Momenteel is de gemeente Rotterdam verplicht zich te houden aan wettelijke termijnen wanneer zij reageert op aanvragen of bezwaren. Als de gemeente zich daar niet aan houdt, dan heeft de aanvrager (onder bepaalde voorwaarden) recht op een dwangsom. Ook kan de gemeente de aanvraagtermijn verlengen. De VVD Rotterdam wil het huidige aanvraagbeleid aanscherpen door het Lex Silencio Positivostelsel te introduceren en de gemeente te stimuleren taken efficiënter en effectiever te organiseren zodat ondernemers makkelijker en sneller aan de slag kunnen. Stel dat een winkelier buiten de normale openingstijden open wilt zijn en een incidentele ontheffing voor de Winkeltijdenwet aanvraagt, dan duurt het meestal enkele weken – in complexe gevallen soms zelfs 6 weken – voordat de winkelier weet of zijn ontheffing goedgekeurd is. Dit ‘enkele weken’ is momenteel nog te vaag en zal concreet moeten worden gemaakt middels het vastleggen van een vast aantal dagen. Neemt de gemeente niet binnen de vastgestelde termijn een beslissing op de vergunningaanvraag? Dan geldt de Lex Silencio, wordt de vergunning automatisch verstrekt en kan de ondernemer weer verder. Aanbeveling: • Zorg voor een overzicht van alle vergunningen die aangevraagd zouden kunnen worden door ondernemers uit de horeca- en retailsector en maak de wettelijke beslistermijnen, waar de gemeente Rotterdam aan moet voldoen, inzichtelijk. Stel voor minimaal 85% van de vergunningen een Lex Silencio vast. Uitzonderingen mogen dus gemaakt worden. 4. Tijd voor blauwe zones Blauwe zones zijn ideaal om een boodschap te doen of gezellig uit te gaan. Ook kunnen chauffeurs kort parkeren in een blauwe zone om bij ondernemers te laden en lossen. Het instellen van blauwe zones in winkelstraten is niets anders dan een middel om de aanloop van klanten in bepaalde winkelgebieden te vergroten en horecabezoek een extra impuls te geven. De VVD Rotterdam ziet de invoering van blauwe zones eveneens als effectief middel om leegstand in bepaalde winkelstraten tegen te gaan. Middels een blauwe markering worden deze zones aangegeven en kan er met een parkeerschijf maximaal 2,5 uur gratis geparkeerd worden. Extra stimulans om blauwe zones in te stellen, is de recente berichtgeving over de geringe opbrengsten uit het betaald parkeren. Rotterdam, dat in deze regio het meest verdient aan parkeren, haalde vorig jaar 61 miljoen euro binnen. In verhouding tot vorig jaar is dat een verlies. Na aftrek van alle kosten voor garages, parkeerautomaten en vergunningen bleef er slechts 6 miljoen euro over. Een tegenvaller voor de gemeente die de exploitatiekosten voor de gemeentelijke parkeergarages fors zag stijgen, terwijl de opbrengsten voor het eerst in jaren minder werden. Niet alleen de parkeerinkomsten op straat en de opbrengsten uit de parkeergarages namen af. Ook de parkeerboete-inkomsten daalden het afgelopen jaar. In Rotterdam gingen die van bijna 8,4 miljoen naar 8,2 miljoen euro. De kosten voor handhaving bedroegen zo’n 15 miljoen euro. Hoewel het betaald parkeren ooit is geïntroduceerd om verkeersstromen te reguleren en om te voorkomen dat er chaos in de binnenstad ontstaat, is het nu verworden tot een gemeentelijke
inkomstenbron. Onder bewoners en ondernemers neemt het draagvlak voor betaald parkeren steeds verder af en daarom wil de VVD blauwe zones introduceren in de twee aangewezen gebieden. Aanbeveling: • Schaf het betaald parkeren af en vervang het door blauwe zones. Zo wordt het ondernemers bij het laden en lossen makkelijker gemaakt en wordt de aanloop van klanten in bepaalde winkelgebieden vergroot en krijgt horecabezoek een extra impuls. 5. Makkelijker mengen In het Algemeen Dagblad van 12 mei 2014 viel in het artikel 'Die flessen gin blijven staan' te lezen dat een nieuwe herenkledingwinkel in de Aert van Nesstraat boetes en zelfs sluiting boven het hoofd hing omdat er een collectie bijzondere ginflessen in de winkel stond. De eigenaar gaf aan dat hij zijn klanten een beleving wilde bieden. "We hebben een espressobar en om het bargevoel te versterken hebben we bijzondere gins op de planken erachter gezet.” Nog diezelfde dag stelde de Rotterdamse VVD-fractie schriftelijke vragen over de zaak. De VVD Rotterdam vroeg onder andere of het College van mening is dat de winkelier geen ginflessen in zijn winkel mag plaatsen, ook wanneer deze niet geconsumeerd worden. Ook vroeg de VVD-fractie zich af aan welke eisen een winkelier in Rotterdam moet voldoen als hij gratis een alcoholische versnapering wil aanbieden aan zijn klanten. Het antwoord van het college Burgemeesters en Wethouders luidde toentertijd: “Ons College constateert met de vragensteller dat het winkellandschap in de afgelopen jaren aanzienlijk is veranderd en dat winkelen veel meer een beleving is geworden. Ondernemers spelen daar op een creatieve manier op in en besteden veel aandacht aan zaken als omgeving, inrichting en sfeer. Ons College waardeert dergelijke inspanningen van Rotterdamse ondernemers zeer en wil hen daarin zeker niet onnodig belemmeren. Dit alles neemt echter niet weg dat landelijke wet- en regelgeving de aanwezigheid van alcohol in een kledingzaak zelf niet toestaat, omdat de functionaliteiten van winkelruimte en horecalokaal niet met elkaar mogen worden vermengd. Wel kan een winkelier conform de Drank- en Horecawet ervoor kiezen (gratis) alcoholische drank aan te bieden in een gescheiden ruimte met een aparte ingang. De winkelier zal hiervoor uiteraard wel een Drank- en Horecawetvergunning moeten aanvragen.” Momenteel loopt er een onderzoek, geïnitieerd door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de gemeente Rotterdam, om te kijken of er mogelijkheden bestaan binnen de huidige Drank- en Horecawet om licht-alcoholische drank te schenken in een mengformule. Vooruitlopend op de uitkomst van het onderzoek wil de VVD Rotterdam in de twee voorgestelde winkelstraten een proef starten met deze mengformules. Hierbij worden de huidige regels versimpeld. Zo wordt toegestaan dat 50% van de winkel voor horeca gebruikt mag worden. Wat de VVD betreft worden de kaders waarin mengformules opereren bij een geslaagde pilot zo snel mogelijk aangepast en onderdeel van het gemeentelijk beleid. Aanbeveling: • In de voorgestelde winkelstraten wordt een proef gestart met het versimpelen van regels voor mengformules. Zo staat de gemeente toe dat 50% van de winkel voor horeca gebruikt mag worden. Dit naar Amsterdams voorbeeld.
Geraadpleegde bronnen • • •
• •
De Horecanota 2012-2016 van de gemeente Rotterdam De Algemene Plaatselijke Verordening (APV) 2012 na wijziging 7 (18-06-2015) Websitelink: http://www.bis.rotterdam.nl/cgi-bin/verordeningen.cgi/action=showbijlage/id=11148 De eerder ingediende initiatiefvoorstellen van de VVD Amsterdam met als titels 'Vrij ondernemen in freezone horeca' en 'Meer ruimte voor vrij ondernemen in winkelstraten' Krantenartikel ‘Parkeren levert stad minder op’ uit het AD Rotterdams Dagblad van 20-10-2015 Krantenartikel ‘Maak parkeren gratis in de stad’ uit het AD Rotterdams Dagblad van 20-10-2015
