Inhoudstafel. We mogen trots zijn op wat we doen 5. In de kijker 8. Klantrelatiemanagement 14. Activering 22. Huisvesting 36

Jaarverslag

Inhoudstafel We mogen trots zijn op wat we doen

5

In de kijker

8

Klantrelatiemanagement

14

Activering

22

Huisvesting

36

Gezondheid

56

Middelen

76

Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing

86

Recht

98

Communicatie

108

Personeelsmanagement

116

ICT

130

Financiën

134

Samenwerking

140

Patrimonium en Logistiek

150

Bestuur en Beleid

156

Adressen

166

OCMW-jaarverslag 2007

3

Woord vooraf

We mogen trots zijn op wat we doen Beste lezer Hierbij stellen we u het jaarverslag 2007 voor. Het is zoals elk jaar een indrukwekkend overzicht geworden van wat OCMW Antwerpen en haar medewerkers elke dag realiseren. Natuurlijk, in een context van sociale hulpverlening is het nooit genoeg en kan het altijd beter. Maar toch mogen we trots zijn op wat we doen. Het is niet weg te branden uit de actualiteit en iedereen heeft het erover: de koopkracht daalt, de kloof tussen arm en rijk wordt groter. Mensen met een laag inkomen, waaronder onze leefloonklanten, voelen dat als eerste. Tegelijk zien we in Antwerpen een verkleuring van de kansarmoede: het aantal allochtone en niet-Belgen in onze klantengroep is niet gering. Dat stelt ons voor nieuwe uitdagingen. Toch is het aantal leefloners gedaald. Dat komt omdat we werk blijven maken van een doorgedreven activeringsbeleid. Maar niet al onze klanten kunnen (meteen) geactiveerd worden. Daarom startten we een aantal projecten op om in de diepte op kansarmoede in te werken. Groepswerk rond opvoedingsondersteuning is daar een voorbeeld van. Ook senioren en gepensioneerden voelen de stijgende levensduurte. Toch moeten zij zeker kunnen zijn van goede en betaalbare zorgen. De komende jaren zullen we daarom een tandje bijsteken om de vergrijzing op te vangen. De rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) worden gemoderniseerd en er zullen er bijkomen. We werken aan de realisatie van 2 000 bijkomende serviceflats. De dienstencentra zullen nog meer uitgroeien tot de aanspreekpunten voor senioren. Om dat allemaal te realiseren richten we vanaf volgend jaar een OCMW-zorgbedrijf op. Intussen zetten we de koers van de vorige jaren verder. Want het is een koers die werkt, dat bewijst dit jaarverslag. Met deze resultaten, het nieuwe beleidsplan 2008-2013 én de inzet van meer dan 4 000 medewerkers kunnen we niet anders dan de toekomst met vertrouwen tegemoet zien. Veel leesgenot. Marc De Bens

Monica De Coninck

Waarnemend secretaris

Voorzitter

N.B. Omwille van de leesbaarheid van het verslag komen in de gedrukte versie enkel kerncijfers voor. Gedetailleerde cijfers zijn opnieuw samengebracht in de elektronische versie.


5

Woord vooraf


6

In de kijker

In de kijker


7

In de kijker

De Veldekens: wijkontwikkeling door publiek private samenwerking Publiek Private Samenwerking (PPS) in de sociale sector staat in Vlaanderen nog in zijn kinderschoenen. Als eerste in Vlaanderen bouwt OCMW Antwerpen een dergelijke constructie uit voor het oprichten van serviceflats en een dienstencentrum. Het wordt als een belangrijk pilootproject beschouwd. Andere lokale besturen en het Kenniscentrum PPS te Brussel volgen het dan ook nauwgezet op. We zoeken een private partner waarmee we een wijkontwikkelingsproject kunnen uitwerken in de wijk Nieuw Kwartier te Berchem. We willen er niet alleen een dienstencentrum en serviceflats bouwen. Er komen ook gezinswoningen. In 2007 startten we de zoektocht naar een partner. We betrekken hem van bij het begin van het project. We hopen hierdoor volop gebruik te kunnen maken van zijn kennis en expertise. Deze manier van samenwerken moet voor beide partijen een win-winsituatie zijn. In 2008 willen we het samenwerkingscontract ondertekenen. De oplevering en ingebruikname van het complex zijn voorzien in 2011.


8

In de kijker

Ondersteunende diensten van stad en OCMW samen op een locatie OCMW Antwerpen doet veel inspanningen om onze klanten goed te ontvangen in moderne gebouwen. Ook voor onze medewerkers is het fijner om te werken in een hedendaagse omgeving. Maar het centraal bestuur in de Lange Gasthuisstraat kampt al een tijd met een huisvestingsprobleem. Er is te weinig plaats om elke medewerker een comfortabele werkplek te geven. De gebouwen hebben een historische waarde, maar voldoen niet allemaal aan de huidige kantoornormen. De stad had intussen plannen om verschillende van haar diensten te huisvesten in het gebouw Den Bell op het Antwerpse Zuid. Ook medewerkers van de ondersteunende diensten van het OCMW zullen daar een plek krijgen. Den Bell is ongeveer 40 000m2 groot en wordt momenteel gerenoveerd tot moderne kantoorruimte. In de loop van 2007 richtten we een projectstructuur op waarin medewerkers van stad en OCMW de verhuizing naar de nieuwe site voorbereiden. Uiteindelijk zullen ongeveer 1 800 personeelsleden van de stad en 300 van het OCMW in het gebouw werken. Het zijn medewerkers van de backofficediensten. Door de ondersteunende diensten van de stad en het OCMW dichter bij elkaar te brengen kunnen we beter samenwerken en de processen meer op elkaar afstemmen. Daardoor zullen we onze opdrachten efficiënter kunnen uitvoeren. Zo’n samenwerking tussen diensten van beide besturen gebeurt op voorwaarde dat de meerwaarde ervan duidelijk is. Het zal niet voor alle diensten of werkprocessen moeten of kunnen.


9

In de kijker

België - Belgique P.B. BC10799 Afgiftekantoor: Antwerpen X

maken het magazine van OCMW Antwerpen

Energiecel Goed voor klant en milieu

Valparcours Ervaar het gevaar

Renovatie serviceflats Ingrijpend voor bewoners

Den Bell Onder een dak met de stad

méér dan 9-to-5

driemaandelijkÃÊÌ`ÃVÀvÌÊÛ>Ê" 7ÊÌÜiÀ«iÊUÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°ÊÓ£ÊUÊìViLiÀÊÓääÇÊÊ>Õ>ÀÊÊÊviLÀÕ>ÀÊÓäänÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Mensen

Voormalig Bell-gebouw als zenuwcentrum van stedelijke en OCMW-administratie

1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 21 • december 2007

Samen naar ‘Den Bell’ In 2009 zullen meer dan 2 000 medewerkers van de stad en het OCMW hun intrek nemen in ‘Den Bell’ aan het Francis Wellesplein. Door verschillende diensten samen te brengen, willen we onze dienstverlening aan de burger en onze manier van werken verder verbeteren. Bij dit project komt heel wat kijken. Veel OCMW-medewerkers maken deel uit van verschillende werkgroepen die de verhuizing voorbereiden. Ze leggen er onze wensen en behoeften voor de nieuwe werkomgeving voor. Het zijn hoofdzakelijk de backoffice-diensten van de stad en het OCMW die zullen verhuizen. Dat zijn de diensten die geen klantenbalie en dus geen rechtstreekse contacten hebben met externe klanten. Onze backoffice-diensten zijn nu grotendeels gevestigd in de Lange Gasthuisstraat. Een deel van die accommodatie is verouderd en niet echt aangepast aan onze werking. Het OCMW-bestuur was daarom al lang op zoek naar nieuwe kantoorruimte. Toen de stad besliste om te verhuizen naar Den Bell met haar diensten lag een gezamenlijke huisvesting voor de hand. Beide besturen werken immers meer en meer samen.

Een deel van de medewerkers die de verhuizing naar Den Bell voorbereiden.


10

In de kijker

Werkplekken anders bekeken Ons werk evolueert met de veranderende behoeften van onze klanten. Onze werkomgeving zou in het ideale geval mee moeten veranderen. Tegenwoordig is een ‘klassiek’ kantoor waarin elke werknemer zijn eigen vaste werkplek heeft, niet de meest efficiënte indeling. Veel mensen zijn dikwijls op verplaatsing, zitten in een vergadering of volgen een cursus. Daardoor staan werkplekken vaak leeg. Flexibele kantoren waar iedereen een werkplek kiest volgens zijn taak op dat moment, zijn dan een betere oplossing. Door in Den Bell te kiezen voor taakgerichte ruimtes kunnen collega’s van een dienst of afdeling een (basis)werkplek delen. Dat betekent dat sommige werknemers van eenzelfde team, afdeling of dienst niet elke dag op dezelfde plaats zitten op hun werkvloer. Maar de omgeving (verdieping, gang, zone) blijft wel dezelfde. Naast kantooreilanden plannen we aparte ruimtes waar je alleen en ongestoord kan werken als het nodig is, kleine en grote vergaderzalen, printkamers, projecten loungeruimtes, sta-balies en koffiehoekjes waar je informeel kan overleggen. Om dit ‘werkplekdelen’ voor jezelf of collega’s mogelijk te maken is het belangrijk dat iedereen na het uitvoeren van zijn taken geen persoonlijke spullen achterlaat. Er moet een ‘clean desk’ zijn. Dat is een bureau of werktafel waar geen persoonlijke telefoon, bureaumateriaal, foto’s, dossiers of persoonlijke archieven achterblijven bij het verlaten van de plek. Iedereen krijgt een persoonlijke ‘locker’ of kluis om deze spullen in op te bergen.

Mobiliteit Het nieuwe administratieve centrum is vlot te bereiken met de fiets en het openbaar vervoer. Gelukkig maar, want in de buurt zijn parkeerplaatsen moeilijk te vinden. We zullen iedereen stimuleren om zoveel mogelijk de wagen thuis te laten en alternatieve vervoermiddelen te gebruiken. Wie met de fiets komt, zal onder het middenplein van het Bell-gebouw een toegankelijke, goed verlichte en comfortabel uitgeruste fietsparking voor zeshonderd fietsen vinden. We plannen ook kleedkamers, douches en opbergkastjes. We kijken of het mogelijk is om een ruimte voor kleine reparaties in te richten.

Nog een lange weg te gaan Ook OCMW-diensten die niet mee verhuizen naar het Bell-gebouw zijn betrokken in het hele verhaal. Om geen enkel aspect van het grote project aan het toeval over te laten, werken we met verschillende werkgroepen. Ongeveer 30 OCMW-medewerkers maken er deel van uit. De werkgroepen bereiden de overstap in al zijn aspecten voor.


11

In de kijker


12


Klantrelatiemanagement Iedereen kan rekenen op kwalitatieve dienstverlening


13


We willen dat onze klanten zich bij OCMW Antwerpen welkom voelen en dat ze goed geholpen worden, op maat van hun behoeften. Ze moeten overal in Antwerpen binnen een wandelafstand van twintig minuten een OCMW-aanspreekpunt vinden. Maximaal twintig minuten nadat zij over de drempel kwamen, moeten onze medewerkers hun vraag behandelen. Wanneer een klant bij ons binnenstapt, moeten we snel weten wat zijn eigenlijke vraag is en hoe wij hem daarbij kunnen helpen. Een goede hulpverlening is pas mogelijk wanneer we de noden juist inschatten. Bovendien moet onze dienstverlening in heel de stad op dezelfde manier gebeuren. Alle OCMW-medewerkers moeten goed weten welke diensten onze organisatie aanbiedt. Alleen zo komen de klanten terecht bij de mensen die hen het best kunnen verder helpen. Maar onze klant moet ook weten dat we zelf niet alle problemen kunnen aanpakken en dat hij naast kansen ook verantwoordelijkheden heeft. We bieden hulpverlening op maat. Dit betekent bijvoorbeeld dat klanten met een eenvoudig probleem snel geholpen moeten worden en dat klanten met verschillende moeilijke problemen gedurende langere periode en door verschillende diensten geholpen moeten worden. Hierbij sturen we het dossier door, niet de klant. We willen de mensen gidsen die door de bomen het bos niet meer zien. Vaak worden klanten bedolven onder de informatie en zijn ze de weg kwijt in ingewikkelde administratieve procedures. Ze hebben echter recht op goede informatie en inspraak over de werking van het OCMW en over hun dossier. De hulpverlening van een OCMW staat open voor iedereen, maar in Antwerpen hebben we toch speciale aandacht voor prioritaire doelgroepen en wijken. We willen vooral de mensen helpen die de grootste behoefte hebben aan hulp. Het blijkt dat deze behoeftes dikwijls geconcentreerd zijn in een aantal specifieke wijken en binnen duidelijk afgebakende bevolkingsgroepen. Volgende doelgroepen zijn voor ons prioritair: • senioren • nieuwe armen • generatiearmen • thuislozen • kinderen en volwassenen in noodsituaties • kansarme jongvolwassenen • kansarme migranten • vluchtelingen • illegalen • geregulariseerden • alleenstaande vrouwen met kinderen • eenoudergezinnen • acute en chronische zieken • verslaafden • personen met een handicap


14


Deze groepen dreigen vaak als eerste voeling te verliezen met de rest van de maatschappij. Vaak lopen zij het grootste risico en verdienen daarom extra aandacht. Als we een klantgerichte organisatie willen zijn, dan moeten we onze werking permanent afstemmen op de evoluties binnen deze doelgroepen en wijken.

Sociale infopunten als alternatief voor een sociaal huis Stad, OCMW en verschillende partners sloegen de handen in elkaar om een efficiëntere en meer gerichte dienstverlening aan te bieden aan de Antwerpse burger. We richtten daarvoor sociale infopunten op. Het zijn aanspreekpunten op bestaande locaties waar mensen terecht kunnen met allerlei vragen over sociale dienstverlening. Er zijn sociale infopunten in districtshuizen, OCMW-sociale centra of -dienstencentra, mutualiteiten, vakbonden … Deze infopunten zijn de lokale invulling van het concept ‘sociaal huis’. We begonnen kleinschalig in 2006, maar in 2007 boden steeds meer locaties een sociaal infopunt aan. Dit is ongetwijfeld mee te danken aan onze inspanningen om het concept af te toetsen en bekend te maken bij partners, sociale organisaties en welzijnsverenigingen. Maandelijks zaten we met alle partners rond de tafel. Partners die sociale infopunten aanbieden: • Christelijke Mutualiteit (CM) • Liberale Mutualiteit • Onafhankelijk Ziekenfonds • De Voorzorg • Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) • Algemeen Belgisch Vakverbond (ABVV) • Centrum algemeen welzijnswerk Metropool • Centrum algemeen welzijnswerk De Terp • Sowel vzw


15


TPDJBBM JOGPQVOU

Kwaliteitszorg In onze sociale centra Met het project ‘Kernopdracht nog herkenbaar?’ willen we de kwaliteit van de hulpverlening in de sociale centra verbeteren. Wijkmaatschappelijk werkers, OCMWklanten en het beleid benaderen kwaliteit echter elk vanuit een ander perspectief. Daarom moesten we de verschillende visies op een lijn krijgen en van daaruit concrete verbetervoorstellen uitwerken. Eind 2007 rondden we het project af. Naast een visietekst, een taakanalyse en een basisproces voor onze hulpverlening werkten we voorstellen en suggesties uit in ‘goede praktijken’. Uit de omvangrijke lijst van suggesties selecteerden de wijkmaatschappelijk werkers een aantal prioriteiten. In 2008 werken we deze prioriteiten in overleg met het beleid uit tot concrete acties.

In onze rust- en verzorgingstehuizen Dankzij een goede voorbereiding (onder andere een vooraf uitgevoerde zelfevaluatie) verlopen de kwaliteitsinspecties binnen onze rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) zeer vlot. Zelf besteden we veel aandacht aan voedselveiligheid binnen de instellingen. We zetten de kwaliteitscoördinatoren hierbij soms in om het kwaliteitssysteem in de keuken te begeleiden. Om verbetertrajecten mogelijk te maken brachten zij een aantal processen in kaart. Het blijft een aandachtspunt om het belang van kwaliteitswerking duidelijk te maken bij elke werknemer in deze sector.

In onze thuiszorg We bevroegen 259 thuiszorgklanten over de kennis en beroepshouding van onze verzorgenden. Onze klanten blijken hierover heel erg tevreden. Enkele aspecten scoorden minder goed. Met de resultaten van deze bevraging kunnen we het vormingsaanbod voor ons personeel verder afstemmen op de wensen van onze klanten. Meer dan 2 000 gebruikers en bewoners van onze dienstencentra en serviceflats gaven hun mening over onze dienstverlening. De tevredenheid bleek zeer hoog.

We verkortten de tijd tussen de aanvraag en de effectieve start van hulpverlening. Dat deze periode zo kort mogelijk is, is cruciaal voor de klanten die in nood zitten. Via een elektronisch aanvraagformulier dat vanuit verschillende aanspreekpunten kan vertrekken, komen de gegevens van de klant automatisch bij de juiste dienst terecht. Met een elektronisch systeem volgen we de tijd tussen aanvraag, telefonisch contact, huisbezoek en beslissing op.

In de dienstencentra 2 411 gebruikers en bewoners binnen de dienstencentra en serviceflatcomplexen gaven eveneens hun mening over onze dienstverlening. De tevredenheid over het personeel, de activiteiten en de voorzieningen van de dienstencentra bleek zeer hoog. Over het seniorenvervoer en de maaltijden waren de gebruikers minder tevreden. Om dit te verbeteren plannen we acties. Al onze erkende dienstencentra kregen in 2007 een eerste keer een kwaliteitsinspectie in het kader van het thuiszorg- en kwaliteitsdecreet.


16


In onze kinderen jeugdvoorzieningen Voor onze kinderen jeugdvoorzieningen werkten we verder aan een vernieuwde pedagogische visie. We schreven procedures en visieteksten over vier thema’s: omgaan met geweld, straffen en belonen, werken rond druggebruik en budgetbegeleiding. Deze teksten namen we op in het kwaliteitshandboek.

Klachten: een aanzet tot verbetering Veel van onze instellingen hebben een lokale verantwoordelijke die klachten van onze klanten opvolgt. De verantwoordelijke registreert de klacht in een centraal beheerd systeem en adviseert de leidinggevende(n) hoe er mee om te gaan. Plaatselijke klachtverantwoordelijken hebben een belangrijke taak wat betreft sensibilisering en preventie.

Klachtenbehandeling: • 584 klachten behandeld • 48 % afgehandeld binnen de veertien werkdagen • 42 % van de klachten over actieve hulp- en dienstverlening • 37 % handelde over de praktische uitvoering van hulp.

Een centrale klachtendienst ondersteunt de lokale verantwoordelijken. Deze dienst rapporteert en signaleert structurele problemen en mogelijke preventiemaatregelen

Details vindt u in de elektronische versie

aan het beleid.

van dit jaarverslag.

We proberen een afdoend antwoord aan de klager te sturen binnen de veertien werkdagen nadat wij de klacht ontvingen. In 2007 verspreidden we meldingskaarten onder alle interne diensten met klantencontacten. Hierdoor willen we de drempel voor onze klanten verlagen. De klanten kunnen deze meldingskaarten invullen en in een bus deponeren. We nemen deze kaarten op in onze klachtenprocedure. Het biedt de klant de garantie op antwoord. Om onze klachtenprocedure kenbaar te maken bij het grote publiek verspreidden we folders naar externe diensten (ziekenfondsen, CAW, stadsdiensten …).


17


Nog enkele cijfers Aantal klachten

491

500 400

584

590

600

334

300 200 100 2004

2005

2006

2007

Behandelingstermijn van de klachten

100 %

> 44 werkdagen

80 %

30 - 44 werkdagen

60 %

15 - 29 werkdagen

40 % 20 % 0 - 14 werkdagen aantal klachten


18


Oorzaak van de klachten (Parasuraman) 57 concept 214

communicatie

252

organisatie uitvoering

43

Onderwerp van de klachten

86

actieve hulp- en dienstverlening

4

facturatie

49 274

50 16

financiële maatschappelijke dienstverlening HRM

59 46

informatie en communicatie logistiek personeel ZNA


19



20

Activering

Activering

Iedereen zinvol bezig


21

Activering

Iedereen moet actief kunnen bezig zijn in functie van zijn behoeften en mogelijkheden. In het meest ideale geval is dit voor de beroepsactieve bevolking een job in het normaal economisch circuit. Arbeid is namelijk een van de sleutelfactoren voor een volwaardige (re)integratie in onze maatschappij. Helaas is niet iedereen klaar om onmiddellijk in een gewone job te starten. Vaak hebben OCMW-klanten extra hulp nodig op het vlak van arbeidshouding, werkritme en vakkennis. De sociale centra en de dienst Activering begeleiden hen tijdens dit groeiproces. De sociale centra screenen de klanten. Zo brengen we hun mogelijkheden en beperkingen in kaart. Op basis hiervan werken we een activeringstraject op maat uit. Dit kan een doorverwijzing zijn naar externe opleidingspartners, de Werkwinkel … of naar de dienst Activering. Binnen deze dienst kunnen klanten terecht voor verder assessment, tewerkstellingsgericht Nederlands, oriënterende en technische opleidingen, werkervaring (in het kader van artikel 60§7) of sociale activering. Via opleiding, werk(ervaring) of sociale activering kunnen we tweederde van alle OCMW-klanten activeren. Maar niet enkel kwantiteit is van belang. Onze activeringsinspanningen zijn resultaatsgericht. We willen dat de klant maximaal zelfredzaam wordt. In 2007: • dreven we onze screeningsinspanningen binnen de sociale centra op en verbeterden de rapportering. Zo kunnen we een aanbod op maat van de doelgroep creëren. • stemden we het opleidingsaanbod voortdurend af op de competenties van de klant en de vraag van de arbeidsmarkt. • hertekenden we het aanbod werkervaring via artikel 60§7. We willen de kansen van onze klanten op een duurzame tewerkstelling in het normale economische circuit verhogen. • informeerden we de werkgevers waarmee we samenwerken in het kader van tewerkstelling artikel 60§7 uitgebreid over onze nieuwe werking. • bouwden we ons aanbod sociale activering verder uit.


22

Activering

Arbeidsbegeleiders voor extra ondersteuning Klanten die voldoende zelfredzaam zijn, moeten in de eerste plaats zelf zoeken naar professionele activering. Zij kunnen hierbij wel rekenen op ondersteuning van hun wijkmaatschappelijk werker. Voor anderen is extra hulp aangewezen van een arbeidsbegeleider. Hij screent de klant en tekent dan een traject op maat uit met de nodige begeleiding en coaching. Daarnaast is de arbeidsbegeleider in het sociaal centrum het aanspreekpunt voor activering. Hij informeert het team maatschappelijk werkers over het aanbod en nieuwe initiatieven en beantwoordt hun vragen. De arbeidsbegeleiders overleggen regelmatig met de dienst Activering. Zo proberen we het aanbod aan opleidingen en jobs aan te passen aan een steeds veranderend klantenprofiel. We startten in 2007 een overleg op met de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB). Dat leidde tot een nieuwe samenwerkingsovereenkomst.

Opleidingsaanbod Vernieuwd aanbod

• 1 056 klanten namen deel aan interne

In 2006 stelden we vast dat het aanbod aan interne technische en oriënterende opleidingen niet langer was aangepast aan de vraag van onze klanten en de arbeidsmarkt. De cursussen raakten niet vol, deelnemers haakten af tijdens de opleidingen en we konden niet altijd doorstroom garanderen. Er was echter wel nood aan specifieke vorming voor OCMW-klanten. Daarom hervormden we het aanbod. We baseerden ons op volgende uitgangspunten: • Er was nood aan korte, modulaire vorming. • Het instapprofiel moest laagdrempelig zijn. • We moesten het aanbod afstemmen op onze klanten (bijvoorbeeld door een aanbod Nederlands op de opleidingsvloer). • We moesten de doorstroom naar werkervaring garanderen. We stellen ons opleidingsaanbod daarnaast ook open voor klanten tijdens een werkervaringstraject.

Opleidingen Nederlands – Taalbad NT2 Aan werkzoekenden die onze taal niet machtig zijn, bieden we lessen Nederlands aan. Meestal bevinden ze zich in de beginfase van een tewerkstellingstraject. Twee keer per jaar organiseren we een taalbad. Dat is een doorgedreven, intensieve opleiding in tewerkstellingsgericht Nederlands. De cursussen duren twaalf tot vijftien weken en bestaan uit tewerkstellingsgericht Nederlands, attitudetraining, maatschappelijke oriëntatie en een aantal bezoeken aan organisaties, opleidingen en potentiële werkgevers. Onze opleiders zorgen bovendien voor de doorstroom van de cursisten. Dankzij het taalbad kunnen werkzoekenden starten met een voortgezette taal- of technische opleiding, een werkervaringsplaats of een job in het normaal economisch circuit.


Interne opleidingen 2007:

23

Activering

opleidingen. • 129 mensen startten in het Taalbad. • 23 cursisten voor de opleiding Horeca • 15 technische opleidingen: 8 opleidingen Klussen en 7 opleidingen Schilderen • 1 opleiding Onthaal en Administratie voor 8 cursisten • 6 opleidingen Oriëntatie en Training voor 76 cursisten • 59 opleidingen Jobintro voor 783 cursisten • 15 sessies Sollicitatietraining voor 91 klanten

We richten ook modules Nederlands op de opleidingsvloer en conversatie in voor de technische en oriënterende opleidingen.

Technische opleidingen Het nieuwe opleidingsaanbod bestaat uit korte technische opleidingen die telkens uit verschillende modules bestaan: • De opleiding Horeca laat cursisten kennis maken met de bereidingen uit de westerse keuken. Naast praktijklessen bieden we ook een theoretische achtergrond. We besteden extra aandacht aan Nederlands spreken. • De opleiding Initiatie klussen en schilderen vervangt de vroegere vooropleidingen elektriciteit, sanitair/loodgieterij en schilderen/behangen. De huidige opleiding beantwoordt beter aan de vraag van de tewerkstellingsplaatsen. Ook voor deze opleiding is ‘technisch Nederlands’ een belangrijk onderdeel van het lessenpakket. • De opleiding Onthaal en Administratie bereidt klanten voor op werkervaring als Het opleidingsaanbod biedt naast een theoretische achtergrond ook praktijklessen.

bediende. De opleiding bestaat uit drie modules: onthaal en telefoneren, administratieve vaardigheden en pc-vaardigheden.

Oriënterende opleidingen Naast technische vorming blijft er nood aan een oriëntatie- en attitudetraining. Na een evaluatie in juni 2007 stuurden we het aanbod bij. Klanten hebben zelden nood aan beide vormen van opleiding. Daarom bieden we de oriëntatie- en attitudetrainingen vanaf 2008 afzonderlijk aan. De instapcriteria wat betreft het taalniveau waren te hoog. Daarom verlaagden we het vereiste taalniveau, zonder bijkomende voorwaarden op te leggen.

Jobintro De cursus Jobintro bereidt klanten met een werkervaringscontract voor op hun tewerkstelling. Thema’s als sociale zekerheid, arbeidsreglementering en communicatie komen aan bod.

Sollicitatietraining Tijdens deze training bieden we antwoorden op vragen als ‘Hoe maak ik een CV op?’, ‘Waar vind ik de juiste vacatures?’ en ‘Hoe presenteer ik me tijdens een gesprek?’. Klanten krijgen zo de nodige tools mee voor hun zoektocht naar een duurzame tewerkstelling.

Helpdesk Het extern aanbod van opleidingen voor laaggeschoolde werkzoekenden in Antwerpen is groot. Om de arbeidsbegeleiders en medewerkers van de dienst Activering te ondersteunen in hun zoektocht naar een geschikte opleiding voor de klant, richtten we een helpdesk op.


24

Activering

Screening en assessment Via screening en assessment beoordelen we of een OCMW-klant geschikt is voor een sociale tewerkstelling. Het assessment bestaat uit verschillende psychologische tests en vragenlijsten (screening). We bieden drie soorten screening aan: een algemene, een psychodiagnostische screening en een intelligentiemeting. Naast het assessment houden onze medewerkers gesprekken met klanten met psychische moeilijkheden. We bieden tijdens deze gesprekken ondersteuning en verwijzen de klant eventueel door naar gespecialiseerde hulp. Door klanten te screenen op hun capaciteiten en psychologische problemen brengen we hun mogelijkheden en beperkingen in kaart. Op basis hiervan formuleren we een advies en geven we richtlijnen aan de begeleiders over mogelijke trajecten naar werk. In 2007 screenden we 93 personen en hielden we met 91 personen een gesprek. De helft kreeg een gunstig advies om te starten met een sociale tewerkstelling.

Werkervaring via tewerkstelling art. 60 §7 Concept van een werkervaringstraject

Werkervaring in 2007: • We telden 1 179 klanten in een werkervaringsplaats. • 1 046 mensen startten een tewerkstel-

OCMW-klanten hebben de mogelijkheid om tijdens een sociale tewerkstelling erva-

ling.

ring op te doen op een echte werkvloer. Zo kunnen ze hun vaardigheden trainen

• 922 beëindigden een traject.

en hun arbeidshouding verder ontwikkelen. Hiervoor hebben we een heel aantal

• 48,5 % van de werkervaringsklanten is

werkervaringsplaatsen in onze eigen instellingen, maar ook bij de Stad Antwerpen, ZNA, vzw’s en in een aantal privé-bedrijven.

man en 51,5 % is vrouw. • 67 % heeft niet de Belgische nationaliteit.

Begeleiders werkervaring volgen de klanten van nabij op. Samen met de leidinggevende ondersteunen ze klanten in hun functioneren op de werkvloer en bij sociale, persoonlijke en andere problemen. Zo proberen we om de tewerkstelling niet in het gedrang te brengen. De doorstromingsresultaten naar het normaal economisch circuit na een sociale tewerkstelling waren in het verleden eerder laag. We werkten daarom een nieuw concept rond werkervaring uit, met vier pijlers. 1. We ontwikkelden een trajectplan waarmee we de evolutie van de klant op periodieke basis kunnen opvolgen en waar nodig bijsturen. We integreren de sterke punten en leerpunten uit het verleden. Vanaf de start van het traject bepalen we een jobdoelwit. Tijdens de sociale tewerkstelling werken we daar naartoe. 2. De begeleider werkervaring, de klant en zijn rechtstreekse chef voeren een reeks coachingsgesprekken. We evalueren een aantal sleutelcompetenties en bekijken wat de klant nodig heeft om te verbeteren. 3. Naast het trajectplan tekenden we ook een vormingsbeleid uit. Onze klanten zijn voor de tewerkstelling vaak onvoldoende geschoold. Door vorming te geven werken we aan de tekorten die blijken uit het trajectplan en de coachingsgesprekken.


25

Activering

• 12 % is jonger dan 25 jaar, 14 % is ouder dan 50 jaar. • 124 klanten startten via de snelprocedure.

4. Als laatste ontwikkelden we een sanctioneringsbeleid. Wie kansen krijgt, heeft ook verantwoordelijkheden. Wie deze niet opneemt, ondervindt de gevolgen. We leggen sancties op, maar met de nodige zorg. Zo houden we bij een schorsing van een contract er rekening mee dat het loon van onze klant niet onder het bedrag van het leefloon terecht komt. We willen het aantal ontslagen wegens dringende reden verminderen door werkgevers een andere mogelijkheid tot sanctioneren te bieden. Tijdens een colloquium lichtten we het nieuwe concept werkervaring toe aan onze externe werkgevers. De interne werkgevers brachten we op vergaderingen en tijdens infosessies op de hoogte.

Werkgevers benaderen Steeds hetzelfde personeelslid vult de vacatures voor een bepaalde werkgever in. We groeperen de vacatures per arbeidsmarktsector. De arbeidsconsulent is verantwoordelijk voor het overeenstemmen van het jobdoelwit en een vacature voor een klant. Onze arbeidsconsulenten specialiseren zich in een welbepaald arbeidsmarktsegment. Zo staan ze sterker in de onderhandelingen met werkgevers. In 2007 behandelden we 1 125 vacatures. Het gaat voornamelijk om schoonmaakopdrachten. Daarnaast zijn onze klanten actief als groenarbeider, keukenhulp, klusjesman, chauffeur, magazijnier, productiearbeider, onthaalbediende ….

Snel aan de slag De overheid vraagt aan onze klanten om hun werkbereidheid te tonen. Soms vermoeden we echter dat die wil er niet is. Deze klanten belanden in onze snelprocedure. Ze starten na maximum twaalf dagen met een contract van twee weken voor een tewerkstelling op de dienst Activering. Dit kan onder meer in onze onderhoudsploeg of ramenwasploeg (zie bedrijvencentrum PAX). Tijdens een sociale tewerkstelling kunnen OCMW-klanten ervaring opdoen.

Wanneer we deze korte tewerkstelling positief evalueren, volgen de klanten een jobintro en zoeken we een andere tewerkstellingsplaats.

Bedrijvencentrum PAX In ons bedrijvencentrum PAX vinden verschillende tewerkstellingsinitiatieven onderdak. Het aanbod van werkervaring is hier heel divers. Klanten kunnen een traject beginnen als verhuizer, magazijnier, meubelhersteller, verkoper, ramenwasser, schilder, klusjesman … In totaal bieden we kansen aan 62 mensen. De transportploeg voert ontruimingen van woningen uit, haalt schenkingen op en levert meubilair aan klanten van de meubelhal. De medewerkers sorteren de aangeleverde goederen, kijken ze na en herstellen ze wanneer dat nodig is. Wat verkoopbaar is plaatsen ze in de meubelhal. Het onbruikbare materiaal sorteren ze voor recyclage of afvalverwerking. De transportploeg hielp bij de verhuis van de bewoners van de serviceflats Hoge Weg en Fontein die we renoveren. De ramenwasploeg poetst regelmatig de ramen in OCMW-instellingen. Soms neemt de ploeg polyvalente onderhoudsopdrachten aan zoals de grondige schoonmaak van een appartement.


26

Activering

De renovatieploeg voert schilderwerken uit in OCMW-instellingen. Ze knapte daarnaast een 70-tal flats (serviceflats of sociale woningen) volledig op. Soms voert de ploeg algemene klusjes of kleine herstellingen uit in opdracht van het departement Logistiek.

Sociale activering

Sociale activering in 2007:

Voor klanten voor wie professionele activering (voorlopig) niet haalbaar is, voorzien

• 39 klanten actief binnen arbeidszorg

we in een aanbod van sociale activering. Activering beperkt zich immers niet tot het

• 74 klanten actief in vrijwilligerswerk

vinden van een job. Door mensen te activeren willen we hun mogelijkheden in deze maatschappij maximaliseren. Dit kan ook door deelname aan een zinvolle activiteit. Zo verhogen mensen hun zelfredzaamheid en nemen opnieuw actief deel aan onze samenleving. Voor sociale activering richten we ons op klanten tot 65 jaar voor wie betaalde arbeid niet of nog niet haalbaar is, zelfs niet onder de vorm van een halftijdse tewerkstelling in het kader van artikel 60§7. Voor hen zijn er drie mogelijke trajecten: • De klant doet vrijwilligerswerk als opstap naar werk. • De klant doet vrijwilligerswerk als zinvolle bezigheid, zonder werk als einddoel. • De klant probeert om zijn persoonlijke situatie te stabiliseren, vooraleer een opleiding of werk aan de orde is. Een programma voor medisch-psychische problemen volgen is een voorbeeld van dergelijke sociale activering. Ons aanbod bestaat in de praktijk uit twee grote activiteiten: arbeidszorg en vrijwilligerswerk.

Arbeidszorg Arbeidszorg is een zeer waardevol alternatief in situaties waar echte arbeid (nog) te hoog gegrepen is. De klanten binnen arbeidszorg werken in zeven arbeidszorgcentra. Hun taken zijn gevarieerd: schoonmaak, groenarbeid, fietsherstelling, keukenarbeid … Gemiddeld presteren de klanten arbeidszorg hier 8,8 uur per week. Ze werken in een aangepaste context met doorgaans een lager werktempo en een beperkte werklast. Medewerkers van de vzw ANA coachen de klanten intensief. Er is een ondersteuning op maat bij arbeidsgerelateerde vaardigheden zoals samenwerken met collega’s, omgaan met leidinggevenden en stiptheid. Het aanbod arbeidszorg bestaat sinds 1997. De vzw ANA coördineert dit aanbod. We maakten met hen nieuwe afspraken om wachtlijsten te vermijden en om de kansen van klanten op doorstroming naar een betaalde tewerkstelling te verhogen.

Vrijwilligerswerk We bouwden het aanbod aan vrijwilligerswerk actief uit door prospectie. Uiteraard maken we ook gebruik van het vaak persoonlijke engagement dat klanten hebben ten voordele van een bepaalde instelling.


27

Activering

De klanten binnen vrijwilligerswerk zijn te vinden op 35 verschillende plaatsen. De aard van het werk varieert: verzorgen van dieren, uitvoeren van klusjes, administratieve opdrachten … Klanten voor wie deze activeringsvorm een opstap naar werk is, presteren gemiddeld zes uur per week. Klanten die we opnieuw een zinvolle daginvulling bieden, presteren gemiddeld vier uur per week.

Jeugdwerkloosheid in Antwerpen Het actieplan ¡ANTWERK! is een samenwerking tussen het stadsbestuur, de VDAB en het OCMW. Het wil de hoge jeugdwerkloosheid in de stad aanpakken. Het plan eindigde oorspronkelijk op 31 december 2007, maar de partners beslisten om het project te verlengen tot 30 juni 2008. Het plan richt zich op laaggeschoolde werkzoekende jongeren tussen 18 en 25 jaar. Laaggeschoold betekent in deze context dat jongeren hoogstens een diploma tweede graad secundair of derde graad BUSO hebben. We bieden vier soorten begeleiding: • trajectbegeleiding op maat van de jongeren; • korte modulaire vorming om jongeren snel klaar te stomen voor een job; • jobhunting, waarbij we samen op zoek gaan naar een geschikte job; • jobcoaching om de jongere op de werkvloer te begeleiden. Tot eind 2007 bereikten we 3 044 jongeren. Het aantal werkzoekenden binnen deze groep daalde tussen 2005 en 2007 met 31 %, van 4 230 naar 2 748. Deze daling kwam er door de gerichte begeleiding van de jongeren en het specifieke opleidingsaanbod. Onder andere dankzij het activeringsbeleid binnen het OCMW daalde het aantal leefloonklanten binnen de doelgroep met 47 %, van 431 in 2005 tot 227 in 2007. Het actieplan stootte ook op een aantal knelpunten. Zo was het niet gemakkelijk om jongeren te betrekken bij de verschillende acties die we ondernamen. Jongeren haken soms ook af tijdens een opleiding.


28

Activering

Om heel verschillende redenen verliezen mensen soms hun baan. Anderen hebben het al heel moeilijk om werk te vinden, bijvoorbeeld omdat ze geen diploma hebben. Ook vele nieuwkomers in België botsen op obstakels in hun zoektocht naar werk. Door een goede voorbereiding kunnen we klanten dikwijls (opnieuw) klaarstomen voor een gewone job. Hiervoor maken we gebruik van een maatregel artikel 60. Artikel 60 van de OCMW-wet zegt dat we mensen die geen recht hebben op sociale uitkeringen zoals een werkloosheidsvergoeding, kunnen helpen door ze een job te geven totdat zij dat recht krijgen. Met deze hulp brengen we de klanten niet alleen administratief in orde, ze doen ook nog een tijdlang werkervaring op. De meeste kandidaten voor een sociale tewerkstelling zijn arbeiders. De drempel voor anderstaligen, mensen met weinig scholing of ervaring ligt zo laag mogelijk. Maar we geven ook mensen met meer achtergrond een kans, bijvoorbeeld als bediende. Een maatschappelijk werker of arbeidsbegeleider van een sociaal centrum brengt de klant in contact met de dienst Activering. Alle arbeidsgeschikte OCMW-klanten komen hiervoor in aanmerking. Is iemand gemotiveerd, wil hij bijleren en kansen grijpen, dan helpen we hem op weg. Hij kiest in overleg een werkplaats, solliciteert en gaat onder begeleiding aan de slag. De begeleiders houden de sociale centra op de hoogte van het verloop van de werkervaring en overleggen waar nodig.


29

Activering



Rust- en verzorgingstehuizen Animatie en activiteiten verzekerd

Fietstombola 2007 Win één van de 30 citybikes

Poetshulp met dienstencheques Meer banen, goedkopere hulp

Artikel 60 Op weg naar werk

méér dan 9-to-5

We besteden steeds meer aandacht aan activering. Vooral op het vlak van tewerkstelling nemen we veel initiatieven. Artikel 60, sociale tewerkstelling, werkervaring … Termen die binnen ons OCMW vaak over de tong gaan. Maar wat schuilt er achter deze begrippen? Het gaat in de eerste plaats over mensen. We lichten een tipje van de sluier.

Mensen

`Ài>>ìÃÊÌ`ÃVÀvÌÊÛ>Ê" 7ÊÌÜiÀ«iÊUÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°Ê£nÊUÊ>>ÀÌÊÊ>«ÀÊÊÊiÊÓääÇÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Eerst werken, Eerst werken, daarna solliciteren daarna solliciteren

Opgepast: uitstralingsgevaar!

1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 18 • maart 2007

Sociaal tewerkgestelde Joery Offeciers: ‘Ik was vroeger een tijd ambtenaar maar het verschil tussen de sfeer toen en nu is hier immens.’

OCMW als bemiddelaar Greet De Raet van de dienst Activering vertelt over het belang van de begeleider werkervaring. Greet: ‘Wij begeleiden onze klanten op verschillende vlakken. We proberen te schaven aan de sociale en technische vaardigheden nodig op de werkvloer. We bekijken mogelijke andere opleidingen. Daarnaast bemiddelen we tussen werkervaringsklanten, hun collega’s op de werkvloer en de begeleiders. Klanten kunnen bij ons ook terecht met persoonlijke problemen zoals huisvesting, juridische problematiek, kinderopvang en sociale administratie.’ Wat zijn de meest voorkomende moeilijkheden? Greet: ‘Gebrekkige kennis van het Nederlands leidt vaak tot misverstanden en beïnvloedt de wijze waarop opdrachten worden uitgevoerd. Ook persoonlijke en attitudeproblemen vragen de nodige aandacht en ondersteuning.’ Is de kans groot dat iemand na zijn sociale tewerkstelling een vaste job vindt? Greet: ‘We besteden hier veel aandacht aan. Klanten kunnen de laatste drie maanden van hun traject sollicitatietraining volgen. Er is ook een samenwerking met de Werkwijzers, Vooruitzenden en Antwerk. Zo verhogen we hun kansen aanzienlijk. Maar het blijft moeilijk.’


30

Activering

Een verhaal … Joery Offeciers werkt sinds half oktober 2006 voor de cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing (CMO) van het departement Maatschappelijke Integratie. Anderhalf jaar lang versterkt hij hun werking. Hij liet ons even over zijn schouder meekijken. Hoe ben je hier terecht gekomen? Joery: ‘Een hele tijd geleden vluchtte ik om persoonlijke redenen naar Nederland. Daar probeerde ik mezelf als zelfstandige te lanceren. Maar toen mijn verblijfsvergunning plots werd ingetrokken moest ik terugkeren naar België. Werk vinden was de enige manier om hier officieel in orde te raken. Als leefloner kreeg ik na ruim twee jaar de kans om hier te starten als sociaal tewerkgestelde.’ Wat zijn je taken binnen de cel CMO? Joery: ‘Die zijn al sterk geëvolueerd. Eerst heb ik de administratieve achterstand helpen wegwerken. Daarna ontfermde ik me over de 2-europasjes voor deFilharmonie. Nu ben ik verantwoordelijk voor de evenementenkalender, de mailings over ons aanbod en het inrichten van de cultuurmuur in de sociale centra.’ En bevalt het werk je? Joery: ‘Zeker. Ik ben zinvol bezig, krijg veel vrijheid en kan veel bijleren. En de mentaliteit bevalt me wel. Ik was vroeger al een tijd ambtenaar, maar het verschil tussen de sfeer toen en nu is hier immens. Een minpuntje is onze verlofregeling. We zijn gebonden aan de vaste verlofdagen zoals tweede kerstdag en 11 juli.’ Wat doet je begeleider precies voor jou? Joery: ‘Ik zit een keer per maand met haar en mijn diensthoofd samen. We bespreken dan wat ik nog nodig heb om verder te kunnen evolueren. Zo hielp ze me bijvoorbeeld aan een cursus Excel. Voor administratie of andere zaken kan ik ook bij haar terecht.’ Denk je dat je kansen op werk na dit traject gestegen zullen zijn? Joery: ‘Zeker weten! Ik wil graag als zelfstandige of zelfstandige in bijberoep aan de slag. Ik volg nu in avondonderwijs een cursus om dit op te starten. Na deze job kan dat ook makkelijker dan wanneer je leefloon ontvangt. En misschien kan ik zelfs hier blijven werken. Maar dat bekijken we wel als het zover is.’


31

Activering

Nog enkele cijfers Doorstroomresultaten cursisten vooropleiding Nederlands (2005 – 2007) Situatie na cursus

2005

2006

2007

abs.

%

abs.

%

abs.

%

5

8,06

6

5,50

9

7,00

Art 60 § 7

10

16,13

12

11,00

13

10,10

Vervolgopleiding

33

53,23

53

47,50

47

36,40

3

4,84

30

27,00

39

30,20

Geen schakelresultaat

11

17,75

10

9,00

21

16,30

Totaal

62

100,00

111

100,00

129

100,00

Werk

Diagnostiek en behandeling

Doorstroomresultaten cursisten opleiding Horeca (2005-2007) Situatie na cursus:

2005

2006

2007

abs.

%

abs.

%

abs.

%

5

19,24

1

4

1

4

14

57,69

17

74

12

52

Vervolgopleiding

2

7,69

1

4

4

17


2

7,69

0

0

5

22

Andere

2

7,69

4

18

1

4

26

100,00

23

100

23

100

Werk Art 60 § 7

Totaal

Andere = klanten zijn nog in bemiddeling bij arbeids- of trajectbegeleiders.

Doorstroomresultaten cursisten opleidingen elektriciteit, sanitair en schilderen (2005-2006) en de hervormde opleidingen klussen en schilderen (2007) Situatie na cursus:

2005

2006

2007

abs.

%

abs.

%

abs.

%

8

12,69

9

16,07

1

2

Art 60 § 7

25

39,68

28

50,00

42

81

Vervolgopleiding

13

20,63

3

5,36

0

0


15

23,81

11

19,64

8

15

2

3,18

5

8,93

1

2

63

100,00

56

100,00

52

100

Werk

Andere Totaal

Andere = klanten zijn nog in bemiddeling bij arbeids- of trajectbegeleiders.


32

Activering

Werkervaring Overzicht klanten via snelprocedure (2005 - 2007)

2005

2006

2007

120

137

124

Aantal klanten die effectief startten

97

111

84

Aantal klanten die niet startten

23

26

40

Leefloon afgeschaft/niet verleend

19

18

21

Andere tewerkstelling

3

6

3

Opleiding Nederlands

1

2

-

Niet arbeidsgeschikt

-

-

3

Aantal genomen beslissingen

Doorstroomresultaten klanten werkervaring (2005 – 2007)

2005

Situatie na werkervaringstraject:

2006

2007

Werk

132

206

297

42

37

102

Uitkeringsgerechtigd werkloos

339

495

443

Geen schakelresultaat, contract vroegtijdig beëindigd

166

185

166

94

79

295

Opleiding

Andere – bemiddeling

Aantal werkervaringsklanten in dienst op 31.12.2007 (evolutie 2000-2007) 1 200 953

1 000 800 600 400

325

425

2001

2002

722

845

2003

2004

1 088

1 179

267

200 2000

2005

2006

2007

Aantal werkervaringsklanten in dienst op jaarbasis (evolutie 2003-2007) 2 000

1 896

1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800

2 005

1 606 1 394 1 046

600 400 200 2003


2004

33

2005

Activering

2006

2007


34

Huisvesting

Huisvesting

Thuis zijn in een wijk voor alle leeftijden


35

Huisvesting

Antwerpen kampt met een tekort aan sociale woningen en aangepaste woningen voor ouderen. De hoge woonkosten zijn een belangrijke oorzaak van armoede. In verhouding tot het inkomen betaalt een grote groep mensen te veel huishuur en heeft te hoge verwarmingskosten. Daardoor blijft weinig leefgeld over. Anderen leven in een woning in erbarmelijke staat of in een te grote woning. OCMW Antwerpen biedt verschillende woningtypes aan. Kleine en grote appartementen met een of meerdere slaapkamers, serviceflats, gehandicaptenflats … ‘Goed wonen’ betekent echter meer dan een degelijke woonplaats. Je moet ook de woning kunnen onderhouden en aanpassen als het nodig is. Ook bij dit aspect biedt OCMW Antwerpen ondersteuning. Niemand woont graag in een verloederde wijk. Daarom werken we mee aan de uitbouw van levensloopbestendige wijken met daarin een of meerdere woon- en servicezones. In zo’n buurt zijn er voldoende woon-, welzijns- en zorgdiensten en winkels. De openbare ruimtes zijn ontmoetingsplaatsen en nodigen uit tot een bezoek. Waar het mogelijk is, voorzien we groen rond of binnen onze gebouwen. Dit maakt het leven in onze woningen aangenamer. OCMW, stad Antwerpen en een groot aantal partners zetten zich in voor een wijkgericht aanbod van thuiszorg dat afgestemd is op de behoeften van ouderen. Vertegenwoordigers van alle belangrijke organisaties en instanties verenigden zich in het Platform Ouderenbeleid en -zorg. Werkgroepen denken mee over een aantal thema’s: • afstemmen van vraag en aanbod binnen de thuiszorg- en de residentiële sector; • woningaanpassingen; • actieve detectie van kwetsbare senioren; • sociale huisvesting voor ouderen. Samen met partners bouwen we een samenhangend geheel van woon-, zorgen welzijnsvoorzieningen uit in Antwerpen. Mensen met sociale of kansenproblemen die hierop een beroep willen doen, vinden een OCMW-aanspreekpunt in het sociaal centrum. Voor ouderen is dit het dienstencentrum in hun buurt.

Goed wonen betekent meer dan een degelijke woonplaats.


36

Huisvesting

Serviceflats en sociale woningen

Ons huisvestingsaanbod in 2007: • 2 389 serviceflats (seniorenwoningen en erkende serviceflats)

In ons huisvestingsaanbod voorzien we woningen die zijn aangepast aan de behoef-

• 683 sociale woningen

ten van senioren en sociale woningen voor alleenstaanden (jonger dan 60 jaar) en

• 947 nieuwe klanten voor woonbege-

gezinnen met kinderen.

leiding en -bemiddeling • 434 nieuwe aanvragen voor aanpas-

Serviceflats zijn bestemd voor senioren die problemen hebben bij het wonen in een ‘gewone’ woning. We kennen de flats toe op basis van objectieve en eenvormige criteria. Kandidaat-huurders moeten minstens 75 jaar zijn en in Antwerpen wonen. Ouderen die zorg nodig hebben komen vanaf 60 jaar in aanmerking. In de buurt van een serviceflatcomplex ligt een dienstencentrum. Dit centrum verleent een volledig pakket aan ondersteunende diensten zoals thuiszorg. Vanaf 2007 noemen we zowel de erkende en niet erkende serviceflats en sociale woningen voor zestigplussers ‘serviceflats’.

Renovatie ex-stadsflats Op 1 januari 2006 namen we 439 seniorenwoningen over van de stad Antwerpen. In november 2007 startten we met de renovatie van de eerste flats in complex Hoge Weg in Borgerhout. We passen de appartementen aan de behoeften van senioren aan: een instapdouche vervangt het bad, we installeren een hoog toilet, alle drempels binnen de flat verdwijnen … Zo kunnen de bewoners langer zelfstandig wonen.

Woonbegeleiding en woonbemiddeling Klanten die problemen hebben met wonen of huisvesting kunnen bij OCMW Antwerpen terecht bij verschillende diensten. We geven advies en informatie over huurwetgeving en -contracten en begeleiden klanten in hun zoektocht naar een woning. Indien nodig bemiddelen we met eigenaars en helpen we klanten met het schrijven van brieven. Soms moeten we ze verwijzen naar een advocaat, een notaris of andere bevoegde diensten. Wanneer een woning onbewoonbaar wordt verklaard, krijgen de bewoners zes maanden de tijd om andere huisvesting te vinden. Gezien zij dikwijls onvoldoende inkomsten hebben, is dit voor onze klanten op de gewone huurmarkt zeer moeilijk. Sociale woningbouwmaatschappijen maken geen uitzondering op hun wachtlijst bij een onbewoonbaarverklaring. Zij wijken er enkel van af wanneer een gebouw gesloten wordt omwille van een gevaar voor de openbare veiligheid. Dikwijls blijven de huurders verder in het onbewoonbaar verklaard pand wonen. Maar als er een nieuwe controle volgt en de situatie is niet verbeterd, moeten de bewoners onmiddellijk vertrekken. Vaak komen zij dan terecht bij het OCMW op zoek naar een crisiswoning of een sociale woning.


37

Huisvesting

singen aan woningen

We beheren negen crisiswoningen op drie verschillende locaties. De maatschappelijk werkers van onze sociale diensten dragen de kandidaat-huurders voor. We verhuren de crisiswoningen voor een bepaalde duur. Is er geen woning beschikbaar, dan contacteren we verschillende opvangcentra voor daklozen of zoeken we een gewone huurwoning.

ErgoWoonAdvies in 2007: • 434 nieuwe aanvragen voor advies • 758 huisbezoeken afgelegd • 1 155 senioren, personeelsleden en externen volgden een vorming rond onder meer valpreventie en woonadvies.

ErgoWoonAdvies ErgoWoonAdvies is een dienst die senioren adviseert over het gebruik van mogelijke hulpmiddelen thuis. Eenvoudige aanpassingen aan de woning of simpele hulpmiddelen kunnen vaak de dagelijkse handelingen vergemakkelijken. Om de thuissituatie van de senior in te schatten, gaan onze ergotherapeuten op huisbezoek. Ze observeren de klant in zijn omgeving en geven advies over aanpassingen in de woning, valpreventie en hulpmiddelen. Ze leren de senior ook om de hulpmiddelen te gebruiken. Het ErgoWoonAdviesteam organiseert daarnaast infosessies in dienstencentra, scholen en bij ouderenorganisaties. In 2007 ontwikkelde het team een ‘valparcours’. Dit parcours beeldt hindernissen uit die vaak valpartijen veroorzaken: drempels, een slechte vloerbekleding, een steile trap … Als mensen over het parcours wandelen realiseren ze zich waar de gevaren in huis schuilen. Ook rolstoelgebruikers kunnen met begeleiding het parcours afleggen. Door deze ervaring veranderen mensen gemakkelijker hun gedrag. Tijdens infosessies gebruiken dienstencentra en rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) het valparcours om hun gebruikers te sensibiliseren. De ergotherapeuten waren ook betrokken bij de opstart van het project senior.comfort@home. Het is een project dat doorgedreven thuiszorgtechnologie gaat toepassen bij thuiswonende senioren. In 2008 gaan we van start in de serviceflats van de dienstencentra De Meere en Romanza.

Vervoeren van senioren Seniorenvervoer in 2007:

Vervoerdienst

• De Vervoerdienst deed 20 534 ritten: • 3 761 ritten voor dagverzorgingscentrum Melgeshof;

De OCMW-Vervoerdienst vervoert klanten van de dienstencentra, de rust- en verzorgingstehuizen en het dagverzorgingscentrum Melgeshof.

• 1 437 ritten voor sociaal-recreatief vervoer van de rvt’s; • 15 336 ritten voor het wijkvervoer van de dienstencentra. • 46 chauffeurs van de MinderMobielen-

Half 2007 kreeg de Vervoerdienst er een dj bij. Hij verzorgt optredens in de dienstencentra en rvt’s. Regelmatig neemt hij in een dienstencentrum uitzendingen op voor een programma van de lokale radiozender Minerva. Bezoekers en de verantwoordelijke van het dienstencentrum komen dan aan het woord.

Centrale vervoerden 468 klanten in 8 281 ritten. • 11 chauffeurs deden 456 ritten voor

De vervoerdienst leent ook materiaal uit. Dienstencentra en rvt’s lenen bijvoorbeeld gratis audiopacks (muziekinstallaties en microfoons).

48 klanten uit de regio BerendrechtZandvliet-Lillo.


38

Huisvesting

Mobiliteitsmedewerkers In enkele dienstencentra werken mobiliteitsmedewerkers. Zij vervoeren en begeleiden bewoners met verplaatsingsmoeilijkheden.

De Minder Mobielen Centrale De Minder Mobielen Centrale werkt met vrijwillige chauffeurs. Tegen een kleine vergoeding vervoeren zij klanten met hun eigen wagen. Dankzij een wervings- en promotieactie kwamen er in 2007 ongeveer tien extra vrijwilligers bij.

Pension Van Schoonhoven CAW Metropool baat in opdracht van het OCMW een pensionhuis uit met 45 wooneenheden voor thuislozen. Het richt zich tot langdurig thuislozen of langverblijvers van onthaalcentra, zowel mannen als vrouwen, alleenstaand of met kinderen. De klanten huren een kamer, studio of appartement in het pand en betalen hiervoor een maandelijkse huurprijs. De geboden hulpverlening is gratis.

Huis Sofía Huis Sofía is een studentenhuis voor elf jonge vrouwen tussen 18 en 25 jaar. Zij willen een diploma halen maar ondervinden hierbij problemen zoals een verstoorde relatie met de ouders of onvoldoende geld of ruimte thuis. Een huishoudelijk reglement legt zeer duidelijke afspraken vast over het leven in het studentenhuis. Voor de huur, vaste kosten en de internetaansluiting betalen de studentes 200 euro (al dan niet geïndexeerd) per maand. De sociale centra verwijzen kandidaten door. Hun maatschappelijk werker of een begeleider van het JongerenAdviesCentrum stelt hen als bewoner voor. In 2007 verbleven in Huis Sofía in totaal 14 studentes die lessen volgden in het secundair en het hoger onderwijs. Sommigen volgden alternatieve opleidingen.

Daklozencel In oktober 2006 openden we de Daklozencel voor klanten. Deze biedt sociale en financiële hulpverlening aan dak- en thuislozen, maar is ook actief op het vlak van woonbegeleiding. Zo begeleiden we intensief bepaalde klanten (ex-daklozen) die nog niet de juiste mentaliteit hebben om volledig zelfstandig te kunnen wonen. We startten gesprekken met de drie Antwerpse Centra voor Algemeen Welzijn (CAW) De Mare, De Terp en Metropool. We willen de woonbegeleiding in de toekomst door hen laten verzorgen. Het gebied waar we deze begeleiding dan kunnen aanbieden is ruimer dan vandaag het geval is. Daarnaast zwengelden we het overleg met daklozenorganisaties aan. We willen zo onze dienstverlening beter afstemmen op de noden van de dak- en thuisloze burgers.


39

Huisvesting

Samen met partners bouwen we een geheel van woon-, zorgen welzijnsvoorzieningen uit. Ouderen vinden in het OCMW-dienstencentrum in hun buurt een eerste aanspreekpunt.



Energiecel Goed voor klant en milieu

Valparcours Ervaar het gevaar

Renovatie serviceflats Ingrijpend voor bewoners

Met een valparcours op ronde

Den Bell Onder een dak met de stad

méér dan 9-to-5

driemaandelijkÃÊÌ`ÃVÀvÌÊÛ>Ê" 7ÊÌÜiÀ«iÊUÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°ÊÓ£ÊUÊìViLiÀÊÓääÇÊÊ>Õ>ÀÊÊÊviLÀÕ>ÀÊÓäänÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Mensen

Al doende mensen bewust maken van gevaren in huis

1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 21 • december 2007

Een groot deel van de 75-plussers belandt in het ziekenhuis na een val. In deze leeftijdscategorie is het zelfs een van de hoofdoorzaken van overlijden. Onze ergotherapeuten van de dienst ErgoWoonAdvies doen er alles aan om dit te voorkomen. Ze gebruiken daarvoor verschillende middelen. Een ervan is een valparcours. Leg je het parcours af, dan ondervind je aan den lijve welke gevaren er kunnen schuilen in je leefomgeving. Drempels, een slechte vloerbekleding, te veel meubels op een kleine oppervlakte … veroorzaken vaak valpartijen. Ook gewoontes zoals op de rand van het bad staan of ’s nachts het licht niet aansteken als je naar het toilet gaat, kunnen nare gevolgen hebben. Een los tapijt en scheve tegels zijn hindernissen waar ouderen makkelijk over struikelen. Sinds kort werken onze ergotherapeuten met een valparcours om dit aan de mensen duidelijk te maken. Want wat je zelf ervaart, daar leer je uit. Wat moeten we ons voorstellen bij een valparcours? Lut Peeters, ergotherapeut: ‘We beelden uit welke hindernissen we in woningen tegenkomen. We laten de mensen wandelen. Ze realiseren zich dan waarin de gevaren schuilen. En het heeft effect. Als ze het zelf ondervinden, veranderen ze gemakkelijker hun gedrag. De dingen zeggen, is niet altijd voldoende.’ Wanneer gebruiken jullie het valparcours? Lut: ‘We nemen het mee naar infosessies en beurzen. De dienstencentra en rust- en verzorgingstehuizen kunnen het parcours reserveren voor vormingen of opendeurdagen. Het trekt de aandacht en zorgt dat de bezoekers over de problematiek praten.’


40

Huisvesting

Lut Peeters, ergotherapeut: ‘Als mensen zelf de gevaren ondervinden, veranderen ze gemakkelijker hun gedrag.’

Hiermee maken jullie mensen bewust. Wat volgt daarna? Lut: ‘Het valparcours opent voor ons een deur. Het confronteert senioren met enkele onveilige situaties die waarschijnlijk ook bij hen thuis voorkomen. We maken ze warm voor een huisbezoek. Bij de mensen thuis wijzen we hen op wat ze het beste anders doen.’ Hoe ga je daarbij te werk? Lut: ‘Samen met de bewoners doorlopen we de woning. We wijzen ze op wat ze kunnen verbeteren. Een hellend vlak over een drempel, een handvat naast de wc, een elektriciteitssnoer wegwerken … Enkele kleine veranderingen volstaan meestal. Er zijn ook ingrijpende aanpassingen mogelijk zoals een traplift. Maar het kan evengoed veilig genoeg zijn om de trap omgekeerd af te gaan. Als er een matje ligt, doe ik al eens alsof ik er over struikel. Zo toon ik aan dat dit de bewoner ook kan overkomen.’ Mensen zover krijgen dat ze hun woning aanpassen en dingen wegdoen, dat lijkt geen gemakkelijke taak. Lut: ‘Je moet het op de juiste manier aan de man brengen. Zonder grof te zijn confronteren we senioren met de feiten. Ik probeer dit op een amusante manier aan te pakken. Onlangs organiseerde ik bijvoorbeeld samen met een dienstencentrumverantwoordelijke de infosessie ‘Krukken en Co’. De aanwezigen konden hun rollator, wandelstok en krukken laten nakijken. Tijdens zo’n infosessie laten we de mensen in een gemoedelijke sfeer kennismaken met onze dienst. Ik adviseer ze bijvoorbeeld om een wandelstok of rollator aan te schaffen.’


41

Huisvesting

Jullie proberen de praktische oorzaken van een val weg te nemen. Maar fysieke aanleidingen zijn waarschijnlijk moeilijker te voorkomen. Lut: ‘Mensen vallen inderdaad ook omdat ze onwel zijn. Daarom doen we aan valpreventie. Dit gaat vaak hand in hand met woningaanpassingen. Tijdens een valtest maken we senioren attent op de beperkingen van hun lichaam. Bij zo’n test bekijken we verschillende factoren. Medicatie, evenwicht en mobiliteit, een verstoorde bloeddruk, valangst, een slecht zicht … Na een valtest geven we advies. We leren hoe je gemakkelijk recht geraakt na een val. We raden ze ook dikwijls aan om zich een personenalarmsysteem aan te schaffen.’ Waarom een personenalarmsysteem? Lut: ‘Als mensen onderuit gaan, geraken ze vaak niet meer recht. En dan blijven ze noodgedwongen liggen tot iemand hen vindt. Als je het zendertje van een personenalarm om je nek draagt, ben je in een tel geholpen. Je hoeft enkel op de knop te drukken. De alarmcentrale stuurt een contactpersoon naar je thuis om te zien wat er scheelt.’ Door een val zijn mensen soms lang buiten strijd en dus afhankelijk van anderen. Lut: ‘Een ziekenhuisopname is dan niet uitzonderlijk. Dat moeten we zo veel mogelijk voorkomen. De woning hier en daar aanpassen, hulpmiddelen gebruiken en gewoontes veranderen. Het zijn allemaal zaken waardoor je als senior langer én veiliger in je eigen woning blijft wonen.’


42

Huisvesting

Rust- en verzorgingstehuizen

Onze rvt’s in 2007:

Onze 17 rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) zijn geïntegreerd in een globaal aanbod

• 2 773 woongelegenheden: 1 397 rvt

van ouderenvoorzieningen. Deze residentiële hulpverlening is er voor de mensen die ondanks het ruime aanbod aan thuiszorg niet meer zelfstandig kunnen wonen. Via een indicatief formulier met een eenvormige puntenschaal bepalen we wie in aanmerking komt voor een opname. Leeftijd en zorgbehoevendheid spelen hierin een rol.

en 1 376 rob • Gemiddelde leeftijd van de residenten is 85 jaar • Meer dan 75 % van residenten is ouder dan 80 jaar

In principe is de keuze van een instelling vrij. De kandidaat-resident kan vragen om

Details vindt u in de elektronische versie

in een privé-rusthuis of een instelling van een ander OCMW te worden gehuisvest.


Wanneer iemand in die mate zorgbehoevend is dat we van een rvt-patiënt kunnen spreken, dan nemen we hem bij voorkeur op in een eigen afdeling. Onze rust- en verzorgingsinstellingen hebben een erkenning voor 2 806 woongelegenheden. Door moderniseringswerken en afbouw van meerpersoons- naar éénen tweepersoonskamers, is het aantal in gebruik lager: 2 773 (1 397 rvt- en 1 376 rustoordbedden (rob))

De bewoners Net zoals de vorige jaren valt op dat meer dan 75 % van de residenten ouder is dan 80 jaar. De gemiddelde leeftijd is 85 jaar (voor mannen 81 jaar, vrouwen 86 jaar). Driekwart van onze rvt-bewoners is vrouw. Het aantal vrouwen neemt snel toe vanaf de leeftijd van 80 jaar. Door hun hogere levensverwachting is er immers een hogere graad van weduwschap bij de bejaarde vrouwen. Er is dan geen thuisblijvende partner die de noodzakelijke zorg kan bieden. Mannen kunnen minder instaan voor de verzorging van hun hulpbehoevende vrouw dan andersom. Ze hebben het moeilijker om voor zichzelf te zorgen wanneer zij alleen komen te staan.

De kosten De Federale Overheidsdienst Economie legt ons een ligdagprijs op die we aan de residenten aanrekenen. Deze ligdagprijs vergoedt slechts gedeeltelijk de kosten voor het verblijf. Als inrichtende macht passen wij nog een groot bedrag bij. In 2007 bedroeg de ligdagprijs 49,04 euro. Sommige instellingen hadden een lagere prijs voor afdelingen die verouderd zijn of waar renovaties aan de gang waren. Als de resident niet voldoende inkomsten heeft om de kosten te betalen, spreken we de onderhoudsplichtige kinderen aan. We berekenen de onderhoudsbijdrage volgens een schaal die opgemaakt is door de federale overheid. De tussenkomst van de onderhoudsplichtigen hangt af van hun belastbaar inkomen. Als ook deze bijdrage onvoldoende is, zullen we het saldo betalen met middelen van de sociale bijstand.


43

Huisvesting

Geografische spreiding van de rust- en verzorgingstehuizen

4 Be/Za/Li

Ekeren

11

Antwerpen 1 Rvt Lozanahof, afd. Romi Goldmuntz

14

2 Rvt Lozanahof, afd. Bogaerts-Torfs 3

Merksem

13

Deurne

Rvt De Gulden Lelie

4 Rvt Monnikenhof

18

5 Rvt Vinck-Heymans 6 Rvt Bilzenhof

6

7 Rvt Sint-Anna 8 Rvt Gitschotelhof

3

9 Rvt De Tol 10 Rvt Europasquare

2

1 5

11 Rvt Hof de Beuken 12 Rvt Hoge Beuken

17

13 Rvt Melgeshof 14 Rvt Sint-Bartholomeus 15 Rvt Bloemenveld

16

9

10

8

12 7

16 Rvt De Goede Tijd 17 Rvt Sint-Maria

Borgerhout

15

18 Rvt De Pelikaan

Berchem Hoboken

Wilrijk


44

Huisvesting

Modernisering rust- en verzorgingstehuizen Het OCMW en het stadsbestuur willen een belangrijke rol blijven spelen in de organisatie van de bejaardenzorg. Onze voorzieningen moeten ook in de toekomst kwaliteitsvolle diensten aanbieden die toegankelijk zijn voor iedereen. In 2007 startten we het moderniseringsproject voor de rust- en verzorgingstehuizen. Het project voorziet in de realisatie van woonzorgcentra in elke wijk van Antwerpen: kleine rusthuizen voor 150 bewoners, dicht bij serviceflats en dienstencentra. We zullen de groep van rusthuizen, later ook de dienstencentra en de thuishulp, in de toekomst loskoppelen van het OCMW en onderbrengen in een apart OCMWbedrijf. Een belangrijk voordeel is dat het management en bestuur van de nieuwe groep uitsluitend bezig zal zijn met de werking en de organisatie van de woonzorgcentra. Rusthuizen zijn als kleine, dynamische bedrijven: ze moeten flexibel en snel kunnen inspelen op de behoeften van hun klanten. Daarom behouden we in de nieuwe structuur verschillende kleine eenheden met elk hun eigen identiteit. Samen kunnen ze wel profiteren van de schaalgrootte van een groot bedrijf. Dat levert voordelen op bij het aankopen van materieel, het voeren van een boekhouding, het regelen van personeelsaangelegenheden of het organiseren van het onderhoud. We werken het veranderingsproces verder uit in 2008 en voeren het vanaf 2009 geleidelijk uit.


45

Huisvesting

Rvt-bewoners schrijven en vertellen over vroeger


Lady.kom Cursus voor vrouwen uit kansengroepen

Vrijdag visdag Vissen naar verhalen

Stedelijke tolken vertaaldienst

Vrijdag visdag Het is belangrijk dat rusthuisbewoners herinneringen aan vroeger ophalen en met elkaar delen. Het houdt hun geest actief. Schrijven over vroeger is een middel om zich zaken te herinneren. Daarom organiseerden rust- en verzorgingstehuis De Tol en de vzw Creatief Schrijven een schrijfcursus voor de rvt-bewoners. Een gesprek met animator Magie Truyman.

Klant en hulpverlener spreken soms niet dezelfde taal

De vzw Creatief Schrijven is een aanspreekpunt voor iedereen die het schrijven niet kan laten. Ze organiseert schrijfcursussen, wedstrijden en evenementen voor iedereen. Je hoeft helemaal geen professioneel schrijver te zijn om

méér dan 9-to-5

driemaandelijkÃÊÌ`ÃVÀvÌÊÛ>Ê" 7ÊÌÜiÀ«iÊUÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°ÊÓäÊUÊÃi«ÌiLiÀÊÊÌLiÀÊÊÊÛiLiÀÊÓääÇÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Mensen


Boselfje of taaie tante?

1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 20 • september 2007

beroep te kunnen doen op de kennis van de vzw of om aan de activiteiten deel te nemen. Hoe kom je op het idee om een schrijfcursus voor de bewoners op poten te zetten? Magie: ‘Dit jaar werken we in het rust- en verzorgingstehuis (rvt) rond het thema ‘Literaire ontdekkingsreizen’. Op verschillende momenten tijdens het jaar lezen auteurs voor in het rvt. Maar we wilden onze bewoners nog iets extra bieden. Daarom leek het ons een plezante uitdaging om schrijven als middel te gebruiken om herinneringen op te halen. Schrijven is blijvend. Een verhaal staat als een huis. Maar om een goede tekst neer te pennen heb je professionele begeleiding nodig. Na eventjes zoeken op internet kwam ik al gauw uit bij de vzw Creatief Schrijven. Omdat de vzw zich naar verschillende doelgroepen richt, waren de mensen daar meteen enthousiast om voor ouderen iets op poten te zetten.’ De cursus heet ‘Vrijdag visdag’. Waar komt die naam vandaan? Magie: ‘Gedurende zes vrijdagen kwamen we met zo’n tien cursisten in de feestzaal van het rvt samen. Iedere vrijdag visten we dus als het ware naar de verhalen van de bewoners. En vroeger at men iedere vrijdag vis. Dat maakte de keuze voor de naam nog toepasselijker.’ Hoe zag een lesmoment eruit? Magie: ‘Eerst las de lesgever een stukje voor. Die tekst had te maken met het thema van de les bijvoorbeeld ‘feesten’, ‘de eerste keer stout’ of ‘werk’. Daarover maakten we lijstjes. Een ander thema was ‘horen’. Daarvoor noteerden de bewoners enkele kernwoorden over hun favoriete liedje. Met die gegevens schreven ze een fanbrief naar hun idool. Sommigen hadden schrik omdat het al zolang geleden was dat ze iets schreven. Na drie uren liep de les af. Dat was lang genoeg. Gelukkig leidden de lesgever, twee vrijwilligers en een stagiaire van Creatief Schrijven alles in goede banen.’


46

Huisvesting

Vele ouderen stonden ervan versteld dat ze zo’n leuke tekstjes schreven. Welke teksten schreven de deelnemers nog? Magie: ‘Ze schreven korte gedichten en tekstjes over wat ze op een foto zagen, over hun werk, familieleden en hun voornaam. We vroegen hen neer te pennen wat ze van schrijven vinden.’ Hoe waren de reacties? Magie: ‘Velen stonden ervan versteld dat ze zo’n leuke tekstjes schreven. Ze waren best wel fier op het resultaat. Vergeet niet dat veel van de cursisten ouder dan 80 jaar zijn en nog nooit een creatieve tekst maakten. Soms reageerde iemand emotioneel. We stimuleerden het positieve denken en we haalden plezante onderwerpen aan. Jammer genoeg herinnerde een cursist zich vooral de slechte dingen van het opgroeien in een weeshuis of een scheiding. Maar uiteindelijk was het resultaat dat ze helemaal niet verbitterd terugkeek op haar leven. Ze was altijd positief blijven denken.’ Heb je geen kritiek gehoord? Magie: ‘Toen de cursus startte, hoorden we vaak dat het moeilijk was om zich zaken te herinneren. Ook het huiswerk vonden ze niet zo plezant. Dat maakten ze ons wel duidelijk (lacht). Maar het mocht niet veel eenvoudiger. Uiteindelijk lukte het en blikten de deelnemers tevreden terug. Best grappig eigenlijk toen ze vroegen of ze niet te rechttoe rechtaan waren geweest met hun opmerkingen. Natuurlijk vormde de kritiek geen probleem.’ Zit er een vervolgcursus in? Magie: ‘Ja, we gaan verder met het project. De mensen amuseren zich en zijn met schrijven op een andere manier creatief bezig. Het is eens iets anders dan breien of haken. We maken een selectie van de teksten en publiceren ze in ons krantje of hangen ze aan de muur. We doen dit op eigen houtje omdat het project nogal kostelijk is. Maar zonder de professionele hulp van Creatief Schrijven lukte het ons zeker niet.’


47

Huisvesting

Nog enkele cijfers Aantal serviceflats Woningencomplex

Aantal

Boterlaar

40

Rozenboom

37

Coppenol

12

Santiago

34

Creutz

16

Stappaerts

28

De Anjer

10

Ten Gaarde

120

De Brem

107

Valaar

16

De Fontein

168

Van Straelenhof

22

De Koninck

99

Waarlooshof

59

De Mane

29

Zwarte Neus

19

De Meere

78

Totaal

De Meermin

14

De Sterlingen

41

De Zeelbaan I

36

De Zeelbaan II

24

Den Bleek

61

Den Drossaert

73

Essenhof

16

Geestenspoor

19

Grisar

24

Hof Ter Beke

232

Hoge Weg

57

Huize Berchem

44

Joostens-Lemmé

29

Kerkeveld

96

Kronenburg

28

Leliepoort

14

Liberty

34

Lindenhof

32

Molengeest

60

Olijftak

120

OLVAM

27

Ottawa

38

Oversnes Papegaaienhof

114 24

Portugesehof

119

Romanza

121

2 391

Aantal sociale woningen (alle leeftijden) Woningencomplex De Krekel

Aantal 20

Almaras

7

Belegstraat

12

Welkom

16

Wolstraat

5

Harincrode

20

Broederminstraat

18

Clampaert

28

Keizer

31

Perel

40

Violieren

94

Rape

133

Leeuwerik

30

Noordschippersdok

4

Twee Netenstraat

13

Rupelstraat

13

De Mane

28

Van Straelenhof

15

’t Dokske

23

Essenhof

34

De Schinde

10

Lange Batterijstraat

72

Zwijgerstraat

17

Totaal


683

48

Huisvesting

Aantal woongelegenheden in rvt-instellingen (31.12.2007)

Rvt

Rob

Totaal

Rvt Lozanahof

182

107

289

Rvt De Gulden Lelie

55

70

125

Rvt Monnikenhof

27

44

71

112

119

231

35

59

94

174

220

394

Rvt Gitschotelhof (2)

90

82

172

Rvt De Tol

44

58

102

Rvt Europasquare

60

57

117

Rvt Hof de Beuken

72

78

150

Rvt Hoge Beuken

95

63

158

114

100

214

Rvt St-Bartholomeus

84

96

180

Rvt Bloemenveld (3)

71

56

127

Rvt De Goede Tijd

41

21

62

Rvt St-Maria (4)

99

80

179

Rvt De Pelikaan

42

66

108

1 397

1 376

2 773

Rvt Vinck-Heymans Rvt Bilzenhof Rvt St-Anna (1)

Rvt Melgeshof

Totaal in gebruik (5) (1) aantal erkend: 408 (2) aantal erkend: 182 (3) aantal erkend: 135 (4) aantal erkend: 180

(5) totaal aantal erkende woongelegenheden: 2 806

Aantal residenten naar leeftijd en geslacht in eigen instellingen 1 200 1 000 800 600 400 200 0

< 60

60-69

70-79

man vrouw


49

Huisvesting

80-89

90-99

100-109

Aantal residenten naar leeftijd en geslacht in privé-instellingen 200 150 100 50 0 < 60

60-69

70-79

80-89

90-99

100-109

man vrouw

Eigen instellingen Privé-instellingen Leeftijd

mannen

vrouwen

totaal

mannen

vrouwen

totaal

< 60 jaar

22

11

33

30

12

42

60-69 jaar

62

52

114

38

15

53

70-79 jaar

149

283

432

34

49

83

80-89 jaar

282

1 048

1 330

36

138

174

90-99 jaar

107

573

680

11

87

98

2

38

40

1

9

10

624

2 005

2 629

150

310

460

100-109 jaar Totaal

Categorie jonger dan 60 jaar = mensen die wegens hun lichamelijke of geestelijke toestand niet zelfstandig kunnen leven en waarvoor er in de gehandicaptenzorg geen plaats is. Nursinghome St-Maria heeft 30 plaatsen voor jonge lichamelijk gehandicapten, maar de vraag is groter. Bepaalde personen komen wegens psychische of sociale redenen niet in aanmerking voor een opname in deze afdeling.


50

Huisvesting

Zorgbehoevendheid van de residenten Wie wordt opgenomen in een rust- en verzorgingstehuis krijgt van de medisch adviseur van zijn ziekenfonds een bepaalde graad van zorgbehoevendheid. Die gaat van O (bijna geen zorgen nodig) tot C (veel zorgen nodig). Aan de hand van deze categorieën betaalt het ziekenfonds aan de instelling een forfaitair bedrag per verblijfsdag.

Instelling

Rob

Rvt

Totaal

O

A

B

C

Cd

B

C

Cd

57

49

0

0

0

59

30

70

265

Rvt De Gulden Lelie

47

16

0

4

0

18

4

33

122

Rvt Monnikenhof

22

19

1

2

0

8

8

11

71

Rvt Vinck-Heymans

73

30

1

8

0

42

19

51

224

Rvt Bilzenhof

17

23

9

5

3

11

5

20

93

Rvt St.-Anna

145

54

9

4

2

59

16

99

388

Rvt Gitschotelhof

44

23

5

4

0

32

19

41

168

Rvt De Tol

48

12

0

0

0

17

9

14

100

Rvt Europasquare

29

18

1

5

0

23

6

32

114

Rvt Hof De Beuken

40

18

14

5

0

12

1

59

149

9

12

0

0

0

22

3

35

81

Rvt Melgeshof

43

27

10

10

2

43

8

63

206

Rvt St.-Bartholomeus

59

29

0

5

0

52

8

26

179

Rvt Bloemenveld

28

22

2

0

2

21

18

33

126

Rvt De Goede Tijd

20

10

4

0

0

7

5

14

60

Rvt St.-Maria

47

25

4

2

0

35

12

54

179

Rvt De Pelikaan

18

23

7

1

6

11

11

26

103

746

410

67

55

15

472

182

681

2 628

Rvt Lozanahof

Rvt Hoge Beuken

Totaal

Rvt Lozanahof, had op 31 december 2007 één bewoner met een Cc profiel.


51

Huisvesting

Kosten voor verblijf in eigen instellingen

1%

8% inkomsten resident tussenkomst onderhoudsplichtige/beheerder spaargelden resident

36 % 55 %

OCMW

euro

Inkomsten van de residenten

26 713 876,11

Tussenkomsten door de onderhoudsplichtigen en/of beheerders

17 330 427,52

Spaargelden van de residenten in beheer bij het OCMW

632 953,57

Tussenkomst van OCMW Antwerpen

3 893 515,51

Kosten voor verblijf in privé-instellingen 21 % 2%

inkomsten resident

6%

tussenkomst onderhoudsplichtige/beheerder spaargelden resident 71 %


OCMW

52

Huisvesting

Tussenkomst mutualiteit voor kosten verzorging instelling Rvt Lozanahof

Rob

Rvt

Totaal

2 089 02,77

2 759 354,62

4 848 557,39

Rvt De Gulden Lelie

801 018,94

622 797,76

1 423 816,70

Rvt Monnikenhof

445 135,16

261 710,96

706 846,12

1 458 349,91

1 284 218,60

2 742 568,51

Rvt Bilzenhof

584 223,24

362 511,60

946 734,84

Rvt St.-Anna

2 299 603,56

1 915 891,16

4 215 494,72

Rvt Gitschotelhof

973 927,00

1 156 886,90

2 130 813,90

Rvt De Tol

586 221,64

404 192,62

990 414,26

Rvt Europasquare

754 318,38

823 241,84

1 577 560,22

1 032 778,28

868 686,66

1 901 464,94

308 810,07

908 548,02

1 217 358,09

Rvt Melgeshof

1 270 807,60

1 640 143,20

2 910 950,80

Rvt St.-Bartholomeus

1 137 520,64

1 016 354,00

2 153 874,64

Rvt Bloemenveld

747 838,85

1 002 001,25

1 749 840,10

Rvt De Goede Tijd

355 351,52

402 871,86

758 223,38

1 035 365,80

1 369 720,03

2 405 085,83

712 012,32

606 775,41

1 318 787,73

16 592 485,68

17 405 906,49

33 998 392,17

Rvt Vinck-Heymans

Rvt Hof De Beuken Rvt Hoge Beuken

Rvt St.-Maria Rvt De Pelikaan Totaal

De tussenkomst van de mutualiteiten bedroeg 33 998 392,17 euro.


53

Huisvesting


54

Gezondheid

Gezondheid

Kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen


55

Gezondheid

Gezondheid is een belangrijke voorwaarde voor levenskwaliteit. Kansen op een goede gezondheid zijn echter niet gelijk voor alle Antwerpenaren. Factoren zoals opleidingsniveau, tewerkstelling, woonomgeving en levensstijl bepalen je gezondheid. We willen dat iedere Antwerpenaar maximaal kansen en toegang krijgt tot een kwaliteitsvolle gezondheidszorg, ongeacht zijn sociale of economische situatie. Klanten moeten hun weg vinden naar het aanbod van gezondheidsvoorzieningen. Daarom bouwen we in aandachtswijken een netwerk uit om inwoners te informeren en naar gezondheidszorg toe te leiden. In 2007 ging bijvoorbeeld het Wijkaanspreekpunt Gezondheid van start in de wijk 2060 (Antwerpen Noord). Zorg op maat is belangrijk. We verwijzen klanten gericht door naar de partnerorganisaties als we de aangewezen zorgen niet zelf aanbieden. Het eigen verzorgend en verplegend personeel schoolt zich regelmatig bij om te beantwoorden aan de verwachtingen van de verschillende doelgroepen. Wanneer de (financiële) drempel laag is, zullen mensen sneller hulp zoeken. Ook in de eerstelijnsgezondheidszorg. Daarom vereenvoudigden we enkele procedures zodat mensen sneller naar een huisarts zullen stappen. In de wijk 2060 leidden we kansengroepen naar een vaste huisarts toe. Samen met de betrokken huisartsen werkten we een eenvoudige en duidelijke werkwijze uit. We investeren in sensibilisering en preventie om gezondheidsproblemen te voorkomen. We lichten klanten en eigen medewerkers van de gezinszorg en thuisverpleging in over onder andere basishygiëne, gezond wonen en leven en valpreventie. Voor dienstencentrumbezoekers werkten we een informatie- en vormingspakket uit. Diëtisten begeleiden individueel kansarmen op het vlak van gezonde voeding. En voor groepen organiseren ze interactieve kooklessen. Sociale restaurants bieden gezonde maaltijden aan. Het project Binnenste Buiten geeft vrouwen die in armoede leven de kans om zorg te leren dragen voor zichzelf, zowel aan de binnen- als de buitenkant. We investeren in infrastructuur die zelfstandig wonen mogelijk maakt, ook voor mensen met beperkte zelfredzaamheid of een verhoogde behoefte aan zorg. Daarnaast bieden we ondersteuning om woningen aan te passen. Thuiszorg en thuisverpleging blijven de pijlers van zelfstandig wonen. We streven naar doorgedreven samenwerking tussen hulp- en zorgverleners. We investeerden in stedelijk en wijkgebonden overleg (bijvoorbeeld het Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg). Een zorgplan garandeert de goede coördinatie van de verschillende vormen van dienstverlening.


56

Gezondheid

Lokaal gezondheidsbeleidsplan De doelstellingen van het gezondheidsbeleid schreven we neer in een ontwerp Lokaal Gezondheidsbeleidsplan voor de stad Antwerpen. Alle (gezondheids-)zorgorganisaties, - initiatieven en doelgroepen gaven hierop hun bemerkingen. De krachtlijnen uit het plan geven, samen met de opmerkingen van alle betrokken partijen, vorm aan het gezondheidsbeleid. We geloven sterk in de voordelen van een vraaggestuurde samenwerking en afstemming. Daarom brachten we in 2007 alle partijen samen in een regiegroep gezondheid die het gezondheidsbeleid evalueert.

Dienstencentra Onze 39 dienstencentra ondersteunen de thuiswonende senioren. Ze zijn het lokaal aanspreekpunt voor informatie, advies en doorverwijzing in de wijk. Maar een dienstencentrum is meer dan een infopunt. Ze organiseren tal van activiteiten, cursussen en bieden hulp bij het dagelijkse leven. We maken de activiteiten en het aanbod van de dienstencentra bekend via verschillende kanalen. Een van de belangrijkste is het stedelijk informatieblad De|n| Antwerpenaar. Zowel redactionele stukken over de dienstverlening als een overzicht van de activiteiten in de districtspagina’s komen aan bod. In november 2007 wijdden we een volledige katern aan de dienstencentra. Dankzij financiële middelen van het Stedenfonds kunnen we de dienstencentra verder promoten. We vernieuwden de dienstencentrumfolders. De regionale televisiezender ATV zond een tweede maal de drie korte promotiespots over de dienstencentra uit. Ook andere promotieacties waren gericht op de werving van nieuwe dienstencentrumgebruikers. Op pagina 48 vindt u een plan met de geografische spreiding van de dienstencentra van OCMW Antwerpen.


57

Gezondheid

Gezondheid is een belangrijke voorwaarde voor levenskwaliteit.

Geografische spreiding van de dienstencentra (DC) van OCMW Antwerpen

26 Be/Za/Li

1 DC Arena 2 DC Blankenberg 3 DC Boterlaar 4 DC De Bilzen 5 DC De Brem 6 DC De Fontein 7 DC De Meere 8 DC De Meermin 9 DC De Meersenier 10 DC De Oever 11 DC De Olijftak 12 DC De Vrijgeweide 13 DC De Boskes 14 DC De Zeelbaan 15 DC Den Bleek 16 DC Den Drossaert 17 DC Essenhof 18 DC Hagelkruis 19 DC Hof Ter Beke 20 DC Hoge Weg 21 DC Huize Berchem 22 DC Kerkeveld 23 DC Klein Heide 24 DC Kronenburg 25 DC Liberty 26 DC Molengeest 27 DC Moretusburg 28 DC Oversnes 29 DC Portugesehof 30 DC Romanza 31 DC Rozenboom 32 DC Santiago 33 DC ‘t Dokske 34 DC Ten Gaarde 35 DC Ter Welen 36 DC Valaar 37 DC Van Schoonbeke 38 DC Victor De Bruyne 39 DC Zurenborg

Ekeren

2 18

5 Antwerpen

32

Merksem

14

Deurne

33 17 35 10 19

9

37

13 29 27

11

24

4 15 20 16 6 39 12

34 21

3

1

7

36 25

23

Borgerhout

30

38 28

Berchem

Hoboken

Wilrijk


22

8

58

Gezondheid

Dienstencentrum

Ligging

Arena

Deurne-Zuid

Info over de omgeving en werking van het centrum In de buurt van het dienstencentrum zijn sociale woningen

Blankenberg

met veel bejaarde bewoners.

Ekeren

Blankenberg is verbonden aan een wooncomplex met 19 serviceflats.

Boterlaar

Blankenberg ligt naast rvt Hof de Beuken en werkt er mee samen.

Deurne

Er zijn 24 erkende en 40 niet-erkende serviceflats aan het

dienstencentrum. De Boterlaar werkt samen met rvt De Tol.

De Bilzen

Antwerpen

Dienstencentrum De Bilzen werkt samen met rvt Bilzenhof. In de sociale

in de wijk Stuivenberg

woningen in de omgeving wonen veel senioren. Het dienstencentrum

organiseert mee het welzijnsoverleg in Antwerpen-Noord.

De Brem

Naast De Brem ligt een woningcomplex met 107 erkende serviceflats

tuinwijk Merksem

van OCMW Antwerpen.

De Fontein

Borgerhout

Vlakbij zijn er 168 serviceflats.

De Meere

wijk Groenenhoek Berchem

Aan De Meere zijn 78 serviceflats.

De Meermin

wijk Seefhoek / Stuivenberg / Dam 14 serviceflats liggen in de buurt. Het cafetaria huisvest het sociaal

restaurant ‘De Pollepel’. In hetzelfde gebouw heeft ook sociaal steun-

punt gezondheid Noord haar onderdak. Verder heeft de dienst Woon-

begeleiding er een bureau.

De Meersenier

Antwerpen-centrum,

Dichtbij het dienstencentrum liggen serviceflats.

op de Sint-Nicolaasplaats

De Olijftak

Antwerpen,

tussen Sint-Jansplein en

De Coninckplein

De Vrijgeweide

Borgerhout

Aan De Olijftak liggen 120 erkende serviceflats van OCMW Antwerpen.

Het dienstencentrum werkt samen met rvt De Goede Tijd en campus

De Boskes

Erasmus van ZNA

Antwerpen-Kiel

De Zeelbaan

Naast het centrum liggen 59 serviceflats, een sociaal centrum, Thuiszorg Zuid en sociaal steunpunt gezondheid Zuid.

Merksem

Aan De Zeelbaan zijn 24 erkende serviceflats, 36 serviceflats en

10 sociale flats van OCMW Antwerpen. 22 serviceflats en 15 sociale

woningen liggen in het woningcomplex Van Straelenhof. Dit ligt in de

buurt van De Zeelbaan.

Den Bleek

Borgerhout

Bij het dienstencentrum liggen 61 serviceflats (Den Bleek) en in de

nabijheid nog 41 serviceflats (De Sterlingen).

Den Drossaert

Borgerhout

Den Drossaert telt 73 serviceflats.

Den Oever

Antwerpen:

In de buurt van De Oever zijn 99 serviceflats van OCMW Antwerpen.

nabij de voetgangerstunnel

Andere sociale woningen met veel bejaarden liggen in de omgeving. Het dienstencentrum ondersteunt ook de multiple sclerosepatiënten die

in aangepaste flats van een sociale huisvestingsmaatschappij wonen.

Ook de bewoners van woningcomplex De Leliepoort (14 serviceflats)

kunnen in De Oever terecht.

Essenhof

Antwerpen in de wijk Dam,

Boven Essenhof zijn 29 erkende serviceflats (Essenhof)

nabij het Sint-Jansplein

en 16 niet-erkende (Joostens-Lemmé) van OCMW Antwerpen.

Hagelkruis

wijk de Rozemaai in Ekeren

In de buurt zijn er sociale woningen met veel bejaarden.

Hof ter Beke

Antwerpen-Zuid

Er zijn in totaal 280, erkende en niet-erkende serviceflats en 100 sociale woningen van OCMW Antwerpen in de buurt van het dienstencentrum.

Een uitleendienst biedt kleding en beddengoed aan minderbedeelden

uit de buurt.

Hoge Weg

Het dienstencentrum ligt nabij 57 serviceflats.

Borgerhout

Het centrum is een afdeling van dienstencentrum De Fontein. Vlakbij Huize Berchem zijn er 44 serviceflats van OCMW Antwerpen.

Huize Berchem

Grote Steenweg /

Driekoningenstraat, in Berchem

Kerkeveld

wijk Bosuil, in Deurne


Aan het dienstencentrum liggen 96 erkende serviceflats van OCMW Antwerpen.

59

Gezondheid

Klein Heide

wijk Draaiboom, Hoboken

Er zijn sociale woningen met veel bejaarden in de nabijheid. Het dienstencentrum is de schakel tussen de huurders van de

omliggende bejaardenwoningen en de eigenaar (sociale huisvestings-

maatschappij Perisfeer)

Kronenburg

wijk Kronenburg, Deurne-Noord

Aan Kronenburg liggen 28 serviceflats en 6 sociale woningen van

OCMW Antwerpen. Liberty heeft 34 erkende serviceflats van OCMW Antwerpen.

Liberty

Antwerpen,

hoek Jan de Voslei

en de Jan Van Rijswijcklaan

Molengeest

Berendrecht

Moretusburg

wijk Moretusburg in Hoboken

Aan Molengeest zijn 60 erkende serviceflats van OCMW Antwerpen.

Moretusburg is een afdeling van dienstencentrum Victor De Bruyne. In dit centrum is een beperkt diensten- en activiteitenaanbod.

Oversnes

zuidgrens Wilrijk

Oversnes telt 114 erkende serviceflats van OCMW Antwerpen.

Portugesehof

wijk Portugesenhoek, Hoboken

Aan dit centrum liggen 151 serviceflats van OCMW Antwerpen,

waarvan er 119 erkend zijn.

Romanza

Romanza telt 121 serviceflats van OCMW Antwerpen.

wijk Bloemenveld, Wilrijk

Rozenboom

Deurne

Rozenboom heeft 37 serviceflats van OCMW Antwerpen.

Santiago

Antwerpen, wijk Luchtbal

Santiago telt 72 serviceflats van OCMW Antwerpen.

’t Dokske

Merksem

’t Dokske heeft 23 sociale woningen in de buurt.

Ten Gaarde

Antwerpen,

Aan Ten Gaarde liggen 172 erkende serviceflats en 20 sociale woningen

op de grens met oud-Berchem

voor alle sociale leeftijden van OCMW Antwerpen.

Ter Welen

Antwerpen-Linkeroever

Dichtbij het centrum zijn er sociale woningen met veel ouderen.

Het dienstencentrum doet mee aan het basisoverleg voor de wijk

Europark.

Valaar

wijk Valaar, Wilrijk

Valaar telt 16 erkende serviceflats van OCMW Antwerpen

Van Schoonbeke

Antwerpen-Zuid

Aan Van Schoonbeke zijn er 43 sociale woningen met veel bejaarden.

Victor de Bruyne

wijk Vinkevelden, Hoboken

In de buurt zijn sociale woningen met veel bejaarden.

Zurenborg

wijk Zurenborg

Zurenborg werkt samen met dienstencentrum Ten Gaarde.


60

Gezondheid

Actief op zoek naar kwetsbare senioren In onze maatschappij zijn er steeds kwetsbare ouderen die de weg naar de dienstverlening niet vinden en geen deel uitmaken van een sociaal netwerk. Soms hebben ze geen familie meer om op te rekenen en doen ze geen of zelden een beroep op professionelen of vrijwilligers voor hulp. Ze zijn vaak moeilijk te bereiken, maar we willen ze toch permanent opvolgen. In Merksem werken we in een proefproject actief samen rond de opvang van eenzame senioren. Met het district en verschillende partners vormen we het wijkgericht netwerk ‘Actieve detectie kwetsbare senioren’. We vangen 65-plussers op die recent hun partner verloren. De OCMW-dienstencentra in Merksem doen hierbij dienst als neutraal platform. Met een brief stellen we de 65-plusser een huisbezoek voor van een vrijwilliger uit een organisatie naar keuze. Einde 2007 vonden de eerste huisbezoeken plaats. Een maatschappelijk werker contacteert de senioren die niet op de brief reageren. In 2008 staat een gezamenlijke aanpak rond begeleiden, opleiden en coachen van de vrijwilligers op de agenda.

• 385 586,25 uren gezinszorg bij 1 943 gebruikers door 374 gezinshelpers • gemiddeld 16,50 uren gezinszorg per

In Wilrijk startten we een initiatief om ondervoede ouderen vroegtijdig op te sporen. Hulpverleners uit de wijk bevroegen bijna 500 senioren. Ondervoeding en slechte eetgewoontes vormen een belangrijk probleem bij ouderen. Het is van groot belang dat huisartsen en thuiszorgdiensten dit opmerken. We onderzoeken met de partners hoe we deze voedingsproblematiek kunnen aanpakken.

gebruiker per maand • 110 378 uren poetshulp bij 1 589 klanten door 88 poetsvrouwen • gemiddeld zes uur poetshulp per gebruiker per maand • 115 512 uren poetshulp met het dienstenchequesysteem bij 1 684 klanten

Thuiszorg

door 152 medewerkers • gemiddeld zes uur poetshulp diensten-

Ons thuiszorgaanbod is erg divers. Dankzij deze ondersteunende diensten wonen mensen langer zelfstandig thuis.

verzorging, afwassen, boodschappen doen, gezelschap houden of helpen bij administratieve taken. • Poetshulp onderhoudt de woning van de klant. • Een personenalarmsysteem biedt een garantie op snelle hulp in noodgevallen. • Dankzij warme maaltijden aan huis kunnen mensen die er niet meer er in slagen om voor zich zelf te koken toch voedzaam eten. Voor klanten met een beperkt inkomen geven we een financiële tussenkomst. Tot 30 juni 2007 werkten we samen met traiteurdienst ISS Party Dinner. Het contract met deze firma liep af omdat ze niet langer warme maaltijden aanboden. We schakelden over naar de firma Der Kinderen. • Ook in onze dienstencentra bieden we ’s middags een warm menu aan. Ook dan is het mogelijk om een tussenkomst te krijgen. • Voor kleine klusjes of een opknapbeurt van de woning of tuin komt een klusjesploeg.

61

cheques per gebruiker per maand • 418 616 warme maaltijden in de dienstencentra

• Gezinszorg helpt klanten bij huishoudelijke taken. De hulp bestaat uit hygiënische


Thuiszorg in 207:

Gezondheid

• 256 personenalarmsystemen bij klanten, 64 nieuwe aansluitingen, 89 stopzettingen • 4 OCMW-medewerkers presteerden 4 086 uren nachtzorg bij 73 gebruikers. Meer cijfergegevens vindt u in de elektronische versie van dit jaarverslag.

Poetshulp met dienstencheques Klanten kunnen onze poetshulp betalen met dienstencheques. Dit is interessant wanneer zij in het reguliere systeem voor een uur poetshulp meer dan de prijs van een dienstencheque betalen (6,70 euro). Toch blijven klanten vaak voor reguliere poetshulp kiezen. Zij ervaren het dienstenchequesysteem als te complex. We bieden poetshulp met dienstencheques aan in onze drie thuiszorgregio’s. In 2007 hielpen we 51,14 % van onze klanten via het systeem van de dienstencheques.

Nachtzorg ondersteunt de mantelzorger Thuiswonende klanten in een palliatieve situatie, met een chronische ziekte of dementie, vragen veel inzet van hun mantelzorgers. De hulpverlening door familie, vrienden of buren kan in het gedrang komen door een gebrek aan goede nachtrust. Wanneer professionele nachtzorg de mantelzorg niet aanvult, kan dit tot een vervroegde opname in een rust- en verzorgingstehuis of ziekenhuis leiden. Om dit op te vangen werken we sinds 2005 samen met vijftien thuiszorgorganisaties. Aanvankelijk was dit een tijdelijk project. Maar in 2006 besloten we om van nachtzorg reguliere hulpverlening te maken. We ondertekenden een nieuw samenwerkingsakkoord. Het pluralistisch netwerk heet Integrale Nachtzorg Antwerpen (INA). In 2007 versterkten Thuiszorg De Regenboog, de dienst Gezinszorg van OCMW Zwijndrecht en het Wit Gele Kruis het netwerk. We bieden poetshulp met dienstencheques aan in onze drie thuiszorgregio’s.

We verlenen maximaal drie nachten nachtzorg per week. De verzorgenden kunnen ‘s nachts voor dringende hulp zoals problemen bij infusen, stomazorg of pijnpompen een beroep doen op de deskundigheid van een thuisverpleegkundige. Om te beantwoorden aan de groeiende vraag tot nachtzorg, vergrootte het aantal personeelsleden. In 2007 stelde OCMW Antwerpen vier verzorgenden te werk in de nachtzorg.

Thuisverpleging Onze verpleegkundigen geven patiënten die thuis verblijven dezelfde zorgen als in een ziekenhuis. Daardoor is de opnameduur in een ziekenhuis korter of stelt de klant de stap naar een rvt zo lang mogelijk uit. De dienstencentra, thuiszorgdiensten en de ZNA-ziekenhuizen verwijzen klanten door naar de dienst Thuisverpleging. Om de hulp te verbeteren stapten we in een proefproject om zorgkundigen tewerk te stellen binnen de thuisverpleging. Hiervoor sloten we een overeenkomst af met de federaal minister van Welzijn, Gezin en Gezondheid. Een zorgkundige is een verzorgende die eenvoudige taken van een verpleegkundige overneemt. Het project start in 2008 en loopt vier jaar. Zo vangen we het tekort aan verpleegkundigen gedeeltelijk op. In 2008 stappen we mee in het Vinca-project van de FOD Volksgezondheid. Dat wil het administratieve werk van de ambulante verpleegkundigen vereenvoudigen. De verpleegkundigen registreren bij de patiënt thuis zijn gegevens en versturen het ver-


62

Gezondheid

volgens draadloos. Vier verpleegkundigen testen dit systeem gedurende een jaar uit. Als dit het werk vergemakkelijkt, voeren we het in bij alle thuisverpleegkundigen.

Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg Het samenwerkingsinitiatief krijgt stilaan vorm. We maakten een huishoudelijk reglement en een beleidsplan op. Op de werkvloer vonden het zorgplan en het overleg over de Geïntegreerde Dienst voor Thuisverzorging (GDT) hun ingang. De grote uitdagingen van het samenwerkingsinitiatief Thuiszorg zijn: • het zorgplan voor alle disciplines gebruiksvriendelijk maken; • de huisartsen overtuigen van de meerwaarde van het zorgplan. We telden 395 actieve zorgplannen in 2007. 25 daarvan voldoen aan de GDT-voorwaarden. Bij deze zorgplannen hielden we een multidisciplinair overleg waarbij een huisarts aanwezig was. De ministers van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (Inge Vervotte, vervolgens Steven Vanackere) stelden elk een conceptnota op over het Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL). We wachten op de bijhorende uitvoeringsbesluiten.

Zorghotel Ontslag uit een ziekenhuis betekent niet dat je direct weer de oude bent. Dikwijls hebben patiënten nog nood aan verzorging en ondersteuning van bijvoorbeeld familie (mantelzorg). Maar niet iedereen kan hierop terugvallen. Om ook voor kansarmen of zorgbehoevenden zonder mantelzorg in opvang te voorzien, creëerden OCMW Antwerpen en ZNA het Zorghotel. Wie nog zorg en ondersteuning nodig heeft, krijgt deze in het ziekenhuis zelf. Het algemeen ziekenhuis Stuivenberg maakt vier bedden vrij voor het Zorghotel. Het dient echter niet als crisisopvang wanneer de zorgbehoevende geen overnachtings- of woonplaats heeft. De meeste vragen tot opname zijn acuut. Gemiddeld verblijven de gasten 15 dagen in het zorghotel. We rekenen een dagprijs aan van 38 euro. De mutualiteiten verlenen geen tussenkomst voor een verblijf in het zorghotel. Hierdoor haken vele sociaal kwetsbare mensen af.


63

Gezondheid

De sociale steunpunten gezondheid in 2007:

Sociale steunpunten gezondheid

• 7 602 vragen over gezondheid, voeding …

Een sociaal steunpunt gezondheid (SSG) is een preventief gezondheidscentrum voor

• 1 421 klanten

kansarme buurtbewoners. Zij kunnen er terecht met vragen en bezorgdheden over

• 402 cursisten voor de kookles

ziektes, hygiëne en evenwichtige voeding. We helpen ze ook met materiële, sociale

• 984 raadplegingen bij de diëtisten

en psychische problemen. Deze hebben immers een sterke invloed op de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Een sociaal verpleegkundige begeleidt de klanten hierbij intensief. Als het nodig is, gaat een verpleegkundige mee naar de zorgverlener. De meeste vragen die gesteld worden binnen een SSG gaan over fysische en psychosociale problemen en over hygiëne. We geven er informatie over medische onderwerpen, maar ook over administratie. Het sociaal steunpunt gezondheid Noord richt zich vooral tot kansarme buurtbewoners van de 2060-wijk. SSG Kiel is er voor de bewoners van het Kiel, Hoboken en Valaar. In de loop van 2007 kampte SSG Noord met personeelsproblemen. Dit steunpunt zat geruime tijd zonder sociaal verpleegkundigen. Dit vertaalt zich in een lager aantal klanten dan in 2006. Sinds september 2007 draait SSG Noord opnieuw op volle toeren.

Gezondheid in theorie en praktijk De diëtist van sociaal steunpunt gezondheid Noord maakte een groeiboek. Deze uitgave bundelt informatie over voeding en gezondheid. Er staan bijvoorbeeld kanten-klare kookactiviteiten in. De dienstencentra en rust- en verzorgingstehuizen gebruiken dit groeiboek om klanten te leren dat genieten van gezonde voeding mogelijk is op elke leeftijd. In 2007 hielden de diëtisten 984 raadplegingen. Maandelijks organiseerden ze een kookles voor klanten. Eerst geven ze een korte theoretische uitleg, waarna ze samen met de aanwezigen een goedkoop en gezond gerecht bereiden. 402 klanten volgden deze lessen. 102 verzorgenden van de dienst Gezinszorg volgden les over budgetvriendelijk en gezond koken. Wanneer ze koken bij klanten thuis, gebruiken ze deze tips.


64

Gezondheid

Wijkaanspreekpunt Gezondheid Het Wijkaanspreekpunt Gezondheid (WAG) wil kwetsbare groepen de beste toegang tot de eerstelijnsgezondheidszorg garanderen. Het aanspreekpunt doet aan gezondheidspreventie en promoot gezondheid bij de buurtbewoners. Het wijkaanspreekpunt is sinds het najaar van 2007 operationeel. Een eerste realisatie was het samenbrengen van de verschillende partners uit de 2060-wijk. Dit overleg creëerde een platform voor toekomstige acties. Een betere kijk op de behoeften van de wijk zorgde voor aangepaste doelstellingen van het WAG. Het WAG vormt met de actoren van de eerstelijnszorg een gezondheidsnetwerk dat kansarmen beter opvangt. Het sociaal steunpunt gezondheid (SSG) Noord verstrekt de eerstelijnsgezondheidszorg, het WAG ondersteunt het hierin. Het Wijkaanspreekpunt Gezondheid, het departement Maatschappelijke Integratie en de huisartsen in de wijk 2060 werkten samen aan een meer soepele en transparante procedure die de terugbetaling van medische kosten en dringende medische hulp garandeert. We betrokken ook andere partners bij dit overleg. Zo werkten erkende allochtonenorganisaties en verenigingen waar armen het woord voeren mee. Het WAG plant in 2008 een brede samenwerking met het Oncologisch Centrum Antwerpen en het SSG Kiel. Het WAG en het SSG Noord startten de zoektocht naar een gezamenlijke huisvesting.

Een waarborg voor medische kosten OCMW Antwerpen verleent aan behoeftige klanten een waarborg voor medische zorgen. Deze garandeert de klant en zijn zorgverstrekker de betaling van het remgeld voor medicatie, dokters- en/of ziekenhuiskosten. We stellen vast dat OCMW-klanten deze waarborg vaak gebruiken om voor elk gezondheidsprobleem een beroep te doen op gespecialiseerde ziekenhuisdiensten, voornamelijk op de afdeling Spoed. Onze klantengroep is heel divers. Velen zijn niet vertrouwd met het concept ‘huisarts’ en hebben meer vertrouwen in diensten met veel gesofisticeerde machines. Daarbij komt dat OCMW Antwerpen tot voor enkele jaren eigen ziekenhuizen beheerde. We stuurden toen onze klanten altijd door naar deze ziekenhuizen. Vele klanten doen dit nog uit eigen beweging. We startten in 2007 een aantal acties op om de overbelasting van de spoeddiensten tegen te gaan. We proberen klanten toe te leiden naar een vaste huisarts die hun medische toestand beter kan opvolgen. Daarbij promoten we het gebruik van een globaal medisch dossier. Met deze acties proberen we ook het medisch shoppen te ontmoedigen. We sensibiliseerden onze maatschappelijk werkers om klanten naar een huisarts te verwijzen, dit op te volgen en te registreren in het dossier.


65

Gezondheid

Sommige kwetsbare ouderen doen voor hulp zelden of geen beroep op professionelen of vrijwilligers.

We lanceerden een proefproject in de wijk 2060 waarbij we de huisartsen uitgebreid informeerden over onze rol en onze procedures. We zorgden voor een correcte en snelle betaling van de kosten waarvoor wij als OCMW borg staan. Op deze manier verlagen we de drempel voor huisartsen.

Dringende medische zorgen Mensen zonder verblijfsdocumenten hebben recht op dringende medische hulp. Voor personen die regelmatig in Antwerpen verblijven, behoeftig zijn en die we niet kunnen aansluiten bij een mutualiteit, kan het OCMW de volledige medische kosten ten laste nemen. Zij kunnen voor een tussenkomst terecht in ons gespecialiseerd sociaal centrum Plein. Mensen zonder verblijfsdocumenten die langere tijd in Antwerpen verblijven en kinderen hebben, leiden we toe naar een vaste huisarts. Om de huisartsen te stimuleren om ook voor deze mensen de medische zorgcoördinatie op te nemen, betalen we buiten de dringende medische zorgen ook de kosten voor het globaal medisch dossier. In 2007 verleenden we in 3 208 dossiers aan tussenkomsten voor dringende medische zorgen. De federale overheid stelt eisen aan de OCMW’s voor ze dringende medische hulp subsidiërt. We voeren daarom een uitgebreid sociaal onderzoek rond de context van het verblijf en de behoeftigheid.


66

Gezondheid

De dienstencheque

Werk creëren én tegelijkertijd dienstverlening goedkoper maken, kan dat? We vroegen het aan Eddy Hooyberghs van het departement Thuis Wonen. En ja hoor, het kan. Het systeem van de dienstencheques maakt het mogelijk om beide nobele doelen te verzoenen. De hamvraag: wat is een dienstencheque? Eddy: ‘De dienstencheque is een betaalmiddel waarmee de klanten poetshulp bij hen thuis kunnen vergoeden. De overheid bedacht dit systeem om banen te scheppen, onder andere in een deel van de poetssector waar veel mensen zwartwerken. Arbeiders krijgen hierdoor een echt arbeidscontract waardoor ze sociaal beschermd zijn. Voor OCMW Antwerpen was dit een buitenkansje: zo konden we nog meer betaalbare poetshulp in huis aanbieden. Het aantal mensen dat poetshulp wil, stijgt alsmaar. Het zijn vooral ouderen, maar ook wel gezinnen.’


67

Gezondheid



Rust- en verzorgingstehuizen Animatie en activiteiten verzekerd

Fietstombola 2007 Win één van de 30 citybikes

Poetshulp met dienstencheques Meer banen, goedkopere hulp

Artikel 60 Op weg naar werk

méér dan 9-to-5

In het najaar van 2005 was Thuiszorg Centrum proefkonijn om dienstencheques in te voeren als betaalmiddel voor onze poetshulp. Een jaar later breidden we dit systeem uit naar de andere thuiszorgregio’s. Voortaan kunnen we dus in heel Antwerpen poetshulp met dienstencheques aanbieden. Maar wat verandert er voor de klanten en voor de medewerkers?

Mensen

`Ài>>ìÃÊÌ`ÃVÀvÌÊÛ>Ê" 7ÊÌÜiÀ«iÊUÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°Ê£nÊUÊ>>ÀÌÊÊ>«ÀÊÊÊiÊÓääÇÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Meer banen, goedkopere hulp

Opgepast: uitstralingsgevaar!

1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 18 • maart 2007

Doordat we met dienstencheques werken, kunnen we meer personeel aanwerven? Eddy: ‘Ja, omdat de overheid een deel van de loonkosten betaalt. Voor elke dienstencheque van 6,7 euro die een klant betaalt voor een uur poetshulp, legt de overheid 13,3 euro bij. Dankzij de subsidie kunnen we bijkomende poetshelpers aannemen naarmate we meer klanten krijgen. Uiteraard werken we voor de aanwerving samen met ons departement Personeelsmanagement en de VDAB.’ Komt iedereen hiervoor in aanmerking? Eddy: ‘We proberen mensen aan te trekken die moeilijk aan een job geraken. Kandidaten moeten in de eerste plaats graag hun medeburgers willen helpen bij het onderhoud van hun woning. Hiervoor moeten ze een aantal basisvaardigheden hebben, vooral klantvriendelijkheid. Ook inzet en discipline zijn erg belangrijk. Als iemand voldoet aan deze voorwaarden, werven we hem aan en krijgt hij een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur met een proefperiode.’ Niet alleen nieuwe collega’s krijgen een dienstenchequecontract, maar ook bestaande poetshelpers. Hoe reageren zij? Eddy: ‘Heel wat bestaande klanten schakelen over op het systeem van de dienstencheques. Maar dergelijke klanten mag je wettelijk gezien alleen helpen met personeel die een dienstenchequecontract hebben. Collega’s met een gewoon contract poetsen bij andere klanten. Bij Thuiszorg Centrum werken ze nu al langer met de cheques en de reacties van de poetshelpers zijn positief. Eerst waren ze wat onzeker over werken met zo’n contract. Ze dachten dat er iets zou veranderen aan hun loon of vakantiedagen. Dat is niet zo. Ze tekenen een nieuw arbeidscontract, maar verder wijzigt er niets.’ Dankzij de dienstencheques bevorderen we de werkgelegenheid, maar we helpen er ook mensen mee. Wie zijn onze klanten? Eddy: ‘Onze doelgroep zijn mensen die zorg nodig hebben. Senioren en gezinnen die door omstandigheden niet langer voor het onderhoud van hun woning kunnen instaan. Het gaat dus duidelijk om zorgvragen. Dit is het verschil tussen ons en andere dienstenchequebedrijven. Zij bieden hun klanten vooral comfort.’


68

Gezondheid

In tegenstelling tot andere dienstenchequebedrijven biedt het OCMW zorg aan.

Wat is het voordeel van dit systeem voor onze klanten? Eddy: ‘Of het nu gaat om poetshulp met of zonder cheques, dit verandert niets aan de geleverde kwaliteit. Het voordeel zit hem in de tarieven. Een dienstencheque kost 6,70 euro. Klanten die nu meer betalen, zijn hiermee dus beter af. De klanten die minder betalen, blijven natuurlijk beter bij het huidige systeem.’ Klanten kiezen dus zelf hoe ze betalen? Eddy: ‘Natuurlijk. De maatschappelijk werker zal de klant uiteraard wel begeleiden naar de meest voordelige financiële regeling.’ Geen voordelen zonder nadelen … Eddy: ‘Klanten moeten hun cheques zelf regelmatig bestellen bij Accor, het bedrijf dat de dienstencheques uitgeeft. Een maatschappelijk werker zal hen hierbij zo veel mogelijk helpen en uitleg geven. Ook de poetshelpers volgen het bij de klanten mee op. Toch schrikt het bestellen en betalen van de cheques sommige klanten af. Als er geen mantelzorger is om hen hierbij te helpen, haken er wel eens mensen af.’ En wat dan? Eddy: ‘Vanaf het begin wisten we dat dit voor onze doelgroep een struikelblok zou zijn. We zoeken nu uit hoe we nog meer begeleiding kunnen geven en of we in de toekomst de dienstencheques zelf kunnen beheren. Dit is een extra dienst die we hopelijk snel, mits enkele goede afspraken, moeten kunnen aanbieden.’


69

Gezondheid

Nog enkele cijfers Aantal prestaties dienstencentra

warme maaltijden

bad

pedicure

kapper

was, droog, strijk

Arena

10 293

-

957

1 653

506

Blankenberg

14 484

21

219

839

-

Boterlaar

13 847

70

183

186

496

De Bilzen

3 110

-

195

14

-

De Brem

14 082

64

449

913

4 236

De Fontein

12 215

436

285

1 440

2 873

De Meere

12 552

1 085

1 085

2 922

6 279

De Meermin

15 509

328

236

388

1 838

7 793

47

904

591

881

De Oever

11 610

497

309

424

2 365

De Olijftak

13 386

361

1 085

775

2 926

8 117

-

190

174

839

De Boskes

12 293

65

870

577

2 048

De Zeelbaan

14 179

303

508

1 255

3 691

Den Bleek

8 616

550

290

943

-

Den Drossaert

4 155

146

287

431

-

Essenhof

4 789

171

129

482

1 919

Hagelkruis

9 434

124

349

491

1 554

23 363

523

988

1 987

4 479

-

224

65

-

-

8 366

357

666

1 250

1 683

18 690

-

212

1 489

7 691

Klein Heide

9 481

891

288

2 159

3 050

Kronenburg

8 250

555

461

672

1 778

Liberty

11 757

215

476

315

375

Molengeest

10 394

218

701

604

920

8 632

36

1 403

1 820

3 148

Portugesehof

18 838

1 210

900

2 103

7 859

Romanza

10 203

100

289

1 078

1 736

Rozenboom

16 373

410

385

1 039

301

Santiago

14 307

271

953

1 828

4 037

‘t Dokske

3 829

151

258

76

1 103

22 023

478

344

1 699

4 481

Ter Welen

9 686

-

1 292

1 520

-

Valaar

8 461

225

496

1 613

990

Van Schoonbeke

16 070

2

137

176

1 358

Victor De Bruyne/ Moretusburg

5 665

Zurenborg

3 764

De Meersenier

De Vrijgeweide

Hof ter Beke Hoge Weg Huize Berchem Kerkeveld

Oversnes

Ten Gaarde

51 392 OCMW-jaarverslag 2007 90 161

1 108

70

125

Gezondheid

1 726 113

Klantprofiel gebruikers gezinszorg 33,04 %

mannen vrouwen

66,96 %

• De gemiddelde leeftijd van vrouwen is 75,40 jaar en van mannen 70,40 jaar. • Jongere gebruikers wonen vooral in 2060 Antwerpen. • Oudere gebruikers wonen in Antwerpen 2018, Deurne en Borgerhout. • 69,58 % van de gebruikers heeft een BEL-score lager dan 35. De Bel-score is een momentopname van de zorgbehoevendheid van een klant. Deze behoefte meten we aan de hand van 27 items. Deze zijn te verdelen in vier rubrieken over de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL): huishoudelijke ADL, lichamelijke ADL, sociale ADL en geestelijke gezondheid.

Burgerlijke staat gebruikers gezinszorg Ongehuwd

17,96 %

Gehuwd

18,53 %

Gescheiden

20,23 %

Weduwe of weduwnaar

43,28 %

Totaal

100,00 %

Klantprofiel gebruikers poetshulp 27,31 %

mannen vrouwen

72,69 %

• • • • • • • •

De leeftijd van de gebruikers ligt tussen 21 en 103 jaar. 78,34 % is ouder dan 65 jaar. De gemiddelde leeftijd van de vrouwen is 76 jaar, van de mannen 71,50 jaar. Jongere klanten wonen vooral in Antwerpen 2000, 2020 en 2060. Oudere klanten wonen in het district Deurne en Borgerhout. De tarieven, berekend volgens inkomsten, variëren van 0,47 euro tot 9,90 euro per uur. De laagste tarieven (tot 2 euro per uur) passen we toe in Antwerpen 2000 en 2060, Kiel, Deurne en Berchem. De hoogste tarieven (van 6,90 euro tot 9,90 euro) vinden we bij klanten uit Wilrijk, Borgerhout en Hoboken.


71

Gezondheid

Burgerlijke staat gebruikers poetshulp Ongehuwd

14,10 %

Gehuwd

14,47 %

Gescheiden

28,51 %

Weduwe of weduwnaar

42,92 %

Totaal

100,00 %

Klantprofiel gebruikers poetshulp met dienstencheques 35,87 % mannen vrouwen

64,13 %

• De leeftijd van gebruikers varieert van 23 tot meer dan 102 jaar. • 92,16 % is ouder dan 65 jaar. • De gemiddelde leeftijd van de vrouwen is 79,4 jaar en van de mannen 78,2 jaar. • Jongere klanten komen vooral uit Borgerhout en Berchem. • Oudere klanten vinden we in het district Deurne, Merksem en Wilrijk.

Burgerlijke staat gebruikers poetshulp met dienstencheques Ongehuwd

6,89 %

Gehuwd

26,96 %

Gescheiden

9,74 %

Weduwe of weduwnaar Totaal

56,41 % 100,00 %

Klantprofiel gebruikers personenalarmsysteem (PAS) 17,07 %

mannen vrouwen

82,93 %

• 96 % van de klanten is ouder dan 65 jaar. • De gebruikers zijn hoofdzakelijk alleenstaanden. • Er zijn gemiddeld 256 PAS-toestellen in gebruik.


72

Gezondheid

Reden van installatie 4,69 %

3,13 %

leeftijd

14,06 %

hartproblemen chronische ziekte

14,06 %

mobiliteit 64,06 %

divers

Klantprofiel gebruikers nachtzorg 13,47 % 12,14 %

palliatieven dementie chronisch zieken 74,39 %

Alle partners samen presteerden 32 049 uren nachtzorg. Dit zijn 3 339 nachten.


73

Gezondheid


74

Middelen

Middelen

Iedereen heeft alle middelen om menswaardig te leven


75

Middelen

Een menswaardig leven is niet mogelijk zonder een minimum aan middelen. Zonder een basisinkomen geraak je niet aan een woonst, aan gezondheidszorg, aan recht … Het is een van de fundamentele grondrechten die we aan onze klanten moeten garanderen. Maar voor wat hoort wat. Wanneer we klanten financiële steun geven, dan is dat geen liefdadigheid. Het kan wel een tijdelijk hulpmiddel zijn, een tussenstap naar financiële onafhankelijkheid. De steun die we geven is altijd afgestemd op de behoeften van de klanten. Gaat het om tijdelijke geldnood of om een groeiende schuldenberg? Is een toelage of een voorschot voldoende, of is een echt basisinkomen nodig? Hebben de mensen nood aan begeleiding via schuldbemiddeling of sociaal beheer? We helpen op een structurele manier, maar de hulp is niet vrijblijvend. Tegenover het recht op middelen staan ook plichten van de klant. We gaan uit van zijn mogelijkheden en kijken samen op welke manier hij zelf kan werken aan zijn probleemsituatie. Geld is vaak het eerste wat klanten vragen wanneer ze bij het OCMW terechtkomen. Maar bijna altijd blijken er ook andere problemen te zijn. Dikwijls zijn die niet zo duidelijk, niet voor de maatschappelijk werkers, maar soms ook niet voor de klanten zelf. Eens we een volledig beeld hebben van de situatie, kunnen we duurzame oplossingen voorstellen. Om ertoe bij te dragen dat iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft, willen we het centrale aanspreekpunt worden rond sociale zekerheid. Te vaak zijn mensen niet op de hoogte van hun recht op bijvoorbeeld een werkloosheidsuitkering of weten ze niet welke stappen ze moeten zetten om hun mutualiteit in orde te brengen. Het is niet enkel onze taak om informatie te brengen, maar ook om hen op de juiste weg te zetten en desnoods te bemiddelen bij andere diensten.

Sociale centra 25 sociale centra liggen verspreid over het grondgebied van Antwerpen. Het zijn de Een minimum aan middelen is een van de fundamentele grondrechten die we aan onze klanten garanderen.

eerste aanspreekpunten van ons netwerk rond maatschappelijke integratie. Na een onderzoek naar de werkbelasting stelden we in 2002 een personeelsnorm voor onze sociale centra op. Na de eerste evaluatie eind 2004 pasten we de norm aan. Eind 2006 evalueerden we opnieuw. In de loop van 2008 zullen we een nieuwe invulling geven aan het flexibele gedeelte van de norm. Hierbij houden we rekening met de doelstellingen van het Lokaal Sociaal Beleidsplan en het OCMW-beleidsplan. Klanten die bij een sociale energieleverancier terechtkomen, krijgen een budgetmeter. Ze kunnen deze meter opladen aan verschillende oplaadpunten van hun netbeheerder. Onze sociale centra fungeren als oplaadpunten voor Eandis.


76

Middelen

Binnenste Buiten

Binnenste Buiten in 2007:

Binnenste Buiten is een project dat bestaat uit een winkel, een naaiatelier en een

• 523 klanten

schoonheidssalon. Daarnaast biedt Binnenste Buiten ook vorming aan. We richten

• 19 350 artikelen verkocht in de winkel

ons met het project tot mensen in armoede. We geven hen de kans om zorg te dra-

• 868 opdrachten voor het naaiatelier

gen voor hun binnen- en buitenkant. Het vormingsaanbod is momenteel specifiek

• 181 behandelingen in nieuw schoonheidssalon

uitgewerkt voor vrouwen. Met de winkel en het naaiatelier willen we mooie en kwalitatief goede kledij betaalbaar maken voor mensen met een vervangingsinkomen. Onze sociale centra verwijzen klanten door, maar ook organisaties zoals het Antwerps Platform voor Generatiearmen (APGA) en Recht-op. We verkochten 19 350 artikelen in de winkel. Dat betekent een stijging van 41 % tegenover in 2006. Het naaiatelier herstelt kledingstukken die klanten meebrengen en doet aanpassingen aan kledij die we in de winkel verkopen. De activiteiten van het naaiatelier stegen met 50 % tegenover vorig jaar. We telden 868 herstellingen en aanpassingen aan kledingstukken. Onze vorming bestaat uit een cursus van zestig uur en diverse workshops. We bevorderen de vaardigheden op het vlak van innerlijke en uiterlijke verzorging, een gezond zelfbeeld, de integratie op verschillende levensdomeinen en het uitbreiden van persoonlijke netwerken. Op een speelse manier bieden we de cursisten nieuwe kansen, prikkels, ideeën en adviezen aan om zorg te dragen voor hun innerlijk en uiterlijk. 15 klanten namen deel aan twee cursussen. We gaan uit van de soms verborgen competenties van de deelnemers. Deze benadering past in ons credo: ‘Wie zijn binnenkant verzorgt, straalt dit uit naar buiten. Wie zijn buitenkant verzorgt, voelt zich beter vanbinnen.’. Het aanbod willen we laagdrempelig houden door op verplaatsing te gaan, dicht bij de woonplaats van de cursisten. We startten in 2007 een verzorgingssalon op dat een halve dag per week geopend is. We bieden manicure en gelaatsverzorging aan. We telden 181 behandelingen. In acht workshops kwamen thema’s als manicure, slimme koopjes en natuurlijke verzorging aan bod. Binnenste Buiten is ook een werkervaringsplaats. OCMW-klanten kunnen er werkervaring opdoen. In 2007 breidden we het aanbod uit. We stellen er acht klanten tewerk als kleermaker, administratief bediende, schoonmaker, verkoper of magazijnhulp.

• 690 klanten kochten met een kortingsregeling in de meubelhal. • 49 % van de verkopen in de meubelhal gebeurde tegen 20 % van de normale prijs.

Meubelhal en sociale superette PAX Het bedrijvencentrum PAX bundelt verschillende initiatieven, waaronder een meubelhal en een sociale superette.

electro en huisraad. Een deel komt uit schenkingen. We bieden de stukken aan tegen de gangbare prijzen op de tweedehandsmarkt.

77

• In 42 % van de ‘verkopen’ in de meubelhal kreeg de klant de goederen gratis. • We verkochten 2 405 basisinboedels (borden, bestek …) met een totale waarde van 100 750 euro. • Er kwamen gemiddeld 58 gezinnen per maand in sociale superette.

De meubelhal verkoopt goederen uit ontruimde woningen: tweedehands meubels,


PAX in 2007:

Middelen

• De omzet van de sociale superette: 15 150 euro.

De meeste OCMW-klanten genieten korting (tot 80 %), andere kunnen de stukken zelfs gratis krijgen. De sociale superette is een privaat-publieke samenwerking met Carrefour. We kopen producten aan die zij niet meer kunnen verkopen in hun gewone winkels door breekschade van de paletten. De goederen zelf zijn niet beschadigd en hun houdbaarheidsdatum is zeker niet overschreden. We bestellen daarnaast ook gericht voedingswaren, wegwerpluiers, wasmiddelen … We verkopen de goederen aan de helft, of zelfs aan 20 % van de werkelijke winkelwaarde. De sociale centra en de dienst Schuldbemiddeling selecteren de klanten. Elke klant kan maandelijks 50 euro per volwassene en 30 euro per kind besteden.

Financiële steun in 2007:

Financiële steun

• totale uitgave financiële steun:

Leefloon

65 569 528,70 euro • 7 520 dossiers leefloon

De wet van 26 mei 2002 regelt het recht op maatschappelijke integratie. Dit recht

• 30 595 058,88 euro uitgekeerd leef-

kan bijvoorbeeld bestaan uit een tewerkstelling en/of een leefloon. Om een leefloon

loon, gemiddeld 2 549 731 euro per

te krijgen moet de klant aan een aantal voorwaarden voldoen.

maand • 21,5 % van de klanten leefloon is jonger dan 25 jaar • 66,1 % van de leefloonklanten is Belg • 2 497 dossiers equivalent leefloon

Wettelijke bedragen van het leefloon in 2007 (per maand) 01.01 – 31.03 01.04 – 31.12 429,66 euro 438,25 euro

voor iemand die met één of meerdere personen samenwoont (categorie 1)

644,48 euro

voor alleenstaanden (categorie 2)

• 10 544 039,61 euro uitgekeerd equivalent leefloon • 19,91 % van de klanten equivalent leefloon is jonger dan 25 jaar • 2 032 dossiers met andere financiële steun

657,37 euro

859,31 euro 876,50 euro

voor iemand die uitsluitend samenwoont met een gezin ten laste, waaronder ten minste één ongehuwde minderjarige (categorie 3)

• 70 % van de dossiertitularissen andere financiële steun is Belg

Equivalent van het leefloon Mensen die niet voldoen aan de voorwaarden om een leefloon te krijgen, kunnen we financiële hulp bieden onder de vorm van een leefgeld. We noemen deze uitkering ‘equivalent leefloon’.

Aanvullende financiële bijstand Naast het leefloon en het ‘equivalent leefloon’ kennen we bij OCMW Antwerpen nog 26 types van bijstand. Het gaat om voorschotten, waarborgen en toelagen die we hetzij eenmalig, hetzij op regelmatige basis uitkeren.


78

Middelen

Budgetbeheer

Budgetbeheer in 2007:

Onze medewerkers van de dienst Budgetbeheer beheren de inkomsten van klanten

• 668 lopende dossiers budgetbeheer

met financiële problemen. Het zijn mensen die hun geld niet zelf kunnen beheren of

• 106 nieuwe begeleidingen opgestart

mensen die omwille van schulden in ernstige moeilijkheden zijn geraakt en de druk

• 87 dossiers afgesloten

van de schuldeisers niet meer aankunnen.

• 24 klanten schuldenvrij

Het is geen gedwongen beheer: we nemen alle beslissingen in samenspraak met de

Meer cijfers vindt u in de elektronische versie

klanten. Zij geven vrijwillig een volmacht om hun geld door OCMW Antwerpen te


laten beheren. We innen hun inkomsten en doen daarmee de afbetalingen. Gelijktijdig onderhandelen we met de schuldeisers over uitstel van betaling, afkorting van de schulden, stopzetting of kwijtschelding van de intresten. We kijken ook na of de schuld wel gegrond is. We openen voor elk van onze klanten een budgetbeheerrekening waarop andere instanties, bijvoorbeeld de uitbetalinginstellingen voor pensioenen of kinderbijslag, kunnen storten. De klant kan zelf geen geld afhalen van deze rekening. Daarom openen we ook een afnamerekening op zijn naam. Hierop stellen we het leefgeld ter beschikking.

Controle- en inspectiedienst

Controles in 2007:

Zowel raadsleden als maatschappelijk werkers signaleren geregeld problemen met klanten die valse verklaringen afleggen en misleidende informatie geven. Dit kan gebeuren tijdens het sociaal onderzoek, maar ook tijdens de eigenlijke hulpverlening. Om dit aan te pakken ging in 2006 een Controle- en Inspectiedienst (CI-dienst) van start.

• In 183 dossiers voerden we controle of inspectie uit. • Naar aanleiding van controle schafte de raad 67 dossiers af, weigerde hulp of herzag de beslissing.

Door huisbezoeken, vaststellingen te verrichten en een sociaal administratief onderzoek uit te voeren, verzamelen ze bewijzen van fraude. Dit gebeurt op vraag

Meer cijfers vindt u in de elektronische versie

van (hoofd-)maatschappelijk werkers, het bijzonder comité, de algemeen secretaris


of anderen. Daarnaast verricht de dienst onderzoekswerk voor het beleid en gaat samenwerking aan met andere controle- en inspectiediensten. Tijdens de ‘onderzoeksfase’ verricht de maatschappelijk werker van de Controle- en Inspectiedienst tussen 5 en 22 uur huisbezoeken, observaties en bezoeken aan de tewerkstellingsplaats. Verder vergelijkt hij gegevens van verschillende officiële instanties (rijksregister- en kruispuntbank …). Hij legt contacten met externen om te achterhalen in hoeverre het dossier strookt met de werkelijkheid. De CI-dienst maakt dan een verslag en een advies over aan de begeleidende maatschappelijk werker en de hoofd-maatschappelijk-werker van de klant. Zo kan het sociaal centrum acties ondernemen.


79

Middelen

Nog enkele cijfers Meubelhal PAX - omzet meubelen Stoelen

757

Kasten

334

Zetels/salons

302

Verlichting

225

Bedden

223

Tafels

166

Matrassen

106

Beddenbodems

100

Koelkasten

86

Wasmachines

51

TV-toestellen

44

Slaapkamers

7

Eetkamers

4

Reden van stopzetting dossiers budgetbeheer Reden

aantal

Volledig uit schulden

24

Op eigen verzoek

21

Overstap naar collectieve schuldenregeling Geen medewerking

4 18

Verhuis buiten Antwerpen

4

Aanstelling voogd

1

Zelf geld ontvangen

0

Overleden

4

Geplaatst in rust en verzorgingstehuis

2

Spoorloos verdwenen

1

Niet tevreden

1

Andere

7

Totaal

87


80

Middelen

5 dossiers die we in 2007 opstartten, sloten we ook in 2007 af: Reden

aantal

Verhuisd buiten Antwerpen

1

Op eigen verzoek

2

Geen medewerking

1

Is bij moeder gaan inwonen

1

Totaal

5

Periode onder budgetbeheer 24 klanten werden schuldenvrij in 2007. De meeste klanten staan minder dan 5 jaar onder beheer wanneer ze opnieuw schuldenvrij zijn. Schuldenvrij na:

aantal

< 1 jaar

0

1 - 5 jaar

16

7 jaar

1

9 jaar

1

10 jaar

4

11 jaar

1

19 jaar (in totaal 19 jaar klant waarvan gedeelte schuldenvrij)

1

Totaal

24

Profiel nieuwe klanten <20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 1

22

15

29

17

Nationaliteit nieuwe klanten budgetbeheer Belg

97

OVN-vluchteling

1

EU-onderdaan

4

Afghanistan

1

Marokko

2

Nigeria

1

Totaal

106


81

Middelen

8

10

>79 jaar 4

totaal 106

Geslacht van de dossiertitularis Koppel

15

Man

57

Vrouw

34

Totaal

106

Gezinssamenstelling van de nieuwe klanten Alleenstaande vrouw

28

Weduwe

6

Alleenstaande man

52

Weduwnaar

5

Gehuwd

16

Totaal

106

Controle- en Inspectiedienst

2006

2007

Aanvragen tot inspectie

196

239

Afgewerkte controles

193

183

3

56

73

67

Lopende dossiers Afgeschafte of geweigerde dossiers


82

Middelen


83

Middelen


84


Culturele en maatschappelijke ontplooiing Lichamelijk en geestelijk actief door middel van cultuur en sport OCMW-jaarverslag 2007

85


Als OCMW moeten we zeker niet het cultuurbeleid van Antwerpen voeren. Toch vinden we cultuur met een grote én kleine c belangrijk. We zorgen ervoor dat onze doelgroep kan deelnemen aan allerlei activiteiten. Ook op deze manier bevorderen we de maatschappelijke integratie. Cultuur verbreedt onze blik en geeft ons soms een nieuwe kijk op de wereld. Naar Ons cultureel aanbod in 2007: • 798 klanten kregen een tussenkomst in lidgeld of benodigdheden. • 33 891 klanten namen gratis of tegen verlaagde prijs deel aan evenementen. • We bereikten 3 526 volwassenen en kinderen met cultuurprojecten aan huis. • We boden 121 verschillende evenementen aan (dubbel zoveel als 2006). • Er vonden 114 lessen ‘kennismaking met de pc’ plaats. • 259 kinderen van OCMW-klanten maakten kennis met de speelpleinwerking. Meer cijfergegevens vindt u in de elektronische versie van dit jaarverslag.

de sportclub gaan en samen met anderen een prestatie neerzetten, is een mooie uitdaging. Als je de kans krijgt om dit regelmatig te doen, bouw je ook een sociaal netwerk uit. Voor ieder van ons is het belangrijk om zowel geestelijk als lichamelijk actief te blijven. Cultuur en sport leveren hierin een belangrijke bijdrage. Maar onze klanten hebben in veel gevallen nood aan een programma op maat. In Antwerpen is er een groot aanbod aan cultuur en sport waarin men veel middelen investeert. Alleen lukt het onze klanten niet altijd om de weg daarheen te vinden of botsen zij daarbij op drempels. Culturele evenementen kosten vaak veel geld. Soms is het aanbod moeilijk toegankelijk. Een geïnteresseerde moet een gerichte keuze in het aanbod kunnen maken, zich durven inschrijven, iemand zoeken om mee te gaan, tijd kunnen vrijmaken, vervoer vinden … We willen graag de drempels voor onze klanten verlagen in samenwerking met culturele organisaties, sportclubs en verenigingen die werken met mensen in armoede. Binnen onze instellingen bieden we heel wat culturele of sportieve activiteiten aan, zowel ingericht door onze eigen medewerkers en/of residenten als door andere betrokkenen. We stellen onze lokalen ter beschikking aan verenigingen en nodigen mensen uit om creatief te zijn met en binnen onze ruimtes. Maar we bieden onze klanten ook de mogelijkheid om externe evenementen te bezoeken. Je zal bijvoorbeeld regelmatig onze bezoekers van de dienstencentra tegenkomen op een zangfeest, revue of tentoonstelling. De e-cultuur mag aan onze klanten niet voorbijgaan. Informatie- en communicatietechnologie (ICT) dringt diep door in ons dagelijkse leven. Heel wat informatie is enkel nog via het internet te vinden. Chatten en e-mailen maakt communicatie mogelijk met wie ver weg is. En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Het OCMW stelt daarom alles in het werk om deze digitale kloof tussen mensen met en zonder computer en kennis van ICT en nieuwe media te dichten. In elk dienstencentrum zijn publieke computers aanwezig. Iedereen kan deze vrij gebruiken en regelmatig is er iemand om te helpen. We organiseren vormingen en workshops op maat en tempo van de klanten zoals projecten ‘Aangen@me kennismaking’ en ‘Lady.kom’. Wie een computer nodig heeft, kan een tussenkomst krijgen bij de aankoop van een recyclage-pc.


86


Cultuur beleven Praatcafés, optredens, uitstappen in duo, workshops en sociaal artistieke projecten. De deelnemers worden als het ware bij de arm genomen om samen cultuur te (leren) beleven. Organisaties die kansarmen vertegenwoordigen (de vzw’s Recht-Op en Antwerps Platform voor Generatiearmen) zetten hun kennis in om maatwerk te leveren met hun Cultuurcafé, een Paar Apart en Cultuurproeven. Samen met Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad werkten we zowel in Deurne, het Kiel als Berchem sociaal artistieke projecten uit met een grote betrokkenheid van de OCMW-instellingen en buurtbewoners. Cultuur in je eigen omgeving kunnen beleven is belangrijk, zeker voor wie ouder of minder mobiel is. We zorgden voor een heleboel activiteiten in onze dienstencentra en rust- en verzorgingsinstellingen (rvt’s). We werkten verder aan het Erfgoedproject ‘Klank van de stad’ onder de naam ‘DansAnt - populaire dans in Antwerpen tot 1960’. VormingPlus selecteerde achttien senior-dansers en leidde hen op om de dansmicrobe door te geven in de dienstencentra en rvt’s. Ook onze DansAnt Band Cactus bleef actief. Ze verzorgden zestien optredens in OCMW-instellingen. De OCMW-instellingen zetten zelf culturele, sportieve of sociale activiteiten op die zich openstelden voor de hele wijk. Zij doen dat in samenwerking met lokale culturele partners. Poëzievoordrachten, reminiscentievoorstellingen, sport- en vormingsinitiatieven, een Vlaamse kermis, optredens, uitstappen, interculturele activiteiten, tentoonstellingen en film, buurtfeesten en een leesplek zijn slechts enkele van de resultaten. Nog een greep uit het aanbod: • ‘Koken met kleur’ bracht in rvt Melgeshof de wereldkeuken op tafel. Personeelsleden uit alle windstreken maakten eenvoudige gerechten samen met de bewoners. In rvt Sint-Bartholomeus bracht men in een spiegeltent met Decaporgel de jeugdjaren weer tot leven. • Rvt Bilzenhof startte met een reeks aangepaste spelen voor hoogbejaarden. Rvt de Tol organiseerde een hele reeks activiteiten rond literatuur: van lezingen tot leesgroepen, toneel en zelf schrijven. Dienstencentrum De Vrijgeweide bracht de buurt samen via gemeenschapsvormend volkstoneel. Dienstencentrum Huize Berchem bood extra kansen om te dansen tijdens ‘Berchem Happening’. • Onder leiding van VormingPlus brengen veertien instellingen en organisaties uit Deurne Willem Elsschot tot leven in een langlopend totaalproject ‘Deurne dichter bij Elsschot/Deurne dichter bijeen’. In het najaar van 2007 realiseerden ze al 22 evenementen: groepsinterviews, films en vertellingen.


87


In Antwerpen is een groot aanbod aan cultuur en sport. Maar soms lukt het mensen niet om de weg daarheen te vinden.

Aanbod bekend en bereikbaar maken In samenwerking met de stedelijke Cultuurbeleidscel verspreidden we een flipkalender. Het is een kalender met allerlei tips en informatie over gratis of goedkope culturele activiteiten in Antwerpen tijdens de zomermaanden. We boden de informatie volledig op maat van de klant aan, met veel aandacht voor gezinsactiviteiten. De verdeling gebeurt grotendeels via de sociale centra, onze OCMW-opleidingen en via Open School. De medewerkers informeerden onze klanten over het gebruik van de kalender. Alle OCMW-klanten van de sociale centra kregen de flyers ‘Goedkope tickets voor sport of cultuur’ en ‘Vrije tijd ... te duur?’. Deze laatste folder geeft uitleg over de tussenkomst voor lidgeld en benodigdheden. Zo krijgt iedereen de informatie waar hij recht op heeft. Het initiatief om er over te praten met de maatschappelijk werker ligt bij de klant zelf. In 2007 vroegen ongeveer 800 personen een tussenkomst in lidgeld of benodigdheden. Dit is een stijging met 34 % tegenover 2006. In totaal maakten 352 klanten gebruik van de daguitstappen van Vakantieparticipatie. 34 klanten vroegen hiervoor een tussenkomst. De sociale centra en de dienst Activering zijn onze verdeelpunten voor de tickets We zetten zelf culturele, sportieve of sociale activiteiten op die zich openstellen voor de hele wijk.

van de Speelpleinen: 259 kinderen van OCMW-klanten maakten gebruik van deze zomeractiviteit. Voor 2,5 euro per dag was er vervoer, warme maaltijd en drank inbegrepen. Klanten die een opleiding volgden of een job aanvaardden kunnen met hun kinderen gratis op de Speelpleinen terecht. Voor het tweede jaar op rij voorzag deFilharmonie OCMW-klanten van een sociaal abonnement: de $2-pas. Op vertoon van deze seizoenskaart betalen de klanten slechts twee euro per concert naar keuze (voor concerten in eigen beheer van deFilharmonie Antwerpen). We verdeelden 800 van deze pasjes via de sociale centra en de dienstencentra. We evalueerden het gebruik van de $2-pas. Slechts 20 % van de aanvragers uit de sociale centra en 32 % van de aanvragers uit de dienstencentra gebruikten hun pasje. Er zijn dus nog steeds drempels om concerten bij te wonen. We testen nu nieuwe drempelverlagende acties uit zoals groepsactiviteiten, mailings aan de klanten en kennismakingsdagen bij de Singel, Augustinus Muziekcentrum (AMUZ) en deFilharmonie. We ontwikkelden een online evenementenkalender waarmee maatschappelijk werkers tickets kunnen reserveren voor hun klanten. Dankzij dit systeem konden we ons ticketaanbod uitbreiden. Er kwamen ook nieuwe samenwerkingsverbanden tot stand met het Raamtheater, De Roma, Rataplan, de Nationale Loterij (Ballet van Vlaanderen en Wintercircus) en Antwerpen Sportstad. Zij bieden onze klanten goedkope tickets aan. Samen met de Antwerpse Musea boden we gratis museabezoeken met gids aan.


88


We kwamen zelf financieel tussen voor tickets bij enkele grote evenementen. We streven naar een gevarieerd aanbod waarin alle leeftijden en smaken zich terugvinden. Onze klanten konden uit 121 evenementen hun keuze maken. Dit is meer dan een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar.

Oprit tot de digitale snelweg ‘Dot.kom’ is de ICT-buurtdienst van Buurtwerk Posthof vzw in Berchem. Het startte met een reeks lessen en workshops, ook voor onze klanten. We ontwikkelden samen met hen een aanbod op maat van vrouwen: Lady.kom. De deelnemers leerden er hoe de computer te gebruiken in het dagelijkse leven. ‘Aangen@me kennismaking’ is een samenwerking van het OCMW en vzw RechtOp. Het project bouwde verder aan het vrijwilligersnetwerk om een groter bereik en meer participatie te garanderen. Ze werkten intensief samen met OCMW-instellingen en gaven daar 114 lessen (met gemiddeld 10 deelnemers) en 14 workshops als gratis kennismaking met de pc. Bovendien organiseerden ze een maandelijks cybercafé. Wie een recyclage-pc aankoopt of een ICT-cursus volgt, kan hiervoor een financiële tussenkomst krijgen. In 2007 maakten slechts weinig klanten hiervan gebruik. We nemen een trekkersrol op ons om de digitale kloof met onze klanten te dichten. We brachten een aantal partners uit het werkveld samen in een platform. We maakten een inventaris van knelpunten en uitdagingen op en goten het in een actieplan. In 2008 moeten heel wat deuren voor onze klanten openen.

Verhalenparcours als reminiscentieproject Bewoners van rvt’s hebben meestal meer voeling met hun verleden dan met de toekomst. Reminiscentie (het ophalen van herinneringen) speelt daarop in. Mensen praten over gewone dingen, hoe het vroeger was. Het prikkelen van de zintuigen stimuleert hun geheugen: de geur van koffie, de smaak van pap. Met het Verhalenparcours namen we een start om reminiscentie tot basiscompetentie voor alle medewerkers in de rvt’s te maken. Op een website verzamelen we verhalen en anekdotes. Daar kunnen de medewerkers van rvt’s, de thuiszorgdiensten en de dienstencentra uit putten om een parcours op maat van de eigen klantengroep te maken. Thuiszorg startte in Antwerpen Noord met een eigen versie van het Verhalenparcours ‘aan huis’. We verdeelden een jaarkalender 2008 aan meer dan honderd senioren. Dit als een manier om herinneringen op te halen. We schreven hiervoor een handleiding voor de verzorgende.


89


Cultureel historisch erfgoed in 2007:

Het Maagdenhuismuseum

• 6 695 mensen bezochten het Maag-

OCMW Antwerpen beheert in het Maagdenhuismuseum hoofdzakelijk een col-

denhuismuseum. • 1 286 mensen namen een kijkje in

lectie schilderijen en kunstwerken uit de vroegere godshuizen, kapellen en bestuurskamers. Het museum vertelt aan de hand van kunstwerken, sierkunsten

ons historisch patrimonium tijdens de

en archiefstukken onder meer de sociale geschiedenis van Antwerpen, met een

Open Monumentendag.

accent op de vondelingen- en wezenzorg. De tentoonstelling ‘Kleine kaartjes, grote verhalen - Ontdek de onbekende kant van de speelkaart’ liep van december 2006 tot eind oktober 2007. Deze private Nederlandse collectie omvat een belangrijke link met onze eigen permanente verzameling over het vondelingenteken. De collectie kende veel persbelangstelling en zorgde voor een opmerkelijke stijging van het bezoekerscijfer. Samen met het schoolproject ‘Daantje, het vondelingetje uit het maagdenhuismuseum’ vormde deze tentoonstelling de ruggengraat van onze werking. We boden vertelnamiddagen en een workshop textiel aan, in samenwerking met het modemuseum. Doorlopend inventariseren we het kunstpatrimonium van OCMW Antwerpen. Het Maagdenhuismuseum nam deel aan de OCMW-opendeurdagen. In het weekend van 22 en 23 september noteerden we 258 bezoekers. Een aantal collectiestukken waren toe aan restauratie. Bernard Meier (‘de klokkendokter’) restaureerde een 18e eeuwse staande klok en een midden 19e eeuws uurwerk. In eigen beheer restaureerden we 1 schilderij, 1 muurschildering en 2 meubelstukken. De restauratie van drie textielstukken voerde een externe specialist uit. We voerden in 2007 eerste verkennende gesprekken met de stedelijke musea. In 2008 willen we komen tot een akkoord voor een (noodzakelijke) samenwerking.

Culturele activiteiten Elzenveld 2007: • 1 943 bezoekers voor 3 tentoonstellingen • 16 843 concertgangers Details vindt u in de elektronische versie van dit jaarverslag.

Culturele activiteiten in het Elzenveld In de historische gebouwen van het vroegere Sint-Elisabethgasthuis, het bijhorende klooster en de oude pastorie huist het socio-cultureel centrum Elzenveld. Jaarlijks bieden we er een artistiek programma aan met onder meer tentoonstellingen, poëziedagen en concerten.


90


Bert werkt voor de ICT-buurtdienst dot.kom van Posthof. De buurtdienst organiseert meerdere cursussen over computers en internet. Bert: ‘Onder de noemer dot.kom bieden we onder meer ‘Ontdek de pc.kom’ en ‘Ontdek het internet.kom’, maar ook nog andere lessen en workshops. We merkten dat we weinig vrouwen uit kansengroepen bereikten.’ Kansengroepen zijn vooral nieuwkomers? Bert: ‘Niet enkel nieuwkomers. Het zijn mensen die op een aantal vlakken kansen moeten krijgen. Financieel, sociaal, cultureel en in ons geval de kans om de digitale wereld te ontdekken. Het gaat ook over Vlaamse vrouwen, Marokkaanse vrouwen … We bereiken met onze cursus een twintigtal nationaliteiten.’ Wat maakt de drempel hoger voor vrouwen uit kansengroepen? Bert: ‘Er spelen verschillende factoren. Deze vrouwen zijn vaak niet lang naar school geweest, spreken of lezen niet vlot Nederlands en besteden veel tijd aan de zorg voor hun kinderen. Dit maakt dat de interesse er wel is, maar de tijd en de durf niet.’ Met Lady.kom probeer je die drempels te verlagen? Bert: ‘Dat is de bedoeling. We werken in de eerste plaats met vrouwen als lesgevers. In de eerste reeksen was het een Turks-Marokkaans duo, nu begeleiden een Kazachse en een Vlaamse vrouw onze cursisten. Het ‘vrouwen onder elkaar’-gegeven is erg belangrijk om deze doelgroep warm te maken. Hoe komen kandidaten bij jullie terecht? Bert: ‘De maatschappelijk werkers in de wijken merken bij hun klanten soms de nood aan meer kennis over computers en internet. Zij sturen deze vrouwen naar ons door. Samen met de maatschappelijk werker proberen we opvang voor de kinderen te regelen, maar soms stoppen deelnemers toch


91






Stedelijke tolken vertaaldienst Klant en hulpverlener spreken soms niet dezelfde taal

méér dan 9-to-5

Buurtwerk Posthof in Berchem organiseert al enkele jaren computer- en internetcursussen onder de noemer ‘dot. kom’. In samenwerking met de cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing startten ze eind 2006 het project ‘Lady.kom’ op. Het is een cursus gericht op vrouwen. Bert Schollaert coördineert het project.

Mensen


Lady.kom haalt Eerst werken, vrouwen uit hun daarna solliciteren isolement


1


na enkele weken. Ze hebben vaak moeite met de nieuwe routine en de tijd die onze lessen vragen.’ Waaruit bestaat de cursus? Bert: ‘We werkten een volledig pakket uit, gespreid over tien weken. De vrouwen die naar de cursus komen, kennen niets van computers of internet. We leren hen eerst de basisbegrippen van een pc. Via dactylo en tekstverwerking bouwen we op naar het gebruik van het internet. We bieden hen aangepaste workshops aan, bijvoorbeeld ‘Veilig internetgebruik’. Dat is handig wanneer je kinderen hebt.’

Buurtwerk Posthof biedt onder de noemer dot.kom aangepaste workshops aan.

Ze leren over het internet. Laat je hen de mogelijkheden zien op het gebied van vacatures zoeken, solliciteren … ? Bert: ‘Dat is net waar we de focus niet op willen leggen. Werken is belangrijk, maar je kan internet voor andere zaken gebruiken. We leren hen omgaan met de budgetplanner van het OCMW, we zoeken samen websites over opvoeding en verzorging … Op termijn kunnen ze de kinderen helpen bij hun huiswerk.’ Studeren de cursisten af? Bert: ‘We geven de deelnemers een attest op het einde van de cursus. Daarop staan de onderdelen van de cursus. We vragen hen om regelmatig terug te komen en te blijven oefenen. Vele vrouwen leggen zo nieuwe contacten. Ze kijken ook op naar de lesgevers.’


92


De cursus is een opstapje naar meer? Bert: ‘Zo zou je het kunnen noemen. We merken dat een aantal onder hen door Lady.kom de weg vinden naar andere projecten of organisaties. Een drietal cursisten heeft intussen zelfs werk gevonden na jarenlang OCMWklant te zijn geweest. De cursus haalt hen uit hun isolement. Bekijk het als onze eigen manier om mensen te activeren.’ Lady.kom is een project in samenwerking met het OCMW. Hoe kwamen jullie op het idee? Bert: ‘Zoals ieder jaar lanceerde de cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing een projectoproep om nieuwe initiatieven voor OCMW-klanten op te starten. De steun die we via deze weg kunnen krijgen, maakte het idee financieel haalbaar. We schreven een en ander uit en dienden onze aanvraag in. En we werden gekozen …’ Je kreeg financiële steun voor een jaar. Komt er een vervolg? Bert: ‘We hebben net een nieuwe overeenkomst afgesloten met OCMW Antwerpen om het project in 2008 verder te zetten. De samenwerking verloopt vlot. OCMW-medewerkers sturen deelnemers naar onze cursus, wij proberen hen zo goed mogelijk wegwijs te maken in onze digitale wereld. En zoals het nu loopt, lukt ons dat aardig.’


93


Nog enkele cijfers Cultuur- en sportprojecten Cultuur- en sportprojecten

aantal activiteiten / evenementen

aantal deelnemers

GEKUNsT 2

51

956

ROM=mAn – de Kast

22

394

Bewaar Mij

26

570

> 200

4 291

Sering - Voorstellingen

16

619

Musica Domestica

23

113

Zaalvoetbal

16

368

1

10

16

672

371

7 993

Aantal opvoeringen

aantal toeschouwers

14

165

3

62

De Roma /Rataplan

32

821

De Singel

14

391

DeFilharmonie

20

907

2

24

16

729

Music Hall - Caals

1

387

Music Hall - Suske en Wiske

2

2 460

Fakkeltheater

1

40

Griffelrock

1

80

Nekka - Houden Van

1

492

Ijsschaatsen

1

531

Kermis aan de Schelde

1

150

Wintercircus

1

380

Vrienden van de Zoo

2

98

30 jaar OCMW

1

44

Geleide bezoeken musea

7

59

Sinterklaasfeest

1

1 323

121

9 143

Cultuurcafé’s en Cultuurproeven

Rode kruis en Sparta Linkeroever All Stars Multifoot Totaal

Aanbod goedkope evenementen Evenementen Augustinus Muziekcentrum (AMUZ) Ballet Van Vlaanderen

Raamtheater Sportevenementen

Totaal


94


Activiteiten in de instellingen Evenementen

Aantal opvoeringen

Aantal toeschouwers

Kladedder – interactief vertelprogramma

10

253

Rwanda - Vertellingen Jan Sledsens

12

410

De ConsulAnten - diavoorstellingen

25

597

1

22

Train de trainer en dans

38

494

DansAnt Band

16

950

5

500

60

300

167

3 526

Theater Leen Persijn

The Sunshine Boys Verhalenparcours Totaal

ICT-vormingsactiviteiten Project

Aantal deelnemers

Lady Kom

360

Aangename Kennismaking

1 280

Totaal

1 645

Financiële tegemoetkomingen Project

aAantal gerechtigden

Sport en Cultuur te duur?

843

Vakantieparticipatie

352

Speelpleinen Groot Antwerpen

4 333

Totaal

7 030

Bezoekers Elzenveld 2003

2004

2005

2006

2007

10 890

12 287

20 233

9 751

1 943

1 326

1 294

964

1 311

16 843

348

440

366

-

-

12 564

14 021

21 563

11 062

18 786

Tentoonstellingen Concerten Poëzie

Totaal

Tentoonstellingen Elzenveld 2007 Tentoonstelling

Aantal bezoekers

Demorand & Chevalier

631

Roger Van Akelijen

557

Chris Van De Velde

755

Totaal


1 943

95



96

Recht

Recht

Juridisch advies, ook voor de meest kwetsbaren


97

Recht

Wie moeilijkheden heeft op juridisch vlak, heeft recht op rechtsbijstand. Dat is echter niet zo vanzelfsprekend in onze maatschappij. Het is dikwijls financieel heel zwaar, ook voor wie volledig in zijn recht is. Mensen moeten hun juridische vragen durven stellen. Wie in moeilijkheden zit, heeft dikwijls een gevoel van schaamte. Wie zijn weg niet kent in het gerechtelijke doolhof weet niet waar hulp te vinden is. Zo blijven mensen soms zitten met hun problemen. Daarom zorgen we voor gratis juridisch advies. Als de klant het wil verstrekken we het advies anoniem. Klanten komen in veel gevallen pas aankloppen wanneer zij effectief problemen hebben. Daarom werken we in de eerste plaats probleemoplossend. Maar preventie is niet minder belangrijk. We geven alle nodige informatie om in de toekomst gelijkaardige situaties te voorkomen. Wie zijn rechten en plichten kent, staat steviger in zijn of haar schoenen. Belangrijk is dat de klant inzicht krijgt in zijn situatie. Dat is altijd de eerste stap naar een oplossing.

Beroepen in 2007: • 534 klanten tekenden beroep aan.

Beroepen tegen een OCMW-beslissing

• 300 betwistingen gingen over het leefloon.

Elke klant heeft het recht om in beroep te gaan tegen een negatieve beslissing over

• De arbeidsrechtbank velde 558 vonnis-

onze diensten hulpverlening. De arbeidsrechtbank behandelt de geschillen over

sen, 70 % in voordeel van het OCMW.

de toepassing van de OCMW-wet en de wet op maatschappelijke integratie. Het

• 89 keer is er hoger beroep aangetekend. • 38 arresten geveld in hoger beroep,

zijn betwistingen van de toekenning, de herziening, de weigering en de terugbetaling van de maatschappelijke dienstverlening of maatschappelijke integratie en de toepassing van de administratieve sancties.

95 % in het voordeel van het OCMW. De arbeidsrechtbank is alleen bevoegd als het OCMW de terugbetaling vordert van de klant zelf en niet van de onderhoudsplichtigen. In dit laatste geval is de vrederechter of de rechtbank van eerste aanleg bevoegd, al naargelang het bedrag van de terugvordering. Wanneer een klant beroep aantekent, stellen we een administratief dossier samen met sociale verslagen, een afschrift van de beslissing, de beslissingsbrief …. Dit dossier maken we over aan het auditoraat, samen met een overzicht van de feitelijke situatie en een schriftelijke verdediging. Daarna roept men ons op om te verschijnen voor de arbeidsrechtbank.


98

Recht

De Lokale Adviescommissie en de Energiecel Veel mensen hebben het moeilijk om hun energiefacturen te betalen. Schulden sta-

Lokale Advies Commissie in 2007: • 5 506 dossiers behandeld op 58 zittingen

pelen zich op. We bemiddelen via de Lokale Advies Commissie (LAC), maar dat blijkt veelal onvoldoende om het stopzetten van de energielevering te voorkomen. Daar-

Sociale rechtshulp in 2007:

voor richtten we de Energiecel op. Vroeger moesten klanten zelf het initiatief nemen om ondersteuning van het OCMW te krijgen bij problemen met energiefacturen.

• 2 980 telefonische adviezen

Die stap was te groot en dus bleven afsluitingen een realiteit.

• 2 417 klanten persoonlijk geholpen • 1 632 schriftelijke interventies sociale

De Energiecel contacteert de klanten van wie het dossier op de LAC behandeld wordt. Op deze manier kunnen we al stappen ondernemen vooraleer deze mensen voor de commissie moeten verschijnen. We trachten een oplossing te vinden voor de ontstane schuld bij de sociale leverancier Eandis of Infrax. We bemiddelen ook voor alle inwoners van Antwerpen die problemen hebben met het betalen van energierekeningen. We onderzoeken de situatie en bemiddelen waar nodig. Volstaat dit niet, dan stellen we een afbetalingsplan op in samenspraak met de energieleverancier. Zo worden mensen niet ‘gedropt’ bij de commerciële leverancier van gas en/of elektriciteit. We werken op verschillende vlakken aan het voorkomen van problemen met energie. In samenwerking met Eandis, Infrax, Levanto en de Stad Antwerpen voeren we audits uit bij 1 400 kansarme gezinnen. Verder doen we aan preventie en voorlichting rond rationeel energiegebruik. We geven tips over energiebesparende maatregelen (spaarlampen, folie achter radiatoren, tochtstrips voor deuren …). In samenwerking met de Bond Beter Leefmilieu en de Provincie Antwerpen werken we mee aan een project Klimaat op maat bij mensen met een laag inkomen. We volgen samen met de deelnemers de energieconsumptie op en maken mensen milieubewust. In 2007 verbruikten de deelnemers gemiddeld 17 procent minder energie.

Sociale Rechtshulp In enkele van onze sociale centra stellen we een spreekruimte ter beschikking voor advocaten van de Commissie voor Juridische Bijstand. Zij geven er op geregelde tijdstippen eerstelijnsrechtshulp. Onze eigen dienst Rechtshulp is een tweedelijnsdienst waar klanten enkel terechtkomen na doorverwijzing van de sociale diensten. Onze juristen geven zowel telefonisch, schriftelijk en mondeling advies als concrete rechtshulp. Soms volstaat een eenvoudig en kort antwoord op een vraag, soms is er meer nodig. Ze bemiddelen regelmatig tussen partijen, wijzen klanten de weg in de administratieve molen of verwijzen hen door naar andere diensten. Telefonisch en per e-mail kunnen maatschappelijk werkers juridisch advies vragen over allerhande problemen (huurwetgeving, echtscheiding …). Op het intranet vinden ze een rubriek ‘Veelgestelde vragen’.


99

Recht

rechtshulp

Schuldbemiddeling in 2007:

Schuldbemiddeling

• We startten 626 nieuwe dossiers op.

We kennen twee vormen van schuldbemiddeling. Er is een vrijblijvende vorm waar-

• Eind 2007 hadden we 1 156 actieve

bij we op eenvoudige vraag van een klant onderhandelen met schuldeisers. Een

dossiers. • OCMW Antwerpen is 44 maal aange-

beslagrechter kan ons ook officieel aanstellen als schuldbemiddelaar. In dat geval krijgen we veel meer taken en bevoegdheden.

steld als schuldbemiddelaar inzake collectieve schuldenregeling

Een meerderheid van de klanten helpen we verder met een uitstel van betaling of door een eenvoudig afbetalingsplan op te stellen. Voor anderen zoeken we aangepaste oplossingen. Dit kan zijn: • een langdurig afbetalingsplan; • een doorverwijzing naar de dienst Budgetbeheer, een sociaal centrum, een advocaat, een centrum voor Algemeen Welzijnswerk; • het maken van afspraken met schuldeisers; • het zorgen voor kwijtscheldingen van interesten en boetes; • de verkoop van roerend en onroerend goed.


100

Recht

De Energiecel bestaat sinds 2006 en boekte al mooie resultaten. Een paar eervolle vermeldingen in jaarverslagen van netbeheerders zoals EANDIS waren het gevolg. Karina Lenaerts: ‘De Energiecel richt zich op alle inwoners van Antwerpen die vragen hebben over energie of die de rekening niet kunnen betalen. De meest voorkomende problemen zijn betalingsproblemen. Mensen laten facturen liggen en voor ze het beseffen laten de energieleveranciers hen in de steek.’ Betekent dit dat ze geen stroom of gas meer krijgen? Karina: ‘Neen. Energieleveranciers kunnen je in principe nooit zomaar afsluiten van gas of elektriciteit. Als een commerciële leverancier je ‘dropt’ kom je bij een sociale leverancier terecht. Electrabel, Luminus en Nuon zijn bijvoorbeeld commerciële leveranciers. EANDIS en Infrax zijn de sociale leveranciers voor Antwerpen. Een leverancier mag zijn klanten trouwens nooit helemaal afsluiten tussen 1 december en 31 maart. De minister kan deze periode zelfs nog verlengen.’ Wat kunnen jullie doen voor mensen met betalingsproblemen? Karina: ‘Als je achterstallige facturen hebt, komt je dossier terecht bij de Lokale Adviescommissie (LAC). Daar bespreken wij het samen met de leverancier. Vanuit de Energiecel proberen we voor de LAC-zitting een afbetalingsplan op te stellen met de klant. Zo zorgen we er voor dat mensen aangesloten blijven op gas en/of elektriciteit.’ En als dat niet lukt? Karina: ‘Soms is de rekening heel hoog en zijn de afbetalingsmogelijkheden beperkt. We stellen dan soms voor dat het Energiefonds deze reke-


101

Recht






méér dan 9-to-5

De energieprijzen blijven stijgen. Het aantal Antwerpenaars dat problemen heeft om de energiefactuur te betalen helaas ook. OCMW Antwerpen speelt een belangrijke rol om deze problemen aan te pakken. Niet enkel om ze op te lossen, maar ook om ze te voorkomen. We doen dit voornamelijk via de Energiecel die deel uitmaakt van onze diensten Crisisbegeleiding.

Mensen


Energiecel zorgt voor werken, het milieu Eerst en de portefeuille daarna solliciteren van de klant


1


ning betaalt. Als dat lukt, is de grote druk al weg. Dan kunnen we samen zoeken naar manieren om minder energie te verbruiken. De medewerkers hier hebben een opleiding ‘klimaatmeester’ gevolgd. Ze hebben zicht op de technische kant van energieverbruik. Maar ze zijn ook maatschappelijk werker en hebben een goed overzicht van de sociale voorzieningen. Dat is noodzakelijk om klanten gericht door te verwijzen.’ De energieprijzen stijgen nog steeds. Merken jullie dat? Karina: ‘We krijgen steeds meer LAC-dossiers. Concreet gaat het over bijna 175 aanvragen per week. Bij elk van deze mensen gaan we minstens een keer op huisbezoek. We proberen om op dat moment zoveel mogelijk info te verzamelen. Niet enkel over het inkomen en eventuele schulden, maar ook over hun woonsituatie en gezondheid. Problemen met energiefacturen zijn vaak een aanwijzing van andere problemen.’

Buisisolatie doet het energieverbruik dalen. Is de prijsstijging de enige oorzaak? Karina: ‘Neen. De energiemarkt is erg ondoorzichtig nu er meer commerciële aanbieders zijn. Voor vele mensen is het moeilijk om aan die nieuwe situatie te wennen. Sommigen veranderen al snel van leverancier zonder zeker te zijn dat het een voordeel oplevert.’


102

Recht

Voorkomen is beter Jullie werken ook preventiecampagnes uit. Karina: ‘Inderdaad. Zo werken we samen met de Bond Beter Leefmilieu (BBL) aan het project Klimaat op maat. Net zoals vorig jaar gaan we daarvoor langs bij kansarme gezinnen om hun energiegebruik te analyseren. Dit jaar geven we tips mee om op een andere manier om te gaan met energie. Anders koken, water gebruiken, slapen … Mensen mogen zelf ook een tip geven. Diegene met de beste tip wint een prijs.’ Andere slaapgewoonten? Hoe helpt dat? Karina: ‘Daar zijn veel energietips voor. Tien minuten voor je gaat slapen een elektrisch onderdeken in je bed leggen in plaats van heel je kamer te verwarmen, een pyjama aantrekken, slechts een kwartier verluchten zodat je muren niet koud worden … Het zijn kleine dingen maar ze helpen echt.’ Zijn er nog nieuwe campagnes op komst? Karina: ‘Dit jaar loopt nog een aantal projecten, bijvoorbeeld de Energiesnoeiers. Dit is een samenwerking tussen de Stad, het OCMW, de sociale leveranciers en Levanto. Voor dit project zoeken we 1 500 gezinnen tegen het einde van dit jaar. Medewerkers van Levanto bezoeken die gezinnen met een energiespaarpakket. Zij installeren bijvoorbeeld isolatie op verwarmingsbuizen, radiatorenfolie, spaarlampen, spaardouchekop enzovoort. In 2008 mikken we op de scholen. Want energie is een universeel thema geworden. Of je jong of oud bent, arm of rijk: energie en milieu belangen ons allemaal aan. Daarom willen we de verbruikers van morgen energiebewust leren leven.’


103

Recht

Nog enkele cijfers Positieve uitstroom schuldbemiddeling 2007

Aantal

Afbetalingsplan opgesteld

279

Schulden volledig afbetaald

23

Klanten doorverwezen

227

Verzoekschrift collectieve schuldenregeling opgesteld

2

Adviezen zonder dossier

2 136

Verdere begeleiding door sociaal centrum

106


104

Recht


105

Recht


106

Communicatie

Communicatie

Goed geïnformeerde mensen vergemakkelijken het hulpverleningsproces OCMW-jaarverslag 2007

107

Communicatie

Ons hulp- en dienstenaanbod moet voldoende bekend zijn bij onze (mogelijke) klanten. Voor alle Antwerpenaren moet het duidelijk zijn hoe, waar en wanneer ze kunnen aankloppen bij het OCMW voor hulp of informatie. Natuurlijk moeten ook onze eigen medewerkers hiervan grondig op de hoogte zijn. Daarnaast is het van belang dat iedereen mee is met de veranderingen die we als bedrijf doorvoeren. In een grote organisatie zoals de onze is het onmogelijk om alle communicatie centraal uit te voeren. Dit zou allesbehalve klantvriendelijk en efficiënt zijn. De communicatie volledig overlaten aan alle individuele medewerkers kan ook niet: dit zou leiden tot een stroom van ongecoördineerde, soms tegenstrijdige boodschappen die op alle mogelijke manieren de wereld worden ingestuurd. Daarom sturen we het communicatieproces centraal aan vanuit een communicatiedienst. Daar tekenen deskundige medewerkers het kader uit waarbinnen tal van acties worden opgezet en uitgevoerd. Een aantal communicatiemedewerkers hebben hun werkplek binnen de departementen waar zij communicatieverantwoordelijke zijn. Zo houden zij de vinger aan de pols en krijgen informatie uit eerste hand.

Communicatie in 2007:

Interne communicatie

• 2 215 vragen voor hulp of informatie

Nieuwsbrief Thuis Wonen

beantwoord via elektronisch informatiepunt. • 213 nieuwsberichten gepubliceerd op intranet.

Het departement Thuis Wonen verspreidt periodiek een interne nieuwsbrief. Medewerkers die een pc hebben, krijgen de nieuwsbrief per e-mail. Anderen bezorgen we een printversie.

• 118 nieuwsberichten gepubliceerd op website OCMW Antwerpen. • 58 berichten geplaatst op website Stad Antwerpen. • 141 dienstmededelingen via elektronisch informatiepunt verstuurd. • 12 nieuwsbrieven voor leidinggevenden en 12 voor medewerkers verspreid. • 4 edities van het personeelsblad uitge-

De communicatieverantwoordelijke van Thuis Wonen nam de nieuwsbrief onder de loep en gaf er een nieuw elan aan. De nieuwsbrief verschijnt vanaf 2007 met meer continuïteit en een grotere frequentie (vier maal per jaar). Hij bevat zo weinig mogelijk droge teksten, maar wel interviews waarin medewerkers zich beter kunnen inleven. De nieuwsbrief bevat onder andere ook tips om in de werksituatie toe te passen, nuttige websites, zaken om aan klanten mee te geven en weetjes over waar collega’s mee bezig zijn.

Nieuwe initiatieven

geven. • 76 standaardbrieven en 9 formulieren herschreven. • 116 artikels verschenen in De|n| Antwerpenaar. • 36 artikels verschenen in de lokale geschreven pers.

Om te voldoen aan de interne communicatiebehoeften van OCMW-medewerkers zijn een aantal acties op maat van de doelgroepen opgestart. Niet alle medewerkers hebben immers behoefte aan dezelfde info. Bovendien kan het kanaal waarlangs we de boodschappen versturen verschillen naargelang het soort info of de doelgroep. Soms biedt het inlassen van teamvergaderingen soelaas, dan weer zijn grotere communicatieacties noodzakelijk om de infodoorstroming te verbeteren.

• 21 persberichten verspreid. Aparte berichtenpagina op intranet voor Maatschappelijke Integratie Een werkgroep van het departement Maatschappelijke Integratie boog zich onder meer over het te veel aan mails dat medewerkers te verwerken krijgen. Soms komt dezelfde info meerdere keren in de mailbox terecht. Dan weer is de info snel verouderd en heerst er onduidelijkheid over welke nota het meest actueel is. Een berichtenpagina specifiek voor het departement moet verbetering brengen.


108

Communicatie

Het doel van deze pagina is om departementsgebonden informatie aan de medewerkers te verspreiden zonder voortdurend mails met bijlagen te moeten versturen. Deze pagina biedt ook de meest recente versie van nieuwe documenten. Het is een centrale plaats waar medewerkers informatie kunnen zoeken. Nieuwsflash departement Thuis Wonen De leidinggevenden van het departement Thuis Wonen krijgen sinds november wekelijks een nieuwsflash. In deze e-mail staan belangrijke en relevante items en beslissingen van: • de raad; • het managementcomité; • de bijzondere comités; • het overlegforum Inspraak in de Bedrijfsorganisatie en de Interne dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk; • het directiecomité. Zo proberen we duidelijk en gebundeld informatie te verspreiden. Informatiecampagne PM-medewerkers Het departement Personeelsmanagement (PM) stapte in 2007 over op een nieuwe toepassing voor loonberekening, samen met de stad Antwerpen. Voor de lancering organiseerden we infosessies om alle betrokkenen te informeren: centrale en decentrale personeelsdiensten van Stad en OCMW, ZNA, vakbonden … Voor onze medewerkers was de vernieuwing zichtbaar onder de vorm van een nieuwe loonbrief. Om het personeel te informeren, schakelden we verschillende media in, zoals personeelsbladen, nieuwsbrieven en begeleidende brieven bij de loonbrief.

Doelgroepcommunicatie De plaatselijke radiozender Radio Minerva is een populair medium bij de Antwerpse senioren. Daarom is dit een van de kanalen die we inzetten om gericht boodschappen van het OCMW naar deze doelgroep te verspreiden. Radio-opnames in de dienstencentra door Radio Minerva Een van onze medewerkers is ook vrijwilliger bij Radio Minerva. Als dj zet hij onze dienstencentra regelmatig in het zonnetje. Opnames gebeuren dikwijls in een dienstencentrum zelf. Bezoekers kunnen groeten overmaken en een verzoekplaat aanvragen. De dienstencentrumleider komt ook aan het woord. Zo kan hij de werking kort toelichten en activiteiten aankondigen. Radiospot We werkten een radiospot uit om vrijwilligers aan te trekken voor de Minder Mobielen Centrale. Radio Minverva zond de spot uit van 3 december 2007 tot 3 januari 2008. Luisteraars konden de spot acht keer per dag horen. Aankondiging activiteiten Enkele dienstencentra zijn lid bij Radio Minerva. Voor een vast bedrag mogen ze activiteiten doorgeven. Een presentator kondigt deze dan enkele dagen en meermaals per dag aan.


109

Communicatie

Katern in het stedelijk infoblad De|n| Antwerpenaar In het stedelijk infoblad De|n| Antwerpenaar verscheen in november een bijlage over de dienstencentra. Door deze promotieactie kwam onze info in maar liefst 275 000 brievenbussen terecht.

Specifieke kenmerken Om onze publicaties en briefwisseling klantvriendelijk en verstaanbaar voor de doelgroepen te schrijven, legden we een reeks ontwerpteksten voor aan leesgroepen van kansarmen of ouderen. Omdat elke doelgroep zijn eigen karakteristieken heeft, volgden de communicatiemedewerkers een driedaagse vorming rond doelgroepencommunicatie.

Overleg met huisartsen In oktober organiseerden we een overleg met de huisartsenkring van de 2060-wijk in Antwerpen. We lichtten er de taken en doelstellingen van OCMW Antwerpen op het vlak van medische waarborgen toe. Vaak hebben huisartsen geen juist beeld van wat onze taak is en hoe zij een rol kunnen spelen. Onwetendheid leidt tot onbegrip. Daarom was er nood aan duidelijke en juiste informatie: Welke klantenscenario’s zijn er? Welke formulieren vul je in? Zo’n waarborg: Hoe ziet dat eruit? … De evaluatie van deze avond was positief. We evolueerden op enkele uren tijd van een horend naar een luisterend publiek. De huisartsenkring communiceerde onze presentatie en het verslag naar al hun leden in hun nieuwsbrief.


110

Communicatie

Toeleiding naar activiteiten Via de cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing (CMO) kunnen klanten gratis of voor een zacht prijsje naar voorstellingen en activiteiten (zie ook pagina 87). We proberen dit aanbod zo ruim mogelijk bekend te maken. De cel CMO en de Communicatiedienst werkten samen een brede aanpak uit. Op het internet en het intranet kunnen klanten en medewerkers een kalender vinden met alle activiteiten. Deze kalender passen we iedere week aan. De cel CMO verstuurt iedere maand promotiemateriaal naar de OCMW-instellingen: een afgedrukte versie van de kalender, affiches over het aanbod … We ontwikkelden detailmappen over het aanbod. Deze mappen liggen in de dienstencentra en in de wachtzalen van de sociale centra. In elke map kan de klant de details van iedere voorstelling of activiteit bekijken. Het aanbod is gerangschikt per maand. Af en toe pikken we er activiteiten uit die voor een ruime klantengroep gelden en maken er een flyer over. Het programma met activiteiten die toegankelijk zijn voor de burger bezorgen we tweewekelijks aan het stedelijke infomagazine ‘De|n| Antwerpenaar’ en een aantal andere lokale bladen.

Het OCMW te kijk Mensen hebben nog dikwijls een foutief of onvolledig beeld van het OCMW als hulpverlenende organisatie. Om ons imago bij te stellen organiseren we of nemen we deel aan allerhande activiteiten waarbij we het OCMW in een ander daglicht kunnen stellen. Een aantal voorbeelden.

Opendeurdagen Op 22 en 23 september zette OCMW Antwerpen zijn deuren open. Acht dienstencentra, drie rust- en verzorgingstehuizen, het Maagdenhuismuseum, Binnenste Buiten en Taalbad NT2 deden mee. Iedereen kon er kennismaken met het uitgebreide hulpverleningsaanbod. Op diverse locaties gaven we rondleidingen en toelichting. Overal waren animatieactiviteiten en infostands aanwezig. Met deze opendeurdagen liet het OCMW belangstellenden zien waar het voor staat: enthousiasme, creativiteit, inzet en vooral een hart voor mensen. Het exacte bezoekersaantal is moeilijk te achterhalen. We schatten dat meer dan 2 350 mensen een OCMW-instelling bezochten tijdens dit weekend. Dat zijn er ongeveer 400 meer dan vorig jaar. Naast een evenement voor bestaande klanten, betekenden deze opendeurdagen ook voor veel mensen een eerste kennismaking met bepaalde OCMW-diensten. Vooral de rondleidingen (onder andere in enkele serviceflats) zijn de grote publiekstrekkers.


111

Communicatie

Met de slogan ‘Spring eens binnen’ nodigden we de Antwerpenaar uit voor onze opendeurdagen.

Cultuurmarkt Op 26 augustus namen we deel aan de Cultuurmarkt. We konden er ons cultureel aanbod aan een breed publiek bekendmaken en ons als organisatie profileren. Door actief mensen aan te spreken maakten we ook promotie voor de dienstencentra.

Open Monumentendag Op 9 september vond de Open Monumentendag plaats. Die stond dit jaar in het teken van ‘wonen’. Diverse gebouwen die het OCMW bezit, waren op deze dag toegankelijk. In het Elzenveld gaven we bezoekers via een fototentoonstelling en informatieve panelen een overzicht van de diverse woonvormen die we aanbieden. We maakten ook een speciale brochure.

Informatie verstrekken Accurate informatie is zeer belangrijk in een klantvriendelijke dienstverlening. Folders en brochures zijn hierbij een veelgebruikt kanaal. We publiceerden 8 nieuwe of vernieuwde folders en 3 brochures. 9 rust- en verzorgingstehuizen beschikken nu over een handige en klantvriendelijke onthaalbrochure. Voor de eigen medewerkers stelden we 6 nieuwe brochures samen. Klantvriendelijke schriftelijke informatie hangt nauw samen met leesbaarheid. Communicatiemedewerkers deden bijzondere inspanningen om onze briefwisseling en andere geschreven teksten te screenen en in functie van onze doelgroepen te herschrijven. 76 standaardbrieven en 9 formulieren werden aangepakt. De centrale communicatiedienst ondersteunt de medewerkers in duidelijk schrijven door een heleboel tips aan te bieden op een huisstijlsite op het intranet. Op al onze publicaties vermelden we een informatiepunt dat mensen via telefoon of e-mail kunnen contacteren. Enkele medewerkers van de Communicatiedienst beheren dit informatiepunt en beantwoorden de oproepen of verwijzen de informatievragers meteen door naar de juiste dienst, in de meeste gevallen binnen de twee werkdagen. In 2007 ontvingen we via e-mail 2 215 vragen voor hulp of informatie. Het aantal telefonische vragen registreren we niet. De Communicatiedienst verstuurt dringende of belangrijke dienstmededelingen via Elke doelgroep heeft eigen, specifieke kenmerken. Daarom volgden communicatiemedewerkers een vorming rond doelgroepencommunicatie.

e-mail naar een grote groep medewerkers: 141 berichten in 2007. Er werden ook 213 nieuwsberichten op de startpagina van het intranet geplaatst en 118 nieuwsberichten op de website. 58 keer gebruikten we de website van de stad om nieuws te verspreiden.


112

Communicatie


173

Adressen


114


Personeelsmanagement De juiste persoon op de juiste plaats


115


Een optimale hulpverlening bieden kan enkel met gemotiveerd en geschikt personeel. Voor een organisatie als OCMW Antwerpen, met vierduizend personeelsleden, is dat een hele uitdaging. Alles begint bij de juiste medewerker aanwerven. Daarna moet hij kunnen groeien door juiste vorming en opleiding zich verder kunnen ontplooien. Juiste evaluaties en waarderingssystemen maken dit traject compleet. Leidinggevenden spelen een belangrijke rol binnen onze organisatie. Hoe meer we hen ondersteunen, hoe beter hun teams functioneren. Zo draagt een degelijk personeelsbeleid bij tot een betere dienstverlening aan onze klanten.

Personeelsmanagement in 2007: • We wierven 389 medewerkers aan.

Human Resources Management

• Gemiddeld hadden we 4 712,42 medewerkers per maand. • Er kwamen 402 mensen in dienst, 519 gingen uit dienst.

De afdeling Human Resources Management (HRM) is een belangrijk onderdeel in ons personeelsbeleid. Het zorgt ervoor dat we de juiste mensen selecteren, ze de juiste vorming bieden en correct evalueren.

Werving en selectie In 2007 wierven we 389 medewerkers aan via benoeming, bevordering en contractuele procedures. Dat waren er 110 meer als in 2006. We organiseerden: • 5 selectieprocedures voor benoeming. 226 medewerkers namen deel, 58 kandidaten slaagden. • 3 selectieprocedures voor bevordering. 32 medewerkers namen deel, waarvan er 13 slaagden. • 3 selectieprocedures voor benoeming en bevordering. 85 medewerkers namen deel, 18 kandidaten slaagden.

Competenties beschrijven, gebruiken en bijsturen We hebben een woordenboek dat competenties beschrijft. Dat gebruiken we niet alleen om gericht te werven. Leidinggevenden moeten hun medewerkers op basis van deze competenties waarderen en coachen. Bovendien beseffen we dat niemand perfect is. Daarom willen we met een gerichte vorming, training en opleiding (VTO) de competenties van onze medewerkers ook bijsturen. De stad Antwerpen en het OCMW ontwikkelen op termijn een gemeenschappelijk personeelsbeleid. Het was nodig om de competenties van onze medewerkers op dezelfde manier te beschrijven. In 2007 ontwikkelden we een gemeenschappelijk competentiewoordenboek voor Stad en OCMW.


116


Vorming, training en opleiding bouwt bruggen In ons vormingsaanbod zitten opleidingen op maat van de organisatie, van departementen of diensten en van de individuele medewerker. Onze plaatselijke vormingscoördinatoren hielden zich vroeger enkel met vorming bezig. Maar in 2007 herbekeken we hun takenprofiel. Vorming hangt immers nauw samen met de andere HR-pijlers zoals werving en selectie, waardering, coaching … Op basis van het nieuwe takenprofiel namen we voor het eerst twee HR-deskundigen in dienst: een voor de dienstencentra en een voor de sociale centra.

Verschillende acties rond waarderingen Waardering is een van de bouwstenen van onze organisatie. Daarom werkten we in 2007 verder om deze HR-pijler nog te verstevigen. We willen onze chefs zo goed mogelijk informeren over het reglement op waardering en de opvolging van waarderingen in het computersysteem. Enkele acties: • Op de verschillende directiecomités, teamvergaderingen en andere overlegfora lichtten we het waarderingsreglement toe. • Onze opleiding voor de chefs kreeg een opfrissing. Op die manier spelen we beter in op de noden van onze (toekomstige) leidinggevenden. • We werkten een infobrochure uit. Deze is bedoeld als wegwijzer, zowel voor de chefs als voor diegenen die de registratie doen. • We verbeterden de ondersteunende informaticatoepassing. Hierdoor kunnen onze chefs hun waarderingen beter opvolgen.

Een vernieuwend leertraject voor onze leidinggevenden Onze leidinggevenden krijgen ondersteuning van een arbeidspsycholoog die gespecialiseerd is in coaching. Voor iedere nieuwe leidinggevende werken we een persoonlijk ontwikkelingsplan op maat uit. Huidige leidinggevenden kunnen na aanvraag terecht bij onze arbeidspsycholoog. We koppelen coaching aan andere HR-processen zodat we onze leidinggevenden een optimale begeleiding kunnen geven. We werkten nieuwe opleidingen uit, samen met enkele gespecialiseerde bedrijven. Elke cursus is op maat van ons OCMW, met relevante praktijkvoorbeelden. Een pilootgroep die samengesteld was uit interne leidinggevenden, werkte elke opleiding uit en evalueerde ze.


117


Met gerichte vorming, training en opleiding sturen we de competenties van onze medewerkers bij.

Tevredenheid en welzijn op de werkvloer Aanwezigheid van medewerkers stimuleren Tevreden medewerkers voelen zich goed in hun vel en presteren beter. Daarom is welzijn op het werk een fundamentele waarde. We merken echter dat het ziekteverzuim (absenteïsme) binnen OCMW Antwerpen hoog ligt. Daarom willen we een aantal maatregelen nemen om tevredenheid en welzijn op de werkvloer te stimuleren. We startten hiervoor het project ‘Aanwezigheidsbeleid’ op. We legden de eerste contacten met de Stad voor een samenwerking. Verschillende medewerkers volgden een workshop over de visie op aanwezigheidsbeleid.

Polsen naar ervaringen en meningen van medewerkers We meten sinds 2007 de meningen en ervaringen van medewerkers die OCMW Antwerpen verlaten. Aan medewerkers waarbij het contract ten einde loopt, die met pensioen gaan of ontslag nemen vragen we om anoniem een vragenlijst in te vullen. Deze vragen gaan over hun periode bij het OCMW. De bevraging gaat over thema’s zoals onthaal, samenwerking met collega’s en chefs, opleidingsmogelijkheden, opvolging waarderingen, werkomstandigheden … Zo weten we beter wat onze sterke en zwakke punten zijn en kunnen we in de toekomst onze werking verbeteren. Met leidinggevenden die het OCMW verlieten hielden we aparte exitgesprekken. Via deze gesprekken willen we te weten komen hoe leidinggevenden hun taken ervaren. Op basis van deze gegevens kunnen we hen in de toekomst nog beter ondersteunen.

We voerden het systeem van tijdsregistratie in onze rvt’s in. Zo kunnen alle personeelssecretariaten de werkroosters van de medewerkers beter opvolgen.


118


Preventiebeleid Jaarlijks actieplan Om te waken over het welzijn van de OCMW-medewerkers stelde de Bedrijfsgeneeskundige Dienst (BGD) een jaarlijks actieplan op. Het is een belangrijk instrument van ons preventiebeleid. Het actieplan laat toe om flexibel in te spelen op veranderde omstandigheden op de werkvloer, zoals een ongeval of een plotse stijging van het aantal ziektemeldingen. Hierdoor kan de BGD nieuwe en gerichte preventiemaatregelen uitwerken.

Belang van veiligheid op het werk We merkten een stijging op van het aantal ongevallen op de werkplek. Na elk arbeidsongeval waarbij de medewerker minstens vier werkdagen afwezig blijft, voeren we een risicoanalyse uit. Op basis van deze analyse doet onze Interne Dienst voor Bescherming en Preventie op de Werkplek (IDPB) voorstellen om een gelijkaardig ongeval in de toekomst te vermijden. Voor elk ernstig arbeidsongeval bezorgt IDPB een verslag aan de directie Toezicht Welzijn op het Werk van de federale arbeidsinspectie. Bij de rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) startte de IDPB met de vernieuwing van het intern noodplan. De rvt-medewerkers krijgen hiervoor een doorgedreven opleiding in een extern opleidingscentrum. In een latere fase starten we met evacuatieoefeningen.

Griepvaccinaties op verplaatsing De BGD startte in 2007 met griepvaccinaties op verplaatsing. Een arts en verpleegkundige van de thuiszorg bezochtten onze sociale centra en dienstencentra om een griepvaccin aan onze medewerkers toe te dienen. Door het succes zal de BGD het project op grotere schaal herhalen in 2008.

EHBO-trainingen Een sociaal verpleegkundige van BGD gaf EHBO-trainingen in de thuiszorg en rvt’s . De training die ongeveer drie uur duurt, bestaat uit een praktisch en theoretisch deel.

Loonberekening Vanaf 2007 berekenen OCMW en Stad Antwerpen de lonen samen. Nieuwe software die we gemeenschappelijk gebruiken, vereenvoudigt het beheer en de ondersteuning van de loonberekening. Hierdoor besparen we heel wat kosten. Ook andere berekeningen zoals de rsz- en de belastingsaangifte gebeurden met de nieuwe loonsoftware.


119


Tijdsregistratie Via tijdsregistratie kunnen de personeelssecretariaten de werkroosters van de medewerkers beter opvolgen. In 2007 voerden we het systeem in onze rvt’s in. We startten met een instelling als test. Op basis van een evaluatie deden we een aantal verbeteringen en ging tijdsregistratie ook binnen andere rvt’s van start. De Technische Dienst van de Ballaerstraat stapte over naar een systeem van flexibele werktijd. Dankzij dit systeem krijgen medewerkers meer vrijheid om zelf hun werkschema te bepalen.

Cel Tewerkstellingsinitiatieven We willen de bestaande personeelssubsidies zo goed mogelijk gebruiken. Ze komen zowel van de Vlaamse, federale als Europese overheid. Het kan gaan om een premie, een rsz-korting of een combinatie van beide. Een cel Tewerkstellingsinitiatieven volgt alle tewerkstellingssubsidies op die we ontvangen voor bijvoorbeeld projecten. Een belangrijk voorbeeld van zo’n project is ‘Jongeren voor Senioren’, in samenwerking met het departement Thuis Wonen. Het project biedt werk aan twintig jongeren tussen 18 en 25 jaar. Ze kunnen aan de slag in de dienstencentra als karweihulp of mobiliteitsmedewerker. Jongeren kunnen zo sociale en technische vaardigheden aanleren. Een dienstencentrumleider en maatschappelijk werker begeleiden hen daarbij. Het einddoel is om de jongeren te laten doorstromen naar de gewone arbeidsmarkt, binnen of buiten het OCMW.


120


Personeelsincentives Als werkgever ontwikkelen we een aantal initiatieven voor al onze medewerkers, zowel op de werkvloer als in de vrije tijdsfeer of in de combinatie werk-gezin. Twee van onze acties in 2007: • een fietstombola. We verlootten 30 fietsen onder onze medewerkers. • de opstart van een naaiatelier voor medewerkers. Zij kunnen er goedkoop kledingstukken laten herstellen. Alle departementen kunnen een incentivedag aan hun medewerkers aanbieden. Waardering, teambuilding en werken aan het wij-gevoel staan daarbij centraal. De personeelsvereniging Sodico biedt haar leden een brede dienstverlening aan: van hobbyclubs en activiteiten tot sociale dienstverlening en premies bij bijzondere gebeurtenissen. In 2007 breidden we dit aanbod verder uit en pasten het aan op maat van onze leden. Elke medewerker van OCMW Antwerpen is automatisch en gratis lid van de personeelsvereniging. Door de uitbreiding en het succes van het extra servicepakket zien we het aantal betalende leden toch nog verder toenemen. Sodico telde in 2007 meer dan 10 000 leden. Meer details vind je in het jaarverslag van Sodico vzw en op de website www.sodico.be.

Sociale dienst De sociale dienst voor het personeel adviseert, ondersteunt en begeleidt OCMWmedewerkers die daar nood aan hebben. Het kan gaan om problemen op het werk, administratieve moeilijkheden, financiële problemen of schulden of familiale problemen. De maatschappelijk werker kan een luisterend oor bieden, mee naar oplossingen zoeken, bemiddelen en zonodig doorverwijzen.

We verwelkomen iedere nieuwe medewerker Elke nieuwe medewerker van OCMW Antwerpen volgt een onthaaltraject. Dit start bij de ondertekening van het contract en eindigt tussen de collega’s op de werkvloer. Een centrale onthaaldag, een infomap en vormingssessies zorgen er niet alleen voor dat de nieuwe collega’s alle informatie hebben voor een geslaagde start, maar ook dat ze zich meteen welkom en thuis voelen.


121


Met het project ‘Aanwezigheidsbeleid’ willen we de tevredenheid en het welzijn op de werkvloer stimuleren.


Venstergalerie Dienstencentrum exposeert

Jobcoaches

Nieuwe wijkwerkers staan er niet alleen voor

Koken met Kleur Een vleugje exotisme in onze rvt’s

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen UÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°Ê£ÊUÊÕÊÊÕÊÊÊ>Õ}ÕÃÌÕÃÊÓääÇÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Mensen


Kleurrijk Sportief Antwerps

1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 19 • juni 2007

Een open werkrelatie tussen medewerker en chef Een goede personeelswaardering is onmisbaar in een moderne organisatie. Binnen OCMW Antwerpen is een positieve waardering een onmisbare schakel in de doorgroeimogelijkheden van elke werknemer. Helaas verlopen de waarderingen niet altijd van een leien dakje. Chefs en medewerkers zijn soms niet goed op de hoogte van alle mogelijkheden. Het departement Personeelsmanagement trekt de baan op en licht een en ander toe. Annemie Marnef en Ann Martin Sluyts van de afdeling Human Resources Management (HRM) maakten een presentatie die inspeelt op heel wat vragen van de chef-waardeerders. We sloten aan bij een voorstelling en spraken achteraf met lesgever Annemie en met cursist Tina Janssens. Tina is een van de drie coördinatoren van de dienstencentra en chefwaardeerder van een aantal medewerkers. Zij ziet alvast het nut in van deze presentatie. Tina: ‘Een waarderingsgesprek dat goed verloopt kan medewerkers motiveren en maakt wederzijdse verwachtingen duidelijk. Je kan feedback geven en zo je medewerkers ondersteunen. Het leidt tot een open werkrelatie tussen medewerker en chef. Het moet vooral duidelijk zijn dat waardering geen systeem is om personeel te bestraffen. Integendeel, het is een manier om ze beter te begeleiden.’ Annemie: ‘Samenwerking en ondersteuning zijn sleutelwoorden. Als een medewerker zijn job goed gedaan heeft, verdient hij een dikke proficiat. Wie een negatieve waardering krijgt, moet samen met de chef naar een oplossing zoeken om dit een volgende keer te vermijden. Dat kan bijvoorbeeld via vorming. Zeker op moeilijke momenten moet de medewerker het gevoel krijgen dat hij ondersteuning krijgt en dat zijn chef hem niet in de steek laat.’ OCMW-jaarverslag 2007

122


Te snel met negatieve waardering De opleiding verduidelijkt aan de hand van een tijdslijn de verschillende stappen in het waarderingsproces. De volgorde van die stappen is zeer belangrijk. Alles begint met een goede taakomschrijving tijdens een planningsgesprek. Daarna zijn er opvolgingsgesprekken, pas daarna volgt de waardering. Is die negatief, dan heeft de medewerker recht op een verbetertraject. Soms worden personeelsleden echter nog negatief beoordeeld zonder dat ze vooraf een signaal kregen dat het fout ging. Annemie: ‘Dat probleem willen we aanpakken. Want uiteraard heeft iemand het recht om te weten wat hij fout doet en hoe hij kan verbeteren. We leren chefs dat een negatieve waardering de laatste keuze is. Eerst moet hij de medewerker in een opvolgingsgesprek attent maken op zijn zwakke punten. Die reflex hebben sommige chefs nog te weinig.’ Annemie Marnef (tweede van links): ‘We zijn dankbaar voor de opbouwende kritieken die we kregen tijdens de opleidingen.’


123


Komt de boodschap over? Tina: ‘Ik hoorde van vele dienstencentrumleiders die samen met mij de opleiding volgden positieve commentaren. Volg je de procedure, dan bouw je zo een volledig waarderingsdossier op. Je kan dan altijd op iets terugvallen. Dankzij de opleiding ken ik nu mijn sterke en zwakke punten als chefwaardeerder. Ik weet nu waaraan ik moet werken. En dat geldt, denk ik, voor iedereen die deze presentatie bijwoont.’

Kritiek welkom Annemie: ‘Tijdens de opleidingen kregen we veel opbouwende kritiek. Daar zijn we dankbaar voor. Op die manier weten we waar het schoentje precies knelt. Dan kunnen we oplossingen uitwerken en voorstellen doen bij de PMdirectie.’ Ook na de opleiding grijpen kritische chefs soms naar de telefoon. Annemie: ‘Daarmee hebben we een deel van ons doel bereikt. Het is belangrijk dat mensen ons gezicht kennen. Ze moeten voelen dat ze op de afdeling HRM terechtkunnen met hun vragen over waardering.’ Wordt personeelswaardering hiermee een stuk makkelijker? Waarschijnlijk wel. Maar daar blijft het niet bij. Op informaticavlak zijn ook verbeteringen mogelijk. Chefs moeten goed weten wanneer zij een medewerker moeten waarderen. Dat kan geautomatiseerd worden. In de toekomst zullen Human Resources-deskundigen de chefs op de werkvloer ondersteunen in hun functie als waardeerder. Bovendien komt er nog een uitgebreide brochure, als geheugensteuntje.


124


Nog enkele cijfers Werving en selectie We hielden 5 selectieprocedures voor benoeming. 226 medewerkers namen deel. 58 kandidaten slaagden. Functie

aantal deelnemers in trap 1

aantal geslaagden

123

23

Consulent rechten

32

4

Consulent economie

12

3

Deskundige boekhouding

17

5

Maatschappelijk werker

86

23

Consulent algemene functie

We hielden 3 selectieprocedures voor bevordering. 32 medewerkers namen deel. 13 kandidaten slaagden.

Functie


aantal geslaagden

11

3

6

3

15

7

Administratief chef Technisch bestuursassistent Financiën Technisch bestuursassistent Informatica

Aantal selectieprocedures bij benoeming en bij bevordering We organiseerden 3 selectieprocedures voor benoeming en bevordering. 85 medewerkers namen deel. 18 kandidaten slaagden.

Functie


aantal geslaagden

Afdelingschef algemene functie

55

8

Dienstencentrumleider

21

6

9

4

Hoofd-maatschappelijk-werker


125


Aantal werknemers 2006 Koppen

Bezetting in VTE (*)

Effectieve bezetting in VTE

januari

4 901

4 166,11

3 760,99

februari

4 873

4 144,36

3 739,64

maart

5 009

4 176,28

3 726,41

april

4 642

4 176,97

3 728,61

mei

4 623

4 181,23

3 737,66

juni

4 640

4 178,42

3 733,96

juli

4 664

4 215, 99

3 766,51

augustus

4 648

4 201,59

3 743,62

september

4 622

4 174,90

3 725,30

oktober

4 642

4 190,74

3 734,64

november

4 630

4 181,94

3 718,51

december

4 655

4 203,39

3 750,86

Gemiddeld 4 712,42

4 148,93

3 772,62

We gebruiken de effectieve bezetting op 1 januari 2004 als referentiepunt (*) VTE = voltijds equivalenten In tegenstelling tot vorig werkjaar tellen we in dit overzicht de statutaire medewerkers van het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen niet mee. Personeelsverloop

(Terug) in dienst

Uit dienst

januari

30

72

februari

23

26

maart

51

41

april

26

35

mei

15

36

juni

28

40

juli

36

67

augustus

36

38

september

34

38

oktober

51

48

november

39

41

december

33

37

402

519

Totaal Interne mobiliteit

Absolute cijfers

mutaties van ZNA naar OCMW-diensten interne mutaties

29 513


126


Absenteïsme Encare is onze externe partner bij het aanwezigheidsbeleid. Hun cijfers vergelijken we met andere organisaties. We hebben ook interne verzuimcijfers op basis van onze eigen werkroosters. Absenteïsmecijfers OCMW in vergelijking met België

6,4 6,2 6 5,8 5,6 5,4 5,2 5 4,8

6,31 % 6,01 % 5,64 %

5,56 %

5,41 % 4,90 % 2005

2006

2007

België OCMW

Cijfers op werkroosters binnen OCMW Antwerpen:

7,00 6,95 6,90

6,98%

6,85 6,80 6,75

6,78%

6,75%

6,70 6,65 6,60 2005

2006

2007

3,00

7,36 %

6,87 %

7,87 %

6,08 %

5,79 %

7,09 %

6,16 %

4,00

6,61 %

5,00

6,29 %

6,00

6,02 %

7,00

7,05 %

8,00

8,17 %

6,98% Cijfers op werkroosters binnen OCMW Antwerpen voor 2007, opgesplitst per maand:

2,00 1,00 Jan


Feb Mrt

127

Apr Mei Jun

Jul

Aug Sep Okt Nov Dec



128

ICT

ICT

Informatica ondersteunt onze hulpverlening


129

ICT

Binnen OCMW Antwerpen is automatisering geen luxe. Elektronisch werken bespaart enorm veel tijd. Het computersysteem moet dan wel aangepast zijn aan de specifieke behoeften van de organisatie en haar medewerkers. Als documenten minutenlang nodig hebben om op het scherm te verschijnen of als een e-mail twee uur onderweg is, dan kunnen we moeilijk spreken van efficiënte ICT-ondersteuning. Samen met Digipolis zorgen eigen IT-specialisten ervoor dat de informaticasystemen zo vlot mogelijk draaien en gebruiksvriendelijk zijn.

Automatisch hulpverleningsdossier: van APASH naar e-VITA APASH is de toepassing waarmee onze klantgerichte diensten werken om dossiers te beheren. Het systeem is verouderd en dus startten we in 2006 de omzetting naar een ander systeem op. In maart 2007 konden we een eerste testversie voorleggen. Na testsessies door gebruikers stuurden we het systeem bij. Begin december rondden we de programmatie van e-VITA af en startten met het toevoegen van de wetswijzigingen die sinds februari 2006 uitgevaardigd zijn. Tegen november 2008 moeten alle medewerkers uitgerust zijn met e-VITA.

Managementinformatiesysteem (MIS) Het OCMW en Digipolis startten enkele jaren geleden met het opzetten van een systeem dat managementinformatie levert. Het OCMW gebruikt sinds 2006 het softwaresysteem QPR om haar Balanced Scorecard-indicatoren in kaart te brengen. Een datawarehouse, een databank die verschillende gegevens verbindt en/of combineert, levert deze gegevens automatisch aan uit de verschillende bronsystemen. Het departement Maatschappelijke integratie was piloot tijdens dit traject. In 2007 zetten we ook voor het departement Thuis Wonen een datawarehouse op. Parallel liepen er vorig jaar twee voorstudietrajecten voor het opzetten van een ‘datamart’. Dit is een gegevensbank waar we rapporten kunnen uithalen. We startten al met het opzetten van de datamart voor het departement Maatschappelijke Integratie.


130

ICT

www.digibrug.be: samen de digitale kloof overbruggen OCMW Antwerpen wil haar klanten zo volledig mogelijk laten deelnemen aan onze maatschappij. Een belangrijk thema daarin is de toegang tot internet. Het biedt mensen kansen op informatie, contact, onderwijs, werk, ontspanning …. Krijg je deze kansen niet, dan groeit er een digitale kloof. Antwerpen telt heel wat laagdrempelige initiatieven om de kloof te dichten. Vaak werken ze echter los van elkaar. Onder impuls van het OCMW werd een platform opgericht dat de digitale kloof wil overbruggen door een geïntegreerde aanpak. Het platform kreeg de naam Digibrug. Partners zijn ATEL, Aangename Kennismaking, Buurtwerk Posthof, Digipolis, Levanto, OCMW Antwerpen, Stad Antwerpen en Samenlevingsopbouw. We bereiden enkele concrete acties voor zoals goedkope pc’s en internetverbinding voor OCMW-klanten, opleiding van vrijwilligers ....


131

ICT

a


132

Financiën

Financiën

Minimale kosten, maximale opbrengsten


133

Financiën

Aan onze klanten keren we veel geld uit onder de vorm van leefloon of andere financiële tussenkomsten zoals premies, toelages … Daarnaast investeren we aanzienlijke bedragen in onze dienstverlening om een goede werking te garanderen. Uiteraard mogen we ook de dagelijkse personeels- en werkingskosten voor onze medewerkers niet vergeten. Gelukkig kennen we enkele belangrijke bronnen van inkomsten: klantenbijdragen, werkingsopbrengsten (bijvoorbeeld huurgelden en verblijfskosten van residenten in rust- en verzorgingstehuizen), de stadsdotatie, bijdragen van het Stedenfonds, subsidies van hogere overheden en ten slotte opbrengsten uit onder andere beleggingen.

Hoe deden we het financieel in 2007? Resultatenrekening rekening 2007

budget 2007

rekening 2006

Opbrengsten Werkingsopbrengsten

432 978 128,75

488 568 889,77

20 288 825,02

13 430 480,61

19 836 584,85

3 248 550,32

1 686 655,43

11 242 089,79

456 515 504,09

503 686 025,81

457 913 414,82

Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten Totaal opbrengsten

426 834 740,18

Kosten Werkingskosten Verbruikte goederen en verstrekte diensten

88 698 583,81

91 197 472,90

83 817 634,17

Diensten, diverse leveringen en interne facturen

36 671 589,64

81 493 660,52

34 277 840,80

361 653 613,61

394 860 893,77

358 951 743,73

56 367 175,1

54 399 461,92

74 049 495,48

- 728 747,82

0,00

- 2 716 676,45

- 1 109 793,40

3 333 333,00

5 760 703,17

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten Waardevermindering op voorraden en vorderingen Voorzieningen voor risico’s en kosten Andere werkingskosten Financiële kosten Uitzonderlijke kosten Totaal kosten

5 632 785,52

3 772 572,57

6 188 497,95

14 817 557,01

14 921 106,96

14 714 441,22

6 801 946,51

1 707 927,38

13 515 267,55

568 804 709,98

645 686 429,02

588 558 947,62

Resultaat van het boekjaar

- 112 289 205,89

- 142 000 403,21

- 130 645 532,80

Werkingskosten en -opbrengsten De werkingsopbrengsten bestaan onder andere uit huurinkomsten voor onze woningen, ligdagprijzen en bijdragen voor bijvoorbeeld poetshulp. Deze opbrengsten stegen in 2007 met 1,44 % van 426 miljoen euro tot bijna 433 miljoen euro. De voornaamste reden hiervoor is een gestegen subsidiëring van de uitkeringen.


134

Financiën

De werkingskosten (bijvoorbeeld voeding en onderhoudsproducten, maar ook medische- en personeelskosten) daalden met 2,35 % van 560 miljoen euro in 2006 tot 547 miljoen euro in 2007. De daling van de totale werkingskost wordt vooral veroorzaakt door minder afschrijvingen ondanks de stijgende kosten voor voeding en de gestegen uitkeringen.

Financiële kosten en opbrengsten De financiële opbrengsten en kosten blijven ongeveer hetzelfde in 2007 als in 2006.

Uitzonderlijke kosten en opbrengsten De uitzonderlijke opbrengsten en kosten daalden omdat we geen patrimonium (gebouwen, schilderijen, meubels …) meer verkochten. Daardoor vlakten deze kosten af tot hetzelfde niveau als vorig jaar.

Totaal resultaat en budget Het totale resultaat komt hiermee op –112 289 205,89 euro in 2007 ten opzichte van -130 645 532,80 euro in 2006. Dat betekent een vooruitgang ten opzichte van vorig jaar. De Stad Antwerpen legt bij in het tekort van OCMW Antwerpen. De stad maakte in 2007 in totaal 113 miljoen euro aan ons over. Dit bedrag bestaat uit 87 miljoen euro stadsbijleg in het exploitatieverlies, 25 miljoen euro aan Stedenfonds-middelen en een miljoen euro uit het Sociaal Impulsfonds.

Budgetverantwoordelijkheid Het Nieuwe OCMW-Beleid (NOB) dat in 1997 bij decreet werd ingevoerd, introduceerde naast de analytische bedrijfsboekhouding ook een nieuwe organisatiefilosofie en nieuwe managementprincipes in de welzijnssector. Administratieve handboeken die de processen en controleprocedures nauwkeurig weergeven, moeten voortaan de administratieve organisatie weerspiegelen. Een rechtstreeks gevolg hiervan is de invoering van de budgetverantwoordelijkheid binnen onze organisatie. Vanaf 2008 maken we het budget niet alleen centraal op, maar in samenwerking met budgetverantwoordelijken op de werkvloer. In werkgroepen tekenden we dit hele proces in detail uit. We startten de voorbereidingen en werkten informaticahulpmiddelen uit. Het budgetteringsproces wordt voor alle budgetverantwoordelijken ingevoerd vanaf 1 januari 2008. Alle budgetverantwoordelijken zullen zelf hun deelbudgetten voor 2009 opmaken.


135

Financiën

Nieuw financieel platform Vanaf 2010 werkt OCMW Antwerpen met een nieuw boekhoudkundig systeem, samen met de stad Antwerpen, de stad Gent en OCMW Gent. De overschakeling is geen gemakkelijk proces en vraagt veel voorbereiding. Samen werken in een standaard financieel systeem heeft verschillende voordelen: lagere kosten, meer transparante gegevens, meer rapportagemogelijkheden … We kunnen de huidige dubbele boekhouding nog efficiënter voeren en in de toekomst zelfs op stedelijk niveau verstevigen. We willen alle verschillende boekhoudpakketten in dit systeem opnemen. Maatwerk proberen we zoveel mogelijk te beperken. Samen met onze partners brachten we de huidige situatie en de wensen voor de toekomst in kaart. Dit goten we in een overheidsopdracht. De uiteindelijke leverancier kiezen we in september 2008.

Activiteitencentraen kostenplaatsenstructuur Vanaf 2007 werken we met nieuwe kostenplaatsen. Deze zijn gekoppeld aan een bepaalde activiteit of dienst binnen een afdeling of departement. De afdelingen noemen we verantwoordelijkheidscentra: we vinden de verantwoordelijke voor het budget op dit niveau. Vanaf 2008 kennen we nieuwe activiteitencentra. We verminderden het aantal activiteitencentra van 173 tot 25. Ze zijn onderverdeeld in het algemeen bestuur, de tactische diensten, de strategische diensten en de verschillende rust- en verzorgingstehuizen. Door deze structuur krijgen we minder jaarrekeningen en vooral minder administratieve belasting.


136

Financiën


137

Financiën


138

Samenwerking

Samenwerking

Krachten bundelen en optimaal inzetten ten voordele van onze klanten OCMW-jaarverslag 2007

139

Samenwerking

OCMW Antwerpen heeft een belangrijke en omvangrijke taak. Het garanderen van de sociale grondrechten is een echt titanenwerk. Die uitdagende sociale missie kunnen we niet alleen klaarspelen. Gelukkig hoeft dat ook niet. Er zijn in Antwerpen heel wat partners die onze missie delen. Ieder werkt vanuit zijn eigen invalshoek voor het welzijn van de Antwerpse burger. Maar door samen te werken doen we dat nog beter. Soms bestaat een samenwerking maar voor korte tijd en gebeurt ze op kleine schaal, soms is ze structureel en op lange termijn. Als OCMW spelen we verschillende rollen in de diverse samenwerkingsverbanden. Vaak is dat een coördinerende, regisserende rol. Zeker wanneer onze partners eerder kleine organisaties zijn, rekent men op ons om het overzicht te bewaren en de inspanningen op elkaar af te stemmen. Samen met de Stad Antwerpen maken we nu werk van een coherent welzijnsbeleid. Niet alleen op managementniveau, maar ook op wijkniveau zullen Stad en OCMW hun werking maximaal op elkaar afstemmen. Samenwerking met de privésector stimuleren we. Voor specifieke doelgroepen en wijken kunnen we in onderling overleg afspraken maken om de organisatie van de dienstverlening te verbeteren.

Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013 Stad Antwerpen, OCMW Antwerpen en de externe sociale partners schreven samen het lokaal sociaal beleidsplan 2008-2013 uit. Hierin geven we weer hoe we ervoor zorgen dat Antwerpen de stad van iedereen is, ook van de sociaal kwetsbare inwoners. Het zet de grote lijnen uit voor het sociaal beleid in Antwerpen. We gaan uit van een inclusief beleid. Dit wil zeggen dat iedereen in alle beleidsdomeinen, van stadsontwikkeling tot sport, oog moet hebben voor de sociaal kwetsbaren in deze stad. We willen de sociale grondrechten garanderen voor elke Antwerpenaar. We bepaalden in het lokaal sociaal beleidsplan de fundamentele waarden en krachtlijnen. We werkten alles uit in concrete thema’s die we toetsten op brede diversiteit, met aandacht voor vergrijzing en jeugd. Thematische werkgroepen werkten de verschillende doelstellingen uit. Een ontwerpversie van het plan legden we in september 2007 voor aan een ruime groep afgevaardigden van stad, OCMW, externe partners en deskundigen. De opmerkingen en bedenkingen die toen naar voor werden gebracht, verwerkten we in de definitieve versie. Het college keurde op 20 oktober jl. het lokaal sociaal beleidsplan goed, de raad voor maatschappelijk welzijn deed dit op 6 november. Op 12 november legden we het plan voor aan de gemeenteraad en na goedkeuring stuurden we het door naar de Vlaamse overheid. Het plan zet echter maar krijtlijnen uit. Het is geen eindpunt, maar vormt de basis voor gesprekken met onder meer de districten, verschillende raden en de sociale partners.


140

Samenwerking

Belangrijkste voornemens op het gebied van samenwerking • We vergroten de samenwerking en synergie tussen de stad en het OCMW. • Het stadsbestuur wil de regie van het sociaal beleid voeren. Alle andere actoren worden als volwaardige partners betrokken in het besluitvormingsproces. De uitvoering van de beleidsbeslissingen wordt toegewezen aan de organisatie die in prijs en kwaliteit de beste partner is. • Externe partners hebben recht op eigen inbreng. We realiseren dit door middel van verschillende overlegfora en werkgroepen. • Bewoners van de stad zijn belangrijke signaalgevers en nemen soms een expertrol op zich. Daarom betrekken we ze via het stedelijk wijkoverleg. • We benutten overlegmomenten om een goede afstemming te krijgen tussen besluitvormers, adviesgevers en uitvoerders.

Diversiteitsbeleid Als OCMW werken we in Antwerpen in een enorm diverse context. We gaan ervan uit dat die diversiteit een troef kan zijn. We werken aan een diversiteitsbeleid op twee gebieden: personeel en klantengroepen. Met het bestuursakkoord en het lokaal sociaal beleidsplan kiest de Stad Antwerpen voor een divers beleid. Diversiteit slaat op alle verschillen en overeenkomsten tussen mensen. Je bent vrouw of man, jong, volwassen of bejaard, autochtoon of allochtoon, laag- of hooggeschoold, homo-, hetero-, bi- of transseksueel … We willen een kwaliteitsvolle dienstverlening leveren aan alle inwoners. Voor sommige groepen van mensen zijn onze diensten echter onvoldoende toegankelijk, omdat ze niet afgestemd zijn op hun behoeften. Daarom benoemden we als OCMW zes kansengroepen die extra aandacht nodig hebben. We baseerden ons op volgende criteria: geslacht, afkomst, leeftijd, fysieke conditie, geaardheid en sociaal-economische situatie. Mensen worden nog steeds achtergesteld omwille van een van deze criteria. Het kan gaan van discriminatie op de arbeidsmarkt, over te hoge drempels in het onderwijs tot echte fysieke drempels als het over gezondheid gaat. In 2007 hebben we voor de verschillende kansengroepen acties ondernomen. Zo namen we deel aan fora over opvoedingsondersteuning en gaven deze informatie door aan onze maatschappelijk werkers. Via het Wijkaanspreekpunt Gezondheid voeren we gesprekken met organisaties waar armen het woord nemen en allochtone organisaties. Doel is om deze doelgroepen nauwer bij het thema gezondheid te betrekken. Taalverschillen vormen een steeds grotere uitdaging in ons werk als OCMW. We werkten een opleidings- en informatieaanbod uit voor onze medewerkers over de Stedelijke Tolk- en Vertaaldienst. Medewerkers weten waar ze terecht kunnen voor schriftelijke of mondelinge hulp bij communicatieproblemen door taalverschillen. Daarnaast bieden we onze medewerkers vorming en opleiding aan over diversiteit. Zo werken we aan meer onderling begrip in onze hulpverlening.


141

Samenwerking

We willen diverse klantengroepen bij onze werking betrekken. We overleggen met vertegenwoordigers van verschillende doelgroepen.

We willen de diverse klantengroepen bij haar werking betrekken. We hebben regelmatig overleg met vertegenwoordigers uit onze verschillende doelgroepen. Doel is om onze werking kenbaar te maken en in te kunnen spelen op specifieke noden binnen de diverse klantengroepen. We richtten een helpdesk Diversiteit op voor medewerkers. Hier geven we antwoord op vragen en formuleren adviezen. Enkele vragen die we kregen: ‘Hoe betrekken we allochtonen bij acties rond gezondheid?’, ‘Hoe betrekken we allochtone ouderen bij activiteiten?’

Klanten krijgen hun zegje Regelmatig overleggen we met mensen in armoede en de verenigingen die hen vertegenwoordigen. We brengen een aantal partijen rond de tafel: het Antwerps Platform Generatiearmen (APGA), een ervaringsdeskundige, vertegenwoordigers van de Stedelijke Armoedecel en medewerkers van de verschillende klantgerichte OCMW–departementen. Met dit overleg proberen we de beleidssamenhang en de toegankelijkheid van de sociale grondrechten in de stad Antwerpen te verhogen. We bevorderen zo de participatie van onze doelgroepen aan het beleid en zorgen voor een beter zicht op armoede in een veranderende samenleving. Leden van APGA en een ervaringsdeskundige zetelden ook in de regiegroep klantrelatiemanagement. Deze regiegroep slaat een brug tussen het OCMW-beleid en -bestuur enerzijds en de kansarme klanten anderzijds. Naast het APGA namen ook CAW Metropool en de ombudsvrouw van de stad Antwerpen deel aan deze regiegroep. Zij bekeken de OCMW-realisaties vanuit de bril van de klant: zijn ze toegankelijk voor de doelgroep, houden ze rekening met hun eigenheden enzovoort. De klantvertegenwoordigers gaven suggesties en opmerkingen over het gevoerde OCMW-beleid en deden voorstellen over mogelijke nieuwe projecten. Vanaf de tweede helft van Samen met de Ouderenraad, Stad en andere partners stelden we een ouderenbeleidsplan op. Het is een onderdeel van het Lokaal Sociaal Beleidsplan.

2007 liggen de activiteiten van de regiegroep stil. In 2008 herbekijken we de rol van de regiegroep. Tweemaandelijks komen de verschillende verenigingen samen om te werken rond een bepaald thema en om van gedachten te wisselen. Mensen in armoede voeren hier het woord. Wij nemen deel aan deze samenkomsten. Dit geeft ons de kans om signalen op te vangen, hun verhaal te horen en contacten uit te bouwen. We namen deel aan een grootschalig onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel: ‘Participatie door maatschappelijk kwetsbare groepen in een stedelijke context’. De resultaten van dit onderzoek zullen ons nieuwe impulsen geven om het thema verder uit te werken.


142

Samenwerking

De Antwerpse Ouderenraad Het aandeel van de 60-plussers in de Antwerpse bevolking blijft toenemen. Het is logisch dat het stadsbestuur en OCMW Antwerpen rekening houden met de standpunten van ouderen bij het uitstippelen van het beleid. De Antwerpse Ouderenraad is de geschikte spreekbuis voor deze bevolkingsgroep. Bij het begin van de nieuwe legislatuur kreeg dit inspraakorgaan nieuwe leden. Op 12 maart 2007 waren de nieuwe statuten een feit. De raad is samengesteld uit: • vertegenwoordigers van de negen districtsseniorenraden; • onafhankelijke ouderen; • vertegenwoordigers van kansengroepen, zoals allochtone ouderen en mensen die in armoede leven. Deze leden zorgen voor een pluralistische en diverse aanpak. Vier thematische werkgroepen formuleren adviezen, maken beleidsvoorstellen, werken concrete actiepunten uit en waken over de opvolging van de adviezen. Een advies- en beleidsvoorbereidende commissie coördineert en ondersteunt de werking. Samen met de Stad, het OCMW en andere partners stelde de Ouderenraad het Ouderenbeleidsplan 2006-2007 op. Het is een onderdeel van het Lokaal Sociaal Beleidsplan. Het Ouderenbeleidsplan omschrijft de mogelijkheden die de vergrijzing biedt. In 2007 rondden we de planningsfase van het ouderenbeleid af en startten we met de uitwerking. De acties brachten we samen in een strategisch actieplan. We gaven met succes infosessies voor mantelzorgers in de wijk Sint-Andries. Enkele acties lopen verder in 2008.


143

Samenwerking

Tolken maken dienstverlening toegankelijk



‘Wij kiezen geen kant’


Klanten en hulpverleners moeten elkaar verstaan. Letterlijk. Met een zeer uiteenlopende populatie loopt dat in Antwerpen niet steeds van een leien dakje. Bij het OCMW krijgen we dagelijks met een groot aantal talen te maken. Hoe maak je je verstaanbaar? De stedelijke tolken vertaaldienst helpt.


méér dan 9-to-5


Mensen



1

Wie zich wil integreren in Antwerpen moet Nederlands leren. Als je onze taal spreekt en verstaat kun je zelf stappen zetten naar werkgevers


en overheidsdiensten. Niet al onze klanten zijn onze taal al voldoende machtig. Gevolg: zij kennen onze diensten niet of niet goed en begrijpen hun rechten en verantwoordelijkheden niet. Voor een duidelijk gesprek met deze mensen heb je een tolk nodig.

Spraakverwarring Abdullah Uslu stond mee aan de wieg van de stedelijke tolken vertaaldienst Antwerpen (STA). Abdullah: ‘Op het einde van de jaren zeventig kwamen er steeds meer taalproblemen in Antwerpen. Vooral de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen voelden de nood aan een dienst om de spraakverwarring op te lossen. In 1982 begonnen we als kleine vzw ‘Migranten-tolkendienst’. Het was een samenwerking tussen stad en OCMW. Dit jaar bestaat STA dus 25 jaar.’ Intussen evolueerden jullie naar een grote dienst. Abdullah: ‘We werken met een tiental vaste mensen en meer dan vijftig freelance tolken en vertalers. Het is niet mogelijk om alle talen aan te bieden met een vast team. Antwerpen kent meer dan 150 talen, van Albanees tot Lingala over Wit-Russisch naar Urdu.’ Waarvoor kan men bij jullie terecht? Abdullah: ‘We tolken en vertalen op aanvraag. Vooral stedelijke en OCMW-diensten, ziekenhuizen en scholen doen beroep op onze dienst. Privépersonen kunnen ook bij ons terecht, maar enkel na doorverwijzing. Schriftelijke aanvragen verwerken we hier of sturen we door naar


144

Samenwerking

Abdullah Uslu: ‘Onze tolken zijn neutraal, objectief, professioneel en volgen een deontologische code. Zij zijn louter een kanaal.’

freelancers. Tolken is mondeling vertalen. Dat kan bij ons of ter plaatse. Telefonisch tolken doen we niet zelf. Die vragen sturen we door naar Babel, de Vlaamse Tolkentelefoon.’ Jullie tolken zijn ‘gecertificeerd’ of beëdigd. Wat wil dit zeggen? Abdullah: ‘Onze tolken zijn neutraal, objectief, professioneel en volgen een deontologische code. Zij zijn louter een kanaal. Als tolk vertel je dat aan de twee partijen. Je bent er enkel om te tolken, niet om een kant te kiezen of te bemiddelen. Alles wat we tolken blijft tussen vier muren. En na het gesprek stopt het ook. Achteraf komen mensen soms nog met vragen of opmerkingen. Dan verwijzen we hen opnieuw naar hun begeleider. Wij zijn tolk, geen maatschappelijk werker. Vaak werken hulpverleners met gelegenheidstolken: familie, kennissen of buren. Dat is niet altijd een goede oplossing. Zij vertalen soms maar de helft of nemen de plaats in van de hulpvrager en interpreteren boodschappen.’ Ook bij moeilijke boodschappen lijkt me een neutrale tolk beter. Abdullah: ‘Dat zijn de minder leuke kanten van de job. Emotionele gesprekken, slecht nieuws overbrengen, hevige discussies. Zo was er een man die een auto-ongeluk had. De dokters probeerden via familie en vrienden de situatie uit te leggen, maar het lukte niet. Toen vroegen ze ons om te helpen. Samen met de dokter hebben we rustig alles duidelijk kunnen maken. Een betrokken partij zou dat nooit kunnen.’


145

Samenwerking

Prikkelt jouw optreden als tolk de mensen niet om Nederlands te leren? Abdullah: ‘Het gebeurt wel eens dat mensen me hierover aanspreken. Dan maak ik hen duidelijk dat Nederlands leren de eerste stap is om zelf je leven te kunnen organiseren. Je kan hier alles studeren, alle jobs doen … Maar dan is het eerst aan jou om onze taal te leren.’

Hoe werken met tolken? Hoe spreek je de stedelijke tolken vertaaldienst aan? Wat kun je als OCMW-medewerker verwachten? In samenwerking met STA werkte het Studie- en Adviesbureau een vormingspakket uit. Tanja van Kerckhoven: ‘Het OCMW maakt te weinig gebruik van het tolkenaanbod. Daarom willen we onze medewerkers hierover informeren. We geven tips over ‘omgaan met anderstalige klanten’. Begin je gesprek steeds in het Nederlands bijvoorbeeld. Als dit niet lukt kan je overschakelen op andere talen. Voel je dat je boodschap niet overkomt? Dan kan je een tolk inschakelen. We geven mee hoe je daarbij tewerk gaat of wat je moet doen als je een tekst wil laten vertalen.’ Zelf een tekst vertalen is uit den boze? Tanja: ‘Volgens de taalwetgeving mag je niet zomaar een vertaling aan je klanten meegeven. Er gelden bepaalde regels. Werk niet met een eigen vertaling of die van vrienden of kennissen. Denk je dat het nuttig is om een tekst te laten omzetten in een andere taal, neem dan even contact op met de Communicatiedienst.’ Wat is jullie doel met deze vorming? Tanja: ‘We mikken op verschillende zaken. Onze OCMW-medewerkers moeten vooral weten waar ze terechtkunnen en voor welke diensten. Wat kan en wat kan niet? Met deze vorming willen we de vijf ‘w-vragen’ beantwoorden: wat, waar, wie, wanneer en waarom.’


146

Samenwerking


147

Samenwerking


148


Patrimonium en Logistiek Door een efficiënt beheer rendeert ons patrimonium maximaal OCMW-jaarverslag 2007

149


We beheren enkele honderden eigendommen, van moderne gebouwen tot historische monumenten. Ze zijn allemaal in gebruik om medewerkers te huisvesten of om klanten te ontvangen, bijvoorbeeld in een sociaal centrum of dienstencentrum. Tel daar de gebouwen bij waarin klanten wonen, zoals serviceflats, sociale woningen, rusthuizen enzovoort. Verder verhuren we veel van onze panden aan sociale of culturele organisaties. Elk van deze gebouwen moet veilig zijn en goed bewoonbaar blijven. We doen veel inspanningen om dit op een moderne en klantgerichte manier te doen.

Beheer van het patrimonium We kochten woningen en grond aan in de Rupelstraat in Antwerpen. Hier verhuren we nu dertien sociale woningen. We verkochten eigendommen in Oelegem, Deurne, Hove, Berendrecht en Berchem. Alle verkopen samen brachten 509 493 euro op. Naast onze landgoederen (weilanden, hoeves, buitengebieden) beheren onze twee boswachters uitgebreide boscomplexen in de provincie. Het patrimonium dat we verhuren verdelen we onder in vijf categorieën: • private verhuringen (55 wooneenheden); • handelshuren (36 handelspanden); • verhuur aan socioculturele organisaties (15 panden); • verhuur aan sociaal-educatieve organisaties (13 panden); • garages (284 autostaanplaatsen). Een belangrijke verhuring was het Sint-Jorispand aan de Sint-Jorispoort in Antwerpen. We verhuren dit gebouw aan de Kringwinkel. In de nabije toekomst zullen we grote delen van ons patrimonium overdragen aan Vespa, een autonoom gemeentebedrijf. Het beheer van de gebouwen gebeurt dan door hen, maar in opdracht van het OCMW. Aan de telecomoperatoren gaven we toestemming om zendmasten te plaatsen op onze eigendommen. Dit bracht in 2007 ongeveer 135 000 euro op. Het rendement van ons patrimonium steeg naar 8,37 % in het tweede semester van 2007.


150


Onderhoud van gebouwen en wagenpark Eigen medewerkers staan in voor kleine en middelgrote herstellingen en renovatiewerken aan de gebouwen. We reorganiseerden deze werking om een hoog kwaliteitsniveau te blijven garanderen tegen een minimale kostprijs. Met de renovatieploeg van het departement Maatschappelijke Integratie maakten we duidelijke taakafspraken. Een aparte afdeling begeleidt grote bouwen renovatieprojecten. Een studiebureau is verantwoordelijk voor het opvolgen van werven en ontwikkelt bestekken in eigen beheer. Daarbij staan diversiteit, duurzaam bouwen en kostenbewustzijn centraal. In 2007 werden 14 nieuwe sociale flats (De Leliepoort) opgeleverd. Verder voerden we algemene verbouwings- en herinrichtingswerken uit aan verschillende sociale centra en installeerden we nieuwe liften in een serviceflatcomplex en een rust- en verzorgingstehuis (rvt). Ook gevelherstelling, omgevingswerken en het plaatsen van een nieuwe keuken in een rvt waren belangrijke projecten. Over het onderhoud van ons wagenpark en het beheer van de garage voerden we verkennende gesprekken met de stad Antwerpen.

Energiebeheersing Een eigen Energiecel zorgt voor een rationeel energiegebruik binnen onze eigendommen. Bij nieuwbouw– en renovatiewerken geven ze advies om de kosten van het energiegebruik zo laag mogelijk te houden. Verder zorgen ze voor energie- en wateraudits en volgen het elektriciteits-, gas- en waterverbruik op om abnormaal hoog verbruik op te sporen. Dankzij het uitvoeren van een reeks energiebesparende maatregelen hadden we recht op een aantal premies. In 2009 moeten we in al onze grote gebouwen energieprestatiecertificaten ophangen. We startten al met de voorbereidingen hiervoor.


151


Een eigen studiebureau volgt de werven op en maakt bestekken waarbij diversiteit, duurzaam bouwen en kostenbewustzijn centraal staan.

Kunst in opdracht maken het magazine van OCMW Antwerpen




méér dan 9-to-5


Mensen



OCMW geeft gebouwen artistieke meerwaarde

1


Wist je dat het OCMW grote bedragen spendeert aan moderne kunst? Wanneer we voor bouwwerken beroep doen op subsidie van de Vlaamse Gemeenschap zijn we verplicht een stuk van de investeringen te gebruiken om een nieuw kunstwerk in of in de nabijheid van het gebouw te plaatsen. We geven daarom een kunstenaar de opdracht om een kunstwerk te creëren dat in harmonie is met het gebouw en de omgeving. Zowel OCMW-klanten als medewerkers hebben recht op veilige, comfortabele gebouwen om in te wonen of te werken. We bouwen regelmatig nieuwe woningcomplexen of renoveren bestaande gebouwen. Gelukkig kunnen we dikwijls beroep doen op subsidies van de Vlaamse overheid. Maar daar zijn natuurlijk ook voorwaarden aan verbonden. Een van die voorwaarden is dat we een bepaald percentage van het investeringsbudget besteden aan kunst. Dit principe is bij decreet vastgelegd en wordt ‘kunst in opdracht’ genoemd. We streven in de eerste plaats naar functionele architectuur, maar een kunstwerk geeft wel extra pit aan het geheel. Het maakt het gebouw uitnodigend voor de bezoekers, bewoners en klanten.


152


Observatiespiegels aan de woningen in de Lange Batterijstraat weerkaatsen op een speelse manier de bontgekleurde pilaar aan de overkant.

‘Kunst’ is natuurlijk zeer breed. Er zijn erg uiteenlopende werken te bezichtigen in onze gebouwen. Van glasramen over beeldhouwwerken tot muurschilderingen. Wie kiest de kunstwerken? Aan wie geven we de opdracht? Per bouwproject wordt daarvoor een speciale commissie samengesteld. Die bestaat uit OCMW-medewerkers, de architect en mensen uit de kunstwereld. Zij zoeken naar een werk dat aansluit bij de leefwereld van de bewoners en de omgeving. Bij de keuze telt ook het duurzaam karakter mee en uiteraard het artistiek gehalte van het werk. Onderhoudsvriendelijkheid en brandveiligheid zijn andere criteria.

Kunst kijken Ben je in de buurt, loop dan zeker eens door de Lange Batterijstraat. Onze serviceflats daar hebben een originele gevel. Boven de terrassen aan de straatkant hangen ‘observatiespiegels’. Hierin zien de bewoners wat er onder hen op straat gebeurt. Kunstenaar Guy Rombouts wilde ze op deze manier meer betrekken bij wat er zich op straat afspeelt. In elke spiegel staat een gezandstraalde letter. Niet zomaar een letter, maar een uit een alfabet dat de kunstenaar zelf ontwikkelde. Het is een soort van tekentaal. De spiegels weerkaatsen op een speelse manier het licht en de gebouwen aan de overkant. Daar staat een enorme bontgekleurde pilaar die onder andere sociaal centrum De Balans ondersteunt. Het geeft het geheel een jong en levendig aanzicht. In de Sint-Andrieswijk verwelkomt het nieuwe wooncomplex De Leliepoort zijn eerste bewoners. Een bijzonder kunstwerk siert de gevel. Op een terras pronkt een stolp van ruim twee meter hoog, in gekleurd glas. Bewoners en bezoekers kunnen in de stolp gaan staan. Ze zien dan de omgeving op een heel andere manier. Zo zijn er nog veel artistieke bezienswaardigheden aan en in onze gebouwen. De moderne kunstwerken vormen een rijke aanvulling op ons historisch cultureel erfgoed. Ze maken het voor de bezoekers en het personeel een stukje aangenamer om er te verblijven.


153



154

Bestuur en beleid

Bestuur en beleid


155

Bestuur en beleid

In het Lokaal Sociaal Beleidsplan en het OCMW-beleidsplan schreven we een aantal strategische keuzes weg. Strategieën rond sociale grondrechten, maar ook strategieën rond onze eigen organisatie. Mooie ideeën, schitterende plannen, vernieuwende begrippen ... Ze kunnen maar werkelijkheid worden als de hele organisatie erop is afgestemd. De ‘administratie’ moet het realiseren van deze strategieën ondersteunen.

Management Informatie Systeem Als je een doel wilt bereiken, moet je onderweg geregeld nakijken of je hiervoor op de juiste koers zit en of alles aanwezig is om de eindbestemming te bereiken. Het Managementcomité en de raad voor maatschappelijk welzijn volgen dit op door monitoren en een maandelijkse rapportering. De beschikbare informatie is vaak versnipperd, onvolledig en niet op mekaar afgestemd. Door een managementinformatiesysteem (MIS) op te starten willen we de bestaande rapportering verder uitbouwen tot een samenhangend geheel zodat de juiste informatie op de juiste plaats komt. Het MIS maakt het mogelijk om tijdens een werkingsjaar op te volgen of we onze doelstellingen realiseren en of we over het personeel en budget beschikken om dit te doen. Zo niet, gaat er een knipperlicht branden en is bijsturing noodzakelijk. Voor de belangrijkste processen stelden we cijfermatige indicatoren op. Ze zijn gestructureerd volgens de vier perspectieven van de Balanced Scorecard-methodiek. Het is onverstandig om het functioneren van een dienst of organisatie te beoordelen op basis van 1 type van indicatoren. Als je bijvoorbeeld enkel oog hebt voor dienstverlening aan klanten, dan gaat dit vaak ten koste van het budget, of omgekeerd. Daarom ontwikkelden we vier types van indicatoren: indicatoren over de dienstverlening aan klanten, financiële indicatoren, indicatoren over de personeelsinzet en de interne werking en indicatoren met betrekking tot vernieuwing en verandering. Enkel zo krijgen we een samenhangend en evenwichtig beeld van de staat van het OCMW. De betekenis van een indicator is niet altijd duidelijk: wanneer is een score goed en wanneer moeten we ons zorgen maken? We brachten de bestaande informatie samen in een systeem, QPR. Voor alle indicatoren definieerden we wanneer de waarde goed is, wanneer we aandachtig moeten zijn of wanneer de waarde sterk afwijkt van de vooropgestelde doelstelling. Sinds januari 2007 gebruiken we het systeem voor de rapportering over het jaarplan op het Managementcomité en de raad voor maatschappelijk welzijn. Een maandrapport dat gebaseerd is op de QPR-informatie levert de belangrijkste gegevens. Het maandrapport bestaat uit twee luiken: een eerste met kerncijfers over de belangrijkste processen en een tweede met een voortgangsrapportage over de projecten uit het jaarplan. Leidinggevenden hebben via het intranet toegang tot QPR. Zo kunnen ze altijd zien of hun departement en het OCMW op koers is.


156

Bestuur en beleid

Procesmanagement Financiële bijstand toekennen, senioren kwaliteitsvol laten wonen in een rust- en verzorgingstehuis of onze klanten werkervaring laten opdoen: het zijn maar een paar voorbeelden van de vele diensten die we als OCMW aan de Antwerpenaars bieden. Daarnaast zorgen de ondersteunende departementen ervoor dat dit in optimale omstandigheden kan gebeuren. Voorbeelden zijn performante informaticasystemen, een goed financieel beheer, een tijdige en correcte uitbetaling van lonen en de aanwerving van competente medewerkers. Al deze types van dienstverlening zijn een gevolg van processen. Een proces is een opeenvolging van activiteiten door verschillende medewerkers van verschillende diensten en leidt tot een product of dienst voor onze klanten. Alle OCMW-medewerkers zijn al jaren bewust of onbewust betrokken bij een of meerdere processen. Maar doen we dit goed? Aangezien alles beter kan, willen we systematisch deze processen in kaart brengen en waar nodig verbeteren. In een procesbeschrijving brengen we de verschillende stappen die we moeten zetten in kaart en beschrijven we wie wat moet doen. Het is een draaiboek dat de betrokkenen moeten volgen. Door deze stappen duidelijk te beschrijven weet iedereen wat hij moet doen om tot een goed eindresultaat te komen. Door altijd dezelfde stappen te zetten, krijgen onze klanten ook steeds dezelfde kwaliteitsvolle dienstverlening. Voor nieuwe medewerkers is zo ook onmiddellijk duidelijk wat we van hen verwachten om hun werk goed te doen. Procesmanagement coördineert en stuurt alle acties om processen binnen onze organisatie te verbeteren. We werken met BPR-projecten (Business Process Re-engineering projecten) en een softwaretoepassing Protos. Hiermee brengen we de processen in kaart. Zo verbeteren we onze bedrijfsprocessen zodat deze voldoen aan de eisen en kwaliteitsnormen die we als organisatie vooropstellen. In 2007 brachten we verder onze processen in kaart en leidden de beheerders op om hun processen te evalueren en bij te sturen. We startten met opleidingssessies ‘proceswijzer’ voor alle medewerkers. We leren hen hoe ze de processen moeten lezen en gebruiken.

Plannen en opvolgen Om ons beleid te kunnen afstemmen op de behoeften van de bevolking maken we gebruik van omgevingsanalyses per Antwerpse wijk. Zo’n analyse bestaat uit een beschrijving van het bevolkingsprofiel en het woon- en zorgaanbod dat er aanwezig is. Bij het bevolkingsprofiel leggen we de nadruk op de 55-plussers, maar naast leeftijd beschrijven we ook nationaliteit, etniciteit, inkomen … We namen telkens een OCMW-dienstencentrum als centraal punt om de analyse rond op te bouwen. De resultaten van deze onderzoeken gebruikten we om het jaarplan van de dienstencentra voor 2008 uit te werken. We voerden ook omgevingsanalyses uit in het kader van het Platform Ouderenzorgbeleid. Door overleg met de residentiële zorgsector en de thuiszorgpartners komen


157

Bestuur en beleid

we tot goede afspraken rond het wijkgebonden aanbod. De omgevingsanalyses vormden ook de basis voor advies over de inplanting of herlocatie van zorgvoorzieningen en de Daklozencel. Het bestuursakkoord van de stad Antwerpen legt doelstellingen vast die moeten behaald worden tussen 2007 en 2012. De doelstellingen vertaalden we in processen en projecten, onder andere voor het OCMW. Voor de periode 2008 tot 2009 maakten we strategiekaarten op. Ze geven een overzicht van de processen en projecten die we uitvoeren om onze doelen te bereiken. Een projectbureau volgt de projecten en processen op. Alle projecten beheren we vanaf 2008 in een webapplicatie PAF (projectactiefiche). We testten deze toepassing in 2007. Ze geeft info over het doel van het project, de vooropgestelde resultaten, planning en middelen. Beleid en medewerkers houden zo een overzicht over de stand van zaken van ieder project.

Het Managementcomité Het Managementcomité is het hoogste ambtelijk overlegorgaan. De algemeen secretaris zit deze wekelijkse vergadering van de bestuursdirecteurs voor. De leden van het comité bespreken onderwerpen van verschillende departementen zoals het budget en de personeelsplanning. De leden maken dan onderlinge taakafspraken. Het Managementcomité is een brug tussen de administratie en het politieke bestuur. De voorzitter van de raad voor maatschappelijk welzijn of haar vertegenwoordiger is wekelijks aanwezig op de vergadering. De leden van het comité bereiden er de zittingen voor van de verschillende bijzondere comité’s en de raad voor maatschappelijk welzijn.

samenstelling Managementcomité Paul Van Gorp • algemeen secretaris – voorzitter Managementcomité vanaf 1 oktober 2007: Marc De Bens • waarnemend secretaris Monica De Coninck • voorzitter raad voor maatschappelijk welzijn Martin Conincx • ontvanger Hugo Van den Bergh • bestuursdirecteur departement Organisatie en Ontwikkeling Marc De Bens • bestuursdirecteur departement Personeelsbeleid vanaf 1 oktober 2007: Hilde Meuris • waarnemend bestuurscoördinator departement Personeelsbeleid Ann Neels • bestuursdirecteur departement Maatschappelijke Integratie Stefan Van Eeckhout • bestuursdirecteur departement Thuis Wonen Ludo Van herck • administratief directeur departement Residentieel Wonen Kris Van Honsté • waarnemend bestuurscoördinator departement Logistiek Johan De Muynck • kabinetschef kabinet Voorzitter Peter Crombecq • algemeen directeur Digipolis Marjan Knockaert • bedrijfsdirecteur Sociale Zaken stad Antwerpen Jan Deceuninck • verslaggever


158

Bestuur en beleid

De raad voor maatschappelijk welzijn De raad voor maatschappelijk welzijn bestuurt het OCMW. Ze telt vijftien leden, verkozen door de gemeenteraad. De raadsleden krijgen een mandaat van zes jaar. Burgemeester Patrick Janssens installeerde deze raad op 6 januari 2007.

Monica De Coninck (voorzitter) • SP.a - spirit Marco Laenens (vicevoorzitter) • Open VLD Luk Lemmens (vicevoorzitter) • CD&V - N-VA Jef Aertbeliën • Open VLD Theo Neel • Vlaams Belang - VLOTT Linda Quackels • SP.a – spirit Alfons Geeraerts • SP.a - spirit Paul De Vroey • CD&V - N-VA Christel Luyckx • Vlaams Belang - VLOTT Dirk Geldof • Groen! Philippe Van der Sande • Vlaams Belang - VLOTT Lieve Pirquin • SP.a - spirit Rene De Preter • SP.a - spirit Georges Ver Eecke • Vlaams Belang - VLOTT Eddy Dhont (op 2 januari 2008 vervangen door Hendrik Boonen) • Vlaams Belang - VLOTT


159

Bestuur en beleid

Managementcomité IDPBW

Organisatie en Ontwikkeling

Maatschappelijke Integratie


Algemeen secretaris

Residentieel Wonen

160

Bestuur en beleid

Thuis Wonen

Auditcomité

Raad voor maatschappelijk welzijn

Voorzitter

Budgetcommissie



Ontvanger

Logistiek

161

Bestuur en beleid

Financiën


Venstergalerie Dienstencentrum exposeert

Jobcoaches

Nieuwe wijkwerkers staan er niet alleen voor

Koken met Kleur Een vleugje exotisme in onze rvt’s

Kleurrijk Sportief Antwerps

Een kritische kijk op je eigen werk Kunnen we nog beter werken? Dat is de hamvraag die een aantal medewerkers zich stelden. In verschillende werkgroepen onderzochten ze de werkprocessen die binnen hun dienst van toepassing zijn. Enkele collega’s van het departement Financiën beten de spits af. Een gesprek met Linda Troch en Luc Hendrickx.

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen UÊ>}iÊ>ÃÌÕÃÃÌÀ>>ÌÊÎÎÊUÊÓäääÊ /7 ,* ÊUÊ6iÀÃVÌÊÊ>>ÀÌ]ÊÕ]ÊÃi«ÌiLiÀÊiÊìViLiÀÊUÊÀ°Ê£ÊUÊÕÊÊÕÊÊÊ>Õ}ÕÃÌÕÃÊÓääÇÊUÊ Ài}ÃÕiÀ\Ê*ÈänäÈn

Mensen


1

Uit ons medewerkersmagazine Mensen nr. 19 • juni 2007

Wat zijn werkprocessen? Een proces is een reeks van acties die een of meerdere mensen uitvoeren om tot een bepaald resultaat te komen. Dat kan een leefloon zijn of het aanbieden van een drankje in de cafetaria. Het kan ook een gesprek zijn of een factuur. Business Process Re-engineering, meestal afgekort tot BPR, is een manier om die werkprocessen te evalueren en te verbeteren. Met een efficiëntere werkwijze kunnen we immers een betere kwaliteit, service en snelheid van onze dienstverlening bereiken en de kosten doen dalen.

Financiële processen onder de loep Linda Troch is projectleider van de werkgroep Crediteurenbeheer. Samen met enkele collega’s bekeek zij het proces van bestelaanvraag tot betaling. Luc Hendrickx leidde de werkgroep rond Debiteurenbeheer. Dit proces gaat van start zodra het OCMW een factuur aanmaakt en het eindigt wanneer de factuur op nul staat. Luc: ‘De taak van onze werkgroep zit er al op. Vanaf 1 januari voeren we de uitgetekende processen uit.’ Hoe verliepen de werkgroepen? Luc: ‘We kwamen wekelijks bij elkaar en vergaderden meerdere uren. Het vergde zware inspanningen, zeker voor de mensen die niet direct een effect van de BPR in hun werk gaan zien. In het begin voerden we zware discussies. Dat was ook nodig om verder te kunnen met het proces. Gelukkig had iedereen een inbreng in het geheel.’


162

Bestuur en beleid

Linda: ‘Het was inderdaad zwaar, maar iedereen werkte altijd mee. En dat bevorderde de werksfeer. De collega’s konden echt wel iets wezenlijks bijdragen en ze merkten dat er met hen rekening werd gehouden. Je leert andere diensten en departementen in zo’n werkgroep ook beter kennen. Door ervaringen uit te wisselen, krijg je meer inzicht in de praktische problemen van je collega’s.’ Was iedereen gemotiveerd? Luc: ‘Ja. Deze opdracht kwam bovenop onze dagelijkse taken, maar gelukkig besefte iedereen dat het eindresultaat van de inspanningen in zijn voordeel zou zijn.’ Linda: ‘Voor iedereen was het duidelijk dat we achteraf beter en gerichter gingen werken.’ Luc Hendrickx: ‘Iedereen besefte Consultants van Unisys deelden hun ervaring met jullie. Hoe is het om

dat het eindresultaat van hun

met externe adviseurs te werken?

inspanningen in hun voordeel

Linda: ‘Het was duidelijk dat ze veel ervaring hadden met privébedrijven.

zou zijn.’

Voor de werkgroep Crediteurenbeheer was dit wel positief.’ Luc: ‘In onze groep zorgde de gebruikte terminologie en voorbeelden in het begin voor onduidelijkheden. Voorbeelden uit de privésector kan je niet vergelijken met de situatie van OCMW Antwerpen. Het kostte tijd om dat te verduidelijken.’

Inspanningen werpen hun vruchten af Het werk van Luc en zijn collega’s leverde al positieve resultaten op. Luc: ‘Vroeger was het vaak niet duidelijk naar wie of welke dienst mensen toe moesten om een probleem op te lossen. Daardoor bleven dossiers soms te lang liggen. Nu is er meer contact tussen de diensten en weet men wie met een bepaald probleem kan helpen. Bovendien spraken we af dat diensten binnen veertien dagen moeten antwoorden op een vraag. Aanmaningen op facturen gebeuren nu automatisch en kunnen we dagelijks opvolgen. Voorheen vroeg ik zo’n aanmaning manueel aan. Ik deed dit wekelijks maar tijdens mijn vakantie stapelden deze aanmaningen zich op. Dat gebeurt nu niet meer. Nog een resultaat is dat we werken met een automatische agenda. Je volgt die dag per dag op en stilaan werken we de achterstand weg. En we zijn aan een inhaalbeweging van de verwerking van de wachtbestanden bezig. Dit zijn betalingen die nog niet zijn toegewezen aan facturen, bijvoorbeeld door een foute vermelding bij de betaling.’


163

Bestuur en beleid

Linda, merk jij al resultaten? Linda: ‘Jazeker! Er zijn al veel minder problemen met het bestellen en betalen van goederen. Iedereen kent zijn taak in het proces en voert die goed uit. Op de helpdesk van het boekhoudkundig programma Oracle merken ze dat er minder vragen worden gesteld. En de vragen die ze krijgen, zijn gerichter dan vroeger. Leveranciers krijgen nu hun geld vlugger omdat het hele proces vlotter loopt. We kunnen hun vragen sneller beantwoorden en opvolgen omdat de rapportage is verfijnd. Nog een gevolg is dat de Aankoopdienst de aankoopcatalogus aanpast. Hij wordt een stuk gebruikersvriendelijker.’ Het hele BPR-verhaal gaat dus verder dan het departement Financiën? Linda: ‘Ja, de invloed zal in alle departementen merkbaar zijn, maar misschien niet direct heel zichtbaar.’ Linda Troch: ‘Mij gaf het grote voldoening’

Luc: ‘Omdat wij korter op de bal spelen, moeten sommige diensten nu sneller reageren. Maar dat is in hun voordeel. Facturen worden vlugger betaald. En gebeurt dit niet, dan weten we ook sneller waarom.’ Was het een verrijkende ervaring voor jullie? Luc: ‘Je kan altijd bijleren. Hoe meer je weet over de werking van diensten hoe beter je ze kan inschatten.’ Linda: ‘Ik merk dat ik nu makkelijker de telefoon neem of naar andere departementen toe stap om vragen te stellen. Ook heb ik een groter besef van de collegialiteit en input van de medewerkers. Daarnaast is mijn kennis vergroot, heb ik collega’s beter leren kennen en kan ik beter samenwerken met andere diensten en departementen. Maar dat geldt voor iedereen uit de werkgroepen denk ik. Mij gaf het alleszins grote voldoening.’ De werkgroepen Crediteuren- en Debiteurenbeheer bekeken enkele financiële processen. In de toekomst zullen nieuwe BPR’s binnen andere departementen starten. Elk proces is voor verbetering vatbaar!


164

Bestuur en beleid

Adressen


165

Adressen

OCMW Antwerpen maatschappelijke zetel

Lange Gasthuisstraat 33

2000 ANTWERPEN

tel. 03 223 56 11

Activering Dienst Activering

Tuinbouwstraat 8

2018 ANTWERPEN

tel. 03 637 56 00

Kwekerijstraat 82

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 31 10

Lange Dijkstraat 68-70

2060 ANTWERPEN

tel. 03 201 66 50

Dienst Activering Opleiding Nederlands bedrijvencentrum PAX

Huisvesting Wonen voor andersvaliden appartementen Romanza

Klaproosstraat 74

2610 WILRIJK

nursinghome Sint-Maria

Vredestraat 93

2600 BERCHEM

tel. 03 285 30 30

Beschut Wonen De Fraula

Klappeistraat 28

2060 ANTWERPEN

tel. 03 235 74 51

Gulden Vlies

Gulden Vliesstraat 38

2600 BERCHEM

tel. 03 235 74 51

Huis De Grooff

Van Trierstraat 32

2018 ANTWERPEN

tel. 03 238 53 16

Kruikstraat

Kruikstraat 14

2018 ANTWERPEN

tel. 03 235 74 51

Leroux-Van Spilbeeck

Lange Lozanastraat 60-62

2018 ANTWERPEN

tel. 03 216 15 47

Vestahuizen

Lange Batterijstraat 57-59

2018 ANTWERPEN

tel. 03 235 74 51

Haantjeslei 13

tel. 03 235 74 51

Villa Oosterlinck

Veltwijcklaan 130

tel. 03 235 74 51

2180 EKEREN

Crisiswoningen 1 appartement voor 2 personen 1 appartement voor een gezin met 2 kinderen

Leopold De Waelstraat 23

2000 ANTWERPEN

Steenbergstraat 24

2000 ANTWERPEN

Grétrystraat 43

2018 ANTWERPEN

Home Boeckenberg

Gouverneur Holvoetlaan 28

2100 DEURNE

tel. 03 321 16 19

Home Pennsylvania Foundation

Lange Lozanastraat 183

2018 ANTWERPEN

tel. 03 238 25 77

1 appartement voor een gezin met 5 kinderen 4 appartementen voor 2 personen 1 appartement voor een gezin met 4 kinderen 1 appartement voor 2 personen

Kinderen jongereninstellingen


166

Adressen

Rust- en verzorgingstehuizen Bilzenhof

Lange Beeldekensstraat 50

2060 ANTWERPEN

tel. 03 206 04 11

Bloemenveld

Klaproosstraat 50

2610 WILRIJK

tel. 03 820 08 08

De Goede Tijd

Bosuilplein 1

2100 DEURNE

tel. 03 360 40 15

De Gulden Lelie

Schoytestraat 19

2000 ANTWERPEN

tel. 03 224 72 11

De Pelikaan

Bosuilplein 1

2100 DEURNE

tel. 03 360 40 15

De Tol

Burg. De Boeylaan 2

2100 DEURNE

tel. 03 320 14 11

Europasquare

Ruggeveldlaan 26

2100 DEURNE

tel. 03 320 04 11

Gitschotelhof

Lode Van Berckenlaan 361

2140 BORGERHOUT

tel. 03 310 08 11

Hof De Beuken

Geestenspoor 73

2180 EKEREN

tel. 03 544 44 11

Hoge Beuken

Voorzorgstraat 1

2660 HOBOKEN

tel. 03 820 87 11

Lozanahof

Van Schoonbekestraat 54

2018 ANTWERPEN

tel. 03 247 32 11

Melgeshof

De Lunden 2

2170 MERKSEM

tel. 03 641 65 11

Monnikenhof

Monnikenhofstraat 109

2040 BERENDRECHT

tel. 03 561 16 11

Sint-Anna

Floraliënlaan 400

2600 BERCHEM

tel. 03 280 76 11

Sint-Bartholomeus

J. De Boeckstraat 6

2170 MERKSEM

tel. 03 641 77 11

Sint-Maria

Vredestraat 93

2600 BERCHEM

tel. 03 285 30 00

Vinck-Heymans

A. Goemaerelei 18

2018 ANTWERPEN

tel. 03 247 86 11

Serviceflats Coppenol

Coppenolstraat 9

2000 ANTWERPEN

Creutz

Vinkenstraat 40

2018 ANTWERPEN

tel. 03 247 32 13

De Anjer

Elfnovemberstraat 49

2171 MERKSEM

tel. 03 645 22 99

De Boterlaar

Ruggeveldlaan 3-41

2100 DEURNE

tel. 03 320 14 01

De Brem I

Zwaantjeslei 87

2170 MERKSEM

tel. 03 646 64 64

De Brem II

Zwaantjeslei 93

2170 MERKSEM

tel. 03 646 64 64

De Fontein

Fonteinstraat 31-33

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 09 22

De Koninck

Oever 11

2000 ANTWERPEN

tel. 03 470 17 41

De Leliepoort

Bogaardestraat 10-18

2000 ANTWERPEN

tel. 03 470 17 41

De Mane

Balansstraat 15

2018 ANTWERPEN

tel. 03 292 95 50

De Meere

C. Van Reethstraat 10-12

2600 BERCHEM

tel. 03 218 63 62

De Meermin I

Matigheidstraat 1

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 33 49

De Meermin II

Erwtenstraat 46

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 33 49

De Olijftak

Hollandstraat 23-27

2060 ANTWERPEN

tel. 03 226 77 76

De Sterlingen

Montensstraat 6

2140 BORGERHOUT

tel. 03 235 41 04

De Zeelbaan

Elfnovemberstraat 25-41

2170 MERKSEM

tel. 03 645 22 99

De Zwarte Neus

Lange Batterijstraat 2A

2018 ANTWERPEN

tel. 03 292 95 50

Den Bleek

Montensstraat 4

2140 BORGERHOUT

tel. 03 272 04 20

Den Drossaert

Helmstraat 163

2140 BORGERHOUT

tel. 03 235 08 75

Essenhof

Dambruggestraat 308

2060 ANTWERPEN

Geestenspoor

Geestenspoor 71

2180 EKEREN

Grisar

Prof. Claraplein 3

2018 ANTWERPEN

tel. 03 286 97 20

Hof Ter Beke

Balansstraat 23-27

2018 ANTWERPEN

tel. 03 292 95 50

Hoge Weg

Hoge Weg 17

2140 BORGERHOUT

tel. 03 236 18 35

Huize Berchem

Grote Steenweg 146

2600 BERCHEM

tel. 03 285 95 50

Joostens-Lemmé

Dambruggestraat 306

2060 ANTWERPEN

tel. 03 201 21 90

Kerkeveld

St-Fredegandusstraat 36-38

2100 DEURNE

tel. 03 289 27 80

Kronenburg

Van Duyststraat 188-194

2100 DEURNE

tel. 03 328 14 12

Liberty

Jan de Voslei 2 /

Jan Van Rijswijcklaan 288

2020 ANTWERPEN

tel. 03 237 30 40


167

Adressen

Lindenhof

Haspengouwstraat 40

2660 HOBOKEN

tel. 03 828 65 46

Molengeest

Frederik Hendrikstraat 53

2040 BERENDRECHT

tel. 03 568 78 66

Olvam

Vinkenstraat 50

2018 ANTWERPEN

Ottawa

Santiagostraat 1

2030 ANTWERPEN

Oversnes

Krijgslaan 110 /

Jos Op De Beecklaan 19

2610 WILRIJK

tel. 03 828 10 63

Papegaaienhof

Burgemeester De Boeylaan 1

2100 DEURNE

tel. 03 320 14 01

Portugesehof

Portugesestraat 1

2660 HOBOKEN

tel. 03 828 65 46

Romanza

Klaproosstraat 74

2610 WILRIJK

tel. 03 828 96 65

Rozenboom

Hallershofstraat 5 /

Coeveltstraat 5 / Cogelsplein 37

2100 DEURNE

tel. 03 236 74 44

Santiago

Canadalaan 27 / Santiagostraat 15

2030 ANTWERPEN

tel. 03 544 32 51

Silsburg

Herentalsebaan

2100 DEURNE

Stappaerts

Prof. Claraplein 2

2018 ANTWERPEN

tel. 03 286 97 21

Ten Gaarde

Boomgaardstraat 37-39-41

2018 ANTWERPEN

tel. 03 286 97 21

Valaar

Dichtersstraat 115

2610 WILRIJK

tel. 03 827 80 33

Van Straelenhof

J. De Boeckstraat 1 /

Van Aertselaerstraat 21

2170 MERKSEM

tel. 03 645 22 99

Waarlooshof

Sint-Bernardsesteenweg 185

2020 ANTWERPEN

Sociale woningen ‘t Dokske

Min. Schollaertstraat 22 /

Heirmanstraat 50

2170 MERKSEM

Belegstraat

Belegstraat 54

2018 ANTWERPEN

Broederminstraat

Broederminstraat 45

2018 ANTWERPEN

De Clampaert

Matigheidstraat 2-8 / Spaarstraat 1-7 /

Schoolstraat 10-12 / Onderwijsstraat 11 2060 ANTWERPEN

De Keizer

Spaarstraat 2-6 / Fr. De Cortstraat 1-5 /

Schoolstraat 8 / Onderwijsstraat 3

2060 ANTWERPEN

De Krekel

Krekelstraat 8

2660 HOBOKEN

De Mane

Lange Batterijstraat 10-14

2018 ANTWERPEN

De Perel

Matigheidstraat 18-38 /

Spaarstraat 17-37 / Onderwijsstraat 10 /

Boerhaavestraat 9

De Rape

Raapstraat 35 / Lange Noordstraat 10 2000 ANTWERPEN

De Schinde

Schoonbroek 144

De Violieren

Violetstraat 55 /

Korte Beeldekensstraat 9

2060 ANTWERPEN

De Welkom

Wilgenstraat 26

2060 ANTWERPEN

Essenhof

Dambruggestraat 308 / Trapstraat 17 /

Essenstraat 10-14

2060 ANTWERPEN

Harincrode

Prof. Claraplein 4

2018 ANTWERPEN 2018 ANTWERPEN

2060 ANTWERPEN 2180 EKEREN

Huisjes Lange Batterijstraat

Lange Batterijstraat 1/97

Leeuwerik

Leeuwerikstraat 5 /

Lange Kievitstraat 110

Noordschippersdok

Noordschippersdok /

Rupelstraat / Twee Netenstraat

Van Straelenhof

J. De Boeckstraat 1 /


2170 MERKSEM

Wolstraat

Wolstraat 25-29

2000 ANTWERPEN

Zwijgerstraat

Zwijgerstraat 9

2000 ANTWERPEN


tel. 03 216 44 01

tel. 03 286 97 20

2018 ANTWERPEN 2060 ANTWERPEN

168

Adressen

tel. 03 645 22 99

Thuislozenzorg Inloopcentrum De Vaart

Provinciestraat 32

2018 ANTWERPEN

tel. 03 234 07 50

Nachtopvang De Biekorf

Dambruggestraat 304

2060 ANTWERPEN

tel. 03 232 08 24

Pension Van Schoonhoven

Van Schoonhovenstraat 80

2060 ANTWERPEN

tel. 03 232 87 95

Huisvesting - andere Dienst Sociale Verhuringen + privaat patrimonium Vervoerdienst senioren


2000 ANTWERPEN

Tel. 03 223 55 62

Bosuilplein 1

2100 DEURNE

tel. 03 360 43 20

Gezondheid Dienstencentra ‘t Dokske

Min. Schollaertstraat 24

2170 MERKSEM

tel. 03 620 18 01

Arena

G. Vervoortstraat 2

2100 DEURNE

tel. 03 360 60 60

Blankenberg

Geestenspoor 73

2180 EKEREN

tel. 03 544 44 89

Boterlaar

Burg. De Boeylaan 2

2100 DEURNE

tel. 03 320 14 01

De Bilzen

Lange Beeldekensstraat 52

2060 ANTWERPEN

tel. 03 206 04 06

De Boskes


2020 ANTWERPEN

tel. 03 259 50 80

De Brem

Zwaantjeslei 87

2170 MERKSEM

tel. 03 646 64 64

De Fontein

Fonteinstraat 31

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 09 20

De Meere

C. Van Reethstraat 10

2600 BERCHEM

tel. 03 218 63 62

De Meermin

Onderwijsstraat 13

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 33 40

De Meersenier

St-Nicolaasplaats 7-8

2000 ANTWERPEN

tel. 03 202 40 29

De Oever

Korte Ridderstraat 18

2000 ANTWERPEN

tel. 03 470 17 40

De Olijftak

Hollandstraat 21-27

2060 ANTWERPEN

tel. 03 226 77 76

De Vrijgeweide

Lt. Lippenslaan 59

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 88 50

De Zeelbaan


2170 MERKSEM

tel. 03 645 22 99

Den Bleek

Montensstraat 4

2140 BORGERHOUT

tel. 03 235 41 04

Den Drossaert

Helmstraat 163

2140 BORGERHOUT

tel. 03 235 08 75

Essenhof

Dambruggestraat 308

2060 ANTWERPEN

tel. 03 201 21 90

Hagelkruis

Klein Hagelkruis 83

2180 EKEREN

tel. 03 545 09 91

Hof Ter Beke

Balansstraat 23a

2018 ANTWERPEN

tel. 03 292 95 50

Hoge Weg

Hoge Weg 17

2140 BORGERHOUT

tel. 03 236 18 35

Huize Berchem

Driekoningenstraat 1

2600 BERCHEM

tel. 03 285 95 50

Kerkeveld

Sint-Fredegandusstraat 36

2100 DEURNE

tel. 03 289 27 80

Klein Heide

A. Nobellaan 7-9

2660 HOBOKEN

tel. 03 828 48 71

Kronenburg

Van Duyststraat 192

2100 DEURNE

tel. 03 328 14 11

Liberty

Jan Van Rijswijcklaan 288

2020 ANTWERPEN

tel. 03 237 30 40

Molengeest

Fr. Hendrikstraat 53

2040 BERENDRECHT

tel. 03 568 93 22

Moretusburg

Grote Baan 23

2660 HOBOKEN

tel. 03 827 57 21

Oversnes

Krijgslaan 110

2610 WILRIJK

tel. 03 820 84 70

Portugesehof

Portugesestraat 1

2660 HOBOKEN

tel. 03 828 65 48

Romanza

Klaproosstraat 74

2610 WILRIJK

tel. 03 828 96 65

Rozenboom

Hallershofstraat 5

2100 DEURNE

tel. 03 292 81 40

Santiago

Canadalaan 21

2030 ANTWERPEN

tel. 03 544 32 51

Ten Gaarde

Boomgaardstraat 37a

2018 ANTWERPEN

tel. 03 292 37 30

Ter Welen

E. Claesstraat 6

2050 ANTWERPEN

tel. 03 219 57 95

Valaar

Dichtersstraat 115

2610 WILRIJK

tel. 03 827 80 33

Van Schoonbeke

Van Schoonbekestraat 54

2018 ANTWERPEN

tel. 03 247 32 13

Victor De Bruyne

P.H. Spaaklaan 5

2660 HOBOKEN

tel. 03 828 59 02

Zurenborg

Kleine Beerstraat 2

2018 ANTWERPEN

tel. 03 286 42 24


169

Adressen

Thuiszorgdiensten Thuiszorg Centrum

Vercammenstraat 1B

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 98 00

Thuiszorg Noord


2170 MERKSEM

tel. 03 641 75 10

Thuiszorg Zuid


2020 ANTWERPEN

tel. 03 259 50 30

Sociale Steunpunten Gezondheid Noord

Schoolstraat 14

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 33 45

Kiel

De Bosschaertstraat 4

2020 ANTWERPEN

tel. 03 259 50 70

2018 ANTWERPEN

tel. 03 285 95 65

Steenbokstraat 1

2018 ANTWERPEN

tel. 03 287 01 80

Dagcentrum De Ridder

Sint-Andriesplaats 25

2000 ANTWERPEN

tel. 03 238 97 17

Dagcentrum De Vinken

Lange Lozanastraat 60-62

2018 ANTWERPEN

tel. 03 237 71 64

Psycho-sociale hulp Antwerps Psychiatrisch en Psychotherapeutisch Centrum voor Kind en Adolescent (Appcka) Boomgaardstraat 7 Consultatiebureau voor Geestesgezondheid

Middelen Binnenste Buiten

De Bosschaertstraat 54

2020 ANTWERPEN

tel. 03 238 98 93

Dienst Budgetbeheer

Antwerpsesteenweg 167

2660 HOBOKEN

tel. 03 820 18 60

Meubelhal en sociale superette PAX Lange Dijkstraat 68-70

2060 ANTWERPEN

tel. 03 201 66 50

Sociaal restaurant De 7 Schaken

Van Schoonhovenstraat 82

2060 ANTWERPEN

tel. 03 226 04 91

Sociaal restaurant De Pollepel

Onderwijsstraat 13

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 33 42

Aalmoezenierstraat 12

2000 ANTWERPEN

tel. 03 220 16 64


2660 HOBOKEN

tel. 03 820 18 50

Sociaal restaurant Foyer De Stroming Dienst Schuldbemiddeling

Sociale centra Arena

Boekenberglei 128

2100 DEURNE

tel. 03 292 33 40

Berchem

Grotesteenweg 148

2600 BERCHEM

tel. 03 285 95 20

Berchem, afd. Groenenhoek

C. Van Reethstraat 10

2600 BERCHEM

tel. 03 239 23 55

Coevelt

Coeveltstraat 6

2100 DEURNE

tel. 03 292 81 00

Dam

Marnixstraat 14

2060 ANTWERPEN

tel. 03 292 35 00

De Balans

Lange Batterijstraat 14

2018 ANTWERPEN

tel. 03 242 91 20

De Fontein

Fonteinstraat 33

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 07 40

De Oever

Oever 13

2000 ANTWERPEN

tel. 03 206 09 50

De Reiger

Antwerpsebaan 140

2040 BERENDRECHT

tel. 03 568 38 29

De Vondel

Boerhaavestraat 20

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 08 60

De Wilg

Klappeistraat 28

2060 ANTWERPEN

tel. 03 235 74 51

Ekeren

Groot Hagelkruis 146

2180 EKEREN

tel. 03 545 09 70

Hoboken

Cdt. Weynsstraat 165

2660 HOBOKEN

tel. 03 830 70 30

Kyle


2020 ANTWERPEN

tel. 03 259 50 00

Linkeroever

Halewijnlaan 86A

2050 ANTWERPEN

tel. 03 292 30 20

Luchtbal

Canadalaan 158 bus 1

2030 ANTWERPEN

tel. 03 292 81 50

Merksem


2170 MERKSEM

tel. 03 641 88 20

Plein

Lamorinièrestraat 137

2018 ANTWERPEN

tel. 03 292 83 30

Potvliet

Pothoekstraat 102

2060 ANTWERPEN

tel. 03 292 84 10

Seefhoek

Lange Zavelstraat 78

2060 ANTWERPEN

tel. 03 270 38 40

Stenenbrug

Fonteinstraat 33

2140 BORGERHOUT

tel. 03 270 95 27


170

Adressen

Veemarkt

Zwartzustersstraat 15

2000 ANTWERPEN

tel. 03 292 35 60

Wilrijk

Jules Moretuslei 330

2610 WILRIJK

tel. 03 820 93 70

Zurenborg

Steenbokstraat 1

2018 ANTWERPEN

tel. 03 286 42 10

Cultuur Cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing


2000 ANTWERPEN

tel. 03 223 58 95


2000 ANTWERPEN

tel. 03 223 56 20

Socio-cultureel centrum Elzenveld Lange Gasthuisstraat 45

2000 ANTWERPEN

tel. 03 202 77 04

Maagdenhuismuseum

Recht Dienst Schuldbemiddeling


2660 HOBOKEN

tel. 03 820 18 50

Energiecel


2660 HOBOKEN

tel. 03 820 18 30

Logistiek Afdeling Aankopen


2000 ANTWERPEN

tel. 03 223 55 31

Ballaerstraat 35

2018 ANTWERPEN

tel. 03 223 56 11

2000 ANTWERPEN

tel. 03 223 56 11

Afdeling Techniek, Ontwikkeling en Onderhoud

Centraal Bestuur

Lange Gasthuisstraat

30-32-33-35-37-39-45


171

Adressen

Colofon Redactie Grafisch concept en lay-out Fotografie Secretariaat Communicatiedienst OCMW Antwerpen Met reacties, vragen en opmerkingen kunt u terecht op het OCMW-informatiepunt tel. 03 223 56 21 [email protected] www.ocmw.antwerpen.be Verantwoordelijke uitgever Marc De Bens Lange Gasthuisstraat 39 2000 ANTWERPEN

2008.072


172

Adressen

Inhoudstafel. We mogen trots zijn op wat we doen 5. In de kijker 8. Klantrelatiemanagement 14. Activering 22. Huisvesting 36

Recommend Documents