Rechten in Leiden 2006
“Waar we trots op zijn”
Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.
Kerncijfers faculteit 2006 Studenten
2006/2007
2005/2006
2004/2005
2003/2004
2002/2003
Eerstejaars opleiding-instelling-propedeuse
774 (fixus)
780 (fixus)
961
937
829
86
101
142
124
130
4.167
4.286
4.313
4.157
4.003
Waarvan major-minorcombinatie Totaal ingeschrevenen Diploma’s
2005/2006
2004/2005
2003/2004
2002/2003
2001/2002
Propedeusediploma’s
604
624
539
576
556
Doctoraaldiploma’s
470
453
493
527
510
Bachelordiploma’s
334
149
15
Masterdiploma’s
61
5
2004/2005
2003/2004
2002/2003
2001/2002
2000/2001
N (gemiddelde)
55%
59%
52%
63%
64%
484
Bachelorrendement na 3 jaar
18%
13%
Postpropedeuserendement bachelor na 3 jaar
24%
21%
319
25%
454
Rendementen onderwijs Propedeuserendement na 2 jaar
Bachelorrendement na 4 jaar Postpropedeuserendement bachelor na 4 jaar
491
39%
294
2000/2001
1999/2000
1998/1999
Studierendement na 6 jaar
29%
27%
26%
22%
22%
Postpropedeuserendement na 6 jaar
38%
33%
34%
28%
29%
Onderzoek
2006
2005
2004
2003
2002
15
25
10
16
14
511*
491
461
400
405
442*
505
575
420
480
77,7** Instroom 1996-2000
76 Promoties binnen jaar
80 Rendement binnen jaar
76 Totaal aantal promoties
83 Rendement van totaal aantal promoties
Aantal promoties (bij LEI) Wetenschappelijke publicaties Vakpublicaties Onderzoeksinzet in fte Promotierendement
Gem. promotieduur aio’s/oio’s (5-jaars gemiddelden o.b.v. jaar promotie)
1997/1998
1996/1997
63
16
25%
20
32%
2002-2006
2001-2005
2000-2004
1999-2003
1998-2002
6,1
6,0
6,1
6,1
5,6
Personeel in dienst in fte ultimo
2006
2005
2004
2003
2002
WP
130,5
119,0
122,7
131,7
138,3
Promovendi
60,6
56,4
50,6
52,3
47,0
Student-assistenten
18,8
15,2
15,0
14,6
18,6
OBP
101,6
102,2
100,8
102,5
108,4
Omzet in h
2006
2005
2004
2003
2002
Omzet
25,6
23,9
22,3
21,8
20,7
Personele lasten
19,9
18,5
18,5
19,2
18,6
Materiële lasten
5,3
4,9
3,6
4,0
3,8
* aangeleverd door MI/FdR peildatum mei ** Als gevolg van verschillen in definities van functiecategorieën en de daarbij behorende onderzoekscomponent in de aanstelling, wijken de door de universiteit gehanteerde cijfers licht af van de facultaire cijfers. De facultaire onderzoekinzet beperkt zich tot de inzet van fellows en promovendi, waarbij bijvoorbeeld (piek)docenten en diegenen die nog niet tot fellow zijn benoemd niet worden meegeteld. Ondanks de sterk toegenomen eenheid van de cijfers in zal ook in nader besproken worden hoe deze discrepanties kunnen worden opgelost.
Rechten in Leiden 2006
‘Waar we trots op zijn’
Rechten in Leiden 2006
1
Rechten in Leiden 2006
“Waar we trots op zijn”
2006 was een mooi jaar. In onderzoek en onderwijs werd de stijgende lijn van de afgelopen jaren voortgezet. De studententevredenheid nam verder toe en bracht de faculteit aan de top van de ‘grote’ rechtenfaculteiten. Studenten vormen meer en meer het hart van de faculteit en leveren een zeer constructieve bijdrage aan het denken over vooral ons onderwijs. In vaste overleggen als het faculteitsbestuur en de faculteitsraad, maar net zo sterk in de regelmatig gehouden panelgesprekken wordt hun stem gehoord en als het even kan ook gevolgd. 2006 stond, met een kleine overloop naar 2007, in het teken van de visitaties en accreditaties. Al onze reguliere opleidingen, rechtsgeleerdheid, fiscaal, notarieel en criminologie, werden door een visitatiecommissie van de QANU met enthousiasme beoordeeld: de faculteit, zo stelde de commissie vast, kan trots zijn op wat ze heeft bereikt. In het bijzonder viel op de kwaliteit van de docenten, de kwaliteit en samenhang van de onderzoeksprogramma’s en heel in het bijzonder die van het gebouw en de voorzieningen. Het zijn de pijlers waarop elke onderwijsinstelling hoort te rusten: docenten, programma en voorzieningen. Ook de vier ‘vijfdejaars’ LL.M.-programma’s werden beoordeeld. Een internationale commissie bleek uitermate positief over de vier programma’s. Met deze programma’s wil de faculteit een viertal topopleidingen aanbieden, vooral gericht op internationale studenten. De programma’s vormen een uitgelezen mogelijkheid om terecht te komen in het internationale beroepenveld. Tegelijkertijd zijn zij een opmaat naar het PhD-traject voor de allerbesten uit de programma’s. Verder stond 2006 in het teken van de onderzoeksvisitatie. Zes onderzoeksprogramma’s, op de hoofdterreinen van het recht en criminologie, lieten zich van binnen en van buiten bekijken door – opnieuw – een internationaal samengestelde commissie. Ook deze visitatie pakte heel goed uit: alle programma’s kregen dit voorjaar het predicaat gezaghebbend of zelfs excellent. Al deze goede berichten zullen zeker niet leiden tot het gevoel ‘dat we er wel zijn’. Elk rapport kende ook aanbevelingen om nóg beter te worden en die aanbevelingen worden zeker opgevolgd. Met staf en studenten zullen wij voortdurend alert blijven op waar het beter kan of beter moet. Het is de kunst dát reflexieve vermogen als het ware in onze faculteit ‘in te bouwen’. Het vorige jaarverslag kende als thema ‘promoties’. Dit jaarverslag kent als thema ‘Vrouwen aan de top’. Al jaren wordt er zeer terecht op gewezen dat vrouwen aan universiteiten nauwelijks doordringen in de top. Veel talent lijkt weg te lekken. En zeker voor een faculteit die juristen en criminologen opleidt, is dat zorgelijk omdat wij zoveel vrouwelijke studenten en promovendi hebben. Vrouwelijke hoogleraren zouden voor zovele vrouwelijke studenten en jonge onderzoekers een rolmodel kunnen zijn.
2
Rechten in Leiden 2006
De weg omhoog lijkt ook hier ingezet: in iets meer dan één jaar is het aantal vrouwelijke hoogleraren verdubbeld van vier naar negen. In dit verslag is met een aantal van hen een kort interview opgenomen. Samen kunnen zij een hechte groep vormen, die natuurlijk nog verder zal groeien. Want meer is nodig: op talentvolle vrouwen wordt binnen en buiten de faculteit voortdurend en door iedereen een beroep gedaan: – Waar denkt u aan bij het begrip ‘glazen plafond’? vroeg eens een journalist aan een licht overspannen vrouwelijke topmanager. – Streeploos zemen, was haar wat depressieve antwoord. Om dát te voorkomen mag het niet bij negen blijven. Dat geldt voor de hoogleraren, maar net zo goed voor het management in de faculteit. Nog veel te doen dus. Alle medewerkers, studenten, alumni en organisaties die ons ondersteunen met raad, daad en sponsoring, wil ik heel hartelijk danken voor hun inzet. Carel Stolker Decaan Leiden, mei
Rechten in Leiden 2006
3
MEER VROUWEN AAN DE TOP
In werd het universiteitsbrede strategiedocument ‘Kiezen voor talent’ vastgesteld. Het ontdekken en ontwikkelen van talent staat centraal in dit strategisch beleid. Op tal van fronten is het ontdekken en ontwikkelen van talent essentieel: onder scholieren als onze aspirant-studenten, tijdens de studie om toekomstig onderzoekstalent ontwikkelingskansen te geven en op de arbeidsmarkt bij het rekruteren van docenten en onderzoekers. De faculteit streeft vanuit de strategie “Kiezen voor talent” ook naar meer vrouwen in hogere posities in de wetenschap en ondersteunden staven. De Universiteit Leiden loopt in landelijk opzicht voorop met het aantal vrouwelijke hoogleraren. , % Vrouwelijke hoogleraren in , een toename van % ten opzichte van . In heeft rechten de benoeming van drie vrouwelijke hoogleraren voorbereid. Deze benoemingen worden in de loop van het voorjaar van verwacht. Daarmee komt het aantal op negen. De aanwezigheid van vrouwen in de besturen is echter nog steeds klein (bron: Het EQUALproject, Universiteit Maastricht & Europese Unie).
Het faculteitsbestuur 2005-2007: • prof. mr. C.J.J.M. Stolker, decaan; • prof. mr. E.R. Muller, portefeuillehouder onderwijs; • prof. dr. W.J.M. Voermans, portefeuillehouder onderzoek; • dhr. A.E.H. Groot Bluemink, portefeuillehouder bedrijfsvoering; • mw. E. Renes, student-lid (1 september 2006 – 1 september 2007). Departementsvoorzitters 2006: • prof. mr. Jac. Hijma – departement Civiel recht; • prof. dr. J.G. Kuijl RA – departement Fiscale- en Economische vakken; • prof. mr. C.P.M. Cleiren – departement Strafrecht en Criminologie; • prof. mr. G.J.J. Heerma van Voss – Publiekrecht; • prof. mr. P.B. Cliteur – departement Metajuridica. Afdelingen: Departement Civiel recht • afdeling Burgerlijk- en Burgerlijk procesrecht • afdeling Notarieel recht • afdeling Ondernemingsrecht Departement Publiekrecht • afdeling Staats- en Bestuursrecht • afdeling Europees recht (Europa Instituut) • afdeling Internationaal Publiekrecht (Grotius Centre, Leiden/Campus Den Haag) • afdeling Sociaal recht • afdeling/Instituut Lucht- en Ruimterecht • afdeling/Instituut voor Immigratierecht
4
Rechten in Leiden 2006
Departement Strafrecht en Criminologie • afdeling Straf- en strafprocesrecht • afdeling Criminologie en Penologie Departement Fiscale en Economische vakken • afdeling Belastingrecht • afdeling Economie • afdeling Bedrijfseconomie en Forensische accountancy Departement Metajuridica • afdeling Encyclopedie en Rechtsfilosofie • afdeling Historische ontwikkeling van het recht • afdeling Recht en bestuur van ontwikkelingslanden (Van Vollenhoven Instituut) • afdeling Recht en Informatica (eLaw@Leiden) Ondersteunende instituten en diensten: • E.M. Meijers Instituut - facultair onderzoeksinstituut • Cleveringa Instituut - facultair onderwijsinstituut • Faculteitsbureau - ondersteunende diensten
Rikki Holtmaat, hoogleraar International Non-Discrimination Law Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? Voor 2006, dat is toch mijn aanstelling als hoogleraar voor 2,5 dag. Na een tijd voor mezelf te hebben gewerkt ben ik weer door de faculteit en rector magnificus teruggevraagd. Ik kan nu weer een rol spelen in het internationale onderwijs. En dan in het bijzonder op het gebied van het non-discriminatierecht. Nu heb ik één dag voor onderwijs, één dag voor onderzoek en een halve dag heb ik zitting in de Expertise commissie van de Europese Commissie.
De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunden staven. Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? De faculteit en de universiteit doen al veel om vrouwen naar de top te krijgen. Maar naar mijn gevoel gaat dit nog te willekeurig en kijkt men te weinig naar de structuur. Je moet als faculteit echt kijken naar je structuur en weten hoe je de kernhoogleraren wilt verdelen. Met alle respect, maar de meeste vrouwelijke hoogleraren zijn persoonlijke hoogleraren of gefinancierd door een tweede of derde geldstroom. Ikzelf ook. En ik ben daar heel blij mee, dat voorop. Maar zie ook dat de kernhoogleraren toch het beleid neerzetten. En dat zijn op dit moment voornamelijk mannen. En ook nog alleen maar ‘witte mannen’. Op de lange termijn zie ik dan ook de winst in een breder diversiteitsbeleid. Structureel en niet ad hoc. Is er binnen de universiteit sprake van het ‘glazen plafond’? Een glazen plafond bestaat als je het structureel bekijkt. Want er is geen goede doorstroming naar de top en het aantal kernleerstoelen dat door een vrouw wordt ingevuld is miniem. Daar moet je namelijk naar kijken. Tineke Cleiren is de uitzondering die voor een kernleerstoel weer terug is gehaald. Zij heeft in die zin dus een voorbeeldfunctie. Als je als faculteit structureel meer vrouwen aan de top
wil hebben zul je moeten kijken hoe je op de lange termijn meer kernleerstoelen door vrouwen krijgt ingevuld. Dat kan goed want je weet nu al wie er bijvoorbeeld over twee jaar met pensioen gaat. Anticipeer daarop en scout nu al talentvolle vrouwelijke hoogleraren. Op individueel niveau zal geen vrouw zeggen dat ze wordt tegengewerkt. Dat gaat vaak subtiel. En ja, daar is een vrouw dan ook zelf bij. Vrouwen hebben naar mijn mening een gesocialiseerd gedrag dat je aardig gevonden moet worden en dat je je in je werk lekker moet voelen. Liever geen conflict om een stapje hoger te komen. Terwijl mannen niet schromen om met hun ellebogen te werken. Vrouwen zouden meer gecoacht moeten worden om meer uit hun wetenschappelijke carrière te halen. Ik heb bijvoorbeeld meer moeten knokken voor mijn leerstoel dan me eigenlijk lief is. Daar zit dan ook een verschil ten opzichte van een man, een man is daar harder in en knokt er meer voor. Een vrouw verwacht vanzelf waardering te krijgen voor haar goede werk. Maar waardering in de wetenschappelijke wereld komt niet, of in ieder geval niet vanzelf. Je moet er echt om vragen en dat is niet des vrouwen. Mannen wel, die leggen hun artikelen op tafel en zeggen heel eenvoudig “Zo, wat wordt de salarisverhoging?” Ja, daar kunnen vrouwen nog wel wat van leren.
Rechten in Leiden 2006
5
Onderwijs en onderzoek Onze faculteit is bij uitstek een onderwijsrijke faculteit. De afgelopen jaren liep het aantal studenten dat koos voor een rechtenstudie in Leiden iets terug, naar ca. 770, als gevolg van de numerus fixus. Hun totaal was in 2006 circa 4200 studenten. Ook in het onderzoek is de faculteit zeer actief. In 2006 werden er 15 proefschriften verdedigd en verschenen er 511 wetenschappelijke- en 442 vakpublicaties. Voor 2007 worden meer promoties en een vergelijkbaar aantal publicaties verwacht. Een onderwijsrijke faculteit in een sterk onderzoekgedreven universiteit – die combinatie biedt kansen. Het daagt ons uit te zoeken naar de interactie tussen onderwijs en onderzoek en dwingt ons om waar mogelijk onderzoek en onderwijs met elkaar te verweven: onderwijs dat zijn inspiratie vindt in het wetenschappelijk onderzoek, en andersom. Docenten in de diverse bachelor- en masteropleidingen betrekken waar mogelijk
Instroom eerstejaarsstudenten over de afgelopen jaren 2003
2004
2005
2006
84
94
Fiscaal Recht
61
34
40
29
Notarieel Recht
17
33
29
43
Nederlands Recht
859
894
627
608
Totaal
937
961
780 (fixus)
774 (fixus)
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Criminologie*
* N.B. vanaf 2005 heeft Criminologie een eigen propedeuse
de studenten bij hun onderzoek en dragen zo bij aan de opleiding van echte academici. Dit is het grote verschil ten opzichte van juridische opleidingen binnen het hoger beroepsonderwijs. Van academische juristen wordt iets extra’s verwacht. Juridische faculteiten dragen de verantwoordelijkheid voor een hoge kwaliteit van de juridische opleiding, gericht op juridisch vakmanschap en waarbij aandacht
bestaat voor de professionele ethiek ter voorbereiding op het uitoefenen van verschillende juridische beroepen. Leiden staat traditioneel bekend om haar degelijke opleiding tot jurist. Onze alumni en de toekomstige werkgevers van onze studenten benadrukken dat telkens weer. Dáárop is onze energie dan ook voor een groot deel gericht. Jaarlijks studeren ca. 500 á 600 juristen af. Criminologen Behalve juristen, fiscalisten en notarissen leiden wij ook criminologen op. De bacheloropleiding Criminologie heeft zich in korte termijn bewezen als een belangrijke opleiding. De opleiding trekt jaarlijks zo’n 100 nieuwe studenten (fixus). Vrijwel alle afgestudeerde Bachelors vervolgden hun studie in de masteropleiding. In de zomer van 2006 studeerden 28 criminologen af. De opleiding tot criminoloog vindt plaats in nauwe samenwerking met de afdeling straf en strafprocesrecht en heeft een heel eigen, sterk interdisciplinair karakter. Studenten komen in
6
Rechten in Leiden 2006
contact met vakken als Burgerlijk recht of Bestuursrecht. De zorg voor de opleiding van juristen en criminologen brengt een belangrijke verantwoordelijkheid en hoge verwachtingen met zich mee. Om die waar te maken zijn geïnteresseerde studenten nodig, die enthousiast zijn over de studie en die echt willen werken; inspirerende docenten die het beste uit hun studenten weten te halen, en vernieuwende onderzoekers – gevestigd of beginnend – die het niet kunnen laten steeds weer oude en nieuwe vragen te stellen. De opleidingen bieden – in overeenstemming met ‘de Leidse signatuur’ – de studenten een leeromgeving die intellectueel stimuleert en uitdaagt. Om deze ambities te realiseren is het wetenschappelijke personeel in 2006 bijna met 10% gestegen ten opzichte van 2005. In de ondersteuning door secretariaten en administratieve diensten, portiers, bibliotheekmedewerkers, informatie- en communicatiemedewerkers, managers, personeels- en financiële diensten, beleidsmedewerkers en studieadviseurs lag in 2006 het accent op een optimalisering van de ondersteuning. Op een aantal sleutelposities zijn nieuwe mensen
aangetrokken die dit mede mogelijk hebben gemaakt. In omvang is de ondersteunende staf met 0,4% gestegen. In de bestuurlijke organisatie, afdelings- en departementsbesturen, onderwijs- en onderzoeksbestuur, faculteitsbestuur en faculteitsraad, waren er weinig wisselingen en is de koers uit 2005 in 2006 voortgezet. Inperking aan de instroom De omvang van het gebouw bepaalt uiteindelijk de omvang van de instroom aan nieuwe studenten en daarmee de omvang van de wetenschappelijke staf. Met ingang van september 2005 begrenst de rechtenfaculteit haar capaciteit op ca. 850 nieuwe eerstejaarsstudenten. In de wandelgangen spreekt men wel van een ‘numerus fixus’. Er is geen fixus voor de bacheloropleidingen Notarieel recht en Fiscaal recht, omdat hiervoor geen beperkingen aan de instroom nodig is. Het aantal ingeschreven studenten voor het studiejaar 2006-2007 is 774. Dit aantal is, ondanks alle extra marketinginspanningen, iets lager dan het beoogde aantal van 850 nieuwe eerstejaars in totaal. De rechtenfaculteit van de Universiteit Utrecht volgt de Universiteit Leiden en voert in 2007 ook een ‘numerus fixus’ is.
‘Numerus fixus’
Gemotiveerde keuze Ons land kent nog geen selectie aan de poort. Bij uitstek ‘rechten’ lijkt een studie die iedereen aankan. Maar wat de studie echt inhoudt, is voor veel scholieren nauwelijks bekend. Op middelbare scholen is ‘recht’ geen vak zoals biologie of Frans. Rechten zal daarom altijd te maken hebben met twijfelaars en wat minder bewust kiezende studenten. Goede voorlichting is daarom van wezenlijk belang. In 2006 zijn we, parallel aan de reguliere voorlichting, gestart met voorlichting aan de schooldecanen en scholieren van middelbare scholen uit de ruime regio. Zo krijgen ze in een vroegtijdig stadium beroepsinformatie over de studie rechten - zie www.law.leidenuniv.nl/aanstaandestudenten. Daarnaast zoekt de faculteit steeds weer naar mogelijkheden om de studenten gemotiveerd aan hun studie te laten starten en gemotiveerd te houden. Honours Classes spelen daarin een belangrijke rol. Studieduur Voorlopig is de financiering van een faculteit in belangrijke mate afhankelijk van het aantal afstudeerders. De rendementen bij rechten zijn – ook landelijk gezien - traditioneel laag en
Om de kwaliteit te kunnen waarborgen kent de faculteit (sinds september 2005) een capaciteitsbegrenzing voor haar twee grootste opleidingen: • de bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid-voltijd 550; • de bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid-deeltijd 150; • de bacheloropleiding Criminologie-voltijd 100; • de bacheloropleiding Criminologie-deeltijd 10.
Rechten in Leiden 2006
7
het Bindend Studieadvies hoog. Niettemin laten de postpropedeuserendementen geleidelijk aan een stijging zien. Een belangrijke oorzaak van de lage rendementen ligt erin dat betrekkelijk veel studenten meer dan één masteropleiding volgen of zelfs een tweede studie. Bovendien kiezen rechtenstudenten relatief vaak voor een studieverblijf in het buitenland en zijn praktijkstages en student-assistentschappen populair. De faculteit steunt dergelijke keuzes van studenten, ook als ze een negatief effect hebben op de studieduur.
Bindend studieadvies Al jarenlang hanteert de Universiteit Leiden een bindend studieadvies. Studenten die niet binnen een bepaalde tijd hun eerste jaar (propedeuse)halen, moeten naar elders vertrekken. Dit systeem is inmiddels overgenomen door alle juridische zusterfaculteiten in het land. Leiden hanteert op het moment de strengste norm: van de studiepunten die een student in een jaar kan halen, moet hij of zij er hebben behaald; bovendien moet de propedeuse binnen maximaal twee jaar zijn afgerond.
8
Rechten in Leiden 2005
Extra begeleiding In april 2006 is een speciale task force voor extra begeleiding voor afstudeerders van start gegaan. Zo krijgen scriptiestudenten, naast hun inhoudelijke scriptiebegeleider, extra ondersteuning bij het formuleren van een heldere probleemstelling, bij het vergaren van informatie of krijgen ze hulp om een eventuele “schrijfdrempel” te overwinnen. Deze task-force, onder leiding van mw. mr. A. Broekers-Knol, draagt bij aan de verbetering van de studierendementen. Harde cesuur positief voor verloop van de Master studie Universiteitsbreed geldt sinds de invoering van het bachelor-mastersysteem in 2002 de zogenoemde harde cesuur-regeling. Dit houdt in dat alle bachelorvakken vóór eind september (c.q. eind februari) gehaald moeten zijn. Dus ook als de student voor zijn individuele herkansing (let wel: derde kans) van het laatste tentamen gezakt is, krijgt deze geen toelating tot de master. De eerste ervaringen met de harde cesuur lijken positief: 95 % van de Master-studenten doorlopen de Masterstudie namelijk zonder vertraging. In de loop van 2007 zal de werking van de regeling universiteitsbreed worden geëvalueerd.
Tineke Cleiren, hoogleraar Strafrecht Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? De Landelijke strafrechtsdag die we met de afdeling succesvol hebben georganiseerd. Elk jaar wordt door één van de afdelingen, secties of vakgroepen strafrecht aan een Nederlandse universiteit deze dag georganiseerd. En in 2006 hadden wij de eer. De dag stond in het teken van de voorstellen voor aanpassing en wijziging van de strafvordering zoals uitgewerkt door de Minister van justitie. De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunden staven. Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? Ik denk dan vooral aan meer opleidingen in brede zijn. Opleidingen om het onderwijs en onderzoek te verbeteren zijn ruim voorhanden. Maar als het gaat om opleidingen zoals het trainen van managementvaardigheden, daarmee is de universiteit zeer zuinig. Ik heb in 2006 samen met een collega hoogleraar van psychologie de leergang voor hoofddocenten geïnitieerd en mee opgezet. Daarin kwamen wel dit soort aspecten aan bod en dat maakt de leergang dan ook tot een succes. De ervaring leert dat vrouwen die het goed doen opvallen en zeer gewild zijn. Als faculteit moet je daarom goed contact houden met de afdelingen om de juiste mensen bij je te houden en aan je te binden. Meer oog voor talent en meer waardering, ook in financiële zin, draagt hieraan bij. Zijn er in uw werk (vakinhoudelijk en binnen de organisatie) voor/nadelen dat u vrouw bent? Nee, absoluut niet. Ik zie wel dat ik relatief meer energie in mijn werk steek. Voor persoonlijke verhoudingen neem ik meer tijd en ben ik zorgvuldiger dan mannen. En ja, dat kost meer energie maar levert ook weer energie op als het allemaal goed gaat. Bijvoorbeeld een gesprek met een student die even in de knoop zit. Het kost even wat tijd maar als hij na een gesprek toch weer de draad van zijn studie oppakt geeft mij dat veel voldoening. Een man, een uitzondering daargelaten, maakt hier in de regel minder tijd voor. Zij zijn meer gericht op profilering. Mijn ervaring met vrouwen is dat ze meer in grote lijnen denken en aan het gemeenschappelijke belang. Alleen maar goed lijkt mij. Is er binnen de universiteit sprake van het ‘glazen plafond’? Dat is lastig, volgens mij is er geen ‘Glazen Plafond’ maar in de weg naar de top zijn er wel behoorlijk wat obstakels. De vorige rector magnificus, Breimer, maar ook de decaan van de faculteit, Carel Stolker, hebben heel veel gedaan, dat voorop gesteld. Maar om hoger op te komen, daartoe moeten vrouwen extra worden gestimuleerd. Dat kan ook door het beleid aan te passen. Denk dan bijvoorbeeld aan het aanstellen van een extra vrouwelijke universitaire hoofddocent. En zoals eerder aangegeven, het belonen van bijzondere inzet.
Het jaar van de visitaties Het verslagjaar 2006 stond in het teken van diverse visitaties, zowel van het onderwijs als het onderzoek. Voor het onderwijs beoordeelden twee visitatiecommissies in juni 2006 de juridische opleidingen rechtsgeleerdheid, fiscaal recht en notarieel recht en de opleiding criminologie. De Leidse rechtenfaculteit heeft volgens de QANU een indrukwekkende transformatie doorgemaakt: “Docenten en bestuurders kunnen trots zijn op wat zij hebben bereikt”. In de vorige beoordeling (1996-2001) scoorde de Leidse faculteit een aantal onvoldoendes. In de pers kreeg dat veel aandacht. De faculteit startte vervolgens ingrijpende hervormingen. De investeringen hebben hun vruchten afgeworpen, zo blijkt nu. Het onderwijsprogramma is van hoog niveau. Op alle punten voldoet de faculteit ruim aan de basiskwalificaties die de QANU stelt aan opleidingen in het hoger onderwijs. Op een drietal cruciale punten scoorde
Rechten in Leiden 2006
9
BIJZONDERE BENOEMINGEN IN 2006 10
• Prof. mr. H.J. Snijders, hoogleraar burgerlijk recht, is in benoemd tot lid visitatiecommissie onderwijs voor Vlaamse Juridische faculteiten. • Per februari is prof. dr. mr. M. Pheijffer, hoogleraar Forensische Accountancy, benoemd tot lid van de International Auditing and Assurance Board, onderdeel van de International Federation of Accountants. • Prof. mr. C. van Raad, hoogleraar internationaal fiscaal recht, is door de Minister van Economische Zaken benoemd tot lid van de validatiecommissie Splitsing Energiebedrijven. • De Commissaris voor de Rechten van de Mens heeft prof. dr. N.J. Schrijver, hoogleraar internationaal publiekrecht, benoemd tot lid van een vijf-koppige high-level Task-Force die de Verenigde Naties zal adviseren over toepassing en naleving van het recht op ontwikkeling. • Prof. dr. K.P. Goudswaard, hoogleraar toegepaste economie, is voor een periode van april - april herbenoemd als Kroonlid van de SociaalEconomische Raad. • Prof. mr. G.J.J. Heerma van Voss, hoogleraar sociaal recht, is eind door de Sociaal- Economische Raad (SER) benoemd tot onafhankelijk lid van de commissie Arbeid, onderneming en medezeggenschap.
Rechten in Leiden 2005
de faculteit zelfs zeer hoog: de kwaliteit van het programma, de kwaliteit van de docenten en de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen. Betrokken en heel goede docenten De kwaliteit van de docenten maakt, mede door het zeer hoge aantal gepromoveerde medewerkers, op de commissie een grote indruk. De commissie vindt het ook opvallend hoe betrokken de docenten bij het onderwijs zijn. Die betrokkenheid is ook heel zichtbaar bij de
activiteiten van de vele studieverenigingen van de faculteit. Ruimte voor talent In het onderwijsprogramma heeft de commissie veel waardering voor het nieuwe Talent-programma van het Meijers Instituut voor bijzonder getalenteerde studenten. De commissie is ook zeer te spreken over de vakken die specifiek gericht zijn op integratie van theorie en rechtspraktijk zoals de oefenrecht-
bank (Moot Court), de onderwijsvormen in de masteropleiding en de vaardighedentrainingen. Leidse afgestudeerden blijken binnen een korte tijd een goede baan te vinden. Voorzieningen excellent “Excellent” noemt de commissie zelfs de kwaliteit van het nieuwe faculteitsgebouw (het Kamerlingh Onnes gebouw), de bibliotheek, de werkplekken voor studenten en de ICT-voorzieningen. De samenvoeging van alle afdelingen in één gebouw, bleek ‘een gouden greep’. Het volledige rapport: zie www.qanu.nl LL.M. Advanced ter accreditatie In 2006 heeft het faculteitsbestuur bovendien vier nieuwe opleidingen ter accreditatie aan de NVAO aangeboden: • Public International Law (Grotius Institute Leiden/Den Haag); • European Business Law (Europa Instituut); • Air and Space Law (International Institute for Air & Space Law); • International Tax Law (International Tax Center Leiden). Deze opleidingen worden gefinancierd uit tuition fees. Jaarlijks stromen 80 à 100 vooral buitenlandse studenten in. Accreditatie van de vier opleidingen behoort tot het hart van de facultaire strategie. Tijdens het proces van de voorbereidingen van de accreditatie, bleek dat de faculteit een vrij unieke speler op de markt van de internationale juridische opleidingen is geworden. Anders dan andere faculteiten, heeft onze faculteit er voor gekozen deze opleidingen niet te integreren in het reguliere masterprogramma, maar om op beide markten – masters en advanced masters – een sterke speler te worden. Met deze vier opleidingen én met de twee Engelstalige (reguliere) mastersopleidingen verwacht de faculteit een belangrijke bijdrage te leveren aan de internationaliseringsdoelstellingen van de universiteit als geheel. (In het voorjaar van 2007 bleken ook deze opleidingen met vlag en wimpel te slagen). Zelfstudies onderzoek Na een intensieve periode van voorbereiding zijn de zelfstudies ten behoeve van de onderzoeksbeoordeling 2001-2005 eind 2006 afgerond. In de zelfstudies staat beschreven welke resultaten het onderzoek heeft opgeleverd en hoe het onderzoek is georganiseerd. Op basis van deze ge-
gevens zal de visitatiecommissie medio 2007 een oordeel geven over het Leidse juridisch en criminologische onderzoek. Zij hanteert daarbij een landelijk visitatieprotocol - zie www.vsnu.nl. (In het voorjaar van 2007 bleek ook onderzoek voortreffelijk te slagen).
QANU NVAO. Accreditaties worden verricht door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie. Daaraan gaat weer een visitatie vooraf door de QANU (Quality Assurance Netherlands Universities). De QANU adviseert de NVAO over de accreditatie. Vooruitlopend op die visitatie heeft de faculteit vanaf ⁄ een tal van initiatieven genomen tot een verdere en meer structurele verbetering van het onderwijs. In zijn de zelfstudies Onderwijs afgerond en zullen de opleidingen eind geaccrediteerd worden. De VSNU, de vereniging van universiteiten, verricht de onderzoeksbeoordeling. De externe onderzoeksbeoordeling is een integraal onderdeel van de kwaliteitszorg van de universiteiten. Elke vijf tot zes jaar wordt al het universitair onderzoek beoordeeld door onafhankelijke commissies van gezaghebbende experts.
Rechten in Leiden 2006
11
Vernieuwende onderwijsvormen Binnen de rechtswetenschappelijke discipline komen nieuwe vormen van onderwijs op, nationaal en internationaal. Nieuwe concepten zoals active learning, long distance learning en blended learning zijn ontwikkeld. In 2006 zijn er steeds meer geluidsopnames van docenten, podcasts, op het internet komen te staan en is er een start gemaakt met de pilot videocolleges. De komende jaren zullen in het teken staan van meer vormen van activerend onderwijs. Extra gemotiveerde studenten Niet alle studenten behoren – al was het maar per definitie – tot de top. En niet alle studenten zijn even gemotiveerd voor hun studie of even talentvol. De faculteit richt zich principieel op de ‘gemiddelde’ student; waarbij zij benadrukt dat het gemiddelde door extra inspanningen van studenten en staf omhoog moet. Maar er zijn ook veel studenten die extra gemotiveerd zijn of die dat in de loop van hun studie blijken te worden. Een toenemend aantal studenten wil zich méér dan gemiddeld ontwikkelen. In 2006 hebben 86 studenten hun bacheloropleiding verbreed met een minor, bestaande uit vakken van buiten het curriculum van de hoofdstudie. Voor rechtenstudenten zijn er de belangrijke minors ‘Bedrijfswetenschappen’ en ‘Economie’. Voor beide tonen ook veel niet-juridische studenten belangstelling, studenten van andere Leidse faculteiten. Rechtenstudenten die verbreding willen, kunnen zich ook inschrijven voor een tweede masterrichting, voor extra keuzevakken of voor één van de vele extracurriculaire mogelijkheden, binnen rechten, maar ook bij andere Leidse faculteiten. Een verblijf aan een buitenlandse zusterfaculteit wordt gestimuleerd. Collegeserie Europa in de praktijk In 2006 organiseerde wijlen professor H.G. Schermers, met zijn student-assistent Tjarda van der Vijver, een bijzondere serie discussiecolleges op het gebied van de Europese integratie ter overbrugging van de kloof tussen theorie en praktijk. De docenten, veelal alumni van de Leidse universiteit, hebben zonder uitzondering een langdurige en praktische ervaring binnen ‘Europa’. Tijdens de serie doceerden onder andere mr. S.I.H. Gosses, dr. W.F. van Eekelen, mr. E. Kist en prof. dr. A. Szàsz. De docenten waren door hun verscheidene achtergronden in staat om diverse actuele onderwerpen te behandelen, onder andere de betrekkingen Nederland en Europa, de uitbreiding(en) van de Unie, de euro, het bedrijfsleven en Europa, het Europese veiligheidsbeleid en het Europese recht. Tijdens alle colleges stond de praktijk centraal, waarbij de docent het contrast probeerde aan te geven met de (reeds bekende) theorieën.
12
Rechten in Leiden 2005
In 2007 komt er wederom een collegeserie Europa in de praktijk. Actieve studieverenigingen De 21 studieverenigingen en (pleit)disputen die de faculteit rijk is, zijn actief op een tal van vlakken. Aan studenten wordt een gevarieerd programma aangeboden om meer uit hun studie te halen. De studievereniging speelt ook een belangrijke rol in de arbeidsmarktoriëntatie. Door bijvoorbeeld kantoorbezoeken kan de student zich beter oriënteren. De onafhankelijke
Honours classes 2006-2007 In het derde bachelorjaar wordt aan geselecteerde studenten een keuze geboden uit verschillende Honours Classes. In het academisch jaar - biedt de faculteit twee honours classes aan waarvoor studenten worden geselecteerd. De eerste honours class heeft het thema Criminal Justice Policies in the Risk Society: the need for a multidisciplinary approach en wordt vanuit het departement Strafrecht en Criminologie georganiseerd. De tweede Honours Class is afkomstig uit het departement Civiel recht: Child Protection Worldwide (prof. mr. M.R. Bruning). De Honours Classes zijn gericht op masterstudenten met een serieuze ambitie op het gebied van academisch onderzoek en staan open voor studenten van onze SARFaL–partners. www.honoursprogramme.leidenuniv.nl
commissie ‘Jurist & Werk’ speelt ook een grote rol in de arbeidsoriëntatie; op 28 april en 12 mei 2006 vonden de landelijke Jurist & Werkdagen plaats. Ongeveer 350 studenten hebben deze dagen bezocht en aan de workshops deelgenomen. Deze dagen hebben als doel een brug te bouwen tussen rechtenstudenten in alle fasen van hun studie en de diverse mogelijkheden die de arbeidsmarkt hen te bieden heeft. Jurist & Werk is een jaarlijks terugkerend evenement en is van groot belang voor onze studenten. www.law.leidenuniv.nl/studenten/studieverenigingen Graduate School of Legal Studies In september 2006 is de Graduate School of Legal Studies gestart met de voorbereidingen. De Graduate School, een universiteitsbreed concept, omvat de promovendi-opleiding en een onderwijstraject voor een geselecteerde groep masterstudenten met talent voor onderzoek. In september 2007 start de eerste groep masterstudenten. Het Talentprogramma bouwt voort op de verschillende activiteiten
voor excellente studenten in de bachelorfase van de studie en bestaat uit extra-curriculaire onderzoek- en onderwijsactiviteiten, zoals de vakken Wetenschapsfilosofie en Methoden van rechtswetenschappelijk onderzoek, en een stage aan een buitenlandse universiteit (SARFaL). Het doel van het Talentprogramma is om studenten met wetenschappelijke aspiraties bekend te maken met en voor te bereiden op rechtswetenschappelijk onderzoek en te trainen in verdiepte (professionele) juridische analyse. Het bestuur en het beheer van de Graduate School wordt namens het faculteitsbestuur gevoerd door de onderzoeksdirecteur, prof. dr. W.J.M. Voermans, in nauwe samenwerking met dr. C.J. Smith, als coördinator. www.law.leidenuniv.nl/onderzoek
derzoek, bijvoorbeeld door het organiseren van cursussen rond gerealiseerde promoties. In 2006 was er voor het eerst ook een samenwerking met de alumnivereniging van de faculteit. Samen met het JPAO werd een inhoudelijke middag georganiseerd voor alumni van de faculteit.
Postacademisch onderwijs Het postacademisch onderwijs en het overige derdegeldstroomonderwijs vormen ook een belangrijk onderdeel van het onderwijsaanbod van de faculteit. Waar zinvol, wordt geprobeerd om aansluiting te vinden bij het facultaire on-
Rechten in Leiden 2006
13
Post Academisch Onderwijs Post Academisch Onderwijs vormt een integraal onderdeel van het aanbod en beleid van de faculteit en is het sluitstuk van de onderwijscyclus. De organisatie is in handen van het Juridisch PAO. Het onderwijs sluit zoveel mogelijk aan bij de facultaire kernactiviteiten op het gebied van onderwijs en onderzoek. Dit resulteert in een halfjaarlijks cursusaanbod in vijf centrale rechtsgebieden: arbeidsrecht, bestuursrecht (inclusief Europees recht), burgerlijk- en burgerlijk procesrecht, ondernemingsrecht (inclusief intellectuele eigendom) en straf(proces)recht. In het voorjaar kenmerkt het cursusseizoen zich door een uitgebreid aanbod van eendaagse en meerdaagse inleidende- en verdiepingscursussen, terwijl het najaarsseizoen vooral bestaat uit eendaagse actualiteitendagen. Diversiteit en meerdaagse cursussen Het beleid van het Juridisch PAO was de afgelopen vijf jaar gericht op meer diversiteit in het cursusaanbod en toename van het aantal meerdaagse cursussen. Ook in is dit een speerpunt geweest. In werden open inschrijvingscursussen aangeboden (% eendaags en % meerdaags), drie incompany, en ondersteuning bij drie Meijerscongressen. Sinds wordt een speciaal programma aangeboden aan advocaat-stagiaires (VSO), een veelbelovende markt. Circa % van het cursusaanbod is mede hierop afgestemd. Mooie resultaten Er was een grote stijging in het aantal cursisten in . In vergelijking tot werden er in circa % meer cursisten ingeschreven (ruim deelnemers). De omzet steeg met circa % ten opzichte van en groeide tot ruim . euro. Het jaar sloot af met een positief resultaat van ruim . euro (in circa . euro winst) na aftrek van ,% centrale/decentrale overhead. Ook in heeft het JPAO aan afdelingen, die actief betrokken zijn geweest bij het opzetten van pao-activiteiten, een
14
Rechten in Leiden 2005
deel van de winst uitgekeerd. Met deze inkomsten kunnen de afdelingen weer investeren in onderwijs en onderzoek. Tevreden cursisten Niet alleen in financieel opzicht zijn er mooie cijfers. De cursisten waarderen de organisatie van het Juridisch PAO met het cijfer , en de kwaliteit van de cursussen met het cijfer , (tevredenheid cursisten in ). Bij het bureau waren vaste medewerkers werkzaam (, fte). Tijdens de cursusseizoenen is er extra inzet van - student-assistenten en - gastheren/vrouwen. De PAO-onderwijsprijs De PAO-onderwijsprijs kende voor jaar twee winnaars. De PAOOnderwijsprijs werd uitgereikt aan prof. mr. Jaap Hijma, hoogleraar burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden tevens raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Arnhem en mr.dr. Luuk Reurich, universitair docent burgerlijk recht tevens rechter te Alkmaar. De cursisten waardeerden hun bijdrage met het cijfer , www.paoj.nl
Tanja Bender, hoogleraar Internationaal Belastingrecht Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? was voor het mij het jaar van De Verandering: ik heb na bijna jaar het grootste deel van de werkweek op de faculteit te hebben doorgebracht de stap gewaagd naar de praktijk en ben tax partner geworden bij PricewaterhouseCoopers. Ik ben nu nog voor anderhalve dag per week verbonden aan de faculteit. De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunende staven. Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? Ik geloof dat er binnen de universiteit en faculteit veel aandacht is voor de doorstroming van vrouwen. Het grootste verschil tussen mannen en vrouwen blijkt als er kinderen komen: in de meeste gezinnen is het zo dat vrouwen dan meer zorgtaken krijgen dan mannen. Dat betekent dat vrouwen gemiddeld minder tijd aan hun werk kunnen of willen besteden dan mannen, in een periode die vanuit loopbaanperspectief heel belangrijk is. De universiteit zou daarmee rekening kunnen houden door in selectieprocedures vooral te kijken naar de kwaliteit en niet zozeer naar de kwantiteit van wat iemand heeft laten zien. Zijn er in uw werk (vakinhoudelijk en binnen de organisatie) voor/nadelen dat u vrouw bent? Een groot voordeel is dat je als vrouw meer opvalt. Als je iets goed doet, blijft dat beter hangen dan als een man iets goed doet. Verder is het al jaren zo dat een redactieraad, congrespanel of benoemingsadviescommissie die alleen uit mannen bestaat not done is. Mijn ervaring is dat je als vrouw eerder gevraagd wordt voor dergelijke functies dan als man. Er zijn ook wel nadelen. Uit allerlei onderzoeken blijkt dat gender–vooroordelen vaak heel onbewust maar ook heel hardnekkig zijn en dat het als vrouw moeilijker is om impact te hebben. Ook is het soms wel eenzaam. Is er binnen de universiteit sprake van het ‘glazen plafond’? Ik denk dat het glazen plafond in de maatschappij zit, en ook in biologische en conditioneringsverschillen tussen mannen en vrouwen. Om verder te komen moet je veel tijd aan je werk besteden, en gemiddeld zijn mannen meer gefocussed op hun werk dan vrouwen. Verder werken de prijs en openingstijden van kinderopvang in het nadeel van vrouwen. Ook moeten moeders die veel tijd aan hun werk willen besteden zich vaak op allerlei fronten verantwoorden voor deze keuze: niet alleen thuis, maar ook op het schoolplein en in het sociale verkeer. Het is mijn indruk dat veel ambitieuze en talentvolle vrouwen bezwijken onder die druk en afhaken, vooral in een periode dat het minder goed gaat met een kind, de oppas opzegt of het op het werk tegenzit. Dat zijn factoren waarop de universiteit niet zoveel invloed heeft. Overigens denk ik dat het glazen plafond vanzelf minder dik wordt: door de vergrijzing is de arbeidsdeelname van vrouwen steeds harder nodig, en zal het steeds gewoner en makkelijker worden voor vrouwen om werk te combineren met een gezin.
Rechten in Leiden 2006
15
De faculteit en ... de togaberoepen Alle juridische bachelor- en masteropleidingen leiden - in combinatie - tot het ‘civiel effect’. Civiel effect betekent toegang tot de advocatuur en rechtelijke macht (inclusief openbaar ministerie); de fiscale opleiding ziet haar afgestudeerden vooral naar de belastingadviespraktijk gaan, de notariële naar het notariaat. Studenten uit de masteropleiding rechtsgeleerdheid komen ten dele in de togaberoepen,
maar heel vaak ook elders terecht. De meest omvangrijke richting binnen deze opleiding is burgerlijk recht. Een goede tweede is ondernemingsrecht, daarna volgen strafrecht, staatsen bestuursrecht en de internationale richtingen. Via de zogeheten Arbeidsmarktmonitor zijn de opleidingen redelijk goed op de hoogte van het oordeel van de alumni over de opleidingen. Samen met het University Development Office worden met regelmaat bijeenkomsten georganiseerd waarin met onze ‘afnemers’
wordt gesproken over de kwaliteit en inhoud van onze opleidingen. Zo is er goed contact met alumni van de grote kantoren. Met hen bespreken wij bijvoorbeeld de aansluiting van onze ‘eindtermen’ op hun ‘aanvangsbehoeften’. Rechtenfaculteiten kunnen in de vier jaar die haar gegeven zijn immers niet alles doen. Het is daarom belangrijk dat de opleiding bijvoorbeeld aansluit op de vervolgopleiding die de Nederlandse Orde van Advocaten biedt.
Liesbeth Zegveld, hoogleraar Internationaal Humanitair recht Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? Het jaar 2006 kende voor mij twee hoogtepunten. Voor mijn werk als advocaat was dit de dagvaarding van de Nederlandse staat in de zaak Szebrenica. En voor mijn wetenschappelijke carrière de aanstelling als hoogleraar Internationaal Humanitair recht. Ik ben nu voor vier uur per week verbonden aan de afdeling Internationaal Publiekrecht. De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunden staven. Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? Meer vrouwen in een hogere positie is naar mijn mening een kwestie van het stimuleren van vrouwen en hen vooral uitnodigen om te solliciteren. Mijn ervaring is dat vrouwen vaak hoge eisen aan zichzelf stellen en ten onrechte twijfelen of ze de stap naar een hogere positie wel kunnen maken. Vrouwen zijn strenger voor zichzelf dan mannen. Waar een wil is, is een weg is mijn credo. Want als je als vrouw over de kwaliteiten beschikt ben je er zelf bij om ze ook te benutten. Het is wel een kwestie van regelen, dat klopt. Maar ik zie om me heen nog te veel vrouwen die hun kwaliteiten niet ten volle benutten en dat is zonde.
16
Rechten in Leiden 2005
Zijn er in uw werk (vakinhoudelijk en binnen de organisatie) voor/nadelen dat u vrouw bent? Ik kan niet spreken over voor of nadelen in mijn werk. Voor mijn werk zit ik veel in landen zoals Iran en in Afrikaanse landen. Ja, daar wordt wel eens vreemd opgekeken dat je een vrouwelijke advocaat bent. Maar dat is niet meer dan een verwondering. Je bent wie je bent en het gaat om je kwaliteiten. En ik kan ook helemaal niet oordelen hoe het is om een man te zijn. Dan heb je wellicht weer andere voor- en nadelen. Is er binnen de universiteit sprake van het ‘’Glazen plafond’? Hier kan ik geen uitspraak over doen want ik ben pas vanaf september verbonden aan de Universiteit Leiden. En als ik er iets over zou moeten zeggen zie ik eerder géén plafond. Ik ben namelijk zeer snel partner geworden bij Böhler Franken Koppe Wijngaarden Advocaten en recent aangesteld als hoogleraar.
BIJZONDERE PRIJZEN 2006 • Prof. dr. A.A.M. Kinneging ontving de Socrateswisselbeker voor het beste filosofische boek van : Geografie van goed en kwaad. Dit boek is tevens door de jury van de Eurekaprijs genomineerd voor de Furore boekenprijs, voor beste Nederlandse non-fictieboek van . • De American Society of International law heeft in het najaar de Franzis Lieber prize uitgereikt aan dr. Marten Zwanenburg voor zijn proefschrift over Accountability of peace support operations. • De Nederlandse Kring voor de Wetenschap der Politiek kende de Jaarprijs Politicologie voor het beste proefschrift toe aan het proefschrift Cast in concrete. The institutional dynamics of belgian and Dutch Social policy reform van dr. S. Kuipers. Voor dit proefschrift ontving hij tevens de G.A. van Poeljeprijs voor het beste proefschrift op het terrein van bestuurskunde. • dr. F. von der Dunk ontving de Sociale Sciences Award van de International Academy of Astronauts ‘for significant and lasting contributions to the advancement of the astronautical sciences’. • Het bestuur van de prof. A.E.J. Moddermanstichting bekroonde twee proefschriften met de Moddermanprijs: dr. E. van Sliedregt The criminal responsibility of individuals for violations of international humanitarian law, en prof.dr. A.P.A. Broeders Op zoek naar de bron – over de grondslagen van de criminalistiek en de waardering van het forensisch bewijs. • dr. J.P. Loof ontving van de onderzoeksschool rechten van de Mens de Max van der Stoel - Mensenrechtenprijs voor het beste proefschrift Mensenrechten en staatsveiligheid: verenigbare grootheden? Opschorting en beperking van mensenrechtenbescherming tijdens noodtoestanden en andere situaties die de staatsveiligheid bedreigen. In de categorie scripties kreeg de scriptie van mr. Jerfi Uzman, Droit de l’homme et droit du citoyen: vrijheid en beperking van meningsuiting voor vreemdelingen in het Nederlandse recht, een eervolle vermelding.
... het bedrijfsleven Het profiel van de Leidse rechtenopleiding is sterk privaatrechtelijk: burgerlijk recht en ondernemingsrecht. Met de invoering van de nieuwe Bachelor-Masterstructuur kwam voor het bedrijfsrecht het perspectief meer op het vennootschapsrecht te liggen dan op het handelsrecht. De komst van twee major- minorcombinaties bracht bovendien een andere verandering. ‘Recht en bedrijfswetenschappen’ trekt vanaf het eerste jaar jaarlijks ca. 90 studenten. ‘Recht en economie’ is aanmerkelijk kleiner, maar heeft alle kans om te groeien.
Voor studenten die een van deze combinaties kiezen ligt het voor de hand na de bachelor te eindigen met een master Ondernemingsrecht. Met een genereuze donatie van een Leids alumnus is het voor de praktijk belangrijke bank- en effectenrecht in het standaardpakket aan onderwijs opgenomen. In de masterfase is bovendien een verplichte ‘stage bedrijfsleven’ verweven.
Rechten in Leiden 2006
17
Einddiploma’s (bachelor, doctoraal en master) per opleiding Afstudeerders per studie/masterrichting Examenjaar
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Nederlands Recht
401
338
352
325
313
359
Fiscaal Recht
110
92
112
101
75
61
International & Eur. Recht
10
9
16
9
10
18
Notarieel Recht
53
53
37
46
48
27
15
29
47
Opleidingen oude stijl
Ba-ma/structuur Criminologie M Criminologie Rechtsgeleerdheid
5
28
104
235
M Rechtsgeleerdheid
29
Fiscaal Recht
10
M Fiscaal Recht
2
Notarieel Recht
6
M Notarieel Recht Totaal FdR
23
29 2
574
492
527
496
600
860
N.B. weergegeven zijn de einddiploma’s (bachelor, doctoraal en master) per opleiding
18
Rechten in Leiden 2005
.... de overheid Heel wat studenten komen bij de overheid te werken, of in de semipublieke sector. Daarbij kan het gaan om functies als beleidsambtenaar of jurist bij gemeenten of provincies, maar ook om specifieke juristenfuncties bij de rijksoverheid zoals wetgevingsjurist op een departement. Een onderzoek uit 2004 leerde dat het grootste deel van de wetgevingsjuristen in Rijksdienst gestudeerd had in Leiden. Veel Leidse juristen werken ook als jurist in internationale (EU-) instellingen, in de diplomatieke dienst of in internationale advieskantoren. Leiden heeft daar een goede naam. De eerste afgestudeerde criminologen hebben ook hun weg gevonden naar beleidsfuncties bij de overheid zoals bij een ministerie, lokale overheid, politie, het Openbaar Ministerie of onderzoeksinstituten als het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).
Arbeidsmarkt juristen ��
���
��� ������������������������������������������������������ ����������������������������������������� ����������������� �������������
���
�������������� ���
���
www.law.leidenuniv.nl/alumni
www.bul.leidenuniv.nl
... onze alumni Jaarlijks studeren zo’n 500 a 600 studenten af. Onze alumni spiegelen wat wij doen en daarvan kunnen wij veel leren. Sommige alumni maken met financiële bijdragen bovendien dingen mogelijk die anders niet mogelijk zouden zijn geweest; de instelling van gesponsorde leerstoelen binnen facultaire zwaartepunten en onderwijsbeurzen. Alumni betrekken bij de faculteit was een van de speerpunten van 2006. Het beleid is gericht op behoud van betrokken alumni en op het binden van nieuwe alumni uit alle afstudeerjaren. Samen met diverse afdelingen, studieverenigingen en het Leids Universiteits Fonds (LUF) zijn activiteiten ontplooid voor alumni. De faculteit brengt sinds 2005 Leiden Law Magazine (LLM) uit. In 2006 verscheen het blad driemaal in een oplage van 4500 exemplaren. Leden van de
Vereniging Vrienden van de Juridische faculteit (2500) ontvangen LLM gratis. In september 2006 werd gezamenlijk met het juridisch postacademisch onderwijs ‘Leiden Revisted’ georganiseerd. Ook kunnen Leidse alumni vanaf het najaar 2006 met 10% korting deelnemen aan het PAO onderwijs. In december was het jaarlijkse alumnidiner met als thema ’Leiden als merk’. Samen met het LUF is de database leidenalumni.nl geoptimaliseerd. In 2007 zullen ook studieverenigingen en afdelingen deze database voor hun alumni kunnen gebruiken. Dat het alumnibeleid ook bij afdelingen leeft, laat het Instituut voor Lucht- en Ruimterecht zien. In april 2006 hield het instituut zijn eerste LLM – Alumni Association Meeting ter gelegenheid van zijn 20-jarig bestaan.
�������������������������� ����������������
Rechten in Leiden 2006
19
... onze raden van advies De faculteit heeft twee raden van advies. Een voor het algemene beleid, met name ook voor het onderwijs en de bedrijfsvoering; deze raad wordt voorgezeten door de decaan. Een tweede is die van het E.M. Meijers Instituut. Deze raad adviseert, onder voorzitterschap van prof. Michiel Scheltema, vooral in kwesties van onderzoek. Beide raden zijn voor de faculteit van een onschatbare waarde. Twee adviesraden De leden van de facultaire raad van advies zijn: • mr. H. Blok, voormalig decaan a.i. Faculteit der Rechtsgeleerdheid • mr. A.M.L. Broekhuijsen, raadsheer gerechtshof Amsterdam • mr. H.J. Holthuis, griffier Internationaal Joegoslavië-tribunaal in Den Haag • mr. E. Kist, voormalig voorzitter raad van bestuur ING-groep • mr. C.J.A. van Lede, voorzitter raad van Commissarissen Heineken N.V. • mr. J.H. Schraven, voormalig voorzitter Vereniging VNO-NCW, thans voorzitter Raad van Commissarissen Chorus NL-BV • mr. C.L. de Vries Lentsch-Kostense, advocaatgeneraal Hoge Raad der Nederlanden • mr. P.A. Wackie Eijsten, advocaat en partner de Brauw Blackstone Westbroek
20
Rechten in Leiden 2006
De raad van advies van het E.M. Meijers Instituut • prof. mr. M. Scheltema, voorzitter Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid; Bijzonder hoogleraar RUG. • mr. F.B. Bakels, lid Hoge Raad, burgerlijk recht • prof. dr. mr. H. Philipse, filosofie, universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht • mr. A. H. Van Delden, Voorzitter Raad voor de Rechtspraak • mr. R. Fernhout, voormalig Nationale ombudsman; bestuursrecht; voorheen hoogleraar KUN • mr. J. Demmink, Secretaris-Generaal Ministerie van Justitie • prof. dr. T.A.J. Toonen, decaan Faculteit der Sociale Wetenschappen; bestuurskundige • mr. G.H. Potjewijd, advocaat De Brauw (ondernemingsrecht); gepromoveerd in rechtsgeschiedenis • mw. mr. J. Thunissen, directeur-generaal Belastingdienst, Ministerie van Financiën Aan onze faculteit zijn vrijwel alle docenten ook onderzoeker. De interactie tussen onderwijs en onderzoek is voor Leiden van groot belang. De universiteit geldt immers als een onderzoekgedreven universiteit. Het facultaire onderzoek vindt voor het grootste deel plaats in onderzoeksprogramma’s, die worden gecoördineerd door het facultaire E.M. Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk Onderzoek.
Facultaire onderzoeksprogramma’s Het facultaire onderzoek is gebundeld in zes onderzoekprogramma’s: • Vraagstukken van Vermogensrecht (VvV) • Securing the rule of law in a world of multilevel jurisdiction (MLJ) • Geschillenbeslechting (GB) • Sociale cohesie en de rol van het recht (SC) • Grenzen van fiscale soevereiniteit (GFS) • Veiligheid en Recht (V&R) In die programma’s wordt door de wetenschappelijke staf van de faculteit (de zogenoemde Meijers-fellows én de promovendi) samengewerkt aan vaak grensoverschrijdende onderzoeksvragen. Onderzoeksjaar 2006 stond bestuurlijk in het teken van de voorbereiding van de externe onderzoeksvisitatie in 2007.
In een onderwijsrijke faculteit als de onze staat het onderzoek soms onder druk. Op het terrein van het extern gefinancierde onderzoek stond 2006 vooral in het teken van voorbereiding van onderzoeksaanvragen in de tweede geldstroom, met name in de vernieuwingsimpuls. Successen in de tweede en derde geldstroom waren in 2006 bescheiden (1 mozaïekbeurs en 1 open competitie, 3 wat grotere derde geldstroomprojecten). Een aantal NWO-geldstroomaanvragen is op dit moment nog onbeslist. Verworven subsidies en opdrachten NWO • Prof. dr. R.A. Lawson heeft een subsidie in de NWO Open Competitie verkregen voor het project Housing restitution in European PostConflict Situations; • Prof.mr. P.J. Slot en Mr. M. Park hebben de subsidie verkregen voor het Mozaïek programma voor het voorstel The ‘Europeanization’ of supervision on financial markets;
Rechten in Leiden 2006
21
• In het Fonds Internationalisering Sociale Wetenschappen werd door prof. mr. G.J.J. Heerma van Voss subsidie verkregen voor de conferentie Flexibilisation of employment contract law; • dr. W. den Ouden en mr. R. Jacobs hebben de Open Competitie subsidie ontvangen voor het voorstel Toward Improved Subsidy Mechanisms: Dutch Subsidy Law as an Instrument for Implementing European Financial Incentive Measures. Mr.dr. A.A. J. Blokland (NSCR) verkreeg de Veni-subsidie voor het onderzoek getiteld Van kruimeldief tot zware jongen. Dit onderzoek bouwt voort op zijn proefschrift Crime over the lifespan (cum laude promotie 22 september 2005). Het Hague Institute for Internationalisation of Law (HIIL) kende subsidie toe aan de 3-daagse internationale conferentie Rethinking Constitutional Law, gehouden in Den Haag en New York. De uitkomsten van de conferentie werden gepubliceerd in een jubileum-uitgave van I.CON (Int. Journal Costitution Law; Oxford University Press). De projectgroep stond onder leiding van prof.dr. W.J.M. Voermans. Het Grotius Centre for International Legal Studies ontving een grote Europese subsidie voor de Marie Curie Summerschool en voor Research Training Courses op het gebied van internationaal strafrecht.
Het Drafting legislation with ontology-based support (DALOS), project van prof. dr. W.J.M. Voermans en dr. L. Mommers, ontving een subsidie van de Europese Commissie. Dr. C. Waaldijk ontving een subsidie van het Europees Parlement voor het project Human rights abuses and discrimination on the grounds of sexual orientation in the candidate and adherent countries and in the countries of the European neighbourhood. Het onderzoek Handhaving van EU-regelgeving in Nederland van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) werd toegekend aan multidisciplinaire Leids-Utrechtse onderzoeksgroep in samenwerking met de Faculteit der Sociale Wetenschappen, Universiteit Leiden. Aan dit project werken vanuit de faculteit prof. mr. T. Barkhuysen, prof.dr. W.J.M. Voermans, mr.dr. W. den Ouden, mr. P.C. Adriaanse, mr. C. de Kruif en mr. M. Bulterman mee. Opdracht van het WODC tot evaluatie-onderzoek naar de Wet Bescherming Persoonsgegevens (eLaw@Leiden) door dr. G.J. Zwenne. Het WODC gaf prof.dr.mr. M. Moerings opdracht tot het onderzoek Schaderegeling voor slachtoffers van misdrijven in de praktijk. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft prof. mr. G.J.J. Heerma van Voss de opdracht gegeven onderzoek uit te voeren naar Wetgevingsimplicaties implementatie maritiem ILO verdrag.
22
Rechten in Leiden 2006
Aantal promoties per juridische faculteit per jaar - landelijk Jaar 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
EUR
11 9 11 15 11 12 9 3 7 12 13 12
KUN 8 5 7 10 8 3 8 2 2 4 7 7 10 7
RUG
UvA
10 10 14 12 11 14 20
19 14 14 15 12 12 10 8 10 10 12
VU
UU
4 6 6 4 3 3 10 9 7
14 10 15 25 17 12 13 20 6 13 14 15
UM
UvT
LEI
6 12 6 8 6 4 5
8 9 13 12 9 10 18 11 17 10 15 25
16 26 33 23 14 9 8 14 16 10 25 15
Facultaire leden Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen (KNAW) Prof. mr. H. Franken Prof. dr. A.C. ’t Hart Prof. mr. P.W. Pestman Prof. mr. L. Timmerman Prof. mr. R. Feenstra Prof. dr. W.A. Wagenaar Prof. mr. D.W.F. Verkade Prof. mr. J.H. Nieuwenhuis Voorzitter van De Jonge Akademie (KNAW) Mw. prof. dr. J. Gerards (staats- en bestuursrecht) Rechten in Leiden 2006
23
Mariëlle Bruning, hoogleraar Jeugdrecht Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? Voor mij persoonlijk was dat het uitspreken van mijn oratie in april 2006, over gegevensuitwisseling in de jeugdzorg. En in diezelfde maand ontving ik de beslissing van het Leids Universiteits Fonds (LUF) om mijn onbezoldigde leerstoel Jeugdrecht vanwege een genereuze subsidie voor de duur van vijf jaar te financieren. Op mijn vakgebied was mijn hoogtepunt het rapport van de werkgroep wetgeving van het justitieproject ‘Beter Beschermd’: in dit rapport worden fundamentele voorstellen gedaan tot een aanpassing van de kinderbeschermingsmaatregelen, waarbij onder andere de belangen van het kind, waaronder de veiligheid, centraler komen te staan. Aan deze werkgroep heb ik zelf deelgenomen. De voorstellen van de werkgroep worden momenteel bij Justitie omgezet in een wetsvoorstel dat nog dit jaar, 2007, aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden. In 2001 promoveerde ik op een herziening van de kinderbeschermingsmaatregelen; zes jaar later is er dan eindelijk beweging gekomen bij Justitie en zie ik een deel van de voorstellen uit mijn dissertatie terug in dit wetsvoorstel. Geweldig! De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunden staven. Heeft Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? Kansen creëren en vrouwelijk talent de ruimte
24
Rechten in Leiden 2006
geven zich te ontplooien, iets waar de universiteit leiden zich al op richt. Verder zoveel mogelijk flexibiliteit bieden, onder andere in de werktijden, en de vrijheid te bieden om hier zelf invulling aan te geven. Vrouwen zijn over het algemeen zeer consciëntieus en zullen hun taken zeker zeer serieus nemen en hard werken, maar hebben ook ruimte nodig voor het combineren van werk en zorg (bijvoorbeeld voor kinderen). Ook mijn nu betaalde leerstoel biedt mij meer kansen om het jeugdrecht zowel op het gebied van onderwijs als onderzoek in Leiden verder te ontwikkelen. Verder is het belangrijk ook de inbreng van (vrouwelijke) wetenschappers buiten de universiteit te waarderen, omdat ze op die wijze naamsbekendheid geven aan Leiden en een visitekaartje voor Leiden afgeven door te participeren in landelijke commissies en netwerken etc. Zijn er in uw werk (vakinhoudelijk en binnen de organisatie) voor/nadelen dat u vrouw bent? Ik ondervind geen duidelijke nadelen. Wat wel lastig is, is een kleine aanstelling als hoogleraar combineren met een praktijkbaan die ver van de wetenschap af staat. In de wetenschappelijke wereld zijn de verwachtingen ten aanzien van publicaties voor een hoogleraar ongeveer gelijk, terwijl dit bij een kleine aanstelling zeer lastig te realiseren is. En ook voor ‘de buitenwereld’ ben je hoogleraar, ongeacht de aanstelling. Het voldoen aan de verzoeken van bijvoorbeeld media, voor commissies of lezingen is soms moeilijk bij een kleine aanstelling.
Is er binnen de universiteit sprake van het ‘glazen plafond’? Mijn indruk is dat het nog steeds gebruikelijker is voor vrouwen om werk en zorg te combineren (vaak door een 3- of 4-daagse werkweek) dan voor mannen. In de wetenschap betekent dit toch nog steeds een achterstand, omdat elke publicatie telt. Verder geldt dat een zwangerschapsverlof altijd een ‘gat’ in je publicatielijst oplevert. De wetenschap lijkt een lastige omgeving om ook parttime de top te bereiken. Daarom zou niet alleen kwantiteit, maar vooral kwaliteit en creativiteit beloond moeten worden.
Overzicht conferenties 2006 Naam congres en congresleider
Datum
Gemeente Symposium prof. mr. J.W.M. Engels
Programma
“Internationaal”
februari Securing the rule of law in a world of multilevel jurisdiction
Uitreiking Thorbecke Penning prof. dr. W.J.M. Voermans
februari
–
mei
Veiligheid en recht
t/m mei
Sociale cohesie
X
t/m juni
Sociale cohesie
X
Conferentie “The legal status of the Commentaries on the OECD Model Tax Convention” prof.mr. F.A. Engelen en mr. S.C.W. Douma
en september
Grenzen van fiscale soevereiniteit
X
Law & Criminology - future perspectives on crime drs. N. Haas (NSCR)
en november
Veiligheid en recht
X
SDR symposium prof. mr. J.F. Nijboer
november
Geschillenbeslechting
Marie Curie dr. M. Janssen
december
–
EU-platform prof. dr. W.J.M. Voermans
december
Securing the rule of law in a world of multilevel jurisdiction
e landelijke Strafrechtdag mr. M.J. Dubelaar en mr. drs. M.A.H. v.d. Woude ELLN congres mr. drs. J. Heinsius The Rhetoric of Sincerity dr. C.E. Smith
In opdracht van de Taskforce Archieven en de Museumvereniging voert eLaw@Leiden, centrum voor recht in de informatiemaatschappij, een onderzoek uit naar juridische aspecten van digitale beschikbaarstelling van cultureel erfgoed door archieven en musea. Dr. A. Beunen en mr. T. Schiphof zijn hiervan de projectleiders.
De conferentie Flexibilisation of employment contract law, van prof.mr. G.J.J. Heerma van Voss, heeft van de Gratama Stichting subsidie verkregen.
X
onderzoekers, die daar om vragen, symposia of expert meetings. Het afgelopen jaar werden in Leiden tien van dergelijke evenementen georganiseerd, waarvan vijf gericht op een internationaal publiek.
Het E.M. Meijers Instituut ondersteunt de aanvragers bij het opstellen van hun aanvragen. Daarnaast organiseert het instituut voor
Rechten in Leiden 2006
25
Samenwerking Onderzoekscholen Samenwerking biedt ons mogelijkheden om nieuwe dingen te doen en om ons verder te profileren. Door het lidmaatschap van een onderzoekschool kan de opleiding van promovendi worden verdiept en verbreed. Daarnaast wordt de samenwerking van senior-onderzoekers er hechter door en voor het verwerven van externe onderzoeksgelden is deze vorm van samenwerking ook uitermate nuttig. De faculteit participeert in de Onderzoekschool Maatschappelijke Veiligheid. De Erasmus Universiteit, de VU, de Universiteit Leiden, het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en TNO werken hierin samen onder penvoerderschap van Rotterdam. Onderzoekers uit het departement Strafrecht, Criminologie en enkele onderzoekers uit andere departementen zijn, in kader van het Meijers-programma ‘Veiligheid en recht’, bij deze school betrokken. Eind 2005 heeft deze onderzoekschool opnieuw de erkenning van de KNAW gekregen. In 2005 is onze faculteit bovendien lid geworden van de Onderzoekschool Rechten van de Mens. In die school werken Utrecht, Maastricht, Tilburg, Rotterdam, en het Asser Instituut al langere tijd samen, onder Utrechts penvoerderschap. Van Leidse zijde participeren vooral onderzoekers uit de onderzoeksprogramma’s ‘Securing the Rule of Law in a World of Multilevel Jurisdic-
tion’ en ‘Constitutionalisering, Transnationalisering en de eenheid van Nederlands vermogensrecht’. TU Delft De bestaande samenwerking met de Technische Universiteit Delft, inmiddels een natuurlijke partner voor een deel van het universitaire bètamedische onderzoek (life sciences), is voor de universiteit als geheel van groot belang. Delft en Leiden zijn ook binnen de Campus Den Haag al partners. Vanuit onze faculteit wordt in Delft ondersteunend onderwijs gegeven: op dit moment in het lucht- en ruimterecht en industriële eigendom. De ‘The Hague Academic Coalition’ (HAC) In de HAC werkt een aantal op het internationale recht en internationale betrekkingen gerichte instituten samen: het Instituut Clingendael, het Asser Instituut, het Institute of Social Studies, het Grotius Centre (Campus Den Haag) en de Carnegie Stichting (waaronder de bibliotheek van het Vredespaleis valt). De HAC verbindt deze partners in hun streven inhoud te geven aan de bijzondere positie die Den Haag inneemt in de ontwikkeling van het internationaal recht.
‘Criminologie’ 26
Rechten in Leiden 2006
Strategic Alliance of Research Faculties of Law (SARFaL) Belangrijk is de samenwerking binnen SARFaL. In deze alliantie werken dertien gerenommeerde Europese juridische faculteiten in hun onderzoek samen. Dit onderzoeksnetwerk staat naast de verschillende internationale onderwijsnetwerken waarin de faculteit participeert. SARFaL is voor de faculteit een belangrijk instrument om internationale onderzoekersuitwisselingen, ook van promovendi, te bevorderen (meer informatie over SARFaL op pag. 34). Rechterlijke macht Sinds eind mei 2005 bestaat er een samenwerkingsverband tussen de faculteit en de rechtbanken van Haarlem en Den Haag. In 2006 zijn er concrete afspraken gemaakt met de afdelingen staats- en bestuursrecht, notarieel recht, ondernemingsrecht, strafrecht en sociaal recht. De rechtbanken zijn betrokken bij een onderzoek van de afdeling staats- en bestuursrecht en worden als gastspreker uitgenodigd bij lunchbesprekingen van de afdeling strafrecht. Docenten van de afdelingen sociaal recht, notarieel recht en ondernemingsrecht verzorgden korte lezingen bij de rechtbanken over onderwerpen die aansluiten bij het onderzoek of masteronderwijs van deze afdelingen. De rechtbanken bieden verder voorrang aan Leidse studenten voor stage- en buitengriffierplaatsen.
In de opleiding Criminologie werken wij samen met de VU en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Deze opleiding heeft zich bij elk van deze universiteiten in korte tijd bewezen.
Internationalisering Vergroting internationale instroom De faculteit biedt sinds 2005 twee internationale masterspecialisaties (European Law en Public International Law) aan. Het aantal buitenlandse studenten dat zich voor een van deze specialisaties inschrijft, groeit. Advanced Masters De faculteit biedt een viertal zogenoemde ‘advanced masters’. Die richten zich vrijwel geheel op buitenlandse juristen. De (Engelstalige) advanced mastersopleidingen (2006-2007) zijn: • International Tax Law: 28 studenten, programmadirecteur prof. mr. C. van Raad; • European Business Law, 18 studenten, programmadirecteur prof.mr. P.J. Slot; • Air and Space Law: 17 studenten, programmadirecteur prof.mr. P.P.C. Haanappel; • Public International Law: 22 studenten, programmadirecteur prof. dr. C.J.R. Dugard/prof. mr. N.J. Schrijver Veel aandacht besteedt de faculteit, in samenwerking met het universitaire International Office, aan internationale werving. In toenemende mate richt de faculteit zich op een ‘landenbeleid’. In 2006 werd het facultaire Office for International Education opnieuw vormgegeven. drs. Els Lemaire, afkomstig van de Universiteit van Sussex, is hiervan het nieuwe hoofd.
Het Grotius Centre Campus Den Haag Op het gebied van rechten huisvest de Haagse Campus het Grotius Centre for International Legal Studies. Dit center combineert de expertise van Leiden met de Haagse praktijk op internationaal rechtsgebied. Ieder jaar komen vele studenten naar Den Haag voor de verschillende Summer Schools, de L.L.M. (adv.) en research courses die het Grotius organiseert. De Haagse Campus is niet alleen op het terrein van het recht actief. Zo worden ook Politicologie (BA/MA) en Bestuurskunde (MA) aangeboden. Naast deze initiële opleidingen ontwikkelt de afdeling In Company van Campus Den Haag onderwijsprogramma’s in opdracht van overheidsorganisaties, andere maatschappelijke instellingen en bedrijven die een intensief contact hebben met de overheid. Vanwege de groei in activiteiten is besloten om een tweede pand te betrekken op het Lange Voorhout te Den Haag. In de afgelopen jaar zijn er verschillende centers opgericht, deze richten zich op specifieke vakgebieden. In de nabije toekomst zal hier een nieuw center voor Veiligheidsstudies aan worden toegevoegd onder anderen in samenwerking met de TU Delft. www.campusdenhaag.nl
LLC-onderwijs (non-degree studenten) In het academisch jaar 2006-2007 ontving de faculteit, nog afgezien van de advanced masters, bijna 200 buitenlandse bachelorstudenten, voor wie de Engelstalige Leiden Law Courses zijn ontwikkeld. Het gaat in totaal om circa 30 vakken. De breedte van dit aanbod maakt ons tamelijk uniek in Nederland. De meeste vakken worden door eigen docenten aangeboden, soms worden externe specialisten uitgenodigd deel te nemen en onderwijs te verzorgen. De faculteit ontvangt in ieder geval elk jaar, op basis van een al bestaande stafuitwisseling, een gasthoogleraar van Hastings College of the Law (University of California). Ook onze Nederlanse studenten kunnen aan deze Engelstalige keuzevakken deelnemen.
Rechten in Leiden 2006
27
Verbetering faciliteiten en klimaat voor de internationale doelgroep Eind 2006 ging de Engelstalige website in zijn nieuwe vormgeving de lucht in - zie law.leiden.edu.nl. Veel aandacht gaat ook uit naar een goede integratie van buitenlandse studenten. Denk bijvoorbeeld aan het organiseren van gemeenschappelijke activiteit door onze studieverenigingen. Buitenlandverblijf studenten Circa 100 Leidse studenten vertrekken voor een half jaar naar het buitenland. De faculteit wil het aantal Leidse studenten dat aan een buitenlandse faculteit gaat studeren nog verder omhoog brengen. We stellen als doel dat iedere student die naar het buitenland wíl, dat ook kan. Dat betekent dat de faculteit de komende jaren nog veel internationaler zal worden.
28
Rechten in Leiden 2006
Het master Talentprogramma van het E.M. Meijers Instituut kent een verplicht buitenlandverblijf; dat zal in september 2007 starten. Natuurlijk hoeft zo’n verblijf in het buitenland niet voor álle studenten te gelden. De faculteit werkt sinds 2005 samen met de Leidse afdeling van ELSA, de European Law Students Association waar het gaat om informatie en opvang voor buitenlandse studenten die in Leiden komen studeren en Leidse studenten die naar het buitenland willen. Met ruim 25.000 leden, verdeeld over 200 steden in 38 landen in Europa, is ELSA de grootste studievereniging voor rechtenstudenten in de wereld. Onder ELSA Nederland vallen vijf lokale groepen, waarvan ELSA Leiden de grootste is – zie www.elsaleiden.nl.
Leiden Law Courses januari-april (e trimester)
afdeling /instituut
Ancient Egyptian Law
Papyrologisch Instituut
Eur.Protection of Human Rights
Internationaal Publiekrecht
Law & Governance in Indonesia
Van Vollenhoven Instituut
Law & Governance in Africa
Van Vollenhoven Instituut
Law and Development in China
Van Vollenhoven Instituut
Intro to Public Int.Law
Internationaal publiek recht
Aerospace Law
Lucht en Ruimterecht
Criminalistics
Criminologie
Psychology in the court room
Faculteit Sociale Wetenschappen - Psychologie
Introduction to European Competition Law
Europa Instituut
Basic Course of the European Communities
Europa Instituut
april-juli
(e
trimester)
Aerospace Law
Lucht en Ruimterecht
Introduction to Dutch Civil Law
Lucht en Ruimterecht
Basics of International Humanitarian Law
(Rode Kruis Leerstoel) Internationaal Publiekrecht
Legal and Moral Philosophy
Encyclopedie en Filosofie
Comparative Criminal Law & Procedure
Strafrecht
Legal Systems World-Wide
Van Vollenhoven Instituut
Law and Culture
Van Vollenhoven Instituut
The American Law of Risk
Hastings course (gastdocent op basis van uitwissseling)
European Economic Integration
Economie
European Protection of Human Rights
Internationaal Publiekrecht
International Criminal Courts
Strafrecht
september- december (e semester) Aerospace Law
Lucht en Ruimterecht
Comparative Tort Law
Burgerlijk Recht
European Labour Law
Sociaal Recht
European Migration Law
Immigratierecht
European Protection of Human Rights
Internationaal Publiekrecht
Introduction to EU Law
Europa Instituut
Introduction to European Competition Law
Europa Instituut
Law and Governance in Developing Countries
Van Vollenhoven Instituut
Law and Information Technology in Europe
Recht en Informatica
Moot Court Public International Law
Moot Court
Political and Legal Philosophy: The Europe
Grahame Lock
Trade and Finance in the Global Economy
Economie
Rechten in Leiden 2006
29
Buitenland verblijf �� ��
���
���
����������������������������������������� ���������������������
��
��
�� �� �� ��
�� ��
��
�����
������
���������
����������
�����������
��������
���������
������
���������
����
�����������
�����������
�������
�������
���
www.bul.leidenuniv.nl
Allianties en stafuitwisseling vergroten zichtbaarheid op internationale markt Het nieuwe facultaire Office for International Education doet veel aan werving. Stafuitwisseling met het oog op onderzoek wordt gefaciliteerd door het facultaire E.M. Meijers Instituut. Het door de faculteit opgerichte onderzoeksnetwerk SARFaL biedt daartoe veel mogelijkheden. Taalvaardigheid staf en studenten Alle docenten die in Engelstalige programma’s doceren hebben met goed gevolg de benodigde taaltoetsen afgelegd. In de loop van 2007 zal de faculteit de Engelstalige taalvaardigheid van haar Nederlandse studenten in Engelstalige masterspecialisaties evalueren.
Het Europa Instituut De stichting Europa Instituut is op december opgericht door de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, de Cornelis van Vollenhoven Stichting en de Faculteit der Rechtsgeleerdheid te Leiden. Het Europa Instituut wordt bestuurd door een curatorium. In dit curatorium hebben zitting: prof. mr. P. Boeles, prof. mr. C. van Raad, mr. T.G.M. Simons, mr. T.R. Ottervanger, mr. J. Pirrung, mr. A.W.H. Meij, prof. mr. W. van Gerven, mr. G. Borchardt, mr. B. Smulders, mr. P. Kalbfleisch, prof. mr. N.J. Schrijver. De dagelijkse gang van zaken worden behartigd door professor P.J. Slot, directeur van het Instituut, en professor C. Hillion. Het doel van het Europa Instituut is het bevorderen van de wetenschappelijke bestudering van Europese integratie. Dit omvat het recht van de Europese Unie en de Raad van Europa in het bijzonder, alsmede het recht van internationale organisaties en het economisch bestuursrecht in het algemeen. Het Europa Instituut maakt deel uit van het departement Publiekrecht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden en verzorgt het wetenschappelijk onderwijs bij dit departement. Daarnaast is het instituut verantwoordelijk voor twee advanced LL.M. programma’s, European Business Law en Public International Law, en de reguliere LL.M. European Law. Het Europa Instituut verricht hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek over Europese integratie en verzorgt de uitgave van wetenschappelijke publicaties, zoals de gerenommeerde Common Market Law Review en Markt en Mededinging. Daarnaast verzorgt het Europa Instituut onderwijs en onderzoek voor andere belanghebbenden en worden cursussen, seminars, conferenties en andere projecten georganiseerd.
30
Rechten in Leiden 2005
Internationalisering in het onderzoek Wetenschap is bijna altijd sterk internationaal georiënteerd: men zoekt principieel het debat met andere wetenschappers en dat debat wordt steeds minder door de loop van landsgrenzen ingeperkt. Voor de criminologie is dat al in sterke mate het geval. Het recht is als wetenschappelijke discipline vaak nog sterk nationaal gericht ook al zijn er voor de hand liggende
uitzonderingen: het internationaal publiekrecht, het Europees recht, het lucht- en ruimterecht, of het onderzoek van het Van Vollenhoven Instituut (‘Law and governance in developing countries’). Maar ook al zullen nationale fora en de Nederlandse taal in de toekomst belangrijk blijven, dat belet geen enkele onderzoeker zich de vraag te stellen naar de betekenis van internationalisering
voor zijn of haar vakgebied. Het bestuur van het Meijers Instituut verlangt daarom van alle onderzoekers dat zij ten minste eenmaal per drie jaar in een buitenlands tijdschrift of in een internationaal uitgegeven bundel publiceren. Co-publicaties met buitenlandse collega’s kunnen daarvoor een goed instrument zijn. Van onze dissertaties wordt al ca. 30% in een andere taal dan de Nederlandse geschreven.
Rechten in Leiden 2006
31
Promoties Naam
Promotor
Datum
Titel
F. (Pinar) P. Ölçer
prof. dr. D. Schaffmeister
14 februari 2006
Wet en willekeur
Y. (Yves) E. Gassler
prof. dr. P. Kavelaars
22 februari 2006
Verkrijging van aandelen in de overdrachtsbelasting
M. (Melvin) R.J. Soudijn
prof.dr. G.J.N. Bruinsma
8 maart 2006
Chinese human smuggling in transit
E. (Lies) E.C. Punselie
prof.dr. J.E. Doek
15 maart 2006
Voor een pleegkind met recht een toekomst
H. (Heike) Goudriaan (NSCR)
prof.dr. G.J.N. Bruinsma & prof. 24 mei 2006 dr. P. Nieuwbeerta
Reporting crime. Effects of social context on the decision of victims to notify the police
R. (Rosanne) van Alebeek
prof. dr. C.J.R. Dugard
7 juni 2006
Sovereign Immunity and Human Rights Violations
T. (Tycho) J. de Graaf
prof.mr. H. Franken
14 juni 2006
Exoneraties in (ICT-) contracten tussen professionele partijen
R. (René) L.N. Westra
prof.dr.mr. M. Pheijffer RA
19 juni 2006
Fiscale fraudebestrijding: grenzen aan sturing. Een explorerende studie van de fiscaal strafrechtelijke keten en bestuurlijke dilemma’s
J. (Jurriën) M. van der Heijden
prof.dr. J.G. Kuijl RA
22 juni 2006
Winstrealisatie bij onderhanden werk volgens goed koopmansgebruik
B. (Barbra) van Gestel (NSCR)
prof.dr. G.J.N. Bruinsma
22 juni 2006
Nieuws, beleid en criminaliteit. Over de wisselwerking tussen lokale media en criminaliteitsbestrijders
N. (Nadja) Jungmann
prof.mr. N.J.H. Huls
26 juni 2006
De Wsnp: bedoelde en onbedoelde effecten op het minnelijk traject
J. (Hans) Mentink
prof. mr. G.A.I. Schuijt
8 november 2006
Veel raad, weinig baat. Een onderzoek naar nut en noodzaak van de Nederlandse Raad voor de Journalistiek
T. (Tare) Brisibe
prof. dr. P.P.C. Haanappel
28 november 2006
International law and regulation of aeronautical public correspondence by satellite
M. (Mia) Swart
prof. dr. C.J.R. Dugard
13 december 2006
Judicial Lawmaking in the context of the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia and the International Criminal Tribunal for Rwanda
B. (Benjamin) van Rooij
prof. dr. J.M. Otto
14 december 2006 (Cum Laude) Law as Event. Insights about Lawmaking, Compliance and Enforcement, drawn from the Regulation of Land and Pollution in South-West China
32
Rechten in Leiden 2006
De faculteit kent een viertal internationale tijdschriften: • Common Market Law Review (verzorgd door het Europa Instituut) – www.law.leiden.edu/journals • Leiden Journal of International Law (verzorgd door de afdeling Internationaal publiekrecht) - www.ljil.leidenuniv.nl • Review of Central and Eastern Europe (van het Instituut voor Oost-Europees recht en Ruslandkunde). • European Company Law (opgericht door o.a. prof. mr. S. Bartman) – www.kluwerlawonline.com
Met een universitaire subsidie is een vertaalfonds ingericht: onderzoekers, ook promovendi, kunnen aan het onderzoeksbestuur in het Nederlands gepubliceerde of geaccepteerde toppublicaties voorleggen voor een vertaalsubsidie. Bibliotheek In afstemming met de afdelingen en instituten heeft de bibliotheek binnen de kaders van de onderzoek- en onderwijsprogramma’s het collectiebeleid voor de jaren 2006 – 2010 vastgesteld. Geconstateerde hiaten in de collectie, zoals voor de opleiding Criminologie, zijn
met extra financiering van het bestuur zoveel mogelijk weggewerkt. De bibliotheek heeft een aantal nieuwe licenties afgesloten zoals op de bestanden Heinonline (Amerikaanse tijdschriften en bronnen), International Law in Domestic Courts & Criminal Justice Abstracts. Er zijn voor studenten meer dan 50 bibliotheekinstructies verzorgd waaronder voor de LLM-advanced opleiding en zijn er circa 20 bezoeken aan afdelingen gebracht in het kader van het liaisonprogramma.
Rechten in Leiden 2006
33
De Strategic Alliance of Research Faculties of Law (SARFaL) Bij het vinden van buitenlandse collega’s kan de eind 2003 opgerichte Strategic Alliance of Research Faculties of Law (SARFaL) behulpzaam zijn. Het Meijers Instituut is oprichter en penvoerder van het netwerk SARFaL. Dit komt niet in de plaats van bestaande samenwerkingsafspraken maar is nadrukkelijk complementair en bedoeld voor onderzoekers die de samenwerking met of de hulp van buitenlandse collega’s zoeken. SARFaL biedt wetenschappers ook de mogelijkheid voor het organiseren van kleinschalige internationale expert meetings, in Leiden of bij een van de
partnerfaculteiten. Ook langs die weg zal het wetenschappelijk onderzoek steeds internationaler worden. Onze doelstelling is om jaarlijks per onderzoekprogramma ten minste één zo’n internationale bijeenkomst te organiseren. Die monden vervolgens uit in een internationale publicatie.
SARFaL In SARFaL werken de juridische faculteiten van Aarhus, Barcelona, Bologna, Galway, Genève, Heidelberg, Leuven, Oslo, Oxford, Poitiers, Praag, Uppsala en Leiden samen – zie www. sarfal.net. Daarnaast bestaan er tal van andere internationale samenwerkingsverbanden, zoals die van het Europaeum.
34
Rechten in Leiden 2006
danken zijn aan je geslacht. Ik kan me bovendien voorstellen dat de faculteit mij sterker heeft gestimuleerd en ondersteund in allerlei zaken (indienen VIDI-aanvraag, voordracht voor De Jonge Akademie), dan het geval zou zijn geweest als ik man was. Dat is echter enkel speculatie. Nadelige effecten merk ik nauwelijks.
Janneke Gerards, hoogleraar Staats & Bestuursrecht Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? Voor mij was in 2006 het houden van mijn oratie een absoluut hoogtepunt, samen met de aanvang van mijn NWO-VIDI-project. De oratie “Belangenafweging bij rechterlijke toetsing aan fundamentele rechten” gaf me de gelegenheid me te verdiepen in een problematiek die voor mij relatief nieuw is en die centraal staat in het VIDI-project. De rede heeft veel interessante reacties uitgelokt, die een belangrijke bijdrage leveren aan het werken aan het VIDI-project. Daarmee vormen oratie en VIDI een belangrijke stimulans voor mijn wetenschappelijk werk. De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunden staven. Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? Mijn advies voor het creëren van een betere positie voor vrouwen zou zijn om dit vooral niet te doen door actief voorkeursbeleid, maar door te werken aan cultuurverandering en
aanpassing van beeldvorming. Het karakteristieke beeld van de wetenschapper die eerst en vooral voor zijn onderzoek leeft, werkt sterk nadelig voor vrouwen. Zeker als dit beeld ook bestaat bij hoge leidinggevenden. Werken aan een meer realistisch beeld van het wetenschappelijk bedrijf en het bestrijden van stereotypen over zowel mannelijke als vrouwelijke wetenschappers, zal op langere termijn bijdragen aan een vergroting van de carrièrekansen voor vrouwen. Een praktische mogelijkheid om dit te doen is wellicht het uitvoeren van “gender impact assessments” bij universitaire en facultaire strategieplannen, waardoor voorstellen en beleidslijnen die negatief kunnen uitpakken voor vrouwen, of die rolbevestigend kunnen werken, tijdig worden gesignaleerd. Gelukkig heeft het faculteitsbestuur dit gedaan bij het strategieplan 2005-2007. Zijn er in uw werk (vakinhoudelijk en binnen de organisatie) voor/nadelen dat u vrouw bent? Binnen mijn werkkring ervaar ik weinig voorof nadelen van mijn vrouw zijn. Natuurlijk weet je nooit helemaal zeker of, gelet op allerlei vormen van voorkeursbeleid die worden gevoerd, bepaalde benoemingen niet mede te
Is er binnen de universiteit sprake van het ‘glazen plafond’? Dat is lastig, volgens mij is er geen. Ik denk dat er ook binnen onze faculteit zeker sprake is van een ‘glazen plafond’, al gaat het aantal vrouwen in hogere functies de goede richting uit en is onze faculteit zich veel meer dan andere wetenschappelijke instellingen bewust van de problematiek. Voor het glazen plafond geldt dat dit wellicht het beste bestreden kan worden door het treffen van praktische maatregelen waarvan vrouwen zeggen er echt behoefte aan te hebben (zoals het regelen van kinderopvangfaciliteiten, maar ook het reserveren van geld voor coaching). Misschien kan het instrument van exit-interviews worden aangewend om erachter te komen welke factoren maken dat jonge, talentvolle vrouwen uitstromen. Daarnaast is het ook hier belangrijk om de beeldvorming en de werkcultuur aan te pakken. Vrouwen moeten de indruk krijgen dat zij ook een mooie wetenschappelijke carrière kunnen maken als zij “maar” 40 uur in de week werken. Ten slotte zou het misschien goed zijn als hogere leidinggevenden meer (financiële) mogelijkheden hebben om vrouwen die dreigen uit te stromen vanwege het ontbreken van een concreet en interessant carrièreperspectief, toch te behouden.
Rechten in Leiden 2006
35
In memoriam professor Hein Schermers Op 31 augustus 2006 is op 77-jarige leeftijd professor mr. H.G. Schermers overleden. Hein Schermers was van 1978 tot 2002 aan onze faculteit verbonden, eerst als hoogleraar Recht der Internationale Organisaties, en na zijn pensionering in 1993 als bekleder van de Van Asbeckleerstoel voor de Rechten van de Mens. Ook na zijn afscheid heeft hij zich buitengewoon actief ingezet voor de faculteit en haar studenten. Hij is blijven doceren en schrijven. In 2006 ontwikkelde hij een nieuw vak ‘Europa in de praktijk’. Hein Schermers laat een omvang-rijk wetenschappelijk oeuvre na, waarmee hij internationale bekendheid verwierf en waarvoor hij twee eredoctoraten ontving. Met zijn vrouw en kinderen maakte hij de vestiging van een leerstoel Internationaal Institutioneel Recht mogelijk. Hij was een hartelijke collega en een inspirerende promotor voor velen. Bovenal was hij een zeer toegewijde docent. Generaties studenten heeft hij onderwezen en met raad en daad bijgestaan. De faculteit is hem blijvende dank verschuldigd voor zijn tomeloze inzet. Op september organiseerde de faculteit in de Lorentzzaal een zeer druk bezochte herdenkingsplechtigheid. Daar sprak onder andere zijn leerling Prins Constantijn.
36
Rechten in Leiden 2006
Hoogleraren in dienst bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid in 2006 Departement Civiel recht Burgerlijk recht en burgerlijk procesrecht • prof. mr. J. Hijma, Burgerlijk recht,1 fte; • prof. mr. H.J. Snijders, Burgerlijk recht, 1 fte; • prof. mr. J.H. Nieuwenhuis, Burgerlijk recht, 1 fte; • prof. mr. J.H. Wansink, bijz. leerstoel Verzekeringsrecht, vanwege de stichting Verzekeringswetenschap, 0.3 fte; • prof. mr. J.M. Hebly, bijz. Leerstoel Bouwrecht, vanwege Stichting Instituut voor Bouwrecht; • prof. mr. M.R. Bruning, Jeugdrecht, 0,3 fte; • prof. mr. W.D.H. Asser, Burgerlijk procesrecht, onbezoldigde benoeming. Internationaal privaatrecht en rechtsvergelijking • prof. mr. M.V. Polak, Internationaal en vergelijkend privaatrecht, 0.6 fte. Ondernemingsrecht • prof.mr. S.M. Bartman, Ondernemingsrecht,1 fte (m.i.v. 1-11-2006: 0,8 fte); • prof. mr. P.J. Dortmond, Handelsrecht i.h.b. rechtspersonen - en ondernemingsrecht, 0.2 fte; • prof. mr. L. Timmerman, Ondernemingsrecht, 0.1 fte (m.i.v. 1-10-2006 ontslag); • prof. mr. R.P. Raas, bijz. Leerstoel bank- en effectenrecht, 0.2 fte; • prof.mr. D.J.G. Visser, Intellectueel eigendomsrecht, 0.5 fte; • prof. mr. M.H. Claringbould, bijz. Leerstoel vergelijkend zeerecht, vanwege het Leids Universiteits Fonds. Notarieel recht • prof. mr. W.G. Huijgen, Notarieel recht, 0.6 fte; • prof. mr. R.T.G. Verstraaten, Notariële belastingen, 0.7 fte. Departement Publiekrecht Staats- en Bestuursrecht • prof. mr. T. Barkhuysen, Staats- en bestuursrecht, 1 fte; • prof. dr. W.J.M. Voermans, Staats- en bestuursrecht,1 fte; • prof. mr. J.H. Gerards, Staats- en bestuursrecht, 1 fte; • prof. mr. J.E.M. Polak, Algemeen bestuursrecht, 0.2 fte; • prof. mr. M. Schreuder- Vlasblom, Staats- en bestuursrecht, i.h.b. wetgevingsvraagstukken, onbezoldigde benoeming; • prof. mr. A.C. Hendriks, Bijz. Leerstoel Gezondheidsrecht, vanwege het Leids Universiteits Fonds; • prof. mr. J.W.M. Engels, bijz. Leerstoel De gemeente als bestuurlijk, politiek en juridisch systeem (Thorbecke leerstoel), vanwege Stichting Prof. mr. J.R. Thorbecke Leerstoel, 0.2 fte; • prof. mr. E.A. Alkema, De rechten van de mens en hun invloed op het nationale recht, Van Asbeck leerstoel, onbezoldigde benoeming.
Rechten in Leiden 2006
37
Europees recht • prof. mr. P.J. Slot, Economisch bestuursrecht, 1 fte; • prof. mr. Chr. Hillion, Institutioneel Recht van de Europese Unie, 1 fte; • prof. dr. R.A. Lawson, Bescherming van de integriteit van het individu, Kirchheiner leerstoel, 0.4 fte; • prof. dr. R.A. Lawson, Bescherming van de integriteit van het individu, 0.6 fte; • prof. dr. N.M. Blokker, Internationaal Institutioneel Recht, Schermers leerstoel, 0,2 fte; • prof. mr. H.M.T. Holtmaat, European Non-Discrimination Law, 0,5 fte; • prof. mr. M.C.E.J. Bronckers, Recht van de wereldhandels-organisatie (WTO) en de externe handelsbetrekkingen van de Europese gemeenschap, 0.2 fte. Internationaal publiekrecht • prof. mr. N.J. Schrijver, Internationaal Publiekrecht,1 fte; • prof. mr. L.J. Brinkhorst, Internationaal en Europees recht en bestuur, 0,4 fte (m.i.v. 1-11-2006); • prof. dr. C.J.R. Dugard Internationaal Publiekrecht, onbezoldigde benoeming; • prof. dr. A. van Staden, Internationale betrekkingen i.h.b. de wisselwerking tussen internationaal recht en internationale politiek, onbezoldigde benoeming; • prof. mr. L. Zegveld, Internationaal Humanitair Recht, i.h.b. de bescherming van vrouwen en kinderen ten tijde van gewapend conflict, 0,1 fte; • prof.dr. H. Fischer, Internationaal Humanitair Recht, onbezoldigde benoeming. Sociaal recht • prof. mr. G.J.J. Heerma van Voss, Sociaal recht, 1 fte; • prof. mr. L.C.J. Sprengers, bijz. Leerstoel Arbeidsverhoudingen bij de overheid (Albeda Leerstoel); vanwege Stichting Albeda Leerstoel, 0.2 fte. Immigratierecht • prof. mr. P. Boeles, Immigratierecht, 0.7 fte. Lucht- en ruimterecht • prof. dr. P.P.C. Haanappel, Lucht- en ruimterecht, 0.8 fte.
38
Rechten in Leiden 2005
Departement Strafrecht en criminologie Straf- en strafprocesrecht • prof. mr. C.P.M. Cleiren, Straf- en strafprocesrecht,1 fte; • prof. mr. J.L. de Wijkerslooth de Weerdestein, Straf- en strafprocesrecht, • 1 fte; • prof. mr. J.F. Nijboer, Bewijs en bewijsrecht, i.h.b. in het strafrecht, 0.3 fte; • prof. dr. A.P.A. Broeders, Criminalistiek, vanwege het Nederlands Forensisch Instituut, 0.2 fte. Criminologie en Penologie - prof. dr. L.M. Moerings, Penologie, 1 fte; - prof. mr.dr. E.R. Muller, Veiligheid en Recht, 0.6 fte; - prof. dr. G.J.N. Bruinsma, Criminologie, 0.2 fte; - prof. R.R.J.M. Vermeiren, bijz. Leerstoel Forensische Psychiatrie, vanwege de prof. A.E.J. Moddermanstichting, medebenoeming bij LUMC. Departement Fiscale en Economische vakken Fiscaal recht • prof. mr. A.O. Lubbers, Algemeen belastingrecht i.h.b. de inkomstenbelasting, 0.8 fte; • prof. dr. H. Vording, Algemeen belastingrecht, 1 fte (m.i.v. 1-12-2006); • prof. mr. C. van Raad, Internationaal belastingrecht, 0.6 fte; • prof. mr. T. Bender, Belastingrecht i.h.b. Internationaal belastingrecht, 0.8 fte (m.i.v. 1-7-2006: 0.3 fte); • prof. mr. C.J. Langereis, Nederlands belastingrecht, onbezoldigde benoeming; • prof. mr. R.J. de Vries, Algemeen belastingrecht i.h.b. het vennootschapsrecht, 0.2 fte; • prof. mr. F.A. Engelen, Volkenrechtelijke aspecten van het internationaal belastingrecht, 0.2 fte; • prof. mr. O.I.M. Ydema, bijz. Leerstoel geschiedenis van het belastingrecht, vanwege Stichting Belastingmuseum Prof. dr. Van der Poel, 0.2 fte. Economie • prof. dr. K.P. Goudswaard, Toegepaste economie, 1 fte; • prof. dr. C.L.J. Caminada, Empirische analyse van fiscale en sociale regelgeving, 1 fte; • prof. drs. V. Halberstadt, Openbare financiën, onbezoldigde benoeming.
Christa Tobler, hoogleraar Europees recht (vanaf april ) Wat was in uw hoogtepunt binnen uw werkveld? Het hoogtepunt van 2006 was voor mij het onderwijs in het kader van de International Summer School „War on Terror and Human Rights“ aan de Mykolas Romeris University in Vilnius, Lithuania. De colleges gingen over “EU measures on violent radicalisation“ en “EU financial security measures“. In 2006, maar ook op dit moment, is het bijzonder interessant om in een van de “nieuwe” lidstaten van de Europese Unie te zijn.
De universiteit, en ook de faculteit, streeft naar meer vrouwen in een hogere positie in de wetenschap en ondersteunden staven. Wat is uw advies om dit (nog beter) te realiseren? De universiteit en de faculteit doen al veel om voor vrouwen een betere positie te creëren. Maar extra hulp bij netwerken en coaching door een mentor zou een idee zijn. Is er binnen de universiteit sprake van het ‘glazen plafond’? Gezien het kleine aantal vrouwen dat op het hoogste het hoogste niveau werkzaam is, lijkt er wel een ‘Glazen plafond te bestaan. De ervaring leert dat “soft measures” vaak slechts weinig succes hebben. De universiteit zou een quotaregeling kunnen overwegen.
Rechten in Leiden 2006
39
Bedrijfseconomie en Forensische Accountancy (Centrum voor Bedrijfswetenschappen) • prof. dr. J.G. Kuijl RA, bedrijfseconomie alsmede de fiscale comptabiliteit, 0.8 fte; • prof. dr. J.M.M. Blommaert, Bedrijfseconomie aangesteld in het kader van het Centrum voor Bedrijfswetenschappen, onbezoldigde benoeming; • prof. dr. Mr. M. Pheijffer RA, Forensische accoutancy, onbezoldigde benoeming.
Departement Metajuridica Encyclopedie • prof. dr. P.B. Cliteur, Encyclopedie van de rechtswetenschap, 1 fte; • prof. mr. A. Ellian, Sociale cohesie, burgerschap en multiculturaliteit, 1 fte; • prof. mr.dr. F. Bolkestein, Intellectuele grondslagen van politieke ontwikkelingen, onbezoldigde benoeming. Rechtsfilosofie • prof. dr. A.A.M. Kinneging, Rechtsfilosofie, 1 fte; • prof. G.E. Lock, Politieke filosofie in verband met de Europese rechtscultuur, onbezoldigde benoeming; • prof. mr. H.R. van Gunsteren, Wijsbegeerte van het recht, onbezoldigde benoeming.
Rechtssociologie • prof. mr. C.J.M. Schuyt, Recht en conflict; groepstegenstellingen en groepsconflicten in de hedendaagse samenleving (Cleveringa leerstoel 2006/7); • prof. mr. N.J.H. Huls, Rechtssociologie, 0.2 fte. Recht en bestuur van ontwikkelingslanden (Van Vollenhoven Instituut) • prof. mr. J.M. Otto, Recht en bestuur van ontwikkelingslanden, 1 fte; Rechtsgeschiedenis • prof. mr. W.J. Zwalve, Historische ontwikkeling van het recht, 1 fte; • prof. dr. A. Wijffels, Historische ontwikkeling van het recht, onbezoldigde benoeming. Recht en informatica (Centre for E-law) • prof.mr. A.H.J. Schmidt, Recht en informatica, 1 fte; • prof. dr. R.E. van Esch, bijz. Leerstoel juridische aspecten van papierloze gegevens uitwisseling, vanwege de Stichting ECP.NL (voorheen Ediforum), 0.2 fte; • prof. mr. H. Franken, Informatierecht, onbezoldigde benoeming; • prof. dr. H.J. v.d. Herik, bijz. Leerstoel juridische informatica, vanwege het Leids Universiteits Fonds. Oosteuropees recht en Ruslandkunde • prof. dr. W.B. Simons, Oosteuropees recht, onbezoldigde benoeming.
Decaan • prof. mr. C.J.J.M. Stolker, 1 fte.
40
Rechten in Leiden 2006
Interessante links: www.law.leidenuniv.nl www.studereninleiden.nl www.mastersinleiden.nl www.postgraduate.leidenuniv.nl www.campusdenhaag.nl www.sarfal.net www.paoj.nl www.luf.nl www.law.leiden.edu
Faculteit der Rechtsgeleerdheid
Colofon
Universiteit Leiden Steenschuur 25 Postbus 9520 2300 RA Leiden
Fotografie
T 071 - 527 75 12 F 071 - 527 76 00 E
[email protected]
Eindredactie
Marc de Haan, André van Haasteren, Jeroen Hiemstra, Johan van Triest Annet van der Helm, Ine Houweling, Carel Stolker
Vormgeving Druk
Ratio Design, Haarlem Drukkerij Groen B.V., Leiden
Mei 2007
42
Rechten in Leiden 2006