Waar zijn alle Trots op Nederland-stemmers gebleven? Politieke Barometer week 11 – nader toegelicht Op 3 april 2008 lanceerde Rita Verdonk haar partij ‘Trots op Nederland’(TON). De partij sloeg aan en haalde begin juni zelfs 24 zetels in de Politieke Barometer. Daarna begon de teruggang en de laatste weken zijn er nog maar twee zetels over voor TON.
Aanhang VVD, PVV en TON in de afgelopen vijf kwartalen (in zetels). 25
Aantal zetels VVD Aantal zetels PVV Aantal zetels TON
20 15
10 5
0 Kwartaal 1 2008
Kwartaal 2 2008
Kwartaal 3 2008
Basis: alle stemgerechtigde Nederlanders
Kwartaal 4 2008
Kwartaal 1 2009
Aanhang TON enorm teruggelopen In de week dat Rita Verdonk de ruzie met haar vroegere adviseur Ed Sinke heeft bijgelegd, en dat zij de nationale meedenkdag organiseert in de Utrechtse Jaarbeurs, legt Synovate de partij onder de loep. Wie stemden een jaar geleden op de partij en heeft Verdonk kans de kiezers terug te winnen?
Om een antwoord te geven op de vraag waar al die TON-kiezers zijn gebleven, interviewden we ruim 200 personen die in het tweede kwartaal van 2008 aangaven op TON te stemmen. Bij hoeveel TON-kiezers van vorig jaar maakt TON eigenlijk nog steeds kans? En met welke andere partijen moet zij inmiddels concurreren?
Stempotentieel, welke partijen maken kans op uw stem? (in %) 83%
PVV
65%
TON
55%
VVD
25%
D66
20%
SP
18%
CDA
14%
P vdA Partij voor de Dieren
11%
GroenLinks
11%
Christen Unie SGP
4% 2%
Basis: alle mensen die in het tweede kwartaal 2008 op TON zouden stemmen
Het blijkt dat TON bij twee derde van hen nog steeds een kans maakt. De PVV is voor maar liefst 83% een optie, de VVD komt op de derde plaats.
PVV kaapt kiezers TON Maar wat zouden de TON-kiezers van toen stemmen, als er vandaag verkiezingen zouden zijn?
Huidige stemkeuze van mensen die in het tweede kwartaal 2008 TON hebben gestemd (in %)
Basis: alle TON-kiezers in het tweede kwartaal van 2008
Het blijkt dat vier op de tien vroegere TON-kiezers op dit moment voor de PVV zouden kiezen. 15% blijft bij TON en 12% kiest voor Verdonks oude partij; de VVD. Voor de rest zijn de vroegere TON-kiezers redelijk gelijk over de partijen verdeeld.
TON-kiezers nog steeds laag opgeleid Wie stemmen er nog op TON? Al sinds de oprichting is de aanhang van TON het sterkste onder lager opgeleiden. Onder de hoger opgeleiden loopt de aanhang sterker terug dan onder de lager opgeleiden. Van de Nederlandse bevolking is ca. 28% hoogopgeleid. In 2008 was 17% van de TON-stemmers hoogopgeleid, inmiddels is dat nog 11%. Jongeren stemmen duidelijk minder op TON, ouderen meer. Daarin is het afgelopen jaar geen verandering gekomen.
Rita Verdonk heeft nog steeds goede ideeën Daarnaast hebben we vier stellingen voorgelegd aan alle ondervraagde Nederlanders inclusief de mensen die in het tweede kwartaal 2008 TON zouden stemmen. Het meest opvallend is dat van de oud TON-kiezers 61% nog steeds vindt dat Verdonk goede politieke ideeën heeft. Onder alle kiezers is dit 20%. Verder denkt een derde van de oud TONkiezers dat TON een goed resultaat bij de volgende verkiezingen zal halen. (zeer) mee oneens Ik verwacht dat Trots op Nederland een goed resultaat gaat halen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen Trots op Nederland gaat ten onder aan onderlinge ruzies
Ik verwacht dat Rita Verdonk binnenkort stopt met Trots op Nederland
Rita Verdonk heeft goede politieke ideeën
Basis: alle stemgerechtigde Nederlanders
52% 43% 8% 20% 20% 44% 42% 17%
(zeer) mee eens
Nederlanders 18+ TON-stemmers ‘08
12% 32% 49% 43% 35% 25% 20%
Nederlanders 18+ TON-stemmers ‘08 Nederlanders 18+ TON-stemmers ‘08
Nederlanders 18+
61% TON-stemmers ‘08
Sympathie voor Wilders toegenomen onder voormalige Verdonk-stemmers Verder blijkt dat per saldo de sympathie voor Verdonk onder zowel alle kiesgerechtigde Nederlanders, als de oud TON-kiezers is gedaald. Bij de helft van de oud TON-kiezers is de sympathie voor Wilders gestegen, onder alle Nederlanders is de sympathie voor hem met bijna een kwart gestegen. Een derde is Wilders juist minder sympathiek gaan vinden.
(sterk) afgenomen
Mijn sympathie voor Rita Verdonk is het afgelopen jaar
39%
33% 14%
Basis: alle kiesgerechtigde Nederlanders
Nederlanders 18+
6%
33%
Mijn sympathie voor Geert Wilders is het afgelopen jaar
(sterk) toegenomen
TON-stemmers ‘08
20%
Nederlanders 18+
23% 50%
TON-stemmers ‘08
Schot voor de boeg nationale meedenkdag Ten slotte hebben we oud TON-kiezers gevraagd wat Rita Verdonk zou moeten doen om weer op hun stem te kunnen rekenen. De reacties kunnen als schot voor de boeg worden gezien van de nationale meedenkdag die TON aanstaande zondag houdt in de Jaarbeurs te Utrecht. De meeste reacties gaan erover dat ze meer daadkracht moet tonen
• • • • • •
Geen grote praat en onwaarheden vertellen. Vertellen waar ze precies voor staat. Een eigen visie ontwikkelen, met plannen komen. Duidelijk programma. Concrete actiepunten geen geneuzel. Duidelijk zeggen wat ze wil en een duidelijk programma propaganderen, haar mond open doen.
De overige adviezen variëren van samengaan met de PVV tot niks (stem sowieso niet meer op haar).
