COLOFON De Zandloper is een uitgave van en voor de LO/Sportorganisatie Koninklijke Landmacht Jaargang 18 - Nummer 2 - Juni 2011 Kopij-Redactieadres Aooi Richard Wichhart LO/Sportorganisatie Redactie Zandloper Bernhardkazerne MPC 53 B Postbus 3003 3800 DA Amersfoort Tel: PTT 033-4661213 MDTN *06-500-61213 Mob: 06-22412928 E-mail internet (werk):
[email protected] E-mail internet (privé):
[email protected]
Redactieraad Hoofdredacteur Eindredacteur Redacteur Personeel Redacteur Nieuws Redacteur Nieuws Redacteur Nieuws Redacteur Opleiden & Trainen Redacteur Kennisproductie Redacteur Materieel Redacteur Sport Redacteur Opleidingen Redacteur Uitzendingen Redacteur Redacteur
C-LO/Sportorganisatie Stooff VZK / IC CS / Plv C C-Regio M-NL C-Regio N-NL C-Regio Z-NL H-BO&TO Hfd Kenniscentrum Hfd Sie Ost Secretaris Sportcommissie C-LO/Sportschool Stafadjudant Medezeggenschapscommissie TGTF
ZANDLOPER
INFORMATIEBULLETIN VAN EN VOOR DE LO/SPORTORGANISATIE • juni 2011
Kopij/brieven volgende uitgave dienen uiterlijk 26 augustus 2011 bij het kopijadres te zijn. Vormgeving & lay-out Grafische Dienst Audiovisuele Dienst Defensie Den Haag Druk OBT b.v. Schiedam Oplage: 800 stuks
De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van de C-LO/Sportorganisatie. De redactie behoudt zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaatsen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schrijver. Artikelen uit dit blad mogen overgenomen worden, mits de bron wordt vermeld.
Incidenteel is personeel, maar eveneens de achterblijvers bedreigd via post en internet. Defensie heeft redacteuren verzocht foto’s en (e-mail)-adressen niet meer te vermelden. Wij betreuren dit, maar zijn uiteraard van oordeel dat veiligheid van onze collega’s en gezinsleden boven alles gaat. Onderstaande informatie maakt het mogelijk om via de buddy aan zijn of haar e-mailadres te komen. Bovendien is deze informatie ook bekend bij de redactie van de Zandloper.
UITGEZONDEN PERSONEEL Sgt1 Jeroen (Buddy Sgt Sven Rooijackers) Orischot, MDTN *06-549-64630 Sgt Mirjam (Buddy sgt Manuela Kruise-Veenstra) Havelte, MDTN *06-532-48163 Aooi Jan (Buddy aooi Nico Spierenburg) Utrecht, Mob 06-51815814
Laat eens iets van je horen!
Voedingssupplementen Wintertraining in Noorwegen Waar zijn ze gebleven?
Foto
omslag
Elnt Klaas de Jong tijdens zijn pyreneeëntocht. Met zijn tocht heeft de fysiek fitte Klaas zijn geweldige periode van 39 jaar bij Defensie kunnen afsluiten.
INHOUD juni 2011
‘Voedingssupplementen binnen Defensie‘ Pagina
08
Van uw commandant
04
Personeelsaangelegenheden
05
Van uw MC
06
Gastcolumn Leontien Lobbe
06
Stipnotering
07
Nieuwe medewerker
12
OMK Oriënteren voor onderdeelteams
13
Bram Som, winnaar Run-ATB-Run Groesbeek
14
Saamhorigheid groot tijdens regimentsdagen
16
Bronzen borstbeeld voor Lkol Karel de Wijk
17
Opleiding tot LO/Sportofficier
21
ONTmoeten
22
Lifeguard
25
LO/Sportinstructeur doneert geldbedrag
25
Uitgezonden personeel
28
Door kolonel Henk Stuut
Bevorderingen, dienstverlatingen, ambtsjubilea, etc.
Zaken die de MC LO/Sportorganisatie bezighouden
‘Overleven boven de noordpoolcirkel’
Pagina
Fitness Flash
18
Vakmanschap is meesterschap
Dennis van Esch komt ons versterken
Maar liefst 44 teams aan de start
Paul Lindeboom in gesprek met de winnaar
Woensdag 13 april was het weer zover
De Traditiezaal is weer een pronkstuk rijker
‘KHK/DCIOD van start’ Pagina
26
Drie kersverse officieren hebben de VTO NLDA afgerond
Waar zijn ze gebleven?
Zwemmend kunnen redden
Een cheque van 3.361,50 euro voor Worldcoaches
Laat eens wat van je horen!
Van uw commandant
Personeelsaangelegenheden
Bezuinigingen
Bevorderingen
In de vorige Zandloper heb ik aangegeven dat op het gebied van bezuinigingen nog weinig bekend was. Inmiddels zijn we een paar maanden verder en zijn er nieuwe ontwikkelingen te melden. Vanwege het belang van het onderwerp wil ik in deze rubriek alleen aandacht besteden aan de bezuinigingen. Weliswaar heb ik, samen met onze stafadjudant Nico Spierenburg, in een rondje langs de velden velen bijgepraat, toch zijn er vele lezers van de Zandloper die nog informatieachterstand hebben.
Kolonel Henk Stuut
Enorme reductie LO/Sport Het interview met luitenant-generaal Bertholee in het meinummer van het blad ‘Landmacht’ was in lijn met zijn presentaties in het land aangaande de opgelegde bezuinigingen voor de LO/Sport. Deze presentatieronde begon op 8 april j.l. waar het nieuws over de bezuinigingsomvang voor de LO/Sportorganisatie als een mokerslag aan kwam. Er diende Defensiebreed 211 arbeidsplaatsen LO/Sport te verdwijnen, waarvan 193 voor rekening van onze LO/Sportorganisatie, aldus de latere informatie van C-OTCo. De uitkomst van de onderzoeksopdracht “combineren van functies” is dramatisch voor de LO/Sportorganisatie CLAS. In dit rapport zijn een drietal opties uitgewerkt waarbij respectievelijk 80-, 109 en 154 VTE’n instructiecapaciteit resteert voor onze LO/Sportorganisatie. De tweede optie wordt aanbevolen door de onderzoekscommissie. Voor de beeldvorming: we hebben nu ca 250 VTE’n instructiecapaciteit. Het ‘combineren van functies’ houdt in dat onderdeelkader zelf de LO/Sportlessen gaat geven. Althans de zogenaamde eenvoudige LO-lessen. Oefengebieden waar geen verdere specialisatie voor nodig is, aldus de commissie. Dus het combineren van het reguliere werk van het kaderlid met het geven van ‘eenvoudige’ sportlessen. Een model dat gelijkenis vertoont met de sport bij de Marine. De onderzoekscommissie stond onder leiding van Marinepersoneel en beïnvloeding vanuit onze LO/Sportorganisatie was niet toegestaan. De LO/Sportorganisatie CLAS (ruim 70% van het totale LO/Sportpersoneel van Defensie) is dus niet betrokken geweest. De onderzoekscommissie heeft in ‘splendid isolation’ het plan uitgewerkt waarbij o.a. geen onderscheid is gemaakt in de verschillende taakstellingen van de OPCO’s en de daarbij vereiste fysieke- en mentale fitheid van militairen. Financieel gedreven In mijn beleving is er nauwelijks rekenschap gegeven van ons vakgebied en vakmanschap! Een dramatische ontwikkeling voor het CLAS. “Waar hebben we dit aan verdiend”, was de eerste reactie. “Wat hebben we fout gedaan”. Antwoord: niets!! We doen ons werk uitstekend. Eenheden zijn bijzonder tevreden over onze bijdrage aan fysieke- en mentale inzetbaarheid, onze bijdrage aan een gezond werk- en leefklimaat en aan een sportief imago van het CLAS. Ongeloof, verbazing en boosheid heerst alom bij het personeel. Overigens niet alleen bij het LO/Sportpersoneel. De Brigades, het KCT en niet in de laatste plaats de generaals Bertholee en De Kruif hebben hun verontrusting geuit inzake de voorgenomen reductie bij de LO/Sport (zie hiervoor ook het Landmachtnummer van mei 2011, blz. 10 en 11). De hele bezuinigingsoperatie is puur financieel gedreven en heeft niets te maken met kwaliteit of logica. Inmiddels is ook duidelijk geworden dat men C-LAS niet volledig heeft geïnformeerd, want van de 211 VTE’n zijn ook 82 VTE’n chauffeurs berekend. Het gaat dus Defensiebreed om 129 VTE’n reductie LO/Sport. Inmiddels heb ik zowel schrif-
04 • ZANDLOPER
Elnt A.F.S. Neppelenbroek Vdg R.M.H.M. Basters Vdg J. de Jong Vdg P. van den Nouwelant Smmb E.R.P. Vrijdag Sgt1 D.H. Klein Entink
telijk als in persoonlijk onderhoud de generaals Bertholee en De Kruif mijn zienswijze kenbaar gemaakt. Deze zienswijze wijkt overigens niet af van die van voornoemde generaals. De hoeveelheid te reduceren VTE’n LO/Sport bij het CLAS is nog steeds onderwerp van gesprek op het hoogste niveau. Numerus fixus In algemene zin zal de opbouw van ons personeelsbestand worden aangepast. Er worden per rang en schaal maximale aantallen vastgesteld waarop zal worden gestuurd. Naast de reductie zal ook dit gegeven als randvoorwaarde gelden voor de herinrichting. De numerus fixus kan een behoorlijke ‘adder onder het gras’ blijken te zijn. CLAS-breed liggen er knelpunten bij de rangen adjudant en luitenant-kolonel. Op dit moment geldt een bevorderingsstop naar genoemde rangen. Vanuit Directie Personeel zullen nog nadere richtlijnen komen omtrent opbouw personeelspiramide. Er dient uiteraard een gezonde opbouw te zijn in leeftijd per rang, waarbij doorstroming en toekomstperspectief leidend beginsel zullen zijn. De planning is dat de interne reorganisatietrajecten vanaf 1 augustus 2011 starten. Vulling van de operationele eenheden heeft tijdens de eerste fase voorrang op de anderen. Vulling van de ondersteunende eenheden volgt in 2013 en 2014. Project Alle bezuinigingsopdrachten, zoals door ruim twintig onderzoekscommissies zijn beschouwd, zullen projectmatig nader worden uitgewerkt. Voor de LO/Sport CLAS mag ik het project gaan uitvoeren. Alle projectmanagers hebben daartoe een cursus Prince2 moeten volgen zodat een ieder het project op beheersbare wijze doorloopt. De uiteindelijke reductieopdracht en de numerus fixus zijn bepalende ingrediënten. Een voorlopige planning laat zien dat vanaf het tweede kwartaal 2012 tot eind 2012 de reorganisatie LO/Sport uitgevoerd moet worden. De DBGE( Datum Begin Geldigheid Eenheid), dus het startmoment van de nieuwe organisatie, zou kunnen zijn 1 januari 2013. Vanaf dat jaar dient ook de financiële bezuiniging gehaald te worden (voor de LO/Sport ruim € 8 miljoen). Bij het ter perse gaan van deze Zandloper is de opdracht aan mij nog niet verstrekt. Professioneel Onder meer tijdens mijn werkbezoeken en voorlichtingsronden in het land heb ik met trots en genoegen geconstateerd dat, ondanks de mokerslag vanwege de aangekondigde bezuiniging op LO/Sport, onze dienstverlening op dezelfde professionele wijze met veel enthousiasme en vakmanschap wordt geleverd. Dat geldt voor alle geledingen binnen de LO/Sportorganisatie: staf, LO/Sportschool, Regiocommandanten en LO/Sportgroepen. Ook van buiten de LO/Sportorganisatie krijg ik hierover positieve berichten. Ik wil hiervoor mijn waardering uitspreken. Met de zomermaanden in het verschiet, wens ik iedereen alvast een prettige vakantie.
m.i.v. 01-08-2011 m.i.v. 29-04-2011 m.i.v. 29-04-2011 m.i.v. 29-04-2011 m.i.v. 04-04-2011 m.i.v. 02-03-2011
tot kap tot elnt tot elnt tot elnt tot aoo tot smi
m.i.v. 01-08-2011 m.i.v. 01-08-2011 m.i.v. 01-08-2011 m.i.v. 01-08-2011 m.i.v. 01-08-2011 m.i.v. 01-09-2011 m.i.v. 01-06-2011 m.i.v. 01-06-2011 m.i.v. 01-06-2011 m.i.v. 02-05-2011
C-LOSS (TTW 01-06-2011) C-LO/Sportgp OK (TTW 01-06-2011) Stof KC (TTW 01-06-2011) C-LO/Sportgp JPK (TTW 01-06-2011) C-LO/Sportgp JWF (TTW 01-06-2011) C-LO/Sportgp VHK (TTW 04-07-2011) C-LO/Sportgp LTK C-LO/Sportgp BHK C-LO/Sportgp GHK LO/Sportgp OK
Overplaatsing Bevordering smmb E.R.P. Vrijdag
Kap M. Ham Kap E. Klaassen Kap A. Kreeft Kap A.F.S. Neppelenbroek Kap J.G.B. Steenge Kap J.T. Bras Elnt R.F. Burgers Elnt M.M.C. Van Dongen Elnt M. Harmsen Sgt1 D.N.J. Brood
Eervol ontslag Dhr C. de Waard m.i.v. 01-06-2011 LO/Sportgp BHK Sgt1 I. Wegman de Vreede m.i.v. 01-07-2011 LO/Sportgp GSK Zilveren medaille voor smi F.L. Adelmeyer
Ambtsjubileum Smi F.L. Adelmeyer Sgt1 K.A. van Helden Sgt1 M. van Panhuis Smi N. Oharek
op 31-03-2011 op 17-03-2011 op 17-03-2011 op 03-05-2011
Zilveren medaille Bronzen medaille Bronzen medaille Bronzen medaille
op 08-04-2011
Cie in de West
Terug van uitzending Sgt1 D.A.T.A. Starmans
Functioneel Leeftijdsontslag Bronzen medaille voor smi N. Oharek
Kap R.J. Jansen Kap H.A.P.C. Smits Kap J.J. Röttger
op 01-08-2011 op 01-09-2011 op 31-10-2011
Geboren Op 14 april 2011 is Pien geboren, dochter van Jeroen en Janet van Dongen en zusje van Loes en Noor.
ZANDLOPER • 05
Zaken die de MC LO/Sportorganisatie bezighouden. Het advies van de geschillencommissie Defensie met betrekking tot de verhuizing naar Kromhoutkazerne (KHK) te Utrecht geeft aan dat er een ‘open en reëel overleg’ dient plaats te vinden tussen Commando Landstrijdkrachten (CLAS) en de MC. Dit gesprek heeft plaatsgevonden op 19 mei samen met de Chef Staf, waarbij aan alle wensen van de MC voldaan werd. De verhuisdatum is bepaald op 14 juni.
De MC is akkoord gegaan met het ‘tijdelijk omklappen van vijf sergeant-majoors naar sergeantfuncties’. Dit om bij de lokale LO/ Sportgroepen Ermelo, Utrecht, Den Haag, Amersfoort en Oirschot vacatureproblemen op te kunnen lossen.
‘gevolgen van de maatregelen voor de bedrijfsvoering’ zal de MC erbij betrokken gaan worden.
Ook is de MC akkoord gegaan met het verzoek om enkele arbeidsplaatsen binnen de LO/Sportorganisatie te verschuiven. Meer informatie hierover is binnenkort te lezen op de website.
Aooi Kees Jaket, Voorzitter MC LO/Sportorganisatie.
Heeft u vragen neem dan contact op met de MC of kijk op de Intranetsite LO/Sport.
De komende reorganisatie houdt ook de MC bezig. Wanneer het zal gaan over de
Gastcolumm Leontien Lobbe, Medial fitness instructor & Fysiotherapeut i.o.
Schouderklachten Bij fitness staan schouderklachten boven aan de lijst met blessures. Dat zou toch niet zo mogen zijn, als ze zeggen dat als fitness correct wordt uitgevoerd dit juist versterkend moet werken. Fitness is afkomstig vanuit de vroegere bodybuilding waar men het motto had: maximaal trainen! We kennen geen pijn! Hoewel bodybuilders erg breed waren, konden ze de oefeningen vaak anatomisch niet goed onderbouwen. Het ging hier vaak om onnatuurlijke bewegingen, die grote schade kunnen leveren aan slijmbeurzen, kapsels en pezen. Pijn Door het gebruik van anabole steroïden voelden ze de pijn niet en herstelden ze snel. Maar dit is uiteraard niet toe te passen op de gezonde hardwerkende fitnesser. Hierdoor gaven deze oefeningen een vertekend beeld én schade. Blokkeren Een klein voorbeeld: Beweeg nu eens je armen zijwaarts tot schouderhoogte omhoog, breng ze vervolgens een stukje naar achteren. Nu voel je dat je beide armen blokkeren. Vervolgens breng je je armen weer iets naar voren, voor de schouders.
06 • ZANDLOPER
Wanneer je nu je armen omhoog brengt, merk je dat je ver boven je hoofd kunt reiken. Slijmbeurzen Hiermee wil ik puur benadrukken dat een natuurlijke armbeweging altijd plaats vind vóór je romp, en nooit erachter. Hierdoor voorkom je onnodige schade aan slijmbeurzen en pezen, want achter je romp klem je deze structuren simpelweg af. Veiligheidstips bij schoudertraining: Shoulderpress Goede shoulderpress is altijd met de stang vóór het lichaam (tot borstbeen). Foute shouderpress is wanneer de stang wordt opgeduwd vanuit de nek. Je armen zijn dan achter je schouder, wat slijmbeurzen afklemt. Lat pull down Bekend als de oefening voor de m. Latissimus dorsi (de brede rugspier). Goede Lat pull down is wanneer de stang naar de borst wordt getrokken. Hierin voel je ook dat de beweging natuurlijk aanvoelt. De beweging komt nu veel meer overeen met de natuurlijke functie van de spier en is hierdoor ook veel effectiever! Foute Lat pull down is wanneer je de stang in
de nek trekt, hierbij zal er veel te veel onnodige rek op de nekspieren aan de achterzijde komen. Wederom zullen de structuren in de schouderregio bekneld worden. Effectief Kortom, een fitnessoefening moet altijd natuurlijk aanvoelen en bewegingsvrijheid hebben. Hierdoor is de spier het meest getraind in zijn functie, het meest effectief en voorkom je nare blessures. Aan het ijzer! Leontien Lobbe, Medical Fitness Instructor & Fysiotherapeut i.o.
Stipnotering
Van uw Medezeggenschapscommissie
‘Iets meemaken is nog geen leren’ Als je dit zo leest, lijkt het ‘leren’ te zijn waar het om draait. Maar er staat meer in die eerste zin, je moet ook ‘iets meemaken’. Elke dag loop je tegen allerlei situaties aan waarvan je misschien zegt: “Als dat me nog een keer overkomt, dan….” Als het positief is, dan wil je dat graag op dezelfde manier of beter doen. En als het negatief is, dan heb je ‘je lesje wel geleerd’ en wil je het de volgende keer voorkomen. Ik denk dat het daar om draait; elke keer terugkijken naar wat je gedaan hebt en daar het beste uit halen. Vervolgens maak je dat concreet en kies je een manier om het de volgende keer beter te doen. Daar ga je mee aan de slag (experimenteren) Leerwinst De kenners ontdekken hier natuurlijk een leercirkel in. En ja, dat klopt, het gaat hier vooral om ‘ervaring opdoen’. ‘Iets meemaken is nog geen leren’ stimuleert om er op terug te kijken en het wel als ‘ervaring’ en ‘leerwinst’ te gebruiken. Verkopen Dat zoeken naar leerwinst en ervaring zie ik overal om me heen. Op stafniveau vragen we ons af welke ervaring we in het verleden opgedaan hebben met reorganisaties en wat we daar van geleerd hebben. Om vervolgens de stappen die we moeten ondernemen om ‘winst te boeken’ helder te krijgen. Ook op de werkvloer zie ik die leerwinst en ervaring toegepast in onder andere kennis van de eenheid, de kwalitatieve Opleiden&Trainen (O&T)-plannen, instructeurs die hun vak verkopen en eenheden die fysiek en mentaal sterker worden. Binding “We zijn al lang geen organisatie meer die een spelletje volleybal organiseert, wij leveren een essentiële bijdrage aan de fysieke en mentale inzetbaarheid van eenheden”. Dat waren de woorden van C-LAS tijdens een bijeenkomst in Ermelo. Alleen als je aansluit bij de vraag van jouw eenheid en ‘iets laat meemaken waarvan ze leren’, en aansluit bij de eenheid waardoor ze daadwerkelijk beter worden, dan krijg je binding. Vragenuurtjes Het feit dat C-LAS, brigadecommandanten en eenheidscommandanten zich hard maken voor de sport, is vooral het gevolg van hoe wij op de werkvloer ‘ons ding doen’. Onze commandant heeft, bij de ‘vragenuurtjes’ in het land, herhaaldelijk gezegd dat het niet draait om de mensen op de staf, maar dat het vooral komt door de kwaliteit van de instructeurs op de LO/sportgroep.
Bouwen We hebben een eerste stap gemaakt in het reorganisatietraject en er gaat fors bezuinigd worden. De 211 Voltijdsequivalenten (VTE’n) die we in moesten leveren, blijken er maar 129 te zijn, en dat is een meevaller. Dat zijn er nog steeds te weinig om een professionele organisatie te bouwen; daar hebben we meer personeel voor nodig. Ervaring Onze kracht ligt bij de opleiding en training op de werk vloer, waar we elke dag ‘van alles meemaken’. Daarbij gaat het er vooral om dat de eenheden ervaren, ontdekken en leren en daardoor beter gaan presteren! Die ‘ervaring’ is van grote invloed op ons bestaansrecht. We gaan ‘er iets van meemaken’
Aooi Nico Spierenburg, Stafadjudant LO/Sportorganisatie
ZANDLOPER • 07
Trainings Geneeskunde & Trainings Fysiologie (TGTF) heeft onderzoek gedaan naar gebruik en kennisniveau van respectievelijke ervaringen met voedingssupplementen binnen een aantal parate eenheden van Commando Landstrijdkrachten (CLAS). Daarnaast zijn de sport- en zorgprofesssionals van de LO/Sportorganisatie en militaire zorgteams bevraagd over hoe ze tegen dit onderwerp aankijken. Inleiding Recent onderzoek van de Dopingautoriteit laat zien dat vooral binnen groepen jongvolwassen mannen die frequent maar niet-georganiseerd een fitnessclub bezoeken, actief gebruik wordt gemaakt van het brede marktaanbod aan (vermeend) prestatiebevorderende voedingssupplementen (zie brondocument 1). Naar verwachting bestaat er binnen de operationele eenheden van Defensie een soortgelijke, mogelijk ruim vertegenwoordigde, populatie. Voedingssupplementen ter ondersteuning van sportactiviteiten zijn in Nederland niet gereguleerd, anders dan middelen die op de ‘dopinglijst’ staan. Deze lijst is opgesteld en wordt periodiek geactualiseerd door de Dopingautoriteit en is terug te vinden in het Nederlandse Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (zie brondocument 2)
Voedingssupplementen
binnen Defensie
Voedingssupplementen kunnen in voorkomend geval ondersteuning bieden aan militairen die een periode van zware fysieke en mentale belasting doormaken. De wildgroei aan commercieel verkrijgbare producten maakt de keuze voor adequate suppletie echter lastig. Lang niet alle supplementen kunnen hun claims waarmaken en sommige dragen bij (verkeerd) gebruik zelfs gezondheidsrisico’s in zich.
08 • ZANDLOPER
De afgelopen jaren hebben ons vanuit missies of debriefings geluiden bereikt over de beschikbaarheid van prestatiebevorderende voedingssupplementen in missiegebieden, met name via de shops van troopcontributing nations. Er zou sprake zijn van een ruim aanbod en navenante aftrek, zonder dat hierbij sprake was van structurele begeleiding. Naar ons idee is dit een onwenselijke situatie: zonder adequate voorlichting kunnen gezondheidsrisico’s bij gebruik, zeker onder extreme omstandigheden, niet worden uitgesloten. Ongeveer in dezelfde periode bleek overigens, uit meldingen bij de infolijn van de Dopingautoriteit, dat een aantal militairen door het gebruik van prestatieverhogende middelen in trainingssituaties gezondheidsschade had ondervonden.
brigadelokaties (drie artsen, vier fysiotherapeuten, één Algemeen Militair Verpleegkundige (AMV-er), die aangaven affiniteit met het onderwerp te hebben. Bevindingen parate eenheden Bij TGTF is een tabel op te vragen, die een overzicht geeft van de resultaten van de vragenlijsten die bij de parate eenheden zijn afgenomen. Overal laten de twee brigadelokaties een vergelijkbaar beeld zien. De belangrijkste uitkomsten op een rij: • Ongeveer een kwart van de ondervraagden gaf aan in het afgelopen half jaar dagelijks tot wekelijks supplementen te hebben gebruikt, circa 60 procent een enkele keer tot nooit. • Eiwitpreparaten, energiedranken, creatine en vitami- nensupplementen werden het meest gebruikt, in de helft of meer gevallen. • Hoewel in lage frequenties, werd ook gebruik van dubieuze en potentieel schadelijke middelen als HMB®, Hydroxycut®, testo-boosters en stackers gerapporteerd. • Ongeveer een kwart van de ondervraagden gaf aan naast positieve óók negatieve ervaringen te hebben gehad met het gebruik van voedingssupplementen. Gebruik op de kazerne kwam net zo vaak voor als in de vrije tijd. • Verreweg de meeste middelen werden in de winkel gekocht, de rest via internet, tijdens uitzending, via andere personen of op de sportschool.
Onderzoek TGTF heeft een inventarisatie uitgevoerd naar de kennis over respectievelijk het gebruik van voedingssupplementen onder parate militairen binnen CLAS (zie brondocument 3). Ook het kennis- en ervaringsniveau van personeel van de LO/Sportorganisatie en van militaire zorgteams is geïnventariseerd. In de maanden mei en juni 2010 zijn vragenlijsten over voedingssupplementen afgenomen bij verschillende eenheden van de 11e Luchtmobiele Brigade te Schaarsbergen (192 militairen) en de 13e Gemechaniseerde Brigade te Oirschot (157 militairen). Tegelijk is een vragenlijst over het onderwerp binnen de LO/Sportorganisatie verspreid. Tot slot zijn één-op-één interviews afgenomen bij een beperkte groep gezondheidsprofessionals van de Medische Zorg Teams van de betreffende
ZANDLOPER • 09
• •
Slechts 10 tot 17 procent van de ondervraagden vond dat militairen in het algemeen voldoende kennis over voedingssupplementen hebben. Het eigen kennisniveau over ondermeer bewezen effecten, werkingsmechanisme en risico’s van supplementen schatte meer dan de helft (gemiddeld 60 procent) van alle ondervraagden als onvoldoende in; bij de groep ‘gebruikers’ lagen de percentages iets lager (gemiddeld 50 procent).
De vragenlijsten zijn weliswaar anoniem (géén naamsvermelding op de vragenlijst en deze deponeren in een afgesloten box), maar ook groepsgewijs afgenomen. Gezien de sociale wenselijkheid die in het beantwoorden van vragen over dit onderwerp schuilt, zullen genoemde frequenties eerder een onderschatting dan een overschatting van de werkelijkheid zijn. De zelfgerapporteerde kennislacune bij de meerderheid van de parate populatie lijkt een punt van aandacht, vooral daar waar het gaat om de controversiëlere supplementen. Bevindingen sport- en zorgprofessionals Bij 38 LO/Sportinstructeurs en 21 andere functionarissen van de LO/Sportorganisatie (5 staffunctionarissen, 8 C-LO/Sportgroepen, 8 hoofdinstructeurs/planners) is een vragenlijst afgenomen, gericht op de ervaringen van de ondervraagden met militairen die supplementen gebruiken. Een samenvatting van de bevindingen: • Overal meldt 20 procent een frequent gebruik onder militairen, 5 procent (instructeur) tot 33 procent (overigen) heeft geen idee. • De helft van de totale groep geeft aan zelden tot nooit vragen over supplementen van militairen te krijgen en minder dan 5 procent geeft aan ooit problemen te zijn tegengekomen als gevolg van gebruik door militairen. • Weinigen denken dat parate militairen over voldoen de kennis op dit terrein beschikken, 42 procent (in- structeurs) respectievelijk 52 procent (overigen) acht zijn eigen algemene kennisniveau voldoende. De overige 8 ondervraagde zorgprofessionals (artsen, fysio’s, AMV-er) laten een onderling vergelijkbaar beeld zien. De volgende percepties zijn genoteerd: • militairen maken vooral gebruik van voedingssupple- menten in uitzendingsperioden; • onder werktijd krijgen de zorgprofessionals zelden vragen van militairen over voedingssupplementen; • (gezondheids-)problemen als gevolg van voedings- suppletie worden vrijwel nooit gerapporteerd; • de militaire opleiding voorziet niet in voldoende kennis over supplementen voor verantwoord gebruik; • het eigen kennisniveau van deze materie wordt door de meesten als minimaal ingeschat; • een ‘update’ in de vorm van voorlichtingsmateriaal is gewenst.
10 • ZANDLOPER
Kortom, uit de inventarisatie onder de sport- en zorgprofessionals komt niet het beeld van een prominent zichtbare gebruikerscultuur naar voren, laat staan evidente gezondheidsproblematiek of hulpvragen. De ondervraagden geven aan dat dit te maken kan hebben met het taboe dat op het gebruik van een deel van het supplementenspectrum rust, waardoor de drempel voor het raadplegen van een zorgprofessional te hoog kan zijn; de eerdergenoemde meldingen bij de dopingautoriteit suggereren hetzelfde. Evenals bij de parate militair wordt bij de professionals een kennislacune geconstateerd. Prestatiebevorderende voedingssupplementen: stand van de wetenschap Het aanbod van commercieel verkrijgbare prestatiebevorderende preparaten, drankjes, pillen en poeders is de laatste jaren exponentieel gegroeid. Elke week komen ‘nieuwe’ producten –overigens vaak bestaande middelen in een nieuw jasje– op de markt die hoogefficiënte vetverbranding, spectaculaire spiergroei of andere bionische vergezichten beloven. Hier is een ander mechanisme aan het werk, namelijk dat de supplementenindustrie aanzienlijk meer geld beschikbaar heeft voor marketing dan de voedingswetenschap. De werkelijkheid is tamelijk ontnuchterend: slechts van een zeer beperkte set van voedingsstoffen is de bewijsvoering inmiddels voldoende sterk. Niet voor niets heeft de dopingautoriteit enige tijd geleden de campagne “Eigen kracht” voor fitnessscholen ontwikkeld, waarin het op een gezonde manier aan je lichaam werken gepropageerd wordt met behulp van ‘ingrediënten’ als trots, discipline, karakter en zelfvertrouwen (zie brondocument 4). Bij TGTF is een lijst op te vragen met een samenvatting van de huidige wetenschappelijke body of evidence (zie brondocument 5). Met name het concept van wholefood-based of wholenatural voedingsextracten geniet op dit moment warme belangstelling van de wetenschap. Het gaat hierbij om gedroogde concentraten van groenten en fruit, waarin naar verluidt alle (duizenden) macro- en micronutriënten nog synergistisch werkzaam zijn, anders dan bij supplementen die uit geïsoleerde componenten bestaan. Inmiddels zijn verschillende gezondheids- en prestatiebevorderende effecten van deze extracten aangetoond, zoals vermindering van virale luchtweginfecties in de wintermaanden en verbetering van biomarkers oxidatieve stress na anaërobe inspanning (zie brondocumenten 6 en 7). Voorlichting Zoals gezegd, zonder enige vorm van voorlichting of begeleiding kunnen risico’s op gezondheidsschade bij de gebruiker niet worden uitgesloten. Voedingssupplementen kunnen vervuild zijn en schadelijke stoffen bevatten,
omdat zij in de regel niet worden gecontroleerd vóór ze op de markt terecht komen. Daarnaast zouden producten die normaal gesproken niet direct schadelijk zijn, door extreem gebruik en/of gebruik onder extreme omstandigheden tot gezondheidsproblemen kunnen leiden. Door koude, warmte, hoogte of luchtvochtigheid kan het fysiologisch effect van een supplement veranderen ten opzichte van normale omstandigheden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het gebruik van vochtafdrijvers in hitte of amfetamines op hoogte. Van veel supplementen is echter nog onbekend wat de effecten zijn van extreme omgevingsomstandigheden op de uiteindelijke werking. Militairen kunnen met behulp van de juiste voorlichting en begeleiding leren hoe zij op een effectieve en verantwoorde manier gebruik kunnen maken van voedingssupplementen, zowel op de kazerne, tijdens oefeningen als bij operaties in het buitenland. De sport- en gezondheidsprofessionals van Defensie hebben hierin, ieder op eigen wijze, een informerende en begeleidende taak. Informatiemateriaal dat gebaseerd is op de jongste wetenschappelijke inzichten kan hierin ondersteunen. We hopen genoemde doelgroepen hierin de komende tijd te kunnen voorzien via de diverse militaire media en (bij-) scholingsmogelijkheden. Uiteraard kunt u uw bevindingen, vragen of opmerkingen over het onderwerp te allen tijde naar de auteurs van dit artikel mailen.
Brondocumenten: 1. Stubbe J.H. Chorus A.M., Frank L.E., de Hon O., Schermers P. van der Heijden P.G.: Prestatiebevorde- rende middelen bij fitnessbeoefenaars. Doping autoriteit, Capelle aan den IJssel, 2009. 2. Website NZVT: www.antidoping.nl 3. Gietel W.S.: Voedingssuppletie. Prestatievoeding bij militairen: een inventarisatie ten behoeve van voor- lichting op maat. TGTF, Utrecht, 2009. 4. Website Dopingautoriteit: www.eigenkracht.nl 5. Res P.: Voeding en topsport. Eerste landelijke NNG Symposium “Zin en onzin over voedingssupplement en in de medische praktijk en sport”, 18 november 2010. 6. Roll S. Nocon M. Willich S.N.: Reduction of common cold symptoms by encapsulated juice powder concen- trate of fruits and vegetables: a randomised, double- blind, placebo-controlled trial. Br J Nuth. 2010 Aug; 23:1-5. [Epub ahead of print]. 7. Lamprecht M. Oettl K., Schwaberger G., Hofmann P. Greilberger J.F.: protein modification respons to exercise intensity and antioxidant supplementation. Med Science Sports Exerc 2007 Jan;41:155-63.
Pieter Helmhout (gezondheidswetenschapper) mail:
[email protected] Gerard Rietjens (inspanningsfysioloog) mail:
[email protected] Trainings Geneeskunde & Trainings Fysiologie
ZANDLOPER • 11
Nieuwe medewerker Dennis van Esch Sinds 20 september 2010 wordt LO/Sportgroep RvS in Oirschot ondersteund door onze nieuwe medewerker kpl Dennis van Esch. Dennis komt van 17e Painfbat en is twee keer op uitzending geweest naar Afghanistan.
Rolstoelspelen Twee uur lang hebben wij verschillende rolstoelspelen gedaan waarbij men voortdurend in de rolstoel moest blijven zitten. Ook wanneer iemand uit de rolstoel viel mochten de benen niet gebruikt worden, zelfs tijdens de pauze of een sanitaire stop moest men zich in de rolstoel blijven verplaatsen. Studie Aansluitend heeft er een gesprek plaatsgevonden tussen Dennis, aooi Frank Hoek en een loopbaanbegeleider van het CIOS om te kijken welke studiemogelijkheden er op het CIOS voor Dennis zijn. Dit alles begeleid door de jobcoach van Dennis. Zij begeleidt Dennis gedurende een half jaar om te kijken naar de mogelijkheden op het werk, studie enzovoort. Ter afsluiting hebben we ’s avonds met alle collega’s kunnen genieten van een welverdiende barbecue. Lift Op 28 april is door Brigade Generaal Van der Laan een lift in het sportgebouw geopend. Deze geïnstalleerde lift zorgt ervoor dat Dennis niet langer afhankelijk is van collega’s die hem naar boven en beneden dragen. De feestelijke opening werd afgesloten met een hapje en een drankje.
Tijdens zijn tweede uitzending is Dennis in de buurt van Deh Rawood zwaargewond geraakt en heeft als gevolg van een Improvised Explosive Device (IED)-aanval zijn beide benen verloren. Na een jaar revalideren in Doorn is Dennis geplaatst als nieuwe medewerker van LO/Sportgroep RvS in Oirschot. Op dit moment is Dennis eerste aanspreekpunt op de LO/Sportgroep en geeft sportmateriaal uit. Verder helpt en assisteert hij bij LO/Sportlessen. Beperking Dennis boekt in zijn eerste maanden al grote vooruitgang en krijgt een steeds beter beeld van hoe zijn toekomst eruit zou kunnen gaan zien. Op 21 april 2011 is er voor de LO/Sportgroep RVS een halve dag rolstoelspelen op het Centraal Instituut voor de Opleiding tot Sportleiders (CIOS) in Goes georganiseerd. Doel van deze dag was onze LO/Sportcollega’s bewust te maken van de fysieke beperkingen voor iemand in een rolstoel.
Re-integratie Op de planning staat nog een gesprek; dit keer met het ROC in Tilburg waarbij gekeken zal worden naar de opleidingsmogelijkheden voor onze fysieke en mentale kanjer. Voor Dennis wordt een specifiek trainingsprogramma ontwikkeld waarmee hij geheel zelfstandig zorg kan dragen voor het behoud van zijn fysieke gesteldheid. Al met al een hoop positieve ontwikkelingen voor Dennis op het gebied van re-integratie binnen de Koninklijke Landmacht. Doorzettingsvermogen Een speciaal woord van dank gaat uit naar het CIOS in Goes voor de professionele bijdrage en samenwerking. De korporaal Dennis van Esch wordt door ons gezien als het ultieme voorbeeld van positieve energie, doorzettingsvermogen en mentale weerbaarheid. Sgt1 Wessel Schulting, LO/Sportgroep RvS te Oirschot
12 • ZANDLOPER
OMK Oriënteren voor onderdeelteams Na een langzame start voor wat betreft de inschrijvingen mochten we op D-day 11 mei in Stroe maar liefst 44 teams verwelkomen aan de start van de oriënteringsestafette: 11 Damesteams, 10 Veteranenteams en 23 Seniorenteams.
in eerste instantie anders over gedacht hebben na 2 tot 3 uur ‘dwalen’ over het Stroese Zand. Vooral als je dan ook nog een post gemist hebt of de verkeerde bent aangelopen hetgeen menig team toch helaas is overkomen.
Op een gevarieerd parcours door zand en dicht begroeid bos, over heuvels en door kuilen, door nog meer zand en dat onder een warme zon, werd gestreden voor kostbare punten voor de Commando Landstrijdkrachten (CLAS)-bokaal. De organisatie was er klaar voor en de sporters hadden er zin in.
Teken Uiteindelijk is iedereen het bos uit gekomen. Veel lopers hebben onderweg een aantal teken opgelopen. De aanwezige medische ondersteuning heeft deze ongenode vriendjes vriendelijk verwijderd, slechts één coldpack verstrekt en verder voornamelijk van de zon kunnen genieten.
Wisselvak Om tien uur klonk het startschot voor de eerste lopers. Dan is het voor iedereen afwachten wanneer de eerste lopers langs de zichtpost komen en de drukte weer op gang komt: warmlopen, kompas in de hand en gespannen wachten in het wisselvak. Na de zichtpost restte de lopers nog 1.2 kilometer tot de wissel dan wel finish. Opletten dus. ‘Dwalen’ De reacties op de baanlegging waren erg positief: mooi parcours, afwisselende routekeuzes, erg genoten! Een enkeling zal er
Geslaagd De prijsuitreiking bracht nog een aantal teams in verlegenheid. Geheel tegen eigen verwachting in stonden zij toch op het erepodium. Deze zeer geslaagde wedstrijddag heeft de volgende mooie resultaten opgeleverd: Beste tijden per categorie: Dames: sgt Bakker (LO/Sport LTK) 0:40:20 Veteranen: aoo van Opstal 0:34:57
Senioren: elnt van Dongen (LO/Sport IDGO) 0:46:02 Erepodium Dames: 1. ZE LTK 1 2. ZE GSK 1 3. ZE GSK 2 Erepodium Veteranen: 1. OTCMAN, 2. ZE JPK 1 3. ZE Soesterberg. Erepodium Senioren: 1. ZE Den Haag 2. LCW 3. 41 BVE 1 (Snelste veteraan van de LO/Sport: Smi Kennis (KMS) 0:48:02) Foto’s Voor iedereen die deze mooi dag heeft moeten missen, de foto’s van onder andere dit evenement zijn te bekijken op https: // picasaweb.google.com/SportcommissieKL Sgt1 Chantal de Geus
ZANDLOPER • 13
Je ging als eerste wisselen en lag daarna zesde. Heb je veel tijd verloren door de wissel? Nee, dat viel wel mee. Ik werd op korte voet gevolgd door een aantal anderen. Sommigen deden geen schoenenwissel en anderen hadden professionele elastieken voor een snelle schoenwissel. Ik bleek toch vooral een leek, wist niet eens dat ik mijn helm eerst helemaal vast moest hebben voordat ik vertrok voor het fietsen. In dat opzicht was ik dus een echte recreant. Had je ooit de wissel van fietsen naar lopen al eens in een training geoefend? Nee, een ATB-loopwissel had ik nog nooit geoefend. Maar in de atletiek hebben we wel eens een training van tienmaal 200 meter, waarbij de eerste 200 op gewone sportschoenen gelopen wordt en de volgende op spikes (een oefening om blessures te voorkomen door teveel op spikes te lopen). De rust tussendoor is dan maximaal twee min, die tijd was voor mij altijd ruim genoeg om de schoenwissel uit te voeren.
Bram Som Winnaar Run-ATB-Run Groesbeek Bram Som is momenteel de bekendste hardloper in Nederland. Als opvolger van de vermaarde Rob Druppers werd hij het nieuwe icoon van de middenlange afstand als 800 meter loper. Europees kampioen in 2006 in Göteborg en houder van het Nederlands record. Negen maal winnaar op de Nederlandse Kampioenschappen, maar ook opvallend als vernieuwend: de compressiekous werd omgedoopt tot de Bram-Som-sokjes. En zijn stof-opwaaiende-trainerswissel door een triatlontrainer aan te stellen in het conservatieve atletiekwereldje. In november 2010 winnaar van de korte afstand van de run-All Terrain Bike (ATB)-run in Groesbeek. Paul Lindeboom sprak hem kort voor zijn vertrek naar zijn Spaanse trainingskamp.
14 • ZANDLOPER
Hoe intensief fiets je op de ATB in trainingen? (Zie je het als hersteltraining van looptrainingen of als een spierversterkende training of als een vervanger van een looptraining?) Voor mij is het echt een vervanging voor een looptraining. Menig atleet doet de dag na een (intensieve) looptraining een loslooptraining, ik ga een uur fietsen. Ik zie dit als een heel zinvolle aanvulling, het mooie van het fietsen is toch dat het geen schokbelasting met zich meebrengt terwijl lopen highimpact is en het is een blessuregevoelig onderdeel. Van een fietstraining heb ik nooit last en het wordt gedegen weggezet in het trainingsschema. Hoeveel inhoud had je nog tijdens de tweede run? Kwam je loopsnelheid nog een beetje in de buurt van wat je verwacht had of viel het tegen? Vantevoren had ik bedacht om de eerste run lekker te lopen, daarna vooral veilig te fietsen en de laatste run zou ik helemaal voluit mogen. Vooraf was ik een beetje bang voor de laatste run maar het viel mij reuze mee. Deelnemen vond ik echt fantastisch, ik heb er erg van genoten. Achteraf bleek dat mijn tijd van de tweede run op een seconde na exact gelijk was aan die van de eerste run, totaal 45 minuten en achteraf bleek ik het goed te hebben ingedeeld.
Van een 800 meter-loper zou ik verwachten dat het na een kilometer of twee al heel moeizaam wordt en dat na een kilometer of 3 het licht al uit gaat. Dit is in de crossduathlon niet gebeurd. Train jij (in deze fase) wellicht meer op uithouding dan op snelheid? (Na enige tijd nadenken en zoekend naar een antwoord:) Tja, wat is uithouding precies? Dat is toch wel een heel breed spectrum. In mijn trainingen loop ik niet langzamer dan 18 kilometer per uur en ik doe geen duurlopen. Een uur lang lopen op een snelheid van 15 kilometer per uur wordt door menig 800 meter-loper uitgevoerd. Bij mijn vorige trainer deed ik wel veel duurlopen en dat doe ik nu dus niet meer. De snelheid van een snelle 800 meter ligt zo rond de 27 kilometer per uur dus lopen met een snelheid van 18 kilometer per uur is best relaxed. Mijn hartslag tijdens een duurtraining van ongeveer 45 minuten ligt zo’n beetje rond de 140, als ik een vervangende racefietstraining doe zorg ik dat ik in dezelfde hartslag train als bij het lopen. Bij het ATB’n is de hartslag wel ietsje hoger. Ik las op internet dat je de afgelopen zomer last hebt gehad van een bacteriële infectie. Heb je daar tijdens de crossduathlon nog (lichtelijk) last van gehad? Nee, ik ben helemaal genezen. We hebben tussentijds nog wat ontlastingsonderzoeken gedaan en daaruit bleek dat momenteel alles goed is. Was wel vervelend want is allesbepalend geweest tijdens mijn outdoorseizoen, toen ik dat opliep kon ik het verder wel vergeten. In die tijd train je op het scherpst van de snede en als je dan ineens twee kilo extra afvalt dan is dat teveel. Wat voor een ATB heb je? Ik heb een IDWorx Special Mountain, afgemonteerd met SRAM x.0 en nee, hij is gewoon van aluminium. Ik kan wel een carbon fiets kopen maar ik bedenk dan: ga ik hierdoor harder lopen? Harder fietsen is voor mij niet het uitgangspunt, ik relateer het fietsen wel aan de 800 meter op de baan. Wat voor een racefiets heb je? Dat is een oud beestje hoor, een Giant OCR met een Ultegra Triple. Nee, ze hebben tegen mij nog nooit gezegd dat ik een ‘watje’ ben (dat laatste is een reactie op de opmerking van de interviewer dat hij met een triple in de macho wielerwereld dan een ‘watje’ is, daar waar de macho met de aanschaf van een compact (maar twee kettingwielen aan de voorkant) eenzelfde bereik heeft, red.)
Wat voor zwemtrainingen doe je in deze periode? Zwemmen doe ik honderd procent als herstel, steevast de dag na een wedstrijd. Stelt niet zoveel voor hoor, een beetje techniekdingetjes – ik heb een slechte techniek, maar gelukkig sterke benen en mijn zwaartepunt ligt toch wel redelijk naar voren. In totaal zwem ik meestal zo tussen de 1,5 en twee kilometer. Zwemmen in een 50 meterbad vind ik best leuk, wel jammer dat de openingstijden voor vrij zwemmen op onchristelijke tijden ligt. Train je voor een snelle 800 meter straks veel op kortere afstanden (200/400) of meer op duizendjes of nog langer? Het is een complex samenspel, moet beiden goed ontwikkelen. De snelheid wordt specifieker in het wedstrijdseizoen, ik voer dan steeds meer wedstrijdgerichte trainingen uit met meer snelheid. De echte tempohardheid doe ik op in wedstrijden. Het is toch vooral zaak om het brein te laten wennen aan de 800 meter snelheid. Het moet het ritme herkennen via kortere afstanden tot zo’n 500 meter, hierbij train ik niet op hartslag maar op snelheid. Dit voeren we soms op tot 30 kilometer per uur op 400-tjes, maar dat brengt ook weer blessurerisico met zich mee. Je bent vaak én langdurig geblesseerd geweest. Waar haal je telkens weer de mentale kracht vandaan om weer terug te komen op niveau? Ik heb een hele goede samenwerking met mijn mental coach en heb geleerd om plezier te halen uit het leven als topsporter, ik kijk niet alleen maar naar resultaten. Het leven als topsporter is een mooi leven. Al die blessures trek je niet als je je daar op focust. Kleine blessures ontkom je sowieso niet aan, je overdag verstappen kan al gebeuren. Overbelastingsblessures zullen mij niet meer overkomen. De trainingsschema’s? Worden die volledig opgezet door je trainer of maak je zelf al een grove planning? We zitten regelmatig met zijn drieën om de tafel – naast triatlontrainer Ruben Jongking is Marco Hogerland ook heel belangrijk, met hen beslis ik alles -, en zij willen vooral dat ik mijn gevoel aangeef bij bepaalde trainingen. Of ik mij ergens goed bij voel is een belangrijke factor. We hebben bijna dagelijkse communicatie. De rode draad wordt in de gaten gehouden, maar aanpassingen aan het schema worden wel eens aangebracht. We stellen meestal een schema op voor 3 à
4 weken, langer vooruit plannen blijkt voor ons niet zinvol. Vantevoren maken we een jaarplan en leggen daarin de toernooien vast, de indoor- en outdoorwedstrijden en wat wordt de snelle wedstrijd. Bij het lopen: hoe varieer je interval, duurwerk en loopscholing? Het gedeelte over interval en duurwerk is al een beetje aan de orde gekomen in vorige vragen, loopscholing of techniektrainingen komen bijna elke dag aan bod, vinden wij heel belangrijk. Zoals gezegd trainen wij heel specifiek tussen de 18 en 28 kilometer per uur, niet te langzaam om de juiste techniek te handhaven. Momenteel train ik per week een omvang van ongeveer 50 kilometer per week, in een gewone week vroeger tussen de 80-120 kilometer per week en in een topweek zelfs 170 kilometer. Nee, voor de loopscholing heb ik niet een aparte techniektrainer. Ruben Jongking heeft zich vroeger als triatleet gespecialiseerd in techniek in de periode dat hij tegen zijn grenzen aanliep en merkte dat meer trainen niets opleverde. We hebben samen overigens wel een aparte zienswijze op de loopscholing. De atletiekwereld is vrij conservatief, dit wordt best een gewaagde uitspraak, je zult bij ons bijvoorbeeld geen hakken/billen oefeningen aantreffen (geënt op een grotere looppas), wij richten ons meer op het verhogen van de pasfrequentie. Staan je doelen dit jaar al in het teken van Londen 2012. Wat worden je hoofddoelen dit jaar? Ja, ik wil mij gaan proberen te nomimineren (en volgend jaar dan kwalificeren) voor Londen. Het Europees Kampioenschap (EK)-indoor (eerste weekend maart) en het Wereldkampioenschap (WK)-Outdoor in Zuid-Korea zijn mijn hoofddoelen. Ja, voor mijn gevoel lig ik goed op koers om nominatie straks te realiseren. Je bent nu 31. Hoe lang schat je nog mee te kunnen op de 800 meter? Heb je je al een beeld gevormd van je verdere toekomst als sportman? 2016! Ik denk dat ik dan nog niet te oud ben om goed te presteren op de 800 meter. Als ik het plezier er in kan houden dan moet dat lukken. Als het niet lukt dan is het met mij wel redelijk gedaan in de atletiek. Ik ga dan niet doorschuiven naar langere afstanden en ben er nog helemaal niet mee bezig wat ik later wil gaan doen. Ligt nog veel te ver weg! De heer Paul Lindeboom
ZANDLOPER • 15
Saamhorigheid groot tijdens regimentsdagen in Vught Woensdag 13 april was het weer zover, de jaarlijkse regimentsdagen van de genie op de Brederode kazerne in Vught. Uiteraard zat hier ook een sportdag aan vast. Ook was het een moment van herdenken en er vond een commando-overdracht plaats. Opvallend was de reactie op het nieuws over de bezuinigingen die ook de genie raken.
Voor ons als LO/Sportgroep is dit jaarlijkse evenement een van de ‘highlights’ van het jaar om te organiseren. Dat er van alle genie-eenheden in het land LO/Sportinstructeurs meekomen naar Vught is een leuke bijkomstigheid. LO/Sportinstructeurs uit Havelte, Wezep, Schaarsbergen en Oirschot komen LO/Sportgroep BRK dan ondersteunen. Zo zie je nog eens collega’s die je nog nooit hebt ontmoet of collega’s die je al een tijd niet hebt gesproken. Ook voor ‘de sport’ is het dus een kleine Dienstvakdag. Wisselbokaal Twee deelnemende teams op de sportdag, 413 uit Oirschot en 104 uit Wezep, hadden net te horen gekregen dat ze worden opgeheven. Dit nieuws was bij hen
Traditiezaal
Bronzen borstbeeld
voor luitenant-kolonel Karel de Wijk In Zandloper nummer 5-2009 was te lezen dat op 3 december 2009 een lang gekoesterde wens van de LO/Sportorganisatie in vervulling is gegaan. Op zichtbaar hard aangekomen. Af en toe een cynische opmerking en niet de focus op het sportevenement. Toch nam ook bij hen de wil om even lekker te sporten de overhand. Uiteindelijk ging 413 zelfs nog bijna, voor de laatste keer, met de wisselbokaal naar huis.
die dag opende Mirjam de Wijk, dochter van de
Tradities Het commando van het regiment werd over gedragen door de kol De Vries aan kol Van Griensven. Terwijl ook de regimentsadjudant, aoo Schiltman, net nieuw op functie is. Een frisse wind dus in de top van het regiment. De regimentscommandant is daarnaast ook commandant van het OTC-genie. Het bewaken en organiseren van dit soort, en andere tradities binnen het regiment is een belangrijke taak van de beide functionarissen.
Dienstvak LO/Sport in gebouw Y van de Bernhard-
Tegenslagen Daarnaast werd er bij het nieuw aangelegde geniemonument stil gestaan bij de verschillende collega’s die omkwamen tijdens de afgelopen TFU in Afghanistan en in de historie daarvoor. Ook de genie heeft wat dat betreft tegenslagen moeten incasseren. Het was daarom bijzonder om de herdenking bij het nieuwe monument te houden.
grondlegger van de LO/Sportorganisatie, luitenantkolonel Karel de Wijk, de Traditiezaal van het
kazerne in Amersfoort. Mirjam de Wijk opende deze ruimte, onder toeziend oog van onze commandant kol Henk Stuut en genodigden, door een lint door te slaan met de sabel van haar vader. De projectgroep Traditiezaal was zich er maar al te goed van bewust dat deze Traditiezaal nooit af zal zijn maar er is zeker een fraaie en degelijke basis is neergezet. Bij binnenkomst loopt u tegen een pilaar met daarop de foto van luitenant-kolonel Karel de Wijk. Trots Er werd toen beloofd om deze foto te vervangen door een bronzen borstbeeld. Op 17 mei was het zo ver en onthulde de familie De Wijk dit beloofde bronzen borstbeeld in het bijzijn van onze commandant kolonel Henk Stuut, genodigden en de beeldhouwer van dit kunstwerk.
Sgt1 Pieter van Geldere, LO/Sportgroep BRK Vught Eigendommen De traditiezaal is weer een stukje verder af, het borstbeeld een pronkstuk wat een geweldige vergelijking met de foto is. De familie is zichtbaar vereerd en trots op datgene wat hun vader betekend heeft voor de LO/Sportorganisatie. De Traditiecommissie kreeg persoonlijke foto’s en eigendommen overhandigd ter completering van de Traditiekamer. Uitgangspunt Kolonel Henk Stuut sloot deze dag af en beloofde de “Luitenant-kolonel K.F de Wijk zaal” een belangrijk uitgangspunt zal blijven uitmaken van de LO/Sportorganisatie, ook al zal de Staf verdeeld worden door de verhuizing naar de Kromhoutkazerne. Aooi Richard Wichhart
16 • ZANDLOPER
ZANDLOPER • 17
Zes en twintig cursisten, hoofdzakelijk werkzaam bij 43 Gemechaniseerde Brigade, hebben in februari 2011 deelgenomen aan de cursus “Koudweer Trainer”. Wat de cursus inhoudt heeft u kunnen lezen in de Zandloper 1e kwartaal 2011. Hoe het hen is vergaan kunt u lezen in onderstaand artikel, welke in de Bizon nr. 3 April 2011 heeft gestaan.
Wintertraining in Noorwegen
Overleven boven de noordpoolcirkel Oververhit raken boven de noordpoolgrens? Bij temperaturen tot min dertig? Ja, dat kan. En als je niet uitkijkt, bevriest vervolgens je transpiratievocht ook nog eens. Dat opereren in extreem koude omstandigheden – met of zonder sneeuw – vooral een kwestie van overleven op een rustig tempo is, hebben de 26 mannen en vrouwen van 14 Afdeling Veldartillerie en 43 Geneeskundige Compagnie tijdens hun driedaagse koudweertraining in Noorwegen ervaren.
“Om warm te blijven is het creëren van luchtlaagjes onder je buitenjas- en schoenen het belangrijkste”, vertellen de zes instructeurs hun cursisten. “Geen dikke truien, maar een aantal dunne laagjes kleding, liefst met een hoog percentage wol. Dat houdt namelijk geen vocht vast. Katoenen kleding wel en blijft lang nat.” De leerlingen krijgen op de eerste dag van hun koudweertraining direct een lesje ‘klederdracht’ voorgeschoteld. Erg nuttig vinden de meesten. Een aantal van hen kent de tips nog van een vorige koudweertraining uit hun militaire carrière, maar voor velen is het welkom nieuws.
temperaturen erg verraderlijk”, vertelt wachtmeester Alex Brakke van 14 Afdva zijn pupillen. “Bij temperaturen rond het vriespunt denk je al snel dat het geen kwaad kan even in je shirtje of trui buiten te zijn. Zo koud is het nou immers ook weer niet. Maar juist die extreme temperatuurwisselingen gecombineerd met de verkeerde kledingkeuzes zorgen binnen de kortste keren voor een flinke verkoudheid.” Brakke onderging afgelopen week de train-de-trainercursus onder begeleiding van de Noren en sliep twee nachten in het veld. Hij ging te nonchalant om met de kledingadviezen, met flink snotteren tot gevolg.
Koudweerletsel
Links: Het smelten van zuiver sneeuw om te drinken en rantsoenen mee aan te lengen vervult een eerste levensbehoefte. De gasbrander werkt tot 30 à 40 graden onder nul, de Nederlandse varianten functioneren niet meer als het kouder wordt dan min 5. Rechts: Een instructeur
In groepjes van zes tot acht personen bereiden de eenheden zich in maart voor op de oefening Cold Challenge. 21 personen van de 14 Afdeling Veldartillerie maken tijdens de oefening deel uit van de vijandelijke troepen tegen de koudweerbekwame Noren. De genezerikken nemen in die periode plaats in het Noorse gezondheidscentrum, zodat zij hun Nederlandse collega’s medische hulp kunnen verlenen tijdens de veldslag. “Vorig jaar daalde het kwik tot een kleine dertig graden onder het vriespunt”, vertelt projectofficier Cold Challenge ritmeester Steve Kloosterman. “Veertig procent van onze mannen en vrouwen liep toen koudweerletsel op. Bevroren tenen, vingers, neuzen en oren waren geen uitzondering. Eén van de belangrijkste doelen van de koudweertraining dit jaar is om dit zoveel mogelijk te voorkomen. We besteden dus veel aandacht aan de do’s en dont’s van kledinggebruik, wijze van verplaatsen en overnachten in de kou.”
leert zijn leerlingen de tactiek van het lawine-
Verraderlijke temperatuurwisselingen
prikken op zoek naar
Met overdag temperaturen rond het vriespunt en ’s nachts tussen min tien en vijftien graden lijkt het allemaal redelijk goed te doen. “Toch zijn deze matig koude
slachtoffers onder de sneeuw.
18 • ZANDLOPER
Welbeslagen ten ijs Om zich te certificeren in het geven van de wintertraining ondergingen de nieuwbakken trainers van 14 Afdva verschillende theorie- en praktijklessen. Na de vijfdaagse theoriecursus in Havelte volgde direct een week koudweertraining in Duitsland. Vervolgens leerden ze van de Noren in drie dagen tijd werken met speciaal Noors materieel zoals laplanders, tenten en gasbranders. Bovendien ontvingen zij, net als hun eenheden, Noorse kledinguitrusting zoals shirtjes, overschoenen en broeken en mutsen. De train-de-trainercursussen zorgden dat de Nederlandse instructeurs letterlijk welbeslagen ten ijs kwamen om de lessen over te brengen aan de landmachteenheden.
Sneeuwpannenkoeken Op klepperende laplanders lopen de militairen na de theorieles de witte sneeuwheuvels tegemoet. In een treintje oefenen ze het verplaatsen op de speciale sneeuwzolen, beter bekend als de zogenaamde ‘tennisrackets’. Heuveltje op, heuveltje af, bochtjes maken. “Het is wel even wennen, zo op die pannenkoeken lopen”, zegt de één. “Mwah, ik vind het best natuurlijk
ZANDLOPER • 19
Rechtsboven: Wachtmeester Alex Brakke geeft zijn studenten theorieles in de verwarmde achtpersoonstent.
aanvoelen”, reageert een ander. “Ik ben in elk geval blij dat we geleerd hebben hoe we onze rugtas het beste kunnen inpakken”, zegt weer een andere trainingsdeelnemer. “Alle overbodige ballast is er nu uit en de benodigde spullen zijn dusdanig ingepakt, zodat de rugzak nu lichter aanvoelt dan deze in werkelijkheid is. Wel zo prettig met dat verplaatsen in de sneeuw.”
Rechtsonder: Om zich ’s nachts tegen de kou
Ventileren
te beschermen bouwen
Op de tweede trainingsdag brengen de deelnemers het geoefende in praktijk. Op laplanders trekken zij met volle bepakking het sneeuwlandschap in. Na een kleine kilometer zetten zij hun tentenkamp op, klaar voor een overnachting in de vrieskou. Bij het bouwen van de sneeuwmuur rond de tent breekt bij menigeen het zweet uit. “Durf te ventileren!”, roept de oefenleiding. Alle kledinglagen onder de jas gaan uit tot op het Noorse netshirt. Het speciale gaasjesshirt creëert een warme luchtlaag tussen de huid en het eerste kledingstuk. “Het ziet er natuurlijk niet uit”, zegt één van de cursisten. “Maar het werkt als een tierelier!” De kledingcodes zitten al snel bij iedere militair tussen de oren. Te warm of te koud gaan zij het in Noorwegen niet meer krijgen.
de militairen een halve meter hoge sneeuwmuur om hun tent heen. Onder: Lesje kaartlezen, op de landkaart staan de lawinegevaarlijke gebieden aangegeven.
Opleiding tot LO/Sportofficier Op 29 april 2011 hebben drie kersverse officieren de VTO NLDA afgerond. Na tien maanden opleiding, staan we aan het begin van een nieuwe uitdaging – commandant LO/Sportgroep. Hieronder lees je het traject wat wij: Robert Basters, Pim van den Nouwelant en Joost de Jong, hebben gevolgd. Na een selectieprocedure en een pittig gesprek bij de aanname- en adviescommissie op de Koninklijke Militaire Academie (KMA), startte op 3 februari 2010 de vooropkomstdagen. Dit waren drie introductiedagen waarin wij kennis maakten met het kader, de groepsleden en we kregen inzicht in de opleiding die wij gingen volgen op het ‘kasteel’. Bewustwording Vooraf hebben wij een 360 graden onderzoek gedaan, om te komen tot je sterke en in mindere mate aanwezige competenties. Deze werden met je coach / begeleider op de KMA besproken en hier kon je zelf aan werken tijdens je periode op de KMA. Wij hebben het ervaren als een bewustwording en hebben hier deels op de KMA aan kunnen werken. Diploma-uitreiking Na een ludiek afscheid op de LO/Sportgroep begonnen wij op 21 juni 2010 echt op de KMA, aan de Specifieke Officiers Opleiding (SOO). Dit is een opleiding voor onderofficieren die worden omgeschoold tot officier. Robert had de vouwen nog in zijn gevechtstenue zitten. Hij kwam horizontaal over van de Koninklijke Marechaussee (KMar), een gegeven waar hij tot zijn diploma-uitreiking nog regelmatig mee geprikkeld werd. Competenties De periode op de KMA vloog voorbij. Een combinatie van studeren, organiseren van integratieweken en zo nu en dan sport, zorgde voor een goed gevuld programma. In de avonduren flink studeren hoorde daar ook bij; dit resulteerde wel in goede cijfers en wij hebben zelfs het hoogste gemiddelde onder de verscheidene wapens en dienstvakken behaald. Dit alles heeft als doel, het vormen tot algemeen luitenant in combinatie met de ontwikkeling van de daarbij behorende competenties. Uiteindelijk zijn wij op 23 december 2010 bevorderd tot vaandrig en sloten we onze periode in Breda af.
20 • ZANDLOPER
Opdrachten Na een welverdiende vakantie begonnen wij op 10 januari met een frisse kop aan de VTO NLDA, de vaktechnische opleiding tot LO/ Sport officier. De cursus werd officieel geopend door de kolonel Stuut, waarna kapitein Klaassen het woord overnam. De uitleg over de cursus volgde en was heel simpel: “op de N-schijf van de sportschool staat een map VTO NLDA, hierin staan veertig opdrachten die je voor het einde van de opleiding op 29 april af moet hebben. Wij, smi Arno Heg en kap Emiel Klaassen wensen jullie veel succes!“
Zonder wrijving geen glans IJverig begonnen wij aan onze opdrachten over leidinggeven, bedrijfsvoering en optreden als speciale stafofficier. Elke vrijdag en soms ook tussendoor, werd er individueel of met de groep geëvalueerd en werden de opdrachten gepresenteerd. Onder het motto: zonder wrijving geen glans, werd niet alles voor zoete koek geslikt en werd er kritisch gekeken naar jou als persoon in de rol van C-LO/Sportgroep. Het vormen van de persoon in de rol van C-LO/Sportgroep staat dan ook centraal in de opleiding Vaktechnische Opleiding Nederlandse Defensie Academie (VTO NLDA).
territorium tijdens onze 16 weken durende opleiding. Een ontelbaar aantal aanslagen op de toetsenborden zijn er gepleegd om te komen tot onze resultaten. Tussen het knoppenbonken door werd het lokaal opgevrolijkt met tegeltjes, met daarop diverse spreuken. Van wijze spreuken tot schuine spreuken. Een voorbeeld van een wijze spreuk: wie tijdens het plassen op zijn horloge kijkt, moet opletten dat hij niet over zijn schoenen … (de rest mag je zelf invullen). Kantoorhumor Robert moest zo nu en dan nog wel eens naar Paul Lindeboom lopen, omdat hij problemen had met zijn computer, om er tien minuten later achter te komen dat Pim en ik met zijn computer hadden gerommeld. Bevordering Op 29 april was het dan zover. Onze bevordering tot officier werd een feit. Een ceremonie met een select gezelschap van familie en collega’s werd afgesloten met een lunch. We zijn nu echt begonnen. Robert start op de BRK te Vught, Pim op de KvOK te Hilversum en ik op de PMK te Wezep. Wij willen iedereen die een aandeel in onze opleiding heeft gehad, van harte bedanken voor de energie die zij in ons hebben gestoken. Elnt Joost de Jong, C-LO/Sportgroep PMK Wezep
Knoppenbonken Het welbekende computerlokaal op de eerste verdieping in gebouw Y was ons ZANDLOPER • 21
Of dit van invloed is geweest dat ze doorgingen, zal nooit iemand weten.
onder andere de toen nog de jonge luitenant Rob Zimmermann. Na deze opleiding hadden we nog geen definitieve plaatsingen en werd ik tijdelijk geplaatst in Schaarsbergen. Twee maanden later werd Oirschot, met als commandant Harry van Megen, mijn definitieve standplaats. Een erg leuke tijd, mede omdat daar toen al het motto: ‘een dag niet gelachen is een dag niet geleefd’ heerste” Fries Toch liep Klaas hier tegen wat frustraties aan. “Ik was 25 jaar, jong en enthousiast en mijn bijdrage aan de LO/Sportorganisatie beperkte zich tot de taak van ‘Jan de lesboer’. Uitvoeren… mars, terwijl ik bij de Artillerie eigen ‘baas’ was en zeer zelfstandig werkte.” Daarnaast woonde hij niet naar zijn zin en veel te duur. Het omslagpunt kwam tijdens een weekendje zeilen met de LO/ Sportgroep en aanhang in Friesland. Hier werd Klaas gegrepen door wind, water en de omgeving. “Misschien zat dit al in mijn genen, tenslotte was mijn vader een Fries.”
Waar zijn ze gebleven?
ONTmoeten
“Waar zijn ze gebleven”, is lange tijd een gewaardeerde rubriek geweest in de Zandloper. Vaak ging het om collega’s die al geruime tijd Defensie verlaten hadden en waar onze jonge LO/Sportinstructeurs weinig binding mee hadden. Regelmatig komen er verzoeken binnen om deze rubriek terug te laten komen. Een reden om collega Klaas de Jong te interviewen die vorig jaar op 56 jarige leeftijd Defensie met regulier Functioneel Leeftijdsontslag (FLO) heeft verlaten en dus bij veel collega’s nog in het geheugen staat. AVRO-televizier Klaas is opgegroeid in Eindhoven en niet in het noorden wat zijn naam misschien doet vermoeden. Hij komt uit een bakkersgezin en na de MULO wist Klaas niet wat hij wilde worden. Politiebeambte was een optie, echter zijn gezichtsvermogen was een belemmering. Een advertentie in de AVRO-televizier waarin Defensiepersoneel werd gevraagd bracht de uitkomst. Ze werd ingevuld en opgestuurd. “Een week later zat een medewerker van Defensie in onze huiskamer zijn verhaal af te steken. Een verhaal waar ik warm voor liep en uiteindelijk werd het geen Kort Verband Vrijwilliger (KVV), maar begon ik in 1971 aan
22 • ZANDLOPER
een beroepsopleiding op de Koninklijke Militaire School (KMS) te Weert.” Rekest Een leuke periode, aldus Klaas en hij had zeker geen spijt van zijn keuze. “Na mijn opleiding werd ik ingedeeld bij de Artillerie omdat dus door mijn gezichtsvermogen de Infanterie afviel. Mijn loopbaan ving aan bij de 11e Afdra (Afdeling Rijdende Artillerie) in Schaarsbergen. Ik wilde graag naar de LO/Sportorganisatie en schreef een rekest, maar bij de selectieprocedure viel ik helaas af. Een jaar later was het wel ‘raak’ en begon ik met de opleiding tot LO/Sportinstructeur in Ossendrecht.” Motto “Een half jaar lang werd ik, samen met Ruud Dominicus, Ron Gits, Huub Pluimen, Rob Hellendoorn, Ko van de Griek en Kees Tielemans, afgeknepen en opgeleid door
Huis In 1981 kocht Klaas een huisje aan het water in Zuid Friesland, voor 60.000 gulden met 1000 vierkante meter grond en op 25 kilometer van zijn nieuwe werkplek: de Johan van den Kornputkazerne in Steenwijk. “ Een geweldige LO/Sportgroep met een adjudant aan het hoofd, één beroeps, een KVV’er en een dienstplichtige. Hiermee zorgden wij voor de mentale en fysieke fitheid van het 45e Pantserinfanterie Bataljon”. Beklag Winter 1982 - 1983 stond in het kader van zijn uitzending naar Libanon. Bij terugkomst stond de sergeant-majoorselectie voor de deur. Een heel vervelende selectie om te bepalen wie zijn loopbaan binnen de LO/Sportorganisatie mocht voortzetten en wie terug moest naar het ‘groene’ leger. Beoordelingen waren hierbij erg belangrijk, zo niet doorslaggevend. Daar Klaas en de collega’s Ron Gits en Ruud Dominicus later dan de anderen LO/Sportinstructeur waren geworden en dus minder beoordelingen als LO/Sportinstructeur hadden, werd de bond aangeschreven: “Indien het aantal beoordelingen als LO/Sportinstructeur voor bovengenoemd drietal negatief zou uitpakken, zouden ze hiertegen in beklag gaan”.
Loopbaan Als sergeant-majoor kwam Klaas in 1986 op de Johan Postkazerne waar hij vijf jaar wederom een geweldige leuke tijd heeft gehad. Jan Pasman (toentertijd personeelsfunctionaris) kwam in 1991 langs en gaf aan dat er in Assen een vacature was voor een sergeant majoor, vergezeld met zijn aanvullende historische woorden: “dat deze overplaatsing zeker goed zou zijn voor je loopbaan.” “In Assen begon ik met Ronald Hagénus als commandant. In mijn periode van ongeveer tien jaar daar heb ik enorm veel commandanten LO/Sportgroep voorbij zien komen. Om er een paar te noemen: Naast Ronald Hagénus; onder andere Theo Vonk, Dick Stubbe, Rinus IJzelendoorn, Harry Overdijk, Warry Lindeman, Emiel Klaassen, Henri van der Linde en dan zijn er vast nog een aantal niet genoemd.” Leerzaam “Luchtmobiel, onder andere het 13e Infanterie Bataljon RSPB, bevolkte met ingang van 1993 de JWF kazerne in Assen. Door William Frieling, die om die reden tijdelijk tewerkgesteld werd in Assen, werd onze LO/Sportgroep onderwezen op het gebied van Rotsklimmen en Werken op Hoogte. In no-time werd tussen de bedrijven door de hele LO/Sportgroep Instructeur Klimtoren opgeleid, een geweldige prestatie van William Frieling. Na mijn Cordelet Vert opleiding een jaar later werd ik door toen nog kapitein Nico Spreij gevraagd om deel te nemen aan de Belgische cursus Cordelet Rouge, samen met Ruud Dominicus en Berry Manders. Een pittige cursus die werkte met een ‘stoplichtsysteem’ (groen-oranje-rood). Dat wil zeggen: twee fouten maken en bij de derde kon je vertrekken. Ik zakte helaas bij de eindtest maar mocht “gelukkig” nog acht weken stagelopen om daarna bij de her-test alsnog te slagen. Een leuke en zeer leerzame periode” SFIR 5 “In 1999 werd ik als adjudant geplaatst als cursusleider op de LO/Sportschool in Amersfoort. Een geweldige baan waar ik veel geleerd heb. Na twee jaar kwam Assen weer in beeld en in de navolgende periode was ik betrokken bij de voorbereiding van de uitzending SFIR 4. Zelf wilde ik deze uitzendervaring ook en ging zodoende samen met Robert Mensink en Adam Mahulette mee met SFIR 5 (11e Infanterie Bataljon Luchtmobiel GGJ) naar Irak. Weer een ervaring die ik zeker niet had willen missen.” Uitloper Na deze uitzending werd Klaas in 2005 geplaatst op de Johannes Postkazerne, bij collega’s als onder andere Lieuwe Wobbema, Ton Neppelenbroek, Jurjen Blokzijl en Berry Manders; later nog Henri van der Linde en Chris Bakhuizen. In die periode hadden we een geweldig KL Kampioenschap Parcours Militair op papier gezet dat echter nooit gerealiseerd is. Omdat er minimaal tien
ZANDLOPER • 23
ploegen moesten meedoen en de teller op negen bleef hangen, werd het evenement helaas door kolonel Spreij afgeblazen. “In 2007 gaf Hans van Leeuwen mij tijdens een planningsvergadering Regio Noord Oost Nederland de tip dat er twee adjudanten uitloper konden worden. Hoewel ik in eerste instantie niet wilde solliciteren zette zijn opmerking: “niet geschoten is altijd mis” mij aan het denken en dit resulteerde in het feit dat ik terugkwam op mijn besluit. In mijn vakantie werd ik gebeld door Christiaan Bakhuizen met de mededeling dat ik een van de twee gelukkigen was. Na mijn vakantie begon ik zodoende in Ermelo als commandant LO/Sportgroep.” Nadienen “Ik kwam daar weer in aanraking met het 45e Pantserinfanteriebataljon RIOG en trof bij deze eenheid mensen aan waar ik als instructeur in Steenwijk ook nog mee gewerkt had, zoals de plaatsvervangend Bataljonscommandant. De samenwerking klikte goed en de pijlen werden gericht op de KL-Sportcompetitie, waarbij we met deze eenheid en ook met de dames van 400 Geneeskundig Bataljon een aantal jaren dik in de prijzen vielen. Mede hierdoor maar ook door de samenwerking met alle collega’s op de LO/Sportgroep GSK heb ik hier drie geweldige jaren gehad. Mijn FLO-leeftijd van 56 jaar kwam echter in rap tempo naderbij. Nadienen met mogelijk een rangverhoging was een optie.“ Wens “Twee redenen hebben mij doen besluiten om dit niet te doen: Ruud Dominicus had mij ooit doen beseffen dat je tussen de 55 en 60 jaar vaak nog fysiek erg fit bent. Daardoor zijn dit kostbare jaren en je bent gek als je daar niet maximaal van profiteert.” Daarnaast was Klaas gegrepen door een interview dat ondergetekende als redacteur van de Zandloper had gehouden met de aooi bd Peer van de Ven (te lezen in de Zandloper nummer 2-2003 met als kop: “Een lang gekoesterde wens) “Dat verhaal maakte bij mij het nodige los en deed mij besluiten een soortgelijke tocht (beschreven in die uitgave) te maken als start op mijn FLO-schap.” Pyreneeën Dit werd niet de pelgrimage naar Santiago de Compostela. Het werd een trip over de hoofdkam van de Pyreneeën van de Atlantische kust in het westen tot aan de Middellandse Zee. Al met al zijn er zo’n drie jaar in de voorbereiding gaan zitten; van het uitzoeken van de uitrusting tot en met de laatste trainingen. Tot het moment daar was en de spullen gepakt stonden in een rugzak die te zwaar was….Tijdens de tocht varieerde het gewicht van 18 tot 26 kilo, afhankelijk van de hoeveelheid eten wat mee moest… Een tocht, zowel letterlijk als figuurlijk met hogeen diepe dalen. “Wat bezielt zo iemand denk ik dan?” Een zware, vaak eenzame tocht van twee maanden, met 46 loopdagen van elk bijna zeven netto loopuren per dag; in totaal 863 kilometer met daarnaast gemiddeld 1000 meter hoogteverschil per dag.
24 • ZANDLOPER
Nietig ONTmoeten is het woord wat Klaas gebruikt en wat je op verschillende manieren kunt interpreteren: Mensen tegenkomen, waaronder een Brit van 35 jaar waar hij drie weken mee heeft opgelopen en waar hij nog steeds contact mee heeft. Maar ook: niet meer moeten (werken) en af en toe eens gewoon een middag aan een verstild bergmeertje zitten… Fysiek heb je overigens momenten dat je er nagenoeg doorheen zit. Klaas heeft tijdens deze tocht diverse malen ondervonden hoe nietig een mens eigenlijk is. “Zo heeft mijn ervaring met onweer een andere dimensie gekregen. Een nacht was zo heftig dat het continue licht leek door de aanhoudende bliksem en de hevige wind mijn tentje zo plat tegen de grond drukte dat diep wegkruipen in de slaapzak de enige bescherming tegen de grote hagelstenen was; dan kan je alleen nog bidden dat je het overleeft” Invulling Een ding is zeker: tijdens zo’n tocht ga je wel nadenken over het leven; waar je staat, wat je nog wilt en hoe je de resterende tijd op deze aarde nog een zinvolle invulling wilt geven. Die invulling van het FLO-schap gaat niet vanzelf. “Uiteraard ligt er nog genoeg (achterstallig) werk” en Klaas kijkt naar zijn achtertuin... Tijdens zijn tocht heeft Klaas een dagboekje bijgehouden en alles opgeschreven. Ook de invulling van zijn FLO-schap, zoals de dingen die hij daarbij op wil pakken: vliegvissen, een studie psychologie, lange fietstochten, motorrijden, (wedstrijd) schaken, oriënteringslopen enzovoort. Levensfase Op dit moment heeft Klaas het vliegvissen opgepakt en vertrekt hij in juli naar Noorwegen om daar gedurende twee weken tijdens een trektocht deze hobby te bedrijven. Verder is hij ook als voorzitter actief in de Oriënteringslopersbond. Hij heeft een racefiets aangeschaft en maakt regelmatig (dag)tochten. Samen met zijn vrouw gaat hij deze zomer vijf weken naar Slovenië vakantie vieren, uiteraard met de tent. Met zijn Pyreneeëntocht heeft de fysiek fitte Klaas zijn geweldige periode van 39 jaar bij Defensie kunnen afsluiten en gaat hij goed voorbereid en doordacht een nieuwe levensfase in. Aooi Richard Wichhart
Lifeguard Toezichthouder Nadat begin 2010 de zwemregeling qua naam en inhoud is aangepast, bleek dat niet iedere LO/Sportinstructeur de juiste bevoegdheid had om aan de badrand van het zwembad te mogen staan. Wettelijk gezien moet je zwemmend kunnen redden en dat ook hebben aangetoond. Na overleg met het Nationaal Platform Zwembaden/Nationale Raad voor Zwemdiploma’s (NPZ|NRZ) en de Reddingsbrigade Nederland (RedNed) bleek dat de module Toezichthouder van de opleiding Lifeguard de minimale bevoegdheid is om toezicht te mogen houden. Kostenplaatje Door het Managementteam is toen op voorstel van het Kenniscentrum besloten om een aantal collega’s op te laten leiden tot Kerninstructeur Lifeguard Toezichthouder zodat we niet iedere keer afhankelijk zouden zijn van externen (met het daarbij behorende kostenplaatje). Bevoegdheid Eind 2011 zijn tien LO/Sportinstructeurs van het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) en twee van het Commando Luchtstrijdkrachten
bepaalde situatie in het zwembad. Benodigde informatie kan men vinden op de Q-schijf. Tijdens de PvB moet men een aantal praktische vaardigheden laten zien die in een scenario worden opgevoerd. Hierbij moet men denken aan verschillende bevrijdingsgrepen, vervoersgrepen al dan niet met reddingsmiddelen.
(CLSK) opgeleid door docenten van het NPZ|NRZ en de RedNed. Zij zijn nu in staat om een cursus te verzorgen voor de collega’s die nog niet de juiste bevoegdheid hebben. Dit kunnen ook fysiotherapeuten zijn die militairen in het kader van de Sport Medische Revalidatie in het zwembad begeleiden. Ook tijdens de VTO-1 krijgen de toekomstige LO/ Sportinstructeurs deze cursus aangeboden. Vaardigheden De cursus bestaat uit een competentieopdracht (theorie) en een Proeve van Bekwaamheid (PvB, praktijk). Om aan de PvB te mogen deelnemen, moet de competentieopdracht met een voldoende worden afgesloten. In deze opdracht moet de cursist omschrijven hoe hij/zij zou handelen in een
Current Om hun bevoegdheid te houden moeten de Kerninstructeurs het eerste jaar minimaal één PvB georganiseerd hebben. Deze wordt bekeken door een vertegenwoordiger van de Reddingsbrigade. Na het eerste jaar hoeft dit nog maar eenmaal per twee jaar. Om de toezichthouder current te houden, wordt door zorg van een kerninstructeur jaarlijks een PvB georganiseerd. C-LO/Sportgroep blijft verantwoordelijk voor de currency van zijn personeel. Inmiddels zijn de eerste cursussen gepland (Regio Zuid en op de LO/Sportschool). We wensen de kerninstructeurs en deelnemers veel succes. Kap Bart Steenge, Stafofficier Kenniscentrum LO/Sport
Worldcoaches
LO/Sportinstructeur doneert geldbedrag Sgt Rik Wolting, LO/Sportinstructeur op de Johannes Postkazerne, heeft op woensdag 13 april een cheque van 3.361,50 euro ter beschikking gesteld voor het project Worldcoaches. Wolting reikte de cheque uit aan ex-international Richard Witschge op het KNVB complex in Zeist.
WorldCoaches is het internationale maatschappelijke programma van de KNVB, waarbij de voetbalbond samen met lokale partners coaches opleidt in ontwikkelingslanden. De coach traint en begeleidt kinderen en beïnvloedt hen op een positieve manier tijdens voetbalactiviteiten.
Wolting organiseerde afgelopen zomer in Uruzgan een WK voor militairen tijdens het echte wereldkampioenschap in Zuid Afrika. In totaal deden in Urzugan 22 teams uit zeven verschillende landen mee. Doormiddel van sponsoring wist Wolting hiermee een bedrag van bijna 7000 euro op te halen. De helft hiervan was bestemd voor Worldcoaches, de andere helft voor de stichting Spieren voor Spieren. “Het WK in Uruzgan was een geweldig succes, mede dankzij de KNVB die zo veel oranjespullen heeft opgestuurd”, vertelt Wolting. “Erg mooi dat we door middel van sport een maatschappelijk doel kunnen steunen. Wat dat betreft was het een win/win-situatie; de militairen hadden oranje gadgets voor weinig geld en Worldcoaches heeft nu een geweldig bedrag dankzij een kleine moeite!”
ZANDLOPER • 25
Luchtmachtcollega’s De dagelijkse leiding van de LO/Sportgroep KHK is in handen van een adjudant en hij heeft te maken met leidinggeven en coachen van een groot gedeelte van de LO/Sportgroep op afstand. De sergeant- en sergeantmajoorfuncties op respectievelijk Ramstein en Mons worden op dit moment gevuld door Luchtmachtcollega’s. Zij vullen als KLusportinstructeur een Commando Landstrijdkrachten (CLAS)-arbeidsplaats. Uiteenzetting In de komende uiteenzetting wil ik mij specifiek richten op de locatie Kromhoutkazerne omdat we als LO/Sportinstructeurs van de Koninklijke Landmacht (KL) daar in een bijzonder facilitaire omgeving werkzaam zijn.
KHK/DCIOD van start Eind 2010 zijn we in de praktijk aan de slag gegaan om de LO/Sportgroep Kromhoutkazerne / Diensten Centrum Individuele Ondersteuning Defensie (KHK/DCIOD) operationeel te maken. In het voortraject was er al bepaald dat de LO/Sportgroep KHK, in het kader van het DCIOD, uit een samenvoeging van verschillende solitaire locatie zou gaan bestaan. Locaties Deze locaties vielen tot op dat moment onder verantwoordelijkheid van verschillende Commandanten LO/Sportgroepen. De LO/Sportgroep KHK bestaat uit de volgende locaties: - Kromhoutkazerne Utrecht; - Pr. Clauskazerne Munster (Duitsland); - 519 Airbase Ramstein (Duitsland); - Shape Mons (België).
26 • ZANDLOPER
KHK te Utrecht 1 x aooi 1 x smi 1 x sgt/sgt1
Prins Clauskazerne te Munster
519 Airbaste te Ramstein
1 x smi 1 x sgt/sgt1
1 x smi 1 x sgt/sgt1
Shape te Mons 1 x smi
Hoofdingang Allereerst is de oude Kromhoutkazerne zoals deze aan het begin van de 21e eeuw nog in gebruik was bij Defensie volledig afgebroken. Alleen een deel van het oude hekwerk bij de hoofdingang is blijven staan en op het complex is een aantal monumenten van de oude KHK bespaard gebleven en gerestaureerd. Daarnaast is de gehele Kromhoutkazerne vernieuwd. De sportaccommodatie is direct naast de hoofdingang van de kazerne te vinden en is door een hekwerk afgescheiden van het kantoren-gedeelte van de kazerne. Tevens zijn in dit gedeelte de drie legeringgebouwen neergezet met daaronder de parkeergarage met twee parkeerdekken. ‘Huiskamer’ De binnenaccommodatie bestaat uit een grote sporthal, gebouwd volgens de NOC/ NSF-eisen, een fitness & cardioruimte van ongeveer 150 vierkante meter en met daarachter nog een zaaltje voorzien van twee grote spiegelwanden te gebruiken als MZVruimte of voor groepslessen voor bijvoorbeeld bewegen op muziek. De buitenaccommodatie bestaat uit drie zand ingestrooide kunstgrasvelden. Om deze velden en de legeringsgebouwen ligt een 400 meter asfaltbaan. Daarnaast is in de sporthal boven de kleedkamers de ‘huiskamer’ gelegen voor het personeel wat in de legering slaapt. In deze huiskamer bevindt zich ook een bar die in de avonduren de gelegenheid biedt voor een hapje en een drankje.
Samenwerking De Kromhoutkazerne is in het kader van Publiek Private Samenwerking ontwikkeld, gebouwd en in beheer van Komfort. Het consortium Komfort is een samenwerkingsverband van Ballast Nedam, Strukton en John Laing met als belangrijke onderaannemers ISS Nederland BV, Meyer en Van Schooten Architecten en Karres en Brands Landschapsarchitecten. Voor meer informatie zie ook de (Internet)-website van Komfort op www.consortiumkomfort.nl. Eindverantwoordelijke Tussen Defensie en Komfort is contractueel vastgelegd dat ISS Nederland BV, die als faciliteitbedrijf de KHK runt, een burgersportinstructeur inhuurt die leading is ten aanzien van de sport op de KHK. Deze sportinstructeur is ingehuurd bij de firma High Five Healt Promotions en is samen met ISS Nederland BV eindverantwoordelijk voor de sport op de KHK. Afstemming Wat betekent bovenstaande nu voor ons als LO/Sportinstructeur van de KL werkzaam op de KHK. Wij zijn verantwoordelijk voor de specifieke militaire sport en aanverwante activiteiten en moeten in overleg met ISS (lees burgersportinstructeur) de accommodatie reserveren. In overleg met elkaar tot een goede afstemming komen voor wat betreft personele bezetting op maandag tot en met donderdag van 08:00 tot 21:00 uur en op vrijdag van 08:00 tot 18:00 uur. Facilitair vallen wij niet terug op de Sectie Ondersteuningsgroep LO/Sportorganisatie.
Doctrine Alle Infra, Kracht & cardioapparatuur en sportmateriaal wordt niet beheerd door de LO/Sportorganisatie. Wij beschikken ook niet over een groot deel van het materiaal wat de andere LO/Sportgroepen binnen de LO/ Sportorganisatie wel hebben. ISS Nederland BV heeft een standaardpakket sport & spel materiaal geleverd en dat mogen wij gebruiken om onze lessen te geven. Dit betekent ook dat bij doctrine veranderingen, aanpassing van Lifetime sporten en de daarbij veranderende materialensoorten niet geleverd worden door de LO/Sportorganisatie. Als Defensie dit ook wil realiseren voor de Kromhoutkazerne dan moet hiervoor apart geld vrijgemaakt worden door Defensie en dan schaft Komfort/ISS de materialen aan in opdracht van de defensiestaf. Ook voor alle andere facilitaire zaken moeten we terecht bij ISS, zoals pennen, stiften, papier enzovoort. Gebruiker De Commandanten LO/Sportgroep heeft geen verantwoordelijkheid ten aanzien van het materiaal wat door ISS/Komfort geleverd is en is ook niet verantwoordelijk voor de sportaccommodatie. Dit is allemaal in handen van de facilitaire manager van ISS in samenspraak met de instructeur van High Five Healt Promotions. Wij als LO/Sportorganisatie zijn gebruiker van de accommodatie en niet meer dan dat. Aooi Meine de Boer
ZANDLOPER • 27
