Inhoudstafel Voorwoord................................................................................................................................................................................................................ 7 Dankwoord .............................................................................................................................................................................................................. 9 Overzicht casussen ....................................................................................................................................................................................10 Overzicht getuigenissen ...................................................................................................................................................................13 Enkele belangrijke begrippen en afkortingen ..................................................................................................15
DEEL I. Wat als …?................................................................................................................................. 21 Rik Deblauwe, Karl Ruts, Ingrid Stevens, Jo Stremersch, Johan Verstraete en Ingrid Verstringe Levensfase I – Zorgen vanaf het begin van het leven .....................................................23 Levensfase II – Zorgen tijdens het leven .............................................................................................94 Levensfase III – Zorgen bij het levenseinde................................................................................166
DEEL II. Wegwijzer............................................................................................................................. 235 Karl Ruts, Ingrid Stevens, Jo Stremersch en Ingrid Verstringe Wetgeving in verband met gedwongen opname en bewind.........................237 Tegemoetkomingen en uitkeringen .....................................................................................................250 Aanvullende inkomstenstromen ...............................................................................................................265 Wilsverklaringen voor het einde van je leven .........................................................................281 Tarieven erf-, schenk- en registratiebelasting .........................................................................284
Beknopte bibliografie........................................................................................................................................................................292 Trefwoordenregister............................................................................................................................................................................298
Je kunt niet tegengaan dat de vogels van verdriet en zorgen komen overvliegen, maar je kunt wel voorkomen dat ze nesten in je haar maken! - Chinees spreekwoord -
10
Financiële zorgvragen
Overzicht casussen Levensfase 1. Zorgen vanaf het begin van het leven 1.
Wat als je eerder dan je zorgenkind overlijdt? Johan Verstraete m.m.v. Rik Deblauwe
p. 28
2.
Wat als je zorgenkind meerderjarig wordt? Ingrid Verstringe
p. 32
3.
Wat als je zorgenkind niet zelf zijn vermogen kan beheren na jouw overlijden? Johan Verstraete
p. 41
4.
Wat als je als bewindvoerder van een familielid met een verstandelijke beperking vreest dat de erfbelasting hoog zal oplopen? Karl Ruts m.m.v. Rik Deblauwe
p. 48
5.
Wat als je de instelling die je zorgenkind opvangt, pas iets wilt schenken na het overlijden van je kind? Johan Verstraete m.m.v. Rik Deblauwe
p. 57
6.
Wat als het vermogen van je zorgenkind toeneemt wegens een erfenis of schenking? Karl Ruts
p. 63
7.
Wat als je zorgenkind niet langer in de instelling verblijft waar je een duolegaat voor had gepland? Johan Verstraete
p. 68
8.
Wat als een van je kinderen de zorg voor je zorgenkind op zich neemt en jij het zorgdragende kind daar financieel voor wilt ondersteunen? Johan Verstraete m.m.v. Rik Deblauwe
p. 71
9.
Wat als de vrederechter een externe bewindvoerder aanduidt in plaats van een familielid? Ingrid Verstringe
p. 84
10. Wat als je niet tevreden bent over de externe bewindvoerder en wilt vermijden dat die zich met de erfenis van je ouders bemoeit? Ingrid Verstringe m.m.v. Johan Verstraete
p. 86
knopsbooks.com
11
Overzicht casussen
Levensfase 2. Zorgen tijdens het leven 11. Wat als je kind ten gevolge van een ongeval zwaar verstandelijk beperkt raakt en een fikse schadevergoeding krijgt? Ingrid Verstringe m.m.v. Karl Ruts
p. 101
12. Wat als je zorgenkind niet in staat is om geld te beheren, maar toch zelfstandig wil blijven? Ingrid Verstringe m.m.v. Karl Ruts
p. 104
13. Wat als je vreest dat je meerderjarig zorgenkind latere zijn erfdeel erdoor zal jagen? Karl Ruts
p. 107
14. Wat als je je kind nu al genoeg hebt gegeven en je niet wilt dat het later nog erft? Karl Ruts
p. 116
15. Wat als je kind in financiële problemen verkeert? Johan Verstraete
p. 119
16. Wat als je kind schulden maakt en de gerechtsdeurwaarder bij jou komt aankloppen? Karl Ruts
p. 135
17. Wat als je zorgenkind al zijn deel van de erfenis opeist? Johan Verstraete
p. 140
18. Wat als je zorgenkind op zijn privacy staat? Herman Nys
p. 148
19. Wat als je partner duidelijk psychische problemen heeft, maar weigert zich te laten behandelen? Ingrid Verstringe
p. 151
20. Wat als je het zorgenkind van je broer of zus financieel hebt geholpen en jouw erfgenamen dreigen dat geld terug te vorderen na je overlijden? Johan Verstraete
p. 157
21. Wat als je wilt verhinderen dat je ex-partner zich na jouw overlijden bemoeit met de goederen van je minderjarige kinderen? Johan Verstraete
p. 159
22. Wat als de verzekeringsmaatschappij een groepsverzekering niet uitbetaalt aan de nabestaanden omdat de begunstigde zelfmoord heeft gepleegd? Jo Stremersch
p. 163
knopsbooks.com
12
Financiële zorgvragen
Levensfase 3. Zorgen bij het levenseinde 23. Wat als je ouder de opname in een zorginstelling niet zelf kan betalen? Johan Verstraete m.m.v. Rik Deblauwe
p. 178
24. Wat als je je zorgbehoevende ouder bij jou in huis neemt en financiële steun vraagt aan je broers of zussen? Johan Verstraete m.m.v. Rik Deblauwe
p. 182
25. Wat als je ouder niet meer in staat is om alleen te wonen, maar dat zelf niet inziet? Karl Ruts
p. 188
26. Wat als je ouder begint te dementeren, maar weigert om een successieplanning te regelen? Johan Verstraete m.m.v. Rik Deblauwe
p. 193
27. Wat als je ouder onder bewind is geplaatst en toch nog wilt schenken? Ingrid Verstringe
p. 197
28. Wat als je bent aangesteld als bewindvoerder van je partner en een belangrijke uitgave wilt uitvoeren via de gemeenschappelijke rekening? Ingrid Verstringe
p. 201
29. Wat als je ouder begint te dementeren en geen besef meer heeft van de waarde van geld? Ingrid Verstringe
p. 206
30. Wat als je preventief maatregelen wilt nemen voor het geval je op oudere leeftijd niet meer helder kunt denken? Johan Verstraete
p. 207
31. Wat als je als erfgenaam vaststelt dat je familielid een hulpverlener beloont of opneemt in zijn testament? Ingrid Verstringe m.m.v. Karl Ruts
p. 224
32. Wat als je vreest dat je pensioen later ontoereikend zal zijn om je verzorging te betalen? Jo Stremersch
p. 227
knopsbooks.com
13
Overzicht getuigenissen
Overzicht getuigenissen 1.
‘Kiezen tussen inclusie en je kind een zo normaal mogelijk leven willen geven, blijft een eeuwige strijd.’ Wivina Demeester, minister van Staat en stichter van dienstencentrum Monnikenheide
p. 24
2.
‘Met een private stichting kun je gemoedsrust creëren.’ Dirk Coveliers, advisor bij Estate Planning & Wealth Structuring bij Bank Degroof Petercam
p. 35
3.
‘De nieuwe wet op de bewindvoering zorgt voor meer empathie en inleving in de individuele zorgsituatie.’ Jan Seresia, afgevaardigd bestuurder van de vzw Emmaüs
p. 54
4.
‘Dit project kan duidelijk een blauwdruk vormen voor andere initiatieven van ouders.’ Bob en Griet Hendrikx-Nelissen van de vzw Think out of the Box
p. 65
5.
‘Het is belangrijk dat er vlug duidelijkheid komt over de persoonsvolgende financiering.’ Philip Vanneste, gedelegeerd bestuurder van Dienstencentrum GID(t)S
p. 81
6.
‘Solidariteit is erg belangrijk in een gemeenschap.’ Lode Bertels, ereburgemeester en eresenator, stichter en erevoorzitter van de beschutte werkplaats Aralea, en stichter en ondervoorzitter van de vzw Rotonde
p. 91
7.
‘Stigmatiseer de mensen niet en vermijd betutteling, zelfs als doe je dat met de beste bedoelingen.’ Dirk De Wachter, professor en psychiater-psychotherapeut
p. 97
8.
‘Besteed aandacht aan het indringende lijden van iedereen die bij een psychisch zieke persoon betrokken is.’ Ria Cuppens, bestuursvrijwilliger Similes Antwerpen regionaal
p. 113
9.
‘Het is belangrijk om te focussen op de kwaliteiten in plaats van de beperkingen van mensen.’ Dirk Rombaut, commercieel directeur van Passwerk
p. 84
10. ‘Spreek niet over ons, maar met ons. Wij zijn onze ziekte niet, wij zijn vooral mensen.’ Carla, psychiatrische patiënt en vrijwillig bestuurder bij een patiëntenvereniging
p. 153
11. ‘Vergeet de mens achter de financiële zorgvraag niet.’ Nathalie De Pessemier, oprichter van de KunST+ vzw
p. 164
knopsbooks.com
14
Financiële zorgvragen
12. ‘Ouder worden zonder zorgen.’ Stéphane Verbeeck, CEO van vastgoedontwikkelaar Gands
p. 175
13. ‘Verlies nooit het uiteindelijke doel uit het oog: de bescherming van de zorgpersoon.’ Dominique Allard, directeur bij de Koning Boudewijnstichting
p. 190
14. ‘We moeten niet minder zorgvuldig omgaan met publieke gelden dan met privévermogens.’ Roger Dillemans, ererector KULeuven en gewezen voorzitter van Caritas Catholica en de Hoge Raad voor Gehandicapten
p. 203
15. ‘Alleen caritas, het communale liefdesgevoel, kan het ethische gevoel verder tot ontwikkeling brengen.’ Bo Coolsaet, uro-androloog, emeritus professor RU Utrecht en liefdesprofessor
p. 231
knopsbooks.com
