Inhoudstafel. Voorwoord 5. Op het voorplan in Klantenrelatiemanagement 19. Activering 27. Huisvesting 39. Gezondheid 49

Jaarverslag

2008

Jaarverslag

2008

Inhoudstafel

Voorwoord

5

Op het voorplan in 2008

7

Klantenrelatiemanagement

19

Activering

27

Huisvesting

39

Gezondheid

49

Middelen

65

Culturele en maatschappelijke ontplooiing

75

Recht

85

Communicatie

91

Personeelsmanagement

99

Financiën

109

Informatica

117

Samenwerking

121

Patrimonium

127

Bestuur en beleid

131

Adressen

139

Beste lezer Voor u ligt het jaarverslag 2008. We nodigen u uit om erin te grasduinen en onder de indruk te raken van wat OCMW Antwerpen elke dag realiseert. Het einde van 2008 kenmerkte zich door de economische crisis. De zwaksten op de arbeidsmarkt werden daarvan het eerste slachtoffer. Daardoor zagen we - voor het eerst in jaren - een stijging van het aantal leefloonklanten. Het stelt ons als OCMW voor nieuwe uitdagingen. Maar 2008 was gelukkig veel meer dan de crisis. Een aantal mooie projecten zagen het levenslicht. Een kleine bloemlezing: • In 2008 ging het zorgbedrijf officieel van start. Met deze nieuwe autonome organisatie willen we een efficiënt antwoord op de vergrijzing en vooral ‘verwitting’ bieden. Natuurlijk steeds in nauwe samenwerking met het OCMW. • In Deurne is het vernieuwde rust- en verzorgingstehuis De Pelikaan officieel ingehuldigd. Daar namen we onze eerste acht zorgflats in gebruik. • We openden de eerste Digipunten in samenwerking met verschillende partners zodat ook mensen in armoede mee kunnen in dit digitale tijdperk. • Het project ‘klantenparticipatie’ geeft leefloners inspraak in het onthaal en de werking van het OCMW. Dit leverde al een reeks concrete aanpassingen op die we zullen uitvoeren. • We startten met het project ‘Kansen voor Kinderen’ dat aandacht geeft aan de kinderen van onze klanten. Zo willen we de cirkel van de generatie-armoede doorbreken. Deze opsomming is allesbehalve volledig. Maar een ding is duidelijk: het OCMW breekt muurtjes af en zoekt voortdurend naar nieuwe samenwerkingsverbanden. Samen met de schat aan partners op het terrein. Dat is vooral de verdienste van alle medewerkers die zich elke dag inzetten voor een warm Antwerpen. We willen onze mensen daarvoor graag uitdrukkelijk danken. Veel leesplezier! Monica De Coninck - voorzitter Marc De Bens - secretaris

Jaarverslag 2008 OCMW Antwerpen • 5

De drie oudjes Met z’n drieën op dat bankje, Zitten zij daar knus te saam. Met de voeten op het plankje, hun rollator staat vooraan. En ze praten en ze schertsen, Over nu en van weleer. Want ooit waren ‘t ‘junge Herzen’, Maar da’s nu vergane eer. Het is fijn om oud te zijn, Met de jeugd nog in ’t venijn. Ik kan niet meer voor me zorgen, Doen en laten zijn beperkt. En dan is er weer die morgen, Natte luier opgemerkt. Daar de mensen die verplegen, Ook al zijn ze niet met veel, Zijn ons iedere dag genegen Diep respect verdient hun deel. Ach, wat heeft het om het lijf, ’t rusthuis noemt nu ‘Zorgbedrijf’. Dirk Jansen (Gedichtendag bij OCMW Antwerpen)

Op het voorplan in 2008

Januari – februari – maart ‘Savooiendag’ bij OCMW Antwerpen Op dinsdag 5 februari stond in al onze OCMW-instellingen savooi op het menu. Vijf werkervaringsklanten teelden de savooien op een biologische manier op een boerderij in Koningshooikt. De vijf kregen er een stukje grond om te bewerken. Het resultaat van hun inspanningen kon tellen: tweeduizend savooikolen. De boerderij schonk de oogst aan het OCMW. We verdeelden de groenten over alle instellingen zodat iedereen mee kon genieten van deze gezonde lekkernij. Extra woonbegeleiding via CAW’s Woonbegeleiders helpen daklozen om opnieuw te leren wonen. Een woning vinden is een zaak. Je woning behouden een andere. Daarom werven de stad en OCMW Antwerpen veertien nieuwe woonbegeleiders aan voor de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW). Nieuwe stek voor dienstencentrum Linkeroever Tijdens een nachtelijke brand liep dienstencentrum Ter Welen op Linkeroever zware schade op. Het moest sluiten. Al na een week heropende het de deuren op een nieuwe locatie en bood het beperkte diensten aan. Een maand na de brand vonden de buurtbewoners een volwaardig dienstencentrum in de vroegere stadsfeestzaal op Linkeroever. De grote inzet van ons personeel maakte dit mogelijk.

April – mei – juni Word operazanger(es) Op 11 april 2008 namen OCMW-klanten deel aan twee ‘meezingsessies’ in het cultureel congrescentrum Elzenveld. Operazangeres Christa Biesemans en dirigent Kurt Bikkembergs lieten de deelnemers op een leuke manier kennismaken met opera. Eerst volgde een uitleg over het meezingen van koormuziek. Daarna deelde de dirigent de teksten uit.

8 • Jaarverslag 2008 OCMW Antwerpen

We ontvingen een leuke reactie van mevrouw Geenen, bezoeker van dienstencentrum De Boskes: ‘Ik beleefde enorm veel plezier aan de ‘sing along’. Ik kan niet zingen, maar vond het fantastisch. ’s Avonds kom ik niet buiten in m’n eentje. Daarom was het leuk dat het in de namiddag plaatsvond. Hopelijk krijgt de ‘sing along’ een vervolg!’ Rvt’s in beweging Bewegen is gezond, ook als je een dagje ouder bent. Daarom organiseerden de kinesitherapeuten van de Antwerpse OCMW-rusthuizen op donderdag 17 april een sportdag voor rvt-bewoners. In sporthal Het Rooi in Berchem deden de senioren aan aangepaste sporten zoals rolstoelbasketbal, rolstoelhockey, boccia (een soort petanque), tai chi, zitaerobics en karabijnschieten. Voortaan een sociaal centrum op Linkeroever We sloten sociaal centrum Boogkeers in de Lange Gasthuisstraat. Het was het aanspreekpunt voor onze klanten van Linkeroever. Op 9 april 2008 openden we een sociaal centrum op Linkeroever. De medewerkers van sociaal centrum Boogkeers verhuisden en ontvangen voortaan onze klanten in het nieuwe gebouw aan de Halewijnlaan op de Antwerpse Linkeroever. Bij de bouw van het sociaal centrum werd maximaal rekening gehouden met duurzaamheid en ecologie. Liefdesbrieven: romantiek XL In dienstencentrum ’t Dokske in Merksem vond in juni en juli voor de tweede keer een reuzenverhalententoonstelling plaats. In de tentoonstelling stonden oude liefdesverhalen van senioren centraal. Vrijwilligers van de vzw Creatief Schrijven hielpen om deze verhalen mooi te verwoorden. Ook enkele originele liefdesbrieven en gedichten uit 1960 en 1961 kon je er bewonderen. Om het geheel nog beter tot zijn recht te laten komen, werden de verhalen voorgelezen vanuit een huiskamer in jaren 50-stijl. De muziek en decoratie waren aangepast aan de sfeer.


Vernieuwd rvt De Pelikaan officieel ingehuldigd In Deurne is het vernieuwde rust- en verzorgingstehuis De Pelikaan officieel ingehuldigd. Daar heeft het Antwerpse OCMW haar eerste acht zorgflats in gebruik genomen. Een zorgflat is een flat voor bejaarde koppels waarvan een persoon zwaar zorgbehoevend is. Door de zorgflat kunnen ze toch samen blijven wonen. De inrichting van de zorgflats maakt deel uit van een groter project, de vernieuwing en uitbreiding van rvt De Pelikaan. Naast de zorgflats heeft het vernieuwde rvt ook een dagverzorgingscentrum. In maart verhuisde rvt De Goede Tijd naar dezelfde locatie. Beide rvt’s bieden nu samen plaats aan 200 bewoners. Senioren herontdekken hun stad Hoe tonen we onze minder mobiele senioren van de rvt’s en dienstencentra dat hun stad verandert? Het antwoord: ‘Herken je stad’. OCMW Antwerpen en Antwerpen Averechts, een vereniging voor stadsbezoeken, organiseren iedere maand een busrit door hartje Antwerpen. De gids geeft uitleg over nieuwe gebouwen, aanpassingswerken, ingrijpende wijzigingen in het straatbeeld en geplande werken. De senioren halen herinneringen uit hun jeugdjaren op en vertellen over ervaringen en belevenissen. Dit alles gekruid met een flinke dosis nostalgie. Burgemeester Patrick Janssens was voor een van deze bezoeken gelegenheidsgids.

Juli – augustus – september Eerste holebikoppels in rvt’s komen eraan In de toekomst zullen meer holebi’s in onze rust- en verzorgingstehuizen verblijven. Verpleegkundigen vragen soms of holebi’s een andere verzorging nodig hebben. Natuurlijk niet. OCMW Antwerpen wil op deze en andere vragen antwoorden. Daarom organiseren we vorming. We doen dit samen met het Roze Huis, een organisatie die de belangen van holebi’s behartigt. Voorlopig gaat het om een proefproject. Naar een autonoom zorgbedrijf OCMW Antwerpen maakt zich op voor de vergrijzing. Op 2 september 2008 besliste de raad voor maatschappelijk welzijn om een autonoom OCMW-zorgbedrijf op te richten dat zich volledig zal toeleggen op de organisatie van de ouderenzorg. Je leest hier meer over aan het einde van dit hoofdstuk.


Prinses Mathilde bezoekt ‘Binnenste Buiten’ Prinses Mathilde bezocht op 16 september Binnenste Buiten. Dit OCMW-project werkt aan het zelfvertrouwen van vrouwen die het financieel niet breed hebben. Binnenste Buiten geeft stijladvies en verkoopt nieuwe kleding aan mensen met een laag inkomen. Het naaiatelier herstelt kleding. Sociaal tewerkgestelden doen er werkervaring op. De prinses luisterde aandachtig toen het project haar werd uitgelegd. Ook maakte ze tijd voor een praatje met enkele medewerkers en klanten. De maagd van Moretusburg Vergeet de flitsende Hollywoodkaskrakers, snelle beelden, speciale effecten en afgeborstelde acteurs. Ga terug in de tijd en denk aan hoe film begon. Een eenvoudig verhaal, zwart-witbeelden en livemuziek in plaats van een geluidsband. Dat is het opzet van de stomme film ‘De maagd van Moretusburg’. Een prent die gemotiveerde vrijwilligers inblikten. De ingrediënten: dienstencentrumbezoekers in de hoofdrol en de Hobokense wijk Moretusburg als achtergrond.

Oktober – november – december Eerste Digipunten in Antwerpen en Deurne geopend Als een klant thuis geen computer of internet heeft, als hij online werk wil zoeken, als hij vragen heeft over computers... Stuur hem dan naar een Digipunt! Een Digipunt is een openbare computerruimte. Er is altijd iemand aanwezig om hem te helpen. We startten in 2008 twee Digipunten op: Digipunt Permeke (in de kubus van bibliotheek Permeke) en Digipunt Deurne. ‘Luizenopera’ door Tutti Fratelli 17 oktober is de internationale dag van verzet tegen extreme armoede en sociale uitsluiting. In Antwerpen zetten we deze dag in de verf met de opvoering van de Luizenopera. Tutti Fratelli, een sociaal artistieke werkplaats met spelers en deelnemers uit alle hoeken en kantjes van Antwerpen, speelde ‘Luizenopera’, de ‘Driestuiversopera’ van Bertolt Brecht en met muziek van Kurt Weill. ‘Luizenopera’ vertelt het verhaal van bedelaars, schurken, bandieten, verdwaalden, schelmen en voddebalen. Over groot worden, liefde, keuzes maken, afscheid nemen, jaloezie, verraad, vechten om te overleven. 500 OCMW-klanten en medewerkers woonden de luizenopera bij. Jaarverslag 2008 OCMW Antwerpen • 11

Opendeurdag OCMW De opendeurdag van OCMW Antwerpen op 18 oktober was een groot succes. Op veertien locaties zoals dienstencentra en rvt’s kwamen in totaal maar liefst 2 783 bezoekers over de vloer. Dat zijn er bijna 500 meer dan vorig jaar. Toen spreidden we de opendeurdag over twee dagen. Vooral rondleidingen in serviceflats en andere informatieve activiteiten waren in trek. Ook mensen die anders nooit in een bepaalde OCMWinstelling langskomen, namen nu toch een kijkje. Onze collega’s zagen 1 526 nieuwe gezichten. Week van de Senior Van 15 tot en met 22 november organiseerden de stad Antwerpen, de Antwerpse Ouderenraad en het OCMW een hele week activiteiten voor alle Antwerpse senioren. Dit jaar vond voor de eerste keer een ‘Week van de senior’ plaats in de stad Antwerpen en de districten. Wandel- en fietstochten, een bal, debatten en lezingen en culturele en sportieve activiteiten staan op het programma. Het slotmoment van de week was een groots seniorenbal in zaal Horta, voor de iets oudere senioren in de namiddag, en voor de actievere senioren ‘s avonds. Mam’Art: vrouw zijn in woord en beeld Het project MAM’ART moedigde op een positieve manier vrouwen en mannen aan om goed zorg te dragen voor hun lichaam en meer specifiek hun borst(en). Mam’Art wilde door verschillende activiteiten de bezoeker aan te zetten tot lachen, ontroeren, nadenken en fantaseren. Van 24 oktober tot 17 december liep de campagne op verschillende locaties in Antwerpen. In het Cultureel Congrescentrum Elzenveld van OCMW Antwerpen kon je naar de expo Mam’Art. Prinses Astrid en staatssecretaris Delizée bezoeken OCMW Antwerpen Op woensdag 5 november bezochten prinses Astrid en staatssecretaris voor Armoedebestrijding Jean-Marc Delizée een aantal projecten van OCMW Antwerpen: • de opleidingen schrijnwerkerij, sollicitatietraining en horeca van de dienst Activering; • het Digipunt en het restaurant in de Kubus van Bibliotheek Permeke; • het project klantenparticipatie in sociaal centrum De Vondel.


MAS-erfgoedkoffer Het Museum aan de Stroom (MAS) opent pas in 2010 de deuren. Maar de Antwerpse senioren maken nu al kennis met een deel van de collectie. Het MAS en OCMW Antwerpen stelden daarvoor een Erfgoedkoffer samen. Vrijwilligers trekken hiermee naar de rvt’s en de dienstencentra. De bedoeling is om het geheugen te prikkelen en om cultuur aan huis te brengen bij minder mobiele senioren. Aan de hand van de voorwerpen in de koffer halen ze herinneringen op. Het Fonds Elia (Koning Boudewijnstichting) steunt het initiatief. Sinterklaasfeest voor OCMW-klanten We organiseerden een Sinterklaasfeest voor de kinderen van onze leefloonklanten. De Sint maakte voor de gelegenheid zijn opwachting in de Zoo en verwelkomde daar een 700-tal kinderen samen met hun ouders. Alle deelnemers kregen gratis toegang tot de Zoo en de kinderen ontvingen een mooi geschenk.


Vergrijzing als uitdaging, het zorgbedrijf als antwoord Het jaar 2008 stond voor een groot deel in het teken van de voorbereidingen voor het zorgbedrijf. In de loop van het jaar besliste de OCMWRaad om, naast het departement Residentieel Wonen, ook het departement Thuis Wonen in het zorgbedrijf onder te brengen. Zo groepeert het zorgbedrijf vanaf 2009 alle zorgvoorzieningen voor ouderen. Het zorgbedrijf wil er mee voor zorgen dat Antwerpse inwoners in hun wijken kunnen blijven wonen, ook wanneer ze zich zelf steeds minder kunnen behelpen. De rol van het zorgbedrijf ligt hierbij in het aanbieden van voldoende en kwalitatieve woon-zorgvoorzieningen en diensten. De komst van het zorgbedrijf past in een visie van het moderniseren en optimaliseren van het aanbod. Als zelfstandige organisatie onder OCMW Antwerpen zal het zorgbedrijf de kans krijgen om de werking van haar instellingen te verbeteren. Voor deze toekomstplannen is geld nodig. Rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) hebben een beperkte financiële draagkracht. Zelf alle kosten dragen is onmogelijk. Goede projecten kunnen wel rekenen op steun van de overheid. Ons plan voor de toekomst voorziet in de realisatie van woon-zorgcentra in elke wijk van Antwerpen: kleine rusthuizen voor 150 bewoners, dichtbij seniorenflats en dienstencentra. Reorganiseren Rust- en verzorgingstehuizen zijn als kleine, dynamische bedrijven: ze moeten flexibel en snel kunnen inspelen op de behoefte van hun klanten, in dit geval de bewoners. De woon-zorgcentra hebben er alle belang bij om samen als een groot bedrijf geleid te worden. De verschillende kleine eenheden behouden hun eigen identiteit, maar samen kunnen ze wel profiteren van de schaalgrootte. Dat levert voordelen op bij het aankopen van materieel, het voeren van een boekhouding, het regelen van personeelsaangelegenheden of het organiseren van het onderhoud. Het OCMW-bestuur blijft de rvt’s in de toekomst mee beheren en aansturen. Zo blijft het een publieke organisatie. Een belangrijk voordeel is dat het management en bestuur van de nieuwe organisatie uitsluitend bezig zal zijn met de werking en de organisatie van de woonzorgcentra.


Van plannen naar beslissen In juli 2008 gingen verschillende werkgroepen van start. In september keurde de raad voor maatschappelijk welzijn de statuten goed. Deze statuten werden later die maand toegelicht op het college van burgemeester en schepenen. De gemeenteraad keurde de oprichting en de statuten goed op 22 september 2008.

Medewerkers actief informeren over de reorganisatie Doorheen heel de voorbereiding van het zorgbedrijf communiceerden we zoveel mogelijk naar onze werknemers. Een werkgroep communicatie organiseerde infosessies voor leidinggevenden. We werkten daarnaast de eerst wervingscampagne uit. Eind december 2008 informeerden we alle medewerkers uitgebreid over de nieuwe rechtspositieregeling voor het zorgbedrijf. De medewerkers die de overstap van het OCMW naar het zorgbedrijf maken, kregen in december een brief met folder. Hierin stond een woordje uitleg over het waarom van de reorganisatie en informatie over het nieuwe personeelsstatuut.


België - Belgique P.B. BC10799 Afgiftekantoor: Antwerpen X

maken het magazine van OCMW Antwerpen

Hulp à la carte Acute Gezinszorg ondersteunt bij noodgevallen

Het rvt van de toekomst

Verschillen hoeven geen probleem te zijn Aandacht voor diversiteit

Bezoekers na een week opnieuw welkom Na brand in dienstencentrum Ter Welen

Rvt’s in beweging Bewegen is gezond, ook als je een dagje ouder bent

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen • Lange Gasthuisstraat 33 • 2000 ANTWERPEN • Verschijnt in maart, juni, september en december • nr. 23 • - juni - juli - augustus 2008 • Erkenningsnummer: P608068

Mensen

Creatief, Culinair, Cultureel ... COVERBOY!

1

OCMW Antwerpen zorgt elke dag voor veel Antwerpse ouderen. We hebben een groot aanbod aan thuiszorg. Dienstencentra bieden allerlei diensten aan en zijn een ontmoetingsplaats in de wijk. Als het nodig is, geven we de ouderen die niet meer thuis kunnen wonen een plaats in een rust- en verzorgingstehuis (rvt). We spelen in op de behoeften en wensen van de ouderen. Maar hun noden en verwachtingen veranderen. Willen we er in de toekomst nog aan tegemoet komen, dan moet onze organisatie van de ouderenzorg veranderen.

Het OCMW zal een zorgbedrijf oprichten dat alle diensten rond wonen en zorg voor ouderen samen brengt. Als eerste geven we onze rvt’s een plaats in het zorgbedrijf. Dat betekent meer dan een nieuwe organisatie. We herbekijken de werking en het beheer van onze rusthuizen, de gebouwen zelf … Wat betekenen deze veranderingen? We vroegen het aan Ludo Van herck, directeur van het departement Residentieel Wonen. Staan onze rvt’s voor een verregaand moderniseringproces? Ludo: ‘Onze kleren, tv’s, meubels en eetgewoontes veranderden de voorbije vijfentwintig jaar. Ook de rvt-bewoner heeft andere wensen. Daarom stellen we ons vandaag vragen over de toekomst. Wie gaat er wonen in een rvt? Welk animatieaanbod is er nodig? Hoever moet de privacy reiken? Moeten we in de mogelijkheid voorzien dat iemand dagelijks wil douchen? We proberen rekening te houden met individuele wensen en die van verschillende bevolkingsgroepen.’ Het rusthuis van de toekomst moet voldoen aan andere eisen en normen? Ludo: ‘Ja, daarom moeten we veranderen. Een aantal van onze rvt’s renoveren we. Na de aanpassingen zullen per rvt ongeveer 150 mensen verblijven in een instelling waar wonen, verzorgen en leven gelijkwaardig zullen zijn. We gaan ook zorgen dat er in alle wijken van de stad minstens een rvt zal zijn, al dan niet van het OCMW. In de nabijheid moeten serviceflats en dienstencentra zijn. We noemen zo’n geheel van voorzieningen dan een woon-zorgcentrum.’ Moderniseren betekent dus ook reorganiseren? Ludo: ‘Nu is het zo dat de administratieve leiding van een rvt in handen is van de instellingsverantwoordelijke. De verpleegkundige leiding gebeurt door een dienstoverste nursing. Een rusthuisdirecteur zal in de toekomst verantwoordelijk worden voor alle activiteiten, ook de bewonerszorg. Dit onderscheid zal dus wegvallen, maar niemand zal hierbij zijn job verliezen. Aan de andere kant zal de directeur zich niet meer moeten bezig houden met bijvoorbeeld aankopen, de boekhouding, personeelszaken, het onderhoud. Als alle rvt’s tot een zorgbedrijf behoren, zal dit gemeenschappelijk gebeuren. Op deze manier kan elk rvt zich apart profileren, maar toch profiteren van de nieuwe structuur. Het OCMWbestuur blijft hierbij het beleid uitstippelen.’


Voor de rvt-medewerkers zal het een hele aanpassing zijn. Zijn ze betrokken in het veranderingsproject? Ludo: ‘Velen bereiden al langer dan een jaar in verschillende werkgroepen de modernisering voor. Zij denken en discussiëren mee over de toekomst van hun instelling.’ Op 1 januari 2009 gaat het nieuwe zorgbedrijf van start. Het einde van jaren hard werken? Ludo: ‘Het betekent zeker geen einde. Ook na 1 januari hebben we nog heel wat werk voor de boeg. De veranderingen zullen niet onmiddellijk zichtbaar zijn voor de mensen. En na de rvt’s moeten we de oefening doen voor de andere diensten voor senioren: de dienstencentra, de thuiszorg en de serviceflats.’

De raad voor maatschappelijk welzijn besliste in mei 2008 om alle woon-zorgdiensten van het OCMW samen te brengen in het zorgbedrijf. Dit betekent dat we niet alleen de rvt’s in een aparte structuur gaan onderbrengen, maar ook de dienstencentra, de thuiszorgdiensten en de serviceflats.

Zo zagen sommige van onze rvt’s er twintig jaar geleden uit. Ondertussen veranderde er veel. In de toekomst moeten ze aan nog andere eisenen normen voldoen.


Oh nee, naar het OCMW! Een kreet vol verslagenheid. Bedeesd en bevreesd klop ik aan … Een gesprek, mijn verhaal. Hier krijg ik in verstaanbare taal een antwoord op mijn vraag. Groene sfeer, open sfeer: hier kom ik volgende keer met vertrouwen weer. Minder bedeesd en bevreesd klop ik aan … Birgit Reynders (Gedichtendag bij OCMW Antwerpen)

Klantrelatiemanagement Iedereen kan rekenen op een kwalitatieve dienstverlening

Klanten moeten zich bij OCMW Antwerpen welkom voelen en goed geholpen worden, liefst op maat van hun behoeften. Als Antwerpenaar vind je binnen een wandelafstand van twintig minuten een OCMWaanspreekpunt. Maximaal twintig minuten nadat zij over de drempel kwamen, moeten onze medewerkers hen te woord staan. Wanneer een klant bij het OCMW binnenstapt, moeten we snel weten wat zijn eigenlijke vraag is en hoe wij hem daarbij kunnen helpen. Een goede hulpverlening is pas mogelijk wanneer we de noden juist inschatten. Bovendien moet de dienstverlening in heel de stad dezelfde zijn. Alle OCMW-medewerkers moeten goed weten welke diensten onze organisatie aanbiedt. Alleen zo komen de klanten terecht bij de mensen die hen het best kunnen verder helpen. We willen de mensen gidsen die door de bomen het bos niet meer zien. Vaak worden klanten bedolven onder de informatie en zijn ze de weg kwijt in ingewikkelde administratieve procedures. Ze hebben echter recht op goede informatie en inspraak over de werking van het OCMW en over hun dossier.

Jobcoaching als gps binnen OCMW Antwerpen Een kwalitatieve dienstverlening begint met de kwaliteit van je medewerkers en dus ook met de zorg voor die medewerkers. ‘Jobcoaching’ biedt een antwoord op een aantal knelpunten binnen het maatschappelijk werk bij OCMW Antwerpen: • Er is een groot personeelsverloop onder maatschappelijk werkers, onder andere door de vele administratieve taken. • De leefloonwet van 2002 stelt meer eisen aan OCMW’s, dus ook aan de maatschappelijk werkers. • Nieuwe migratiestromen en de Antwerpse grootstedelijke problematiek maken OCMW-werk complexer. • Er is een duidelijke kloof tussen het echte wijkwerk en de schoolse opleiding. • Collega’s hebben te weinig ruimte om nieuwe maatschappelijk werkers op te vangen en op te leiden. • Leidinggevenden komen nauwelijks of niet toe aan coaching van hun nieuwe medewerkers Daarom werden jobcoaches ingeschakeld om nieuwe maatschappelijk werksters te begeleiden. Tijdens een traject van zes maanden zet de jobcoach zijn jarenlange ervaring en deskundigheid in. Samen met de nieuwe maatschappelijk werker doorloopt hij het volledige hulpverleningstraject. De coach reikt handvaten aan voor een aanpak op maat van onze doelgroepen. 20 • Jaarverslag 2008 OCMW Antwerpen

Met schema’s maakt hij het werk, dat vaak erg complex is, begrijpbaar voor de nieuwe maatschappelijk werker. De coachingsploeg ondersteunt niet enkel nieuwe maatschappelijk werkers maar ook hoofd-maatschappelijk-werkers en administratieve medewerkers. De knelpunten voor deze functies zijn namelijk dezelfde.

Klanten tevreden over Acute Gezinszorg De Lessius-hogeschool evalueerde samen met klanten het pilootproject Acute Gezinszorg. Dit project liep een jaar en was aan een evaluatie toe. Alle ondervraagden antwoordden positief op de vraag of ze de dienst Acute Gezinszorg zouden aanbevelen aan vrienden of familie. Gemiddeld kreeg de klant na een dag hulp en was hij uitermate tevreden over de tijd tussen de oproep en de effectieve hulp. Een van de minpunten is dat klanten steeds met wisselende verzorgenden worden geconfronteerd. Dit is echter een typisch kenmerk van acute hulpverlening. De verschillende tijdstippen waarop de verzorgenden over de vloer komen, vormt dan weer geen probleem voor de klant. Klanten gaven ook aan dat ze te weinig info krijgen bij de omschakeling van acute gezinszorg naar reguliere gezinszorg. Op basis van deze opmerking stuurden we de doorverwijzing bij: de verzorgende van de acute gezinszorg loopt een tijd dubbel met de verzorgende van de reguliere gezinszorg. De overgang wordt zachter. Een laatste knelpunt is de prijs van de hulpverlening voor de klant, terwijl die niet verschilt van deze van onze gezinszorg. Globaal gezien evalueerden de klanten Acute Gezinszorg positief. We breidden daarom het pilootproject uit naar meerdere regio’s.

Kwaliteit in de rvt’s Om de drie jaar meten we de tevredenheid over onze hulp- en dienstverlening bij onze rvt-bewoners. Daarnaast ontwikkelden we een doorlopende meting waarbij we alle nieuwe bewoners binnen de eerste zes weken van hun verblijf bevragen. Deze klanten hebben vaak nog een frisse kijk op onze voorzieningen. Zij geven ons de kans snel en adequaat bij te sturen.


Ook op organisatorisch vlak probeert het OCMW de kwaliteit voortdurend op te volgen. We breidden het interne auditsysteem verder uit met een instrument om rechtstreeks op de werkvloer de kwaliteit van zorgen dienstverlening te meten. Zo geven we de directies en leidinggevenden feedback over hun resultaten en verbetermogelijkheden. Sensibilisering van onze medewerkers om de bestaande kwaliteitsnormen te respecteren blijft een voortdurende opdracht. Ervaringsgericht leren gaf in het verleden goede resultaten. We ontwikkelden een bordspel waarbij de medewerkers de kwaliteitsnormen in de praktijk leren toepassen. Dit ‘kwaliteitsspel’ doorstaat de concurrentie met andere gezelschapspelen en vormingsmethoden.

Klachten: een aanzet tot verbetering Veel van onze instellingen hebben een lokale verantwoordelijke die klachten van onze klanten opvolgt. De verantwoordelijke registreert de klacht in een centraal beheerd systeem en adviseert de leidinggevende(n) hoe er mee om te gaan. Plaatselijke klachtverantwoordelijken hebben een belangrijke taak op het vlak van sensibilisering en preventie. Klachtenbehandeling in 2008 ■■

■■

■■

■■

516 klachten behandeld 40 % afgehandeld binnen de veertien werkdagen 47 % van de klachten over actieve hulp- en dienstverlening 41 % handelde over de organisatie van het concept.

Klanten geven vooral in onze decentrale diensten aan dat ze een klacht hebben. Dat kan schriftelijk of mondeling. Kunnen we een klacht niet binnen de 48 uur oplossen, dan nemen we de klacht mee op in het klachtenregistratiesysteem. Registratie biedt de klant garantie op antwoord. Klachten die toekomen bij de centrale klachtendienst worden altijd geregistreerd. Een centrale klachtendienst ondersteunt de lokale verantwoordelijken. Deze dienst rapporteert en signaleert structurele problemen en mogelijke preventiemaatregelen aan de OCMW-raad en directie. We proberen een afdoend antwoord aan de klant te sturen binnen veertien werkdagen nadat wij de klacht ontvingen. De klachtendienst verspreidt meldingskaarten onder alle interne diensten die in contact komen met klanten. De klanten kunnen deze meldingskaarten invullen en in een bus deponeren. Via de site www.ocmw.antwerpen.be kan een burger ook een elektronisch klachtenformulier versturen naar de centrale klachtendienst. Hiermee willen we de drempel voor onze klanten verlagen. We nemen deze (elektronische) meldingskaarten op in onze klachtenprocedure.


Sociale infopunten, de Antwerpse invulling van een sociaal huis Sociale infopunten zijn aanspreekpunten op bestaande locaties waar mensen terechtkunnen met allerlei vragen over sociale dienstverlening. Er zijn sociale infopunten in districtshuizen, OCMW-sociale centra of -dienstencentra, mutualiteiten, vakbonden … Deze infopunten zijn de lokale invulling van het Vlaamse concept ‘sociaal huis’. Tegen eind 2010 moeten er over heel het grondgebied van Antwerpen netwerken van sociale infopunten uitgerold zijn. In 2008 kwam er een infopunt in Berendrecht-Zandvliet-Lillo. Partners die sociale infopunten aanbieden: • Christelijke Mutualiteit (CM) • Liberale Mutualiteit • Onafhankelijk Ziekenfonds • De Voorzorg • Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) • Algemeen Belgisch Vakverbond (ABVV) • Centrum algemeen welzijnswerk Metropool • Centrum algemeen welzijnswerk De Terp • Sowel vzw




OCMW-klanten buigen zich over hun onthaal

De klant aan het woord

De maagd van Moretusburg Pure cinema

OCMW-opendeurdag en Bal General De foto’s

Zin in een spelletje?

Wat vinden klanten van ons onthaal? Hoe zit het met de toegang tot een gebouw? Zijn wachtzalen gezellig? Wat kan er beter? Een antwoord op deze vragen geven onze klanten zelf. We stellen hun advies op prijs omdat zij weten wat er echt leeft.

Oog voor kwaliteit in het rvt

De klant aan het woord OCMW-klanten buigen zich over hun onthaal

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen • Lange Gasthuisstraat 33 • 2000 ANTWERPEN • Verschijnt in maart, juni, september en december • nr. 25 • - december - januari - februari 2009 • Erkenningsnummer: P608068

Mensen

Sodico-winter Dubbel&dik leesplezier 1

Franky De Prins, medewerker van het project Klantenparticipatie, zocht samen met de maatschappelijk werkers van sociaal centrum (SC) De Vondel naar kandidaten. Aan enthousiasme bij medewerkers en klanten geen gebrek. In totaal namen een dertigtal klanten deel aan het project. Franky: ‘We laten iedereen uit de groep aan het woord. Deze is heel divers samengesteld. Dat is belangrijk, want ook de klanten van SC De Vondel zijn divers. Zo krijgen we een juist beeld van wat onze klanten verwachten van het onthaal.’ Er waren een tiental bijeenkomsten. Hebben jullie enkel gepraat? Franky: ‘Het onthaal evalueren en voorstellen doen lukt niet enkel vanuit een vergaderlokaal. We trokken erop uit en bezochten verschillende diensten. Op het programma stonden het nieuwe SC Linkeroever, een Gents welzijnsbureau en SC Zurenborg. Elk bezoek evalueerden we achteraf tijdens een bijeenkomst.’ Wat zijn de conclusies? Franky: ‘Dat werden er een heleboel. Het thema onthaal kent vele aspecten. Daarom delen we onze adviezen op in buitenkant, binnenkant, gesprekskamers en algemeen. Voor de buitenkant vragen we om oog te hebben voor vuilnis. Plaats een as- en vuilnisbak aan de ingang. Op die manier voorkom je dat mensen hun afval ter plaatse laten vallen. Een fietsenrek voor klanten, automatische deuren voor rolstoelgebruikers … Het is een greep uit de voorstellen.’

Op maat van iedereen Franky: ‘In het centrum gaat het onthaal verder. Daar merkten we op dat de balie niet voor iedereen geschikt is. Onze balies zijn 1 meter 20 hoog. Een rolstoelgebruiker heeft er een nodig op 80 centimeter hoogte. Nu komt zijn hoofd er zelfs niet boven uit. Als ik met iemand praat, zit ik graag op dezelfde ooghoogte. Daarnaast schept het kleine raampje afstand.’ Een ander voorstel gaat over de wachtzaal. Franky: ‘Vaak zijn klanten iets vroeger in het centrum of moeten ze even wachten. Een gezellige wachtzaal maakt dat aangenamer. Veel en dure ingrepen zijn niet nodig. Een plant, enkele tijdschriften, een speelhoekje voor de kinderen, rustige muziek. Het zijn kleine maatregelen die klanten op hun gemak stellen.’


Franky De Prins (links): ‘Er is nog heel wat werk te doen als we onze klanten echt willen betrekken.’

En de spreekkamers? Franky: ‘De groep gaf aan dat die warme sfeer ook daar ontbreekt. In SC De Vondel ontvangen maatschappelijk werkers de klanten in hun kantoor. Een persoonlijk bureau is meestal meer aangekleed: een fotootje, een affiche … De klanten vinden dit aangenamer dan aparte spreekkamers. De meeste zijn leeg. Er staan alleen een bureau, enkele stoelen en een computer. Het contact met de maatschappelijk werker is zo een stuk minder persoonlijk.’ Wek je met kale ruimtes agressie op? Franky: ‘Klanten zijn niet per definitie agressief en gevaarlijk. De deelnemers vinden dat een maatschappelijk werker zich mag voorbereiden als hij een moeilijk gesprek verwacht. Dan kan hij kiezen om de brede tafel van muur tot muur dicht te klappen. Voor alle andere gesprekken vragen klanten dit niet te doen. Zo maak je de afstand letterlijk en figuurlijk kleiner.’

Conclusie: nog conclusies! Dertig klanten namen deel. Dat is een grote groep. Franky: ‘Dertig klanten in totaal. Maar gemiddeld kwamen er tien langs. Die opkomst had verschillende redenen: ziekte, opleiding, sollicitaties … Maar ik ben tevreden. Op deze manier bereikten we een heel diverse groep. Al hun ideeën en voorstellen kwamen aan bod. Onze conclusies en aanbevelingen zijn van toepassing op alle sociale centra. Maar ook op andere OCMW-diensten zoals het centraal bestuur, de dienst Activering, de dienstencentra … Waar klanten komen is er een balie en een wachtzaal. Onze voorstellen kan je ook daar toepassen.’ Het eerste project zit er nu op. Wat nu? Franky: ‘We maakten de adviezen over aan het bestuur. De raad voor maatschappelijk welzijn keurde ondertussen een heleboel voorstellen goed. • Er komen muurasbakken en kleine fietsenrekken voor de klanten. • Om de privacy aan de loketten te garanderen, brengen we onder andere vloermarkeringen aan op de grond. • De klant kan kranten en tijdschriften inkijken. • Klanten kunnen gratis water, koffie of thee drinken en vrij naar het toilet gaan. • Planten en decoratie maken de wachtzalen aangenamer. We willen het project uitbreiden naar andere sociale centra. Deze groep wil verder werken rond het thema ‘communicatie’. Er is nog heel wat werk als we onze klanten echt willen betrekken.’


Activering Iedereen zinvol bezig

Iedereen moet actief kunnen zijn in functie van zijn behoeften en mogelijkheden. In het meest ideale geval is dit een job in het normaal economisch circuit (NEC). Werk is namelijk een van de sleutelfactoren voor een volwaardige (re)integratie in onze maatschappij. Helaas is niet iedereen klaar om onmiddellijk met een gewone job te starten. OCMW-klanten hebben vaak hulp nodig op het vlak van arbeidshouding, werkritme en vakkennis. De sociale centra en de dienst Activering begeleiden hen tijdens dit groeiproces. De sociale centra screenen de klanten. Zo brengen ze hun mogelijkheden en beperkingen in kaart. Op basis hiervan werken we een activeringstraject op maat uit. Dit kan een doorverwijzing zijn naar externe opleidingspartners, de Werkwinkel of naar de dienst Activering. Onze activeringsinspanningen zijn resultaatgericht. De klant maximaal voor zichzelf kunnen laten zorgen is het doel.

Arbeidsbegeleiders voor extra ondersteuning Klanten die voldoende zelfredzaam zijn, moeten in de eerste plaats zelf zoeken naar werk. Zij kunnen hierbij wel rekenen op ondersteuning van hun wijkmaatschappelijk werker. Bovendien biedt de VDAB op onze vraag trajectbegeleiding aan bepaalde klanten. Voor deze klanten schatten we in dat ze werk kunnen vinden in het normaal economisch circuit. Bij anderen is extra hulp aangewezen van een arbeidsbegeleider. Hij screent de klant en tekent een traject op maat uit, met begeleiding en coaching. Ieder sociaal centrum heeft een arbeidsbegeleider. De arbeidsbegeleiders overleggen regelmatig met de dienst Activering. Zo proberen we het aanbod aan opleidingen en jobs aan te passen aan een klantenprofiel dat steeds verandert. Sinds juli 2008 stuurt een hoofd-maatschappelijk-werker centraal het team arbeidsbegeleiders in de sociale centra aan.


Samenwerking werkgevers We werken samen met werkgevers voor sociale tewerkstelling van klanten. We verwerken hun vacatures per arbeidsmarktsector. Zo verhogen we onze kennis over ieder segment en kunnen we onze competentiemeting bij selecties bijsturen.

Werkervaring in 2008 ■■

■■

■■

■■

In 2008 behandelden we 1 029 vacatures. Doorgaans beschikken we steeds over een 200-tal openstaande functies. ■■

Trajectplan voor sociaal tewerkgestelden De laatste jaren steeg het aantal klanten in sociale tewerkstelling sterk. Maar na de sociale tewerkstelling vonden zij moeilijk een job in het normaal economisch circuit. We werkten een nieuw concept ‘Werkervaring’ uit. Op 1 januari 2008 voerden we een trajectplan voor sociaal tewerkgestelden in. Het plan volgt klanten van nabij op en stuurt hen bij met specifieke acties en vorming. We koppelden hieraan een sanctioneringsbeleid. Ankerpunten van het trajectplan zijn coachingsgesprekken. Werkgever, klant en begeleider bespreken samen het functioneren van de klant. Volgende aspecten komen dan aan bod: • competenties rond het werk op zich; • arbeidsattitudes; • samenwerking en communicatie; • persoonlijke vaardigheden; • technische competenties. In eerste instantie maakt de klant een zelfevaluatie. Tijdens het coachingsgesprek komen alle items aan bod. En ook de werkgever geeft scores mee. Zo komen we tot een soort ‘rapport’ van de klant. Klanten die goed functioneren krijgen positieve feedback. Functioneert de klant onvoldoende, dan maken we afspraken over verbeteracties en opleidingsbehoeftes. De nadruk ligt op het klaarstomen van onze klanten voor een ‘gewone’ tewerkstelling. In oktober evalueerden we het trajectplan en de coachingsgesprekken. Positief is het verplichtend karakter: de drie partijen moeten onderling communiceren en nadenken over een goede samenwerking en het verbeteren van het functioneren. De effectieve voorbereiding, gesprekken en opvolging zijn voor werkgever en begeleider erg arbeidsintensief.


2 070 klanten in een werkervaringsplaats 909 mensen startten een tewerkstelling 967 beëindigden het traject 28 % vond werk na de sociale tewerkstelling Klantprofiel 47 % mannen – 53 % vrouwen

■■

26 % Belg

■■

10,5 % jonger dan 25 jaar

■■

19 % ouder dan 50 jaar

■■

151 klanten aan de slag via snelprocedure

Het sanctioneringsbeleid in 2008 ■■

■■

■■

■■

■■

25 geplande schorsingsgesprekken 21 effectieve gesprekken 14 klanten vertoonden verbetering na de schorsing 2 klanten vertoonden verbetering na 2e schorsing 7 klanten ontslagen

Sanctioneringsbeleid Sinds begin 2008 kunnen we het contract van werkervaringsklanten schorsen wanneer ze slecht functioneren. De redenen om dit te doen zijn vaak te laat komen, de regels rond ziekte niet volgen of een foute arbeidsattitude. We maken eerst samen afspraken en schrijven deze neer in een nota. Houdt een klant zich niet aan de gemaakte afspraken, dan vindt een gesprek plaats waarin we de feiten bespreken en een schorsingsperiode vaststellen. We evalueren het sanctioneringsbeleid over het algemeen gunstig. Vaak heeft het opmaken van de afsprakennota al een effect op het gedrag van de klant en volgt er geen schorsingsgesprek.

Samenwerking VDAB – OCMW – Stad Op 29 januari 2008 keurden de VDAB, de stad Antwerpen en het OCMW een samenwerkingsovereenkomst goed die op 1 juni in werking trad. Het OCMW werkt intensief samen met de VDAB voor al zijn klanten tijdens de drie laatste maanden van de sociale tewerkstelling. Vanaf 1 juni konden maandelijks 30 klanten terecht bij de VDAB, vanaf 1 september zelfs 50. De VDAB heeft vier overlegmomenten met OCMW-klanten en probeert ze een job aan te bieden in het normaal economisch circuit. Waar nodig voorziet de VDAB eerst nog in opleiding.

Snel aan de slag Om recht te hebben op financiële steun moet een klant zijn werkbereidheid tonen. Soms merken we dat die wil er niet is. Deze klanten belanden in de ‘snelprocedure’: ze starten na maximum twaalf dagen met een contract van twee weken bij onze ramenwasploeg of in het algemeen onderhoud. Wanneer we deze korte tewerkstelling positief evalueren volgen deze klanten de opleidingsmodule jobintro en zoeken we een sociale tewerkstellingsplaats. Het aantal klanten in snelprocedures is gestegen. De werkbereidheid van de doorverwezen klanten is behoorlijk. Van de 151 klanten in snelprocedure is immers 80 % aan de slag gegaan in het tweewekencontract.


Sociale activering

Sociale activering in 2008

Voor klanten waarvoor professionele activering (voorlopig) niet haalbaar is, is er een aanbod van sociale activering. Activering beperkt zich niet tot het vinden van een job. We willen de mogelijkheden van onze klanten zo goed mogelijk tot hun recht laten komen. Dit kan door deel te nemen aan een zinvolle activiteit. Zo verhoogt hun zelfredzaamheid en integratie. We richten ons op klanten tot de leeftijd van 65 jaar voor wie betaalde arbeid niet of nog niet haalbaar is. Voor hen zijn er drie mogelijke trajecten: • Voor OCMW-klanten waarvoor een gewone tewerkstelling nog niet haalbaar is betekent sociale activering een opstap naar professionele activering. De klant is geactiveerd om als persoon te groeien, met het oog op een echte job. • OCMW-klanten waarvoor een gewone tewerkstelling niet meer haalbaar is activeren we met het oog op maatschappelijke integratie. Bij deze vorm van sociale activering is werk niet (meer) aan de orde. De verschillende sociale activeringstrajecten zijn gericht op zinvolle dagbezigheid, socialisatie en maatschappelijke herintegratie als einddoel. • Activiteiten die de persoonlijke situatie van de klant stabiliseren beschouwen we ook als sociale activering. Deze activiteit moet de kansen op verdere sociale activering of professionele activering vergroten. Een programma voor medisch-psychische problemen volgen is een voorbeeld van zo een activiteit. Het aanbod bestaat uit arbeidszorg en vrijwilligerswerk. ANA vzw coördineert het aanbod arbeidszorg. In 2008 stroomden zeven klanten door naar een sociale tewerkstelling, twee anderen vonden zelf duurzame tewerkstelling. We gingen actief op zoek naar jobs binnen vrijwilligerswerk. Dit leverde meer dan honderd vacatures op. Het aantal kandidaten hiervoor was echter onvoldoende. Sinds eind 2008 gaat een maatschappelijk werker naar de klanten in het sociaal centrum toe. Zo hopen we de drempel te verlagen.


■■

■■

44 klanten actief binnen arbeidszorg 134 klanten actief in vrijwilligerswerk

Screening en assessment Soms is het moeilijk werken met bepaalde klanten en schieten onze gewone methodieken te kort. Een psycholoog biedt verschillende vormen van ondersteuning voor de begeleiders: • algemene screening van de capaciteiten van de klant; • psychodiagnostische screening van de klant bij vermoeden van psychische of psychiatrische problemen; • individuele gesprekken met de klant in geval van crisissituaties tijdens tewerkstelling of opleiding; • antwoorden op vragen over psychologische thema’s. De psycholoog zorgt ook voor doorverwijzing. In totaal leidden onze medewerkers 134 klanten toe. 48 % van hen onderging een psychodiagnostische screening, bij 10 % hielden we een algemene screening en 42 % van de doorverwezen klanten kreeg een ondersteunend gesprek.

Opleidingen Opleidingen 2008 ■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

1 932 klanten namen deel aan interne opleidingen 52 mensen namen deel aan het taalbad, 286 aan Nederlands tijdens werkervaring 10 cursisten volgden de opleiding horeca, 15 de opleiding initiatie keukenhulp 9 deelnemers volgden de opleiding klussen, 21 de opleidingen schilderen 8 opleidingen onthaal en administratie, ingericht voor 72 cursisten 50 klanten voor training Sociale Vaardigheden 22 klanten kregen een opleiding oriëntatie 25 werkervaringsklanten volgden een training arbeidsvaardigheden 66 opleidingen jobintro met 870 cursisten

Onze interne opleidingen zorgen voor een vormingsaanbod voor klanten, voor en tijdens hun sociale tewerkstelling. Klanten in opleiding voor een werkervaringstraject bieden we concrete vacatures aan. We maken afspraken voor een medisch onderzoek en schrijven ze in voor de module jobintro. Op die manier kan de klant naadloos overstappen van opleiding naar werkervaring. Heeft een klant tijdens werkervaring nood aan bijkomende vorming? Dan kan hij korte modules volgen. Dit betekent een meerwaarde voor de klant en voor de werkgever. Deze laatste krijgt immers op korte termijn een beter opgeleide werknemer. OCMW Antwerpen speelt in op nieuwe vragen en behoeften die zich aandienen. Wanneer een werkgever een aantal werkervaringklanten kan toeleiden, kunnen we vorming op maat ontwikkelen. Zo volgden 21 klanten van bedrijvencentrum PAX een gecombineerde opleiding met modules houtbewerking, schilderen, meubelherstel, gereedschapskennis, technisch Nederlands en rugsparend werken.

20 cursisten namen deel aan de opleiding rugsparend werken 47 sessies sollicitatietraining voor 459 klanten


Een vernieuwd aanbod aan opleidingen Nederlands In juli 2008 gingen we van start met een nieuw aanbod Nederlands op de werkvloer. Een aparte intensieve cursus bleek niet te combineren met een sociale tewerkstelling. We werken nu met korte modules (algemene communicatie, communicatie op het werk en communicatie binnen de sector), niveau Nederlands (analfabeet, richtgraad 1 en richtgraad 2) en de sectoren van tewerkstelling. Permanente instroom maakt het mogelijk om klanten bij de start van een tewerkstelling op te nemen in de bestaande groepen. Een halve dag per week organiseren we lessen. De klant kan de lessen volgen tot het einde van zijn tewerkstelling. Bij volledige bezetting bereiken we 450 klanten op jaarbasis. Technische opleidingen Deze opleidingen richten zich tot klanten die weinig of geen technische voorkennis hebben. Het aanbod bestaat uit korte, modulaire opleidingen. Voor deze opleidingen is technisch Nederlands een belangrijk onderdeel van het lessenpakket. We werken ook aan arbeidsattitudes. We bieden: • initiatie keukenhulp (keukentermen, basisgerechten, gezonde voeding, onderhoud …); • initiatie klussen (veiligheid, basiskennis elektriciteit, sanitair en schilderen, herstellingen uitvoeren, gereedschap hanteren, kennis van materialen …); • initiatie schilderen (de ondergrond voorbereiden, kennis van producten en gereedschappen, muren, plafonds, deuren en ramen schilderen, aflijnen met de vrije hand); • onthaal en administratie (klantvriendelijk telefoneren, administratieve vaardigheden, presentatie en communicatie, grammatica en spelling).


Oriënterende opleidingen De oriënterende opleidingen stomen klanten klaar voor een job in het normaal economisch circuit. We leren ze de juiste arbeidshouding aan, overlopen de verschillende jobmogelijkheden en leren ze solliciteren. Volgende aspecten komen aan bod: • training sociale vaardigheden (omgaan met regels, communicatie, motivatie); • oriëntatie (begeleiding in het kiezen van een geschikte sector); • arbeidsvaardigheden (omgaan met collega’s en chef, zelfkritisch vermogen, omgaan met verschillende culturen, evaluatiemomenten …); • jobintro (sociale zekerheid, arbeidsreglementering, communicatie, veiligheid, rugsparend werken); • sollicitatietraining (zoeken naar vacatures, opmaken cv, het sollicitatiegesprek).




Bioboerderij Busschots stelt OCMW-klanten tewerk


Fietstombola Inschrijvingsformulier in dit nummer

Hard werken, geen stress Bioboerderij stelt OCMW-klanten tewerk

Een gezonde start OCMW helpt ouders met juiste babyvoeding

‘Niet iedereen kan aarden in een kantoor’

Technologie in de thuiszorg Domotica vangt personeelstekort gedeeltelijk op

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen • Lange Gasthuisstraat 33 • 2000 ANTWERPEN • Verschijnt in maart, juni, september en december • nr. 22 • - maart - april - mei 2008 • Erkenningsnummer: P608068

Mensen

Snelle griet. Coole cover! 1

Werken in een zeer rustige omgeving waar je kunt ontstressen en weer op adem kunt komen? Veerle Talpe weet er alles van. Al bijna een jaar werkt ze als sociaal tewerkgestelde op de kleine bioboerderij van de broers Stef en Koen Busschots in Koningshooikt. Samen met vier andere OCMW-klanten leert ze er de boerenstiel.

Uit ons personeelsmagazine ‘Mensen’ - nr. 22 - maart 2008

De ‘zorgboerderij’ ging meer dan een jaar geleden van start. Klanten werken er een jaar zodat ze daarna gemakkelijker een andere job kunnen vinden. Maar waarom moeten ze die werkervaring op een boerderij opdoen? Veerle: ‘Niet iedereen kan aarden in bijvoorbeeld een kantoor of in een winkel. Hier werken we in de frisse buitenlucht. Ik houd van de natuur en hier heerst geen stress. Het is hard werken, dat wel. Maar op een bioboerderij tonen ze veel respect voor mensen, dieren en hun omgeving. Zeker in een klein familiebedrijf zoals dit hier.’ Zijn er ook minder leuke zaken aan dit soort werk? Veerle: ‘Ik ben kapot als ik thuiskom. Tussen 20 en 21 uur ga ik slapen en om 5.15 uur gaat mijn wekker af. Ik ben elke dag meer dan twee uur onderweg. En als het vriest waan je je op het topje van een berg, maar dat neem ik er met alle plezier bij. Door rugproblemen help ik nu in de winkel, maar ik sta toch liever buiten.


De mensen hier doen er alles aan om het je gemakkelijk te maken. Zo hebben de ouders van Stef en Koen steeds cadeautjes bij als ze op vakantie zijn geweest. Ze behandelen je als een deel van de familie. De ideale bazen dus. Ik kijk echt op tegen het einde van mijn contract.’ Koen, hoe kwam de samenwerking met het OCMW tot stand? Koen: ‘Een jaar geleden vroeg het OCMW ons of we interesse hadden om mee in dit project te stappen. Eerst overdachten we alles goed. Tenslotte moeten we de mensen een volwaardige werkomgeving kunnen bezorgen. Want door bij ons werkervaring op te doen, moeten ze later gemakkelijker een andere job vinden. We hadden gelukkig al wat ervaring met cliënten van een daklozencentrum die we tewerkstelden. Lang moesten we dus niet nadenken.’ Zijn jullie tevreden over de samenwerking tot nu toe? Stef: ‘Zeker, vanaf het begin is alles eigenlijk vlot verlopen. We zijn een klein bedrijfje, de OCMW-klanten kunnen altijd bij ons terecht als ze met iets zitten. En het OCMW begeleidt ze ook goed.’ Koen: ‘Het geeft veel voldoening als je ziet hoe mensen als Veerle hier openbloeien. Ik denk dat zij ook tevreden zijn omdat ze hier vrij zelfstandig kunnen werken.’ Over welke kwaliteiten moet iemand beschikken voor jullie hem of haar aannemen? Koen: ‘Voor we iemand tewerkstellen, overleggen we met de maatschappelijk werker. Motivatie is de belangrijkste voorwaarde om iemand aan te nemen. Sinds dit project is begonnen, deden zich hier nog geen problemen voor. De OCMW-klanten zijn heel bereidwillig en na een tijdje weet je ook wie wat het liefste doet. Zo verdiept Danga zich graag in kruiden en planten. Hij is echt leergierig. Als hij iets tegenkomt wat hij niet kent, zoekt hij dat steeds op in een van die dikke boeken over kruiden die hij steeds bij zich heeft. En Arvid volgt nu een avondopleiding landbouw.’

Bioboer Koen: ‘De mensen zijn hier tevreden. Ze bloeien open omdat ze vrij zelfstandig kunnen werken.’


Huisvesting Thuis zijn in de stad, voor alle leeftijden

Antwerpen kampt met een tekort aan sociale woningen en aangepaste woningen voor ouderen. De hoge woonkosten zijn een belangrijke oorzaak van armoede. In verhouding tot het inkomen betaalt een grote groep mensen te veel huishuur en heeft te hoge verwarmingskosten. Daardoor blijft weinig leefgeld over. Anderen leven in een woning in erbarmelijke staat of in een te grote woning. OCMW Antwerpen biedt verschillende woningtypes aan. Kleine en grote appartementen met een of meerdere slaapkamers, serviceflats, gehandicaptenflats … ‘Goed wonen’ betekent echter meer dan een degelijke woonplaats. Je moet ook de woning kunnen onderhouden en aanpassen als het nodig is. Ook bij dit aspect bieden we ondersteuning. Niemand woont graag in een verloederde wijk. Daarom werkt OCMW Antwerpen mee aan de uitbouw van wijken waar mensen hun hele leven kunnen wonen met daarin een of meerdere woon- en servicezones. In zo’n buurt zijn er voldoende woon-, welzijns- en zorgdiensten en winkels. De openbare ruimtes zijn ontmoetingsplaatsen en nodigen uit tot een bezoek. Het OCMW, de stad Antwerpen en een groot aantal partners zetten zich in voor een wijkgericht aanbod van thuiszorg dat afgestemd is op de behoeften van ouderen. Hierdoor stellen we ouderen in staat om zo lang mogelijk kwaliteitsvol thuis te kunnen blijven wonen. Vertegenwoordigers van alle belangrijke organisaties en instanties verenigden zich in het Platform Ouderenbeleid en -zorg. Werkgroepen denken mee over een aantal thema’s zoals: • het afstemmen van vraag en aanbod binnen de thuiszorg- en de residentiële sector; • woningaanpassingen; • actieve detectie van kwetsbare senioren. Samen met partners bouwen we een samenhangend geheel van woon-, zorgen welzijnsvoorzieningen uit in Antwerpen. Mensen met sociale of kansenproblemen die hierop een beroep willen doen, vinden een OCMW-aanspreekpunt in het sociaal centrum. Voor ouderen is dit het dienstencentrum in hun buurt.


Serviceflats en sociale woningen Het huisvestingsaanbod van OCMW Antwerpen bevat woningen die zijn aangepast aan de behoeften van senioren en sociale woningen voor alleenstaanden (jonger dan 60 jaar) en woningen voor gezinnen met kinderen. Serviceflats zijn bestemd voor senioren die problemen hebben bij het wonen in een ‘gewone’ woning. We kennen de flats toe op basis van objectieve en eenvormige criteria. Kandidaat-huurders moeten minstens 75 jaar zijn en in Antwerpen wonen. Ouderen die extra zorg nodig hebben komen vanaf 60 jaar in aanmerking. In de buurt van een serviceflatcomplex ligt een dienstencentrum. Dit centrum verleent een volledig pakket aan ondersteunende diensten zoals thuiszorg, administratieve en financiële hulp, een vervoersdienst, een boodschappendienst, warme maaltijden… Vanaf 2007 noemen we zowel de erkende, de niet-erkende serviceflats en sociale woningen voor zestigplussers ‘serviceflats’. Een aantal sociale woningen kregen in 2008 een herbestemming en werden serviceflats. In residentie Harincrode werden de flats met 1 of 2 slaapkamers serviceflats. De flats met 3 slaapkamers blijven sociale woningen, voorbehouden aan gezinnen. Renovatie ex-stadsflats Op 1 januari het OCMW 439 seniorenwoningen over van de stad Antwerpen. Residentie De Hoge Weg en De Fontein waren dringend aan renovatie toe. Ondertussen rondden we de renovatie van residentie De Hoge Weg af en zetten we de werken in residentie De Fontein verder. We pasten de flats aan de behoeften van senioren aan: een instapdouche in plaats van een bad, een verhoogd toilet, geen drempels binnen de flat … Zo kunnen de bewoners zich beter behelpen en langer zelfstandig wonen. De renovatie van de andere complexen is gepland. In augustus 2008 namen we 16 appartementen in de Drossaertstraat over van de stad. Ze sluiten mee aan bij het bestaande wooncomplex Den Drossaert dat door het OCMW beheerd wordt.


Ons huisvestingsaanbod in 2008: ■■

■■

2 468 serviceflats (erkende en niet-erkende serviceflats) 643 sociale woningen

Seniorenvervoer in 2008 ■■

■■

■■

De Vervoerdienst deed 17 765 ritten voor de dienstencentra. 50 chauffeurs van de Mindermobielencentrale Antwerpen vervoerden 545 klanten in 8 673 ritten. 10 chauffeurs deden 409 ritten voor 56 klanten uit de regio Berendrecht-Zandvliet-Lillo.

Vervoeren van senioren De Vervoerdienst van OCMW Antwerpen vervoert klanten van de dienstencentra, de rust- en verzorgingstehuizen en de dagverzorgingscentra Melgeshof en De Zwaan. Twee medewerkers verzorgen als diskjockey optredens in de dienstencentra en rvt’s. Regelmatig nemen zij in een dienstencentrum uitzendingen op voor een programma van de lokale radiozender Minerva. Bezoekers en de verantwoordelijke van het dienstencentrum komen dan aan het woord. De vervoerdienst leent ook gratis materiaal uit: • audiopacks (muziekinstallaties en microfoons); • partytenten; • podiumelementen. In enkele dienstencentra werken mobiliteitsmedewerkers. Zij vervoeren en begeleiden bewoners met verplaatsingsmoeilijkheden. De Vervoerdienst verzorgt ook rijopleidingen voor deze medewerkers zodat zij hun rijbewijs kunnen halen. Dit is een extra troef wanneer zij op zoek gaan naar werk in het normale economische circuit. De Mindermobielencentrale De Mindermobielencentrale werkt met vrijwillige chauffeurs. Tegen een kleine vergoeding vervoeren zij klanten met hun eigen wagen. Dankzij een wervings- en promotieactie kwamen er in 2008 ongeveer tien extra vrijwilligers bij. Enkele medewerkers op leeftijd gaven aan dat ze omwille van de veiligheid stoppen met rijden.

ErgoWoonAdvies in 2008 ■■

481 klanten

■■

772 huisbezoeken afgelegd

■■

■■

■■

900 senioren, personeelsleden en externen volgden een vorming rond onder meer valpreventie en woonadvies 660 dossiers zijn in uitvoering voor 20 projectdossiers gaven de ergotherapeuten expertiseadvies

ErgoWoonAdvies ErgoWoonAdvies is een dienst die senioren adviseert over het gebruik van mogelijke hulpmiddelen thuis. Eenvoudige aanpassingen aan de woning of simpele hulpmiddelen kunnen vaak de dagelijkse handelingen vergemakkelijken. Onze ergotherapeuten gaan op huisbezoek om mogelijke aanpassingen te bespreken. Het ‘valparcours’ is een hindernissenloop die hindernissen uitbeeldt die vaak valpartijen veroorzaken: deurdrempels, slechte vloerbekleding, een steile trap … Als mensen over het parcours wandelen realiseren ze zich waar de gevaren in huis schuilen. Ook rolstoelgebruikers kunnen met begeleiding het parcours afleggen.


Door deze ervaring veranderen mensen gemakkelijker hun gedrag. Tijdens infosessies gebruiken dienstencentra en rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) het valparcours om hun gebruikers te sensibiliseren.

Personenalarmsysteem

PAS in 2008

Een personenalarmsysteem (PAS) is een zender die je rond de hals of pols draagt. Hij staat in verbinding met een alarmcentrale. Wie een probleem heeft, drukt op de knop en de alarmcentrale verwittigt familie, buren of hulpdiensten. Een PAS helpt zo om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te blijven wonen.

Woonbegeleiding en woonbemiddeling Klanten die problemen hebben met wonen of huisvesting kunnen bij OCMW Antwerpen terecht bij verschillende diensten. We geven advies en informatie over huurwetgeving en -contracten en begeleiden klanten in hun zoektocht naar een woning. Indien nodig bemiddelen we met eigenaars en helpen we klanten met het schrijven van brieven. Soms moeten we ze verwijzen naar een advocaat, een notaris of andere bevoegde diensten. Voor woonbegeleiding sloten we een samenwerkingsakkoord af met de Stad en de drie Antwerpse Centra voor Algemeen Welzijn (CAW) (De Mare, De Terp en Metropool). De CAW’s begeleiden intensief exdaklozen die nog niet de juiste instelling hebben om volledig zelfstandig te kunnen wonen. Dankzij het nieuwe akkoord kunnen we deze begeleiding over heel de stad Antwerpen aanbieden. Wanneer een woning onbewoonbaar wordt verklaard, krijgen de bewoners zes maanden de tijd om andere huisvesting te vinden. Gezien zij dikwijls onvoldoende inkomsten hebben, is dit voor onze klanten op de gewone huurmarkt zeer moeilijk. Sociale woningbouwmaatschappijen maken geen uitzondering op hun wachtlijst bij een onbewoonbaarverklaring. Zij wijken er enkel van af wanneer een gebouw gesloten wordt omwille van een gevaar voor de openbare veiligheid. Dikwijls blijven de huurders noodgedwongen verder in het onbewoonbaar verklaard pand wonen. Maar als er een nieuwe controle volgt en de situatie is niet verbeterd, moeten de bewoners onmiddellijk vertrekken. Vaak komen zij dan terecht bij het OCMW, op zoek naar een crisiswoning of een sociale woning.


■■

368 actieve toestellen

■■

230 nieuwe klanten aangesloten

■■

bij 98 klanten werd het toestel afgesloten (overlijden, opname in rusthuis, verhuizing naar serviceflat of inwonen bij familie)

Hulp aan dak- en thuislozen We stelden vast dat de hulpverlening aan dak- en thuislozen stemt in hoge mate overeen met deze aan andere hulpvragers in de sociale centra. We stapten af van de gecentraliseerde dienstverlening via de Daklozencel. De dienst Dispatching blijft wel centraal georganiseerd. Deze dienst helpt daklozen bij het zoeken van geschikt onderdak. Het OCMW beheert negen crisiswoningen op drie verschillende locaties. De maatschappelijk werkers van de sociale diensten dragen de kandidaat-huurders voor. We verhuren de crisiswoningen voor een bepaalde duur. Is er geen woning beschikbaar, dan contacteren we verschillende opvangcentra voor daklozen of zoeken we een gewone huurwoning. De dienst investeert in het overleg met daklozenorganisaties. Zij kunnen ons helpen om onze dienstverlening beter af te stemmen op de noden van de dak- en thuisloze Antwerpenaars.

Huis Sofía Huis Sofía is een studentenhuis voor elf jonge vrouwen tussen 18 en 25 jaar. Zij willen een diploma halen maar ondervinden hierbij problemen zoals een verstoorde relatie met de ouders of onvoldoende geld of ruimte thuis. Een huishoudelijk reglement legt zeer duidelijke afspraken vast over het leven in het studentenhuis. Voor de huur, vaste kosten en de internetaansluiting betalen de studentes 200 euro (al dan niet geïndexeerd) per maand. De sociale centra verwijzen kandidaten door. Hun maatschappelijk werker of een begeleider van het JongerenAdviesCentrum stelt hen als bewoner voor. In 2008 verbleven in Huis Sofía in totaal 15 studentes die lessen volgden in het secundair of het hoger onderwijs. Onze rvt’s in 2008 ■■

■■

■■

2 712 woongelegenheden: 1 417 rvt en 1 295 rob Gemiddelde leeftijd van de bewoners is 85 jaar Meer dan 75 % van bewoners is ouder dan 80 jaar

Rust- en verzorgingstehuizen Onze 17 rust- en verzorgingstehuizen (rvt’s) zijn geïntegreerd in een globaal aanbod van ouderenvoorzieningen. Deze residentiële hulpverlening is er voor de mensen die ondanks het ruime aanbod aan thuiszorg niet meer zelfstandig kunnen wonen. Via een formulier met een eenvormige puntenschaal bepalen we wie in aanmerking komt voor een opname. Leeftijd en zorgbehoevendheid spelen hierin een rol.


In principe is de keuze van een instelling vrij. De kandidaat-bewoner kan vragen om in een privé-rusthuis van een ander OCMW opgenomen te worden. Wanneer iemand in die mate zorgbehoevend is dat we van een rvt-patiënt spreken, dan nemen we hem bij voorkeur op in een eigen afdeling. Onze rust- en verzorgingsinstellingen hebben een erkenning voor 2 806 woongelegenheden. Door moderniseringswerken en ombouw van meerpersoons- naar één- en tweepersoonskamers, is het aantal in gebruik lager: 2 712 (1 417 rvt- en 1 295 rustoordbedden (rob)). De bewoners Meer dan 75 % van de bewoners is ouder dan 80 jaar. De gemiddelde leeftijd is 85 jaar (voor mannen 82 jaar, vrouwen 86 jaar). Driekwart van onze rvt-bewoners is vrouw. Het aantal vrouwen neemt snel toe vanaf de leeftijd van 80 jaar. Door hun hogere levensverwachting is er immers een hogere graad van weduwschap bij de bejaarde vrouwen. Er is dan geen thuisblijvende partner die de noodzakelijke zorg kan bieden. Mannen kunnen minder instaan voor de verzorging van hun hulpbehoevende vrouw dan andersom. Ze hebben het moeilijker om voor zichzelf te zorgen wanneer zij alleen komen te staan. De kosten De federale overheid legt een ligdagprijs op die we aan de bewoners aanrekenen. Deze ligdagprijs vergoedt slechts gedeeltelijk de kosten voor het verblijf. OCMW Antwerpen past nog een groot bedrag bij. In 2008 bedroeg de ligdagprijs 52 euro. Sommige instellingen hadden een lagere prijs voor afdelingen die verouderd zijn of waar renovaties aan de gang waren. Als de bewoner niet voldoende inkomsten heeft om de kosten te betalen, spreken we de onderhoudsplichtige kinderen aan. We berekenen de onderhoudsbijdrage volgens een schaal van de federale overheid. De tussenkomst van de onderhoudsplichtigen hangt af van hun belastbaar inkomen. Als ook deze bijdrage onvoldoende is, zullen we het saldo met middelen van de sociale bijstand aanzuiveren. Modernisering rust- en verzorgingstehuizen Het OCMW en het stadsbestuur willen een belangrijke rol blijven spelen in de organisatie van de bejaardenzorg. Onze voorzieningen moeten ook in de toekomst kwaliteitsvolle diensten aanbieden die toegankelijk zijn voor iedereen.


In 2008 startten we het moderniseringsproject voor de rust- en verzorgingstehuizen. Het project voorziet in de realisatie van woon-zorgcentra in elke wijk van Antwerpen: kleine rusthuizen voor 150 bewoners, dicht bij serviceflats en dienstencentra. De groep van rusthuizen, dienstencentra en de thuishulp, koppelen we in 2009 los van het OCMW en brengen we onder in een apart zorgbedrijf. Een belangrijk voordeel is dat het management en bestuur van de nieuwe groep uitsluitend bezig zal zijn met de werking en de organisatie van de woon-zorgcentra. We werkten het veranderingsproces verder uit in 2008. Het intakegesprek Met het intakegesprek willen we een beeld krijgen van de bewoner voor zijn opname in een rust- en verzorgingstehuis. Het gesprek is een belangrijk instrument bij het opstellen van een persoonlijk zorgplan. Hierin noteren we de onderlinge afspraken. Het zorgplan en intakegesprek kaderen in de visie van inspraak van de bewoner en gebeurt in de eerste weken na de verhuis naar de residentie. Ondertussen is het intakegesprek algemeen ingevoerd in alle rusthuizen. Pilootproject elektronisch zorgdossier Om de kwaliteit in zorg in al onze rvt’s op peil te houden, is een elektronisch zorgdossier noodzakelijk. Het houdt rekening met de hogere eisen van bewoners en/of familie en wettelijke inspectieorganen of instanties. Een elektronisch zorgdossier kan je makkelijk aanpassen aan elke bewoner. Het is een bewijs van de uitgevoerde zorgen naar zowel inspectie als naar familie. Het vermindert manuele administratie en maakt een betere communicatie mogelijk, intern en extern. Er werd een elektronisch zorgdossier op maat uitgewerkt. Rvt Sint-Maria testte de toepassing uit. Op basis van hun feedback werd het verder verfijnd. De uitrol naar al de rvt’s zal gebeuren in de loop van 2009. Residentenbespreking in alle rvt’s Tijdens een residentenbespreking organiseren en evalueren we de zorgverlening. We stemmen onze hulp zo veel mogelijk af op de wensen van de bewoner en onze mogelijkheden. Deze bespreking levert concrete afspraken op. Wie verleent welke zorgen, waar en op welke manier? We stellen samen met de bewoner of zijn vertegenwoordiger het best mogelijke woon- en leefplan op. Het doel is de kwaliteit van wonen, leven en zorg te behouden of te verbeteren.


Het is een communicatiekanaal om de bewoner en hulpverlener de meest actuele en relevante informatie aan te bieden. Belangrijke afspraken en beslissingen rond fixatie, dementie, reminiscentie en andere levensdomeinen evalueren we opnieuw tijdens het interdisciplinair overleg. In principe neemt de bewoner altijd deel aan de bespreking, tenzij hij zich wil laten vertegenwoordigen door een vertrouwenspersoon of de zorgcoördinator. Inspraak, geborgenheid en continuïteit worden gegarandeerd. De bewoner kan minimaal een keer per jaar op een residentenbespreking rekenen.

IGLO-project IGLO staat voor het InterGenerationeel project LinkerOever. Het wil de relaties tussen verschillende generaties en culturen in de wijk Europark bevorderen. Een nieuwe, sociale infrastructuur maakt wonen, zorg, vrijetijdsbesteding, ontmoeting, onderwijs en opvang voor iedereen toegankelijk. Daarom bouwen de stad en het OCMW er een rvt, een dienstencentrum en sociale woningen. Er komt ook een kinderdagverblijf, een basisschool en een jeugdcentrum. De stad legt de straten opnieuw aan en behoudt de open, groene ruimte zodat het een aangename plek wordt voor voetgangers en fietsers. IGLO zal uitgroeien tot het referentiepunt voor andere wijken in de stad. Het studiebureau TECHNUM maakte de plannen en technische studies voor de realisatie van een dienstencentrum, rust- en verzorgingstehuis en serviceflats. De schetsontwerpen werden verder besproken met de architecten. Het dienstencentrum en het rust- en verzorgingstehuis worden gedeeltelijk betaald met subsidies van het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA).


Dementie Als ik ooit vergeet, wat ik altijd onthoud Als ik geregeld struikel in mijn denken Als alles verwarrend wordt, de dag, de nacht. Als ik bedoel wat ik eigenlijk niet bedoel Dan is het waarschijnlijk begonnen Dat wat ik het meeste vrees. Als ik ooit verdwaal, in mijn chaotisch hoofd Als mijn heden me ontglipt Geen tijden zijn me nog gebonden Angst, verdwaalde ik, waar ga je naartoe? Vergeef me dan voor het achterlaten, In het heden, jij, en alle anderen. Als er van mij niets meer overblijft Dan een schim van wat ik ooit eens was. Dat niets anders doet dan staren Dat steevast in mijn broek plast. Laat me dan gaan, want dit is geen bestaan Maar vergeet nooit wie ik werkelijk was. Medewerker Peter Van der Avoort (Gedichtendag bij OCMW Antwerpen)

Gezondheid Kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen

Gezondheid is een belangrijke voorwaarde voor de kwaliteit van leven. Kansen op een goede gezondheid zijn echter niet gelijk voor alle Antwerpenaren. Factoren zoals opleidingsniveau, tewerkstelling, woonomgeving en levensstijl bepalen iemand zijn gezondheid. Met het Lokaal Sociaal Beleid willen de Stad en het OCMW dat iedere Antwerpenaar maximaal kansen, stimulansen en toegang krijgt tot een kwaliteitsvolle gezondheidszorg op maat. Kwetsbare groepen, die naast gezondheidsproblemen ook andere moeilijkheden ondervinden, krijgen verhoogde aandacht. Klanten moeten in eerste instantie de weg vinden naar de meest aangewezen gezondheidszorg. We willen de toegang tot de eerstelijnsgezondheidszorg verbeteren. Het principe van ‘vaste huisarts’ is een cruciaal aandachtspunt. We werken daarnaast aan ziektepreventie en gezondheidsbevordering. We ondersteunen de opstart van een wijkgezondheidscentrum in de kansarme wijken, met een (dreigend) tekort aan huisartsen. OCMW Antwerpen investeert in sensibilisering rond gezondheidsrisico’s. We lichten klanten en eigen medewerkers van de gezinszorg en thuisverpleging in over onder andere basishygiëne, gezonde leefgewoonten, een gezonde woonomgeving en valpreventie. Zorg op maat is belangrijk. We sturen onze dienstverlening bij, organiseren bijkomende acties of verwijzen klanten gericht door naar de partnerorganisaties. Het eigen verzorgend en verplegend personeel bekijkt de klant in zijn totaliteit: ook de financiële situatie, woonomgeving, werkomgeving … brengen we mee in beeld. Het personeel schoolt zich regelmatig bij om te beantwoorden aan de verwachtingen van de verschillende doelgroepen. Willen we gelijke gezondheidskansen voor alle Antwerpenaren kunnen realiseren, dan moeten we overleggen en samenwerken met hulp- en dienstverleners uit de verschillende leefdomeinen. OCMW Antwerpen brengt deze partners samen in de regiegroep Gezondheid. We bekijken welke acties kunnen bijdragen om onze doelstellingen te halen. We stimuleren afstemming en verhoogde aandacht voor de kwetsbare groepen. Alleen zo kunnen we een vraaggestuurde en kwalitatieve gezondheidszorg op maat van alle Antwerpenaren bereiken.


Gezondheidsbeleidsplan In de stad en het OCMW namen in Antwerpen tal van andere organisaties initiatieven om de gezondheid van de Antwerpenaar te bevorderen. Toch blijft de gezondheidszorg voor heel wat doelgroepen onvoldoende toegankelijk. Vanuit het Lokaal Sociaal Beleid opteerden Stad en OCMW om voor het thema gezondheid een aparte beleidsnota op te maken: het gezondheidsbeleidsplan. Het doel is een kader voor gezondheid en preventief gezondheidsbeleid voor de stad Antwerpen te schetsen. We willen ook een strategie uittekenen van waaruit we hulpverlening en preventie gericht en gebundeld kunnen organiseren. Het gezondheidsbeleidsplan is een instrument voor beleidsformulering en latere toetsing aan het beleid.

Dienstencentra De 39 dienstencentra richten zich tot alle Antwerpse senioren en iedereen die nood heeft aan extra ondersteuning. De dienstencentra zorgen samen met de thuiszorgdiensten, de serviceflatcomplexen en de rvt’s dat iedereen zolang mogelijk in zijn wijk en zijn vertrouwde omgeving kan blijven wonen. We geven gerichte informatie, advies of verwijzen de senior door naar de juiste dienst. Maar een dienstencentrum is meer. De Antwerpenaar kan er gebruik maken van verschillende diensten van het OCMW: • warm eten; • naar de kapper gaan; • handen voetverzorging; • een bad of douche nemen; • kleding (laten) wassen. Ter plaatse kan de senior ook bepaalde diensten aanvragen: • vervoer; • ondersteuning door het wijknet aandacht voor senioren; • een personenalarmsysteem; • ErgoWoonAdvies; • gezins- , poets- of karweihulp; • thuisverpleging. Aanvragen voor een serviceflat, dagverzorging of kortverblijf worden er geregistreerd.


Tal van activiteiten, cursussen en hulp bij het dagelijkse leven bestendigen of herstellen de sociale contacten en vermijden vereenzaming. Door vrijwilligers bieden we kansen voor een zinvolle tijdsbesteding. Door een netwerk in de wijk op te zetten, streven we naar samenwerking zodat het sociaal weefsel hersteld of ondersteund wordt en de persoonlijke doelen van iedere klant kunnen behaald worden. We maken de activiteiten en het aanbod van de dienstencentra bekend via verschillende kanalen: folders, huiskranten, affiches, regionale televisie, kranten en het stedelijk informatieblad De (nieuwe) Antwerpenaar. In november 2008 was een volledige katern aan de dienstencentra gewijd. Overzicht dienstencentra Dienstencentrum

Ligging

Info over de omgeving en werking van het centrum

Arena

Deurne

In de buurt van het dienstencentrum (Deurne-Zuid) zijn sociale woningen met veel bejaarde bewoners. In 2008 zijn we gestart met een lichte renovatie.

Blankenberg

Ekeren

Blankenberg is verbonden aan een wooncomplex met 19 serviceflats. Blankenberg is in Ekeren zeer in trek bij jonge senioren en ligt naast rvt Hof de Beuken waarmee samengewerkt wordt.

Boterlaar

Deurne

Er zijn 64 serviceflats aan het dienstencentrum. De Boterlaar werkt samen met rvt De Tol.

De Bilzen

Antwerpen

Dienstencentrum De Bilzen werkt samen met rvt Bilzenhof. Het ligt in de wijk Stuivenberg met veel sociale woningen en veel senioren.

De Boskes

Antwerpen

Naast het centrum liggen 59 serviceflats. Ook het sociaal centrum, Thuiszorg Zuid en sociaal steunpunt gezondheid Zuid vinden een onderkomen in hetzelfde gebouw (Kiel).

De Brem

Merksem

Naast De Brem ligt een woningcomplex met 107 erkende serviceflats. Het werkt samen met het nabijgelegen ZNA-ziekenhuis Jan Palfijn.

De Fontein

Borgerhout

Er zijn 168 serviceflats verbonden aan het dienstencentrum.

De Meere

Berchem

De Meere ligt in de wijk Groenenhoek en er zijn 78 serviceflats.


Dienstencentrum

Ligging


De Meermin

Antwerpen

14 serviceflats liggen in de buurt (wijk Seefhoek / Stuivenberg / Dam). Het cafetaria huisvest het sociaal restaurant ‘De Pollepel’. In hetzelfde gebouw is ook het sociaal steunpunt gezondheid Noord en de dienst Woonbegeleiding gehuisvest.

De Meersenier

Antwerpen

Het dienstencentrum ligt midden in de oude stad (Sint-Nicolaasplaats) en is een echte aantrekkingspool voor de actieve senior.

De Olijftak

Antwerpen

Aan De Olijftak liggen 120 erkende serviceflats. Het complex ligt op wandelafstand van het Sint-Jansplein en het De Coninckplein.

De Vrijgeweide

Borgerhout

Het dienstencentrum bevindt zich naast de gebouwen van campus Erasmus van ZNA en werkt er mee samen.

De Zeelbaan

Merksem

Aan De Zeelbaan zijn 72 serviceflats verbonden (waarvan 36 domus flandria). Op loopafstand (Van Straelenhof) bevinden zich 22 serviceflats en 15 sociale woningen. Het dienstencentrum is heel bekend bij de marktbezoekers van Merksem.

Den Bleek

Borgerhout

Bij het dienstencentrum liggen 61 serviceflats (Den Bleek) en in de nabijheid nog 41 serviceflats (De Sterlingen).

Den Drossaert

Borgerhout

Den Drossaert telt 88 serviceflats.

Den Oever

Antwerpen

In de buurt van de voetgangerstunnel bevindt zich Den Oever en zijn 99 serviceflats. Andere sociale woningen met veel bejaarden liggen in de omgeving. Het dienstencentrum ondersteunt ook de multiple sclerosepatiënten die in aangepaste flats wonen van een sociale huisvestingsmaatschappij. Ook de bewoners van woningcomplex De Leliepoort (14 serviceflats) kunnen in Den Oever terecht.


Dienstencentrum

Ligging


Essenhof

Antwerpen

Het DC ligt in de wijk Dam, nabij het Sint-Jansplein. Er zijn 45 serviceflats (Essenhof en Joostens-Lemmé).

Hagelkruis

Ekeren

In de buurt zijn er veel sociale woningen (Rozemaai) met veel bejaarden.

Hof ter Beke

Antwerpen

Het oudste dienstencentrum van Antwerpen-stad is al lange tijd een gevestigde waarde op het zuid. Er zijn in totaal 284 serviceflats en 102 sociale woningen in de buurt van het dienstencentrum. Een uitleendienst biedt kleding en beddengoed aan minderbedeelden uit de buurt.

Hoge Weg

Borgerhout

Het dienstencentrum ligt nabij 57 serviceflats. Het centrum is verbonden aan dienstencentrum De Fontein.

Huize Berchem

Berchem

Huize Berchem heeft 44 serviceflats. Deze bevinden zich in oud-Berchem (Grote Steenweg / Driekoningenstraat).

Kerkeveld

Deurne

Aan het dienstencentrum liggen 96 erkende serviceflats (wijk Bosuil, Deurne).

Klein Heide

Hoboken

Gelegen in de wijk Draaiboom. Er zijn sociale woningen met veel bejaarden in de nabijheid. Het dienstencentrum is de schakel tussen de huurders van de omliggende bejaardenwoningen en de eigenaar (sociale huisvestingsmaatschappij Perisfeer).

Kronenburg

Deurne

Aan Kronenburg (Deurne-Noord) liggen 28 serviceflats en 6 sociale woningen.

Liberty

Antwerpen

Liberty (hoek Jan de Voslei en de Jan Van Rijswijcklaan) is gelegen in een geklasseerd gebouw in de wijk die ontwikkeld werd in 1930 naar aanleiding van de toenmalige wereldtentoonstelling. Het complex omvat 54 serviceflats met feestzaal en binnentuin. In de buurt bevinden zich diverse sociale woningen met veel senioren.


Dienstencentrum

Ligging


Molengeest

Berendrecht

Aan Molengeest zijn 60 erkende serviceflats verbonden. Het landelijke karakter is hier zeer opvallend.

Moretusburg

Hoboken

Moretusburg is een afdeling van dienstencentrum Victor De Bruyne. In dit centrum is een beperkt diensten- en activiteitenaanbod.

Oversnes

Wilrijk

Oversnes telt 114 erkende serviceflats.

Portugesehof

Hoboken

Dit centrum is gelegen in de wijk Portugesenhoek en telt 152 serviceflats.

Romanza

Wilrijk

Romanza (wijk Bloemenveld) heeft 121 serviceflats (Domus Flandria).

Rozenboom

Deurne

Rozenboom heeft 37 serviceflats.

Santiago

Antwerpen

Santiago ligt midden in een sociale woonwijk en telt 72 serviceflats van OCMW Antwerpen. De wijk Luchtbal kenmerkt zich door hoge aantal senioren en allochtonen.

’t Dokske

Merksem

’t Dokske heeft 21 serviceflats en 2 sociale woningen.

Ten Gaarde

Antwerpen

Aan Ten Gaarde liggen 186 serviceflats en 4 sociale woningen voor alle leeftijden.

Ter Welen

Antwerpen

Dichtbij het dienstencentrum zijn er veel sociale woningen met veel ouderen en allochtonen. Op Linkeroever is het nieuwe IGLO-project gepland.

Valaar

Wilrijk

Valaar telt 16 erkende serviceflats.

Van Schoonbeke

Antwerpen

Aan Van Schoonbeke zijn 43 serviceflats verbonden. Het ligt naast rvt Lozannahof.

Victor de Bruyne

Hoboken

In de buurt (wijk Vinkevelden) zijn sociale woningen met zeer veel senioren.

Zurenborg

Antwerpen

Het dienstencentrum bevindt zich in de wijk Zurenborg.


driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen • Lange Gasthuisstraat 33 • 2000 ANTWERPEN • Verschijnt in maart, juni, september en december • nr. 24 • - september - oktober - november 2008 • Erkenningsnummer: P608068

Mensen



Het Labyrint Waar ouderen een aangename oude dag doorbrengen

Senioren herontdekken hun stad

‘Wie wil werken, verdient kansen’

Dankzij sightseeingtours

Respect hebben voor elkaar Gemeenschappen geven advies

Wie wil werken verdient kansen Werkloze jongeren aan de slag

Uit ons personeelsmagazine ‘Mensen’ - nr. 24 - september 2008

Het Sociale Inschakelings-economie (SINE)-project biedt werk aan twintig werkloze jongeren tussen 18 en 25 jaar. Ze kunnen in de dienstencentra aan de slag als karweihulp of mobiliteitsmedewerker. Het project is een samenwerking tussen de departementen Thuis Wonen en Personeelsmanagement. In dienstencentrum De Fontein sprak Mensen met twee SINE-jongeren.

De voortuin van dienstencentrum De Fontein is een stukje zonovergoten groen in hartje Borgerhout. Senioren genieten van een terrasje. In dienstencentrum De Fontein en Hoge Weg doen Sheriff (21) en Danny (25) sinds het begin van het SINE-project allerlei klusjes voor de bewoners. Hoe ziet jullie werkdag eruit? Danny: ‘We komen ’s morgens samen in het dienstencentrum. Dan krijgen we een dagschema en een lijst met opdrachten. Dat strakke schema respecteren we. ’s Middags komen we opnieuw samen in het dienstencentrum. Maar dat vind ik niet erg. Het is hier best gezellig.’ Wat voor werk doen jullie precies? Danny: ‘Ik werk als polyvalent werkman. Erg divers werk. Het gaat om kleine herstellingen, verhuizingen, onderhoudswerk. Ik bied ook algemene technische en logistieke ondersteuning.’ Sheriff: ‘Eigenlijk werd ik aangenomen als mobiliteitsmedewerker. De bewoners zijn minder mobiel. Ze hebben moeite om alleen de bus te nemen en zich te verplaatsen in de stad. Ik begeleid deze ouderen bij uitstapjes. Omdat ik geen rijbewijs heb, doe ik dit werk niet voltijds. Daarom werk ik ook als polyvalent werkman.’ Wat deed je voor je bij het OCMW werkte? Danny: ‘Ik volgde een tuinbouwopleiding. Maar in die sector vond ik geen werk.’ Sheriff: ‘Ik werkte in een magazijn en een fabriek. Zwaar werk. Maar dat schrikt me niet af. Dan werd ik lange tijd werkloos. Uiteindelijk werd ik sociaal tewerkgesteld bij OCMW Antwerpen.’ Hoe kwam je in contact met het OCMW? Danny: ‘Ik vernam van Begeleid Zelfstandig Wonen dat het OCMW polyvalent werkmannen zocht. Ik ging naar een infosessie en solliciteerde. Gelukkig was het meteen een schot in de roos.’ Sheriff: ‘De dienst Activering verwees mij door naar dezelfde infosessie. Ik was blij dat ik kon solliciteren voor de job. Het is fantastisch dat het OCMW mij deze kans biedt.’ Een geïnteresseerde toeschouwer die het gesprek vanaf een andere tafel volgt, mengt zich in het gesprek. Hendrik Ratineckx (74) bezoekt al jaren trouw het dienstencentrum. Hij maakte de eerste dagen van Danny en Sheriff in het dienstencentrum mee.


Het contact tussen de bezoekers en de jongeren verliep altijd spontaan.

Hendrik: ‘De bewoners aanvaardden de gasten snel. Hierdoor voelden ze zich snel op hun gemak en verliepen hun eerste taken vlot. Ik herinner me zelfs dat ze applaus kregen voor een bepaalde klus.’ Hoe kwam het dat dit zo vlot ging? Was er geen sprake van een generatiekloof? Hendrik: ‘Het wederzijdse begrip tussen bewoner en jongere overbrugde deze kloof. Je kan zeggen dat ze in hetzelfde schuitje zitten. Allebei kennen ze het gevoel van de sociale isolatie. De bewoners omdat ze minder mobiel zijn. De jongeren omdat ze werkloos zijn. Daarom gaven de bewoners deze gasten volop kansen.’ Danny: ‘Leeftijd speelt geen rol. Mensen zijn mensen. Ik beschouw ouderen niet als een aparte doelgroep. Het contact verliep altijd spontaan.’ Hoe verloopt het contact verder met de bewoners? Sheriff: ‘Het gebeurt soms dat een bewoner panikeert. Hij ziet een probleem dat voor hem onoverkomelijk is. Terwijl ik al een oplossing heb. Het eerste wat ik doe, is de bewoner kalmeren. Zo was de parlofoon van een bewoner stuk. Hij was blijkbaar erg gesteld op het apparaat en panikeerde. Ik verzekerde hem dat ik het zou maken. Een andere keer was een bewoner bang dat hij zou struikelen over een verlengsnoer. Maar ik stelde hem gerust. Het snoer zou niet lang meer in de weg liggen.’ Wat zijn jullie toekomstplannen? Danny: ‘Ik volgde een opleiding als netwerkbeheerder. Momenteel solliciteer ik ook in deze richting. Techniek en informatica liggen me wel.’ Hendrik: ‘Danny gaat altijd doordacht te werk. Hij zal een tafel van vijftig kilo niet zomaar opheffen. Hij vindt een manier om ze op een andere wijze te verplaatsen. Dat zijn inzichten die hem van pas komen als informaticus.’ Sheriff: ‘Ik zou graag voor een bouwbedrijf of bij een verhuisploeg werken. Maar ik houd ook van het contact met senioren. Het zou super zijn als ik deze twee kan combineren. Serviceflats bouwen bijvoorbeeld. Of senioren helpen verhuizen.’ Hendrik: ‘Sheriff zou die tafel van vijftig kilo toch proberen te heffen. En er nog in slagen ook. (lacht) Het is een sterke gast.’ Wat als langdurig werkloze jongeren geen tewerkstellingskans kregen via dit soort projecten? Hendrik: ‘Daar wil ik niet aan denken. Wie wil werken, verdient kansen. En als hun tewerkstelling hier eindigt, moet het OCMW ervoor zorgen dat ze ook buiten de muren van dit dienstencentrum hun mannetje staan.’


■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

Thuiszorg in 2008

Thuiszorg

372 682,50 uren gezinszorg bij 1 906 unieke gebruikers door 368 gezinshelpers

Het thuiszorgaanbod van OCMW Antwerpen is erg divers. Dankzij deze ondersteunende diensten wonen mensen langer zelfstandig thuis.

gemiddeld 23,29 uren gezinszorg (inclusief acute gezinszorg) per gebruiker per maand

271 personenalarmsystemen bij klanten, 133 nieuwe aansluitingen, 98 stopzettingen

• Gezinszorg helpt klanten bij het dagelijks functioneren. De hulp bestaat uit hygiënische verzorging, huishoudelijke taken zoals afwassen en boodschappen doen, gezelschap houden of hulp bij administratieve taken. • Poetshulp onderhoudt de woning van de klant. • Een personenalarmsysteem biedt een garantie op snelle hulp in noodgevallen. • Dankzij warme maaltijden aan huis kunnen mensen die er niet meer in slagen om voor zichzelf te koken toch voedzaam eten. Voor klanten met een beperkt inkomen geven we een financiële tussenkomst. De firma Der Kinderen levert de warme maaltijden aan huis. • Ook in onze dienstencentra bieden we ’s middags een warm menu aan. Ook dan is het mogelijk om een tussenkomst te krijgen. • Voor kleine klusjes of een opknapbeurt van de woning of tuin werken we samen met ‘Klus en Verhuis’ van de vzw Levanto.

5 verzorgenden van het OCMW presteerden 571 uren nachtzorg bij 91 gebruikers

Poetshulp met dienstencheques

80 696,72 uren poetshulp bij 1 156 klanten door 63 poetsvrouwen gemiddeld 8,16 uur poetshulp per gebruiker per maand 145 464,25 uren poetshulp met dienstencheques bij 1 948 klanten door 177 medewerkers gemiddeld 8,31 uur poetshulp dienstencheques per gebruiker per maand 429 785 warme maaltijden in de dienstencentra

Klanten kunnen onze poetshulp ook betalen met dienstencheques. Dit is interessant wanneer zij in het reguliere systeem voor een uur poetshulp meer dan de prijs van een dienstencheque betalen (7,50 euro). We bieden poetshulp met dienstencheques aan via onze drie thuiszorgregio’s. In 2008 hielpen we 51,14 % van onze klanten via het dienstenchequesysteem. Nachtzorg ondersteunt de mantelzorger Thuiswonende klanten in een palliatieve situatie, met een chronische ziekte of dementie, vragen veel inzet van hun mantelzorgers. Hulp door familie, vrienden of buren kan in het gedrang komen door een gebrek aan goede nachtrust. Wanneer professionele nachtzorg de mantelzorg niet aanvult, kan dit tot een vervroegde opname in een rust- en verzorgingstehuis of ziekenhuis leiden. Om dit op te vangen werken we sinds 2005 samen met vijftien thuiszorgorganisaties. In 2006 ondertekenden we een samenwerkingsakkoord ‘Integrale Nachtzorg Antwerpen (INA)’.


We verlenen maximaal drie nachten nachtzorg per week. De verzorgenden kunnen ‘s nachts voor dringende hulp zoals problemen bij infusen, stomazorg of pijnpompen een beroep doen op de deskundigheid van een thuisverpleegkundige van het Wit Gele Kruis. Om te beantwoorden aan de groeiende vraag tot nachtzorg, steeg het aantal personeelsleden. In 2008 stelde OCMW Antwerpen vijf verzorgenden te werk in de nachtzorg. Een zachte overgang tussen een ziekenhuisopname en thuis wonen Ouderen die worden opgenomen in het ziekenhuis zijn bij ontslag vaak nog afhankelijk voor hun verzorging. We startten een team Acute Gezinszorg om na ontslag een naadloze overgang naar huis te verzekeren. Het team startte op met drie verzorgenden. Ondertussen is het uitgebreid tot twaalf verzorgenden onder leiding van twee maat‑ schappelijk werkers. In 2008 bood het team 2 786 uren hulp aan 154 klanten.

Thuisverpleging Onze verpleegkundigen geven patiënten die thuis verblijven dezelfde zorgen als in een ziekenhuis. Daardoor is de opnameduur in een ziekenhuis korter of stelt de klant de stap naar een rvt zo lang mogelijk uit. Vooral de dienstencentra en de thuiszorgdiensten verwijzen klanten door naar de dienst Thuisverpleging. In minder mate gebeurt de doorverwijzing door de ZNA-ziekenhuizen of door anderen. In 2008 verzorgde de dienst Thuisverpleging 1 160 verschillende patiënten. Gemiddeld krijgen er per dag 370 mensen een thuisverpleegkundige over de vloer. Om de hulp te verbeteren stapten we in een proefproject om zorgkundigen tewerk te stellen binnen de thuisverpleging. Hiervoor sloten we een overeenkomst af met de federaal minister van Volksgezondheid. Een zorgkundige is een verzorgende die eenvoudige taken van een verpleegkundige overneemt. Zij kregen een speciale erkenning van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid. Het project startte in 2008 en loopt vier jaar. Zo vangen we het tekort aan verpleegkundigen gedeeltelijk op. In 2008 stapten we mee in het Vinca-project van de FOD Volksgezondheid. Dit project moet het administratieve werk van ambulant verpleegkundigen vereenvoudigen.


De verpleegkundigen registreren bij de patiënt thuis zijn gegevens op een personal digital assistant (PDA). Nadien worden deze gegevens verwerkt op kantoor. Vier verpleegkundigen testen dit systeem gedurende een jaar uit. Als dit het werk vergemakkelijkt, voeren we het in bij alle thuisverpleegkundigen.

SamenwerkingsInitiatief Thuiszorg In 2008 ging de meeste aandacht naar de coördinatie van de zorg in de thuissituatie van de klant. Zorgoverleg en een zorgplan waren onze methodieken. Meer dan 300 klanten hebben een zorgplan waarin de betrokken hulp- en zorgverleners met elkaar communiceren en afspraken maken. Een aantal hiervan hielden een multidisciplinair overleg. We startten een Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg-deelwerking op in de regio Deurne – Borgerhout. Eind november kwam de nieuwe werkgroep voor de eerste keer naar buiten met een infoavond voor huisartsen. Daar werd ook een thuiszorgwijzer van de regio voorgesteld.

Iedereen gezond In oktober ging het project ‘Iedereen gezond’ van start. Een eerste doelstelling is om alle klanten van OCMW Antwerpen de weg te wijzen naar een huisarts. We versterken en informeren niet enkel onze klanten. We richten onze acties naar drie doelgroepen waarbij we naast de klant ook de maatschappelijk werkers van de sociale centra en partners betrekken (huisartsen, zelforganisaties …). Een huisdokter voor iedereen Gezondheidsachterstand begint vaak al in de wieg. Om dit te verhelpen willen we elke OCMW-klant verwijzen en begeleiden naar een vaste huisdokter. De huisarts kan een vertrouwenspersoon zijn die de gezondheidszorgen binnen een gezin kan coördineren. Daarnaast is ondersteuning van onze maatschappelijk werkers erg belangrijk. We bieden op het OCMW-intranet een duidelijke handleiding op maat aan, met werkdocumenten om klanten te informeren over ons systeem van medische zorgen, adreslijsten van huisdokters per postcode … Bij artsen promoten we de toepassing van de derdebetalersregeling. Zo bereiken we met onze aanpak niet enkel OCMW-klanten, maar ook mensen met een OMNIO-statuut. Als een huisdokter de derde-


betalersregeling gebruikt, garandeert hij de eerstelijnshulpverlening voor zijn patiënten met een beperkt inkomen. Ook wanneer de steun van OCMW Antwerpen wegvalt. Verder bieden we de artsen duidelijke informatie over onze werking en bevoegdheden. Op deze manier bevorderen we onderling begrip en samenwerking. We werken aan het versterken van onze klanten. Zo motiveerden we klanten van de sociale centra in de 2060-wijk om deel te nemen aan de rookstopcursus ‘Pak je kans’ van het Protestant Sociaal Centrum Open huis. We ontwikkelden een handleiding en intakeformulier voor een betere en nauwere samenwerking met de huisartsen van HuisArtsen Wachtpost Antwerpen Centrum (HAWAC). Een waarborg voor medische kosten OCMW Antwerpen verleent aan behoeftige klanten een waarborg voor medische zorgen. Deze garandeert de klant en zijn zorgverstrekker de betaling van het remgeld voor medicatie, dokters- en/of ziekenhuiskosten. We stellen vast dat OCMW-klanten deze waarborg vaak gebruiken om voor elk gezondheidsprobleem een beroep te doen op gespecialiseerde ziekenhuisdiensten,voornamelijk op de afdeling Spoed. Onze klantengroep is heel divers. Velen zijn niet vertrouwd met het concept ‘huisarts’ en hebben meer vertrouwen in diensten met veel gesofisticeerde machines. Daarbij komt dat OCMW Antwerpen tot voor enkele jaren eigen ziekenhuizen beheerde. We stuurden toen onze klanten altijd door naar deze ziekenhuizen. Vele klanten gaan nog uit eigen beweging naar deze ziekenhuizen. We startten in 2008 een project ‘gezondheid’. We proberen klanten toe te leiden naar een vaste huisarts die hun medische toestand beter kan opvolgen (zie ook ‘Een huisdokter voor iedereen’). Daarbij promoten we het gebruik van een globaal medisch dossier. Met deze acties proberen we ook het medisch shoppen te ontmoedigen. We sensibiliseerden onze maatschappelijk werkers om klanten naar een huisarts te verwijzen, dit op te volgen en te registreren in het dossier. In 2008 verleenden we aan 8 226 alleenstaanden of gezinnen een tussenkomst in de medische kosten.


Dringende medische zorgen Mensen zonder verblijfsdocumenten hebben recht op dringende medische hulp. Voor personen die regelmatig in Antwerpen verblijven, behoeftig zijn en die we niet kunnen aansluiten bij een mutualiteit, kan het OCMW de volledige medische kosten ten laste nemen. Zij kunnen voor een tussenkomst terecht in ons gespecialiseerd sociaal centrum Plein. Mensen zonder verblijfsdocumenten die langere tijd in Antwerpen verblijven en kinderen hebben, leiden we toe naar een vaste huisarts. Om de huisartsen te stimuleren om ook voor deze mensen de medische zorgcoördinatie op te nemen, betalen we buiten de dringende medische zorgen ook de kosten voor het globaal medisch dossier. In 2008 verleenden we in 2 993 dossiers tussenkomsten voor dringende medische zorgen. De federale overheid stelt eisen aan de OCMW’s voor ze dringende medische hulp subsidieert. We voeren daarom een uitgebreid sociaal onderzoek rond de context van het verblijf en de behoeftigheid van deze specifieke klantengroep.

De sociale steunpunten gezondheid in 2008 ■■

■■

■■

■■

8 305 vragen over gezondheid, voeding … 1 621 klanten 174 verschillende cursisten voor de kookles 851 raadplegingen bij de diëtisten

Sociale steunpunten gezondheid Een sociaal steunpunt gezondheid is een preventief gezondheidscentrum voor kansarme buurtbewoners. Zij kunnen er terecht met vragen en bezorgdheden over ziektes, hygiëne en evenwichtige voeding. Men krijgt er ook hulp bij materiële, sociale en psychische problemen. Deze hebben immers een sterke invloed op de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Een sociaal verpleegkundige begeleidt de klanten hierbij intensief. Als het nodig is, gaat een verpleegkundige mee naar de zorgverlener. In mei 2008 openden we een derde contactpunt op Linkeroever. Een dag per week beantwoordt een medewerker allerlei vragen over gezondheid en verwijst klanten door. Op het Kiel zijn twee sociale steunpunten gezondheid.


Wijkgezonheidscentrum We beslisten om de middelen voor het WijkAanspreekpunt Gezondheid een andere bestemming te geven. We ondersteunden het nieuw wijkgezondheidscentrum ‘De Regent’. Het centrum werkt aan toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg in de wijk 2060. Enkel inwoners van 2060 kunnen zich inschrijven. Wijkgezondheidscentrum De Regent werkt multidisciplinair. Klanten kunnen terecht bij de huisartsen, een verpleegkundige en een maatschappelijk werker. Een administratieve bediende en vrijwilligers zorgen voor het onthaal. Als het centrum verder groeit, kunnen we uitbreiden naar andere vormen van hulpverlening.

Week van de Smaak OCMW Antwerpen zette tijdens de Week van de Smaak een flinke portie nostalgie op het menu. We grepen terug naar verrassende culinaire ontdekkingen van Expo ’58. Enkele acties: • In het personeelsrestaurant werd het weekmenu volledig ingevuld met gerechten van Expo ‘58. Tegelijk werd het restaurant volledig versierd met foto’s en objecten van de Wereldexpo. • We stelden het personeelsrestaurant die week tussen 14 en 16 uur open voor OCMW-klanten om aan een democratische prijs de tentoonstelling te bezichtigen en een ‘fifties’-dessert te eten. • De diëtisten van de sociaal steunpunten gezondheid kookten met hun maandelijkse kookgroepen van kansarme en allochtone klanten rond het thema Expo ‘58. De kookgroepen werden eveneens uitgedaagd om aan een van de typische ‘fifties’-gerechten, konijn met pruimen, een multiculturele twist te geven. De deelnemers krijgen als beloning voor hun trouwe inzet de kans om een gratis maaltijd te winnen in het personeelsrestaurant.


Intake Zij zit aan het bureau Getekend door het leven En papieren formulieren Doorheen de bergen schulden en problemen Probeert zij te overleven Wat kan ik haar nog geven? Een stem geschreven op dit blad Zij kijkt me aan met gesloten ogen En zwerft in haar verloren wereld Zij zoekt hoop op mijn computerscherm Waar de cijfers dansen met deurwaarders en huisbazen De eeuwige wals der debiteuren In de statistieken van het geluk Bengelt zij van onder En haar aandelen op de beurs des levens Staan op een dieptepunt Toch schenkt ze mij haar glimlach Want nu eindelijk iemand die in haar wil investeren Zij spreekt en wordt gehoord Haar verdriet niet in de kiem gesmoord Een uitgestoken hand wordt aangenomen Door het raam komt de zon wat dromen. Carl Hendrickx (Gedichtendag bij OCMW Antwerpen)

Middelen Iedereen kan rekenen op een kwalitatieve dienstverlening

Een menswaardig leven is niet mogelijk zonder een minimum aan middelen. Zonder een basisinkomen geraak je niet aan een woonst, aan gezondheidszorg, aan recht … Het is een van de fundamentele grondrechten die we aan onze klanten moeten garanderen. Maar voor wat hoort wat. Wanneer OCMW Antwerpen klanten financiële steun geven, dan is dat geen liefdadigheid. Het kan wel een tijdelijk hulpmiddel zijn, een tussenstap naar financiële onafhankelijkheid. De steun die we geven is altijd afgestemd op de behoeften van de klanten. Gaat het om tijdelijke geldnood of om een groeiende schuldenberg? Is een toelage of een voorschot voldoende, of is een echt basisinkomen nodig? Hebben de mensen nood aan begeleiding via schuldbemiddeling of sociaal beheer? We helpen op een structurele manier, maar de hulp is niet vrijblijvend. Tegenover het recht op middelen staan ook plichten van de klant. We gaan uit van zijn mogelijkheden en kijken samen op welke manier hij zelf kan werken aan zijn probleemsituatie. Geld is vaak het eerste wat klanten vragen wanneer ze bij het OCMW terechtkomen. Maar bijna altijd blijken er ook andere problemen te zijn. Dikwijls zijn die niet zo duidelijk, niet voor de maatschappelijk werkers, maar soms ook niet voor de klanten zelf. Eens we een volledig beeld hebben van de situatie, kunnen we duurzame oplossingen voorstellen. Om ertoe bij te dragen dat iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft, willen we het centrale aanspreekpunt worden rond sociale zekerheid. Te vaak zijn mensen niet op de hoogte van hun recht op bijvoorbeeld een werkloosheidsuitkering of weten ze niet welke stappen ze moeten zetten om hun mutualiteit in orde te brengen. Het is niet enkel onze taak om informatie te brengen, maar ook om hen op de juiste weg te zetten en desnoods te bemiddelen bij andere diensten.

Sociale centra 25 sociale centra liggen verspreid over het grondgebied van Antwerpen. Het zijn de eerste aanspreekpunten van ons netwerk rond maatschappelijke integratie. Een ‘personeelsnorm’ brengt om de twee jaar de werkbelasting in kaart. In de loop van 2008 gaven we een nieuwe invulling aan het flexibele gedeelte van de norm. Op basis van deze norm kunnen we een aantal maatschappelijk werkers vrijstellen om projectwerk op te nemen. In de loop van 2008 startten we projecten op rond gezondheid, kinderen, cultuur en diversiteit. Deze projecten passen binnen de doelstellingen van het Lokaal Sociaal Beleidsplan.


Daarnaast zijn onze sociale centra ook oplaadpunten voor Eandis. Klanten die bij een sociale energieleverancier terechtkomen, krijgen een budgetmeter. Ze kunnen deze meter opladen aan verschillende oplaadpunten van hun netbeheerder.

Financiële steun

Financiële steun in 2008 ■■

Leefloon ■■

De wet van 26 mei 2002 regelt het recht op maatschappelijke integratie. Dit recht kan bijvoorbeeld bestaan uit een tewerkstelling en/of een leefloon. Om een leefloon te krijgen moet de klant aan een aantal voorwaarden voldoen.

■■

■■

■■

■■

Wettelijke bedragen van het leefloon in 2008 (in euro, per maand) 01.01 – 30.04

01.05 – 31.08

01.09 – 31.12

455,96

465,07

474,37

voor iemand die met een of meerdere personen samenwoont (categorie 1)

683,95

697,61

711,56

voor alleenstaanden (categorie 2)

911,93

930,14

948,74

voor iemand die uitsluitend samenwoont met een gezin ten laste, waaronder ten minste één ongehuwde minderjarige (categorie 3)

Equivalent van het leefloon Mensen die niet voldoen aan de voorwaarden om een leefloon te krijgen, kunnen we financiële hulp bieden onder de vorm van een leefgeld. We noemen deze uitkering ‘equivalent leefloon’. Aanvullende financiële bijstand Naast het leefloon en het equivalent leefloon kent OCMW Antwerpen nog 26 types van bijstand. Het gaat om voorschotten, waarborgen en toelagen die we eenmalig of op regelmatige basis uitkeren.


■■

■■

■■

■■

totale uitgave financiële steun: 66 824 620,75 euro 7 434 dossiers leefloon 32 172 713,77 euro uitgekeerd leefloon 23,7 % van de klanten leefloon is jonger dan 25 jaar 68,03 % van de leefloonklanten is Belg 2 391 dossiers equivalent leefloon 11 002 238,52 euro uitgekeerd equivalent leefloon 24,26 % van de klanten equivalent leefloon is jonger dan 25 jaar 2 261 dossiers met andere financiële steun 71,52 % van de dossiertitularissen andere financiële steun is Belg

Controles in 2008 ■■

■■

In 254 dossiers voerden we controle of inspectie uit. aar aanleiding van controle N schafte de raad 60 dossiers af, weigerde hulp of herzag de beslissing.

Controle- en Inspectiedienst Zowel raadsleden als maatschappelijk werkers signaleren geregeld problemen met klanten die valse verklaringen afleggen en misleidende informatie geven. Dit kan gebeuren tijdens het sociaal onderzoek, maar ook tijdens de eigenlijke hulpverlening. Om dit aan te pakken hebben we een Controle- en Inspectiedienst (CI-dienst). Door huisbezoeken af te leggen, vaststellingen te verrichten en een sociaal administratief onderzoek uit te voeren, verzamelen ze bewijzen van fraude. Dit gebeurt op vraag van hoofd-maatschappelijk-werkers, het bijzonder comité, de algemeen secretaris of anderen. Daarnaast verricht de dienst onderzoekswerk voor het beleid en gaat samenwerking aan met andere controlerende en inspectiediensten. Tijdens de ‘onderzoeksfase’ verricht de maatschappelijk werker van de Controle- en Inspectiedienst tussen 5 en 22 uur huisbezoeken, observaties en bezoeken aan de plaats waar de klant werkt. Verder vergelijkt hij gegevens van verschillende officiële instanties (rijksregister- en kruispuntbank …). Hij legt contacten met externen om te achterhalen in hoeverre het dossier strookt met de werkelijkheid. De CI-dienst maakt dan een verslag en een advies over aan de begeleidende maatschappelijk werker en de hoofd-maatschappelijk-werker van de klant. Zo kan het sociaal centrum acties ondernemen.

Binnenste Buiten in 2008 ■■

473 klantenkaarten

■■

1 150 klanten

■■

■■

13 901 artikelen verkocht in de winkel 1 295 opdrachten voor het naaiatelier

Binnenste Buiten Onder het motto ‘Wie zijn buitenkant verzorgt voelt zich beter vanbinnen, wie zijn binnenkant verzorgt straalt dit uit naar buiten toe’ tracht Binnenste Buiten om mensen te motiveren, te (re)integreren en te emanciperen. De werking omvat een winkel, een naaiatelier, een cursus en een verzorgingsconsulente. In de winkel kunnen mensen met een beperkt inkomen nieuwe, kwalitatieve kleding aankopen voor een zeer lage prijs. Onze sociale centra en andere interne diensten van het OCMW verwijzen het grootste deel van onze klanten door. Andere organisaties die dit doen zijn onder andere APGA, Recht op, de CAW’s, Jac+, inloopteams, VAGGA …. Sinds 2008 werken ook PROject en Bubbels & Babbels mee. We breidden niet enkel ons klantenbestand uit en het aantal organisaties die mensen doorverwijzen. Ook ons aanbod aan kleding willen we op peil houden en zelfs verder uitbreiden. In 2008 schonken een aantal nieuwe leveranciers kleding.


Het naaiatelier, waar mensen kleding die ze zelf meebrengen kunnen laten herstellen of aanpassen, draaide op volle toeren. In totaal voerden ze 1 295 herstellingen en aanpassingen uit. Het groepsaanbod is enkel gericht op vrouwen. Uiterlijke verzorging is een thema dat veel vrouwen aanspreekt. Het biedt een goede invalshoek om met deze vrouwen vanuit hun eigen competenties te werken rond thema’s als zelfzorg en zelfontplooiing. Deze vorming bestaat uit diverse workshops. We houden rekening met de beperkte financiële middelen van de deelnemers en bieden goedkope alternatieven aan. We bevorderen de vaardigheden op het vlak van innerlijke en uiterlijke verzorging, een gezond zelfbeeld, de integratie op verschillende levensdomeinen en het uitbreiden van persoonlijke netwerken. Op een speelse manier bieden we de cursisten nieuwe kansen, geven prikkels, ideeën en adviezen om zorg te dragen voor hun innerlijk en uiterlijk. De cursus duurt veertien weken. Per groep kunnen er acht tot tien vrouwen deelnemen. We startten in 2007 een verzorgingssalon op dat een halve dag per week geopend was. We hertekenden in 2008 het aanbod om de competenties van de medewerkster breder in te zetten. Als maatschappelijk werker en gekwalificeerd schoonheidsverzorgster zal zij als ‘verzorgingsconsulente’ individuele begeleiding bieden. Dit kan rond thema’s die te maken hebben met uiterlijke zelfzorg, voor zowel mannen als vrouwen. Doel is vooral om mensen te informeren, te ondersteunen en te motiveren om zorg te dragen voor zichzelf. Binnenste Buiten is ook een plaats waar klanten werkervaring kunnen opdoen. We stellen vijf klanten te werk als naaisters, schoonmaker, verkoper en magazijnhulp.

Meubelhal en sociale superette PAX Het bedrijvencentrum PAX bundelt verschillende initiatieven, waaronder een meubelhal en een sociale superette. In de meubelhal verkopen we tweedehandsmeubels, elektrische apparaten en huisraad. De goederen komen uit ontruimingen van woningen of schenkingen van particulieren. We breiden het aanbod uit via een samenwerking met de Kringwinkel en Opnieuw en Co. We verkopen onze producten tegen gangbare prijzen op de tweedehandsmarkt. De meeste OCMW-klanten krijgen een korting. Zij betalen een vijfde van de prijs of krijgen de goederen gratis.


PAX in 2008 ■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

695 nieuwe klanten in meubelhal 57 % van de verkopen in de meubelhal gebeurde tegen een vijfde van de normale prijs Bij 30 % van de ‘verkopen’ kreeg de klant de goederen gratis 13 % van de klanten betaalt de volledige prijs 3 376 verkochte items ‘basisinboedel’ met een totale waarde van 105 854 euro Goederen komen uit 82 ontruimingen, 158 schenkingen of via de Kringwinkel en Opnieuw en Co 219 nieuwe klanten in de sociale superette Gemiddeld 103 gezinnen per maand in de superette Omzet superette bedroeg 38 584 euro

De sociale superette is een privaat-publieke samenwerking met Carrefour. We kopen producten aan per pallet (breekschade en dus niet meer verkoopbaar in de eigen winkels) en bestellen gericht essentiële voedingswaren, wegwerpluiers, wasmiddelen … We verkopen de producten aan 50 tot zelfs 20 % van de winkelprijs. De superette kan een 150-tal gezinnen bevoorraden. Elke klant kan maandelijks 50 euro per volwassene en 30 euro per kind besteden. De sociale centra en de dienst Schuldbemiddeling selecteren de klanten.

Kansen voor Kinderen Het project Kansen voor Kinderen biedt informatie en ondersteuning aan maatschappelijk werkers en OCMW-klanten met kinderen. Door de kansen van deze kinderen te verhogen willen we achterstelling wegwerken. We willen een zicht krijgen op de schoolloopbaan van de kinderen van onze klanten. Waar gaan ze naar school? Hebben ze schoolachterstand opgelopen? Hoeveel schoolwissels hebben ze doorgemaakt? Wat is het toekomstbeeld van de ouders over hun kinderen? Wat met het huiswerk? Daarnaast peilen we naar de opvoedingsvragen waarmee ouders die in armoede leven zitten. Doel is een gericht aanbod aan informatie, begeleiding en groepswerk uit te werken dat beantwoordt aan de specifieke noden van onze doelgroep. Deelname aan onderwijs als opstap We willen onderwijs toegankelijker en meer betaalbaar maken voor OCMW-klanten. Ook onze klanten hebben recht op bepaalde tussenkomsten in schoolonkosten. In 2008 organiseerden we samen met de stad invulsessies voor de aanvraag van school- en studietoelage. Deze invulsessies waren toegankelijk voor elke burger van Antwerpen en werden in alle districten van de stad georganiseerd. Daarnaast informeerden we de maatschappelijk werkers over hoe je onderwijs betaalbaar houdt. Opvoeden doe je zo … We werken samen met de Inloopteams Antwerpen om het aanbod voor ouders van kinderen van 0 tot 6 jaar dichter bij onze klanten te brengen. We breiden het huidig aanbod verder uit en werken nieuwe activiteiten op maat van onze klanten uit.


De inloopteams helpen mee het vormingsaanbod over opvoedingsondersteuning voor maatschappelijk werkers uit te werken. Daarnaast ondersteunen we ouders om inzicht te krijgen in hun manier van opvoeden. Zo helpen we hen de opvoeding aan te passen aan de noden van hun kind(eren). Lesgevers van het Centrum voor Basiseducatie Antwerpen ontwikkelen een aanbod op maat van onze klanten: aangepast taalniveau, werken met pictogrammen, rekening houden met cultuurverschillen … We werken interactief. Het groepsgesprek is de basis van elke les. We gaan steeds uit van heel concrete dagelijkse opvoedingssituaties die de ouders zelf aanbrengen. Kansen voor Kinderen zorgt voor de omkadering. We maken de cursussen bekend bij de OCMW-medewerkers en de welzijnsorganisaties, bezoeken kandidaat-deelnemers thuis om praktische afspraken te maken, twijfels te bespreken … Tijdens de cursus kunnen de deelnemers beroep doen op individuele ondersteuning. Achteraf bezoeken we met de groep de opvoedingswinkel. De evalutie gebeurt opnieuw tijdens een huisbezoek. In 2008 voorzagen we twee modules: • voor ouders/opvoeders van peuters en kleuters van 0 tot 6 jaar; • voor ouders/opvoeders van kinderen van 6 tot 12 jaar.



Mensen




Senioren herontdekken hun stad Dankzij sightseeingtours


Wie wil werken verdient kansen

Inwoners van de stad leren ons wat we beter moeten doen

Het werk zit er nog niet op!

Werkloze jongeren aan de slag


De stad Antwerpen ziet erop toe dat parken en pleinen proper blijven, dat er geen overlast is … Dit toezicht richt zich enkel op straten en pleinen. Om de basis van overlast aan te pakken, richtte de stad het project X-stra! op. Samen met medewerkers van OCMW Antwerpen kijkt de stad sinds 2005 achter de gevels. Na drie jaar werking stellen zij hun ervaringen voor. Mensen bladerde het verslag door.

Dagelijks gaan drie maatschappelijk werkers met een collega van de stad op stap. Ze concentreren zich op wijken waar vaak overlast is. De bewoners ontvangen eerst een brief en een brochure. Die kondigen het bezoek aan. Wanneer de mensen de eerste maal niet thuis zijn, krijgen ze een afsprakenkaartje in de bus. Daarop staan de datum en het uur waarop X-stra! opnieuw aanklopt. Past het moment niet? Dan kan de bewoner een ander uur afspreken. Zelfs ’s avonds.

Met de deur in huis? Komen de gegevens van het bevolkingsregister overeen met de werkelijke situatie? Dat is de eerste vraag die X-stra! beantwoordt. Maar een huisbezoek gaat verder dan controle. Tijdens het gesprek met de bewoner kijken ze een heleboel zaken na: • • • • •

Is de woning leefbaar? Hebben de mensen werk? Hoe staat het met de hygiëne? Zijn er gezondheidsproblemen? Is de aansluiting bij een ziekenfonds in orde?

De medewerkers noteren alle problemen, vragen en opmerkingen. Als het nodig is brengen ze de bewoners in contact met andere organisaties voor verdere hulp.

Vooruit kijken door terug te blikken Na drie jaar huizen bezoeken, kregen de medewerkers van X-stra! een brede kijk op de meest voorkomende problemen. X-stra! is goed geplaatst om tendensen op te merken en aandachtspunten mee te geven aan beleidsmakers. Hun ervaring leert hulpverleners waar we naartoe moeten. Hieronder lees je uittreksels uit de verslagen van X-stra! Het is het menselijke verhaal. Dit koppelen we aan sociale noden in Antwerpen.


‘Waar vind je nog een betaalbare woning?’

Wonen, maar waar? ‘Een vrouw met ernstige psychische problemen woont op de benedenverdieping van een appartementsgebouw. Alle bewoners hebben last van kakkerlakken en ander ongedierte. Tijdens het huisbezoek kruipen de beestjes door de kamer. De bewoners en de maatschappelijk werkers meldden het probleem al meermaals aan de huisbaas. X-stra! stuurt nogmaals een officiële brief. Geen reactie. De bewoners zoeken ieder apart een oplossing. Het probleem blijft bestaan.’ Jaarlijks leggen de medewerkers van X-stra! meer dan 1 500 huisbezoeken af. Zij merken een groot tekort aan betaalbare en kwalitatieve huisvesting. Vooral op de privémarkt staat de prijs vaak in schril contrast met de kwaliteit. Huurders hebben meer bescherming nodig. Zoals blijkt uit het voorbeeld is er een grote nood aan ongediertebestrijding.

Een vat ruwe olie kost nu … ‘Een vrouw is ten einde raad. Ze ontvangt onterecht gasrekeningen. In haar appartement is er enkel elektriciteit. De vrouw belt een callcenter. Maar dat brengt haar geen stap dichter bij een oplossing. Bovendien is de telefoonkost enorm hoog. Na tussenkomst van X-stra! en de Energiecel van OCMW Antwerpen raakt het probleem opgelost.’ De vrijmaking van de energiemarkt is enkel een voordeel voor mensen die goed op de hoogte zijn. Als je zelf op zoek moet naar informatie sta je voor lange wachttijden. Of je belt met dure callcenters. Daarom zijn initiatieven als de Energiecel nodig. Zij geven niet-commerciële, duidelijke en objectieve informatie over energie en helpen bij betalingsproblemen.

Als het moeilijk wordt ‘Een alleenstaande man woont in een groot, vervallen herenhuis. Na het overlijden van zijn ouders raakte hij geïsoleerd. Een rondleiding door het huis was een schok. Ongedierte nam de woning over. Keuken en badkamer waren de naam niet waardig. De tuin is een wildernis. Via zijn huisarts slagen we er in de man minimale medische hulp te bieden. We proberen hem te overhalen om samen met ons een bezoek te brengen aan een dienstencentrum.’ De drempel om een OCMW-dienst binnen te stappen is groot. We moeten proberen deze drempel te verlagen. Ook voor mensen met een gemiddeld inkomen. Taal vormt een struikelblok. Samen met onze partners zoals scholen, VDAB en de stad moeten we mensen blijven motiveren om Nederlands te leren.

Puntje, puntje, puntje De lijst van verhalen is lang. De lijst van aandachtspunten gelukkig korter. Een conclusie is zeker: het werk van de medewerkers van het project X-stra! zit er nog lang niet op. De stad en het OCMW zijn van plan om het team uit te bouwen. Enkel de inwoners van een stad kunnen ons leren wat we beter of meer moeten doen.


Culturele en maatschappelijke ontplooiing Opnieuw actief via deelname aan sport en cultuur

Sociale netwerken smeed je door samen dingen te doen, te creëren en te beleven. Sport en cultuur brengen mensen ‘onder de mensen’ en zijn meer dan zomaar een luxe of een privilege. Het geeft je de kans om positieve keuzes te maken: waar wil ik mij voor inzetten? Wat doe ik graag? Wat spreekt mensen rondom mij aan en wat valt er daarbuiten nog allemaal te ontdekken? Het vrijetijdsaanbod in Antwerpen is enorm divers. Als OCMW moeten we zeker niet het cultuur- of sportbeleid van de stad voeren. Wel willen we enkele drempels wegnemen die de toegang tot dit aanbod verhinderen. Culturele en sportieve activiteiten kosten vaak veel geld. Wie wil deelnemen moet aan informatie geraken, zich durven inschrijven, iemand zoeken om mee te gaan, tijd vrijmaken, vervoer vinden … Als OCMW bieden we geen ‘standaardpakket’ aan maar proberen in te spelen op de vragen van klanten en aanbieders. Daarbij leggen we waar het kan het initiatief bij onze klanten en onze partners. We werken individueel en projectmatig, zowel binnen onze eigen instellingen als in samenwerking met onze socio-culturele partners.

Een duwtje in de rug Wil je als OCMW-klant lid worden van een sportclub of culturele vereniging, dan kan je daarvoor een tussenkomst krijgen. De toelage voor sport en cultuur is goed gekend bij onze klanten. Via het Steunpunt Vakantieparticipatie kunnen mensen met een laag inkomen goedkoper op vakantie of op daguitstap gaan. Speciaal voor de klanten van de dienst Activering organiseerden we in het voorjaar twee inschrijfsessies ‘Vakantieparticipatie’. In de zomermaanden werkten de Stad, Koraal vzw en Kindervreugd vzw een ‘speelplanoverleg’ met een sociaal tarief uit. Door dit tarief betalen OCMW-klanten slechts de helft van de normale prijs. Wie als OCMW-klant een opleiding volgt of tewerkgesteld is, betaalt niets voor deelname van zijn kinderen.


De evenementenkalender als gids naar toegankelijke activiteiten In 2008 werkten we meer dan ooit samen met culturele instellingen. We boden tickets aan voor meer dan 150 activiteiten bij een twintigtal organisaties. We legden het accent op samen proeven van cultuur. HetPaleis nodigde kinderen en hun ouders uit om kennis te maken met zijn werking. Auteur, regisseur en acteur Stefan Perceval was vijfmaal gastheer van dienst. De Singel organiseerde twee kennismakingsdagen voor onze klanten en deFilharmonie twee ‘oorcolleges’. Deze activiteiten trokken in totaal meer dan 550 bezoekers. Ook een individueel initiatief als ‘Klassiek voor Iedereen’ door pianist Ben Roels kon op 60 deelnemers rekenen. We kregen er enkele interessante partners bij zoals BAFF (het vroegere Raamtheater) en Filmhuis Klappei. In samenwerking met de Antwerpse musea organiseerden we met veel succes ‘verjaardagsrondleidingen’. Het aantal rondleidingen voor jarige OCMW-klanten werd opgetrokken van een naar twee keer per maand. Telkens waren zo’n 10 tot 15 personen aanwezig. OCMW-klanten mochten heel uitzonderlijk twee try-outs van de musical Daens bijwonen (Studio 100). De 1 300 gratis tickets vlogen de deur uit. De Nationale Loterij ondersteunde ‘Vlaanderen zingt Hazes’. 1 000 mensen konden gratis meezingen met Luc Caals. Het sportaanbod is populair. Samen met Antwerpen Sportstad verdeelden we dit jaar 847 gratis tickets voor 26 sportevenementen. Vooral voor de meer populaire sporten als voetbal, basket en tennis waren de tickets in een mum van tijd uitgedeeld. Ons aanbod diversifieerde zich in 2008 bewust in de richting van de verschillende doelgroepen. We zien dat sommige groepen eigen behoeften hebben op vlak van cultuur en sport. Daarom werkten we aan een keuzeaanbod op maat van jeugd, gezinnen, ouderen, anderstaligen ... Twee evenementen voor senioren vonden heel wat weerklank: de seniorendag in de Zoo op 25 september (648 tickets aan 2 euro) en het concert ‘Houden Van’ (426 OCMW-bezoekers). De rondvaarten op de Pannenkoekenboot van Jan Plezier werden zeer gesmaakt. Maar liefst 770 keer bezochten onze klanten de boot. De rondvaarten in het najaar waren voorbehouden voor klanten van de sociale centra.


Voor jonge gezinnen was de Indoor Winterfoor een succesnummer (400 tickets) en het wintercircus in de Lotto-Arena (40 tickets). We werkten nauwer samen met het Europees Jeugdfilmfestival. 51 jongeren konden voordelig naar een van de voorstellingen. We namen twee jeugdvoorstellingen van de Zomer van Antwerpen op in ons aanbod. In de musea gingen een aantal workshops voor gezinnen met kinderen door. We promoten deze evenementen via onze instellingen. We zetten regelmatig bepaalde activiteiten in de spotlights via een digitale nieuwsflash aan alle medewerkers en verspreidden affiches en flyers. Voor enkele grote evenementen verstuurden we persoonlijke uitnodigingen naar onze klanten.

Op zoek naar geïnteresseerde klanten In oktober ging het cultuurloket van start. Het cultuurloket is niet zomaar een boekingsloket op verplaatsing. We willen klanten en medewerkers warm maken voor het aanbod. We zien dat de toeleiding vanuit de sociale centra eerder beperkt is. Na enkele maanden werking noteerden we al meer vraag en vonden vrijwilligers om cultuur en sport mee te promoten: klanten nodigen andere klanten uit en vinden hierin ook een bevestiging van hun eigen competenties.

OCMW-instellingen organiseren … 39 OCMW-instellingen werkten zelf een project uit: • intergenerationele of -culturele uitstappen; • een amateurtoneelgroep (dienstencentrum Kronenburg); • rugtraining en valpreventie ‘op Chinese wijze’ (dienstencentrum ’t Dokske); • het wandelproject ‘Start to walk’ (dienstencentra Kerkeveld en Arena); • de première van de filmvoorstelling ‘De Maagd van Moretusburg’ (dienstencentrum Victor De Bruyne in samenwerking met het district Hoboken); • een huiswerkklasje (sociaal centrum De Vondel).


Daarnaast organiseerden we een Sinterklaasfeest voor onze leefloonklanten. De Sint maakte voor de gelegenheid zijn opwachting in de Zoo en verwelkomde daar een 700-tal kinderen samen met hun ouders. Alle deelnemers kregen gratis toegang tot de Zoo en de kinderen ontvingen een mooi geschenk.

Maatwerk met partners We namen dit jaar de concerten van deFilharmonie op in onze evenementenkalender. Goochelaar Luc Apers, het zang- en vertelduo Kladedder en de Poesje van Sint-Andries bezochten onze instellingen. Andere partners maakten een project op maat van onze instellingen: • Leen Persijn bracht de voorstelling ‘De eeuwigheid kan wachten’. • Veertig anderstalige OCMW-klanten zongen samen Nederlandse liedjes in het koorproject van vzw Musica Domestica. • Theater De Spiegel speelde het muziektheater Bramborry voor jonge klantjes. • Compagnie Kaïet toverde enkele instellingen acht keer om tot knusse huiskamers. Sunshine Concerts zette 37 deelnemers aan het schrijven in hun project ‘Brief Uit’. Operazangeres Christa Biesemans bracht 145 mensen aan het zingen in haar meezingsessie ‘Sing along’. De Luizenopera door Tutti Fratelli werd bijgewoond door bijna 500 OCMW-klanten en -medewerkers. We hertekenden het reminiscentieproject ‘Verhalenparcours’ op maat van de dienstencentra en schakelden wijknetwerkers in. Ook de thuiszorgdiensten en rvt’s herformuleerden hun verwachtingen. We maakten een verhalenkalender op en verstuurden 500 exemplaren en handleidingen naar de thuiszorgdiensten, de dienstencentra en de rvt’s. Een honderdtal kansarme kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar kreeg de kans om op woensdag voetbaltraining te volgen op Germinal Beerschot Academy Downtown. Na elke derde training mogen ze gratis komen kijken naar de wedstrijden van het eerste elftal. De voornaamste doelstelling is om jongeren te laten doorstromen naar de gewone sportverenigingen. Rode Kruis opvangcentrum Linkeroever liet 15 kinderen tussen de 8 en 16 jaar deelnemen aan de sportactiviteiten van Sparta Linkeroever.


Antwerpen Averechts leidt onze oudere klanten per bus rond langs de belangrijkste projecten van de Werf van de Eeuw. Het project Sightseeing legt een link tussen hoe het vroeger was, hoe het nu is en hoe het wordt in de toekomst. Ook andere organisaties verzorgden projecten op maat van onze klanten: Recht-op, Samenlevingsopbouw Stad Antwerpen, Buurtsport en Vormingplus.

Culturele en maatschappelijke ontplooiing in 2008 ■■

■■

■■

■■

■■

We verdeelden 34 397 tickets, gratis of tegen verlaagde prijs, voor zo’n 150 verschillende evenementen. We keurden 400 aanvragen voor tussenkomst in sportlidgelden en 55 aanvragen voor benodigdheden goed. 239 mensen kregen een tussenkomst voor hun lidmaatschap bij een culturele vereniging of vormingsorganisatie. 208 klanten gingen gemiddeld 1 of 2 keer op daguitstap. 36 gezinnen gingen goedkoper met vakantie. 278 kinderen kregen tickets voor de speelpleinen van Koraal, 8 kinderen voor het aanbod van Kindervreugd.

www.digibrug.be: samen de digitale kloof overbruggen In onze informatie- en communicatiesamenleving (ICT) moet je vlot je weg vinden door pc- en internettoepassingen. De mogelijkheden en uitdagingen zijn onbeperkt en het aanbod evolueert razendsnel. Voor velen is de digitale kloof al zo breed en diep dat ze niet meer op eigen houtje kan overbrugd worden. Als OCMW willen we op meerdere plaatsen een oversteek voorzien. Infrastructuur is niet voldoende, kennis en begeleiding zijn nodig om de juiste vaardigheden te ontwikkelen. OCMW Antwerpen ondersteunt een aantal projecten rond multimediale omkadering en vorming voor mensen in armoede. Vzw Aangen@me kennismaking stelt een tiental locaties open waar pc’s en gratis internet ter beschikking staan. Vrijwillige lesgevers geven er cursussen. In 2008 werden er in totaal 35 cursussen ingericht. Bij dot.kom kan je terecht voor computercursussen, workshops en vrij pc-gebruik. Dot.kom is tegelijkertijd een werkervaringsproject voor mensen met verminderde kansen op de arbeidsmarkt. Hun project Lady.kom richt langlopende cursussen voor vrouwen in. 458 personen volgden er regelmatig de cursussen. We kochten 250 gerecycleerde pc’s aan die bestemd zijn voor evenveel gezinnen. 553 personen konden op die manier thuis gebruik maken van een computer. Vanaf september 2008 kregen 84 gezinnen ook een voordelige internetaansluiting. Een basispakket voor een jaar bij Telenet kostte na tussenkomst van het OCMW nog maar 4,50 euro per maand.


Het Maagdenhuismuseum OCMW Antwerpen beheert in het Maagdenhuismuseum hoofdzakelijk een collectie schilderijen en kunstwerken uit de vroegere godshuizen, kapellen en bestuurskamers. Het museum vertelt aan de hand van kunstwerken, sierkunsten en archiefstukken onder meer de sociale geschiedenis van Antwerpen, met een accent op de vondelingen- en wezenzorg.

Cultureel historisch erfgoed in 2008 ■■

■■

5 738 mensen bezochten het Maagdenhuismuseum. De Erfgoeddag was goed voor 820 bezoekers, de Museumnacht was een groot succes met 2 115 deelnemers.

We openden op 18 december 2008 de tentoonstelling ‘In het Maagdenhuis gespeld. Letters en merktekens uit de linnenkast’. Het project is een samenwerking met het Historisch Museum de Bevelanden uit Goes (Nederland), de Heemkundige Kring Kontich en het Modemuseum. Op het einde van de negentiende eeuw kreeg het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen ongeveer veertig kunstwerken uit de collectie van de Burgerlijke Godshuizen (de voorlopers van het OCMW) in bruikleen. Na meer dan honderd jaar is het Maagdenhuis opnieuw in het bezit van deze prachtige schilderijen: ze kregen een aangepaste plek in de zestiende-eeuwse zaal. We vertrouwden drie gedenktekens in metaal aan de ARTESIS-hogeschool toe om ze daar te restaureren. Het is het eindwerk van drie studenten. In juni 2009 worden ze op hun werk beoordeeld. Eind 2008 keurde de raad voor maatschappelijk welzijn het samenwerkingsakkoord met de stedelijke musea goed.

Culturele activiteiten in het Elzenveld In de historische gebouwen van het vroegere Sint-Elisabethgasthuis, het bijhorende klooster en de oude pastorie huist het socio-cultureel centrum Elzenveld. Jaarlijks bieden we er een artistiek programma aan met onder meer tentoonstellingen, poëziedagen en concerten.


Culturele activiteiten Elzenveld 2008 ■■

■■

4 144 bezoekers voor vijf tentoonstellingen 4 812 concertgangers



Hulp à la carte Acute Gezinszorg ondersteunt bij noodgevallen

Verschillen hoeven geen probleem te zijn Aandacht voor diversiteit

Bezoekers na een week opnieuw welkom Na brand in dienstencentrum Ter Welen

Rvt’s in beweging Bewegen is gezond, ook als je een dagje ouder bent

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen • Lange Gasthuisstraat 33 • 2000 ANTWERPEN • Verschijnt in maart, juni, september en december • nr. 23 • - juni - juli - augustus 2008 • Erkenningsnummer: P608068

Mensen

Creatief, Culinair, Cultureel ... COVERBOY!

1

Uit ons personeelsmagazine ‘Mensen’ - nr. 23 - juni 2008

Een zinvolle activiteit dankzij CMO-tickets

Cultuur en ontspanning als deur naar de samenleving Volwaardig deel uitmaken van onze samenleving. Dat proberen we met onze klanten te bereiken. Financiële steun is soms noodzakelijk, maar sport en cultuur beleven is ook belangrijk. De cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing (CMO) helpt hierbij en biedt klanten goedkope tickets voor sportevenementen, optredens en uitstapjes aan.

In dagcentrum De Ridder vullen mensen met psychiatrische problemen hun dag op een zinvolle manier. Tickets van de CMO-cel helpen hen hierbij. Medewerkers en klanten van het dagcentrum vertellen er enthousiast over. Wat doet dagcentrum De Ridder voor onze klanten? Lutgart Aerts (centrumverantwoordelijke): ‘Psychiatrische afdelingen verwijzen mensen na een opname naar ons door. Momenteel zijn er 53 ingeschreven. We geven de klanten een dagritme. Ze zijn actief bezig met anderen en doen leuke activiteiten.’ Bieden jullie therapie? Lut Verhoeven (psychiatrisch verpleegkundige): ‘Neen, en we geven ook geen medicatie. Onze klanten zijn hier om hun tijd zinvol door te brengen. Als ze het eventjes moeilijk hebben, houden we een individueel gesprek. Hun ziekte of problemen houden we uit de groep.’

Klanten hebben het voor het zeggen Iedere maand komen klanten samen in een klantenraad. Zij bepalen daarin zelf de activiteiten van de komende maand. Bob (klant): ‘Die zijn gevarieerd: we koken, organiseren uitstappen, gaan zwemmen, gaan naar het theater of bezoeken musea. Het dagcentrum geeft tips. Die hebben we nodig om bezig te blijven.’ Walter (klant): ‘Het dagcentrum is een plaats om weer mee te draaien in de maatschappij. Het helpt dat we hier onder mensen zijn die gelijkaardige problemen hebben. Samen gaan we verder door het leven, maar ieder op zijn manier.’ Jullie organiseren zelf uitstappen? Olav (klant): ‘We maken er steeds een culturele uitstap van. Soms nemen we de bus of de trein. We kiezen uit folders over de verschillende provincies. Ik was fier op onze uitstap naar het Van Goghmuseum in Amsterdam. Niet makkelijk om te organiseren. Maar alles verliep vlot en de tentoonstelling was erg mooi.’


Met CMO-tickets gaan klanten van dagcentrum De Ridder naar muziekoptredens, sportwedstrijden, theatervoorstellingen en musea.

Hans (klant): ‘We zoeken unieke dingen. En dat is niet altijd een verre uitstap. Ik genoot enorm van de tentoonstelling over triptieken in het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen. Het is fantastisch dat je zoveel prachtige kunstwerken om de hoek vindt.’ Is dit allemaal financieel haalbaar? Lutgart: ‘Het budget is vaak een probleem. Voor elke euro die klanten betalen, legt het OCMW een euro bij. Maar onze klanten leven van een vervangingsinkomen. Daarom halen dure ideeën het vaak niet.’ Bieden CMO-tickets een oplossing? Bob: ‘Zeker en vast! Nu neem ik vaker deel aan activiteiten. En ik ontdek nieuwe dingen. Zo kon ik naar een optreden van El Tattoo Del Tigre. Zonder een goedkoop ticket bleef ik thuis. Er zijn twee redenen om de tickets te gebruiken: ze zijn betaalbaar en we doen leuke dingen samen.’ Olav: ‘Ik ga geregeld met Hans naar het voetbal. Ik ben geen grote fan maar heb ondertussen wel sympathie voor den Beerschot. Net als jij, Hans.’ Hans: ‘Eigenlijk supporter ik voor SC Lokeren.’ (lacht) Welke activiteiten spreken je aan? Germaine (klant): ‘Dansen doe ik enorm graag. Op thé-dansants (dansnamiddagen) in de Roma vind je ons altijd. Ook de zangnamiddag in het Elzenveld was fantastisch. Operazangeres Christa Biesemans leerde ons enkele nummers die we samen zongen. Nadien kregen we koffie met gebak.’ Olav: ‘Het aanbod van muziekcentrum Amuz spreekt me aan. Ze brengen muziek van de middeleeuwen tot nu. Aan het optreden van het koorensemble Huelgas beleefde ik dankzij een CMO-ticket veel plezier.’ Bob: ‘Ik pik zoveel mogelijk mee. Sport, theater, muziek … Binnenkort gaan we naar een voorstelling van de Nieuwe Snaar.’ Walter: ‘De dansvoorstelling Magic Palace over dans uit de jaren vijftig was schitterend. Als zo’n activiteit overdag plaatsvindt, gaan we samen. Maar om vier uur sluit het centrum. Als je ’s avonds ergens naartoe wil, moet je het zelf doen. Afspreken met anderen kan natuurlijk ook.’ Neemt iedereen deel? Germaine: ‘Je kiest zelf of je meedoet. Maar als je zegt dat je meegaat, verwachten we dat je erbij bent.’ Zou je zonder CMO-tickets kunnen? Germaine: ‘Ik niet meer! Wat moet ik anders doen? Die vier muren thuis zijn lang niet zo interessant als een mooie dansvoorstelling.’


Een papieren ziel Niet alle woorden zijn gesproken, Want veel is het verzwijgen waard. Drie mussen spoeden zich van tak naar dak. Zij tsjilpen en het regent. Niet alle namen zijn genoemd, Er zijn nog onbekenden. Graffiti, tramrails, klinkers, Hoogspanningscabine vol met roest, Kleur van schimmels, voetafdrukken op een hart, Geur van een slaapzak in de rastakleuren In premetrostation Groenplaats : Zijn daar wel woorden voor ? Kristiaan Geerts (Gedichtendag bij OCMW Antwerpen)

Recht Juridisch advies, ook voor de meest kwetsbaren

Wie moeilijkheden heeft op juridisch vlak heeft recht op rechtsbijstand. Dat is echter niet zo vanzelfsprekend in onze maatschappij. Het is dikwijls financieel heel zwaar, ook voor wie volledig in zijn recht is. En wie zijn weg niet kent in het gerechtelijke doolhof weet niet waar hulp te vinden is. Zo blijven mensen soms zitten met hun problemen. Klanten komen in veel gevallen pas aankloppen wanneer zij al problemen hebben. Daarom werken we in de eerste plaats probleem-oplossend. Maar preventie is even belangrijk. We geven alle nodige informatie om in de toekomst gelijkaardige situaties te voorkomen. Wie zijn rechten en plichten kent, staat steviger in zijn schoenen. Belangrijk is dat de klant inzicht krijgt in zijn situatie. Dat is altijd de eerste stap naar een oplossing. In 2008 bouwden we een brede samenwerking uit met de Commissie voor Juridische Bijstand (CJB). Advocaten van de CJB geven gratis en anoniem advies in verschillende sociale centra en vredegerechten. Zo kan je als Antwerpenaar in ieder district terecht voor gratis eerstelijns rechtshulp.

Beroepen in 2008 ■■

■■

■■

457 klanten tekenden beroep aan. 260 betwistingen gingen over het leefloon. De arbeidsrechtbank velde 389 vonnissen, 75 % in voordeel van het OCMW.

Lokale Advies Commissie in 2008 ■■

■■

8 260 dossiers behandeld op 49 LAC-zittingen voor Eandis en Infrax. 383 dossiers behandeld op 3 LAC-zittingen voor AWW.

Beroepen tegen een OCMW-beslissing Elke klant heeft het recht om in beroep te gaan tegen een negatieve beslissing over onze diensten hulpverlening. De arbeidsrechtbank behandelt de geschillen over de toepassing van de OCMW-wet en de wet op maatschappelijke integratie. Het zijn betwistingen van: • de toekenning; • de herziening; • de weigering; • en de terugbetaling; van de maatschappelijke dienstverlening of maatschappelijke integratie en de toepassing van de administratieve sancties.

De Energiecel Veel mensen hebben het moeilijk om hun energiefacturen te betalen. Schulden stapelen zich op. Alle inwoners van Antwerpen die problemen hebben met het betalen van energierekeningen kunnen bij ons terecht. Via de Lokale Advies Commissie (LAC) bemiddelen we met de leverancier om het stopzetten van de energielevering te voorkomen. Maar dat is meestal onvoldoende.


De Energiecel staat de mensen die voor de LAC moeten verschijnen bij in het zoeken naar oplossingen voor de schulden bij de sociale energieleverancier Eandis of Infrax. In samenspraak met de leverancier stellen we een afbetalingplan op. Zo worden mensen niet ‘gedropt’ bij een commerciële leverancier van gas en/of elektriciteit. Sinds 30 juni 2008 houden we LAC-zittingen voor de Antwerpse Waterwerken (AWW). Als gevolg van Europese richtlijnen moet elke aansluiting op het waternet voorzien zijn van een watermeter. Klanten van de AWW die weigeren een watermeter te laten plaatsen, verschijnen voor de LAC. De commissie vraagt de klant aan de richtlijnen te voldoen. We werken op verschillende vlakken aan het voorkomen van problemen met energie. In samenwerking met Eandis, Infrax, Levanto en de Stad Antwerpen voerden we audits uit bij 3 788 kansarme gezinnen. Verder doen we aan preventie en voorlichting rond rationeel energiegebruik. We geven tips over energiebesparende maatregelen (spaarlampen, folie achter radiatoren, tochtstrips voor deuren …). In samenwerking met de Bond Beter Leefmilieu en de Provincie Antwerpen werken we mee aan een project Klimaat op maat bij mensen met een laag inkomen. We volgen samen met de deelnemers de energieconsumptie op en maken mensen milieubewust. In 2008 verbruikten de deelnemers gemiddeld 29,24 procent minder energie. De meest behoeftige inwoners van Antwerpen komen in aanmerking voor een renteloze lening. Het Fonds voor de Reductie van de Globale Energie (FRGE) verstrekt deze leningen. Je kan het geld gebruiken om energiebesparende ingrepen te doen: dubbele beglazing, dakisolatie … In 2008 dienden 46 mensen een dossier in.

Een diepe put of hoge schuldenberg De dienst Schuldbemiddeling onderhandelt op vraag van een klant met schuldeisers. Een meerderheid van de klanten helpen we verder met een uitstel van betaling of door een eenvoudig afbetalingsplan op te stellen. Voor anderen zoeken we aangepaste oplossingen: • een langdurig afbetalingsplan; • een doorverwijzing naar de dienst Budgetbeheer, de dienst Collectieve Schuldenregeling, een sociaal centrum, een advocaat, een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk; • afspraken met schuldeisers; • zorgen voor kwijtscheldingen van interesten en boetes; • de verkoop van roerend en onroerend goed.


Schuldhulpverlening in 2008 ■■

■■

■■

■■

■■

1 732 actieve dossiers eind 2008 949 actieve dossiers Schuldbemiddeling 118 dossiers voor de dienst Collectieve Schuldenregeling 665 lopende dossiers Budgetbeheer: 213 klanten zonder schulden, 434 klanten met schulden 135 nieuwe begeleidingen opgestart

■■

112 dossiers afgesloten

■■

25 klanten schuldenvrij

Deze hulpverlening is vrijblijvend. De klant kan de begeleiding op elk moment stopzetten. De dienst Collectieve Schuldenregeling treedt op wanneer de arbeidsrechtbank het OCMW als officiële schuldbemiddelaar aanstelt. In dat geval krijgen we veel meer taken en bevoegdheden. De dienst Budgetbeheer beheert het budget van klanten die dit niet (meer) zelfstandig kunnen. Ongeveer de helft van de klanten die onder vrijwillig budgetbeheer staat, kampt met een schuldproblematiek. Voor hen zorgt de dienst Budgetbeheer voor het afbetalen van die schuldenlast.


Communicatie Goed geïnformeerde mensen vergemakkelijken het hulpverleningsproces

Communicatie in 2008 ■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

■■

2 145 vragen voor hulp of informatie beantwoord via elektronisch informatiepunt. 248 nieuwsberichten gepubliceerd op intranet. 70 nieuwsberichten gepubliceerd op website OCMW Antwerpen. 25 berichten geplaatst op website Stad Antwerpen. 122 dienstmededelingen via elektronisch informatiepunt verstuurd. 14 nieuwsbrieven voor leidinggevenden en 12 voor medewerkers verspreid.

Ons hulpverlenings- en dienstenaanbod moet voldoende bekend zijn bij onze (mogelijke) klanten. Voor alle Antwerpenaren moet het duidelijk zijn waarvoor, hoe, waar en wanneer ze kunnen aankloppen bij het OCMW voor hulp of informatie. Natuurlijk moeten ook onze eigen medewerkers hiervan grondig op de hoogte zijn. Daarnaast is het van belang dat iedereen mee is met de veranderingen die we als organisatie doorvoeren. We willen mensen informeren, sensibiliseren en motiveren met communicatie. We sturen het communicatieproces centraal aan vanuit een communicatiedienst. Maar die heeft ook een netwerk van communicatiemedewerkers in de departementen zelf om daar de vinger aan de pols te houden, communicatiebehoeften te detecteren en correcte info te verzamelen en te verwerken.

4 edities van het personeelsblad uitgegeven. 108 artikels verschenen in De|n| Antwerpenaar.

Doelgroepcommunicatie

30 persberichten verspreid.

Model op leeftijd Het OCMW spant zich voortdurend in om zijn dienstverlening bekend te maken bij de Antwerpse bevolking. Elke sinjoor moet zich aangesproken voelen door de communicatiecampagnes. Jong of oud, man of vrouw, blank of gekleurd, homo of hetero. We proberen daarom diverse mensen af te beelden in onze publicaties. Daarom verspreidden we een oproep op intranet en onze website. Zo’n 100 kandidaten boden zich aan. We besloten om al deze mensen uit te nodigen en in kleine groepjes info te geven over wat het OCMW doet, over het soort communicatieproducten waarvoor we foto’s nodig hebben en over wat we van een fotomodel verwachten. Een aantal zaken waarvoor we al modellen inschakelden: foto’s bij artikels in het personeelsblad en berichten op onze website, beeldmateriaal voor vacatureadvertenties en foto’s voor een brochure over thuiszorg/thuisverpleging. Als we in ons beeldmateriaal echt de Antwerpse bevolking willen weerspiegelen, dan hebben we uiteraard nog veel andere modellen nodig. Jongere mensen, gezinnen met kinderen, mensen van buitenlandse afkomst … Zorg en communicatie op mensenmaat De dienstencentra organiseren regelmatig infosessies over allerlei thema’s. Ook info over de dienstverlening van het OCMW kan via dit kanaal op een persoonlijke manier tot bij onze doelgroepen geraken.


Zo stelden de promotiewerkgroep thuiszorg en de communicatiemedewerker van Thuis Wonen een presentatie samen over de thuiszorg. Met eenvoudige en korte teksten, afgewisseld met beeldmateriaal, geeft deze presentatie een zicht op waar het OCMW voor staat, welke thuiszorg wij bieden en welke aanspreekpunten er zijn. De leden van de promotiewerkgroep hebben de presentatie eerst getest bij het doelpubliek. Dat leverde positieve reacties op. Nu gebruiken de maatschappelijk werkers deze presentatie regelmatig om de thuiszorg tijdens infosessies te promoten bij de dienstencentrumbezoekers. Workshop op vormingsdag VVSG-Kortom Medewerkers van de Communicatiedienst gaven op een vormingsdag van Kortom (vereniging voor overheidscommunicatie) en VVSG een presentatie over communiceren naar senioren over en voor de dienstencentra van OCMW Antwerpen. We lichtten er onze manier van werken toe aan communicatiemedewerkers van andere OCMW’s. Vooral onze projecten rond actieve detectie van kwetsbare senioren konden op interesse rekenen.

Het OCMW gepresenteerd Sinds april 2008 volgt een medewerker vragen om informatie op die komen van verenigingen, scholen … Het gaat hierbij over vragen om de werking en het dienstverleningsaanbod van het OCMW voor te stellen en om toelichting te geven bij het thema ‘armoede in de samenleving’. Vaak zijn scholen uit het secundaire onderwijs, humane wetenschappen of van het zevende specialisatiejaar uit het beroeps of technisch onderwijs vragende partij.


Maar er zijn ook infosessies gegeven voor seniorenverenigingen, een Marokkaanse vrouwenvereniging, studenten maatschappelijk werk en voor Tele-Dienst vzw. De informatiemedewerker tracht mensen vertrouwd te maken met de grondrechten en duidt hoe OCMW Antwerpen die garandeert. Hulpmiddelen hierbij zijn een powerpointpresentatie, foto’s en ander didactisch materiaal (bvb. budgetoefening, bedrijfsfilm OCMW, verhalenboekje en dvd Recht-Op vzw). Naast infosessies behandelt de infomedewerker ook schriftelijke vragen van studenten of geeft interviews in het kader van papers of eindwerken. Met deze communicatieacties kunnen we ons heel direct en persoonlijk promoten als organisatie en als werkgever. Andere vormen om onze organisatie in een positief daglicht te stellen zijn onder meer een algemene opendeurdag (18 oktober 2008) en deelname aan activiteiten zoals de Cultuurmarkt, Open Monumentendag en Nacht van de Musea. Verder zetten we het OCMW permanent in de kijker met een infostand op lokale opendeurdagen, jobbeurzen, seniorenbeurzen en onthaalavonden voor nieuwe inwoners …

Communicatie door samenwerking Communiceren doen we nooit alleen. Dat willen en kunnen we niet. Naast alle medewerkers spelen ook partnerorganisaties en klanten een rol. Brochure schuldhulpverlening De dienst Crisisbegeleiding en de Communicatiedienst werkten samen met het Antwerps Platform voor Generatiearmen (APGA) een brochure uit over de verschillende vormen van schuldhulpverlening die OCMW Antwerpen aanbiedt. De brochure kwam er op vraag van de armenorganisaties. Zij verspreidden de publicatie onder hun doelgroepen. Digitale kloof OCMW Antwerpen werkt nauw samen met enkele partners om de digitale kloof te overbruggen.


In 2008 werden infomomenten georganiseerd om klanten in te lichten over het aanbod aan goedkope pc’s en internetverbinding. Zij werden hier naartoe geleid door hun maatschappelijk werker. Om deze medewerkers van de sociale centra te informeren over de kosten, aanvragen voor tussenkomst ... werd een infobundel samengesteld. En in een ‘Digimagazine’ schetsten we in woord en beeld hoe we de kloof overbruggen, samen met de partnerorganisaties. Recht op een prijs OCMW Antwerpen werkt samen met de Commissie voor Juridische Bijstand (CJB). Samen bieden we de Antwerpenaar gratis en anoniem eerstelijns rechtshulp aan. Het OCMW stelt verschillende locaties ter beschikking van de advocaten en juristen van de CJB. Sinds september 2008 biedt de commissie deze dienstverlening aan in ieder Antwerps district. Zeven locaties bevinden zich in OCMW-sociale centra. De Communicatiedienst werkte een affiche- en foldercampagne uit om de werking van de CJB bekend te maken. We verspreidden de publicaties over heel wat locaties: alle OCMW-diensten waar klanten komen (sociale centra, dienstencentra, rvt’s, Energiecel, Binnenste Buiten …), stadskantoren en districtshuizen, mutualiteiten, vakbonden, gerechtsgebouwen, CAW’s en doelgroepenorganisaties (Apga, RechtOp, KifKif …). Deze campagne werd ingediend voor de wedstrijd ‘Het recht communiceert’ van de Vlaamse Juristenvereniging (VJV). De VJV wil met de prijs een project of idee belonen dat het vertrouwen en het imago van recht en justitie versterkt. Ook projecten die de informatie of samenwerking tussen recht, justitie en publiek stimuleren komen in aanmerking. De jury koos onze campagne uit als winnaar.

Interne communicatie: een jaar in het teken van veranderingen Een tevreden en aanwezig mens is er twee waard Onze medewerkers vormen het menselijk kapitaal van het OCMW. Zij zetten het beleid op het terrein om in kwaliteitsvolle dienstverlening. Ook als medewerkers ziek zijn, verdienen ze een goede begeleiding. Bovendien beïnvloeden afwezigheden de dienstregeling, de werkdruk bij andere collega’s, de samenwerking en het algemene welzijn op de werkvloer. Daarom willen we onze medewerkers tevreden houden en


hun aanwezigheid bevorderen. Dat kan alleen als we tevredenheid en aanwezigheid samen stimuleren. Vanuit het departement Personeelsmanagement doen we dit onder andere met het project Aanwezigheidsbeleid. Voor dit project werd een divers communicatieplan opgesteld. Hierbij planden we onder andere opleidingen, affichecampagnes, een artikel in het personeelsmagazine Mensen, publicaties in nieuwsbrieven zoals OCMW-extr@ en PM-nieuws ... Om de gevoelige en soms ijle begrippen ‘tevredenheid’ en ‘aanwezigheid’ concreet vorm te geven in een campagne organiseerden we een aantal brainstormsessies tussen opdrachtgever en communicatiemedewerkers. Het project werd niet meteen gelanceerd in heel de organisatie. Eerst werden de acties getest bij het departement Personeelsmanagement en de afdeling Thuiszorg van het departement Thuis Wonen. Communicatieplanning voor het personeelsstatuut Sinds 1 januari 2009 heeft niet alleen het OCMW een nieuw personeelsstatuut. Door de oprichting van het zorgbedrijf kwam er een tweede rechtspositieregeling bij. Dit maakte het een ware uitdaging om tijdig te informeren over deze wijzigingen. Dat gebeurde in 2008 al via: • infomomenten voor medewerkers van het departement Personeelsmanagement; • mondelinge toelichting aan alle medewerkers; • PM-nieuwsbrieven met samenvattingen van de voornaamste principes; • twee intranetpagina’s (voor OCMW en zorgbedrijf).


Personeelsmanagement De juiste persoon op de juiste plaats

Personeelsmanagement in 2008 ■■

■■

■■

We wierven 410 medewerkers aan. Gemiddeld hadden we 4 458 medewerkers per maand in dienst. 754 medewerkers gingen uit dienst.

Een optimale hulpverlening bieden kan enkel met gemotiveerd en geschikt personeel. Voor een organisatie als OCMW Antwerpen, met vierduizend medewerkers, is dat een hele uitdaging. Alles begint bij het aanwerven van de juiste medewerker. Daarna moet hij kunnen groeien en door juiste vorming en opleiding zich verder ontplooien. Juiste evaluaties en waarderingssystemen maken dit traject compleet. Leidinggevenden spelen een belangrijke rol binnen onze organisatie. Hoe meer we hen ondersteunen, hoe beter hun teams functioneren. Zo draagt een degelijk personeelsbeleid bij tot een betere dienstverlening aan onze klanten. In 2008 werkten we een nieuwe rechtspositieregeling (RPR) uit. Dit is ons vernieuwde personeelsstatuut, dat op 1 januari 2009 in werking trad. We stemden alle processen die hier mee verbonden zijn op deze RPR af.

Human Resources Management Human Resources Management (HRM) zorgt ervoor dat we de juiste mensen selecteren, ze de juiste vorming bieden en correct evalueren. Werving en selectie Sinds februari 2008 gebruiken we een nieuw selectiereglement. Hierdoor kunnen we ‘poolselecties’ organiseren. Een pool is een lijst van kandidaten die geslaagd zijn voor het eerste deel van een selectieprocedure. Komt er een vacature vrij voor een functie waarvan een kandidaat in de pool opgenomen is, dan moet hij deelnemen aan het vervolg van de selectieprocedure (jobmatch). In 2008 organiseerden we twee poolselecties voor administratieve medewerkers. Competenties beschrijven, gebruiken en bijsturen Een ‘woordenboek’ beschrijft alle competenties die OCMW Antwerpen belangrijk vindt. Dat gebruiken we niet alleen om gericht te werven. Leidinggevenden moeten hun medewerkers op basis van deze competenties waarderen en coachen. Daarom willen we met een gerichte vorming, training en opleiding (VTO) de competenties van onze medewerkers bijsturen.


De Stad en het OCMW werken aan een gemeenschappelijk personeelsbeleid. Een gezamenlijk competentiewoordenboek en competentievereisten voor onze medewerkers zijn voorbeelden van onderdelen die we in 2008 ontwikkelden.

Vorming, training en opleiding bouwt bruggen In ons vormingsaanbod zitten opleidingen op maat van de organisatie, van departementen of diensten en van de individuele medewerker. Zo krijgen medewerkers kansen om hun competenties verder te ontwikkelen. Met de verhuizing naar den Bell in het vooruitzicht willen we samen met de stad Antwerpen werken rond vorming. Dit leidde tot een eerste vormingsaanbod (pc-opleidingen, veranderingsmanagement …). Verschillende acties rond waarderingen Waardering is een van de bouwstenen van een goede organisatie. De nieuwe rechtspositieregeling (RPR) heeft ook een invloed op waardering. Enkele acties: • Elk departement krijgt maandelijks een rapport van openstaande en afgesloten waarderingen ter ondersteuning van de leidinggevenden. Zo kunnen ze waarderingen beter opvolgen. • Nieuwe opleiding over het gebruik van het waarderingsluik binnen het computerprogramma HReM+. • We pasten de ondersteunende informaticatoepassing voor waardering aan de RPR aan. • We fristen de opleiding voor chef-waardeerders op naar aanleiding van de RPR. Een vernieuwend leertraject voor onze leidinggevenden Onze leidinggevenden krijgen ondersteuning van een arbeidspsycholoog die gespecialiseerd is in coaching. Voor iedere nieuwe leidinggevende werken we een persoonlijk ontwikkelingsplan op maat uit. Huidige leidinggevenden kunnen op aanvraag terecht bij onze arbeidspsycholoog. We koppelen coaching aan andere HR-processen zodat we onze leidinggevenden een optimale begeleiding kunnen geven. We werkten nieuwe opleidingen uit, samen met enkele gespecialiseerde bedrijven. Elke cursus is op maat van ons OCMW, met relevante praktijkvoorbeelden.


Tevredenheid en welzijn op de werkvloer Aanwezigheid van medewerkers stimuleren Tevreden medewerkers voelen zich goed in hun vel en presteren beter. Daarom is welzijn op het werk een fundamentele waarde. Het ziekteverzuim ligt echter nog altijd hoog binnen OCMW Antwerpen. We namen een aantal maatregelen om de tevredenheid en het welzijn op de werkvloer te stimuleren: • We begeleiden medewerkers niet alleen tijdens het werk, maar ook wanneer ze ziek worden. Zo blijft de betrokkenheid tussen collega’s groot. • We werkten een communicatiecampagne uit waarin deze betrokkenheid centraal staat. • Voor leidinggevenden ontwikkelden we verschillende types van gesprekken die ze met hun medewerker kunnen voeren tijdens en na afwezigheid door ziekte. We startten hiervoor een opleiding. • We ontwikkelden een ‘knipperlicht’ voor ziekte. Als een medewerker zich driemaal ziek meldt in een periode van een jaar, dan wordt de leidinggevende hierover geïnformeerd. Polsen naar ervaringen en meningen van medewerkers Aan medewerkers waarvan het contract ten einde loopt, die met pensioen gaan of ontslag nemen vragen we om anoniem een vragenlijst in te vullen. Deze vragen gaan over hun periode bij het OCMW. Thema’s zijn onthaal, samenwerking met collega’s en chefs, opleidingsmogelijkheden, opvolging waarderingen, werkomstandigheden … Zo weten we beter wat onze sterke en zwakke punten zijn en kunnen we in de toekomst onze werking verbeteren. Met leidinggevenden die het OCMW verlieten houden we aparte ‘exitgesprekken’. We willen te weten komen hoe leidinggevenden hun taken ervaren. Zo kunnen we hen in de toekomst nog beter ondersteunen.

Tijdsregistratie Via tijdsregistratie kunnen we de werkroosters van medewerkers beter opvolgen. Het geeft onze medewerkers meer vrijheid om zelf hun werkschema te bepalen. In 2008 voerden we het systeem in een aantal van onze rvt’s en bij alle diensten van het departement Maatschappelijke Integratie in (de sociale centra, dienst Activering …).


Sociaal secretariaat OCMW en Stad Antwerpen berekenen de lonen samen. Een juiste loonberekening hangt af van tijdige en juiste registraties van aan- en afwezigheden zoals overuren, ziekte … Daarom moeten we de kwaliteit van deze registraties verbeteren. We onderzochten samen met de Stad hoe we een gemeenschappelijk sociaal secretariaat kunnen organiseren in het Bell-gebouw.

Cel Tewerkstellingsinitiatieven We willen de bestaande personeelssubsidies zo goed mogelijk gebruiken. Deze tussenkomsten komen zowel van de Vlaamse, Federale als Europese overheid. De cel Tewerkstellingsinitiatieven volgt alle subsidies op die we ontvangen voor onze tewerkstellingsprojecten. Een voorbeeld van zo’n project is ‘Jongeren voor Senioren’, in samenwerking met het departement Thuis Wonen. Het project biedt werk aan twintig jongeren tussen 18 en 25 jaar. Ze kunnen aan de slag in de dienstencentra als karweihulp of mobiliteitsmedewerker. Jongeren kunnen zo sociale en technische vaardigheden aanleren. Een dienstencentrumleider en maatschappelijk werker begeleiden hen daarbij. Het einddoel is om de jongeren te laten doorstromen naar de gewone arbeidsmarkt, binnen of buiten het OCMW.

Meer dan 9 tot 5! Als werkgever ontwikkelen we een aantal initiatieven voor al onze medewerkers, zowel op de werkvloer als in hun vrije tijd of in de combinatie werk-gezin. Twee van onze acties in 2008 waren: • Een fietstombola: we verlootten 30 fietsen onder onze medewerkers. • Personeelsfeesten: deze kregen een nieuw dynamiek met drie nieuwe evenementen. Daarnaast kunnen alle departementen een ‘incentivedag’ aan hun medewerkers aanbieden. Waardering, teambuilding en werken aan het wij-gevoel staan daarbij centraal. De personeelsvereniging Sodico biedt haar leden een brede dienstverlening aan: van hobbyclubs en activiteiten tot sociale dienstverlening en premies bij bijzondere gebeurtenissen.


In 2008 breidden we dit aanbod verder uit en pasten het aan op maat van onze leden. Elke medewerker van OCMW Antwerpen is automatisch en gratis lid van de personeelsvereniging. Door de uitbreiding en het succes van het extra servicepakket zien we het aantal betalende leden verder toenemen. Sodico telde in 2008 meer dan 10 000 leden. Meer details zijn te lezen in het jaarverslag van Sodico vzw en op www.sodico.be.

Sociale dienst De sociale dienst voor het personeel adviseert, ondersteunt en begeleidt OCMW-medewerkers die daar nood aan hebben. Het kan gaan om problemen op het werk, administratieve moeilijkheden, financiële zorgen, schulden of familiale beslommeringen. De maatschappelijk werker kan een luisterend oor bieden, mee naar oplossingen zoeken, bemiddelen en zonodig doorverwijzen.

We verwelkomen iedere nieuwe medewerker Elke nieuwe medewerker van OCMW Antwerpen volgt een onthaaltraject. Dit start bij de ondertekening van het contract en eindigt tussen de collega’s op de werkvloer. Een centrale onthaaldag, een infomap en vormingssessies zorgen er niet alleen voor dat de nieuwe collega’s alle informatie hebben voor een geslaagde start, maar ook dat ze zich meteen welkom en thuis voelen.




Een nieuw personeelsstatuut

Grijp je kansen

De maagd van Moretusburg Pure cinema

OCMW-opendeurdag en Bal General De foto’s

Zin in een spelletje? Oog voor kwaliteit in het rvt

De klant aan het woord OCMW-klanten buigen zich over hun onthaal

méér dan 9-to-5

driemaandelijks tijdschrift van OCMW Antwerpen • Lange Gasthuisstraat 33 • 2000 ANTWERPEN • Verschijnt in maart, juni, september en december • nr. 25 • - december - januari - februari 2009 • Erkenningsnummer: P608068

Mensen

Vanaf 1 januari 2009 krijgen alle OCMW-medewerkers een gloednieuw personeelsstatuut. Door deze rechtspositieregeling (RPR) veranderen de regels rond vakantie, lonen, vergoedingen, aanwervings- en bevorderingsvoorwaarden … Voldoende redenen voor Mensen om aan te kloppen bij het departement Personeelsmanagement. RPR-projectleiders Karen Segers en Eddy Van Aert geven uitleg.

Sodico-winter Dubbel&dik leesplezier 1


Waarom een nieuw personeelsstatuut? Karen: ‘Het huidige personeelsstatuut is vijftien jaar oud. Sinds 1993 werd het nooit grondig herzien. In december 2007 besloot de Vlaamse overheid dat alle Vlaamse gemeenten, steden en OCMW’s hun reglementen voor 1 januari 2009 moesten aanpassen. Deze kans grepen we aan om de bestaande reglementen te veranderen, te verduidelijken en te moderniseren. De Vlaamse overheid schreef richtlijnen uit. Daaraan moesten we ons houden. Maar de OCMW-raad kreeg ook vrijheid om binnen bepaalde grenzen zelf over een aantal zaken te beslissen.’ Geef eens een voorbeeld waarbij de OCMW-raad zelf besliste. Eddy: ’Het Vlaams besluit zegt dat voltijdse medewerkers van lokale besturen tussen 30 en 35 vakantiedagen krijgen. Bij OCMW en stad Antwerpen gingen we voor het maximum. Vanaf januari 2009 heeft iedere medewerker van OCMW en stad 35 vakantiedagen. Dat is erg gunstig. Er zijn lokale besturen waar je 30 vakantiedagen hebt.’ Biedt het nieuwe personeelsstatuut nog andere voordelen? Karen: ‘Sinds januari 2008 verhoogden we het bedrag van de maaltijdcheques van 5,25 naar 6 euro. Dankzij de RPR bevorder je vanaf 1 januari 2009 sneller naar een hogere functie, fietsvergoedingen hebben geen beperking meer … Vanaf 1 januari 2009 staan reglementen niet meer los van elkaar. Je vindt alle reglementen terug in hetzelfde document: de rechtspositieregeling. Dat is ingedeeld volgens herkenbare thema’s en onderwerpen: werving en selectie, aan- en afwezigheden, salaris, toelagen, vergoedingen … Hierdoor vind je je rechten en plichten veel gemakkelijker terug.’ Zijn er ook nadelen? Eddy: ‘De afschaffing van de maandelijkse compensatiedag (C38) en de betaalde middagpauze lijken nadelig. Maar je krijgt een alternatief. Je werkt 38 uren per week met glijdende en flexibele arbeidstijd. Daarbij heb je 35 vakantiedagen en veertien feestdagen. Bovendien krijg je extra kansen die je vroeger niet had. Zo kan je acht extra vakantiedagen opbouwen door meer te werken.’ De RPR is samen met de stad opgemaakt. Hoe liep dat? Karen: ‘We moeten het statuut van de stad volgen. Tenzij er duidelijke redenen zijn om af te wijken. Gelukkig betrok de stad ons van in het begin intensief bij de opmaak van de RPR. We begonnen samen van nul. Omdat we dezelfde opdracht hadden, gebruikten we elkaars kennis om een nieuw personeelsstatuut te maken.’


Waarom duurden de onderhandelingen over de RPR lang? Karen: ‘We vertrokken vanuit het besluit van de Vlaamse Regering. Een aantal zaken besliste de regering zelf. Andere konden we kiezen. Voor die thema’s moesten we een nieuw voorstel uitwerken en een akkoord bereiken met de stad, vakbonden, politici … Een moeizaam proces met veel onderhandelingen.’ De RPR verandert een heleboel. Hoe vertel je dit aan onze medewerkers? Eddy: ‘We startten pas in oktober met het geven van informatie. Dit kon niet zolang de raad de RPR niet goedkeurde. Er was een reden waarom we gewacht hebben. Het personeelsstatuut kon nog wijzigen en we wilden onze medewerkers geen foute informatie geven. Toen de raad ons voorstel in oktober goedkeurde, begonnen we meteen met de voorbereiding van infosessies, nieuwsbrieven … Die infosessies waren een bewuste keuze. Een werkgever moet zelf aan zijn medewerkers vertellen wat hun nieuwe rechten en plichten zijn.’ Hebben jullie nog plannen om de nieuwe reglementen op een duidelijke en begrijpelijke manier aan te bieden? Karen: ‘We willen een nieuwe werknemerswebsite maken. Vanuit zo’n gemeenschappelijk infopunt bieden we reglementen, formulieren en info aan. Zo kan je als medewerker zowel thuis als op het werk reglementen raadplegen, vakantie aanvragen, ziekte melden … Dit is een werk van lange adem. Maar we willen die inspanning leveren. Onze medewerkers verdienen dat. De toekomst ligt in eenvoudige reglementen en kant-en-klare informatie.’

Eddy Van Aert (links): ‘Een werkgever moet zelf aan zijn medewerkers vertellen wat hun nieuwe rechten en plichten zijn.’


Mijn vingers vliegen over het toetsenbord Nog vlugger, ik breek mijn record Wat ben ik dodelijk accuraat Al schrik ik wel van het resultaat Hoe vlugger ik typ, hoe groter het kastekort. Walter Haentjens (Gedichtendag bij OCMW Antwerpen)

Financiën Minimale kosten, maximale opbrengsten

We keren veel geld uit aan onze klanten onder de vorm van leefloon of andere financiële tussenkomsten zoals premies, toelages … Daarnaast investeren we aanzienlijke bedragen in onze dienstverlening om een goede werking te garanderen. Uiteraard mogen we ook de dagelijkse personeels- en werkingskosten voor onze medewerkers niet vergeten. Gelukkig hebben we enkele belangrijke bronnen van inkomsten: klantenbijdragen, werkingsopbrengsten (bijvoorbeeld huurgelden en verblijfskosten van bewoners in rust- en verzorgingstehuizen), de stadsdotatie, bijdragen van het Stedenfonds, subsidies van hogere overheden en ten slotte opbrengsten uit onder andere beleggingen. Het OCMW slaagde er in om haar dienstverlening op peil te houden en het evenwicht tussen inkomsten en uitgaven te bewaken.

Hoe deden we het financieel in 2008? Resultatenrekening (euro) rekening 2008

budget 2008

rekening 2007

Opbrengsten: Werkingsopbrengsten

431 989 700,88

434 215 809,31

432 978 128,75

Financiële opbrengsten

31 294 494,84

19 684 541,39

20 288 825,02

Uitzonderlijke opbrengsten

6 536 039,98

4 867 314,01

3 248 550,32

469 820 235,70

458 767 664,71

456 515 504,09

Totaal opbrengsten


rekening 2008

budget 2008

rekening 2007

Kosten: Werkingskosten • Verbruikte goederen en verstrekte diensten

92 402 496,75

94 782 955,27

88 698 583,81

• Diensten, diverse leveringen en interne facturen

39 688 186,00

46 859 249,34

36 671 589,64

• Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen

371 765 444,92

374 636 069,95

361 653 613,61

• Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten

56 848 729,52

59 574 252,12

56 367 175,10

• Waardevermindering op voorraden en vorderingen

-251 349,42

0,00

-728 747,82

• Voorzieningen voor risico’s en kosten

2 248 737,64

3 333 333,00

-1 109 793,40

• Andere werkingskosten

2 373 737,08

2 002 607,40

5 632 785,52

15 236 365,61

15 522 313,03

14 817 557,01

Uitzonderlijke kosten

2 243 098,08

5 196 817,09

6 801 946,51

Totaal kosten

582 555 446,18

601 907 597,20

568 804 709,98

Financiële kosten

Resultaat van het boekjaar

-112 735 210,48 -143 139 932,49 -112 289 205,89


De werkingsopbrengsten bestonden onder andere uit huurinkomsten voor onze woningen, ligdagprijzen en bijdragen voor bijvoorbeeld poetshulp en dienstencheques. Deze opbrengsten daalden in 2008 lichtjes ten opzichte van 2007 onder meer door verlaagde inkomsten vanuit het Stedenfonds. De werkingskosten (bijvoorbeeld voeding en onderhoudsproducten, maar ook medische- en personeelskosten) stegen met 3,27 % van 547 miljoen euro in 2007 tot 565 miljoen euro in 2008. De stijging van de totale werkingskosten werd vooral veroorzaakt door de stijging van de kosten van energie en de drie indexeringen van de personeelskosten. De financiële opbrengsten stegen met 11 miljoen euro onder meer door een correctie op investeringssubsidies. De financiële kosten bleven ongeveer hetzelfde als in 2007. De uitzonderlijke opbrengsten stegen wegens de verkoop van een deel van het Peerdsbos. Totale resultaat en budget Het totale resultaat komt hiermee op een boekhoudkundig verlies van 112 735 210,48 euro in 2008 ten opzichte van 112 289 205,89 euro in 2007. De Stad Antwerpen legt bij in de werking van het OCMW Antwerpen. De stad maakte in 2008 in totaal 125 miljoen euro over. Dit bedrag bestaat uit 96 miljoen euro stadsbijleg om de dienstverlening op peil te kunnen houden, 25 miljoen euro aan Stedenfondsmiddelen en 1 miljoen euro uit het Sociaal Impulsfonds.

Budget Het Nieuwe OCMW-Beleid (decreet 1997) introduceerde naast de analytische bedrijfsboekhouding ook een nieuwe organisatiefilosofie en nieuwe managementprincipes in de welzijnssector. Het nieuwe decreet van december 2008 bevestigde deze principes. Sinds 2006 bouwden het OCMW ‘budgetverantwoordelijkheid’ uit binnen onze organisatie. Vanaf 2008 maakten we het budget voor ieder verantwoordelijkheidscentrum op, samen met de budgetverantwoordelijken op de werkvloer. Met hun inbreng pasten we de informaticatoepassingen aan. Zo hebben alle budgetverantwoordelijken zelf hun deelbudgetten voor 2009 opgemaakt op basis van de budgetwijziging 2008.


Budgetverantwoordelijkheid is een belangrijk onderdeel van leidinggeven. Het is niet alleen een manier van omgaan met het budget van je dienst of instelling. Een budgetverantwoordelijke krijgt een grotere verantwoordelijkheid voor zijn eigen afdeling of instelling en de medewerkers die rechtsreeks aan hem rapporteren. Deze verantwoordelijkheid gaat over kerntaken, personeelszaken, werkingskosten, opbrengsten ...

Eind 2005 begonnen we budgetverantwoordelijkheid vorm te geven. Sinds 1 januari 2008 zijn alle bestuursdirecteurs, afdelingshoofden, instellingsverantwoordelijken en clustercoördinatoren ook budgetverantwoordelijken. Nieuwe verantwoordelijkheden opnemen doe je niet zomaar. Daarom volgden Ingrid Sterckx, clusterverantwoordelijke van zeven sociale centra, en Erwin Lafosse, directeur van rust- en verzorgingstehuis (rvt) Sint-Bartholomeus, opleidingen om zich op hun rol van budgetverantwoordelijke voor te bereiden. Ze geven hun visie op hun nieuwe taak en verantwoordelijkheden. Ingrid: ‘De opleidingen vielen goed mee. Het duurde even voor de software volledig op punt stond. Maar nu werkt alles goed. Ik heb nooit het gevoel dat ik er alleen voor sta. Met de handleiding geraak ik al een heel eind op weg. En gelukkig zijn de financial controller en de subsidieverantwoordelijke van het departement Maatschappelijke Integratie altijd bereid om me te helpen. Ook de helpdesk Budgetverantwoordelijkheid staat klaar om me te ondersteunen. Wat ik vooral moeilijk vind, is het inschatten van de kosten voor het volgende jaar. Sommige kosten zoals die van het personeel liggen vast. Maar andere zoals die van de werking van diensten of instellingen verschillen. Ik wil heel bewust met budgetten omgaan. Hoe kan ik met zo weinig mogelijk geld zoveel mogelijk doen? Dat is de vraag die ik me stel. Een groot voordeel is dat ik meer inzicht krijg in mijn budget. Het geeft een goed beeld van wat ik heb en wat ik kan uitgeven. Ik vind het wel belangrijk dat we in mensentaal en niet in cijfers spreken.



Budgetverantwoordelijkheid is meer dan verantwoordelijk zijn voor je budget

Mensen




Senioren herontdekken hun stad Dankzij sightseeingtours


Wie wil werken verdient kansen Werkloze jongeren aan de slag


Ingrid: ‘Ik vind het belangrijk om bewust met budgetten om te gaan. Je hebt een globaal beeld nodig om in te schatten hoe je met zo weinig mogelijk geld zoveel mogelijk doet.’

Of budgetverantwoordelijkheid ook personeelsmanagement is? Ik vind van wel. Het budget beheren is een van mijn taken, maar ik volg bijvoorbeeld ook de plannings- en evaluatiegesprekken tussen hoofd-maatschappelijk-werkers en de maatschappelijk werkers op. Ik ben er zeker van dat mijn medewerkers merken dat ik de evaluaties beter opvolg. Naast personeelsmanagement bepaalt budgetverantwoordelijkheid de toekomstvisie van je departement. Je bepaalt samen waar je naartoe wilt. Het bepaalt ook hoe je de doelstellingen wil bereiken en welke middelen je daarvoor nodig hebt.’


Erwin: ‘Ik bepaal zelf meer bij het opstellen van mijn budget. We stemmen het budget nu af op de activiteiten. Vroeger gebeurde dat andersom.’

Erwin: ‘Als rvt-directeur ga ik al langer om met budgetten. Voor mij verandert er niet zo veel. Ik word nu op mijn taken als budgetverantwoordelijke geëvalueerd. Ook heb ik meer invloed bij het opstellen van het budget. Daardoor krijg ik een beter en gedetailleerder beeld. Zo stemmen we het budget nu af op de activiteiten. Vroeger gebeurde dat andersom. Medewerkers merken niet veel van budgetverantwoordelijkheid. Ik betrek hen er wel bij door ze meer verantwoordelijkheid te geven. Zo moeten zij de activiteiten op lange termijn plannen. De tijd van “Ik heb dit nu nodig en vraag het even” is voorbij. Daarnaast vraag ik ze om in te schatten waaraan ze het komende jaar geld willen uitgeven. Is budgetverantwoordelijk een tijdrovende klus? Zeker wel en het duurde even voordat alles op punt stond. Het is bovendien jammer dat ik geen invloed kan uitoefenen op de kostprijs of de hoeveelheid aankopen. Maar budgetverantwoordelijkheid heeft ook voordelen. Vroeger doorliep je vaak vele comités voordat er uiteindelijk een beslissing was. Nu vindt de budgetopmaak plaats na de budgetwijziging. De dienst Budgetcoördinatie geeft deze cijfers aan de budgetverantwoordelijken. Zij gebruiken die om het budget voor 2009 op te maken. Zo beschikt iedereen op ieder moment over de juiste cijfers.’


Informatica Informatica ondersteunt onze hulpverleners

Automatisering is geen luxe. Elektronisch werken bespaart enorm veel tijd. Het computersysteem moet aangepast zijn aan de specifieke behoeften van de organisatie en haar medewerkers. Als documenten minutenlang nodig hebben om op het scherm te verschijnen of als een e-mail twee uur onderweg is, dan kunnen we moeilijk spreken van efficiënte ICT-ondersteuning. Samen met Digipolis zorgen eigen IT-specialisten ervoor dat de informaticasystemen zo vlot mogelijk draaien en gebruiksvriendelijk zijn. Maar we willen ook klanten hun eerste stappen laten zetten in de digitale wereld. Informaticatoepassingen en computers maken immers steeds meer deel uit van de dagelijkse realiteit.

Automatisch hulpverleningsdossier: van APASH naar e-Vita APASH is de toepassing waarmee onze klantgerichte diensten werken om dossiers te beheren. Het systeem is verouderd en dus startten we in 2006 de omzetting naar een ander systeem op. In 2008 rondden we de ontwikkeling van de nieuwe toepassing af. We startten met het toevoegen van wetswijzigingen die sinds februari 2006 uitgevaardigd zijn (stookoliefonds …). We organiseerden testsessies voor gebruikers. Op basis van de resultaten verfijnden we de toepassing verder. De snelheid van de toepassing en de beveiliging blijven twee grote aandachtspunten.

www.digibrug.be: samen de digitale kloof overbruggen Digibrug is een Antwerps platform dat de digitale kloof wil helpen overbruggen. Door overleg en samenwerking stemmen we de verschillende Antwerpse initiatieven beter op elkaar af. Het platform bestaat op dit moment uit ATEL, Aangename Kennismaking, Buurtwerk Posthof, antwerpen.be-centrum, Levanto, OCMW Antwerpen, Stad Antwerpen en Samenlevingsopbouw. Het platform ontwikkelt ook eigen initiatieven.


Digipunten als toegankelijke openbare computerruimte Een Digipunt is een openbare computerruimte waar de Antwerpenaar terecht kan voor initiaties over computergebruik of voor een uurtje surfen. Het aanbod is vaak gratis of aan erg lage prijzen. In 2008 gingen er vijf Digipunten van start: • • • • •

Digipunt Atel - Duinstraat 102, 2060 Antwerpen Digipunt Deurne - Ten Eekhovelei 337, 2100 Deurne Digipunt Posthof - Patriottenstraat 62, 2600 Berchem Digipunt Permeke - De Coninckplein 26, 2060 Antwerpen Digipunt Luchtbal - Columbiastraat 110, 2030 Antwerpen

Daarnaast richtten we met projectsubsidies van de Federale overheid openbare computerruimtes in vier opvangcentra voor daklozen in (easy-e-space).

Goedkope computers met een betaalbare internetaansluiting OCMW Antwerpen biedt aan een deel van haar klanten een goedkoop internetabonnement aan. De klant kan via het OCMW een contract voor een BasicNet-abonnement van Telenet afsluiten. Hij betaalt hiervoor zelf maar 4,50 euro per maand. De marktprijs van dit abonnement is 20 euro per maand. Naast het abonnement kan de klant ook een goedkope computer bestellen. De maatschappelijk werker verwijst de klant door naar een infomoment waar we hem ons aanbod voorstellen. Tot nu toe kwamen er ongeveer 650 klanten naar deze infomomenten. 566 Klanten bestelden een computer en 527 een internetaansluiting.

Activeringstraject voor een aantal klanten van het OCMW In samenwerking met Atel loopt er een activeringstraject voor drie OCMW-klanten. Zij stellen de computers samen die we aan onze klanten aanbieden. Zo doen ze werkervaring op in de informaticasector. Daarnaast ondersteunen ze de Digipunten op technisch vlak en leveren ze de ondersteunende garantie als er een computer van een OCMW-klant stuk is.


Samenwerking Krachten bundelen ten voordele van onze klanten

OCMW Antwerpen heeft een belangrijke en omvangrijke taak. Die uitdagende sociale missie kunnen we niet alleen klaarspelen. Gelukkig hoeft dat ook niet. Er zijn in Antwerpen heel wat partners die onze missie delen. Ieder werkt vanuit zijn eigen invalshoek voor het welzijn van de Antwerpse burger. Maar door samen te werken doen we dat nog beter. Soms bestaat een samenwerking maar voor korte tijd en gebeurt ze op kleine schaal, soms is ze structureel en op lange termijn. Als OCMW spelen we verschillende rollen in de diverse samenwerkingsverbanden. Vaak is dat een coördinerende, regisserende rol. Zeker wanneer onze partners eerder kleine organisaties zijn, rekenen zij op ons om het overzicht te bewaren en de inspanningen op elkaar af te stemmen. Samen met de Stad Antwerpen maken we nu werk van een coherent welzijnsbeleid. Samenwerking met de privésector stimuleren we. Voor specifieke doelgroepen en wijken kunnen we in onderling overleg afspraken maken om de organisatie van de dienstverlening te verbeteren.

Gelijke kansen voor iedereen De stad Antwerpen en het OCMW kiezen voor een kwaliteitsvolle dienstverlening aan alle inwoners, ongeacht geslacht, afkomst, leeftijd, handicap, geaardheid of socio-economische situatie. We werkten samen met de stad een diversiteitsplan 2008-2012 uit dat zes grote uitdagingen schetst: 1. Antwerpen is een stad waar mensen met verschillende achtergronden elkaar beter begrijpen. 2. Iedereen kent de democratische en maatschappelijke spelregels en gebruikt ze om in dialoog te gaan en meningverschillen bespreekbaar te maken. 3. In Antwerpen krijgt iedereen de ruimte om de eigen identiteit te ontwikkelen en beleven. 4. Alle Antwerpenaars kunnen hun sociale grondrechten realiseren. 5. Alle diensten van stad en OCMW geven het voorbeeld door diversiteit maximaal een plaats te geven binnen hun werking. 6. De stad moedigt andere actoren aan om diversiteit ook binnen hun werking vorm te geven. Dit stadsplan is er gekomen na een reeks van denkdagen. We legden een beleidskader vast van waaruit we verdere gesprekken voerden. Het ontwerpplan werd voorgelegd aan de basiswerkers.


We lichtten het ook toe aan het managementteam van de Stad en het Managementcomité van het OCMW en bepaalden het verdere engagement voor het diversiteitsbeleid. Ten slotte consulteerden we het middenveld over hoe zij het plan ervaren. Binnen het OCMW namen we in 2008 al heel wat initiatieven om diversiteit bekend en bespreekbaar te maken. • Het personeelsrestaurant nam deel aan de week van de internationale culturele diversiteit. • Samen met Het Roze Huis organiseerden we vormingssessies en activiteiten om het thema ‘holebis’ bespreekbaar te maken bij ouderen en OCMW-personeel. • Vertegenwoordigers van verschillende geloofsovertuigingen gaven advies over geloofsbeleving, met het oog op de uitbouw van het IGLO-project maakten we dit advies over aan het beleid. • We deden een diversiteitstoets bij verschillende plannen en documenten: het OCMW-beleidsplan, het Lokaal Sociaal Beleidsplan, een handleiding, affiches … • We gaven diversiteitsadvies op verschillende overlegfora zoals de stuurgroep Kansen voor Kinderen, de onderwijsraad enzoverder.

In overleg We proberen de participatie van klanten op verschillende manieren te verhogen. Zo bouwden we een netwerk uit bij drie van onze grote doelgroepen: senioren, mensen in armoede en etnisch-culturele minderheden. Voor senioren is er de Antwerpse Ouderenraad (AOR). Het is een gezamenlijke inspraakstructuur voor stad, districten en OCMW. De raad is een klankbord voor het beleid en geeft specifieke adviezen. In 2008 zorgde de AOR voor een eigen vertegenwoordiging in de stedelijke cultuur- en de sportraad. De ouderenraad denkt ook mee over ‘intake en zorgtrajecten’ binnen het nieuwe zorgbedrijf. Sinds 2008 maken ze een eigen nieuwsbrief ‘Seniorsinjoor’. We blijven investeren in het armoedeoverleg. We willen weten wat er bij kansarmen in de stad leeft en wat hun behoeften zijn. Op 17 oktober was het de dag van verzet tegen armoede en sociale uitsluiting.


Tutti Fratelli bewerkte op vraag van het Antwerps Platform Generatiearmen (APGA) de ‘Driestuiversopera’ van Bertolt Brecht. Voor de lakenactie ‘Knoop de strijd aan tegen armoede’ riepen we alle dienstencentra en sociale centra op om een laken uit te hangen als teken van verzet tegen armoede en sociale uitsluiting. Voor de etnisch-culturele minderheden zochten we vooral naar een manier van samenwerking en afstemming. We werkten concrete activiteiten uit zoals een toelichting over vorming bij de Latijns-Amerikaanse federatie. We stemden ook onze OCMW-projecten rond Kansen voor Kinderen en Gezondheid af op projecten van de koepelverenigingen.

Ondersteunende diensten van stad en OCMW samen op een locatie OCMW Antwerpen doet veel inspanningen om klanten goed te ontvangen in moderne gebouwen. Ook voor onze medewerkers is het fijner om te werken in een hedendaagse omgeving. Maar het centraal bestuur in de Lange Gasthuisstraat kampt al een tijd met een huisvestingsprobleem. Er is te weinig plaats om elke medewerker een comfortabele werkplek te geven. De gebouwen hebben een historische waarde, maar voldoen niet allemaal aan de huidige kantoornormen. In 2009 zullen verschillende diensten van de stad verhuizen naar het gebouw Den Bell op het Antwerpse Zuid. Ook medewerkers van de ondersteunende diensten van het OCMW zullen daar een plek krijgen. Den Bell is ongeveer 40 000m2 groot en is gerenoveerd tot moderne kantoorruimte. Uiteindelijk zullen ongeveer 2 000 medewerkers van de stad en 300 van het OCMW in het gebouw werken. Het zijn medewerkers die geen directe contacten met de burger hebben. Door de ondersteunende diensten van de stad en het OCMW dichter bij elkaar te brengen, kunnen we beter samenwerken en de processen meer op elkaar afstemmen. Daardoor zullen we onze opdrachten efficiënter kunnen uitvoeren. Zo’n samenwerking tussen diensten van beide besturen gebeurt op voorwaarde dat de meerwaarde ervan duidelijk is. Het zal niet voor alle diensten of werkprocessen moeten of kunnen. OCMW Antwerpen richt de facilitaire dienst op binnen den Bell. Met sociale economieprojecten zorgen we voor de schoonmaak en het onderhoud van het gebouw. Daarnaast bieden we onze medewerkers onder meer een bedrijfsrestaurant en een fietsatelier aan.


Van een interne naar een gemeenschappelijke preventiedienst Het OCMW, de Stad, de Lokale Politie en de ZNA-ziekenhuizen sloegen de handen in elkaar om een preventiebeleid te ontwikkelen en aan te sturen. Vanaf 2008 coördineert de Gemeenschappelijke Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk alle activiteiten rond veiligheid, lichamelijke en geestelijke gezondheid op het werk. De dienst bestaat uit drie afdelingen: Veiligheid, Medisch Toezicht en Psychosociale Zorg. De medewerkers bundelen hun krachten en kennis en bekijken problemen vanuit een breder perspectief. Ze zoeken hoe de werkplek nog veiliger en/of gezonder kan gemaakt worden, ieder vanuit zijn specifieke kennis. Een globaal preventieplan beschrijft de doelstellingen. Preventie moet een meerwaarde zijn. Het voorkomt verlies en schade aan mensen, materiaal, gebouwen en imago. De Gemeenschappelijke Preventiedienst schreef ook een missie, visie en waarden uit die steunen op deze van de opdrachtgevende organisaties en dus ook van het OCMW.


Patrimonium en logistiek Een efficiënt beheer van onze gebouwen voor een maximaal rendement

OCMW Antwerpen beheert enkele honderden eigendommen, van moderne gebouwen tot historische monumenten. We gebruiken deze gebouwen om medewerkers een werkplek te geven of om klanten te ontvangen. Daarnaast zijn er de gebouwen waarin klanten wonen, zoals serviceflats, sociale woningen, rust- en verzorgingstehuizen … Elk van deze gebouwen moet veilig zijn en goed bewoonbaar blijven. We proberen dit op een moderne en klantgerichte manier te doen.

Onderhoud en ontwikkeling van gebouwen Onze eigen diensten staan in voor herstellingen en renovatiewerken aan de gebouwen. We reorganiseerden onze werking om de kostprijs te verlagen. We begeleiden grote bouwen renovatieprojecten. Een extern studiebureau is verantwoordelijk voor het opvolgen van werven en ontwikkelt bestekken. Daarbij staan diversiteit, duurzaam bouwen en kostenbewustzijn centraal. In 2008 werkten we verschillende projecten af. Enkele blikvangers: • renovatie van de eerste en tweede verdieping van rvt Residentie Lichtenberg; • integratie van rvt De Goede Tijd in rvt De Pelikaan; • renovatie van serviceflats De Fontein en Hoge Weg; • renovatie van 21 woongelegenheden in complex Liberty; • nieuwbouw volgens een ecologisch concept van sociaal centrum Linkeroever; • verbouwen en herinrichting van een pand voor sociaal centrum Arena; • uitbreiding kantoorgebouw De Serre met nieuwbouw in de Ketstraat; • restauratie van het Bremser Loretorgel in de kapel en van een beeldengroep in de Kloostertuin van het Elzenveld.


Energiebeheersing OCMW Antwerpen streeft naar een rationeel energiegebruik. Een Energiecel geeft bij nieuwbouw– en renovatiewerken advies om de kosten van het energiegebruik zo laag mogelijk te houden. Verder zorgt ze voor energie- en wateraudits en volgt het elektriciteit-, gas- en waterverbruik op om abnormaal hoog verbruik op te sporen. Dankzij het uitvoeren van een reeks energiebesparende maatregelen hadden we recht op een aantal premies. In 2008 werden voor al onze grote gebouwen energieprestatiecertificaten opgemaakt en ophangen. In samenwerking met Lokale Entiteit Energie en de Stad Antwerpen richtten we een Energieplatform op. Dit platform moet energiebesparingen in de diensten en het patrimonium realiseren.


Bestuur en beleid

In het Lokaal Sociaal Beleidsplan en het OCMW-beleidsplan schreven we een aantal strategische keuzes weg. Strategieën rond sociale grondrechten, maar ook strategieën rond onze eigen organisatie. Die kunnen pas werkelijkheid worden als de hele organisatie erop is afgestemd. De ‘administratie’ moet het realiseren van deze strategieën ondersteunen.

Management Informatie Systeem Als je een doel wilt bereiken, moet je onderweg geregeld nakijken of je hiervoor op de juiste koers zit en of alles aanwezig is om de eindbestemming te bereiken. Het Managementcomité en de raad voor maatschappelijk welzijn volgen dit op door monitoren en een maandelijkse rapportering. De beschikbare informatie is vaak versnipperd, onvolledig en niet op elkaar afgestemd. Door een managementinformatiesysteem (MIS) op te starten willen we de bestaande rapportering verder uitbouwen tot een samenhangend geheel zodat de juiste informatie op de juiste plaats komt. Het MIS maakt het mogelijk om tijdens een werkingsjaar op te volgen of we onze doelstellingen realiseren en of we over het personeel en budget beschikken om dit te doen. Zo niet, dan gaat er een knipperlicht branden en is bijsturing noodzakelijk. Voor de belangrijkste processen stelden we cijfermatige indicatoren op. Ze zijn gestructureerd volgens de vier perspectieven van de Balanced Scorecard-methodiek. Het is onverstandig om het functioneren van een dienst of organisatie te beoordelen op basis van een type van indicatoren. Als je bijvoorbeeld enkel oog hebt voor dienstverlening aan klanten, dan gaat dit vaak ten koste van het budget, of omgekeerd. Daarom ontwikkelden we vier types van indicatoren: indicatoren over de dienstverlening aan klanten, financiële indicatoren, indicatoren over de personeelsinzet en de interne werking en indicatoren met betrekking tot vernieuwing en verandering. Enkel zo krijgen we een samenhangend en evenwichtig beeld van de staat van het OCMW. De betekenis van een indicator is niet altijd duidelijk: wanneer is een score goed en wanneer moeten we ons zorgen maken? We brachten de bestaande informatie samen in een systeem, QPR. Voor alle indicatoren definieerden we wanneer de waarde goed is, wanneer we aandachtig moeten zijn of wanneer de waarde sterk afwijkt van de vooropgestelde doelstelling.


We gebruiken het systeem voor de rapportering over het jaarplan op het Managementcomité en de raad voor maatschappelijk welzijn. Het maandrapport bestaat uit twee luiken: een eerste met kerncijfers over de belangrijkste processen en een tweede met een voortgangsrapportage over de projecten uit het jaarplan. Leidinggevenden hebben via het intranet toegang tot QPR. Zo kunnen ze altijd zien of hun departement en het OCMW op koers is.

Procesmanagement Financiële bijstand toekennen, senioren kwaliteitsvol laten wonen in een rust- en verzorgingstehuis of onze klanten werkervaring laten opdoen: het zijn maar een paar voorbeelden van de vele diensten die we als OCMW aan de Antwerpenaar bieden. Onze ondersteunende departementen zorgen ervoor dat dit in optimale omstandigheden kan gebeuren. Degelijke informaticasystemen, een goed financieel beheer, een tijdige en correcte uitbetaling van lonen en de aanwerving van competente medewerkers ... zijn allemaal een gevolg van processen. Een proces is een opeenvolging van activiteiten door verschillende medewerkers van verschillende diensten en leidt tot een product of dienst voor onze klanten. Alle OCMW-medewerkers zijn al jaren bewust of onbewust betrokken bij een of meerdere processen. Maar doen we dit goed? Aangezien alles beter kan, willen we systematisch deze processen in kaart brengen en waar nodig verbeteren. In een procesbeschrijving brengen we de verschillende stappen die we moeten zetten in kaart en beschrijven we wie wat moet doen. Het is een draaiboek dat de betrokkenen moeten volgen. Door deze stappen duidelijk te beschrijven weet iedereen wat hij moet doen om tot een goed eindresultaat te komen. Door altijd dezelfde stappen te zetten, krijgen onze klanten ook steeds dezelfde kwaliteitsvolle dienstverlening. Voor nieuwe medewerkers is zo ook onmiddellijk duidelijk wat we van hen verwachten om hun werk goed te doen. Procesmanagement coördineert en stuurt alle acties om processen binnen onze organisatie te verbeteren. We werken met BPR-projecten (Business Process Re-engineering projecten) en een softwaretoepassing Protos. Hiermee brengen we de processen in kaart. Zo verbeteren we onze bedrijfsprocessen zodat ze voldoen aan de eisen en kwaliteitsnormen die we als organisatie vooropstellen.


In 2008 brachten we onze processen verder in kaart. De reeds uitgetekende processen die veranderd zijn pasten we aan in de proceswijzer. In het kader van BPR-projecten werkten we processen uit voor budgetopmaak, administratieve verbetering … Daarnaast behandelden we processen tussen diensten van het OCMW en de stad Antwerpen die eind 2009 naar het Bell-gebouw verhuizen.

Het Managementcomité Het Managementcomité is het hoogste ambtelijk overlegorgaan. De secretaris zit deze tweewekelijkse vergadering van de bestuursdirecteurs voor. De leden van het comité bespreken onderwerpen van verschillende departementen zoals het budget en de personeelsplanning. De leden maken dan onderlinge taakafspraken. Het Managementcomité is een brug tussen de administratie en het politieke bestuur. De voorzitter van de raad voor maatschappelijk welzijn of haar vertegenwoordiger is wekelijks aanwezig op de vergadering. De leden van het comité bereiden er de zittingen voor van de verschillende bijzondere comité’s en de raad voor maatschappelijk welzijn. Samenstelling Managementcomité 2008 • Anne Baré - waarnemend bestuurscoördinator stafdiensten algemeen secretaris • Martin Conincx - waarnemend ontvanger • Peter Crombecq - algemeen directeur Digipolis • Jan Deceuninck - verslaggever • Marc De Bens - waarnemend secretaris • Monica De Coninck - voorzitter raad voor maatschappelijk welzijn • Liesbeth De Meulder - bestuursdirecteur Gemeenschappelijke Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk • Johan De Muynck - directeur Zorgbedrijf (sinds 1 februari 2009) • Marijke De Rouck - bestuurscoördinator Organisatie en Ontwikkeling - Communicatie • Marjan Knockaert - bedrijfsdirecteur Sociale Zaken stad Antwerpen • Hilde Meuris - waarnemend bestuurscoördinator departement Personeelsbeleid • Ann Neels - bestuursdirecteur departement Maatschappelijke Integratie • Hugo Van den Bergh - bestuursdirecteur departement Organisatie en Ontwikkeling


• Ludovic Van den Bulck - waarnemend bestuurscoördinator dienst Overheidsopdrachten • Stefan Van Eeckhout - bestuursdirecteur departement Thuis Wonen • Ludo Van herck - administratief directeur departement Residentieel Wonen • Kris Van Honsté - waarnemend bestuurscoördinator departement Logistiek

De raad voor maatschappelijk welzijn De raad voor maatschappelijk welzijn bestuurt het OCMW. Ze telt vijftien leden, verkozen door de gemeenteraad. De raadsleden krijgen een mandaat van zes jaar. Samenstelling 2008 • • • • • • • • • • • • • • •

Monica De Coninck (voorzitter) - SP.A Linda Quackels - SP.A Alfons Geeraerts - SP.A Rene De Preter - SP.A Luk Lemmens (vicevoorzitter) - N-VA Marco Laenens (vicevoorzitter) - Open VLD Jef Aertbeliën - Open VLD Paul De Vroey - CD&V Theo Neel - Vlaams Belang-VLOTT Christel Luyckx - Vlaams Belang-VLOTT Philippe Van der Sande - Vlaams Belang-VLOTT Georges Ver Eecke - Vlaams Belang-VLOTT Hendrik Boonen - Vlaams Belang-VLOTT Lieve Pirquin - SLP Dirk Geldof - Groen!


Organogram OCMW 2008 Op 14 juli 2009 keurde de raad voor maatschappelijk welzijn een nieuw organogram voor OCMW Antwerpen goed. Zie onze website ww.ocmw.antwerpen.be

Managementcomité

Organisatie en Ontwikkeling

GDPBW

Maatschappelijke Integratie


Residentieel Wonen

Thuis Wonen

Raad voor maatschappelijk welzijn

Auditcomité

Voorzitter

Algemeen secretaris

Personeelsmanagement

Budgetcommissie

Logistiek

Ontvanger

Financiën


Adressen

OCMW Antwerpen maatschappelijke zetel Lange Gasthuisstraat 33

2000 Antwerpen

tel. 03 338 26 11

• Dienst Activering

Tuinbouwstraat 8

2018 Antwerpen

tel. 03 637 56 00

• Dienst Activering –

Kwekerijstraat 82

2140 Borgerhout

tel. 03 270 31 10

Lange Dijkstraat 68-70

2060 Antwerpen

tel. 03 201 66 50

Klaproosstraat 74

2610 Wilrijk

Vredestraat 93

2600 Berchem

tel. 03 285 30 30

• De Fraula

Klappeistraat 28

2060 Antwerpen

tel. 03 235 74 51

• Gulden Vlies

Gulden Vliesstraat 38

2600 Berchem

tel. 03 235 74 51

• Huis De Grooff

Van Trierstraat 32

2018 Antwerpen

tel. 03 238 53 16

• Kruikstraat

Kruikstraat 14

2018 Antwerpen

tel. 03 235 74 51

• Leroux-Van Spilbeeck

Lange Lozanastraat 60-62

2018 Antwerpen

tel. 03 216 15 47

• Vestahuizen

Lange Batterijstraat 57-59

2018 Antwerpen

tel. 03 235 74 51

Haantjeslei 13

2018 Antwerpen

tel. 03 235 74 51

Veltwijcklaan 130

2180 Ekeren

tel. 03 235 74 51

Leopold De Waelstraat 23

2000 Antwerpen

Steenbergstraat 24

2000 Antwerpen

Grétrystraat 43

2018 Antwerpen

Activering

Opleiding Nederlands • bedrijvencentrum PAX Huisvesting Wonen voor andersvaliden • appartementen Romanza • nursinghome Sint-Maria Beschut Wonen

• Villa Oosterlinck Crisiswoningen • 1 appartement voor 2 personen • 1 appartement voor een gezin met 2 kinderen • 1 appartement voor een gezin met 5 kinderen • 4 appartementen voor 2 personen • 1 appartement voor een gezin met 4 kinderen • 1 appartement voor 2 personen


Kinder- en jongereninstellingen • Home Boeckenberg

Gouverneur Holvoetlaan 28

2100 Deurne

tel. 03 321 16 19

• Home Pennsylvania

Lange Lozanastraat 183

2018 Antwerpen

tel. 03 238 25 77

Foundation Rust- en verzorgingstehuizen • Bilzenhof

Lange Beeldekensstraat 50

2060 Antwerpen

tel. 03 206 04 11

• Bloemenveld

Klaproosstraat 50

2610 Wilrijk

tel. 03 820 08 08

• De Goede Tijd

Bosuilplein 1

2100 Deurne

tel. 03 360 40 15

• De Gulden Lelie

Schoytestraat 19

2000 Antwerpen

tel. 03 224 72 11

• De Pelikaan

Bosuilplein 1

2100 Deurne

tel. 03 360 40 15

• De Tol

Burg. De Boeylaan 2

2100 Deurne

tel. 03 320 14 11

• Europasquare

Ruggeveldlaan 26

2100 Deurne

tel. 03 320 04 11

• Gitschotelhof

Lode Van Berckenlaan 361

2140 Borgerhout

tel. 03 310 08 11

• Hof De Beuken

Geestenspoor 73

2180 Ekeren

tel. 03 544 44 11

• Lozanahof

Van Schoonbekestraat 54

2018 Antwerpen

tel. 03 247 32 11

• Melgeshof

De Lunden 2

2170 Merksem

tel. 03 641 65 11

• Monnikenhof

Monnikenhofstraat 109

2040 Berendrecht

tel. 03 561 16 11

• Residentie Lichtenberg

Voorzorgstraat 1

2660 Hoboken

tel. 03 820 87 11

• Sint-Anna

Floraliënlaan 400

2600 Berchem

tel. 03 280 76 11

• Sint-Bartholomeus

J. De Boeckstraat 6

2170 Merksem

tel. 03 641 77 11

• Sint-Maria

Vredestraat 93

2600 Berchem

tel. 03 285 30 00

• Vinck-Heymans

A. Goemaerelei 18

2018 Antwerpen

tel. 03 247 86 11

• Coppenol

Coppenolstraat 9

2000 Antwerpen

• Creutz

Vinkenstraat 40

2018 Antwerpen

tel. 03 247 32 13

• De Anjer

Elfnovemberstraat 49

2171 Merksem

tel. 03 645 22 99

• De Boterlaar

Ruggeveldlaan 3-41

2100 Deurne

tel. 03 320 14 01

• De Brem I

Zwaantjeslei 87

2170 Merksem

tel. 03 646 64 64

• De Brem II

Zwaantjeslei 93

2170 Merksem

tel. 03 646 64 64

• De Fontein

Fonteinstraat 31-33

2140 Borgerhout

tel. 03 270 09 20

• De Koninck

Oever 11

2000 Antwerpen

tel. 03 470 17 40

• De Leliepoort

Bogaardestraat 10-18

2000 Antwerpen

• De Mane

Balansstraat 15

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

• De Meere

C. Van Reethstraat 10-12

2600 Berchem

tel. 03 218 63 62

• De Meermin I

Matigheidstraat 1

2060 Antwerpen

tel. 03 270 33 40

Serviceflats


Serviceflats • De Meermin II

Erwtenstraat 46

2060 Antwerpen

tel. 03 270 33 40

• De Olijftak

Hollandstraat 23-27

2060 Antwerpen

tel. 03 226 77 76

• De Sterlingen

Montensstraat 6

2140 Borgerhout

tel. 03 235 41 04

• De Zeelbaan I

Elfnovemberstraat 25-41

2170 Merksem

tel. 03 292 62 80

• De Zeelbaan II


2170 Merksem

tel. 03 292 62 80

• De Zwarte Neus

Lange Batterijstraat 2A

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

• Den Bleek

Montensstraat 4

2140 Borgerhout

tel. 03 235 41 04

• Den Drossaert

Helmstraat 163 / Dros-

2140 Borgerhout

tel. 03 235 08 75

saardstraat 21 • Essenhof

Dambruggestraat 308

2060 Antwerpen

tel. 03 201 21 90

• Geestenspoor

Geestenspoor 71

2180 Ekeren

tel. 03 544 44 89

• Grisar

Prof. Claraplein 3

2018 Antwerpen

tel. 03 292 37 30

• Hof Ter Beke

Balansstraat 23-27

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

• Hoge Weg

Hoge Weg 17

2140 Borgerhout

tel. 03 236 18 35

• Huize Berchem

Grote Steenweg 146

2600 Berchem

tel. 03 338 49 30

• Joostens-Lemmé

Dambruggestraat 306

2060 Antwerpen

tel. 03 201 21 90

• Kerkeveld

St-Fredegandusstraat 36-38

2100 Deurne

tel. 03 289 27 80

• Kronenburg

Van Duyststraat 188-194

2100 Deurne

tel. 03 328 14 11

• Liberty I – II - III

Jan de Voslei 2 / Jan Van

2020 Antwerpen

tel. 03 292 32 40

Rijswijcklaan 284 - 288 • Lindenhof

Haspengouwstraat 40

2660 Hoboken

tel. 03 828 65 48

• Molengeest

Frederik Hendrikstraat 53

2040 Berendrecht

tel. 03 292 97 20

• Olvam

Vinkenstraat 44

2018 Antwerpen

tel. 03 247 32 13

• Ottawa

Santiagostraat 1

2030 Antwerpen

tel. 03 544 32 51

• Oversnes

Krijgslaan 110 / Jos Op De

2610 Wilrijk

tel. 03 820 84 70

2100 Deurne

tel. 03 320 14 01

Beecklaan 19 • Papegaaienhof

Burgemeester De Boeylaan 1

• Portugesehof

Portugesestraat 1

2660 Hoboken

tel. 03 828 65 48

• Romanza

Klaproosstraat 74

2610 Wilrijk

tel. 03 292 33 70

• Rozenboom

Hallershofstraat 5 /Coevelt-

2100 Deurne

tel. 03 292 81 40

2030 Antwerpen

tel. 03 544 32 51

straat 5 / Cogelsplein 37 • Santiago

Canadalaan 27 / Santiagostraat 15


Serviceflats • Silsburg

Herentalsebaan

2100 Deurne

• Stappaerts

Prof. Claraplein 2

2018 Antwerpen

tel. 03 292 37 30

• Ten Gaarde

Boomgaardstraat 37-39-41

2018 Antwerpen

tel. 03 292 37 30

• Valaar

Dichtersstraat 115

2610 Wilrijk

tel. 03 827 80 33

• Van Straelenhof

J. De Boeckstraat 1 / Van

2170 Merksem

tel. 03 292 62 80

2020 Antwerpen

tel. 03 259 50 80

2170 Merksem

tel. 03 620 18 01

Aertselaerstraat 21 • Waarlooshof

Sint-Bernardsesteenweg 185

Sociale woningen • ‘t Dokske

Min. Schollaertstraat 22 / Heirmanstraat 50

• Belegstraat

Belegstraat 54

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

• Broederminstraat

Broederminstraat 45

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

• De Clampaert

Matigheidstraat 2-8 /

2060 Antwerpen

Spaarstraat 1-7 / Schoolstraat 10-12 / Onderwijsstraat 11 • De Keizer

Spaarstraat 2-6 / Fr. De

2060 Antwerpen

Cortstraat 1-5 / Schoolstraat 8 / Onderwijsstraat 3 • De Krekel

Krekelstraat 8

2660 Hoboken

• De Mane

Lange Batterijstraat 10-14

2018 Antwerpen

• De Perel

Matigheidstraat 18-38

2060 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

/ Spaarstraat 17-37 / Onderwijsstraat 10 / Boerhaavestraat 9 • De Rape

Raapstraat 25 / Lange

2000 Antwerpen

Noordstraat 10 • De Schinde

Schoonbroek 144

2180 Ekeren

• De Violieren

Violetstraat 55 / Korte Beel-

2060 Antwerpen

dekensstraat 9 • De Welkom

Wilgenstraat 26

2060 Antwerpen

• Essenhof

Dambruggestraat 308 /

2060 Antwerpen

tel. 03 201 21 90

2018 Antwerpen

tel. 03 292 37 30

Trapstraat 17 / Essenstraat 10-14 • Harincrode

Prof. Claraplein 4


Sociale woningen • Huisjes Lange Bat-

Lange Batterijstraat 1/97

2018 Antwerpen

Leeuwerikstraat 5 / Lange

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

terijstraat • Leeuwerik

Kievitstraat 110 • Noordschippersdok

Noordschippersdok / Rupel-

2060 Antwerpen

straat / Twee Netenstraat • Van Straelenhof

J. De Boeckstraat 1 / Van

2170 Merksem

tel. 03 645 22 99

Aertselaerstraat 21 • Wolstraat

Wolstraat 25-29

2000 Antwerpen

• Zwijgerstraat

Zwijgerstraat 9

2000 Antwerpen

• Inloopcentrum De Vaart

Provinciestraat 32

2018 Antwerpen

tel. 03 234 07 50

• Nachtopvang De Biekorf

Dambruggestraat 304

2060 Antwerpen

tel. 03 232 08 24

• Pension Van Schoonho-

Van Schoonhovenstraat 80

2060 Antwerpen

tel. 03 232 87 95

Lange Gasthuisstraat 33

2000 Antwerpen

tel. 03 338 25 62

Bosuilplein 1

2100 Deurne

tel. 03 360 43 20

• ‘t Dokske

Min. Schollaertstraat 24

2170 Merksem

tel. 03 620 18 01

• Arena

G. Vervoortstraat 2

2100 Deurne

tel. 03 292 60 20

• Blankenberg

Geestenspoor 73

2180 Ekeren

tel. 03 544 44 89

• Boterlaar

Burg. De Boeylaan 2

2100 Deurne

tel. 03 320 14 01

• De Bilzen

Lange Beeldekensstraat 52

2060 Antwerpen

tel. 03 206 04 06

• De Boskes

Sint-Bernardsesteenweg

2020 Antwerpen

tel. 03 338 50 80

Thuislozenzorg

ven Huisvesting – andere • Dienst Wonen + privaat patrimonium • Vervoerdienst senioren Gezondheid Dienstencentra

181 • De Brem

Zwaantjeslei 87

2170 Merksem

tel. 03 646 64 64

• De Fontein

Fonteinstraat 31

2140 Borgerhout

tel. 03 270 09 20

• De Meere

C. Van Reethstraat 10

2600 Berchem

tel. 03 218 63 62

• De Meermin

Onderwijsstraat 13

2060 Antwerpen

tel. 03 270 33 40

• De Meersenier

St-Nicolaasplaats 7-8

2000 Antwerpen

tel. 03 202 40 29

• De Oever

Korte Ridderstraat 18

2000 Antwerpen

tel. 03 470 17 40

• De Olijftak

Hollandstraat 21-27

2060 Antwerpen

tel. 03 226 77 76


Gezondheid Dienstencentra • De Vrijgeweide

Lt. Lippenslaan 59

2140 Borgerhout

tel. 03 270 88 50

• De Zeelbaan


2170 Merksem

tel. 03 292 62 80

• Den Bleek

Montensstraat 4

2140 Borgerhout

tel. 03 235 41 04

• Den Drossaert

Helmstraat 163

2140 Borgerhout

tel. 03 235 08 75

• Essenhof

Dambruggestraat 308

2060 Antwerpen

tel. 03 201 21 90

• Hagelkruis

Klein Hagelkruis 83

2180 Ekeren

tel. 03 545 09 91

• Hof Ter Beke

Balansstraat 23a

2018 Antwerpen

tel. 03 292 95 50

• Hoge Weg

Hoge Weg 17

2140 Borgerhout

tel. 03 236 18 35

• Huize Berchem

Driekoningenstraat 1

2600 Berchem

tel. 03 338 49 30

• Kerkeveld

Sint-Fredegandusstraat 36

2100 Deurne

tel. 03 289 27 80

• Klein Heide

A. Nobellaan 7-9

2660 Hoboken

tel. 03 828 48 71

• Kronenburg

Van Duyststraat 192

2100 Deurne

tel. 03 328 14 11

• Liberty

Jan Van Rijswijcklaan 288

2020 Antwerpen

tel. 03 292 32 40

• Molengeest

Fr. Hendrikstraat 53

2040 Berendrecht

tel. 03 292 97 20

• Moretusburg

Grote Baan 23

2660 Hoboken

tel. 03 827 57 21

• Oversnes

Krijgslaan 110

2610 Wilrijk

tel. 03 820 84 70

• Portugesehof

Portugesestraat 1

2660 Hoboken

tel. 03 828 65 48

• Romanza

Klaproosstraat 74

2610 Wilrijk

tel. 03 292 33 70

• Rozenboom

Hallershofstraat 5

2100 Deurne

tel. 03 292 81 40

• Santiago

Canadalaan 21

2030 Antwerpen

tel. 03 544 32 51

• Ten Gaarde

Boomgaardstraat 37a

2018 Antwerpen

tel. 03 292 37 30

• Ter Welen

Willem Elsschotstraat 5

2050 Antwerpen

tel. 03 219 57 95

• Valaar

Dichtersstraat 115

2610 Wilrijk

tel. 03 827 80 33

• Van Schoonbeke

Van Schoonbekestraat 54

2018 Antwerpen

tel. 03 247 32 13

• Victor De Bruyne

P.H. Spaaklaan 5

2660 Hoboken

tel. 03 828 59 02

• Zurenborg

Kleine Beerstraat 2

2018 Antwerpen

tel. 03 286 42 24

• Thuiszorg Centrum

Vercammenstraat 1

2140 Borgerhout

tel. 03 292 60 80

• Thuiszorg Noord

Van Aertselaerstraat 19

2170 Merksem

tel. 03 641 75 10

• Thuiszorg Zuid


2020 Antwerpen

tel. 03 338 50 30

Thuiszorgdiensten

187


Sociale Steunpunten Gezondheid • Noord

Schoolstraat 14

2060 Antwerpen

tel. 03 270 33 45

• Kiel

De Bosschaertstraat 4

2020 Antwerpen

tel. 03 338 50 70

Boomgaardstraat 7

2018 Antwerpen

tel. 03 285 95 65

Steenbokstraat 1

2018 Antwerpen

tel. 03 287 01 80

• Dagcentrum De Ridder

Sint-Andriesplaats 25

2000 Antwerpen

tel. 03 238 97 17

• Dagcentrum De Vinken

Lange Lozanastraat 60-62

2018 Antwerpen

tel. 03 237 71 64

• Binnenste Buiten

De Bosschaertstraat 54

2020 Antwerpen

tel. 03 238 98 93

• Dienst Budgetbeheer

Antwerpsesteenweg 167

2660 Hoboken

tel. 03 820 18 60

• Meubelhal en sociale

Lange Dijkstraat 68-70

2060 Antwerpen

tel. 03 201 66 50

Van Schoonhovenstraat 82

2060 Antwerpen

tel. 03 226 04 91

Onderwijsstraat 13

2060 Antwerpen

tel. 03 270 33 42

Aalmoezenierstraat 12

2000 Antwerpen

tel. 03 220 16 64


2660 Hoboken

tel. 03 820 18 50

• Arena

Boekenberglei 128

2100 Deurne

tel. 03 292 33 40

• Arena, afd. Groenen-

C. Van Reethstraat 10

2600 Berchem

tel. 03 218 93 47

• Berchem

Grotesteenweg 148

2600 Berchem

tel. 03 338 49 00

• Coevelt

Coeveltstraat 6

2100 Deurne

tel. 03 292 81 00

• Dam

Marnixstraat 14

2060 Antwerpen

tel. 03 292 35 00

• De Balans

Lange Batterijstraat 14

2018 Antwerpen

tel. 03 242 91 20

• De Fontein

Fonteinstraat 33

2140 Borgerhout

tel. 03 270 07 40

• De Oever

Oever 13

2000 Antwerpen

tel. 03 206 09 50

• De Reiger

Antwerpsebaan 140

2040 Berendrecht

tel. 03 568 38 29

• De Vondel

Boerhaavestraat 20

2060 Antwerpen

tel. 03 270 08 60

Psycho-sociale hulp • Antwerps Psychiatrisch en Psychotherapeutisch Centrum voor Kind en Adolescent (Appcka) • Consultatiebureau voor Geestesgezondheid

Middelen

superette PAX • Sociaal restaurant De 7 Schaken • Sociaal restaurant De Pollepel • Sociaal restaurant Foyer De Stroming • Dienst Schuldbemiddeling Sociale centra

hoek


Sociale centra • De Wilg

Boerhaavestraat 20

2060 Antwerpen

tel. 03 270 08 40

• Ekeren

Groot Hagelkruis 146

2180 Ekeren

tel. 03 545 09 70

• Hoboken

Cdt. Weynsstraat 165

2660 Hoboken

tel. 03 830 70 30

• Kyle


2020 Antwerpen

tel. 03 338 50 00

183 • Linkeroever

Halewijnlaan 86A

2050 Antwerpen

tel. 03 292 30 20

• Luchtbal

Canadalaan 158 bus 1

2030 Antwerpen

tel. 03 292 81 50

• Merksem


2170 Merksem

tel. 03 641 88 20

• Plein

Lamorinièrestraat 137

2018 Antwerpen

tel. 03 292 83 30

• Potvliet

Pothoekstraat 102

2060 Antwerpen

tel. 03 292 84 10

• Seefhoek

Lange Zavelstraat 78

2060 Antwerpen

tel. 03 270 38 40

• Stenenbrug

Fonteinstraat 33

2140 Borgerhout

tel. 03 270 95 27

• Veemarkt

Zwartzustersstraat 21

2000 Antwerpen

tel. 03 292 35 60

• Wilrijk

Jules Moretuslei 330

2610 Wilrijk

tel. 03 820 93 70

• Zurenborg

Steenbokstraat 1

2018 Antwerpen

tel. 03 286 42 10


2000 Antwerpen

tel. 03 338 28 95

• Maagdenhuismuseum


2000 Antwerpen

tel. 03 338 26 20

• Socio-cultureel centrum


2000 Antwerpen

tel. 03 202 77 04


2660 Hoboken

tel. 03 820 18 50


2660 Hoboken

tel. 03 820 18 30


2000 Antwerpen

tel. 03 338 25 31

Ballaerstraat 35

2018 Antwerpen

tel. 03 338 26 11

Lange Gasthuisstraat 30-32-

2000 Antwerpen

tel. 03 338 26 11

Cultuur • Cel Culturele en Maatschappelijke Ontplooiing

Elzenveld Recht • Dienst Schuldbemiddeling • Energiecel Logistiek • Dienst Overheidsopdrachten • Afdeling Techniek, Ontwikkeling en Onderhoud Centraal Bestuur 33-35-37-39-45


Nota’s .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. ` .................................................................................................. .................................................................................................. ..................................................................................................


.................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. ..................................................................................................

.................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. ..................................................................................................


Nota’s .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. ..................................................................................................


Colofon Redactie, fotografie en secretariaat | Communicatiedienst OCMW Antwerpen Vormgeving | Grafisch centrum van de stad Antwerpen Met reacties, vragen en opmerkingen kan je altijd terecht op het OCMW-informatiepunt tel. 03 338 28 28 [email protected] www.ocmw.antwerpen.be Verantwoordelijke uitgever | Marc De Bens, Lange Gasthuisstraat 33 - 2000 Antwerpen

Inhoudstafel. Voorwoord 5. Op het voorplan in Klantenrelatiemanagement 19. Activering 27. Huisvesting 39. Gezondheid 49

Recommend Documents