INHOUDSTAFEL VOORWOORD...3

JAARVERSLAG 2013

INHOUDSTAFEL VOORWOORD..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................3 1. VIGeZ IN VERHALEN.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................4 > Beweging: Gemeente en OCMW Oostkamp zetten 10.000 stappen ..............................................................................................................................................................................5 > Scholen: Atheneum Mortsel laat gezondheidsbeleid screenen .....................................................................................................................................................................................................6 > Gezinnen: Nieuwe website over gezond opvoeden getest!.......................................................................................................................................................................................................................7 > Tabak: Tabakoloog en vormingswerker evalueren rookstopproject ‘Uitgerookt?’....................................................................................................................8 > Voeding: Schoolfruitproject Tutti Frutti bestaat 10 jaar .........................................................................................................................................................................................................................................10 > Geestelijke gezondheid: Zilverwijzer laat 60-plussers praten over ouder worden ..........................................................................................................11 > Adviesverlening: In de bres voor SVS .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................13 > Lokale besturen: Temse en Peer ondertekenten charter Gezonde Gemeente ...........................................................................................................................14 > Bedrijven: ArcelorMittal in zee met Jobfit ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................16 2. VIGeZ IN CIJFERS ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................18 > In de media......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................19 > In the picture..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................20 > Professioneel advies .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................20 > Vormingen en opleidingen...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................20 > Financiële middelen ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................21 > Met hoeveel zijn we intussen? ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................21

Jaarverslag VIGeZ 2013

2

VOORWOORD De zomer lonkt. Een ideaal moment om even stil te staan, een blik achterom te werpen en tegelijk vol enthousiasme vooruit te kijken. Misschien wel met wat lectuur? Wat we u alvast kunnen aanbevelen: Het VIGeZ-jaarverslag. En een zonnig terras! Dit jaar tonen we onze werking en projecten door concrete verhalen. Geen droge opsommingen, wel gesprekken met geëngageerde mensen. Want daar zijn we tenslotte dag in dag uit mee bezig: de gezondheid van ménsen. En hoe we dat gezond leven op een toegankelijke manier kunnen blijven aanmoedigen! Wij gingen onder andere stappen in een Gezonde Gemeente, voelden ouders aan de tand over de website gezond opvoeden en vroegen directie waarom Tutti Frutti al 10 jaar zo’n succes is. Bent u benieuwd naar het enthousiasme van een tabakoloog over het rookstopprogramma Uitgerookt? Of komt u liever te weten waarom 60-plussers vertellen over kattenkwaad tijdens de groepssessies van Zilverwijzer? Boeiende gesprekken. Over zinvolle projecten. Met gedreven mensen. We stellen dan ook met trots de resultaten van de VIGeZwerking 2013 voor. Inge Vervotte Voorzitter

Linda De Boeck Directeur


3

VIGeZ IN VERHALEN Jaarverslag VIGeZ 2013

4

BEWEGING Gemeente en OCMW Oostkamp zetten 10.000 stappen

“Stappentellers duwen mensen letterlijk vooruit” NAAM: 10.000 stappen Een maand lang stappen tegen je collega’s. Dat is wat de gemeente en het OCMW van Oostkamp elke maand klaarspelen. Verschillende diensten nemen het tegen elkaar op. Doel: zoveel mogelijk stappen zetten! De communicatie- en ICT-dienst tegen de dienst personeel. Of de dienst vrije tijd in competitie met burgerzaken. In Oostkamp houden ze met het project 10.000 stappen maandelijks een wedstrijd. Deborah Vandenberghe van de Sociale Dienst Oostkamp doet haar ronde. “Ik laat de deelnemers zich registeren op www.10000stappen.be. In het begin tellen ze een week lang hun ‘gewone’ stappen. Daarna start de competitie en is het de bedoeling dat ze een tandje bijsteken.”

WAT: online tool om voldoende te bewegen door dagelijks 10.000 stappen te zetten. Wanneer is het aan ons? “De reacties zijn positief. Je voelt dat het leeft onder de medewerkers, er wordt over gesproken. Sommige diensten komen dan ook vragen wanneer zij aan de beurt zijn. Ik merk dat personeelsleden het stappen in hun vrije tijd beginnen toe te passen. Ze integreren het ook in hun gezin.”

Zittende job “De stappenteller duwt mensen letterlijk vooruit. Het is soms best confronterend om te zien hoe weinig stappen je per dag zet, zeker als je een zittend beroep hebt. Het concept zet je aan het denken. En de teamspirit die met 10.000 stappen gepaard gaat, maakt het extra leuk.”

i

Andere nieuwe materialen voor 10.000 stappen: ‘Implementatiegids 10.000 stappen’: een gids die bedrijven ondersteunt bij het implementeren van 10.000 stappen.

Mailen kan naar [email protected] www.10.000stappen.be


5

SCHOLEN Atheneum Mortsel laat gezondheidsbeleid screenen

“Gedrag veranderen is een leerproces” NAAM: indicatorenbevraging onderwijs Het Atheneum van Mortsel zet in op gezondheid. Met de scholengroep, maar ook op de eigen school met een werkgroep gezondheid. De secundaire school nam in 2012 deel aan de indicatorenbevraging van VIGeZ en zag wat goed zat en wat nog beter kon op gezondheidsvlak. “We hebben sportwetenschappen in ons pakket, dus met beweging zit het wel snor”, zegt pedagogisch coördinator Marika Suetens van het Atheneum Mortsel. “Voeding daarentegen is een ander paar mouwen. Uit de indicatorenbevraging van VIGeZ bleek dat we daar nog meer op moeten inzetten. De bevraging is een goede manier om de pijnpunten van de school bloot te leggen. En natuurlijk ook om te zien op welk vlak je goed scoort. Het is duidelijk en nuttig. De resultaten zorgen ook voor een nieuwe drive binnen de werkgroep.”

WAT: driejaarlijks onderzoek naar gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in Vlaanderen en Brussel Extra aandacht voor evenwichtige voeding

Gezondheidsmatrix brengt beleid in kaart

“Vanaf nu zullen we dus extra inspanningen doen op vlak van evenwichtige voeding. We scharen ons achter fruit op school en houden ook rekening met de inhoud van de automaten. Niet evident, de automaten zijn er nu eenmaal. De inhoud willen we nu wel meer in de hand houden, zo banden we al de chocoladewafels. Leerlingen protesteerden, maar we houden het been stijf.”

“Gedrag veranderen gaat ook maar stap voor stap. We werken met de gezondheidsmatrix, een handig beleidsinstrument om je gezondheidsbeleid mee in kaart te brengen. Je weet zo zeker dat je op leerling-, klas-, school- en omgevingsniveau werkt met oog voor educatie, structurele maatregelen, afspraken en begeleiding. Er komt dus wel wat bij kijken. Het is een heel leerproces, maar wij gaan er volop voor.”

Leerlingen, leraren én ouders betrekken

Drempels verlagen

“Op een stimulerende manier proberen we leuke oproepen te doen en zowel leraren, leerlingen én ouders te betrekken. We houden het graag positief. Leerlingen willen we graag stimuleren, maar tieners kan je nu eenmaal moeilijk verplichten, dat werkt totaal niet. Het zijn geen kleuters, je moet proberen een middenweg te vinden. Een gezond menu in de leraarskamer is ook een optie, maar ook daar kunnen we nog veel vooruitgang boeken. Het blijft een evenwichtsoefening. Belangrijk is dat een gezondheidsbeleid gedragen wordt door iedereen. Het mag praktisch nog zo vlot lopen, zonder een ondersteunend team ben je niks.”

“Ook de economische factor speelt een rol. Hoe weinig je bijvoorbeeld ook vraagt voor een stuk fruit, de prijs blijft soms een belemmerende factor. Als volwassene kies je misschien bewust voor gezond eten en dat is vaak wat duurder. Maar een puber zal daar niet altijd zo bewust mee omgaan. Als een Snickers goedkoper is, kan de keuze snel gemaakt zijn. Daarom is het belangrijk dat je ze gezonde tussendoortjes goedkoper aanbiedt.”

i

Mailen kan naar [email protected] www.gezondeschool.be Lees ook het persdossier en het rapport voor het basisonderwijs en het secundair onderwijs over de indicatorenbevraging 2012. Jaarverslag VIGeZ 2013

6

GEZINNEN

Nieuwe website over gezond opvoeden getest! NAAM: www.gezondopvoeden.be

WAT: website voor ouders van kinderen en jongeren tussen 2 en 18 jaar. Met info en tips over gezond opvoeden

De professional: Ouders kunnen met opvoedings“De website geeft ouders vragen over een gezonde leefstijl terecht op www.gezondopvoeden.be. een eigen verantwoordelijkheid” Volgens Ilse De Block, directeur van de Opvoedingslijn, is de Het is meteen de eerste website in website een mooie aanvulling op het huidige aanbod. “Voor Vlaanderen waar opvoedingsvragen ons is www.gezondopvoeden.be zeker iets om naar door te verwijzen. Opvoeden is geen exacte wetenschap, ouders over verschillende gezondheidsmoeten zelf kunnen kiezen. Pluspunt aan de website is dat thema’s samen aan bod komen. het niet pretendeert alles beter te weten. Je reikt ouders iets Twee gebruikers deden de test! aan, maar geeft ze zelf de verantwoordelijkheid. Dat is fijn. Een website is ook heel toegankelijk en in deze tijden het instrument bij uitstek. Dat je er veel info over voeding en beweging op vindt, is een pluspunt. Daarover is in het huidige aanbod toch iets minder te vinden.”

De ouder: “De online filmpjes zijn inspirerend” “Ik vind de website erg geschikt voor puberende kinderen”, zegt ouder Els Jehaes. De website geeft tips over hoe je een gesprek met je kind op gang trekt over een moeilijk onderwerp zoals roken. De filmpjes zijn zeer waarheidsgetrouw en ze inspireren me voor de gesprekken die ik ‘moet’ voeren met de kinderen over afspraken rond bijvoorbeeld het uur van thuiskomen na een fuif of over het consumeren van alcohol. Ook heel leerrijk zijn de filmpjes over hoe je de gesprekken niet moet voeren. Alle thema’s waarmee iedere puber en zijn ouders te maken krijgen komen aan bod: voeding, beweging, alcohol, tabak, schermtijd, gamen, … De website zit goed in elkaar en je vindt er gemakkelijk de nodige info. Al deze onderwerpen zou je onmogelijk gestructureerd kunnen samenbrengen in een brochure.”

i

Mailen kan naar [email protected] www.gezondopvoeden.be


7

TABAK Tabakoloog en vormingswerker evalueren rookstopproject ‘Uitgerookt?’

“Een verstokte roker stuurde mij onlangs een sms’je: 1 jaar clean” NAAM: Uitgerookt? Kansengroepen zetten minder snel de stap naar professionele hulp om te stoppen met roken. Tabakoloog Els Bosch en vormingswerker Tim De Hauwere bevestigen. “Ze hebben vaak al meerdere stoppogingen achter de rug en hebben het gevoel dat ze niks kunnen. Met het rookstopproject ‘Uitgerookt?’ brengen we daar verandering in.” Wat maakt het voor kansengroepen zo moeilijk om te stoppen met roken? Els Bosch: “De meeste tabakologen werken niet met een derdebetalerssysteem, wat maakt dat je het bedrag voor een rookstopsessie op tafel moet kunnen leggen. Als je een doktersbezoek moet uitstellen omdat je het financieel slecht hebt, dan is de stap naar een tabakoloog al helemaal geen prioriteit. Bovendien roken kansarmen ook vaker roltabak omdat die goedkoper is. En net op die pakjes staat het gratis nummer van Tabakstop niet.”

WAT: Rookstopprogramma voor mensen in armoede De sessies van ‘Uitgerookt?’ bleken wel aan te slaan

Stopten de deelnemers ook echt met roken?

Els Bosch: “’Uitgerookt?’ werkt naast een tabakoloog ook met een vormingswerker die de tussensessies begeleidt. Dat is van onschatbare waarde. Vaak kennen de deelnemers de begeleider al van in een inloopcentrum en dat maakt het makkelijker om mee te doen.”

Els Bosch: “In mijn sessie haakte niemand af. Er zijn zelfs nog enkele mensen bijgekomen door de enthousiaste deelnemers. Niet iedereen is volledig gestopt, maar zo had je bijvoorbeeld twee zware rokers die zo’n twee pakjes per dag rookten, zij evolueerden naar soms geen en soms vijf sigaretten per dag. Van 60 naar 5 of 0 sigaretten per dag is een zeer grote stap. De verstokte rokers rookten na de sessie bijvoorbeeld ook niet meer in huis. Allemaal vooruitgang.”

Tim De Hauwere: “Als vormingswerker treed ik op als vertrouwenspersoon. Ze kunnen bij mij terecht als ze het moeilijk hebben, maar net zo goed om ideeën te geven voor de sessie. De combinatie tabakoloog-vormingswerker is de grote meerwaarde van ‘Uitgerookt?’. Je bouwt echt een band op met de deelnemers. Als ze al een kwartier voor aanvang voor de deur staan te wachten, dan weet je dat je zinvol bezig bent.”

> Lees verder op p. 9

Wat doet de tabakoloog tijdens de sessie? Els Bosch: “Ik probeer om te beginnen de mensen te motiveren. Als ze daar zitten met een houding van ‘ik zal eens komen luisteren en we zien wel’, dan probeer ik die om te buigen naar ‘ik heb niks te verliezen’. Ik zeg altijd: het enige risico dat je hier loopt, is dat je stopt met roken (lacht). We werken ook aan het zelfvertrouwen en de (on)afhankelijkheid.” Jaarverslag VIGeZ 2013

8

TABAK Tabakoloog en vormingswerker evalueren rookstopproject ‘Uitgerookt?’

“Een verstokte roker stuurde mij onlangs een sms’je: 1 jaar clean” NAAM: Uitgerookt? Waren de materialen van ‘Uitgerookt?’ een hulpmiddel? Tim De Hauwere: “Het draaiboek van ‘Uitgerookt?’ is een goede leidraad, het geeft je bovendien de vrijheid om zaken zelf in te vullen. In mijn sessie sloeg het thema voeding duidelijk aan. Veel rokers hebben schrik om te verdikken als ze stoppen met roken. Tijdens de tussensessies hadden we het daarom onder meer over etiketten lezen, gezonde tussendoortjes, stappentellers en noem maar op.” Els Bosch: “Voor mij was het draaiboek ook een handig hulpmiddel. Het geeft je een overzicht en helpt je om de juiste stappen te zetten. Het is een persoonlijke aanpak die erg visueel is. Het totaalpakket is bovendien erg geslaagd. Tijdens de sessies is er gezond eten in de buurt en je krijgt bijvoorbeeld nog tips over wat je met het uitgespaarde geld kan doen. Zo was er een dame die met het geld dat ze uitspaarde voor het eerst sinds lang nog eens yoghurt voor haar kinderen kon kopen.”

WAT: Rookstopprogramma voor mensen in armoede Hoe hebben jullie het zelf ervaren? Els Bosch: “Ik vond het super om te doen. Mijn groep nam veel aan en was zeer gemotiveerd. Ze stonden altijd trouw op post. Fijn om met zulke mensen te werken.” Tim De Hauwere: “Voor mij was het ook een unieke ervaring, de terugkommomenten inbegrepen. Af en toe stuurde ik nadien een sms om te checken hoe het met bepaalde mensen ging. Toen ik hoorde dat twee zware rokers na een jaar nog altijd gestopt waren, deed me dat echt wat. Een dame die al geopereerd was aan haar hart en om gezondheidsredenen dus zeker niet meer mocht roken, herviel telkens weer. Tot ze deelnam aan de sessie van ‘Uitgerookt?’. Onlangs gaf ze mij een seintje: ‘1 jaar clean’, sms’te ze! Prachtig, toch?”

i

Mailen kan naar [email protected] www.vigez.be


9

VOEDING

Schoolfruitproject Tutti Frutti bestaat 10 jaar NAAM: Tutti Frutti Waarom valt directrice Martine Soetens van Vrije Basisschool Berkenboom in Sint-Niklaas voor Tutti Frutti? Een eenvoudige vraag. Een genuanceerd antwoord. “Wij doen al jaren mee aan Tutti Frutti. Onze werkgroep maakt jaarlijks ook een eigen versie van de Tutti Fruttiposters. We houden het aantal gegeten stukken fruit bij met stickers en delen regelmatig de tussenstand mee. Zo blijven de kinderen geprikkeld.

WAT: project om leerlingen meer fruit en groenten te doen eten Aan het eind van de Tutti Frutti-wedstrijd verkiezen wij de fruitprins en fruitprinses. De verkiezing is altijd heel leuk. De kinderen die elke dag 2 stuks hebben gegeten worden dan gevierd en krijgen ook een cadeautje. De verkiezing vinden we zelf ook een meerwaarde en de kinderen kijken daar echt naar uit. Het is voor hen echt een stimulans om hun fruit te eten. De wedstrijd leefde extra bij de kinderen omdat zij wisten dat Jommeke zou komen tijdens het feestjaar. Ook de leerkrachten vonden het een heel fijn bezoek. Het was echt het hoogtepunt van de wedstrijd. Wij proberen ouders te motiveren om zoveel mogelijk gezonde dingen mee te geven met de kinderen. Het is niet altijd gemakkelijk, heel wat brooddozen zijn nog steeds gevuld met ongezonde dingen en ook heel wat kinderen komen naar school zonder te ontbijten. Hun concentratie is dan natuurlijk niet wat het zou moeten zijn en dit heeft invloed op hun prestaties.”

i

De beste uitspraak van een jonge leerling gehoord:

“dat bruin van je banaan mag je opeten hoor, dat is maar een beetje suiker”.

Mailen kan naar [email protected] www.fruit-op-school.be


10

GEESTELIJKE GEZONDHEID Zilverwijzer laat 60-plussers praten over ouder worden

“Vertellen over kattenkwaad breekt het ijs” NAAM: Zilverwijzer Fysieke veranderingen, je partner verliezen of je draai vinden na je pensioen. Het zijn maar enkele zaken waar ouderen mee te maken krijgen. Tijdens de sessies van Zilverwijzer bespreken ‘leeftijdsgenoten’ hoe ze deze veranderingen ervaren. Zilverwijzer-trainer Ingrid Scherrens is tevreden. De deelnemers van haar groep vroegen na afloop om een vervolg te breien aan het Zilverwijzerverhaal. “Hun enthousiasme over de sessies was zo groot dat zij nadien nog activiteiten zijn gaan doen. De deelnemers hebben zich samen ingeschreven voor taal- en computercursussen en gingen samen naar de les tai chi. De methodiek lijkt me meer dan geslaagd.”

WAT: groepssessies voor 60+ om je goed in je vel te voelen Waar moet je het meest aan wennen na 60? “Volgens mij is het ouder worden doodgewoon een fase van het leven, net zoals de groei en overgang van kind naar jongvolwassene. Dat is wat de deelnemers mij lieten verstaan. Als je bijvoorbeeld met pensioen gaat, kom je in een nieuwe levensfase terecht en moet je je leven opnieuw inrichten. Je dagelijkse routine en ‘werken en geld verdienen voor je gezin’ is weggevallen, samen met de contacten uit de werksfeer. Je moet op zoek gaan naar een nieuw doel, afhankelijk van je eigen wensen. Het viel mij op dat de deelnemers vrij actief waren in het vrijwilligersleven. Ze hebben mij hun agenda getoond en die stond even vol als die van mij (lacht).”

Welke thema’s kwamen vaak naar voor?

Wat is de meerwaarde van Zilverwijzer? Praten met leeftijdsgenoten geeft de ouderen een gevoel van herkenning en erkenning. De verschillende sessies van Zilverwijzer laten de ouderen nadenken en spreken over de veranderingen en uitdagingen die het ouder worden met zich meebrengt. Het kunnen benoemen van wat er allemaal kan veranderen bij het ouder worden werkte verruimend. Elke sessie had dan ook een eigen boodschap. De eerste sessie ‘Oud is niet out’ viel bijzonder in de smaak. Maar ook de sessies ‘Geven en nemen’ en ‘De boog kan niet altijd gespannen zijn’ waren voltreffers. ‘Nooit te oud om te leren’ was dan weer een goede eindsessie.”

> Lees verder op p. 12

Relaties met familie en vrienden kwamen heel vaak ter sprake. In alle mogelijke vormen. Verlies van een partner. Verlies van familiebanden door ruzie. Nieuwe vrienden maken. Een nieuwe partner vinden. Verhuizen naar serviceflats. Elke dag plots samen zijn met je partner na het pensioen. Zulke zaken kwamen vaak aan bod.”


11

GEESTELIJKE GEZONDHEID Zilverwijzer laat 60-plussers praten over ouder worden

“Vertellen over kattenkwaad breekt het ijs” NAAM: Zilverwijzer

WAT: groepssessies voor 60+ om je goed in je vel te voelen

Vertelden de deelnemers vlot hun verhaal?

Hoe heb je de begeleiding van de Zilverwijzer-sessies zelf ervaren?

In het begin waren de deelnemers wel nieuwsgierig maar wat terughoudend. De fotosessie met beelden van vroeger waren een prima ijsbreker. De deelnemers vertelden uitbundig over hun jeugdjaren en vooral het kattenkwaad dat ze uithaalden. Dit was een goeie opener. Door de herinnering aan de jeugdjaren voelden ze zich met elkaar verbonden. Daarna werden ze opener en gingen ze dieper op de thema’s in. Ze vormden een hechte groep, doordat ze veel deelden met elkaar en eerlijk waren over wat ze bezighoudt.”

“Zeer positief. Voor mij was dit een verrijking. Ik merkte hoe de groep een samenhorigheid ontwikkelde. De deelnemers waren tussen de 64 en 84 jaar. Dus leeftijden met een generatieverschil. Dat verschil in leeftijd had geen enkele invloed op de openheid en het verloop van de gesprekken. Integendeel. Niet de leeftijd speelt een rol, maar de houding tegenover het ouder worden heeft de gesprekken vaak verrassende wendingen gegeven.”

i

Meer info: www.fitinjehoofd.be Mailen kan naar [email protected]


12

ADVIESVERLENING In de bres voor SVS

“Zonder VIGeZ zouden we niet staan waar we nu staan” NAAM: adviesverlening onderwijs VIGeZ staat ook voor adviesverlening. Voor onderwijs klopte de Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) aan. Viviane Van Hemelrijck waardeert de VIGeZ-expertise. SVS zet in op gezondheid in scholen. Corebusiness is beweging, maar ook voeding valt niet uit het programma weg te denken. “SVS is sterk om zaken in de praktijk te brengen”, zegt Viviane Van Hemelrijck. “Maar we wilden inhoudelijk sterker staan. Daarom riepen we de hulp van VIGeZ in om gezondheid ook echt op een deskundige manier over te brengen naar het onderwijs.”

WAT: VIGeZ geeft Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) advies om op een professionele

en deskundige manier gezondheid (voldoende beweging en gezonde voeding) via het project ‘Fitte School’ in scholen te implementeren. Regelmatig overleggen “We vergaderen zeer regelmatig met VIGeZ en vragen uitgebreid feedback. Wij nemen bijvoorbeeld Kieskeurig en de Winkeloefeningen mee. Ook de online testjes van de Actieve Voedingsdriehoek promoten wij in scholen. Het is dan ook belangrijk om deze materialen op een deskundige manier te implementeren.”

Knowhow “Zonder VIGeZ zouden we niet staan waar we nu staan. De expertise en knowhow zijn van onschatbare waarde. De zin om met VIGeZ nog een heel parcours af te leggen is dan ook groot. Met de nieuwe beleidsovereenkomst zal voor het uitbouwen van de nieuwe opdracht ‘schoolondersteuning’ het samenwerkingsverhaal hier dan ook nog zeker niet stoppen.”

i

Mailen kan naar [email protected]


13

LOKALE BESTUREN OCMW Temse ondertekent charter Gezonde Gemeente

“Gezonde Gemeente is een sterk merk” NAAM: Gezonde Gemeente Het OCMW van Temse ondertekende in 2013 het charter van Gezonde Gemeente. “Onze eigen campagne ‘Op jullie gezondheid’, die past in het grotere verhaal van Gezonde Gemeente, hebben we op gepaste wijze in gang gestapt met de personeelsleden van het OCMW”, zegt Martin De Loose, diensthoofd Sociale Zorg. Inzetten op gezondheid vraagt een extra inspanning, klinkt het in Temse. Dat het een financieel extraatje vraagt, is een feit. Maar vooral de tijdsinvestering kan al eens wegen.

WAT: tools, ondersteuning en materialen om uit te groeien tot een gezonde gemeente Investeren in gezondheid in moeilijke economische tijden is niet evident?

Staat iedereen meteen te springen voor gezonde activiteiten?

Martin De Loose: “Dat is zeker zo, maar je hoeft het niet altijd te ver te zoeken. Een campagne moet niet altijd handenvol geld kosten. Als er geen extra budget is, probeer je het met creatieve collega’s op een andere manier klaar te spelen. Natuurlijk is het met extra financiële steun net iets prettiger werken. Voor onze campagne ‘Op jullie gezondheid’, die een heel jaar loopt, kregen we steun van de provincie. Zo kan je toch extra zaken realiseren.”

“Activiteiten proberen we regelmatig tijdens de kantooruren te organiseren, het maakt het toch wat laagdrempeliger. En het hangt er natuurlijk van af hoe je het aanbrengt. Ben je zelf enthousiast, dan zijn de deelnemers dat ook. Het concept Gezonde Gemeente maakt het ons een stuk makkelijker nu. Het is een sterk merk. Het is uitnodigend en zet iets in gang: dynamiek en verbondenheid. Je voelt ook dat gezondheid leeft bij veel mensen. Want wie wil er nu niet gezond zijn?”

Met meer mankracht en tijd zou het nog prettiger zijn? “De tijd die je investeert, wordt soms inderdaad onderschat. Interesse in gezondheid is er zeker voldoende, maar personeel hebben dat er tijd aan kan besteden is moeilijker. Want jammer genoeg hebben wij hier geen gezondheidsmedewerker die zich voltijds met het thema kan bezighouden. Wij hebben wel een campagneteam, van elke dienst iemand. Op die manier loopt het ook best vlot, het houdt ons niet tegen om er blijven voor te gaan. We hopen in de toekomst samen met de gemeente een sportdag te organiseren, een traditie die blijft bestaan. Aan ambities ontbreekt het zeker niet!”


14

LOKALE BESTUREN

Ook Peer is Gezonde Gemeente NAAM: Gezonde Gemeente Peer ondertekende in 2013 het charter Gezonde Gemeente. “Gezonde voeding en beweging staan bij ons bovenaan het lijstje”, zegt Kathy Leyman, coördinator Sociale Dienstverlening van de stad. “Ook geestelijke gezondheid en mobiliteit zijn belangrijke thema’s waar veel aandacht en energie naartoe gaat. Van een gezond ontbijt op school, workshop Fit in je Hoofd tot structurele maatregelen zoals goede fietspaden en voldoende rustbanken.”

WAT: tools, ondersteuning en materialen om uit te groeien tot een gezonde gemeente Integraal beleid “We zijn ervan overtuigd dat we niet nog méér moeten doen, maar vooral wat we doen proberen nog beter te doen. In het meerjarenplan kozen we ervoor om meer in te zetten op een integraal beleid en te focussen op kansengroepen in plaats van eerder losstaande acties voor ‘de’ burger op te zetten. Het project Gezonde Gemeente helpt ons hierbij.” “Werken aan gezondheid is niet enkel de taak van een gezondheidsambtenaar, het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Uiteraard is er wel iemand nodig die aan de zwengel blijft draaien, maar we willen het vooral samen doen over alle sectoren heen. Hoe vaker de burger eenzelfde boodschap hoort en ziet, hoe groter de kans dat het bijblijft.” Eind 2013 stond de teller al op 233 Gezonde Gemeenten.

i

Mailen kan naar [email protected] of [email protected] www.gezondegemeente.be

Andere nieuwe materialen Gezonde Gemeente: Infofiches over gezondheid en milieu. Promotiematerialen voor BOEBS (Blijf Op Eigen Benen Staan), voor een valveilige gemeente.

Zot van Gezond geeft lokaal voedingsen bewegingsbeleid flinke duw in de rug Meer dan 80% van de Zot van Gezond-gemeenten boekten vooruitgang in hun voedingsen bewegingsbeleid. Dat bleek uit de evaluatie van het VIGeZ in samenwerking met de Universiteit van Gent. Van begin 2011 tot eind 2013 engageerden 119 Vlaamse gemeenten met minder dan 15.000 inwoners zich om een kwalitatief voedingsen bewegingsbeleid uit te bouwen. Twee jaar lang ontvingen ze hiervoor ondersteuning van de Logo’s en een Vlaamse subsidie. Hoe onze kleine Vlaamse gemeenten evolueerden na twee jaar Zot van Gezond te zijn? Meer resultaten vind je op www.zotvangezond.be. Jaarverslag VIGeZ 2013

15

BEDRIJVEN ArcelorMittal in zee met Jobfit

“Pak gezondheid zo pragmatisch mogelijk aan” NAAM: Jobfit

WAT: advies en tools voor bedrijven om een gezondheidsproject of -beleid op te zetten of te verbeteren

ArcelorMittal investeert al jaren in gezondheid. Maar het bedrijf wilde graag weten hoever het stond. “Met Jobfit konden we ons beleid meer gestructureerd aanpakken. Mét concrete doelstellingen!” “Doen we het goed met ons gezondheidsbeleid? Waar kan het beter? Welke gezondheidsinitiatieven nemen andere bedrijven? Dat is wat we graag wilden weten.” Aan het woord is Gert Van Look, bedrijfsarts ArcelorMittal Gent. Het bedrijf staat niet stil als het om gezondheidsbevordering gaat. Met de werkgroep AMFit behandelt ArcelorMittal drie thema’s: roken, bewegen en voeding. “We lanceren acties, maar volgen ook de resultaten op. Op die manier kunnen we werken aan een beleid dat blijft.”

Van Jobfit naar AMFit

Sportief personeelsfeest

“Door een gestructureerde aanpak zijn we meer procesmatig gaan werken. Zo hebben we bijvoorbeeld het aanbod in de drankautomaten aangepast en bieden we caloriearme snacks aan. Vanaf juli 2014 zal ook ons bedrijfsrestaurant gezonder zijn. Niet alleen het warm eten, maar ook de broodjes zullen gezonder zijn. We zullen het gezonde aanbod ook meer in de kijker zetten met leuke campagnes. Daarnaast zullen we ook deelnemen aan 10.000 stappen en stappentellers uitlenen. Zo stappen we van Jobfit naar AMFit.”

“Sport is het populairste thema. Onze sessies ‘spinnen na de uren’ waren meteen volgeboekt. Er is zelfs per afdeling een voetbalploeg. Qua sfeer en groepsgevoel kan dat tellen. Zelfs ons personeelsfeest Feestmar gaan we sportief aanpakken. Ook de consultaties bij onze diëtiste zijn succesvol. Mensen willen weten hoe het met hun eetgewoonten gesteld is en wat ze beter kunnen doen. Ook onze arbeiders.” > Lees verder op p. 17

Wij verplichten niemand “Niet iedereen is even enthousiast over de gezondheidsacties. Maar in het algemeen zijn de medewerkers toch positief. Dat merkten we tijdens onze gezondheidsweek. Werknemers kwamen zelf met voorstellen. Weet je wat het is? Wij verplichten niemand om mee te doen. We laten iedereen de vrije keuze. Blijkbaar is dat een aanpak die op enthousiasme kan rekenen.”


16

BEDRIJVEN ArcelorMittal in zee met Jobfit

“Pak gezondheid zo pragmatisch mogelijk aan” NAAM: Jobfit

WAT: advies en tools voor bedrijven om een gezondheidsproject of -beleid op te zetten of te verbeteren

Veiligheid en gezondheid “Wij dragen gezondheid en preventie al jaren hoog in het vaandel. Dat kan ook niet anders. Onze mensen moeten in veilige arbeidsomstandigheden kunnen werken. Dat is een basisvereiste. Gezondheid sluit daar perfect op aan. Het is een en-en-verhaal.”

Maak het haalbaar “Wil je Jobfit doen slagen, dan pak je het best zo pragmatisch mogelijk aan. Zorg er bijvoorbeeld voor dat die gezonde broodjes aanwezig zijn, maar ook dat al die plannen echt vol te houden zijn.”

i

nv gezond award blijft scoren! In september 2013 vond de finale van de nv gezond award plaats, de wedstrijd voor KMO’s die aandacht hebben voor de gezondheid van hun werknemers. Van de 10 finalisten konden BLeie uit Wevelgem en Resoc Kempen uit Turnhout de juryleden het meest overtuigen. Beide winnaars kregen een abonnement op vers fruit, stappentellers en fietsuitrustingen en mogen een jaar lang deelnemen aan georganiseerde fietstochten. Het VIGeZ kreeg voor de nv gezond award het Prebestip-label. Prebes reikt jaarlijks het label uit aan waardevolle projecten om ze te ‘tippen’ bij haar eigen leden. Belangrijke criteria om het label te krijgen? Originaliteit, toegankelijkheid en laagdrempeligheid.

i

Mailen kan naar [email protected] www.nvgezond.be

Mailen kan naar [email protected] www.jobfit.be


17

VIGeZ IN CIJFERS Jaarverslag VIGeZ 2013

18

VIGeZ IN CIJFERS In de media In 2013 kwam het VIGeZ op regelmatige tijdstippen en met verschillende thema’s aan bod in de media. In totaal stuurden we 28 persberichten de wereld in. Uitschieter was zonder meer Gezonde Gemeente. Daarnaast genoot het 10-jarig bestaan van Tutti Frutti heel wat persaandacht. Een ander succesvol item was ons standpunt rond de Shisha-pen. Het VIGeZ bereikte hiermee zo goed als alle Vlaamse pers. Ook de nv gezond award en indicatorenbevraging onderwijs konden op veel bereik rekenen.

Metro, Metro, 14 november 2013 14

De Morgen, Morgen, 23 23 mei mei 2013 2013 De

Het Nieuwsblad, 7 augustus 2013 Het Nieuwsblad, 7 augustus 2013

november 2013

Deredactie.be, 19 december 2013 Deredactie.be, 19 december 2013 Jaarverslag VIGeZ 2013

19

VIGeZ IN CIJFERS In the picture VIGeZ laat meer dan regelmatig van zich horen. Via website, projectwebsites en persberichten. Ondersteund door sociale media Twitter en Facebook.

• Onze website www.vigez.be: 574.032 pageviews en 149.879 bezoekers. Dat is een gemiddelde van ruim 400 bezoekers per dag. • 22 projectwebsites: 2.253.630 pageviews en 726.595 bezoekers. • Digitale nieuwsbrief VIGeZINE: 4.742 abonnees. Goed voor een stijging van 1571 abonnees.

Professioneel advies

Vormingen en opleidingen

Advies verstrekken behoort tot onze corebusiness. Dat beleidsmakers en gezondheidsprofessionals ons hiervoor weten te vinden, is duidelijk: in 2013 heeft het VIGeZ in totaal 381 adviesvragen beantwoord en namen medewerkers op vraag als deskundige deel aan meer dan 400 bijeenkomsten.

Met onze vormingen en opleidingen bereikten we 2.000 intermediairs. In totaal hebben we 77 opleidingen georganiseerd, zowel op vraag van organisaties als op eigen initiatief.

Een derde van de adviesvragen en deelnamen aan bijeenkomsten waren op vraag van de overheid. Op die manier heeft het VIGeZ invloed op het beleid. Daarnaast vonden ook de Logo’s hun weg naar het VIGeZ: 90 adviesvragen en 53 vragen tot deelname aan bijeenkomsten kwamen van de Logo’s. Door de media (49 adviesvragen) werd het VIGeZ erkend als expert in verschillende gezondheidsthema’s.

Een van de voltreffers was de train-de-trainer van Zilverwijzer. De vorming heeft 72 begeleiders opgeleid om met de Zilverwijzer-sessies aan de slag te gaan. Ook succesvol waren de winkeloefeningen. De opleiding leert diëtisten hoe ze hun cliënten kunnen leren het etiket op het voedingsproduct correct te interpreteren. De training is al jaren een vaste waarde in het vormingsaanbod. Na deze opleiding kunnen diëtisten de methodiek ‘etiketten lezen’ toepassen met klanten in hun eigen praktijk of tijdens groepssessies in de supermarkt of met lege verpakkingen. Verder kon ook de vorming een kwaliteitsvol voedingsen bewegingsbeleid in het secundair onderwijs op heel wat belangstelling rekenen. De vorming bereikte 77 schoolondersteuners en leerkrachten.

• Nieuwsbrief Vlaanderen stopt met roken voor tabakologen, gezondheidswerkers, CCG’s, enz.: 521 abonnees. • 28 persberichten

22 projectwebsites

En last but not least, onze klassieker de basisopleiding gezondheidspromotie. In deze opleiding maak je kennis met de belangrijkste modellen en principes van de gezondheidspromotie. 40 deelnemers leerden hoe je op een wetenschappelijk onderbouwde wijze een project kan opzetten en hoe je mensen en organisaties gezonder maakt.

149.879 bezoekers 4.742 abonnees. 574.032 pageviews 400 bezoekers per dag 28 persberichten

2.253.630 pageviews


20

VIGeZ IN CIJFERS Herkomst financiële middelen in 2013

Eigen inkomsten

Sociale Maribel

Projecten

TOTAAL = 2.846.199,61 100%

Convenant Vlaamse Gemeenschap + VIA akkoord

Met hoeveel zijn we intussen? Wil je weten wie VIGeZ in goede banen leidt?

Check ons team, de raad van bestuur en onze werking werking.


21

V.U.: VIGeZ vzw, Linda De Boeck, Lakeman 106, 1840 Londerzeel Redactie: Riet Evers, Liese Weemaels Ontwerp: Circuze

INHOUDSTAFEL VOORWOORD...3

Recommend Documents