INHOUDSTAFEL JURY KOEN BRAMS INGE KETELERS GEOFFREY BRUSATTO RON VAN ROON JAN VAN DAMME

IN HO U D S TA F EL

JU RY

VOORWOORD 6 BEKRONINGEN 9 LITERATUUR: SCHILLER/TASTEN 10 SPECIAL INTREST: L' AMOUR DES MOULES 19 KUNSTBOEKEN: HANDS OF TIME 29 EERVOLLE VERMELDINGEN LITERATUUR 41 KUNSTBOEKEN 41 FOTOBOEKEN 43 BUSINESS & WETENSCHAP, geen nominaties KINDER- & JEUGDBOEKEN 45 STRIPS & GRAPHIC NOVELS 47 SPECIAL INTEREST 49 DOE-BOEKEN 49 DEBUUTWERK 51 PUBLIEKSPRIJS 52 VORMGEVERS 54 UITGEVERS 60

KOEN BRAMS, voorzitter voormalig hoofdredacteur van kunsttijdschrift De Witte Raaf en van 2000 - 2011 directeur van Jan van Eyck Academie in Maastricht. Onderzoeker en publicist. INGE KETELERS grafisch ontwerper, gespecialiseerd in het ontwerp van boeken voor en met musea en kunstenaars. Docent aan de academische opleiding Grafisch Ontwerp van Sint-Lucas Beeldende Kunst Gent. GEOFFREY BRUSATTO vormgever voor diverse culturele instellingen en lesgever aan de richting beeldende kunsten van de Provinciale Hogeschool Limburg. RON VAN ROON grafisch ontwerper en samen met Bart Rouwhorst o.a. gespe­ciali­seerd in het ontwerpen van boekomslagen voor diverse lite­­raire uitgevers zoals De Arbeiderspers, De Harmonie, Podium, Nijgh & Van Ditmar, De Geus, Bezige Bij etc. JAN VAN DAMME van boekhandel Beatrijs in Oudenaarde.

VOORWOORD

Boekverzorging is van alle tijden, het is het vel dat je pas kunt verkopen als de beer geschoten is. De verpakking die de inhoud of het concept, door auteur en/of illus­trator en/of vormgever bedacht, aan de man brengt. Een boek heeft, zoals elk individu, een be­paalde uitstraling, een karakter, iets wat aantrekt of afstoot. Zodra iemand een nieuw boek nieuwsgierig ter hand neemt, beleeft ie een bijzondere, tactiele sensatie en laat als het ware het karakter op zich inwerken: de geur van papier, drukinkt, afgewerkt omslag; het formaat en gewicht; de eerste oogopslag trekt aan of stoot af. Net als bij mensen zal de gestalte, het voorkomen, de vorm van een boek een eerste indruk verschaffen, die je (al dan niet) aantrekken en je er toe brengen het vast te nemen, nader te inspecteren, om te draaien en in te kijken, te doorbladeren. Als wat je dan aantreft in het plaatje past en die eerste aantrekkingskracht nog versterkt, dan zit je gekluisterd, gereed om te lezen, de inhoud te consumeren, tot de ultieme woorden op de

laatste pagina je - de cirkel rond - weer bij de buitenkant brengen. Een buitenkant die je, na er uren in te hebben doorgebracht, inmiddels met andere ogen bekijkt, die méér is geworden dan toen je er je eerste blik op liet val­len en je gedachten nog moest vormen over wat achter dat beeld schuilging. Goede boekverzorging geeft je het eerste én het definitieve zetje om de inhoud te bekijken. Samen creëren ze een totaalbeeld in je hoofd dat er in het beste geval nog lang blijft hangen. Dat inspireert, tot nadenken stemt of tot handelen leidt. Een attractief boekomslag kan zelfs fungeren als visueel wapen in de strijd tegen analfabetisme, zoals bijvoorbeeld het intrigerende I Book You project in Brussel laat zien. Of kan ook, op verzoek van de Vlaamse Uitgevers Vereniging, in samenwerking met Knack Focus, weer enkele duizenden mensen aanmoedigen om te kiezen voor het mooiste omslag van het afgelopen jaar. Bovendien heeft een professionele jury onder leiding van Koen Brams enkele uitzonderlijk goed vormgegeven boeken bekroond. Uitslag van deze keuzes leest en ziet u hierna. Maar blijf bovendien met gezonde nieuwsgierigheid en onbevangen ver­won­ dering kijken en genieten van de nieuwe berenvellen die u op uw wegen blijven kruisen.

6

7



RUDY VANSCHOONBEEK VOORZITTER VLAAMSE UITGEVERS VERENIGING

S C HIL L E R /TA S TE N

JAN DECORTE CATEGORIE LITERATUUR

Als theaterman Jan Decorte klassiekers herschrijft, dan levert dat prachtige teksten op. In zijn eigen idioom, dat tegelijkertijd kinderlijk lief en ontwrichtend brutaal is, weet hij door te dringen tot de kern van grote meesterwerken. Dat blijkt al uit de eerste zinnen van Schiller/Tasten, uitgesproken door Franz de zot: ikke mémij lap landergezich émijne notten totteneus ik zijn de laatst geborene den eerste waszonze karl

11

wat je ziet

den brave de schone den uichel achtige de zeveraar omdak jonger zijn en zwakker ikkaat ém de zwanzer. wat je krijgt

In Schiller/Tasten bewerkt Jan Decorte Die Räuber van Fredrich Schiller tot een heel aparte ‘Sturm und Drang’-belevenis. Hoe theatraal de tekst ook is, het boek predikt soberheid.

Niet alleen Jan Decorte kent zijn klassiekers, vormgever Paul Verrept laat zich in dezen evenmin onbetuigd. “De vormgeving van Schiller/Tasten is niet revolu­ tionair,” merkt een jurylid nadenkend op. Daarom vindt­ hij het nog niet slecht: “Het is daarentegen gewoon prachtig in zijn eenvoud.” Anders gezegd, door een ander jurylid natuurlijk: “Dit is beheerst en traditioneel.” Dat is niet verboden, zeker niet als het concept zo mooi is uitgevoerd. Te veel tierlantijntjes zijn niet vereist, neen. Overdaad schaadt. Want, zo lacht een jurylid niet helemaal onterecht: “Zodra­het gezellig wordt, is er een probleem.” Schiller/Tasten was het favoriete boek van alle juryleden binnen de categorie literatuur. En het boek doorstond vervolgens de ultieme lakmoesproef: hoort Schiller/Tasten bij de absolute Top Drie van alle voor De Best Vormgegeven Boeken ingestuurde boeken? Ja, het hoort erbij. Franz de zot zou zijn oren niet geloven.

Wat denkt de jury van De Best Vormgegeven Boeken over Schiller/Tasten? De zin “Als geheel klopt dit boek helemaal” wordt al heel snel op tafel gelegd. En ook de zin “Heel mooi uitgegeven, met weinig middelen.” Dat blijkt ook uit de letter- en papierkeuze. Papier? Gewoon Biotop Editie. De letter? De bembo, al in 1495 gesigna­ leerd in drukwerk en nog steeds geliefd en gebruikt.

12

13

WOORDEN OP EEN SCHAALTJE NAAR DE LEZER BRENGEN

Grafisch vormgever Paul Verrept wekte in 2010 Bebuquin­ weer tot leven, samen met Esther Severi en Wouter Hillaert. Zijn in 1994 opgerichte uitgeverij voor theater­ literatuur stond tussen 2003 en 2010 op een laag pitje. Maar nu geeft hij jaarlijks liefst tien toneelteksten uit, die een haarfijne weerspiegeling bieden van wat er in het Vlaamse hedendaagse theater leeft. De strakke, uitgepuurde vormgeving van de boekjes is daarbij Verrepts handelsmerk geworden. “Ik vind dat je als uitgever in de eerste plaats het werk van de auteur moet dienen en eren. Of een boek goed verkoopt, is daarbij minder belangrijk. Ik wil me daar als uitgever niet voor hoeven te verantwoorden. Je kunt niet automatisch verwachten dat je zomaar boeken produceert die 'de massa vraagt' en koopt. In de regel zijn onze uitgaven financiële nul­ operaties. Maar dat deert niet. Het gaat om het genot en de voldoening die het schenkt om boeken te maken”, verdedigt Verrept zijn keuze voor dit commercieel moei­ lijke genre. Hij ontvangt dit jaar de bekroning van Best Vormgegeven Boek voor zijn boekontwerp van Schiller/

Tasten van theatermaker Jan Decorte. Verrept kreeg van Jan Decorte carte blanche voor de vormgeving, met wie hij al eerder samenwerkte. “Deze­ keer verliep de samenwerking heel makkelijk. Bovendien schrijft Jan een specifieke taal. Het is bijna poëzie. En die leidt automatisch naar een welbepaald ontwerp. Je moet deze tekst haast luidop lezen om hem tot zijn recht te laten komen.” Schiller/Tasten heeft iets drastisch en radicaal, er is geen ontkomen aan deze tekst, die alleen maar van Jan Decorte afkomstig kan zijn. “Daarom heb ik bewust gekozen voor een afgeschraapte vormge­ ving. De woorden moeten op een schaaltje naar de lezer gebracht worden. En daarbij vind ik het als vormgever van groot belang dat je het oeuvre kent van de auteur. Dat is een vorm van respect.” Verrept ziet dit boekje als het resultaat en residu van zijn dertigjarige ervaring als boekvormgever. “Door zo lang te werken, kom je net tot zo’n eenvoudig boek.” En bovendien kostte het hem weinig moeite, net door die voorkennis, dat gevoel voor ambacht en die geduldige praktijk: “Het boek was makkelijk om te maken omdat het bijna klaar lag in mijn hoofd. Op een maand was ik er rond mee.” Soberheid en een klassieke snit: dat zijn de motto’s van Paul Verrept. Geen toeters of bellen,

14

15

geen protserigheid en geen effectbejag. Die principes hanteerde hij ook bij de typografie én de papierkeuze: “De papiersoort en het lettertype zijn niet bijzonder gesofisticeerd: het boek is gedrukt op een veel voorkomend papiergenre. Ik hou eigenlijk van heel gewone boeken, ik kick niet op speciale effecten zoals diepdruk of goud op snee. Een klassiek boek is fantastisch, meer moet dat niet zijn. Papier is de rode draad doorheen al mijn werk. Tekenen, vormgeven, schrijven, uitgeven: het heeft allemaal met papier te maken.” Toch stuit je op een verrassing als je dit boekje dicht­ slaat: een ferme, frontale foto van Jan Decorte. “De paginavullende foto op de achterflap was een heel bewuste keuze”, zegt Verrept. “Het is een foto die je bijna aanvalt, wat een bewust contrast vormt met de serene voorkant. Het mag zo full in the face zijn, omdat de taal uit het boek zo nauw verbonden is met de persoon van Jan Decorte.” Verrept is uiterst opgetogen met deze bekroning, te meer ze door een deskundige, gespecialiseerde jury is toegekend: “Ik waardeer het enorm dat mensen met vakkundige aandacht naar mijn werk kijken en dat je bij een kleinere groep echt het verschil kan maken. Liever 1 keer 10/10 en 1 keer 0/10 dan 2 keer 5/10.”

16

TITEL Schiller/Tasten AUTEUR Jan Decorte UITGEVER Bebuquin GRAFISCH ONTWERP Paul Verrept DRUK Epo, Antwerpen LETTERTYPES Bembo PAPIER Biotop Editie GEWICHT 180 gram FORMAAT 20 x 12,5 cm AANTAL PAGINA'S 136 VERKOOPPRIJS 12,00 euro

17

L '  A M O U R D E S M O U L E S

OVER MOSSELEN EN MENSEN WILLEM ASAERT & SERGIO HERMAN CATEGORIE SPECIAL INTREST

L’ Amour des Moules. Over mosselen en mensen is gebaseerd op de gelijknamige filmdocumentaire van de Neder­ landse regisseur W.J.A. (Willemiek) Kluijfhout. In dit boek worden twaalf boeiende portretten neergezet van mensen wiens leven intens verbonden is met de mossel. Culinair journalist Willem Asaert lokte alle personages uit hun schelp en fotograaf Filip Claus brengt hen – ten voeten uit – in beeld. Met tien recepten demonstreert sterrenchef Sergio Herman hoe lekker mosselen kunnen smaken en door Tony Le Duc – tevens uitgever – worden ze appetijtelijk in beeld gebracht. “L’ Amour des Moules is zo’n ontroerend pareltje om liefdevol te koesteren,” vindt uitgever Tony Le Duc zelf over dit boek. Is het bijna etenstijd? Een feit is: de jury van De Best Vormgegeven Boeken vindt L’Amour des Moules de verrassing van de dag. Letterlijk horen we zeggen: “Het boek blijft verbazen, pagina na pagina”. En die zin wordt uitgesproken alsof elke lettergreep een fijne hap is.

19

wat je ziet

wat je krijgt

Toegegeven, een culinair boek als verrassing: dat is geen dagelijkse kost. En dus horen we kreten als: “Erg leuk”, “supergoed”. Kreeg u graag nog enkele superlatieven in uw bord? Prozaïscher gezegd: de koppeling van vorm en inhoud is erg geslaagd in L’Amour des Moules. Al is dat niet de eerste bedenking als je dit boek uit het schap haalt. De rug vermeldt netjes de titel. Het achterplat zegt wat je kunt verwachten. En het voorplat… zegt niets. Dat is helemaal zwart. Je slaat het boek open en pas dan merk je dat het plat uitklapbaar is. Op de versozijde prijkt subtiel de affiche van de film van W.J.A. Kluijfhout… “Geniaal”, slaakt een jurylid. “Geef mij maar mosselen!” Het boek of de gerechten van Sergio Herman? Laten we bij de les blijven: dit boek zegt iets over de vormgeving van vandaag, suggereert een ander jurylid. Enige zelfkritiek is deze jury niet vreemd. “Hebben we vandaag niet vooral oog gehad voor redelijk uitgepuurde vormgeving?” Tja, dat is wat vandaag bovendrijft, een jury surft op de actuele golven van de zee. Een uitsmijter: “Goede vormgeving gooit veel weg.” Zolang het maar de mossels niet zijn die worden weggegooid.

20

21

HET GEVOEL VAN HET BOEK ALS OBJECT

Uitgeverij Minestrone heeft vanaf haar oprichting in 2008 geijverd voor fraaie en inhoudelijk sterke boeken. Volgens initiatiefnemer Tony Le Duc, was het immers hoog tijd dat ook culinaire boeken naar een hoger niveau werden getild. Het bekroonde boek L’ Amour des Moules is het zoveelste resultaat van de in alle opzichten smaakvolle aanpak van Minestrone, die zich op een nichegroep van esthetische lekkerbekken richt. L’ Amour des Moules is een papieren spin-off van een documentaire van Willemiek Kluijfhout en sluit aan bij eerdere projecten van Minestrone. Le Duc kwam in contact met de producenten van de mosselfilm door een speeddate tijdens de Boekenbeurs 2011. Twaalf personages praten in het boek met passie over wat mosselen voor hen betekenen. Het resulteert in originele, authentieke en erg gevarieerde portretten. Stills van de filmbeelden werden achteraan mee opge­ nomen in het boek en de affiche van de documentaire zit verwerkt in de cover, die kan worden opengevouwen. De blauwzwarte kleur van het omslag verwijst boven-

dien naar de mosselschelp. “We zijn niet vertrokken van het idee van het boek als mossel, maar naast de inhoud hebben we wel aan subtiele vormelijke knipogen­ gedacht”, zegt Le Duc. “Ook staat de tekst van de recepten groter, om een duidelijk onderscheid te maken tussen de tekstgenres, zodat de lezer snel weet waar hij aan toe is.” Uitgever en vormgevers hadden nog nooit eerder­ samengewerkt.­Le Duc heeft hen volledige carte blanche gegeven. Onder de naam UM zijn Thomas Desmet (1981) en Benoît Vandenbroucke (1981) sinds 2009 samen­actief en verzorgen ze diverse grafische opdrach­ ten, boeken en publicaties, evenals eigen geïnitieerde projecten. Aanvankelijk stonden Thomas en Benoît sceptisch tegenover een boek over mosselen, maar het werd een aangename verrassing. “Ik weet uit ervaring dat je creatieve mensen zoveel mogelijk vrijheid moet geven. Creativiteit mag je niet aan banden leggen of stroomlijnen. Meestal komt er iets moois uit de bus, en dat is hier ook het geval. We zaten al spoedig op dezelfde golflengte, grote discussies hadden we niet. Ik stond ook versteld van de snelheid waarmee er is gewerkt.” Er werd geopteerd voor een Japanse bindwijze, waarbij de pagina’s geplooid zitten en vastgelijmd wor-

24

25

den aan de rug. “Het was een intuïtieve keuze”, aldus Le Duc. “Omwille van het gevoel van het boek als object en ook omdat de film iets poëtisch heeft. De bindwijze correspondeert daarmee.” Bij elk portret prijkt een quote, die gedrukt is tussen de geplooide pagina. Le Duc geeft toe dat dit niet het meest economische type boek is. “Het ligt ver weg van het traditionele boek, met velletjes maco papier en een harde kaft. Ik heb dan ook alle lof voor drukkerij Maes. Zij hebben dit boek tweemaal zwart gedrukt voor een nog beter resultaat. Niet zoveel drukkers zouden dat doen.” Ook de papierkeuze en de behandeling ervan is een waar kunststukje. “De kleurenfotografie van de gerechten hebben we op gestreken, gladder papier gedrukt, omdat dit door de coatinglaag scherper en fraaier uitkomt. Ongestreken papier is poreuzer en dus bijna als vloeipapier, de kleuren strijken uit. Voor poëtische foto’s zoals de filmbeelden geeft dat een mooi resultaat, voor voedselfotografie werkt dat niet zo best. Vandaar die bewuste keuze voor twee soorten papier.” Le Duc is van plan L’ Amour des Moules vanaf juni 2013 aan te bieden samen met de dvd. “Het boek bezit een zekere tijdloosheid. En precies dat wil ik altijd maar weer nastreven”, concludeert hij.

TITEL L' Amour des Moules ONDERTITEL Over mosselen en mensen AUTEURS Willem Asaert & Sergio Herman UITGEVER Minestrone Culinaire Uitgeverij GRAFISCH ONTWERP Thomas Desmet & Benoît Vandenbroucke FOTOGRAFIE Filip Claus, Remko Schnorr en Tony Le Duc DRUK GuidoMaes, Printingdeluxe LETTERTYPES F Grotesk PAPIER Munken Print white 70 gram, G-Print 80 gram GEWICHT 604 gram FORMAAT 24 x 17,2 cm AANTAL PAGINA'S 192 VERKOOPPRIJS 39,50 euro

26

27

HA N D S O F TIM E

JOHAN DE WILDE & HANS THEYS CATEGORIE KUNSTBOEKEN

Hands of Time omvat een groot deel van het oeuvre van beeldend kunstenaar Johan De Wilde. Toch is dit niet gewoon een catalogus van zijn werk: Hands of Time toont in de eerste plaats connecties tussen de afzonderlijke werken. Via een niet-chronologisch systeem worden in het eerste deel van het boek alle werken getoond: meer dan 500 tekeningen, drukken en collages daterend van het begin van de jaren negentig tot vandaag. Vervolgens wordt ingezoomd op een selectie van enkele werken, om zo tot een andere kijkervaring te komen: de recent opgezette reeks-in-progress Hands of Time. Het boek is opgevat als een atlas van de wondere wereld van Johan De Wildes kunstwerken en niet als een klassieke monografie. De materiaalkeuze (zoals de stofwikkel en de papier­ soort die gebruikt werd voor de kaft) is geïnspireerd door het karton waarop de kunstenaar zijn werken maakt.

29

wat je ziet

Hands of Time is een boek dat nooit verveelt, vindt de jury van De Best Vormgegeven Boeken. Er staan heel veel kunstwerken in dit boek. En toch is het erg helder. Het vergt wat om zoiets voor elkaar te krijgen, zoveel is duidelijk. En toch is dit op het eerste gezicht een weinig vorm­ gegeven boek, werpt een jurylid op. Hij verduidelijkt­ zijn standpunt: de vormgevers – het zijn er twee, Luc Derycke en Jeroen Wille – verdwenen in dit boek hele­ maal naar de achtergrond. Hoewel, achtergrond? Luc Derycke en Jeroen Wille maakten duidelijke keuzes om het beschikbare materiaal van Hands of Time te kneden tot een aantrekkelijk boek. Het papier – Cyclus Print 150 voor de stofwikkel, Sirio Color Denim Lampone 290 voor de kaft en Cyclus print 150 voor het binnenwerk – , de vormgeving, de keuze voor de letters DTL Albertina en Minion Pro: dit zijn expliciete beslissingen van een vormgever. Pardon, van twee vormgevers. Sec, eigenlijk, en dat maakt het boek net zo transparant. “De vormgevers hebben iets toegevoegd aan tekst en beeld. De werken van Johan De Wilde zijn hier op de best mogelijke manier gepresenteerd. En zo maakt het boek het werk van Johan De Wilde nog beter,” rondt een jurylid de discussie af.

31

wat je krijgt

BETEKENISSEN OPENEN EN DE BLIK VERRUIMEN

Met hun bijzonder doordachte vormgeving voor Hands of Time, de overzichtsmonografie van het werk van Johan­ De Wilde (1964), schrijven Luc Derycke en Jeroen Wille de prijs voor Het Best Vormgegeven Boek in de categorie Kunstboeken op hun conto. Het boek is subtiel, afstandelijk en warm tegelijk. De exploratie van de kunstwerken staat centraal, de tekst is tot een minimum beperkt. “Er valt met betrekking tot mijn werk heel veel uit te leggen, alleen valt er over mijn werk niets uit te leggen”, zo heeft Johan De Wilde ooit lapidair gezegd. Vandaar dat Hands of Time ruim 500 tekeningen, drukken en collages van De Wilde gewoon tot hun recht laat komen. De evolutie in de gelaagde en geduldige tekenstijl van de kunstenaar is nauwgezet te volgen. De vraag voor deze royale overzichtsmonografie was afkomstig van De Wilde, die MER Paper Kunsthalle deze opdracht toevertrouwde. “We zijn begonnen met na te denken en gesprekken te voeren: hoe kun je meer dan 500 tekeningen en collages verzamelen zonder dat ze elkaar opheffen? Wat precies wil het boek

tonen? Het formuleren van artistieke intenties is erg belangrijk”, zegt Luc Derycke. Dat resulteerde uiteindelijk in de beslissing om het oeuvre van De Wilde in Hands of Time op drie manieren te ‘ verbeelden’: “Eerst een willekeurig geordend, maar volledig overzicht in een grid van 6 beelden per pagina. In feite krijg je zo nog voor de titelpagina, alles visueel opgelijst. Ook is ervoor geopteerd om de afbeeldingen niet van een legende te voorzien. Zo zie je de beeldende resonanties in het œuvre ongestoord aan het werk. Het tweede deel toont een selectie, daar zijn de beelden volgens bepaalde inhoudelijke criteria geplaatst. Het derde deel toont een nog verder doorgedreven selectie. Per deel worden de beelden groter.” Dat leidt tot hernieuwd, aandachtig kijken. Tussen de tweetalige tekst van Hans Theys (Nederlands en Engels) werden vervolgens enkele grote beelden geïsoleerd, van werken met een specifieke betekenis voor De Wilde. De kunstenaar zelf was betrokken bij elke stap in het maakproces. De vormgevers kozen voor een vrij sobere vormgeving om zoveel mogelijk aandacht aan de inhoud te laten. Hands of Time oogt nooit druk of uitbundig. Alle blikken richten zich resoluut op de beelden. Het boek past in de filosofie van Studio Luc Derycke, die steeds vertrekt van een open situatie en

34

35

in de regel kunst- of architectuurboeken maakt. “Als vormgever moet je proberen betekenissen te openen en de blik te verruimen. En je moet je het werk van een kunstenaar eigen maken om het naar een boek om te zetten.” De keuze voor deze cover was mede daardoor snel gemaakt. “Het is een tekening van de wereld, een globaal beeld (Infinite, 2001). Je moet het bekijken in combinatie met de achterflap. Het resoneert met het binnenwerk, het klopt perfect. Omdat het een compleet universum is, waarin je binnenwandelt.” Onder de witte wikkel brengt een rode kaft bovendien een voorzichtig maar essentieel accent aan, aldus Jeroen Wille: “De schilderijen van Johan worden gemaakt op rood karton, je merkt altijd een rode gloed doorheen het werk. De kaft geeft een subtiele kracht aan dit sobere boek, als een soort verborgen energie. Het overstijgt de ernst.”

TITEL Hands of Time AUTEURS Johan De Wilde & Hans Theys UITGEVER MER. Paper Kunsthalle GRAFISCH ONTWERP Luc Derycke & Jeroen Wille, Studio Luc Derycke DRUK Cassachrome, Waregem LETTERTYPES DTL Albertina PAPIER Sirio Color Denim Lampone 290 gram (cover), Cyclus Print 150 gram met eenzijdig glanzende linnen persing (stofwikkel), Cyclus Print 150 gram (binnenwerk) GEWICHT 1.180 gram FORMAAT 29,7 x 21 cm AANTAL PAGINA'S 240 VERKOOPPRIJS 34,50 euro

36

37

SCHEDELMOER & MAATPAK

"KNOTSGEKKE LETTER OP DE COVER"

Categorie Literatuur auteur Peter Smink uitgever het balanseer grafisch ontwerp Stéphane de Schrevel druk Newgoff, Gent lettertypes Antenna van Cyrus Highsmith papier Zephir Or 90 gram gewicht 160 gram formaat 24 x 15 cm aantal pagina's 80 verkoopprijs 18,95 euro

THE MOST EXPENSIVE RESTAURANT EVER BUILT

"DURF MAG BELOOND WORDEN"

41

Categorie Kunstboeken auteurs Beni Bischof, Jason Fulford, Dr Phillip Cribb, J.G. Ballard, Ward Heirwegh & others uitgever Sleephold Publications grafisch ontwerp Ward Heirwegh druk Newgoff, Gent lettertypes Riccione, Univers papier Multidesign gewicht 350 gram formaat 22 x 16 cm aantal pagina's 224 verkoopprijs 25,00 euro

WIM DELVOYE INTROSPECTIVE

"BIJNA PERFECT BOEK, VOL HUMOR EN HERALDIEK"

Categorie Kunstboeken auteurs Adrian Dannatt, Olivier Duquenne, Bernard Marcadé, Dirk Snauwaert & Bart Verschaffel uitgever Mercatorfonds grafisch ontwerp Studio Delvoye & Janpieter Chielens druk Die Keure, Brugge lettertypes John Baskerville (Stormtype) papier Primalux mat 60 gram gewicht 2.016 gram formaat 29,7 x 24,5 cm aantal pagina's 351 verkoopprijs 69,95 euro

MOMENTS BEFORE THE FLOOD

"SHINING!"

43

Categorie Fotoboeken ondertitel Carl De Keyzer auteur David Van Reybrouck uitgever Lannoo grafisch ontwerp Gert Dooreman fotografie Carl De Keyzer druk Printer Trento lettertypes Jungle Italic, Fakt papier Primaset 170 gram gewicht 2.880 gram formaat 33 x 33 cm aantal pagina's 272 verkoopprijs 55,00 euro

HET LEUKSTE ABC TER WERELD

"HOOGST INSPIREREND"

Categorie Kinderboeken auteur Tom Schamp uitgever Lannoo grafisch ontwerp Studio Lannoo en Tom Schamp druk Deckers Snoeck lettertypes Vista Sans, Prater Script Offc papier Condat Perigord gewicht 669 gram formaat 33 x 22 cm aantal pagina's 64 verkoopprijs 16,99 euro

JONG GEKWELD

"MOOIE WISSELWERKING TUSSEN ILLUSTRATIES EN TYPOGRAFIE"

45

Categorie Kinderboeken ondertitel Van angst tot zweet auteur Gerda Dendooven uitgever Lannoo grafisch ontwerp Gert Dooreman illustraties Gerda Dendooven druk DZS, Slovenië lettertypes Scotch Modern, Sahara Bodoni papier Munken Lynx 150 gram gewicht 315 gram formaat 18,5 x 15,5 cm aantal pagina's 112 verkoopprijs 16,99 euro

TAKKENKIND

"DAT BRUTE KARAKTER HEEFT IETS"

Categorie Kinderboeken auteur Gerda Dendooven uitgever Querido Jeugd grafisch ontwerp Gert Dooreman illustraties Gerda Dendooven druk Proost, Turnhout lettertypes Maple papier Gardapad Kiara 150 gram gewicht 395 gram formaat 29,6 x 21,7 cm aantal pagina's 40 verkoopprijs 14,95 euro

COWBOY HENK

"HOEWEL HET BOEK HEEL SJIEK OOGT, BLIJFT HET NONONSENSE"

47

Categorie Strips & Graphic Novels auteur Kamagurka & Herr Seele uitgever De Bezige Bij Antwerpen grafisch ontwerp Gert Dooreman & Dams druk Wilco lettertypes Handschrift Herr Seele, Clarendon Monotype, Fakt papier Munken Print Cream 115 gram vol 19.5 gewicht 2.720 gram formaat 48 x 30 cm aantal pagina's 320 verkoopprijs 34,95 euro

READING URBAN CRACKS

"BIJNA PUUR TYPOGRAFISCH, MAAR MET VEEL AFWISSELING"

Categorie Special Intrest ondertitel Practices of Artists and Community Workers auteurs Riet Steel, Elly Van Eeghem, Griet Verschelden & Carlos Dekeyrel uitgever University College Ghent: School of Arts & Faculty of Education, Health and Social Work, MER. Paper Kunsthalle grafisch ontwerp Luc Derycke & Jeroen Wille, Studio Luc Derycke druk Newgoff, Gent lettertypes Farnham Text, Helvetica Textbook, Kuzanyan Italic papier Muskat brown 290 gram (cover), Cyclusprint wit 115 gram en Clairfontaine Trophee blauw 80 gram (binnenwerk) gewicht 528 gram formaat 24,5 x 16,5 cm aantal pagina's 232 verkoopprijs 19,50 euro

STOF VOOR DURF -HET-ZELVERS

"JE HOORT ZO DE MACHINE ZOEMEN!"

49

Categorie Doe-boeken auteurs Lies Botterman & Griet De Smedt uitgever Stichting Kunstboek grafisch ontwerp Oeyen en Winters fotografie Diego Franssens druk Pure Print, Oostkamp lettertypes Dolly, TheSans Plain en Fette Fraktur papier Offset 140 gram gewicht 700 gram formaat 24 x 17 cm aantal pagina's 144 verkoopprijs 19,95 euro

MAMA X PAPA

"EEN BOEK ALS STOORZENDER, MET EEN LEUKE BEELDREDACTIE"

Categorie Debuutprijs ondertitel De echtscheiding grafisch ontwerp Rachelle Dufour lettertypes Berthold Akzidenz Grotesk medium, bold & light condensed papier Gestreken en ongestreken wit 150 gram gewicht 325 gram formaat 29,7 x 21 cm aantal pagina's 74

SPEAK & SPEACH

"EEN DIALOOG MET DE LEZER"

Categorie Debuutprijs grafisch ontwerp Kahil Janssens druk Gheysen lettertypes Helvetica en Times papier Munken Lynx, Munken Pure Rough gewicht 490 gram formaat 27 x 20 cm aantal pagina's 174

GOD DAMMIT!

"HELDER OPGEBOUWD, ONDANKS DE HOEVEELHEID AAN INFORMATIE"

51

Categorie Debuutprijs grafisch ontwerp Kahil Janssens druk Gheysen lettertypes Akzidenz-Grotesk BQ, Larish Neue en Univers LT papier Munken Pure Rough, Clairefontaine Trophé en Color Copy gewicht 745 gram formaat 24 x 17 cm aantal pagina's 354

SERGIO L O GY PUBLIEKSPRIJS BESTE BOEKOMSLAG UITGEVER Minestrone GRAFISCH ONTWERP Nej De Doncker

Genomineerden Publieksprijs — De selectie van Knack Focus

NEJ D E D O N C KER

S TU D IO LU C D E RYC K E

Nej De Doncker is vormgever in de ruime zin van het woord. Hij maakt ontwerpen voor drukwerk en ontwikkelt de huisstijl en signalisatie van gebouwen. Hij was jarenlang art-director voor uitgeverij Kluwer, doceerde aan het Sint-Lucaspaviljoen en was art-director en extern curator van ABC2004 / Antwerp World Book Capital.

In 2005 begon Luc Derycke een aantal mensen rond zich te verzamelen. Met Jeroen Wille, Ellen Debucquoy en Aurelie Daems vormt hij vandaag het kwartet dat de studio uitmaakt. In hetzelfde jaar 2005 bracht Luc Derycke zijn uitge­ versactiviteiten onder in MER. Paper Kunsthalle. Jeroen Wille (1982) studeerde af aan de Sint-Lucas ­Hogeschool Gent en sloot zich aan bij de studio in 2006. Samen met Wouter Vanhaelemeesch is hij de bezieler van het muzieklabel audioMER., een imprint van MER. Paper Kunsthalle voor samenwerkingen met muzikanten en kunstenaars. AudioMER. organiseert ook concerten, zoals Haunted Inbox Festival in CC Netwerk (Aalst). Luc Derycke (1963) volgde een kunstenaarsopleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent en is sinds 1988 actief als uitgever, samensteller en vormgever van boeken. Studio Luc Derycke werkt voor een lange lijst klanten uit de kunst- en architectuurwereld in binnenen buitenland, en wordt daar geregeld, her en der, voor bekroond.

Sinds 10 jaar legt hij zich toe op de integratie van kunst, productontwikkeling en vormgeving, in nauwe samenwerking met architecten en kunstenaars. In zijn ontwerpstudio neemt boekvormgeving een belangrijke plaats in. Hij doet de verzorging van uitgaven voor o.m. musea en kunstenaars. Daarnaast is hij recent aangetrokken als art-director voor de publicaties van uitgeverij Minestrone. Hier krijgt hij voluit de gelegenheid om zijn liefde voor het boek te tonen en nieuwe mogelijkheden te exploreren om het medium levend en verrassend te houden.

56

57

THO MA S D ESMET & BEN O ÎT VA N D ENB ROU CK E

PAU L V E R R E P T

Onder de naam UM werken Thomas Desmet (1981) en Benoît Vandenbroucke (1981) sinds 2009 samen aan zowel diverse grafische opdrachten, boeken en publicaties als eigen geïnitieerde projecten. Thomas Desmet studeerde Grafische Vormgeving en Schilderkunst aan de Hogeschool voor Wetenschap & Kunst, afdeling Sint-Lucas (Gent) en is momenteel do­ cent­Grafisch ontwerp aan School of Arts, KASK Gent. Benoît Vandenbroucke studeerde Grafische Vorm­ geving aan de Hogeschool voor Wetenschap & Kunst, afdeling Sint-Lucas (Gent) en schilderkunst aan de School of Arts, KASK Gent.

Paul Verrept werkte als grafisch ontwerper vooral voor theater en dans. Met onder meer Monty, Cie. de Koe, Blauw Vier/Laika, Marc Vanrunxt, uitgeverij Epo, Salva Sanchis, Stichting Lezen, De Helling, Peter de Graef, Hooman Sharifi en Comp. Marius ontwikkelde zich een langdurige samenwerking. Hij maakte boekomslagen voor onder meer EPO, Villa Kakelbont, Amerika, Larrios en Bebuquin. Paul Verrept is zelf nauw betrokken bij de uitgeverijen­ Bebuquin en Larrios. Sinds 1994 publiceerde hij bovendien ongeveer twintig prentenboeken. Momenteel verschijnt zijn werk bij De Eenhoorn en Larrios. Zijn prentenboek Het meisje de jongen de rivier is bekroond met de Gouden Uil, prijs van de jonge lezer 2005, en de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Antwerpen 2005. In 2012 kreeg hij een Boekenwelp voor Kleine Pieter deed open. Met Bart Meuleman maakte hij al twee gesmaakte theatervoorstellingen rond Mijnheertje Kokhals.

58

59

M E R . PA P E R K U N S THA L L E MER. Paper Kunsthalle onderzoekt het grafisch en boekmedium als een tentoonstellingsplaats van kunst, vanuit een in de eerste plaats artistiek bewustzijn. Van kunstenaarsboeken, crossoverprojecten met literatuur en architectuur tot monografieën en catalogi. AraMER (Artistic Research Archives) is een platform voor onderzoek in de kunsten, AsaMER (Artis Scientia Ars) concentreert zich op kunstwetenschappelijke uitgaven. AudioMER brengt experimentele muziek samen met visuele kunst. Hands of Time, als artistieke reflectie over het toevertrouwen van 500 werken aan een boekwerk, beantwoordt volledig aan het mission statement van MER. Reading Urban Cracks, als sociaalartistiek onderzoek naar restruimtes in het urbane weefsel, is een perfect voorbeeld van het soort boeken waarvoor het AraMER-label werd opgestart.

61

BEBU QU IN

M IN E S TRO N E

Bart Meuleman en Paul Verrept startten uitgeverij Bebuquin in 1994. De uitgeverij gaf 26 theaterteksten uit, voor ze in 2003 een sluimerend bestaan begon te leiden. Sinds 2010 leidt Verrept de uitgeverij samen met theaterjournalist Wouter Hillaert (De Standaard, rekto:verso) en critica-dramaturge Esther Severi (onder meer De Tijd en deSingel). Het uitgavebeleid wordt publicatie per publicatie bekeken. Soms gaat het om één auteur, soms om een bundeling. Nu eens mikt Bebuquin vooral op lezers met een meer ervaren theaterblik, dan weer op een breder publiek of op het (kunst)onderwijs. Alles begint bij het tekstmateriaal waar Bebuquin in zijn doorlopende leesproces op stoot. Paul Verrept: “We lezen met aandacht zoveel mogelijk onuitgegeven, Nederlandstalig en eigentijds werk, met een focus op auteurs werkzaam in Vlaanderen.” In zijn vormgeving streeft Bebuquin naar een uitgepuurd minimalisme.

Culinair fotograaf Tony Le Duc is sinds 2004 actief als uitgever, eerst onder de naam Homarus, vanaf 2008 onder de naam Minestrone. Hij werd begin 2013 door de internationale organisatie Gourmand CookBook Awards voor zijn gehele uitgeverscarrière uitgeroepen tot ‘Best cookbook publisher of the year’. Tony Le Duc publiceert naar eigen zeggen boeken voor kunstliefhebbers en foodlovers: “Ik heb me altijd afgevraagd waarom er geen kookboeken gemaakt kunnen worden die er uitzien als tijdloze kunstboeken. Wij gebruiken in onze boeken veel oude kunstdruktechnieken: goud op snee, zeefdruk, puffinkt, achtkleurendruk, hoogwaardige fotografie afgedrukt op premium papiersoorten en oosterse bindtechnieken.” Mooi uitgeven is een taak voor elke uitgever, vindt Tony Le Duc: “Als wij, boekenuitgevers, nog lang willen meedraaien met het produceren van ‘fysieke’ boeken, naast de digitale eBook- en app-revolutie, dan moeten wij ervoor zorgen dat wij ‘tactiele’ en bibliofiele uitgaven blijven maken.” En voor collega-uitgevers heeft Tony Le Duc nog een advies: “Geef je lezers veel waarde mee, geef ze kwaliteit en laat ze genieten van elke bladzijde. Die lezers zullen je trouw blijven.”

62

63

© David De Vleeschauwer

PROJECTCOÖRDINATIE & EINDREDACTIE

Sarah De Graef Geert Van den Bossche Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92 [email protected] TEKSTEN

Wim De Mont, Dirk Leyman, Rudy Vanschoonbeek & Sarah De Graef GRAFISCHE VORMGEVING

Stan Van Steendam DRUK & AFWERKING

Newgoff DE BEST VORMGEGEVEN BOEKEN WERD GEZET UIT

Goudy old style, URW Grotesk & Bellissima Script Pro EN GEDRUKT OP

Cyclus Offset 250 gram Original Gmund Tactile creme 120 gram WETTELIJK DEPOTNUMMER

D/2013/6775/1 een initiatief van

in samenwerking met

met de steun van logo new new goff.pdf goff.pdf logo

31-08-2009 31-08-2009

16:24:40 16:24:40

d-r-u-k-k-e-r-ij

logo goff luc.indd 1

31-08-2009 17:03:21