Actueel Inge Vianen krijgt de stem van Jan Pronk

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant Actueel Norder in de weer voor NDT

3

Vrijdag 13 september 2013 jaargang 7 nummer 331

€ 1,95

Varia Onder de Haagse torens

Actueel Inge Vianen krijgt de stem van Jan Pronk

5

20

Sloop van een stukje wereldgeschiedenis

Brokje voor brokje wordt de voormalige Franse ambassade aan het Korte Voorhout afgebroken. De diplomatieke vestiging is eind vorig jaar verhuisd naar het vroegere Kodakgebouw aan de Anna Paulownastraat. Het naastgelegen kantoor van verzekeringsmaatschappij Axa is al een fase verder in de sloop; het desolate beeld van die ruïne roept associaties op met beelden van het bombardement op het Bezuidenhout in maart 1945. Toen zag het er hier ongeveer ook zo uit. De ambassade en het verzekeringskantoor maken plaats voor de nieuwbouw van de Hoge Raad der Nederlanden. Met de sloop van het ambassadegebouw verdwijnt ook een stukje wereldgeschiedenis. Want deze week exact 39 jaar geleden (vrijdag 13 september 1974) was de Franse ambassade mondiaal ‘breaking news’. Drie gewapende terroristen van het Japanse Rode Leger vielen de diplomatieke vestiging aan het Korte Voorhout binnen en gijzelden onder anderen ambassadeur Jacques Senard. Het was de eerste grote gijzeling in de Nederlandse geschiedenis. De verzamelde wereldpers bivakkeerde dagen achtereen op het Voorhout. Totdat de terroristen een vrijgeleide kregen en met hun gijzelaars in de nacht van dinsdag op woensdag naar Schiphol reisden waar een Boeing 707 gereed stond om ze naar Jemen te brengen. Daar werden de gijzelaars geruild tegen de bemanning onder leiding van piloot Pim Sierks. Niet in Aden, maar uiteindelijk in Damascus leverden de Japanners zich over aan de autoriteiten. In de Franse ambassade – en ook andere diplomatieke vestigingen in Den Haag – kon je nadien als bezoeker nooit meer zomaar binnen lopen. Ambassadestad Den Haag was definitief zijn onschuld kwijt.> Foto: C&R

2>varia snoek onder ons

Den Haag Centraal > Vrijdag 13 september 2013

>Zondag 8 september, Noordeinde, Art & Fashion

De kans dat er Marsmannetjes landen is kleiner dan het winnen van de Staatsloterij, had Chriet Titulaer ons ooit voorgespiegeld. Maar daarover had niemand het afgelopen zaterdag. Ze zijn toch gekomen en hebben daar niet toevallig Den Haag voor uitgekozen. Middelpunt van het universum, centrum van de mondiale macht. De cryptische aankondiging van hun komst, weeks ervoor op een winkelruit aan het Noordeinde, hadden wij kennelijk verkeerd begrepen. Want wie anders zou in staat zijn geweest die gigantische oranje markeerstift te hanteren waarmee hun route langs het paleis was geïndiceerd? Het schaken van koning en koningin moet de inzet zijn geweest. Bliep, bliep, niemand thuis. “O, kijk! Cultuur kan best leuk zijn”, zei een man met gele schoenen veilig vanaf een belendend terras. U bent gewaarschuwd. Ze zijn onder ons. Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkend fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal fotografeert is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

Ingezonden mededeling

Ziggo digitaal

30

Het najaar bij Omroep West!

DOWNLOAD DE WEST APP!

De dagen worden alweer korter en de zomer ligt weer achter ons. Tijd voor nieuwe programma’s en de terugkeer van vertrouwde programma’s bij je regionale omroep.

De Grote ADO Show Nicolette krul presenteert elke vrijdag dit programma waarbij alles in het teken staat van ADO Den Haag waarin de fans de hoofdrol spelen.

Vredesweekend: Voice One Peace, Peace One Day en de Vredesloop In het weekend van 21 september staat TV West in het teken van de 100-jarige verjaardag van het Vredespaleis. Op zaterdag zie je overdag de deelnemers van Voice of Peace, ‘s avonds geniet je live van het Pieces One Day concert vanuit de tuin van het Vredepaleis en op zondag 22 september zie je vanaf 18.00 uur een uitgebreide samenvatting van de Vredesloop.

Den Haag viert het Koninkrijk Vanaf november vieren we het 200-jarig bestaan van ons Koninkrijk. Op TV West start op 3 oktober een unieke serie, waarin presentatrice Tialda Bottema koninklijk Den Haag laat zien en experts, historici en fans van het Nederlandse Koninkijk ontmoet. Natuurlijk is er nog veel meer te zien, horen en lezen bij Omroep West.

Kijk op www.omroepwest.nl voor meer informatie en uitzendtijden.

Altijd op de hoogte blijven van de programma’s van Omroep West? Schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief via

www.omroepwest.nl/nieuwsbrief

3

actueel<

Vrijdag 13 september 2013 > Den Haag Centraal

Wereldberoemd gezelschap kan overal terecht

Norder zoekt wanhopig naar oplossing voor Dans Theater Wethouder Marnix Norder zoekt wanhopig naar acceptabele huisvesting voor het Nederlands Dans Theater als het complex aan het Spui straks wordt gesloopt en een nieuw cultuurpaleis wordt gebouwd. Het wereldberoemde balletgezelschap piekert er niet over om jaren achtereen op het desolate Norfolkterrein te kamperen. Steeds meer zingt rond dat het NDT net zo makkelijk naar een andere stad vertrekt. Door Coos Versteeg

Het was een ware bom die artistiek directeur Paul Lightfoot van het Nederlands Dans Theater legde op de avond van het raadsbesluit om een Spuiforum te bouwen. Als onverwachte inspreker liet hij – na een opsomming van allerlei recente succesoptredens wereldwijd – bijna achteloos horen dat het gezelschap niet zou verhuizen naar het Norfolkterrein. Je zag de gezichten van de twee stuwende krachten achter het omstreden plan, de wethouders Marnix Norder (PvdA) en Marjolein de Jong (D66), ter plekke betrekken. Van Lightfoot was al in brede kring bekend dat hij een absoluut tegenstander van het nieuwbouwplan is. Lightfoot werkt 29 jaar bij het NDT, heeft de bouw van de eigen zaal helemaal meegemaakt en is verknocht aan de schepping van Koolhaas. Bo-

vendien gelooft hij niet in de zogenaamde synergie die met de andere kunstinstellingen moet ontstaan, omdat het NDT geen budget voor orkestbegeleiding heeft en het RO qua bezetting volledig is uitgekleed. Maar de creatieve baas van het beroemde gezelschap is maanden geleden al met alle machtsmiddelen de mond gesnoerd om zijn mening ook publiek te uiten. Zijn zakelijke directeur Robert van Leer werd eerder al geprest om de intentieverklaring voor het Spuiforum te tekenen; de gemeente had fijntjes laten doorschemeren dat mogelijk de subsidie in gevaar kwam en dat het gezelschap zelfs miljoenen aan schadeclaims boven het hoofd zouden hangen. Dit alles heeft ook meegespeeld bij het plotselinge vertrek van Van Leer. Duurder Probleem waar de ambitieuze bouwwethouder Norder nu mee zit, is dat het NDT met zijn weigerachtige opstelling de uitvoering van de plannen dreigt te vertragen. Want waar haalt hij zo snel vervangende huisvesting vandaan als het Norfolkterrein de dansers niet goed genoeg is? De wethouder heeft al het probleem dat het containertheater en alle kosten die erbij komen eigenlijk drie keer duurder dreigt te worden dan de miljoenen die hij hiervoor formeel beschikbaar heeft. En dan gaat Paul

Lightfoot de zaak nog eens verder op kosten jagen! Dus sjokken ambtenaren nu met mensen van het Nederlands Dans Theater langs leegstaande scholen en kantoren in de stad. Er is de gemeente veel aan gelegen om het Nederlands Dans Theater tevreden te stellen. Ook al moet dat veel extra geld kosten. Want steeds meer zingt rond dat het Haagse gezelschap, dat in 1959 werd gesticht en een kwart eeuw in de Koningstraat bivakkeerde, serieus nadenkt over vertrek naar elders. Artistiek-directeur Paul Lightfoot zwijgt desgevraagd en verwijst naar de ‘mediastilte’ die alle betrokkenen hebben beloofd in acht te zullen nemen als het om het Spuiforum gaat. Maar bronnen binnen en buiten het NDT geven aan dat men zich intern voorzichtig beraadt op een situatie waarin Den Haag als vestigingsplaats geen rol meer speelt. Het gezelschap krijgt jaarlijks anderhalf miljoen van de stad, de resterende subsidie komt van het rijk. Zo goed als Rotterdam in 2006 het door de gemeente Den Haag geschoffeerde North Sea Jazz wegkaapte, kan een andere stad nu ook de ogen laten vallen op het NDT. Destijds speelde de toenmalige cultuurwethouder Louise Engering (VVD) hoog spel en dacht dat North Sea Jazz toch nergens anders terecht kon en die blamage draagt ze voor altijd met

zich mee. Eerder had zij ook al mogen beleven dat Crossing Border uit onvrede naar Amsterdam vertrok (om later overigens weer terug te keren). Nachtmerrie Naast Utrecht duikt nu wederom de naam van Rotterdam op. De havenstad kocht al eerder Scapino Ballet weg uit Amsterdam. En Scapino is weliswaar een vooraanstaand gezel-

De tijdelijke huisvesting dreigt al drie keer duurder te worden dan begroot. En dan jaagt Lightfoot de zaak nog verder op kosten! schap, maar heeft niet de internationale allure van het NDT. Het Nederlands Dans Theater was onder koningin Beatrix zo’n beetje de vaste artistieke omlijsting van elk staatsbezoek. Vertrek uit de Hofstad – om-

dat de nieuwe huisvesting niet lekker past en omdat er jaren aan ellende in een havengebied dreigt – is natuurlijk de nachtmerrie van elke politicus. Marnix Norder doet het wellicht wat minder, nu hij toch al zijn vertrek heeft aangekondigd, maar daar is ook nog eens Marjolein de Jong, de wethouder van cultuur. Uiteraard heeft het rijk als grootste subsidiënt ook nog wel wat in de melk te brokkelen, maar het Nederlands Dans Theater heeft sterke troeven in handen. Van Singapore tot Moskou en van New York tot Sidney is het gezelschap geliefd. Daar zitten de zalen zelfs aanmerkelijk voller dan in hometown Den Haag. Feitelijk kan het NDT overal terecht. Ex-directeur Robert van Leer was voor zijn vertrek al leuk op dreef op het gezelschap onafhankelijk van overheidssteun te maken en zijn internationale netwerk van sponsoren aan te boren. Dit kunstbedrijf is al het grootste deel van zijn bestaan volledig internationaal georiënteerd met dansers uit alle werelddelen, dus die zullen bij een verhuizing naar Duitsland, Engeland of waar dan ook niet massaal weglopen. De Haagse politiek heeft de komende maanden nog aardig wat plooien glad te strijken als het om het Spuiforum gaat. En de nieuwe gemeenteraadsverkiezingen komen intussen steeds dichterbij. Wordt vervolgd.

Herinrichting vieze Javastraat op komst Net nu de Javastraat door Milieudefensie is bestempeld tot meest vervuilde straat van Nederland, buigt de gemeente zich over herinrichting van het drukste deel. Daarbij wordt ruimte gemaakt voor fietsverkeer in twee richtingen. Ook de toerit naar de Koninginnegracht en de Koningskade gaat op de schop. Volgende week spreken bewoners en ondernemers met de gemeente over het voorontwerp. Door Jasper Gramsma

De plaatselijke bewoners- en ondernemersorganisaties zijn het eens: het extra fietspad en de vernieuwde kruising moeten er komen. Ook als dat ten koste gaat van één van beide rijbanen en tien parkeerplaatsen. W.J. Borsboom, voorzitter van de ondernemersvereniging Willemspark, stelt dat de doorstroom op de Javastraat erdoor verbetert. “Als er op de nieuwe kruising twee banen rechtsaf de stad uitgaan, wordt het verkeer sneller afgevoerd”, legt hij uit. Hoewel de vervuiling niet de belangrijkste aanleiding is voor de herinrichting, zegt Borsboom daarover: “Voor de luchtkwaliteit is doorrijden beter dan stilstaan. Bovendien dwingt één rijbaan automobilisten uit te wijken naar alternatieve routes om de stad te verlaten”. Tegelijk realiseert hij zich dat niet iedereen daar blij mee zal zijn. Het verlies van parkeerplaatsen, als gevolg van een extra opstelstrook, is volgens de voorzitter nadelig voor de straat. “We hopen op compensatie bij

de groenstrook van het Javalaantje. Het liefst zou ik een parkeergarage zien in het Bosje van Repelaer, maar dan komen de bewoners echt in opstand”, aldus Borsboom, die benadrukt samen op te trekken met de bewonersorganisatie. Mauritskade Maar zover is het nog lang niet. Voordat de Javastraat wordt aangepakt, gaat de Mauritskade een jaar dicht wegens vervanging van de Mauritskadebrug en aanpassing van de Dr. Kuyperdam. Waarschijnlijk vanaf het tweede kwartaal van 2014. Daar komt eind volgend jaar de afsluiting bij van het kruispunt met de Koningskade. Borsboom vreest voor isolatie van de Frederikstraat en een toename van de verkeersdruk in de Javastraat: “Het is een verschrikkelijke situatie. De Mauritskade is voor de Frederikstraat de belangrijkste toegangsweg. Hoe langer die afgesloten blijft, hoe moeilijker het wordt voor ondernemers om te overleven. Een plan om het verkeer in goede banen te leiden is er nog niet”. De gemeente laat in een reactie weten bekend te zijn met de zorgen van Borsboom en andere ondernemers. “Er is ons gevraagd om uitstel van de afsluiting van de Mauritskade. Dat is onmogelijk, omdat de planning van andere grote werkzaamheden daarmee in gevaar zou komen”, aldus een woordvoerder. In samenspraak met bewoners en ondernemers wil de gemeente een omleiding instellen. Op zijn vroegst in 2015 wordt met de herinrichting van de Javastraat begonnen.

Dagelijkse chaos tijdens de spits in de Javastraat. > Foto: C&R

4>varia


stadsmens

Richard Ophorst van De Dessertwinkel vond de balans tussen werk en gezin “Een proefsnoepje”, noemt Richard Ophorst het minuscule taartje dat hij op tafel zet. Dat beeldschone ‘hapje’ vergt evenveel werk als een taart voor 125 personen, vertelt hij. “Groot of klein, het hele proces duurt drie dagen. Het product dat ik maak heeft die tijd nodig. Ik ben geen fabriek”. Dat proces begint met het pureren van fruit of chocolade en eindigt met het decoreren van de lekkernij. Tussenin wordt de cake gebakken en moet het product afkoelen, opstijven en weer afkoelen. In De Dessertwinkel swingt Frank Sinatra en Richard Ophorst zingt opgewekt mee. “Dit is de heerlijkste muziek om op te werken”, vindt hij. De zaak, die sinds twee jaar in de Stevinstraat is gevestigd, is deze ochtend gesloten. De Dessertwinkel, ooit begonnen op de Hooikade, is alleen op vrijdag en zaterdag geopend en zondags van 8.30 tot 12.00 uur. Ophorst heeft de balans gevonden tussen werk en gezin, vertelt hij. En behalve patissier is hij nu ook ‘boulangier’. Naast onder meer bruidstaarten, dessertbuffetten, High Teas en het assortiment desserts bakt hij tegenwoordig croissants, stokbroden en ‘meer luxe gerezen deeg’.

Patissier Richard Ophorst is nu ook ‘boulangier’. >Foto: Eveline van Egdom

winkel was voor Nederlandse begrippen uniek. Maar uiteindelijk groeide ik zo, dat de Hooikade niet meer de plek voor me was. Bovendien was ik steeds moeilijker te bereiken. Klanten en leveranciers moesten soms twintig minuten rondrijden om hun auto kwijt te raken”. Hij vertrok naar een groot pand aan de Westvlietweg. Daar maakte hij bruidstaarten en High Teas, en gaf workshops. Het beviel hem en hij kwam tot rust. De Hooikade had hem veel energie gekost. Ophorst had daar lange dagen gedraaid; het geld dat hij had geleend voor het opstarten van de winkel wilde hij in korte tijd kunnen aflossen.

Vandaar de opening op zondag. In de Stevinstraat is de service trouwens uitgebreid. De Dessertwinkel schenkt nu ook koffie en thee. ‘Glutenvrij amandelcake met citroen’, lezen we op een bordje. En verderop onder meer: ‘Omelet Siberiënne’. “Dat is een ijstaart”, leg hij uit en laat die even later zien. “Deze taart kan anderhalf uur buiten de vriezer, zonder dat die smelt. Mijn hele assortiment is zo gemaakt, dat het goed vervoerd kan

Onbestaanbaar Ook op de Westvlietweg was hij volop bezig. “Het was een soort productiepand, mijn speeltuin, maar ik en ook mijn klanten gingen de winkel missen”. Zijn plan was in het Statenkwartier een zaak te beginnen. “Daar heb ik uiteindelijk van afgezien. Ik zou te veel geld zijn kwijt geweest aan het pand en het personeel. Ik had dan concessies moeten doen aan de inkoop. Het product zou er wel het-

worden”. De basis van zijn producten is 60 procent vers fruit en 60 procent chocolade. Richard Ophorst was 24 en net klaar met zijn vakopleidingen toen hij dertien jaar geleden op de Hooikade De Dessertwinkel opende. Dat pand zat naast het restaurant ‘Zo uit de Zee’, voorheen ‘Chez Eliza’. Een droom was uitgekomen. Die had Ophorst al toen hij als leerling in het Kurhaus werkte. Hij maakte snel furore. “De Dessert-

zelfde hebben uitgezien, maar niet meer hetzelfde zijn geweest”. Voor perfectionist Richard Ophorst was dat onbestaanbaar. In de Stevinstraat is hij op zijn plaats. En klanten weten hem ook voor speciale gelegenheden te vinden, zoals voor het samenstellen van bijvoorbeeld een dessertbuffet. “Of ze komen hier voor een bijzondere dag. Meestal is dat een bruiloft, maar het kan ook een verjaardag of een jubileum zijn”. Net als in voorgaande jaren is zijn vrouw Marie Madeleine zijn steun en toeverlaat, en helpen familieleden en vrienden mee. “Ik ben bijna tevreden en dat is voor mij al heel veel; ik wil altijd een stapje verder”, zegt Richard Ophorst. “Wat ik graag zou willen, is een kleine theeschenkerij, met rondom water. Dat is voor mij zo’n mooie wereld. Maar dat kan pas als de kinderen groter zijn”. Joke Korving De Dessertwinkel, Stevinstraat 336, geopend op vrijdag en zaterdag van 8.30 tot 17.00 uur, zondags van 8.30 tot 12.00 uur. Informatie: www.dedessertwinkel.nl


Lezersaanbieding

den haag centraaL

Nazomer in Umbrië

Villaggio Le Tre Isole aan het Lago di Trasimeno

Is er iets heerlijker dan een nazomer in Umbrië? ’s Morgens ontbijten op je eigen terras, uitkijkend over het meer. Of brunchen aan het haventje van San Feliciano, waar de cappuccino nog altijd maar € 1,20 kost. Wandel ’s avonds 300 meter naar restaurant Giramondo om de regionale specialiteit penne alla Norcina te eten, of rij een paar kilometer de berg op naar Montalcino voor een goddelijke bistecca Fiorentina bij een overweldigend uitzicht. Alles wat een mens kan wensen bij een verrukkelijke nazomer is hier bij de hand: natuurschoon, gastronomie, watersport, shopping en alom eeuwenoude cultuur. De adembenemende stad Perugia ligt op 18 km afstand, Assisi op 45 km en Arezzo op 60 km. Zelfs het wereldberoemde Siena is maar 80 km rijden. Het rustige familieparkje Le Tre Isole aan het Lago di Trasimeno is al vele jaren geliefd bij reisorganisaties Vrij Uit en TUI. Dankzij een persoonlijke relatie met de eigenaren kunnen wij gedurende de hele maand september een last minute ‘Giardino’ aanbieden tegen de prijs van € 255,- per week*. Dat is inclusief bedlinnen en eindschoonmaak. Nergens goedkoper. Aankomst mogelijk op alle dagen van de week.

n e n o s r e p 4 1 r o o v t n e m e t r a p p a , 5 eek € 25

1w

De appartementen Giardino liggen op de begane grond en bestaan uit een woon/eetkamer met keuken, een badkamer en een slaapkamer met tweepersoonsbed. In de woonkamer staat een 1-persoons bedbank met apart onderschuifbed. Het appartement is uitgerust met serviesgoed voor vier personen, grote ijskast en televisie. Le Tre Isole beschikt over een bar, winkeltje, wasserette, internetpunt, tennisbanen, beachvolleyveld, basketbalveld, zwembad en een speeltuintje. Le Tre Isole ligt 1500 kilometer van Den Haag. Vliegen kan vanaf Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven naar Rome, Pisa en Florence. Ook Brussel/Charleroi-Perugia is een optie. Boeken kan telefonisch bij Den Haag Centraal: 070-364 40 40 (maandag t/m donderdag van 9 tot 17 uur) of via [email protected] * De boekingskosten bedragen € 15,- per appartement

5

actueel<


Ard & Jetta, Toekomstbewakers en M&M Door Coos Versteeg

De vakanties zijn achter de rug, de zomer lijkt zelfs al voorbij. Voor de Haagse gemeentepolitiek breekt een spannende tijd aan. De verkiezingskoorts steekt zelfs al een beetje de kop op. VVD-wethouder Revis belooft alvast de lasten in Den Haag enigszins te verlichten, D66 stelt juist de WOZ-waarde ter sprake. Maar vooreerst spelen de strubbelingen rond het Spuiforum hun rol. Zo komt de verscheurde PvdA volgende week bijeen en zal voorzitter Jeltje van Nieuwenhoven proberen de neuzen weer één kant op te krijgen. Daarbij worstelt ze behoorlijk met de weerstand van Ard van Rijn die in een aangenomen motie stelt dat het Koninklijk Conservatorium niet naar het

Spui moet, gewoon moet blijven zitten waar het nu zit. Dat scheelt een slordige 70 miljoen. Pikant detail: Ard is de levenspartner van PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma die ruim zes jaar geleden samen met Marnix Norder het plan voor een Spuiforum (zonder conservatorium) lanceerde. Ook bij D66 is het een beetje hommeles. De democraten overwegen de verkiezingen in te gaan onder de slogan ‘Toekomstbewakers’, maar voordat die toekomst kan worden bewaakt moet D66 eerst in het reine komen met de prominente leden die vinden dat het alternatieve plan van Dooievaar een serieuze kans in het debat over het Spuiforum moet krijgen. Volgende week komt er een aparte algemene ledenvergadering hierover, afgedwongen door de invloedrijke tegenstanders. Heel demo-

Pronk (oud-PvdA) stemt GroenLinks Door Jan van der Ven

Voormalig PvdA-coryfee Jan Pronk stemt volgend jaar maart tijdens de raadsverkiezingen op GroenLinks. Zijn stem gaat dan naar Inge Vianen, nu raadslid voor deze partij en in de race voor het lijsttrekkerschap. Hagenaar Jan Pronk verliet in mei van dit jaar de PvdA. Hij zei zich niet meer te herkennen in de partij en uitte forse bedenkingen over het regeerakkoord met de VVD. “Wie bijna een halve eeuw lid is van de Partij van de Arbeid neemt niet luchthartig afscheid. Ik heb er geruime tijd over gedacht en lang geaarzeld, maar ik heb besloten mijn lidmaatschap van de partij op te zeggen. Ik ben en blijf sociaaldemocraat. Juist daarom voel ik mij niet langer huis in de PvdA”, schreef Pronk aan het partijbestuur. Pronk heeft zijn voorkeur voor Inge Vianen van GroenLinks onlangs kenbaar gemaakt. Hij liet haar weten: “Ik ben zelf geen lid van GroenLinks. Toen ik afscheid nam als lid van de PvdA heb ik gezegd niet te zullen toetreden tot een andere partij. Maar als burger van Den Haag heb ik de afgelopen jaren Inge Vianen een beetje kunnen volgen in haar werk als gemeenteraadslid. Ik ben onder de indruk van haar toewijding, inzet en deskundigheid. Mijn stem heeft ze”. Voordat ze raadslid werd, werkte Inge Vianen onder meer in Afrika en Azië in de ontwikkelingssamenwerking. Daar ligt ook de passie van Pronk, hij was lange tijd minister van ontwikkelingssamenwerking. Vianen maakte zaterdag op een partijbijeenkomst officieel bekend dat ze lijstaanvoerder wil worden. De plaats is vrij gekomen nadat de huidige voorman van GroenLinks, David Rietveld, te kennen gaf niet terug te willen keren als lijsttrekker. Vianen moet het opnemen te-

Inge Vianen krijgt straks de stem van Jan Pronk. > Foto: PR

gen Jeanine Molier, een oudgediende van GroenLinks. Ze was van 1986 tot 1994 fractievoorzitter van GroenLinks. Daarvoor was ze twee jaar raadslid voor de fractie van de PSP-CPN-PPR. Deze drie partijen vormden later GroenLinks. Molier gaf nu te kennen alleen te gaan voor de hoofdprijs, het lijsttrekkerschap van haar partij. Een lagere plek op de kandidatenlijst wijst ze af. Inge Vianen opteert ook voor het lijsttrekkerschap, maar neemt desnoods genoegen met een lagere notering. Molier benadrukte dat ze als lijsttrekker zich wil inzetten om de koers van GroenLinks te verleggen naar de oorspronkelijke wortels van de partij: groen en sociaal. “De sociaal-economische agenda is op die van D66 gaan lijken”. En groen is volgens haar een ‘laffe pastelkleur’ geworden. Afgelopen jaren is veel aanhang verloren gegaan. Molier wil die terug zien te krijgen. Vianen wierp tegen dat ze als raadslid haar partij een duidelijk gezicht heeft gegeven tijdens de debatten over het Spuiforum. Duurzaam moet volgens haar veel hoger op de politieke agenda komen te staan.

HOOP dingt naar naar kiezersgunst De Haagse Onafhankelijke Ouderen Partij (HOOP) wordt één van de nieuwe politieke partijen die in maart volgend jaar gaat deelnemen aan de verkiezingen voor een nieuwe gemeenteraad. Begin deze week heeft een initiatiefgroep besloten definitief de stap te gaan zetten naar de raadsverkiezingen. Wie de lijst gaat aanvoeren is nog niet bekend. Het idee voor een Haagse ouderenpartij is afkomstig uit de koker van Constant Martini, voormalig PvdA-wethouder en tot september 2013 voorzitter van de Haagse afdeling van de PvdA. De vrouw van Martini, Jeanine Molier, maakte zaterdag bekend lijsttrekker te willen worden van GroenLinks. Martini vertrok in september 2013 teleurgesteld als voorzitter van de PvdA Den Haag omdat hij er niet in geslaagd was de PvdA te modelleren tot een sociaal-democratische partij die zich de zorgen aantrekt van de gewone burger.

Met de komst van HOOP mikt de deze partij op steun van vooral ouderen die in de knel zitten als gevolg van het kabinetsbeleid en zich niet meer herkennen in de PvdA. Ouderen zijn voor politici een steeds belangrijker doelgroep geworden nadat de partij 50Plus met twee zetels in de Tweede Kamer terecht kwam. Sindsdien stijgt de aanhang van deze partij in verschillende enquêtes. In de laatste peiling van Maurice de Hond bijvoorbeeld is de partij van Krol goed voor tien zetels in de Tweede Kamer. Oprichter Henk Krol besloot eerder dat zijn partij niet deelneemt aan raadsverkiezingen, omdat dit organisatorisch niet te realiseren valt voor een kersverse partij. HOOP wil het lokale antwoord gaan bieden aan de potentiële stemmers op 50Plus. Binnenkort worden de grondbeginselen op een website gepubliceerd.

cratisch natuurlijk, alleen mocht de aankondiging van die vergadering niet op de website van D66, zolang men sprak van een alternatieve ledenvergadering. Daarom heet het nu een ‘open discussieavond’. En dan krijgen we HOOP, de Haagse Onafhankelijke Ouderen Partij van voormalig PvdA-coryfee Constant Martini. Hij beheerst het politieke spel als geen ander en doet dat ook nog allemaal naast zijn rol als uitgever van de gratis ouderenkrant De Oud-Hagenaar, webwinkelier in rollators en andere hulpmiddelen en de handel in begrafenissen en crematies. Tegelijk maakt Martini’s echtgenote Jeanine Molier zich op voor de strijd om het lijsttrekkerschap van Groen Links. Bij M&M gaat romantiek en politiek hand in hand. Wie dacht dat politiek saai was?

Goed nieuws over financiën, maar:

Deur hoger OZB-tarief staat op kier Terwijl buiten de vliegende storm de laatste resten van de zomer uit de straten van Den Haag veegde, zat VVD-wethouder Boudewijn Revis van financiën dinsdag glunderend in zijn werkkamer. Want dinsdag moest zijn dag worden, zo was besloten. De liberaal kon namelijk een begroting voor 2014 presenteren met louter goed nieuws over de gemeentefinanciën. En omdat de VVD zich in maart tijdens de gemeenteraadsverkiezingen wil laten zien als financieel solide partij, kon het geen kwaad de wethouder, die tevens lijsttrekker voor zijn partij is, eens stevig in het zonnetje te zetten. Storm of niet, alles werd daarom uit de kast gehaald. Zijn pr-machine draaide op volle toeren. Meer dan tien interviews gaf de wethouder weg. Eerst het goede nieuws. Het gaat dus opvallend goed met de financiën van de gemeente Den Haag. Revis borduurt met deze boodschap voort op een meevaller van 115 miljoen die tot veler verbazing in april van dit jaar plotsklaps aan het daglicht trad. Toen voorspelde de wethouder al dat het nieuwe college van B&W dat na de verkiezingen van maart volgend jaar aantreedt, een schone lei aantreft. “Het nieuwe college wordt dus niet met een tekort opgezadeld”, stelde Revis toen en dat werd deze week nog eens keer op keer herhaald. Nog meer goed

nieuws. De lasten gaan volgend jaar niet omhoog, maar hier en daar zelfs omlaag. Zo wordt de OZB voor ondernemers met 33 procent verlaagd en gaat de afvalstoffenheffing met één procent omlaag. En voor wie het vergeten was; het huidige college sprak drie jaar geleden af dat OZB stapsgewijs met tien procent te verlagen. Dat einddoel, het kroonjuweel van de VVD, wordt volgend jaar bereikt. Studentenstad De crisis moet in de visie van de liberaal vooral bestreden worden met investeringen in zaken als de Rotterdamsebaan en het verder ontwikkelen van Den Haag als studentenstad. De overige collegepartijen volgen hem daarin, al krijgt de PvdA als pleister op de wonde extra geld voor de aanpak van de snel stijgende jeugdwerkloosheid. Het is echter de vraag hoe lang het financieel optimisme van de wethouder stand kan houden. In de begroting staan nauwelijks waarschuwende woorden over de dreigingen die vanuit het rijk op Den Haag afstormen. Er wordt droogjes gemeld dat Den Haag een korting van bijna 100 miljoen te verwerken krijgt via taken die het rijk naar de gemeente afstoot. Deze 100 miljoen is echter niet verwerkt in de meerjarencijfers. Intussen loopt de werkloosheid in

Den Haag snel op. Er gingen afgelopen jaren 10.000 banen verloren, er zitten momenteel al meer dan 20.000 Hagenaars in de bijstand en daar komen er volgend jaar nog eens 2.100 bij. De verwachtingen over de ontwikkeling van de werkgelegenheid zijn somber, de regio Haaglanden behoort tot de drie slechtste arbeidsmarktregio’s van Nederland. Bodem Tegen deze achtergrond is het denkbeeldig dat de bodem van de gemeentekas in zicht komt. Heilige huisjes kunnen dan minder heilig blijken, zoals de OZB die jaarlijks ruim 73 miljoen euro opbrengt. Daarmee is de OZB de grootste lokale inkomstenbron. Hoe lang het OZB-tarief heilig blijft, is momenteel ongewis. De deur voor een verhoging lijkt stevig op slot. Maar nu al wordt er heel voorzichtig aan getornd. Zo wordt in het concept verkiezingsprogramma van coalitiepartij D66 voorzichtig geopperd de OZB te gaan verhogen als blijkt dat de begroting niet meer sluitend te maken is. “Daarbij zal D66 niet accepteren dat de te betalen belasting per huishouden hoger wordt dan in de voorgaande jaren”, wordt er vergoelijkend aan toegevoegd. Maar het hoge woord (op termijn desnoods een hogere OZB) is er zo vlak voor de raadsverkiezingen uit.

Mustafa Okçuoglu zegt nu ook lidmaatschap op Door Jan van der Ven

Mustafa Okçuoglu, de PvdA’er die in juli boos uit de raadsfractie van zijn partij stapte, heeft zijn lidmaatschap van de PvdA opgezegd. Een lijmpoging van fractievoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven liep op niets uit. Van Nieuwenhoven wilde hem bewegen terug te keren in de PvdA-fractie. De kloof tussen Van Nieuwenhoven en Mustafa Okçuoglu bleek te groot. Tot een serieus gesprek kwam het niet. De twee konden het afgelopen weken zelfs niet eens worden over een locatie waar verzoenende woorden gesproken konden worden. Mustafa Okçuoglu (van Turkse afkomst) moest als het even kon teruggehaald worden naar de PvdA-fractie, omdat de PvdA via hem stevige wortels had in de Haagse Turkse gemeenschap, met name in de Schilderswijk. Met het definitieve vertrek van Okçuoglu zijn die banden verbroken. Okçuoglu was bijna acht jaar voor de PvdA lid van de gemeenteraad en wilde het liefst zijn raadslidmaatschap met nog eens vier jaar

verlengen. Hij beheerde onder meer de portefeuille economische zaken. Hij kreeg tijdens de laatste raadsverkiezingen 3000 voorkeurstemmen, vooral vanuit Turkse hoek. Scheidend PvdA-wethouder Norder moest toen genoegen nemen met slechts 1.412 voorkeurstemmen. Een woedende Mustafa Okçuoglu besloot in juli op te stappen als PvdAraadslid omdat hij de koers van zijn partij in het debat over het Spuiforum niet meer voor zijn verantwoording kon nemen. De PvdA verkeerde op dat moment in een diepe crisis nadat een meerderheid van een ledenvergadering te kennen had gegeven het niets eens te zijn met de bouw van het cultuurpaleis. Het draaide om instemming met een kredietaanvraag aan de gemeenteraad van 180 miljoen. Mustafa Okçuoglu zei daar toen over: “We hadden in de fractie duidelijk afgesproken dat we dus niet instemmen met de kredietaanvraag van 180 miljoen, conform de uitspraak van de ledenvergadering. En wat doet het PvdA-raadslid Jos de

Jong dinsdag? Die gaat er wel akkoord”. Overschot Het voormalige PvdA-raadslid had al eerder moeite met de koers van zijn partij. Een voorbeeld: “Een paar maanden geleden vroeg fractievoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven om 10.000 euro voor Jeugd Vakantie Activiteiten, een zeer sociaal project. Ze kreeg nul op het rekest. En wat bleek een paar maanden later? Er is een overschot van minimaal 115 miljoen euro op de begroting. Dan vraag ik me af: waar ben je als college mee bezig? Er wordt snoeihard bezuinigd op bibliotheken, op cultuureducatie, er is woningnood, de rijen voor de voedselbanken worden almaar langer. Kijk eens naar de snel oplopende werkloosheid, zoals onder kleine zelfstandigen en zzp’ers. Die gaan bij bosjes failliet. Dat zijn rampen voor die mensen”. Het is nog onduidelijk of Mustafa Okçuoglu met een eigen partij aan de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar maart gaat deelnemen.

6>Varia


terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

Een bliksembezoek van KISS aan Scheveningen De voormalig vijfvoudig Nederlands kampioen in de rallysport Bob De Jong was vanaf 1980 twintig jaar lang de stem en het gezicht van het televisieprogramma ‘De Heilige Koe’. Dit programma van Veronica richtte zich voornamelijk op de veiligheid in het verkeer, maar er werden ook

De toegestroomde fans die hun helden van dichtbij wilden zien, kwamen bedrogen uit beelden van spectaculaire auto- en motorracewedstrijden getoond. De Jong was ook de initiatiefnemer van evenementen als het Veronica IJsgala, het Indoor Motorsport Gala en de Veronica Strandrace. De Strandrace werd vanaf 1980 jaarlijks gehouden op het Scheveningse strand en beleefde daar elf succesvolle edities met honderdduizenden bezoekers en miljoenen aan de buis gekluisterde televisiekijkers. De toeschouwers van de Strandraces kwamen ech-

ter niet alleen voor brullende motoren en benzinedamp, maar ook voor de artiesten die tijdens deze evenementen optraden. De Telegraaf van 20 oktober van 1984 kondigde in het artikel ‘Motorgeweld in Veronica’s Strandrace’ aan: ‘Voor de muzikale omlijsting van de Strandrace heeft Veronica ook zwaargewichten aangetrokken. Zo zullen de Amerikaanse groep KISS optreden, de country-zangeres Karen Brooks en de Nederlandse groepen BZN en Normaal’. Uit de televisiebeelden van toen blijkt dat ook de band Meatloaf, die in 1977 mondiaal doorbrak met het nummer ‘Paradise By The Dashboard Light’, acte de présence gaf. Dat de hardrockgroep KISS in Den Haag optrad was een unieke gebeurtenis. De groep had in 1979 een grote hit gescoord met ‘I Was Made For Loving You’. Daarna ging het echter snel bergafwaarts met de populariteit van KISS. De helft van de oorspronkelijke bandleden was inmiddels vervangen door andere muzikanten, er waren in de tussentijd enkele minder succesvolle LP’s verschenen en de groep had inmiddels haar handelsmerk, het gebruik van extravagante make-up en excentrieke kostuums overboord gezet.

Van links naar rechts Gene Simmons, Eric Carr en Paul Stanley tijdens de Veronica Strandrace op 21 oktober 1984. >Foto: Ron Huiskes

Het bezoek van KISS aan de badplaats was overigens maar van korte duur. Nog tijdens de aankondiging van Vero-

nica presentator Chiel van Praag werd de muziekband van het nummer ‘I Love It Loud’ reeds gestart, waardoor

de bandleden snel hun positie op het provisorische podium moesten innemen. De toegestroomde fans die hun helden van dichtbij wilden zien, kwamen bedrogen uit. Vanaf de tribune was KISS haast niet te zien en door de harde wind was de muziek nauwelijks te horen. In plaats van een live optreden, bleek het playback te zijn. Dit viel niet bij iedereen in goede aarde. Er waren die dag weinig mensen die de mogelijkheid kregen om van dichtbij foto’s van KISS te maken… De toenmalige voorzitter van de Nederlandse fanclub ‘KISS Explorer Army’, Ron Huiskes, stond echter vooraan. Hij memoreert: “Ik kon zonder problemen op dat kleine podiumpje komen omdat ik het logo van KISS bij me had, dat op de achtergrond van bijgevoegde foto is vastgetaped op de speakers. Dat logo was in 1982 ook gebruikt in de TopPop Studio. Ik kan me eigenlijk alleen nog van die dag herinneren dat het vriezend koud was, zanger/gitarist Paul Stanley de dag later ziek was en dat ze ’s avonds in Denemarken moesten optreden dus heel erg gehaast waren ...”. Na het openingsnummer volgden nog de nummers ‘Lick It Up’ en ‘Heavens On Fire’ waarna de groep onmiddellijk in de klaarstaande limousines richting vliegveld werd gedirigeerd, om vervolgens in de K.B. Hallen in Kopenhagen hun Europese ‘Animalize’ tournee te vervolgen .... Koen Bakker www.gemeentearchief.denhaag.nl


Onze diensten bestaat o.a. uit:

E V I L K E E DE HELE W N A V N I U T E VA N U I T D S I E L A P S E HET VRED mber ag 20 septe jd ri v t e m n e t to 6 Van maandag 1 ag live uit d re e d ie M F g Haa zendt 92.0 Den aleis. p s e d re V t e h n a vanuit de tuin v

Ve r k i j k n i t s u J : r u u 0 0 07.00-10. bel ö G o d l i H : r u u 15 . 0 0 - 1 8 . 0 0

kaar L uis ter en win

ten voo

y concer t! a D e n O e c a e P r het

-Reparatie aan huis en / of kantoor -Afhandeling van reparaties die zowel binnen als buiten REVI-Computers garantie vallen -Repareren en testen van uw computer en randapparatuur -Leveren van nieuwe computers op maat -Leveren van software, randapparatuur en supplies

TERRA PAD 1001 Rockchip RK3066, Cortex A9 (1.5 GHz, Dual Core) Android 4.0 (Multi-Language) 1GB DDR3 integriert 9.7" Multi-Touch Display WSVGA (1024x768) VGA: Mali 400 integriert (Quad Core GPU) € 219,00 euro (bescherm map 32,95) (zolang de voorraad strekt)

Bezoekadres: Administratie, Verkoop en Reparatie Koperwerf 28 / K. 705 (7e etage) 2544 EN Den Haag Postbus 53152 2505 AD Den Haag Nederland Tel. Kantoor +31(0)70-3097321 Reparatie +31(0)70-3097327

7

regio<


Büch heeft eigen ‘eiland’ in bibliotheek Wassenaar zoeken. ‘Ik ken geen straten die ik meer haat dan die van Wassenaar’, schreef hij in Weerzien. Maar Eva Rovers die werkt aan de biografie van Büch die zij begin 2016 hoop te presenteren (2 jaar research, 2 jaar schrijven), vermoedt dat het in werkelijkheid met die haat wel meeviel en de schrijver het amper kon verdragen dat zijn jeugd onherroepelijk voorbij was en hij zijn heimwee verpakte in boosheid wat zou verklaren waarom hij zijn pijlen richtte op het decor waarin hij opgroeide.

Door Pieter de Leeuw

Wassenaar - ‘Als ik iets zoek, dan is het eenzaamheid’, schreef Boudewijn Büch als openingszin in een in 1992 gepubliceerd reisboek. Toch heeft hij in zijn korte leven, Büch overleed toen hij 53 jaar oud was, de nodige sporen nagelaten in de bewoonde wereld. Bijvoorbeeld in Wassenaar waar hij opgroeide en waar onlangs in de bibliotheek het leesterras is vernoemd naar de schrijver, dichter en televisiepresentator: ‘Büchs Eiland’. Het idee om zijn naam in het Wassenaarse te vereeuwigen was overigens niet nieuw. In november 2012 kondigde burgemeester Jan Hoekema al aan dat hij een straat naar Büch wilde vernoemen. Naar verluidt vonden de winkeliers in de Rijnsburgpassage, de winkelstraat die op de nominatie stond om te worden omgedoopt in de Boudewijn Büch Passage, de nieuwe straatnaam een geweldig idee tot zij begrepen welke kosten de naamsverandering met zich mee zou brengen en zij eensgezind het voornemen als onzalig verwierpen.

Het ‘eiland’ van Büch. >Foto: Bibliotheek Wassenaar

Hoe dan ook, de bibliotheek bood uitkomst en daarmee is Büchs Eiland een feit. Opmerkelijk omdat Büch zich bepaald nooit erg warm heeft uitgelaten over Wassenaar. Wat heet. Van hem

mocht Wassenaar gebombardeerd worden. In zijn openingswoord sprak Hoekema van een haat -liefde verhouding tussen Büch en Wassenaar, maar de liefde was dan toch meestal ver te

Kinderjaren Zeker, als hij schreef over zijn kinderjaren in Wassenaar, deed hij dat veelal in zwarte kleuren. “Maar vaak genoeg”, zegt Rovers, “zien we als lezers het verlangen naar de jongen die hij was”. Sowieso lijkt de bibliotheek een meer toepasselijk decor om Büch te gedenken dan een winkelstraat waar je immers geen boek kunt lezen. Want behalve schrijver, was hij een lezer. Zijn collectie boeken omvatte ca. 100.000 boeken waaronder enke-

le zeldzame exemplaren. De naam ‘Büchs Eiland’ verwijst natuurlijk naar zijn liefde voor eilanden die in zijn boeken en zijn televisieprogramma’s een terugkerend thema vormden. Toeval of niet, op de dag van de feestelijke opening van, was het, vertelt Rovers ‘de 264ste verjaardag van Goethe’. Een held van Büch. Toch is het typisch, dat de schrijver die nooit een goed woord over heeft gehad voor Wassenaar ruim tien jaar na zijn dood in 2002 een dergelijke eer wordt bewezen. Een onderdeel van de opening van Büchs eiland was een lezing van Rovers die zij als volgt besloot: “Een citaat uit Weerzien: ‘Later ga ik met mijn kop omhoog door het dorp lopen en dan word ik gelauwerd en gevierd; daar heb je de schrijver’ ”. In 1984 constateert Boudewijn nog somber dat die missie was mislukt. Dertig jaar later zou hij zich toch op zijn minst moeten hebben verkneukelen dat de gemeente en de bibliotheek van Wassenaar hem nu eren met een eigen leeseiland te midden van een boekenzee”.

Beeldengroep de Strandwalfestival ‘typisch Rijswijk’ Damwachters onthuld Leidschendam-Voorburg - De Damwachters heten ze. De bronzen beeldengroep aan de Sluiskant in Leidschendam omvat drie meer dan levensgrote figuren die symbool staan voor de geschiedenis van het huidige Leidschendam. Zaterdag was de onthulling. Initiatiefnemer is projectontwikkelaar in ruste, Igo van Bohemen: ‘De Sijtwende was mijn laatste klusje’. Heel belangrijk vindt hij het dat de inwoners van Leidschendam zich ietsje meer bewust worden van de historie van hun woonplaats. De allereerste bewoners waren er al in de dertiende eeuw. Daarna was het in het huidige centrum gedurende lange tijd een drukte van belang, want tussen zeg maar restaurant De Oude Melkhandel en IJssalon Fanielje lag toen de Leytse Dam, wat ervoor zorgde dat de plek een overstapstation werd. De toenmalige reizigers dienden op de oever te klauteren en enige tientallen meters te ‘klunen’ alvorens zij voorbij de dam hun reis over het water konden vervolgen. Goed voor de lokale horeca. Maar die tijd is sinds lang vervlogen. Het centrum wordt nu al een eeuwigheid opgeknapt en juist nu de inrichting van het centrum op een haartje na is voltooid, is het moment gekomen, stelt ook Cees Siermann, bestuurder van de Vereniging Erfgoed Leidschendam: “Om in het mooie, nieuwe Damcentrum een

mooi kunstwerk te plaatsen dat een niet onaanzienlijke bijdrage zal spelen in de identiteit van Leidschendam”. Welvaart De drie reuzen staan voor de drie generaties, de jongeling, de volwassene en de oudere. Alle drie zijn zij voorzien van attributen die de argeloze toeschouwer wegwijs moeten maken in de historie van de regio. Of dan toch in ieder geval een beetje. De jongeling wijst energiek in de richting van het water, want daar kwamen de schepen aan die de mensen en de goederen brachten, de welvaart zogezegd. Op de bovenarm van de volwassene staat de hond symbool voor trouw en loyaliteit, eigenschappen die volgens Siermann onder de Leidschendammers bepaald niet dun gezaaid zijn. Tenslotte leent de ronde bal op het hoofd van de oude man zich gemakkelijk voor uiteenlopende interpretaties, maar volgens de kunstenaar Hans Huyper staat de kei symbool voor de allereerste steen waarmee destijds de dam werd gebouwd. De bedoeling is om met behulp van de lokale middenstanders van de Damwachters werkelijk een begrip te maken. Zo zal de bakker Damwachtertjes gaan verkopen en kan op de terrassen straks Damwachterswijn worden geslobberd.

De drie Duimwachters staan symbool voor de historie van Leidschendam. > Foto: PR

Strandwalfestival 2012. >Foto: Fotoflex

Rijswijk - Het Strandwalfestival in Rijswijk staat weer op het punt van beginnen. Voor het vijfde jaar op rij zal de Van Vredenburchweg symbolisch worden omgedoopt in de Strandwalboulevard en zal 3 dagen lang een duizeligmakend aanbod van artiesten, acts en festiviteiten de Rijswijkers het gevoel moeten geven, want dat is en blijft waar het festival om draait, dat ze met elkaar verbonden zijn. Of in ieder geval een beetje. Het gratis Strandwalfestival vind plaats op 13,14 en 15 september. De secretaris van het festivalbestuur Paul Schott noemt het Wereldpodium een treffend voorbeeld van ‘dat gevoel van verbinding onder de Rijswijkers’, dat de festivalorganisatie gedurende de 3 dagen hoopt te bewerkstelligen. Schott: “Op zaterdagmiddag zullen op het wereldpodium Rijswijkers op gaan treden die in een

ander land geboren zijn, in Suriname, Somalië, in Polen, noem maar op”. Ze zullen er gaan zingen, dansen, musiceren. Schott: “Van de bijna 50.000 inwoners van Rijswijk zijn er circa 14.000 allochtoon, dan is het vanzelfsprekend om hen een podium te geven, dat is het wereldpodium”. De planning had wellicht wat handiger gekund, want even verderop, in Leidschendam-Voorburg vinden op hetzelfde moment de jaarlijkse Vlietdagen plaats, ook een grootschalig cultureel evenement dat 3 dagen duurt. Het Strandwalfestival valt steeds samen met de Open Monumentendag die ieder jaar op de tweede zaterdag in september wordt gehouden. Maar, geeft Schott toe: “Ik kan mij heel goed voorstellen dat we volgend jaar met de organisatie van Vlietdagen om de tafel gaan zitten om dit in de toekomst te voorko-

men”. Niettemin mikt het bestuur op circa 25.000 bezoekers. De gemeente Rijswijk draagt zorgt voor een groot deel van de kosten van het festival. Het aanbod van het Strandwalfestival is gevarieerd, om het minste te zeggen. Op vrijdagavond opent het festival in het Rijswijkse Bos met een optreden van de lokale band Lemongrass en het 90 man tellend gelegenheidskoor ‘Rijswijk Zingt mee’. Zaterdag en zondag kunnen de Rijswijkers zich met elkaar verbinden bij, een willekeurige greep, optredens van dj’s, een lampionnenoptocht en bijzondere optredens in de Bonifatiuskerk. Hoe uiteenlopend het aanbod ook is,volgens Schott is het allemaal ‘typisch Rijswijk’. Wie het programma nader wil bestuderen, bekijkt de website www.strandwalfestival.nl

8>opinie


Spuiforum krijgt gevolgen voor instellingen en publiek Door Arnold van der Ree

Het nieuwe ontwerp voor het einde van de Utrechtsebaan. Toch duikt het idee op dat het einde een tunnel zou moeten zijn. > Artist's impression: Gemeente Den Haag

Geen tunnel onder Benoordenhout Door A. van Sonsbeeck

In het Benoordenhoutse wijkblad (‘Luchtvervuiling in de Archipel en het Benoordenhout’) constateren de heren Hoekstra en Nieuwenhuys terecht dat het verkeer richting Den Haag teveel is geconcentreerd op ons deel van de stad. Via de Utrechtsebaan wordt uit de richting Rotterdam en Utrecht massaal autoverkeer aangevoerd naar de Zuid-Hollandlaan/Koningskade, dat echter grotendeels een bestemming heeft, niet in ons deel van de stad, maar in WestDen Haag. Dat verkeer baant zich daarheen vanaf de Koningskade een weg door de Archipelbuurt (Kuiperstraat, Javastraat en Laan Copes). West-Den Haag heeft immers geen eigen invalsweg, vergelijkbaar met de Utrechtsebaan. Terecht pleiten zij dan ook voor een betere verdeling van het verkeer door enerzijds af te zien van de Rotterdamsebaan (die deze verkeersconcentratie alleen maar zal versterken) en voor het aanleggen van een tunnel onder de Prinses Beatrixlaan in Rijswijk. Daarnaast zou volgens de schrijvers gedacht kunnen worden aan een tunnel in het verlengde van de Utrechtse baan richting Madurodam, in feite onder het Benoordenhout en met name de Nassaubuurt.

Deze tunnel is geen goed idee. Allereerst vanwege de bouwtechnische risico’s in de dichtbebouwde Nassaubuurt met een gedeeltelijk 19 deeeuwse bebouwing. Wij denken daarbij ook aan de ervaringen met de noord-zuid-tunnel in Amsterdam. Ook verkeerskundig is de tunnel ongewenst. De toch al problematische rol van de Utrechtsebaan als aanvoerroute van massaal doorgaand

De huidige verkeersopstoppingen aan het einde van de Utrechtsebaan bij de Zuid-Hollandlaan zullen worden verplaatst naar de voorgestelde tunnel verkeer zal erdoor worden versterkt. De huidige verkeersopstoppingen aan het einde van de Utrechtsebaan bij de Zuid-Hollandlaan zullen worden verplaatst naar de voorgestelde tunnel. De files komen dan onder onze wijk te staan en het tunnelverkeer zal bij Madurodam in een ondergrondse fuik terecht komen.

Bovendien zal het onderliggende probleem van het doorgaand verkeer naar West-Den Haag vanaf de Utrechtsebaan via de Archipelbuurt (zie hierboven) door deze tunnel niet worden opgelost. Dat verkeer zal ook bij aanleg van de tunnel de Archipelbuurt blijven kiezen als doorgangsroute naar WestDen Haag omdat Madurodam voor dat verkeer een omweg is. Voor zover de tunnel is bedoeld voor het binnenkomend verkeer richting Congresgebouw en Scheveningen, is deze ook ongewenst. In de jaren 90 is voor dat verkeer voor veel belastinggeld(f. 0,5 miljard) de Noordelijke Randweg tussen Voorburg en het Hubertusviaduct aangelegd, met als doel het verkeer richting Congresgebouw-Scheveningen om de stad te leiden en de Utrechtsebaan-Koningskade-Raamweg daardoor te ontlasten. Dat doel is tot op heden onvoldoende gerealiseerd want de Noordelijke randweg wordt slechts voor 60% benut. Het is onlogisch om nu voor datzelfde verkeer de Utrechtsebaan door te trekken met een tunnel onder het Benoordenhout. In plaats daarvan moet het verkeer richting Congresgebouw-Scheveningen consequenter worden geleid via de Noordelijke Randweg die daarvoor is bedoeld. A. van Sonsbeeck maakt deel uit van de Stichting Werkgroep Nassaubuurt

De discussie over het Spuiforum gaat niet alleen over gebouwen. Het Spuiforum heeft ook invloed op wat de instellingen en het publiek gaan doen. Het volgende zwarte scenario is (nog) niet bewezen maar zou heel goed realiteit kunnen worden. De beschreven nevenaspecten zijn voor zover bekend geen onderdeel van de discussie tot nu toe geweest. Laten we beginnen met het Nederlands Dans Theater. Het NDT is al zijn zakelijk leider kwijt en artistiek leider Paul Lightfoot heeft zich tijdens de raadsvergadering op 18 juli uitgesproken tegen de tijdelijke voorziening op het Norfolkterrein. Natuurlijk, in dat bordkartonnen optrekje is geen productie van internationaal niveau tot realisatie te brengen. Dat wordt altijd onder de maat en dat kan het NDT zich niet permitteren. Wat gaat het NDT doen als er in Den Haag blijkbaar geen alternatief is? Verhuizen naar Rotterdam, het North Sea Jazz festival achterna? Rotterdam heeft weliswaar al een dansgezelschap ‘Scapino’, dat voor een belangrijk deel op jongeren is gericht, maar een gezelschap behorend tot de wereldtop zal wellicht toch een gunstig onthaal vinden. Anders is er wel een andere grote stad in Nederland die zich graag over dit gezelschap wil ontfermen. Leeuwarden, recent uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad van Europa? Dus mogelijk een vertrek van het NDT en ze komen nooit meer terug. Het enige dat het NDT nog kan binden is de subsidie van Den Haag. Dan het Residentieorkest. Gekortwiekt van 90 naar 60 fte heeft het orkest al een hele dobber om het niveau op peil te houden. En als het ‘cultuurpaleis’ op het Norfolk-terrein op geen enkele wijze de akoestiek en de sfeer kan leveren die men wenst dan gaat ook het RO om zich heen kijken. Rotterdam heeft al een prachtig orkest en Amsterdam ook. Maar Leiden met zijn schitterende Stadsgehoorzaal is wel een optie. De zaal, enkele jaren geleden geheel gerenoveerd, behoort tot de top-drie concertzalen van het land. Ik denk dat er met Leiden heel goed te praten valt. Afkeuring Wat overblijft is het Koninklijk Conservatorium en daar is een Spuiforum niet mee te vullen en het publiek komt er niet voor. Het publiek komt af op grote namen en beroemde dirigenten. Overigens, wat gebeurt er als het KC de huur niet meer kan betalen of van hogerhand de subsidiekraan verder wordt dichtgedraaid en er niets anders over-

blijft dan te fuseren met Rotterdam? Dan blijft het Spuiforum als een lege huls achter. De discussie over Spuiforum of Dooievaar gaat dus niet alleen over een ontwerp of de kosten daarvan, maar gaat ook over het mogelijk verspelen van twee in Den Haag gevestigde topgezelschappen. En het publiek? Stel dat het RO toch genoegen neemt met het noodgebouw, dan is de vraag of het publiek dat accepteert. Het publiek wil sfeer en een op alle niveaus kloppende accommodatie. Op het Norfolk-terrein is dat niet te bereiken. Metro Wat doet het publiek? Dat pakt de metro op station Den Haag Centraal en binnen een half uur is men in De Doelen in Rotterdam. Het Rotterdamse theater was bij het Haagse UIT Festival aanwezig met onder meer de belofte van gratis treinkaartjes. Daar is wel een schitterende accommodatie en een ijzersterke programmering. Of naar het Concertgebouw in Amsterdam of de Stadsgehoorzaal in Leiden. Dan heeft men echt een avond uit, die verre uitstijgt boven een bezoek aan dat winderige afgelegen Norfolk-terrein. Wat de exploitatie betreft. Het DMC (Stichting Dans en Muziekcentrum Den Haag) krijgt het eerste jaar een exploitatiesubsidie van 900.000 euro, die jaar na jaar met 10% wordt verminderd en na tien jaar dus op vrijwel 0,0 uitkomt. Hoe redden ze dat, na hoeveel jaar is DMC failliet? Dat alles met commerciële verhuur is goed te maken, kan men in de huidige tijd wel vergeten. Alle theaters en zaaltjes proberen immers al een deel van de commerciële markt binnen te halen en daarnaast is het bedrijfsleven vanwege de crisis aanzienlijk minder scheutig met activiteiten. Er is nog een aspect dat in de discussies mee zou kunnen spelen. Theaters en concertzalen hebben een lange zomerstop. In zo’n zomerstop van ruim twee maanden kunnen delen van de renovatie plaatsvinden. Met de huidige bouwtechnieken en een ijzersterke planning kan in weinig tijd een forse verbouwing plaatsvinden. Dat betekent dat tijdens de bouw de winkel open kan blijven. Kortom, het zou goed zijn als ook de mogelijke neveneffecten goed in kaart zouden worden gebracht en mee zouden spelen in de besluitvorming. Arnold van der Ree is voormalig senior beleidsmedewerker cultuur van de gemeente Leiden en als zodanig direct betrokken bij onder meer de restauratie van de Stadsgehoorzaal en de Leidse Schouwburg.

uw mening

HTM Onlangs zei wethouder Revis trots dat straks Scheveningen de beste met openbaar vervoer bereikbare Nederlandse badplaats zou zijn. Blijkbaar is hij niet op de hoogte van de trein die in Zanvoort badgasten vlakbij de kust brengt. En ook niet van het Rotterdamse plan van de metrolijn tot aan het strand, dat binnen een paar jaar gerealiseerd wordt. Maar afgezien daarvan, de HTM volgt niet de weerberichten. Tijdens de zomerse dagen rijden de trams naar Scheveningen met een frequentie die we ook in de winter kennen. Een uitzondering daarop is alleen tramlijn 5, maar die rijdt alleen op zondagen in hoogzomer. Terwijl ik op een warme doordeweekse dag over het Spui liep, hoorde ik een trambestuurder van lijn 9 richting Scheveningen bij de halte omroepen dat er niemand meer bijkon. Ik heb weleens een medewerker van de

Ons koninkrijk begon in 1806, niet in 1813 HTM gevraagd waarom men niet inspeelt op mooi weer. Het antwoord was dat de concessie daarvoor geen ruimte laat. Maar bij het Stadsgewest Haaglanden volgt men blijkbaar óók niet de weersvoorspellingen. En de gemeente bemoeit zich er blijkbaar niet mee. Al met al is het Haagse openbaar vervoer niet flexibel en draagt het er daardoor ook niet aan bij om de verkeers- en parkeerdruk in Scheveningen te verlichten. Fred Andrioli Den Haag Centraal verwelkomt ingezonden brieven van maximaal 200 woorden. De redactie behoudt zich het recht voor deze te redigeren. Vermeld altijd uw adres (en liefst ook uw telefoonnummer), ook wanneer u e-mailt.

Maarten Schenk, notabene Haags gemeentearchivaris, blijkt de geschiedenis van ons land niet te kennen. Dat is op z’n minst pijnlijk. In zijn artikel over de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag Centraal van 26 juni j.l. schrijft hij: ‘Na de vestiging van het koninkrijk in 1813 werd de nieuwe vorst en koning beschermheer van de academie’. Dat is niet juist. In 1806 werd Lodewijk Napoleon door zijn broer benoemd tot de eerste koning van ‘Holland’, de eerste koning, die we ooit hebben gehad. Hij vestigde dus ‘het koninkrijk’ en bleef 4 jaar koning, populair onder het volk. We werden geen koninkrijk in 1813 zoals de familie van Oranje, officiële commissies en de heer Schenk ons op het ogenblik graag doen geloven, maar zeven jaar eerder. Ons land (en zeker ook de familie van Oranje) heeft veel

aan de broer van Napoleon te danken. Lodewijk Napoleon moderniseerde in zijn 4 jaar koningschap in hoog tempo het land op het gebied van onderwijs (verplicht lager onderwijs), wetgeving (invoering van een burgerlijk wetboek, afschaffing van folteren en dwangarbeid, gelijkstelling van godsdiensten) en cultuur (zoals de oprichting van de voorgangers van het Rijksmuseum en de Koninklijke NederlandseAcademievanWetenschappen). In 1813 organiseerde de oranjegezinde Gijsbert Karel van Hogendorp een oranjeputsch en hielp de zoon van stadhouder Willem V weer op het pluche. Wilhelmina van Pruisen, de moeder van de latere koning Willem I, had immers destijds Gijsbert’s opleiding aan de kadettenschool in Berlijn betaald. Voor wat, hoort wat. Willem I was een bewonderaar van Napoleon

en had hem destijds aangeboden onder diens gezag stadhouder van Nederland te worden. Dat was niet gelukt. Maar met behulp van Van Hogendorp rook en benutte hij deze nieuwe kans. Moeder Wilhelmina van Pruisen zei dan ook over haar zoon, nadat deze koning was geworden: ‘Willem speelt Bonapartetje’. Lodewijk Napoleon was dus de feitelijke stichter van het huidige ‘koninkrijk’. Als Schenk historisch correct was geweest, had hij iets geformuleerd in de geest van: ‘de vestiging van een Oranje-dynastie in 1813, als opvolger van het in 1806 gestichte koninkrijk van Lodewijk Napoleon, dat de feitelijke grondslag heeft gelegd van ons huidig staatsbestel’. Maar misschien gaat ook hij graag mee in de waan van de dag .... Han Heemskerk

9

economie<


Ook advocatenkantoor adopteert het nieuwe werken bedrijf het concept te adopteren. “Technisch is er nu natuurlijk veel en veel meer mogelijk”, stelt van Basten Batenburg. Organisatiepsycholoog en missionaris van het nieuwe werken Dik Bijl definieerde het in 2007 aldus :”Het nieuwe werken is een visie waarbij recente ontwikkelingen in de informatietechnologie als aanjager gelden voor een betere inrichting en bestuur van het kenniswerk. Het gaat om vernieuwing van de fysieke werkplek, de organisatiestructuur en -cultuur, de managementstijl en niet te vergeten de mentaliteit van de kenniswerker”. Inderdaad, was dat voor veel juristen niet even slikken? Juristen die dag in, dag uit achter hun bureau zaten en tevreden blikken wierpen op de vertrouwde foto’s van vrouw en kinderen zullen toch wel even opgekeken hebben toen zij begrepen dat in de nieuwe werkelijkheid het eigen bureau niet langer bestond?

Door Pieter de Leeuw

Het nieuwe wachten. In de ontvangstruimte van advocatenkantoor Delissen Martens staan vier vrolijk gekleurde designstoelen in de opstelling van een treincoupé. In afwachting van de afspraak kan de cliënt hier even gaan zitten en wat bladeren in de juridische bestseller ‘Yoga in je toga’ of een praatje maken met een medewerker die een ogenblik tegenover hem plaats neemt en die zo zijn gedachten hoopt te verzetten voor hij zich met zijn pleitnota terugtrekt in de ‘silent garden’. Het is maar een voorbeeld van het nieuwe werken waarmee het kantoor aan de Haagse Sportlaan binnen de conservatief geachte advocatuur een pioniersrol vervult. Er waren een paar redenen voor de pittige transformatie van een traditioneel ingericht advocatenkantoor naar de huidige open indeling waarin niet één advocaat nog een eigen kamer of een eigen werkplek tot de beschikking heeft. Want het was niet alleen de verbouwing die circa 8 maanden duurde en onlangs feestelijk werd besloten met een partijtje waar vader en dochter Dulfer voor de verbaasde gasten het podium beklommen (“Waarom zou je niet een keer origineel zijn”, vraagt partner Petra Slingenberg zich retorisch af), het was ook voor de medewerkers een ingrijpende verandering. “Het was een gigantische mindset”, aldus Slingenberg in meer hedendaags jargon. Sowieso lijkt alles in het kantoor bedoeld om voor eens en voor altijd af te rekenen met het stoffige imago van de advocaat. Toegegeven, de mannelijke juristen dragen nog altijd donkergrijze pakken en praten met een licht hockeyaccent, maar, legt Slingenberg uit: “Vijf jaar geleden is dit kantoor ontstaan als gevolg van een fusie van twee relatief kleinere kantoren. In de tijd dat wij hier nu zitten, is ons personeelsbestand ongeveer verdubbeld”. Nu werken er bijna 60 mensen. Die groei ziet zij als een direct gevolg van de open en toegankelijke cultuur van het kantoor. Kernachtig: “We zijn heel erg gehecht aan resultaten, maar zijn niet overdreven gesteld op formaliteiten”. Dat was tenminste één goede reden om serieus na te gaan denken over de voordelen van het nieuwe werken, want de groei zorgde logischerwijs voor steeds meer werkplekken. Toch heeft het nakende gebrek aan ruimte misschien een zachte, maar niet de beslissende duw gegeven in de richting van het nieuwe werken, want Slingenberg die de initiatiefneemster was van de ‘make over’ was er al veel langer van overtuigd dat ‘het hele werkproces waanzinnig veel makkelijker kon’. Sleutelwoord daarbij was en is: flexibel. Clubhuis De vaste werkplek bleek steeds meer een sta-in-de-weg. Slingenberg zet de handen in de zij en doceert geduldig en beslist: ”Laat ik mijzelf als voorbeeld ne-

Opperste concentratie in de silent garden. > Foto: Eveline van Egdom

men. Mijn man heeft een drukke baan, we hebben 3 kinderen. Als de ontwikkelingen binnen de ICT het mogelijk maken dat je de vaste werkplek loslaat omdat je thuis in kunt loggen, is volgens mij de keuze snel gemaakt, denk alleen eens aan alle tijd die je verliest met heen en weer rijden”. Zij schetst de toekomst van het nieuwe werken. “Het kantoor zal meer en meer gaan fungeren als een clubhuis waar je naartoe gaat om het contact met je collega’s niet te verliezen en de binding met het bedrijf in stand te houden. De sociale functie van het kantoor zal voorop gaan staan. Wij als werkgevers, dienen natuurlijk wel zorgvuldig te monitoren of de medewerkers hun doelstellingen blijven halen. Ja, wij hanteren targets”.

In het clubhuis kunnen de juristen kiezen uit 2 werkruimtes. In de ‘silent garden’ wordt gewerkt door medewerkers die zich in een volkomen stilte willen concentreren op het lezen of schrijven van stukken. Twee flinke olijfbomen vormen er de enige speelse toets. Afleiding is er niet. De kleuren zijn gedempt. Is het verbeelding of dringen de stadsgeluiden hier amper door? Aan de rumoerige kant van de glazen afscheiding licht Slingenberg toe: “als ik in de silent garden aan het werk ben, weet ik zeker dat ik niet gestoord zal worden”. In de flexruimte bevinden zich identieke werkplekken. Hier mag wel hardop geroddeld worden, er is een koffiemachine, er is een goudvis. Want het nieuwe werken staat niet lou-

ter synoniem voor het afschaffen van de eigen werkplek. Veel eerder is het het personaliseren van de werkplek. ‘De verwachting is”, zegt advocaat Michaël van Basten Batenburg, “dat de prestatie van de werknemer omhoog zal gaan, maar binnen dit kantoor hebben wij nog te weinig historie met het nieuwe werken om dit vertrouwen met cijfers te staven”. Hij opent de deuren van het restaurant naar het flinke terras dat doorloopt tot aan het water. De houten meubels houden wat uitstraling betreft het midden tussen loungen en werken. Slingenberg: “Ik hoop echt dat mensen hier straks aan de slag zullen gaan”. Het nieuwe werken is alweer oud. Halverwege de jaren negentig maakte vooral Interpolis naam door als eerste

Dinosaurussen Oh ja zeker. Dat was dan ook de reden dat er een psycholoog aan te pas kwam om het veranderingsproces in goede banen te leiden. De psycholoog voerde een serie gesprekken in verschillende rondes met de medewerkers die op die manier de tijd kregen om zich de cultuuromslag eigen te maken. Van Basten Batenburg vult aan: “Het zijn vooral de jonkies geweest die de dinosaurussen de weg hebben gewezen. Jonge mensen hebben nu eenmaal veel minder moeite met veranderingen. Zij gaven door hun flexibele opstelling aan dat het geen groot probleem hoefde te zijn, schoorvoetend zijn de dinosaurussen daar achteraan gekomen”. Nog altijd bevinden zich In de lockers de persoonlijke restanten waar de bureauloze juristen nog niet van konden scheiden. Helemaal beneden in het kantoor is de archiefkamer. Hier is alles nog hetzelfde gebleven. Hier heeft de tijd stil gestaan. De beide advocaten staan nog net niet beteuterd in de deuropening te kijken naar de meters dossiermappen die zich aaneenrijgen en die typische muffe lucht verspreiden die als het aan van Basten Batenburg ligt, binnenkort ook al verleden tijd is. De voortgaande flexibilisering kent geen genade. “Als hier een brief binnenkomt, wordt deze gescand en binnen het kantoor verspreid en belandt de papieren brief in de prullenbak”. Het proces van het nieuwe werken mag dan wat betreft de verbouwing zijn afgerond, behalve de archiefkamer is zo’n beetje het hele kantoor op de schop gegaan, wat betreft de meer immateriële aspecten is het in de woorden van Slingenberg: “Een nooit eindigend proces. In wezen bestaat het nieuwe werken uit verschillende lagen. Wij zullen onszelf en elkaar scherp moeten blijven houden over de doelmatigheid van ons werk, altijd”.

Vienna nummer 2 in Misset koffietest Vienna Konditorei op de Plaats in Den Haag is op de tweede plek geëindigd van de koffiebarwedstrijd die het horeca-vakblad Misset sinds vorig jaar houdt. In 2012 behaalde eigenaar Jordy Kuijper (27) de zesde plaats in de competitie. De vakjury trof dit jaar op zijn espresso crema ‘het mooiste tijgervelletje van de Top 100’. The Village Coffee & Music in Utrecht is de

winnaar van de tweede Koffie Top 100. De volgende Haagse zaak in de Top 100 is Corona aan het Buitenhof op plek 28. In totaal werden door Misset 300 koffiebedrijven bezocht, waarvan 150 locaties voor nadere beoordeling overbleven. De jury heeft in deze 150 locaties drie dranken gejureerd; koffie, espresso en cappuccino. Van deze 150

bezoeken is een rapport van 100 deelnemers opgesteld met bepaalde scores. De overige 50 kandidaten eindigden in een lijst ‘aanraders’. De jury beoordeelde de koffie op allerlei criteria zoals bijvoorbeeld de branding van de bonen, het schuim op de cappuccino (wat tussen de 1,5 en 2 centimeter moet zijn), de temperatuur van de koffie als ook de presentatie.

Tanaz Tanafour serveert een perfecte cappuccino bij Vienna. > Foto: C&R

10>interview Vilan

Aan de deur

Sinds de deurbel het weer doet, is het leven flink onrustig. Na jaren van kalmpjes leven met een namaakbel, besloot ik het roer om te gooien. Bij Gamma kocht ik een leuk modelletje met een blafgeluid. Dan zou ik minder hard schrikken, dacht ik. De afgelopen weken ben ik vooral ’s avonds herhaaldelijk uit de huiskamer geblaft, vooral door collectanten. Ik had gedacht dat die uitgestorven waren, behalve op het verre platteland waar mensen nog bereid zijn geld te stoppen in bussen van totaal onbekenden. Dat ben ik niet. En na de laatste collectant minder dan niet. Woefwoefwoef ging het, en daarna weer. Het was dringend. Ik schoot een ochtendjas aan over de pyjama, graaide de voordeursleutels van de ijskast, viel in mijn haast bijna de trap af en opende de deur, nog net voor het derde woefwoefwoef kon beginnen. Er stond een blonde beachboy van ergens in de twintig, met in zijn hand een collectebus. “Heeft u iets over voor het kankerfonds?”, vroeg hij. Het kan ook een andere ziekte zijn geweest. “Nee”, zei ik, meteen woest om de emotionele chantage. “Nog een hééééle prettige avond verder,” zei de beachboy cynisch en belde aan bij de buren, die niet thuis waren. Later die week zag ik elders meer collectanten. Allemaal van dezelfde leeftijdsklasse en min of meer even blond. Het soort mensen dat geacht wordt aantrekkelijk voor iedereen te zijn, en dus in staat is flink wat geld uit de zakken en handtassen te kloppen. Die gedachtegang staat me tegen. Moeten de goede doelen tegenwoordig zó aan hun geld komen? Dat zal ze nog lelijk opbreken. Ik lees de krant. Aan grote goede doelen geef ik niet meer. Wel aan kleine die in handen zijn van mensen die ik een beetje ken. En dan kan het natuurlijk nog mis gaan, dat weet ik ook wel. Toch is het anders. Mijn donaties zijn altijd bescheiden van omvang, je kunt er geen waterput van bouwen. Maar het helpt iets, en vele ietsen kunnen wat meer zijn. Alleen wil ik met vertrouwen en blijdschap geven. En met hoop, vooral dat. Elke euro is voor mij een aandeel in de betere wereld, dus die moet op een goede plek terecht komen. Zo begin ik er toch weer over te denken om de voordeurbel uit te schakelen. Dat geblaf de hele tijd werkt op de zenuwen. En per slot van rekening hou ik meer van poezen. Maar zo’n deurbel had de Gamma niet. Vilan van de Loo


Micha Hasfeld van The Clarks

‘De mensen stappen blij naar buiten na een avond vol muziek’

Micha Hasfeld (1949) werd geen politicoloog of advocaat, maar belandde via platenwinkel en vastgoed in de muziek. Al éénendertig jaar is hij op professionele basis gitarist, annex manager bij de ‘classic rock coverband’, waarvan iedere Hagenees fan is: The Clarks. En in oktober gaat zijn theatershow Beat en Bordeelsluipers over Nederpop zijn tweede jaar in.

Door Vera de Jonckheere Micha Hasfeld’s huis achter de Bijenkorf herbergt tevens het kantoor van The Clarks. En trouwe kameraad hond Hymie. Aan de muur hangen de door zijn vriend Domburg geschilderde George, Paul, John en Ringo temidden van posters die getuigen van een wereldwijd goedgevulde Clarks-agenda. De telefoon en de kassa rinkelen momenteel te weinig. “De crisis vormt een negatieve factor voor ons als feesten- en partijenband. Wij bevinden ons aan het eind van de ondernemerskolom, waarin zelfs mensen als Hennie van der Most zeggen alle zeilen bij te moeten zetten om de boel overeind te houden. Minder feesten betekent minder werk”. Hasfeld is niet voor één gat te vangen. Hij ontwikkelde een nevenactiviteit. “Beat en Bordeelsluipers is eigenlijk een uitgediepte, feestelijker variant van de beginfase van The Clarks. Toen brachten we in een simpele vorm eveneens popmuziekgeschiedenis, van rock ’n roll met Elvis Presley en de Shadows tot en met Beatles en Stones”. Zijn ouders kwamen uit Polen, zijn orthodox joodse vader ligt conform zijn laatste wens begraven op de Olijfberg in Israël. Hasfeld heeft religie op zijn twintigste afgezworen, maar als jongetje ging hij iedere ochtend en avond naar de synagoge, zeven dagen per week. Meer om de rituelen en uit gewoonte dan overtuiging, zegt hij nu. Een van joodse identiteit doordesemde jeugd. “Om te beginnen ben ik geboren aan de Jan Blankenstraat, omdat het huis

van mijn ouders, die tijdens de oorlog ondergedoken zaten, bleek te zijn ingepikt. Dat overkwam ook joodse mensen die terugkeerden uit het kamp. Hoe was het in godsnaam mogelijk dat zij hun eigen huis niet in konden? De meesten kozen vervangende woonruimte in de buurt van synagoge en station. Zo ook mijn vader die als stoffenhandelaar vaak de stad uit moest”. Enkele jaren later verhuisden vader en moeder Hasfeld met Micha en zijn oudere broer (Max) en zus naar de Stationsweg. Micha bezocht de lagere school aan de Bezemstraat. Na jaren plezier maken op het Thorbecke Lyceum en een schrik inboezemende verbanning naar de mulo belandde hij uiteindelijk op het Maerlant waar hij in 1970 alsnog zijn hbs-a diploma behaalde. Na een jaar politicologie – en een jaar rechtenstudie aan de Amsterdamse (toen nog) Gemeentelijke Universiteit hing hij de wetenschappelijke literatuur als ‘leuk maar te pittig’ in de wilgen. “Amsterdam, wereldstad vol flower

‘Vanaf dag één kregen we zoveel aanbiedingen dat we direct professioneel zijn geworden’

power, pal na de Maagdenhuisbezetting, in de studentenflat aan de Weesperstraat: leuker kan je het voor een luie student niet bedenken”. In Den Haag legde broer Max de basis voor zijn imperium met boetiekjes als Maxime Couture aan de Denneweg en Western House aan de Korte Poten. Micha begon samen met zijn beste vriendin Riekje boetiek Banana aan de Papestraat. “Textiel was me niet spannend genoeg. Tussen kerels in pakken met koffertjes beurzen afstruinen lag me niet, ’t overkwam me wel dat de beurs al voorbij was wanneer ik arriveerde”. Vastgoed De broer van een vriend importeerde elpees en Hasfeld omzeilde de Nederlandse groothandels en hun restricties door deze exemplaren in zijn winkeltje Little Queenie Disco Shop aan de Papestraat te verkopen. “Mijn platen kostten 15,90 in plaats van de gebruikelijke 21 gulden. Gedurende acht jaar heb ik in die twee bij vijf meter de hele muziekscene de revue zien passeren. Het betekende wel zes dagen per week plus koopavond aanwezig zijn, met daarnaast nog administratie en inkoop. Met de komst van new wave, punk en symphonic rock hield ik het voor gezien”. Broer Max was intussen vanuit Den Haag naar de Amsterdamse Kalverstraat vertrokken en door de aankoop van steeds meer winkelpanden in het onroerend goed terechtgekomen. “Hij was een van de grote jongens in het vastgoed geworden. Een echte onroerend goed patjepeeër, het geld

>Foto: Piet Gispen

kwam met bakken tegelijk binnen”. Geen best wereldje, noemt hij het, waarin hijzelf als manusje van alles annex directeur even heeft gewerkt. “Mijn broer had zeven winkels, zo’n veertig panden waaronder grote kantoorgebouwen. Ik zag toe op de verbouwingen, hielp Max’ vele vriendinnetjes aan woonruimte en bracht zijn Rolls Royce naar Hessing. Op de terugweg moest ik dan bijvoorbeeld drop kopen of limonade bestellen voor de gasten die hij ontving”. Hij grinnikt. “Die diversiteit maakte ’t eigenlijk nog wel aardig. Minder leuk vond ik de gesprekken met bankdirecteuren en advocaten over dollarkoers, aandelen en andere kwesties. Ik verdiende er niet veel mee, want Max wenste ‘zijn broertje’ niet voor te trekken”. Cruijff Hasfeld, geen onverdienstelijk voetballer bij Quick, richtte vervolgens zijn pijlen op het trainerschap. Johan Cruijff maakte naam in de VS en het leek hem wel iets om de ontluikende voetbalcultuur daar een handje te helpen. “Geen betaald voetbal maar op bescheiden leest, als trainer in het amateurvoetbal. Ik zag mezelf als Oefenmeester III al in korte broek op een zonovergoten veld in Californië voetballes geven”. De training voor de Maccabiah-

11

interview<


‘Israël is een half postzegeltje in het Arabische veld’

spelen in Israël, waaraan hij voor het Nederlandse team zou deelnemen, gooiden roet in het eten. “Ik kreeg een schop tegen mijn knie. Gescheurde kruisbanden. Weinig aan te doen in die tijd, ik zat weken met mijn been omhoog in het gips een beetje op mijn gitaar te tokkelen.” Langzaam rijpte het idee om oude muzieknummers ten tonele te voeren. “Musical-achtig, met pasjes, kostuums, bellenblaas, rookkanon en lichtshow”. Met twee makkers uit zijn jeugdbandje The Skeletons en een bevriende toetsenist die een beetje maat kon houden als drummer leefde Micha naar het eerste optreden van The Clarks toe. “De lichtshow was in handen van een stil jongetje, dat op de dag van onze première aan kwam zetten met een drie-bij-viertje met stekkertjes en draden en diverse erop geschroefde lampen. Ik zie hem nog de stekker in het stopcontact steken …”. In een seconde zat de gehele Vogelwijk zonder elektriciteit, gemeentestoppen vlogen eruit. “Alsof we niet nerveus genoeg waren!” Die avond sloeg het concept gelukkig wel aan. “Ook al speelden we nog helemaal niet goed, het zag er leuk uit. De mensen waardeerden het showelement. Vanaf dag één kregen we zoveel aanbiedingen dat we direct professioneel zijn geworden. Nu al eenendertig jaar lang”.

Hij piekert er niet over om het œuvre van The Clarks te verbreden en eigentijdser te maken. “’t Is prima zo. Laat ons lekker Do you wanna dance spelen. Moet ik als ouder iemand hip gaan staan doen? Het leven is veel te kort om alles te willen”. Het gebeurt niet vaak, maar ze kijken vanaf een podium wel eens de zaal in met de vraag: ‘Waarom hebben die lui ons in vredesnaam ingehuurd?’ “Het beloofde een geweldige avond te worden. Een rijke meneer werd zestig, een prachtlocatie vol feestgangers rond die leeftijd. We zaten gebeiteld. Dachten we. In onze Humphrey Bogart pakken, met vintage gitaren begonnen we vol goede moed aan een zogeheten mensvriendelijke set in drie delen. Niet te heftig, rustige opbouw, herkenbaar. Bleef iedereen gewoon doorpraten, ze kéken niet eens naar ons, de dansvloer uitgestorven. In onze pauze trad een Nederlandse volkszanger aan. Die gast zegt één keer: ‘waar zijn die handjes?’ en de dansvloer stroomt vol. Dan zak je door de grond met nog twee sets te gaan”. Politiek De Clarks zijn de hele wereld over gereisd. Europa, maar ook Azië, de VS, Midden-Oosten, Zuid-Afrika en de Antillen. Als het gesprek bij ‘de wereld’ belandt, blijkt het maar

een kleine stap van Syrië en de VS naar Israël en de Palestijnen. “Ruim 100.000 doden na twee jaar ellende in Syrië; die zijn in 65 jaar ruzie tussen Israël en de Palestijnen echt niet gevallen en toch bemoeit heel Nederland zich ermee. Israël is een half postzegeltje in het Arabische veld. Het Israëlische nederzettingenbeleid is hartstikke fout en stom – laten ze lekker in de Negev gaan bouwen – maar je hoort niemand over de hermetische muur tussen Gaza en Egypte”. Hij windt zich op over Van Agt (82) die in de Tweede Kamer komt ageren tegen de muur op de grens van de Westelijke Jordaanoever, diverse deskundigen in talkshows, Ali B. die naar Gaza reist, zwijgt dan abrupt: “Hoe komen we op dit nare onderwerp?” Zijn betrokkenheid bij maatschappij en politiek vormde de basis voor Beat en Bordeelsluipers, een reis door de tijd aan de hand van beeldfragmenten, verhalen en muziek. Joëlle Vierling, Martijn Oosterhuis en natuurlijk The Clarks geven een inkijkje in de maatschappelijke ontwikkeling vanaf de jaren vijftig. “In de grauwe, grijze tijd vóór The Beatles had het establishment het voor het zeggen. De plechtige mannen met hoge hoeden, vol afstand en decorum: je kon niet bij ze in de buurt komen. Mr. G.B.J. Hiltermann en Wim Kan duidden de wereld

voor ons. West Side Story, stoer, macho en kuiven. In 1962 werd die onzin doorbroken door vier jongens uit Liverpool. Jonge mensen kregen een stem, konden een eigen winkeltje beginnen, producer worden en zelf muziek maken. Iedereen was vrij en gelijk. Vrouwen, mannen, homo’s, joden en negers. Volop geïnteresseerd in andere culturen, lazen we Siddharta van Hermann Hesse. Love and peace. Woodstock. Op het Kralingen Festival waren hooguit twee politieagenten op een fiets. Nu lezen ze de Heineken-ontvoering van Peter R. de Vries, mensen worden voor niets in elkaar geslagen, het is weer kankerjood en homo is een scheldwoord. We zijn terug bij af, onze missie is mislukt”. Hij zegt het verontwaardigd, maar de toon van de show is lichtvoetig vanuit de allesoverheersende wetenschap dat muziek verbroedert – in tegenstelling tot voetbal tegenwoordig. “De mensen stappen blij naar buiten na een avond vol muziek, die begint bij Peter Koelewijn, Ria Valk, Blue Diamonds en Tielman Brothers. Niet louter en alleen Den Haag, maar toevallig is de Nederpop wel voor een groot deel van Haagse signatuur. Golden Earring, Motions, Q65, Shocking Blue, René & The Alligators, Supersister, en ook de Dutch Swing College Band.” Om er maar een paar te noemen.

Het contact met zijn broer en zus is jaren geleden verbroken vanwege ‘de bekende erfenisperikelen’. Vrij Nederland wijdde vorig jaar een uitvoerig artikel aan Max Hasfeld die op dat moment in een joods verpleeghuis woonde. “Daar is-ie al lang weer uit. Mijn broer is een hypochonder. We gaan niet goed met elkaar om. Ik heb er geen moeite mee dat ik hen niet meer spreek. Er zijn ook vrienden die ik niet meer zie, vriendinnen met wie het uit is”. Van een gezin is het niet gekomen. Hij is twee keer verloofd geweest, één keer in ondertrouw. “Op tijd tot inkeer gekomen – we maakten eigenlijk alleen maar ruzie. Ik ben misschien niet de makkelijkste, een eigenwijs ventje met over alles een mening. Natuurlijk zit ik er wel eens naast, maar omdat ik alleen ben doe ik er niemand kwaad mee. Eenzaam? Vanzelfsprekend ken ik dat gevoel. Sterker nog: ik vind het samen met twijfel een teken van intelligentie”. Hond Hymie (naar Hymie Weiss, de aartsrivaal van Al Capone) staat in de naastgelegen kamer als geroepen op. “De VPRO had een internationale gesprekkenreeks met beroemde filosofen. Op één na allen depressief en gezegend met een uitgesproken negatief wereldbeeld. Eigenlijk hoort een mens zich regelmatig rot te voelen – je bent eenzaam en niet belangrijk. Dat ‘saving the planet’ van sommigen, laat me niet lachen. Alsof de aarde zich iets aantrekt van ons mensjes. Als je dood gaat, maakt het niet uit of er nu drie, drieëndertig of driehonderd miljoen mensen een traan om je laten: de aarde draait door. De filosoof die mij het meest aansprak, had maar één liefde. Zijn hond”. Beat en Bordeelsluipers: 16-10 Stadstheater Zoetermeer; 19-10 Rijswijkse Schouwburg; 19-12 Diligentia

PAPIER INTERIEUR DESIGN BEELDENDE KUNST

Whispering Wall / Atelier Mark de Weijer Workshopprogramma: www.whisperingwall.nl Zaterdag 21 september 15.00 uur Opening najaarpresentatie met Annemieke Louwerens en Jos de l’Orme

WHISPERING WALL

tel / fax e-mail

Weimarstraat 56 2562 GZ Den Haag 070 3465093 [email protected]

www.whisperingwall.nl

den ha

ag

Sta

at cent

in het cabaret chantant van maar liefst 14 haagse artiesten THeATeR DiLigenTiA, 19 okToBeR, AAnVAng 20.15 uuR

Haagse liedjes, Haagse Humor, Haags acts Samen op één podium Marcel Verreck | Max Douw | De Règâhs Steijger & De Leef | Jeannette Scheffer & Peter Wassenaar | André van den Berg | Frauenfelder & Verreck | Schoon aan de Haak Kaarten € 19,50 | CJP, UITpas € 18,Reserveren: www.theater-diligentia.nl of kassa | Lange Voorhout 5 | tel. 070-3610540, optie 1. Geopend en telefonisch bereikbaar di. t/m vr. van 13.00-16.00 uur. De kassa is op feestdagen gesloten. Een eenmalige evenement als aanhankelijkheidsbetuiging van Haagse kunstenaars aan weekkrant Den Haag Centraal

l a ra

13

cultuur<


De stad toen, de stad thans Door Coos Versteeg

Kunstenaar Philip Akkerman (1957) geniet vooral bekendheid als tekenaar en schilder van zelfportretten. Al sinds 1981 is het eigen hoofd zijn favoriete onderwerp. Meer dan 6.000 stuks heeft hij al gemaakt. Akkerman doet dat in verschillende stijlen, in verschillende technieken, net zo makkelijk op de manier van Rembrandt als op die van Van Gogh. Maar Philip Akkerman heeft ook een verleden van stadsgezichten. Rondfietsend door Den Haag legde hij in 1983 met potloodlijnen tal van Haagse straten vast op papier. Op een enkele uitzondering na zonder enige menselijke figuur, laat staan een gezicht erin. Het Spui, Buitenom, de Christoffel Plantijnstraat, Ammunitiehaven, Vaillantlaan, Binckhorstlaan, Leeghwaterkade, Trekvliet, Turfmarkt, Lamgroen, station Den Haag Centraal en de Verheeskade kregen een plek in de verjaardagskalender, waarmee de Haagse Stadspartij vooral wil laten zien hoe dertig jaar stadsontwikkeling zijn sporen heeft nagelaten. Dat gebeurt via het beproefde recept van de beeldvergelijking met de situatie thans. Dertig jaar oude tekeningen versus actuele foto’s. Gemeenteraadslid Joris Wijsmuller van de Stadspartij: “Van sommige tekeningen staat geen gebouw meer overeind!”. Philip Akkerman: “Toen die tekeningen mij weer onder ogen kwamen, viel het me op dat Den Haag door de jaren heen enorm veranderd is”. Cabaretier Harry Jekkers zong het al: ‘Den Haag is sóóóóóóóóóóóó veranderd…’ en dat is ook de titel van deze kalender geworden. Want

wie de vergelijking tussen toen en thans ziet, kan niet anders dan de kreet van Jekkers beamen. De Leeghwaterkade is compleet onherkenbaar, hetzelfde geldt voor de Turfmarkt, waar we op de actuele foto trouwens een lachende Philip Akkerman in zijn stereotype outfit met pet zien fietsen tussen de voet-

‘Van sommige tekeningen staat geen gebouw meer overeind!’

gangers. Maar ook het Lamgroen en de Vaillantlaan zijn onherkenbaar. Op de Binckhorst is het spoorwegviaduct en de bijbehorende boom bij de Schenk het enige oriëntatiepunt. Zelfs de oorspronkelijke hal van het Centraal Station lijkt nu uit een andere stad afkomstig. De verjaardagskalender is per blad voorzien van ‘weet-je’s’. Die lijken een beetje de visie van de Stadspartij uit te dragen, maar zijn eigenlijk overbodig bij de boodschap van het beeld.

Muammar al Gaddaffi leefde in luxe tijdens zijn dictatorschap. > Foto: Wikipedia

‘Den Haag is sóóóóóóóóóóóó veranderd…’ is een uitgave van de Haagse Stadspartij. Tekeningen Philip Akkerman. Foto’s Joris Wijsmuller. Vormgeving Dennis Koot. De kalender is voor € 9,95 te koop in de Haagse boekhandel.

Panorama van de expositie. > Foto: PR

Nacht van de Dictatuur toont het reliëf van de democratie Door Saskia Herberghs

Tekening en foto van de Turfmarkt.

De ‘Nacht van de Dictatuur’ mag als een aanprijzing klinken, zo is het niet bedoeld. Integendeel, zegt projectleider Jochum de Graaf van ProDemos: “Bezoekers bedenken wat een dictatuur is, hoe het zo ver komt, en realiseren zich dat democratie zo gek nog niet is”. Hij hoopt dat met name jongeren en studenten uit Den Haag, Leiden, Amsterdam, Rotterdam en Delft zich aangetrokken voelen tot het programma dat ProDemos, de Gevangenpoort en Humanity House hebben samengesteld en dat aanvangt met de lezing ‘Een wereld zonder dictatuur is als …’ van historicus Maarten van Rossem. Het is de derde keer dat de Nacht van de Dictatuur wordt gehouden. De ‘nacht’ is voortgekomen uit de Dag van de Democratie die internationaal op 15 september wordt gevierd. Drie jaar geleden op die datum opende ProDemos de deuren aan de Hofweg om daar sinsdien velen en vooral scholieren te informeren over democratie en recht. “Zie de Nacht van de Dictatuur als tegenhanger van de Dag van de Democratie. Vergelijk het met 4 en 5 mei, het herdenken van de gevallenen en de viering van de vrijheid. Zo willen wij ook een traditie opbouwen. Door het contrast te tonen tussen dictatuur en democra-

tie ga je de democratie meer waarderen. De democratie krijgt meer reliëf”. Daarvoor wonen bezoekers vrijdag 13 september een simulatie-rechtzaak bij van Omar al-Bashir, dictator van Soedan, die verdedigd wordt door advocaat Sophie Beelaerts van Blokland onder de noemer ‘Advocaat van de Dictator’. Het wordt gepresenteerd door Chazia Mourali. Bezoekers doen mee aan een dictatorquiz en zien in de Gevangenpoort de documentaire Stanford Prison Experiment, waarin een proef met studenten die worden verdeeld in bewakers en gevangenen, compleet uit de hand loopt. Op de expositie Decadente Dictators is te zien met welke luxe en weelde de dictatoren zich omringen. Schrijver Frank Westerman houdt een lezing over Stalin en de excentrieke dictator van Turkmenistan, Niazov. Antoinette de Vlieger spreekt over Saoedie-Arabië en Mark Blaisse over Equatoriaal Guinee. De nacht eindigt op de dansvloer in het Humanity House. Mugabe “We laten verschillende aspecten van dictaturen zien”, zegt De Graaf. “Bijvoorbeeld in de workshop ‘Machtsspel’. Door dilemma’s aan het publiek voor te leggen, wordt dat bevraagd op zijn mores”. Veel dicta-

tors zijn via democratische verkiezingen aan de macht gekomen, zegt De Graaf. “Kijk naar Loekasjenko of Mugabe. Zij verschaffen zichzelf de legitimatie om zich steeds meer macht toe te eigenen. Dat zie je ook gebeuren in de film over de Stanfordgevangenis. Wij willen laten zien hoe het zo ver komt, hoe het werkt”. Hij hoopt dat de opkomst dit jaar groter is dan vorige keer. “Toen zaten we twee dagen na de verkiezingen. Dat kwam ongelukkig uit”. Mocht de Nacht van de Dictatuur op vrijdag 13 september inderdaad flink bezoekers trekken, dan wil De Graaf het volgend jaar meer Haagse instellingen interesseren om mee te doen. “We willen een platform maken van instellingen en debatcentra die bezig zijn met democratie, rechtsstaat en mensenrechten”. Zodat ook de Dag van de Democratie, dit jaar op zaterdag 14 september, in de wetenschap dat het ook anders kan, volop wordt gevierd. Zoals in het Haagse stadhuis, waar bezoekers in de huid van een raadslid kunnen kruipen en mee kunnen doen met een begrotingsspel. Nacht van de Dictatuur, bij ProDemos, de Gevangenpoort en Humanity House. Aanvang 20 uur. Entree € 10,– , studenten krijgen € 2,50 korting.

14>cultuur


Kritische biografie van een belangrijk schrijver

Leven van Theun de Vries opnieuw verteld Dat er meerdere biografieën van één persoon verschijnen, komt niet vaak voor. En als dat al gebeurt, zitten er vaak tientallen jaren tussen de verschijningsdata. Nog minder vaak gebeurt het dat er kort na elkaar twee biografieën van een persoon verschijnen. Publiekslieveling Willem Elsschot viel die eer te beurt, en nu is dat het geval bij Theun de Vries. Wat is er zo fascinerend aan zijn leven en werk dat twee concurrerende biografen daaraan op hetzelfde moment jaren van hun leven spenderen? Door Sjoerd van Faassen

In 2011 publiceerde Jan van Galen zijn biografie van Theun de Vries (1907-2005). Het was nog maar een eerste deel, telde 644 pagina’s en liep tot 1945. Een tweede deel moet nog volgen. Nu, tweeëneenhalf jaar later, komt de aan de Universiteit Maastricht werkzame Jos Perry met een tweede biografie, die ambieert in 394 pagina’s het héle leven van De Vries te behandelen. Hoe vergelijk je nu als boekenkoper ‒ afgezien van de inhoud ‒ op het eerste gezicht beide boeken? Je kijkt naar de reputatie van beide biografen. Van Galen is historicus, maar heeft blijkens de flaptekst van zijn boek nog niet eerder iets gepubliceerd. Perry is universitair docent en heeft eerder bijvoorbeeld een lovend ontvangen biografie van de sociaaldemocratische politicus W.H. Vliegen en de cultuurpaus Victor de Stuers ‒ beiden levend rond 1900 ‒ geschreven. Je kijkt naar de uitgevers van de boeken. Bij Van Galen uitgeverij Aspekt, die bekend staat om zijn materieel slecht verzorgde boeken en zijn lapzwansige redactie. Bij Perry een gerenommeerde uitgever als Athenaeum-Polak & Van Gennep. Weerspiegelt ook de inhoud van beide biografieën dit kwalitatieve onderscheid? Lezing van Perry’s biografie bevestigt dat inderdaad. Van Galen is een enthousiaste fan van Theun de Vries en is daarom niet voldoende in staat hoofdvan bijzaken te scheiden. Vandaar de omvang van zijn boek. Fijn om in de kast te hebben staan als je wilt weten wat De Vries precies op 1 september 1930 deed (hij vond onderkomen in het Haags Tehuis voor Ongehuwden), maar dat het gebouw er nog steeds staat en dat de rest van de Molenwijk in de jaren tachtig is gesloopt, is al weer te gedetailleerde informatie. Ook vermeldt Van Galen welk royal-

De Vries zich al openlijk communist. Inmiddels was door zijn succes met zijn ‘Stiefmoeder aarde’ (1936) De Vries’ zelfvertrouwen aanzienlijk gegroeid. In ‘Stiefmoeder aarde’ en de delen die later volgden beschreef De Vries de ‘Werdegang’ van een Fries boerengeslacht, vanaf de vroegste tijd tot aan de huidige. In 1937 werd hij redacteur bij het communistische dagblad ‘De Tribune’. Die functie maakte het mogelijk zijn baan als bibliotheekbeambte op te geven en full-time schrijver te worden. De relatie van De Vries als schrijver met de CPN verliep niet altijd vlekkeloos. Hij volgde de partijlijn, maar de partij was het in enkele gevallen niet eens met de ideologische strekking van zijn werk.

ty-percentage De Vries voor zijn boeken ontving, hoeveel voorschot, wat er voor afspraken over eventuele herdrukken werden gemaakt. Het maakte het lezen van zijn boek destijds tot een moeizame exercitie. Vriendschap Het is hierboven al verklapt: De Vries woonde vanaf september 1930 enige tijd in Den Haag. Zijn Haagse periode vormt maar een klein deel van zijn biografie. Maar ze was voor zijn ontwikkeling belangrijk omdat hij juist in deze tijd in contact kwam met zijn schrijvende generatiegenoten, maar ook met een Haagse dichter als P.C. Boutens – een decadente symbolist, over wie De Vries in zijn memoires met opvallende waardering spreekt – en met Dirk Coster, de redacteur van het tijdschrift ‘De Stem’, waarin De Vries veel van zijn werk kwijt kon. Ook ontmoette hij er Menno ter Braak en sloot hij vriendschap met P.J. Venemans, de baas van boekhandel Dijkhoffz aan de Plaats. In Den Haag volgde De Vries de directeursopleiding voor de openbare bibliotheken. In de voorafgaande jaren had hij onder meer gewerkt bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, die toen in Rotterdam was gevestigd. De Vries literaire carrière werd pas serieus in 1930 toen ‘Terugkeer’ en ‘Westersche nachten’ bij gerenommeerde uitgeverijen als A.A.M. Stols en De Gemeenschap verschenen. Met die bundels kreeg De Vries een zekere faam binnen het spraakmakende deel van de literaire jongeren.

Van Galen is een enthousiaste fan van Theun de Vries en is daarom niet voldoende in staat hoofdvan bijzaken te scheiden

Theun de Vries en twee van zijn medestudenten bij de Gevangenpoort in Den Haag, januari 1931.>Foto: Collectie Letterkundig

Radicalisering De Vries’ politieke ontwikkeling radicaliseerde vanaf begin jaren dertig toen de nationaal-socialistische machtsovername in Duitsland hem dwong partij te kiezen. ‘Het socialisme werd voor mij de enige kracht op de wereldschaal, die het fascisme

zou kunnen stuiten en vervangen’, schreef De Vries in zijn herinneringen, ‘Ik kreeg allengs een hekel aan literatuur, en daarna ook aan veel collega’s, in wie ik de lauwheid en de halfheid verpersoonlijkt zag’. Het leidde in 1934 tot zijn stuk ‘Proefbalans’. Hij gaf zich daar in het openbaar rekenschap van de problematiek van het geëngageerde schrijverschap. Zijn scherpe en minachtende schotschrift vormde een niet mis te verstane afrekening met het werk van de meesten van zijn tijdgenoten. Daarmee vervreemdde hij zich van zijn literaire collega’s. In datzelfde jaar publiceerde hij de roman ‘Eroica’, zijn ‘overgang tot het theoretisch communisme’, zoals hij het zelf formuleerde. De roman werd in de kritiek neergesabeld. Ter Braak, de criticus van het Haagse dagblad ‘Het Vaderland’, noemde het bijvoor-

beeld het ‘tot op heden slechtste, want het meest valsche boek van het seizoen’. Met de verschijning van ‘Eroica’ veranderde de welwillende houding van zijn tijdgenoten, waardoor de receptie van zijn werk een verandering onderging. Op zijn beurt nam De Vries ook steeds meer afstand tot de Nederlandse literatuur. ‘Ik heb de laatste jaren geen Nederlandse boeken meer gelezen, en Fabricius, Den Doolaard en anderen zijn gesloten documenten voor me. Ik verlang er ook niet naar. Ik sluit me steeds meer in mezelf op (of ten goede, of ten kwade, dat weet ik niet) en alleen de buitenlanders interesseren me’, schreef De Vries eind april 1935 aan zijn uitgever.

Café Grote Markt en nu in Studio 3 (foyer van Lucent en Philipszaal). Hun jazz is wars is van nieuwe modes, van uitstapjes naar pop, rock of allerlei etnische luilekkerlanden. Hun jazz ligt in het verlengde van de bebop en hardbop, de basis van de moderne jazz. En die willen ze stilistisch zuiver houden. Dat is Equinox Productions. Maar Equinox is ook een groep. Een kwintet met, naast Nicholas en Daly, pianist Bob

Wijnen, drummer Marcel Serierse en tenorsaxofonist Sjoerd Dijkhuizen. Een groep die bij elkaar wil blijven, niet alleen maar wil ‘jammen’, omdat dat de enige manier is om te groeien. Equinox brengt een nieuwe cd uit, ‘Face the music’. Op vrijdag 20 september wordt die gepresenteerd op de eerste Friday Night Jazz die Equinox Productions in Studio 3 organiseert (22.30 uur, na afloop van de voorstellingen in Lucent en Philipszaal). In oktober gaat het kwintet op toernee in Ierland en Engeland, met als slot een optreden in de befaamde Ronnie Scott’s club in Londen. Goed nieuws dus. Bovendien meldt pianist Bob Wijnen dat hij voor studie naar New York gaat en daar een cd zal opnemen. Gitarist Peter Bernstein is één van de Amerikaanse musici die aan het project zullen meewerken. Een tweede

pijler van de Haagse jazz is nog altijd de Regentenkamer. En daar komen we Bob Wijnen deze week weer tegen op 15 september met ‘Bird lives!’ Een Charlie Parker-project waarin minder bekende stukken van Bird worden gespeeld. Naast Bob spelen Ellister van der Molen (trompet), Jan Voogd (bas), Niek de Bruyn (drums) en Jacco van Santen. Die laatste speelt op een Grafton altsax, eenzelfde plastic sax als waarop Parker blies tijdens het befaamde en beruchte Massey Hall concert in Toronto in 1953. In die Regentenkamer op 14 september Neêrlands beste jazz-zangeres Fay Claassen. Met een workshop ’s middags (12.00-16.00 uur), een repetitie (17.00 uur) en een concert (20.00 uur) met meesterpianist Rob van Kreeveld, drummer Eric Ineke en bassist Harry Emmery. Derde jazzpijler is Prospero met z’n

Gaandeweg raakten daardoor zijn literaire en politieke opvattingen nauwer verweven. Vanaf 1933 noemde

Oorlogservaringen De Vries bleef ook na de oorlog het sociaal-realisme van ‘Stiefmoeder aarde’ trouw, met meerdelige romans als ‘1848’ en ‘De Fuga van de Tijd’. Zijn oorlogservaringen legde De Vries vast in ‘Het meisje met het rode haar’ (1956), dat door de verfilming wel zijn meest bekende roman is. Voor de oorlog was De Vries een warm voorstander geweest van de Franse volksfrontpolitiek, waarbij communisten, socialisten en andere progressieve krachten nauw samenwerkten. Ook na de oorlog heeft hij nog kort een dergelijke illusie gekoesterd. Zijn vooroorlogse uitgever zette hij aan de kant. ‘Ik geloof trouwens ook, dat mijn hele œuvre meer deze politieke kant zal uitgaan’, schreef hij, ‘En dan meen ik, dat ik beter met gelijkgezinden en gelijkdenkenden kan samenwerken’. Zijn politieke overtuiging maakte hem tot ver na de oorlog tot een outcast. Dat belette hem niet een enorme productiviteit aan de dag te leggen. Weer bij een ‘burgerlijke’ uitgever, dat wel. Pas in 1971 zou De Vries het communisme vaarwel zeggen. Perry beperkt zich tot de hoofdlijnen en geeft zo een veel sterker beeld van De Vries dan zijn voorganger. De Vries’ ambitie bij de literaire wereld te horen wordt door hem vlijmscherp geanalyseerd, maar ook diens dubbelhartigheid waarmee hij toen hij eenmaal communist was zowel voor als na de oorlog standpunten verdedigde waar hij zelf niet helemaal achter stond. Jos Perry, ‘Revolte is leven.Biografie van Theun de Vries (1907-2005)’. Ambo, Amsterdam, ISBN 978 90 263 1983 9, 394 pag., € 34,95.

jazz

‘Bird lives’ in de Regentenkamer

Voor iedereen die om jazz geeft zou Equinox inmiddels een begrip moeten zijn in Den Haag. Om twee redenen. Centraal in de organisatie staan de Ier Johnny Daly en de Amerikaan Dan Nicholas. De één bassist, de ander gitarist. Ze zijn voor de jazz naar Den Haag gekomen en vonden hier in Frans Elsen hun leermeester. Elsen is niet meer, Daly en Nicholas hielden diens fakkel hoog en organiseerden concerten. In Pavlov, Grand

concerten op diverse Haagse locaties. Het Prospero-seizoen start op 20 september in het Institute of Social Studies (ISS) aan de Kortenaerkade, met een optreden van zangeres Izaline Callister. In het voorprogramma de 17-mans Youth Big Band, het door arrangeur en dirigent Johan Plomp geleide orkest van beginnende muzikanten en aankomende conservatoriumstudenten. Het nieuwe en jonge Pro Jazz begint ook deze week. Op 18 september in het Paard-café waar bassist Harry Emmery soul-zangeres Shirma Rouse begeleidt. Met Erwin Hoorweg als pianist. En hem kennen we weer van de Houdini’s. Die hebben net een nieuwe cd opgenomen en daar ben ik héél benieuwd naar. Bert Jansma

15

cultuur<


David Mamet’s oude rot en een jong toneeltalent

Eric Schneider en zoon Beau samen in ‘Levenslang theater’ Door Bert Jansma

Vader en zoon, allebei acteur, met 54 levensjaren tussen hen. Ze spelen óók nog twee acteurs: een oude rot en een aankomend toneeltalent. Het zal zelden voorkomen en de nieuwe theaterproductie ‘Levenlang theater’ wordt er bij voorbaat bijzonder door: Eric Schneider samen met zoon Beau Schneider. De vader gelauwerd acteur met een leven lang theater achter zich, zoon Beau – onder meer te zien in ‘Goede tijden slechte tijden’ – door zijn vader en zijn moeder Will van Kralingen opgegroeid met theater om zich heen. “Ja, inderdaad bijzonder”, zegt Eric Schneider met een glimlach. “En weet je wat het leukste is? Als we eenmaal repeteren, zijn we helemaal geen vader en zoon meer, maar gewoon twee acteurs”. Zoon Beau onderschrijft: “Als we aan het werk zijn, is het bijna zakelijk. Dan is er gewoon geen tijd om dat vader-zoon gevoel toe te laten”. Bíjna zakelijk, want vader Eric bekent dat er tijdens die repetities toch ogenblikken waren met een ánder soort emotie: “Het was een stil moment, en ik zag opeens dat kind van toen voor me, en ik had het even behoorlijk te kwaad”. Beau: “We speelden een scène waarin ik vrij dicht bij Eric ben, dicht bij zijn gezicht. Hij moest iets zeggen, maar het lukte hem niet en hij barstte in tranen uit. Ik zeg: wat is er met je aan de hand? ‘Ik zag die blik in je ogen’, zei Eric, ‘en het was net alsof je weer twee jaar was’. Toen heb ik hem echt getroost. En ik besefte hoe mooi het is dat iemand die 54 jaar ouder is met één van zijn kinderen op het podium staat. Eric werd er door geraakt en dat ontroert mij dan weer heel sterk”. “A life in the theatre’ is de oorspronkelijke titel van David Mamet’s stuk. De Nederlandse titel ‘Levenslang theater’ voegt er een mooie dubbelheid aan toe. Eric Schneider: “Het is een fascinerend stuk over de opkomst van een jong acteur en de ondergang van een oude acteur die op het laatst verward wordt. Zijn ijdel-

heid brokkelt af, hij ziet die jonge publiekstrekker en hij beseft: het loopt af met me, het loopt af”. Zoon Beau: “Die jonge acteur John, die ik speel, is eerst onder de indruk van die oude acteur Robert. Hij stelt zich bescheiden, bijna timide op, maar na een tijdje gaat hij in twijfel trekken wat Robert allemaal orakelt. Hij denkt: moet ik dat nou aannemen, zit theater zo in elkaar, of is het allemaal lulkoek? Het is hardstikke leuk dat het stuk over theater gaat, het is zo dichtbij, bijna alsof het voor ons geschreven is. Het is niet zo dat wij in het stuk vader en zoon zijn, maar Robert zegt wel op een gegeven moment: ‘Als je naar een jong acteur kijkt, is het net alsof het je zoon is’. Er zitten meer van die zinnen in, waarbij het publiek waarschijnlijk zal denken: Óh, dat hebben ze expres gedaan”. Will Eric Schneider weet niet precies meer wie met het stuk kwam aandragen, maar hij herinnert zich dat Will van Kralingen – toen zijn ex-vrouw – al eens had gezegd dat vader en zoon een keertje samen moesten spelen. “Het was bij het eindexamen van Beau, hij speelde een Pinter, prachtig, en Will zei: ‘Kijk nou toch ’ns hoe jullie op elkaar lijken’. Zij vond het fantastisch dat we dit stuk zouden spelen. Maar ze zei ook: ‘Al zal ik dat niet meer meemaken’. Dat voelde ze toen al”. Actrice Will van Kralingen stierf in november 2012. ‘Levenslang theater’ lijkt te gelden voor hun hele familie, want oudste zoon Olivier werkt bij theaterbureau Wallis Finkers, producent van het stuk. Eric Schneider: “Olivier heeft mij het meest gezien op het toneel. Toen ik na mijn scheiding naar Duitsland ging, heeft hij me daar ook zien spelen. Beau is zeven jaar jonger. Die heeft me minder gezien, maar hij was wel sterk geraakt toen Will en ik, bij het 200-jarig jubileum van de Koninklijke Schouwburg ‘Naspel’ speelden. Maar wat hij echt fantastisch vond was mijn rol als prins Bernhard op tv. Hij heeft totaal geen verering voor me, maar wel respect”. Beau Schneider over zijn keus voor

wanneer ik niet ‘senang’ ben in een scène en ik weet dat van hem. Van ‘Levenslang theater’ kan je een komedie of een drama maken. Het kan naar beide kanten uitslaan, maar regisseur Wannie de Wijs zit daar tussenin. Hij wil absoluut geen ‘high comedy’, hij ziet de tragiek van die aftakelende ouwe zak die ik speel. Die niet wil toegeven dat hij zelfmoord heeft willen plegen. Er is een moment dat hij z’n eigen gulp niet meer dichtkrijgt. De gong gaat, hij moet op, het publiek wacht. Iedereen gaat op zoek naar een speld, en dan is het heel gek dat je eigen zoon je gulp voor je dichtdoet. Mamet heeft een prachtige zin in zijn stuk: ‘Toneel lijkt niet alleen op het leven, het is het leven. Theater spiegelt, het is alleen zo vervelend dat een spiegel geen sporen achterlaat. Jonge acteurs zijn onze sporen, we kijken naar ze of ze onze kinderen zijn’. Nog zo’n mooie zin: ‘Het monopolie van jonge mensen is dat ze de tekortkomingen van de jeugd bezitten’ ”.

Beau en Eric Schneider. >Foto: Piek

theater: “Bijna vanzelfsprekend. Ik zag mijn moeder in de woonkamer hardop praten en ik vond dat niet gek. Ik zei: ‘Mam, mag ik je even storen’, terwijl zij allerlei vreemde teksten aan het schreeuwen was”. Op de middelbare school besloot hij naar Rabarber te gaan, in Amsterdam volgde hij de opleiding bij Faam, de

filmacteursacademie in Amsterdam. Omdat hij dat toch niet genoeg vond, ging hij daarna naar de Amsterdamse toneelschool. Leven Eric Schneider: “Als je samen repeteert, merk je dat je elkaar toch vreselijk goed kent. Hij weet precies

Schneider (79) heeft het moeilijk met de vraag of Robert in ‘Levenslang theater’ geen mooie afsluitende rol is voor zijn acteursloopbaan. “Lastig”, zegt hij, “Olivier en Beau hebben het me ook al gevraagd. Ik weet het niet. Als ik bedenk wat ik allemaal gespeeld heb, de grote Shakespeares, de klassieken, vijf Tsjechovs, tja, wat wil je dan nog? Maar een klein juweeltje spelen, een paar keer per week, met een fantastische regisseur?” Hij heeft er al een stuk voor in z’n hoofd, Samuel Becket’s ‘Krapps last tape’. Volgend jaar gaat er een nieuw theaterstuk van zijn hand in première waarin hij zelf niet speelt: ‘Moesson’, met deels dezelfde stof als zijn zojuist verschenen boek ‘Een tropische herinnering’. “Weet je wat mooi is?”, zegt Eric Schneider op de drempel van de Koninklijke Schouwburg. “Een jaar voordat Beau eindexamen deed is hij naar het Theaterinstituut gegaan. Hij heeft er alle videobanden bekeken, interviews en recensies gelezen die ze van me hadden. Omdat hij vond dat hij zo weinig van papa gezien had”.

Dick Raaijmakers 1930-2013

Geboren modernist, maar ook romanticus Door Aad van der Ven

Dick Raaijmakers, de Haagse pionier en nestor van de elektronische muziek en spraakmakend theatermaker, is drie dagen na zijn 83 ste-verjaardag overleden. Sinds 1966 tot aan zijn pensionering in 1995 speelde Raaijmakers een toonaangevende rol als docent Elektronische en Hedendaagse Muziek aan het Koninklijk Conservatorium. Ook was hij docent muziektheater bij de interfaculteit Beeld en Geluid van het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten.

Aan het conservatorium in Den Haag begon hij als pianostudent aan zijn muziekopleiding. Het onaantrekkelijke vooruitzicht als pianodocent een stoet ‘onwillige kindertjes’ op zijn dak gestuurd te krijgen, aldus Raaijmakers, dreef hem in een andere richting. Hij had veel belangstelling voor elektrotechniek, was altijd met radiootjes in de weer. Hij klopte in het begin van de jaren vijftig bij Philips in Eindhoven aan en ging daar werken op de elektroakoestische afdeling. In die periode vervaardigde hij onder het pseudoniem Kid Baltan enkele zeer vroege voorbeelden van volledig elektronische populaire muziek. In de ja-

ren zestig was hij wetenschappelijk medewerker aan de Rijksuniversiteit Utrecht en richtte hij samen met Jan Boerman een kleine studio voor elektronische muziek op.

zich verwant met grensoverschrijdende kunstenaars als Piet Mondriaan en Iannis Xenakis en publiceerde tal van verhandelingen over zijn ideeën en die van anderen.

Raaijmakers legde zich toe op interdisciplinaire vormen van kunst al lang voordat anderen in ons land zich hierop stortten. Hij creëerde performances en vervaardigde theaterstukken waarin muziek, literatuur, spreektheater, film en beeldende kunst bij elkaar kwamen. Die maakte hij voor onder meer het Holland Festival en het theatergezelschap Hollandia. Ook creëerde hij tal van installaties. Hij voelde

Over zijn eigen œuvre zei de geboren modernist ooit in een interview: “Mijn werk is in wezen heel romantisch”. Dick Raaijmakers ontving diverse onderscheidingen waaronder de Matthijs Vermeulenprijs (Amsterdam), de Ouborg-prijs (Den Haag) en de œuvreprijs van de Johan Wagenaar Stichting (Den Haag). Ook verleende de Universiteit Leiden hem in 2005 een eredoctoraat.

Dick Raaijmakers tijdens ‘Intona’, 1992, bij V2_Instituut voor de instabiele media, Rotterdam. >Foto: Jan Sprij

16>sport


Reislustige Roemeen Catalin Tira eindelijk bij ADO

‘Ze hadden Tara geschreven’ ADO Den Haag wil zo snel mogelijk weg uit de onderste regionen van de ranglijst. Sinds deze week heeft het een extra troef in handen. De Roemeense spits Catalin Tira is speelgerechtigd. Eindelijk. Door Arnout Verzijl

Een donkere stem aan de andere kant van de lijn. Zwaarder dan je verwacht van een jongeman van negentien jaar. ‘Hi, I’m Catalin. And you’re Arenot, right?’ Het klopt. Zo ongeveer dan. Catalin Tira, de ADO-aankoop met een zweem van mystiek om zijn geelgroene schouders, verbleef de afgelopen week op trainingskamp in Boekarest met Roemenië onder 21. Het was zijn eerste selectie voor het nationale talententeam. Tira viel in de tweede helft bij een 2-0 achterstand in, maar kon niet voorkomen dat Montenegro met 3-2 won. De reden van het belletje? Zaterdag is hij eindelijk speelgerechtigd wanneer ADO Den Haag het thuis tegen Vitesse opneemt. Later dan gepland. “Het heeft te lang geduurd allemaal”, zucht hij. Tira tekende op 23 juli een contract voor twee seizoenen bij ADO Den Haag plus een optie voor nog eens twee jaar. Door een fout in het papierwerk kon zijn overschrijving pas vorige week afgerond worden. Paul van Lith legt namens ADO Den Haag uit: “Catalin komt uit een niet EUvoetballand. Om een tewerkstellingsvergunning te krijgen, moet je over een aantal documenten beschikken. Waaronder een verklaring dat hij jeugdinterlands heeft gespeeld. Die verklaring hebben we begin augustus aangevraagd in Roeme-

Catalin Tira. > Foto: PR

nië. Toen we het document ontvingen, stond zijn naam verkeerd gespeld. Dus moest het opnieuw en dat duurde lang.

“Ze hadden Catalin Tara geschreven”, legt de 1.91 meter lange Tira door de telefoon uit. “Een stomme fout. Maar ADO kan er niks aan doen”. Het was niet de eerste keer dat hij door een niet-voetbaloorzaak langs de kant stond. De Italiaanse club Udinese nam de aanvaller op 15-jarige leeftijd over van Dinamo Boekarest. FIFA-regels verbieden een buitenlandse transfer voor spelers onder de zestien jaar, ondanks het feit dat zijn moeder meeverhuisde naar de Noord-Italiaanse stad. De Wereldvoetbalbond accepteerde deze escape niet waardoor Tira acht maanden op non-actief stond. Eenmaal zestien jaar nam Lazio Roma de centrumspits over van Udinese. Tira nam zijn intrek in het jeugdinternaat van de Romeinse club. Zijn moeder ging terug naar Boekarest. Bij Lazio voetbalde hij drie seizoenen in de hoogste jeugdteams. “Ik heb er veel geleerd. Voetbal in Italië is zo anders. Veel tactischer. Ik ben er echt met grote sprongen vooruitgegaan en dat hoop ik bij ADO in de praktijk te kunnen brengen”. Zaakwaarnemer Rodger Linse werd afgelopen zomer over het talent getipt door zijn contact in Roemenië. “Ik kreeg niet meer dan een paar indrukwekkende filmpjes op YouTube te zien, maar wel van een betrouwbare relatie. Hij voelde dat Tira een kans verdiende. De Scheveninger belde met ADO en zette het verhaal eerlijk uiteen. ADO wilde meewerken aan een vrijblijvende stage. “Zodat hij het kon laten zien. Aan mij, aan zichzelf, aan ADO”. Linse betaalde de vlucht en bood de jonge Roemeen onderdak in zijn eigen huis. De uitkomst is bekend. In een mum van tijd overtuigde de voetballer de tech-

nische staf van de Haagse profclub. Als de trainer het wil, debuteert hij zaterdag in het geel en groen. Rivaal Het goede gevoel van Linse werd mede ingegeven door het cv van Catalin Tira, wiens vader in de jaren negentig een cultheld was bij Rapid Boekarest. In die tijd één van de vier topclubs uit de Roemeense hoofdstad. Fanel Tira is tegenwoordig lid van de technische staf van Al Salmiyah, één van de toonaangevende clubs uit Koeweit. “Ik heb de genen van mijn vader denk ik. Het enige verschil is dat hij een echte vleugelspits was. Links of rechts, dat maakte hem niet uit. Ik kan ook op de flanken spelen, maar EU-regels Het minimale salaris voor buitenlandse spelers van twintig jaar en ouder wordt volgens de EU-regels berekend door het gemiddelde inkomen van spelers in de Eredivisie met anderhalf te vermenigvuldigen. De FBO (Federatie van Betaald voetbal Organisaties ) meldt dat dit voor het seizoen 2013/’14 is vastgesteld op 283.000 euro bruto per jaar. Voor spelers van 18 en 19 jaar, zoals Tira, geldt een factor van 75% van het gemiddelde. Dat betekent dat de Roemeense aanvaller tot 1 januari 212.250 euro op jaarbasis verdient. ADO Den Haag doet geen mededelingen over salarissen, maar bevestigt wel dat er met Tira aparte afspraken zijn gemaakt om aan de huidige geldende regels te voldoen. Het bedrag van ruim twee ton ligt namelijk boven het salarisplafond dat de club hanteert.

ben in de spits op mijn best”, meldt junior. “Mijn vader speelde elf jaar voor Rapid. Toen ik negen jaar was, koos ik voor de grote rivaal Dinamo. Dat vond mijn vader niet leuk. Maar al mijn vriendjes speelden er. En, eerlijk gezegd, Dinamo was toen al mijn favoriete club en niet Rapid”, lacht hij. Tira hoopt vurig op een profbestaan. Grote vraag: waarom zag Lazio het niet meer in hem zitten? Want uit vrije wil ga je toch niet, met alle respect, van deze Romeinse grootmacht naar ADO Den Haag? Linse weerspreekt deze logische gedachte. “Catalin kon deze zomer ook kiezen voor een langer verblijf bij Lazio. Die club legde hem een contract voor en wilde hem verhuren aan een Serie Cclub, het derde profniveau in Italië. Dat wilden Catalin en zijn moeder niet”, aldus Linse. “Dat begreep ik niet helemaal. Als een grote club als Lazio plannen met je heeft, is dat een goed teken. Dan zien ze het in je zitten. Maar Catalin wilde per se op een hoger niveau voetballen”. Tira koos niet voor een stapje terug, om er later twee vooruit te zetten. Hij gaat voor de moeilijke weg: aanpassen aan een andere cultuur, een nieuwe taal leren spreken en bovenal: een totaal andere manier van voetballen. “In Nederland moet hij niet alleen scoren, maar wordt er veel meer van hem verwacht”, aldus Linse. De speler zelf heeft er zin in. Op zijn rug siert het nummer 45, naar zijn grote voorbeeld Mario Balotelli. “ADO is niet goed gestart aan de competitie. Het moet beter. Ajax, Feyenoord en PSV zijn de beste clubs, wij horen daaronder te staan. Ik denk dat ADO rond de zevende plek eindigt. Ik ga er alles aan doen daaraan mee te helpen”.

Floris Kieft (HRC) wil vlammen

‘Als captain ga ik voorop in de strijd’ Het vlaggenschip van de Haagsche Rugby Club heeft zich tijdens de Haagse Rugby Dagen met twee grote overwinningen op het Luikse Coq Mosan en het Engelse Cobham RC met succes aan het eigen publiek getoond. Zaterdag begint voor het team van coach Aaron Falloon de competitie. International Floris Kieft is bij de Hagenaars van de partij. Door Ronald Mooiman

De internationale tegenstand tijdens de Haagse Rugby Dagen is zeker niet maatgevend voor de vorm waarin de Haagse rugbyers verkeren. Zo weet ook Floris Kieft, captain van HRC. “Er was een groot krachtsverschil. Maar we hebben ook onze kwaliteit daarin laten zien. We hebben laten zien dat we elke wedstrijd volle bak ingaan en niemand onderschatten en als iemand dan minder is dan laten we dat ook duidelijk zien”. Vorig seizoen behaalde de Haagsche Rugby Club eindelijk weer eens de playoffs van de Ereklasse. Met nieuwe aanwinsten als Tertius Terblanche, Pieter Mol, Guntars Bruveris en Kieren Long zou de Haagse rugbytrots zo maar eens kunnen gaan verrassen in de competitie. “Er is niet heel veel anders dan vorig seizoen”, vervolgt Kieft. “We zijn vooral verder aan het gaan waar we zijn gebleven. Het team is redelijk hetzelfde plus een paar nieuwe aanwinsten. Tot nu

toe klikken die allemaal goed in het team, dus dat is erg prettig”. Als captain van het team vervult Kieft een belangrijke rol binnen het team. Als één van de voorwaartsen is het zijn taak om voorop in de strijd te gaan. “Ik denk dat we als team een stuk volwassener zijn geworden waardoor we echt een leidersgroep hebben kunnen creëren binnen het team die het voortouw kunnen nemen. Dus ik sta er niet alleen voor. Ik ben een prop, dus één van de voorwaartsen. Het is de taak aan mij en de rest van de voorwaartsen om de bal terug te winnen of te behouden bij spelhervattingen als scrums en line outs. Ik ben vooral iemand die keihard rechtdoor wil gaan als ik de bal heb en dat is ook mijn taak aan de bal om de verdedigende lijn te doorbreken. Als captain heb ik het respect van het team en het team zou voor mij door het vuur gaan en ik voor hen. Ik ben iemand die lead by example. Ik ga voorop in de strijd en hoop op die manier de jongens naar de overwinning te leiden”. Kampioenschap Floris Kieft, die de afgelopen twee jaar de lerarenopleiding volgde voor wiskundeleraar, leeft voor zijn sport. “Het rugby is iets waar ik hard voor werk en dingen voor laat om zelf beter te presteren. Bij HRC zijn we één grote familie. En je teammaten zijn je broeders en je beste vrienden”. De afgelopen jaren is de betrokkenheid

van Kieft niet alleen tot het eerste team beperkt gebleven. Hij traint en coacht de colts, de oudste jeugdcategorie. En niet zonder succes. “De afgelopen drie jaar zijn we tweemaal kampioen geworden. Alleen het afgelopen jaar is het niet gelukt om de titel te pakken. Met jeugd werken is leuk. Ik hoop daarin ook verder te kunnen gaan”. Het onderwerp kampioenschap is ter sprake gekomen. Iets waar binnen de club smachtend naar wordt uitgekeken. De laatste jaren is het daar bij het eerste team niet van gekomen. “Ik ben in de jeugd één maal kampioen worden en bij de Nederlandse sevens in de jeugd én keer. En met Onder18 zijn we in Italië een keer Europees kampioen geworden. Maar nu denk ik zeker dat we een kans hebben. We moeten er alleen keihard voor werken met z’n allen en wie weet hoe ver we dan kunnen komen. De afgelopen jaren hebben we kunnen opbouwen en ik denk dat we nu volwassen genoeg zijn om deze volgende stap te zetten. Ik weet nog niet hoe de andere teams er dit jaar uitzien. Maar teams als Hilversum, ’t Gooi, Dukes en Castricum zullen altijd wel een goed team hebben. Maar we moeten het eerst afwachten tot we hen tegenkomen op het veld”. De Haagsche Rugby Club speelt binnenkort twee uitbeurten tegen Oemoemenoe en The Hookers. De eerste thuiswedstrijd is op 12 oktober tegen het Leidse DIOK.

Floris Kieft wil met HRC voor de titel gaan. >Foto: Creative Images

17

sport<


Inspirerende hockeyster Naomi van As gaat presenteren

Top 10 grootste Haagse sporters ooit Komende zaterdag gaat de nieuwe serie van het razendpopulaire kinderprogramma Zappsport van start. Met als nieuwe medepresentatrice Naomi van As. Of zoals wij haar het liefst noemen: de grootste Haagse sporter aller tijden. Door Martin van Zaanen

1. Naomi van As (1983) Wendbaar & handig Één keer (in 2008, in Beijing) een gouden Olympische medaille winnen, dan ben je een topper. Dat kunstje vier jaar later, in Londen, herhalen; dan ben je een legende. En beland je in onze ranglijst van grootste Haagse sporters aller tijden op de eerste plaats. Jaar-in-jaar-uit inspireert Naomi Frances van As jeugdige hockeysters en hockeyers om door te gaan en anderen om de hockeystick ter hand te nemen. De razendsnelle, wendbare en handige aanvalster speelde meer dan 150 interlands, waarin ze meer dan 30 keer scoorde. Oranje-debuut: 20 juni 2003 bij Nederland – Zuid-Afrika (0-3) tijdens het Zeslandentoernooi in Zuid-Korea. Vanaf 2001 in de hoofdmacht van HC Klein Zwitserland, na te zijn overgekomen van het gemoedelijke HDM. Sinds 2010 bij Laren. Zet je al haar prijzen op een rijtje, lijkt het of je een emmer leeggooit.

plat-Haags ‘Kreituh Begtus!’ van de tribune. 4. Charles Ferdinand Pahud de Mortanges (1896) In de geest van het paard Olympische spelen: Goud met het team in 1924 en 1928. Zilver in 1932. Individueel goud in 1928 en 1932. Na Inge de Bruijn en Leontine van Moorsel is hij onze meest succesvolle Nederlandse Olympiër. Klom op tot luitenant-generaal en werd een goede vriend van Prins Bernhard. In

middelde van 1,217 doelpunten. Staat nog steeds in de Top 10 van topscorers voor Oranje. De Marco van Basten van zijn tijd. Ook wordt een vliegende kopbal, een zogeheten Snoekduik, nog steeds ‘een kopbal à la Beb Bakhuys’ genoemd. Die bedacht hij in het voorjaar van 1934, in het Olympisch Stadion, tegen België. De voorzet in de 15de minuut van Frank Wels van Unitas was te laag en te scherp. Bakhuys bedacht in een split second om er, als een zwemmer van een startblok, naartoe te duiken: 1-1. Einduitslag: 9-3.

Niet voor niets verhuisde een deel van het publiek iedere tweede helft mee naar de andere kant van het veld om zijn acties van dichtbij te kunnen blijven volgen. Volgens de overlevering verminderde de conducteur langs het spoor van het oude VUCterrein vaart om zo lang mogelijk te kunnen kijken wat de wonderdribbelaar op de flank nu weer uit zijn kicksen zou toveren. ‘De Braziliaan van de Schilderswijk’, zoals hij door oud-sportcommentator Herman Kuiphof werd genoemd, speelde van 1938 tot en met 1955 met tussenpozen in Oranje. De kalende De Harder kon in zijn hoogtijdagen geen bal verkeerd koppen of er klonk wel in

7. B art Veldkamp (1967) Haags Hupje EK allround: eerste in 1990. Olympische spelen: Goud op de 10.000 meter in 1992, brons op de 10.000 meter in 1994, brons op de 10.000 meter in 1998. Albertville was even ‘Albartville’ tijdens de winter van 1992, toen Veldkamp daar goud won. Als het lekker liep en hij de bochten ‘aanviel’, was er sprake van een Haags Hupje als variatie op het Haagse Hopje. Schaatste tot 1996 voor Nederland en kwam tot 2006 voor België uit, dit om de strenge Nederlandse kwalificatiewedstrijden te ontlopen – slimme move. Nam in 1985, 1986 en 1997 deel aan de Elfstedentocht.

In 1936 deed deze adellijke dame mee aan de Olympische Winterspelen in Garmisch-Partenkirchen, ze werd veertiende in het combinatieklassement. De freule skiede. Nog steeds de enige met een Nederlands paspoort die op dit onderdeel Olympiër was. Sowieso de eerste Nederlandse vrouw op de Olympische Winterspelen. Kortom: een trendsetter. In de tijd dat vrouwen niet werkten, zelfs nog niet mochten stemmen, deed de baronesse precies wat ze wilde. Door de aandacht die dat genereerde, betekende ze veel voor de vrouwenemancipatie. Jaren later zei ze over haar opmerkelijke prestaties: ‘Ach, ik had altijd van die aparte dingen’.

Dankzij Krajicek werd de zomer van 1996 een onvergetelijke toen hij als eerste Nederlander het meest prestigieuze tennistoernooi ter wereld, Wimbledon, op zijn naam wist te schrijven. Daarvoor moest hij in de kwartfinale wel mooi de superieure Pete Sampras verslaan. Een uitzonderlijke prestatie, één van de grootste uit de Nederlandse sportgeschiedenis. Opvallend was dat hij in de periode ervoor in een uitzichtloze negatieve spiraal leek te zijn beland; blessures en daaruit voortvloeiende frustraties. Sinds Wimbledon vertoefde Krajicek, wiens service misschien wel de beste van de wereld was, constant in of net onder de Top 10 van de wereld, die hij voor het eerst in 1992 had betreden. Herhaaldelijk terugkerende knieproblemen verhinderden een tweede Grand Slam of een klassering bij de drie beste van de wereld. Sinds zijn afscheid in 2003 is hij directeur van het ABN AMRO-toernooi en die rol bekleedt hij op bewonderenswaardige wijze. En wederom met gevoel voor service. Verricht met zijn Foundation goed werk voor de jeugd in wijken door heel het land. 3. Bertus de Harder (1920) Braziliaan van de Schilderswijk

Won met KZ acht opeenvolgende landstitels (1977-1984) en tweemaal de Europacup I (1979 en 1981). Allrounder. Prima techniek, geweldig inzicht, een neus voor doelpunten, maar vooral: ultiem strafcornerkanon.

8. Baronesse Gratia Schimmelpenninck van der Oye (1912) Geëmancipeerd

2. Richard Krajicek (1971) Wat een service

9. Piet Moeskops (1893) Mentale kracht

Naomi van As. > Foto: WikiMedia

de dagen van Mortanges nam het cavalerie-paard een prominente plaats in, het niveau van de sport was dus hoog. Charles beschikte over een gave; ieder paard – hoe lastig ook – was als was in zijn handen. Hij kon de geest van het beest doorgronden. 5. Beb Bakhuys (1909) Vliegende kopbal Een klassieke midvoor – zoals een centrumspits toen nog heette – met in beide benen een kiezelhard schot. Lang, slank, kopsterk, haren strak achterover, de scheiding precies in het midden. Van internationale klasse. 23 interlands, waarin hij 28 maal scoorde; een verbijsterend hoog ge-

6. Ties Kruize (1952) Strafcornerkanon Topscorer van de Olympische spelen van 1972 in München (18 goals). Goud op het WK in 1973 en het EK in 1983. Zilver bij het EK in 1978. Champions Trophy in 1981 en 1982. Speelde 202 interlands, waarin hij 167 goals maakte. Afgeschreven door de doktoren was hij in 1975. Herstelde wonderwel van zijn zware auto-ongeluk, waarbij hij alles had gebroken wat een mens kan breken. Beroemdste telg van een roemrijk hockey-geslacht (vader Roepie, broers Hans en Hidde), dat zijn oorsprong vindt bij HCKZ. Een echte leider, die geen verantwoordelijkheid uit de weg ging.

Chris

Ze noemden hem Het Krachtmens uit Loosduinen. En sterk was ‘Big Pete’, zoals hij in Amerika door het leven ging. Oer- en oersterk. Van 1921 tot en met 1924 en in 1926 was hij wereldkampioen baansprint. Nu was die sport destijds razendpopulair in Europa, al viel dat in het niet bij hoe fanatiek ze het in Amerika volgden. Zijn wereldtitels kon Moeskops in de States in meer dan klinkende munt omzetten. Vooral in Madison Square Garden in New York fietste de zoon van een kippenboer een fortuin aan dollars bijeen. Naast zijn fysieke kracht was zijn sterke punt dat hij zich minutieus op zijn wedstrijden voorbereidde. Als één van de eerste sporters was hij bezig met mentale training. 10. Raymond van Barneveld (1967) Van postbode tot miljonair Bracht heel Nederland in extase (en kreeg ook de helft kortstondig actief aan het darten) door begin 1998 in Engeland bij de Embassy in Frimley Green tegen de Welshman Richie Burnett in een bloedstollende finale te zegevieren met 6-5, het kleinst mogelijke verschil. De postbode – die baan kon hij direct opzeggen – met de vlotte babbel groeide door zijn prestatie uit tot een fenomeen. Zijn bijnaam luidt ‘The Man’, maar media, vrienden en bekenden, gebruiken vooral ’Barney’.

Surprisespitsen

Als je geen goede centrumspits hebt, heeft het dan wel zin er eentje op te stellen? Dat vroeg ik afgelopen zondag aan een bevriende trainer van een Haagse derdeklasser. Hij had zojuist verloren en de man die in de punt van zijn aanval stond, had geen bal geraakt. De trainer keek me bijna verontschuldigend aan en antwoordde: “Die jongen is geen spits, maar ik heb niet anders”. Ik reageerde door te zeggen dat iedereen dat wel had gezien ook en stelde hem nogmaals de vraag. Er verscheen een groot vraagteken op zijn gezicht: “Hoe bedoel je? Ik kan toch niet zónder spits spelen?”. Ik zei dat ik er niet voor heb doorgeleerd, maar dat je zonder vaste centrumspits misschien wel eens veel gevaarlijker zou kunnen zijn dan mét. Hij schudde het hoofd, sprak ‘je was vroeger ook al niet helemaal in orde’ en beschouwde het onderwerp als afgehandeld. Later dacht ik er nog even over door. Doelpunten maken is het belangrijkste van het voetbal. Je moet iemand hebben met, zoals dat tegenwoordig zo lekker lullig heet, een neusje voor de goal. Iemand die misschien niet eens zo heel goed kan voetballen, maar die wel altijd op z’n Müllers, Inzaghi’s of Lenstra’s op de juiste plek staat. Maar als je die nou niet hebt en nergens kunt vinden? Dan wordt scoren lastig en moet je als trainer creatief zijn. Dan vul je de spitspositie totaal niet in en laat voor het doel van de tegenstander steeds een andere middenvelder opduiken. Via vooraf besproken tijdschema’s – elke vijf minuten een andere middenvelder als diepste spits – breng je de vijandelijke verdedigers zodanig in de war dat ze fouten gaan maken. Met andere woorden: met gretige, voortdurend roulerende middenvelders in de punt van de aanval scoor je meer dan met een vaste spits die helemaal geen spits is. Het is weer één van m’n proefballonnetjes, ik weet het. Maar ik denk echt dat de vaste centrumspits geen lang leven meer beschoren is en dat het voetbal van de toekomst moet worden gespeeld met variabele surprisespitsen. Ons voetbal is hard toe aan nieuwe systemen en verrassingen. Komend weekend eens kijken welke trainers zo verstandig zijn Den Haag Centraal te lezen en daar wat van hebben opgestoken. Chris Willemsen

Werft u een nieuwe jaarabonnee voor Den Haag Centraal? Dan ontvangt u beiden een

, 5 3 € n a v e u q e h c t n a Restaur óf een Kunstbon van Kunstuitleen Heden t.w.v. € 100,-

Ga naar www.denhaagcentraal.net of bel onze abonneeservice: 0172 – 476085 *vermeld in het vakje opmerkingen de actiecode AWA

19

varia<


CDA’er weer kandidaat-lijsttrekker Europa

stadsgroen

‘En ik ben ook een kind van God’

Groene route

Door Jan van der Ven

Zijn vermomming is perfect. Wanneer de eerste man van het CDA in het Europees Parlement zich in zijn motorpak hijst en zijn integraalhelm opzet, zal niemand hem herkennen. Ook niet de bewoners van het Statenkwartier waar hij al sinds begin jaren tachtig woont. Wim van de Camp is de naam. De bijna 60-jarige christendemocraat heeft twee verslavingen waar hij nooit van verlost raakt: hij is verslingerd aan de politiek en in zijn schaarse vrije tijd stapt hij op één van zijn vier motoren die geparkeerd staan in een voormalige garage in de Frankenstraat. De politiek laat hem dus nooit los en daarom heeft hij onlangs besloten na vier jaar als eerste man van het CDA in het Europees Parlement de strijd aan te gaan voor een nieuw CDA-lijsttrekkerschap voor de Europese verkiezingen van mei volgend jaar. Er verscheen afgelopen weekeinde een heus boekje over hem, met interviews en bespiegelingen, dat werd gelanceerd op het Mondriaan College, waar tevens het startsein werd gegeven voor zijn herverkiezingscampagne. Van de Camp heeft een lange staat van dienst in de landelijke politiek. Hij was van 1986 tot 2009 lid van de CDA-fractie in de Tweede Kamer. Hij was er onder meer woordvoerder justitie en onderwijs. Zijn ervaring en de kennis van de politieke valkuilen op en rond het Binnenhof bracht hij over aan nieuwkomers in de CDA-fractie. Het ‘klasje van Wim’ werd er een begrip en hij hield er een gigantisch netwerk in het CDA aan over. Van de Camp zijn wortels liggen in Oss, zijn ouders hadden er een klein boerenbedrijf. De bevlogen Van de Camp besloot in Deventer tropische landbouw te gaan studeren. “Het was de roeping van een 17-jarige boerenzoon die de wereld wel eens van de honger zou gaan verlossen,” herinnert hij zich. Na zijn studie volgde echter een zware tegenslag, zijn lichaam bleek niet opgewassen tegen het tropische klimaat, ontdekte hij tijdens een stage in Equador. En de eenzaamheid greep hem er naar zijn keel. Na zijn dienstijd lonkten daarom wederom de studieboeken, hij ging in Nijmegen rechten studeren. Van het toenmalige linkse studentenbolwerk Nijmegen kreeg hij weinig mee. “Meestal zat ik thuis op de boerderij te studeren”. Controleren Zijn weg naar de politiek verliep voor een katholieke jongen uit Brabant tradi-

‘Mensen zijn dol op een overzichtelijke openbare ruimte met een paar bomen’, zeggen evolutiepsychologen. En ze benadrukken: ‘Alle mensen!’ Dat heeft te maken met onze oorsprong. Ons brein heeft een voorkeur voor een savanneachtige omgeving met bomen die als schuilplaats kunnen dienen. En ook al wonen we in steen en beton, in een rijtje of zelfs twaalf hoog, nog altijd beoordelen we onze woonomgeving op de aanwezigheid van deze elementen die onze overlevingskansen vergroten.

Ons brein heeft een voorkeur voor een savanneachtige omgeving met bomen die als schuilplaats kunnen dienen

Wim van de Camp. > Foto: PR

tioneel. Hij sloot zich in zijn studententijd aan bij de jongerenorganisatie van de KVP. Hij werd er later voorzitter van en vervolgens rolde de bal via het CDJA verder, richting Tweede Kamer. Als lid van de CDA-fractie in de Tweede Kamer liet hij zich niet verleiden door de macht, hij wilde de macht liever controleren. Dus voor hem geen ministerschap of staatssecretariaat. Vier keer sloeg hij een verzoek af om te solliciteren naar een burgemeesterspost elders in het land. Dienstauto’s hebben nooit zijn bekoring gehad, geef Van de Camp maar een fiets. En natuurlijk een motor. “Als ik nu naar Brussel ga, pak ik als het even kan de fiets naar het station. Vervolgens stap ik in de Beneluxtrein naar Brussel en als ik erge haast heb neem ik de Thalys”. Het hoeft geen betoog dat Van de Camp groot voorstander is van de plannen van de Haagse VVD-wethouder Peter Smit om een treinverbinding te openen tussen Den Haag en Brussel.

Op latere leeftijd maakte Van de Camp openbaar dat hij homoseksueel is, al komt dat woord nog steeds moeizaam over zijn lippen. “Het zit in mijn genen, dat wist ik al rond mijn pubertijd”, aldus de CDA’er. Hij voegt er uitdagend aan toe: “En ook ik ben een kind van God”. Hij woont niet samen met zijn 49-jarige partner. “Dat zou niet goed zijn, onze karakters zijn erg verschillend”. In het weekeinde verruilt hij zijn grijze maatkostuum voor het motorpak. Soms maakt hij met zijn vriend een trip, maar meestal rijdt hij met een vaste groep motormaten een vaste ronde van iets meer dan 200 kilometer. Tijdens die tocht maakt hij zijn hoofd leeg. Het gegrom van de motor biedt hem ontspanning. Hij spreekt niet over uitlaten maar liever over ‘lawaaipijpen’. Heel soms gaat de gashendel dan wat te ver open. “Niet vaak hoor, ik schat dat ik twee keer per jaar een boete krijg voor te hard rijden”.

en verderf zaaien. Niet verwonderlijk dat Obama in 2010 als president in Washington een ‘Nuclear Security Summit’ organiseerde. Hier moest de hele wereld bij zijn om afspraken te maken teneinde industrieel nucleair materiaal beter te beveiligen. Het uitbannen van nucleaire smokkelwaar (nucleaire koffertjes!) is ons aller opdracht. Maar ik geloof ook dat wij gewone stervelingen een ingebouwd mentaal afweermechanisme hebben om niet aan het hele erge te hoeven denken. In concreto: in onze

gezellige huiskamers zitten we niet te wachten op waarschuwingen dat ieder moment een aanval kan plaatsvinden waardoor vele duizenden mensen worden gedood. Een ‘serious guy’ als Obama ligt al wakker van sowieso het bestaan van massavernietigingswapens of ze nu biologisch, chemisch of nucleair zijn. Onze vroegere stadsgenoot en nu Amerikaan, Ivo Daalder, schreef ooit in ‘Foreign Affairs’ een belangwekkend artikel onder de titel ‘The Logic of Zero’. Volgens Daalder zou puur rationeel gedacht de enige oplossing ter voorkoming van de totale vernietiging van de aarde, de reductie tot nul van alle massavernietigingswapens moeten zijn. Obama was onder de indruk. Daalder werd één van zijn belangrijkste veiligheidsadviseurs en uiteindelijk ook Amerikaans ambassadeur bij de NAVO. Nu zijn Obama en Daalder niet op hun achterhoofd gevallen. In de on-

Cultuursociologen denken overigens anders over deze voorliefde voor groen en ruimte. Zij stellen dat die helemaal niet is aangeboren, maar aangeleerd. Dat moet gebeurd zijn in de Romantiek, tussen 1795 en 1848. In die tijd werd het genieten van de natuur bon ton. De gegoede klasse trok met wandelstok en dichtersbundel het bos in en legden vele parken aan. Daarom zeggen de sociologen: ‘Dat we vandaag de dag zo genieten van groen is een kwestie van aangeleerd gedrag. Wie de natuur waardeert, laat zien dat hij een welopgevoed en ontwikkeld mens is’.

Of de evolutiepsychologen danwel cultuursociologen gelijk hebben, is niet zo relevant. Wat vast staat, is dat de aanwezigheid van groen goed is voor de leefbaarheid van een buurt en de vitaliteit van mensen. En postzegelparkjes met een sprietige boompje zijn echt veel te klein! Gelukkig is er nu: Buurtnatuur. Deze week is een aantal buurtbewoners gestart met de voorbereidingen voor 21 september, de dag waarop een verrukkelijke ‘groene route’ van het Buitenom tot aan het Haagse Bos zal ontstaan. Op deze dag, die ook nog eens Burendag is, wordt er door mensen die aan de Houtzagerssingel/Buitenom – Om en Bij/ Zuidwal – Hooftskade – Groenewegje/Zuidwal – Bierkade – Boomsluiterskade/Uilebomen – Zwarte weg/ Oranjebuitensingel wonen, gezamenlijk getuinierd en worden er vrolijke voortuintjes, beplante boomspiegels en begroeide voorgevels aangelegd. Het initiatief wordt gesponsord door het Oranjefonds maar kan nog wel wat financiële bijdragen, planten, stekjes en zaden gebruiken. Buurtnatuur wil uiteindelijk in heel Den Haag geveltuinen, groene daken, nestkasten en bijenroutes gaan aanleggen. Als we nu eens gaan samenwerken ontstaat er op den duur een verrukkelijke groene wijk, is de gedachte. Dus u doet mee? Dan woont u straks in de meest groene stad aan zee en ook nog eens aan een prachtige Groene Route! Contact: [email protected].

Wendy Hendriksen

internationaal

Obama’s opmaat naar Haagse Nucleaire Top Op het eerste gezicht hebben de strenge ‘chemische’ woorden van Obama niets te maken met de grote ‘Nuclear Security Top’ die maart 2014 in Den Haag gehouden wordt. Die top gaat immers over de gevaren van nucleair terrorisme. Als senator heeft Obama een reis naar Rusland gemaakt en daar gezien hoe slordig verrijkt nucleair materiaal lag opgestapeld. Ramen van laboratoria stonden zelfs open. Voor terroristen lijkt het een fluitje van een cent in te breken en het geliefde doel uit te voeren, namelijk op ongekend grote schaal dood

derhandelingen met de Russen is afgesproken dat duizenden kernwapens worden ontmanteld, al blijven er nog duizenden over. Een tussenstap! Maar nul is het uiteindelijke doel waarnaar wij streven. Al halen we dat nooit, dat is de morele en veiligheidsplicht van iedere verantwoordelijke politicus, aldus in feite Obama. Positieve resultaten zijn absoluut haalbaar. De alhier gevestigde ‘Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons’ is de meest succesvolle organisatie op het terrein van wapenreductie. Ruim een derde van de hoeveelheid chemische wapens is inmiddels ontmanteld. Obama is de ‘reluctant warrior’. Hij wil in 2016 het Witte Huis verlaten als president die de wereld veiliger maakte door beëindiging van oorlogen in Afghanistan en Irak. Maar zijn veiligheidsstrategie gebiedt ook dat als een dictator of terrorist massavernietigingswapens gebruikt, hij als

‘pragmatische moralist’ ingrijpt en een rode lijn trekt. Velen hebben zich verbaasd over de hardnekkigheid van Obama’s militaire dreigementen. Maar dat heeft dus alles te maken met de allerhoogste prioriteit die Obama aan de problematiek toekent Als Assad echt toestemt met de ondertekening van de chemische wapens conventie betekent dat meteen ook de vernietiging ervan en deelname aan OPCW. Er gloort hoop aan de diplomatieke horizon. De hele wereld lijkt de mogelijke doorbraak te omarmen. Maar Obama zal vasthoudend blijven bij de preciese, daadwerkelijke uitvoering van een eventuele overeenkomst. Dat is de harde kant van de Obama doctrine. Daar veranderen de diplomatieke ontwikkelingen van de afgelopen dagen niets aan. Willem Post

Amerika-deskundige

20>varia


Een ode aan mensen en dingen die voorbij gaan

ergernissen Tips naar [email protected]

Blikvanger

Z

ou er op het stadhuis nog een ideeënbus hangen? En dat een fantasierijke ambtenaar daar op zekere dag een briefje in heeft gestopt met de speelse suggestie om het straatmeubilair te verrijken met een soort korf, waarin automobilisten hun lege colablikje kunnen werpen. Een soort middeleeuws ringsteken voor de moderne mens. Geweldig idee vonden ze bij de afdeling verkeerslichten. ‘En die korf noemen we dan blikwerper’, deed een toevallig passerende taalvirtuoos een duit in het zakje. Onderwijl werd gekeken of er nog ergens een tonnetje euro in een potje zat om een ontwerper aan de gang te zetten en het ding in productie te nemen. Sinds een paar jaar staat er een

soort vangbak, een mega-Ikeaprullenbak van staal schuin op poten bij het verkeerslicht Bezuidenhoutseweg-Laan van Nieuw OostIndië. Gelukkig wordt het onding vrijwel niet gebruikt, want niet elke automobilist zit voortdurend met een blikje frisdrank of bier achter het stuur. En dan moet dat blikje ook nog op het juiste moment leeg zijn. Maar als er toevallig wel een keer zo iemand is en die denkt: verdraaid, een blikvanger. Daar zat ik net op te wachten. Dan gooit-ie steevast ernaast. Ligt de troep dus op straat. Weghalen dat ding en bij de huisdeur plaatsen van de gek die het heeft bedacht. Of nee, voor zijn raam. Coos Versteeg

© Marnix Rueb

haagse harry

PLAATS

© Marcello's Art Factory

onder de haagse torens

Door Coos Versteeg

Eeuwen achtereen domineerde de Grote of Sint Jacobskerk het Haagse stadsbeeld. Al in de 13de eeuw stond er in het dorp Die Haghe een houten kapel op het kruispunt van de wegen tussen Monster en Leiden en tussen Scheveningen en Delft. Op deze plek verrees tussen 1420 en 1424 de zeshoekige toren, die we nu nog altijd liefkozend ‘De Haagse Toren’ noemen. Vandaag de dag telt de Hofstad vele torens, voornamelijk gebouwd in de afgelopen twintig jaar. Eén daarvan, ‘het strijkijzer’ aan het begin van de Rijswijkseweg, heet zelfs officieel De Haagse Toren. Onder al die Haagse torens speelt zich nu ons dagelijks leven af. De Grote Kerk is al lang niet meer het hoogste gebouw van de stad. De Haagse Toren, eeuwenlang het symbool van het reiken naar de hemel, van de verbinding met God, valt nu in het niet bij de naamgenoot naast het spoor. Het geeft de betrekkelijkheid aan van alles wat groots en imposant is. Het bestaan aan de voet van die ene Haagse Toren was in de achterliggende eeuwen natuurlijk heel anders dan thans onder al die uit glas en staal opgetrokken Haagse Torens. Ooit leefde een kleine boerengemeenschap en ambachtslieden in dienst van het hof in de schaduw van het bescheiden houten godshuis. Later verzamelden marktkooplieden zich rond de Grote Kerk, paradeerden de ridders van het Gulden Vlies hier in vol ornaat, reed de paardentram er stapvoets richting Westeinde en werden de Amerikaanse bevrijders er door een uitgelaten mensenmassa juichend verwelkomd. De entourage mocht steeds anders zijn, de Haagse Toren stak er steevast als baken bovenuit. Eind jaren zestig begon de Haagsche Courant een dagelijkse rubriek ‘Onder de Haagse Toren’, verzorgd door diverse redacteuren. Het was een gevarieerde rubriek vol faits divers onder leiding van Mieke Peperkamp (†) en Marijke Nagel. Vaste medewerkers waren Jos Bieneman (†) en tekenaar Jaap Vegter (†). In Onder de Haagse Toren was ruimte voor alles rond het grote nieuws. Hier kwa-

men lief en leed samen, de verhalen van de grote stad bijeengebracht onder dat Haagse baken; een formule die later door veel kranten is gekopieerd. Onder de Haagse Toren beleefde een ongekende populariteit bij het lezerspubliek in die tijd, totdat de toenmalige hoofdredacteur Jos Bieneman en Jaap Vegter eruit gooide. Hij vond ze te links. De rubriek kreeg een facelift en een andere naam: Den Haag Centraal. Het vertrouwde logo van de Haagse Toren maakte plaats voor een fotomontage met het nieuwe Centraal Station als dominant element. Aanvankelijk verzorgde Kees Haak de rubriek, maar al spoedig werd Lex Dalen Gilhuys (†), afkomstig van dagblad Het Vaderland, de leidende figuur. Met zijn vertrek bij de krant begin jaren negentig verdween op den duur ook de rubriek. De skyline van de stad is sindsdien fors veranderd. Net als bij de meeste Ameri-

kaanse steden rijzen nu de torens hoger en in aantal steeds meer naarmate je dichter bij down town komt. Als symbolen van macht – gelijk in het Toscaanse stadje San Gimignano – overheersen ze de wijde omgeving. Ons leven in de schaduw van die Haagse torens wordt vandaag de dag beheerst door verkeersdrukte, scooters, skaters, mobiel telefonerende mensen, straatmuzikanten en wat al niet meer. Dat leven is anders, drukker, lawaaiiger en gestresster geworden sinds Mieke Peperkamp en Marijke Nagel cs over ons bestaan onder de Haagse Toren schreven. Maar de verhalen van deze stad zijn er niet minder boeiend op geworden. In de traditie van die spraakmakende stadschroniqueurs van weleer gaan wij voort. En als ode aan hen hebben we deze achterpagina, die de plek inneemt van de eerdere societyrubiek, ‘Onder de Haagse Torens’ gedoopt.

Laat ik voor de verandering eens even niets aan deze heftige discussie toevoegen, behalve dan dat de naam ‘Spui’ meer dan toepasselijk is. Ook klimatologisch doet het plein het epitheton ‘Spui’ sinds mensenheugenis recht. Zie ik de stenen vlakte voor me, dan dwarrelen er paraplu’s door het beeld, sterker nog, mensen die door paraplu’s op stormachtige wijze worden meegevoerd, om verderop in de luwte van het druipende ijspaleis te landen. Hier is Den Haag op zijn winderigst, een enkel Mexicaans restaurant daargelaten. Annie M.G. Schmidt was zich – al voor het Spuiplein ontstond! – bewust van de herfstige

signatuur van deze plek: ‘Waait de wind met een vlaag/ Alle voetgangers weg van het Spui?’ Tja, Spui rijmt nu eenmaal niet voor niets op ‘bui’ en ‘trui.’ Er heerst op het plein een permanent heimwee naar opspattend water. Op zomerse dagen is er de fontijn die uit het plaveisel opwelt. Het zijn wellicht de laatste stuiptrekkingen van de oude Wijnhaven. Op antieke prenten van de stad is te zien hoe ooit de Nieuwe Kerk de trotse culminatie was van een waterige oprijlaan. Onze eigen Taj Mahal. De haven werd gedempt, de huizen werden gesloopt, het spelen met de grote blokken was begonnen. Hier verticaliseerde Den Haag

en zo ontstonden er concurrerende tochtgaten in de omgeving, waar je wandelend toch wel zo’n halve minuut het idee kan hebben dat je je in een megapool bevindt. De Nieuwe Kerk ziet het aan, als de reus die dwerg geworden is, wetend dat het nog erger kan worden, maar laat ik daarover verder niets spuien. De bezieling van afgelopen zondag verwaaide aan het eind van de middag. Toen oogde het Spuiplein weer zoals altijd: een plek waar het feest net voorbij is, maar waar de schoonmaakploeg nog niet is langsgekomen. Regen en wind hielpen alvast een handje.

De Grote of Sint Jacobskerk, beter bekend als de Haagse Toren, domineert al eeuwen het stadsbeeld, maar heeft nu alom concurrentie van torens die hoger reiken. > Foto: C&R

Spuiplein Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

Z

o zag je het plein zelden: aan lange tafels zaten blije mensen te ontbijten, er klonk transcendente dansmuziek en op een feestelijke catwalk ontvouwden zich kunstige choreografieën. Jongstleden zondag, de zon zat hem vooral in de naam van de dag, leefde het Spuiplein. De afgelopen tijd leefde het Spuiplein vooral als gespreksonderwerp. Beoogd huisvester van Marnix’ Cultuur Corner met als centrale vraag: ben je tegen ’m of voor ’m? (Lees deze zin hardop).

Marcel Verreck

Actueel Inge Vianen krijgt de stem van Jan Pronk

Recommend Documents