Inhoudsopgave] Voorwoord 4 KEIsTOF op school 5 Opzet en werkwijze 5 Het werk en de kunstenaars 6 Het bezoek aan het TextielMuseum 8 Over het TextielLab 8 Opzet en inhoud 9
Log ook in op het lerarendeel van www.klunky.nl. Login: leerkracht Wachtwoord: kunstbalie
Voorwoord Haken, breien of weven ouderwets? KEIsTOF bewijst het tegendeel! Met een tentoonstelling op school en een museumbezoek ontdekken uw leerlingen textiele kunstwerken van nu. Ze bekijken op school drie
KEIsTOF op school De tentoonstelling bestaat uit: ➼➼
3 kunstwerken van textiel, gepresenteerd op sokkels (incl. verpakkingskisten).
In iedere sokkel zit een laatje met daarin een leidraad voor een les van ongeveer 30 minuten en educatiemateriaal, zoals een filmpje, textielproefjes, beeldmateriaal enzovoort. Het materiaal wisselt per kunstwerk.
kunstwerken van hedendaagse kunstenaars die allemaal iets eetbaars hebben gemaakt, iets om van te snoepen.
Opzet en werkwijze
Maar de kunstenaars zijn niet met meel, suiker en boter aan het kokkerellen geslagen.
Ze hebben gebruikgemaakt van textiele technieken:
➼➼
De tentoonstelling blijft ongeveer twee weken op school, waarna deze verder reist naar een volgende school.
➼➼
De drie kunstwerken en het bijbehorende materiaal rouleren tussen alle groepen 5 en 6.
➼➼
Elke groep kan bijvoorbeeld één kunstwerk per dag bekijken gedurende een les van ongeveer 30 minuten.
➼➼
Met het educatieve materiaal stelt u als leerkracht zelf de les samen bij ieder kunstwerk. Drie opzetten van een pagina
de een ging haken, een ander werkte met breinaalden, en nummer drie gebruikte het weefgetouw. Met oude
vindt u in de laatjes van de sokkels. Deze leidraad voor de les kunt u naar eigen inzicht gebruiken en is ook digitaal beschikbaar op www.klunky.nl (lerarendeel). ➼➼
Deze informatie is op lerarenniveau geschreven en kunt u gebruiken bij het bespreken van de kunstwerken.
technieken zijn heel eigentijdse objecten ontstaan. ➼➼
In het TextielMuseum in Tilburg krijgen de leerlingen een (inter)actieve rondleiding in het TextielLab, waar men met moderne textielmachines heel hard werkt aan hedendaagse kunst en design. Tijdens een workshop gaan de leerlingen zelf aan de slag met een textiele werkvorm.
Als voorbereiding op iedere les leest u de informatie over het werk en de kunstenaar in deze handleiding.
U kunt eventueel voorbeelden van textiele technieken verzamelen, zoals een gebreide sjaal, een gehaakt kleedje of een geweven servet.
➼➼
Na afloop van elke les controleert u of alle materialen weer in het laatje zitten (zie de checklist op de verpakkingskisten).
Het werk en de kunstenaars
Als groot voordeel van werken met textiel noemt Felieke de betaalbaarheid van het materiaal en het feit dat het in alle kleuren, soorten en maten verkrijgbaar is. Felieke staat bekend
Elisa van Schie, Knuffelijsjes (gebreid)
Hetty Ooms-Mutsaers, Snoepgoed (geweven)
Vroeger at men alleen in de zomer aardbeien, boontjes en tomat-
“Ik ben altijd een ekster geweest,” zegt Hetty Ooms-Mutsaers
en. Nu kun je in de winter zomergroenten en -fruit kopen en in
over zichzelf. “Kleuren, felle glinsterdingen, ik ben er dol op.”
de zomer wintergroenten en -fruit. Alles is vanuit de hele wereld
Als kind kreeg Hetty van haar ouders een potje vol gekleurde
het hele jaar te koop. De warme ijsjes van textielkunstenaar
steentjes. Haar werk Snoepgoed lijkt er een beetje op.
om haar kunstwerken van dieren en alledaagse voorwerpen. Haar werk is aangekocht door het TextielMuseum in Tilburg.
Felieke van der Leest, gebakken eieren (gehaakt en genaaid)
Elisa van Schie symboliseren haar verwarring over onze verwaterde eetcultuur. In de zomer neem je een ijsje ter verkoe-
Hetty was in haar jeugd altijd bezig met haken, knutselen
ling. Elisa breide ijsjes van wol, waar je je in de winter lekker aan
en breien. Het was voor haar een logische stap om naar de
kunt warmen.
kunstacademie te gaan (Academie voor Industriële Vormgeving, afdeling textiel). Nu geeft ze les op de academie waar ze zelf is opgeleid. Ze maakt ook veel ontwerpen voor producten van de textielindustrie. Liefst voert Hetty een ontwerp zelf uit, maar ze laat haar ontwerpen ook maken door onder andere het
Waarom maakt een kunstenaar een gebakken ei?
TextielMuseum (TextielLab) in Tilburg.
Felieke houdt van gebakken eieren! En ze vindt het ook bijzonder dat een ei, een vormeloze massa met een eierschaal eromheen, weer tot een vorm komt wanneer je die massa in de pan laat glijden. Alledaagse voorwerpen zijn een bron van inspiratie voor haar. Volgens Felieke hoef je niet ver te zoeken naar een mooi onderwerp voor een kunstwerk. Ze werd bij dit kunstwerk ook geïnspireerd door Salvador Dalí. Hij beeldde op meerdere schilderijen gebakken eieren af en Als kind handwerkte Felieke van der Leest graag: vooral breien
schilderde veel ‘slappe’ dingen, zoals een zakhorloge dat over
en haken. Haken is een textiele techniek waarmee je met een
een tak hangt. Met het ei dat Felieke maakte, kun je dit effect
haaknaald en draad en de lussen die je daarmee maakt, een lap
ook bereiken.
Wol is een materiaal dat een warm gevoel oproept. Naast we-
vervaardigt. Je kunt er alle vormen mee maken.
De materialen die Felieke gebruikte zijn poetskatoen en ge-
ven is ook breien een techniek om stoffen te maken. Vergeleken
Na de middelbare school volgde Felieke een opleiding tot zil-
plastificeerd textiel. Wat het poetskatoen betreft: Felieke is
met een weefsel heeft een gebreid werk het voordeel dat het
Veel van haar werk valt onder de noemer toegepaste kunst. Dit
versmid en vervolgens legde ze zich op de Rietveldacademie in
deels opgegroeid in een garage en garagemensen hebben altijd
veel elastischer is. Met lange naalden wordt een draad volgens
is kunst met een bruikbaar doel, zoals een bank of een deken.
Amsterdam toe op tekenen en schilderen. Als professioneel kun-
poetskatoen uit hun broekzak hangen. De materialen hebben
vaste regels zo dooreen gewerkt dat er een samenhangend ge-
Daarnaast maakt ze vrij werk, zoals het kunstwerk voor deze
stenaar keerde ze terug naar haar oude liefde: textiel.
een verschillende textuur (‘zichtbare of voelbare huid’).
heel ontstaat. Punniken is een eenvoudige afgeleide van breien.
tentoonstelling. Met elk snoepje is ze drie uur bezig geweest!
Het bezoek aan het TextielMuseum Over het TextielLab
Opzet en inhoud
Het TextielMuseum in Tilburg is een museum in bedrijf. Er zijn
➼➼
inspirerende tentoonstellingen op het gebied van design, kunst
De datum van het bezoek aan het TextielLab is van tevoren met uw school afgestemd en vindt (bij voorkeur) plaats kort nadat de leerlingen de tentoonstelling op school hebben bekeken en de bijbehorende lessen hebben gevolgd.
en erfgoed, en educatieve programma’s in een voormalige
➼➼
Er kan maximaal één klas tegelijk het museum bezoeken. Een bezoek duurt anderhalf uur.
textielfabriek.
➼➼
Per 7 tot 8 leerlingen is minimaal één hulpouder noodzakelijk.
Het TextielLab, gehuisvest binnen het TextielMuseum, is een
➼➼
Bij aankomst wordt de groep in tweeën gesplitst.
uniek kenniscentrum: tegelijk een gespecialiseerde werkplaats
➼➼
De ene helft van de groep volgt samen met een museumdocent een actieve rondleiding in het TextielLab. Moderne technieken en machines komen aan bod. Let op: de leerlingen bezoeken niet de expositie over het
voor het vervaardigen van breisels en geweven stoffen, en een open atelier waar innovatie centraal staat. Nationale en
internationale
ontwerpers,
architecten,
kunstenaars
industriële verleden van Tilburg. ➼➼
en veelbelovende studenten worden hier begeleid door
De andere helft van de groep volgt een workshop over de textiele techniek ‘weven’. Met eenvoudige aanwijzingen ter plekke en een instructievel kunnen hulpouders en leerkracht de workshop zelf begeleiden.
productontwikkelaars en technische deskundigen. Zo ontdek-
➼➼
Na 45 minuten wisselen de groepen.
ken ze de eindeloze mogelijkheden op het gebied van garens,
➼➼
De school verzorgt zelf het vervoer naar Tilburg. Kijk voor meer informatie over locatie en parkeren op
computergestuurde technieken en ambachten. De uitgebreide bibliotheek, de museumcollectie en de tijdelijke tentoonstellingen zijn voor de museumbezoekers én de klanten van het TextielLab een belangrijke onderzoeks- en inspiratiebron.
www.textielmuseum.nl. ➼➼
Voor meer informatie over het bezoek kunt u contact opnemen met het museum via het e-mailadres:
[email protected].
Colofon Een uitgave van Kunstbalie © 2013 Samenstelling: Kunstbalie i.s.m. educatieve dienst TextielMuseum Tekst: Esther Leenders, consulent beeldende kunst Eindredactie: Yvette Cordfunke Vormgeving: Nonka.nl
www.textielmuseum.nl
[email protected]
www.kunstbalie.nl
[email protected] Mist er materiaal in dit project of zijn er onderdelen stuk? ➼➼
Stuur een e-mail naar
[email protected].
