Inhoudsopgave Onderzoek: inzicht biedt basis Campagnes: het grote publiek bereikt Projecten: de kracht van een actief netwerk Digivaardig Digiveilig

Samen werken aan een digivaardig en digiveilig Nederland

Nederlandse Vereniging van Banken

Inhoudsopgave Onderzoek: inzicht biedt basis CTRL Alt Delete: en daar gaat 19 miljard Verst(r)ikt in het net: “Ik kon wel janken” Vrouwen & ICT: meer vrouwen aub! Hey, what’s app?: geen leven zonder mobiel Trendrapport: ‘Nederlanders altijd en overal online’ Creativiteit op internet Einstein bestaat niet: jongeren niet zo digivaardig Digibyte, digibabe, digibeet: welwillende afwachters en ploeterende volhouders Krabbels & Respect plz?: ouders kijken mee. In het begin dan... Social networking: tieners moeten nog veel leren Dreigingsbeeld internet: code onbekend Gaming: ouders onzeker Veiligheidscan MKB: uitkomst onvoldoende

p.1 p.2 p.2 p.2 p.3 p.3 p.3 p.4 p.4 p.4 p.5 p.5 p.5

Campagnes: het grote publiek bereikt Je wachtwoord, maak het niet te makkelijk! Slimmer ondernemen in 1 minuut Je bent nooit te oud om te leren! Iedereen kan internetten Wissel je wachtwoord! Eerst denken dan posten Zeven miljoen hits voor Stanislav Je wachtwoord is alleen van jou

p.6 p.6 p.7 p.7 p.8 p.8 p.9 p.9

Projecten: de kracht van een actief netwerk Digivaardig Mediacompetities: achter toekomstprofielen voor de creatieve sector Digital Champion: streven naar meer digitale vaardigheden e-CF: duidelijkheid rond ICT-competenties MKB- aanpak: slimmer ondernemen op internet Aardigdigivaardig.nl: hoe vaardig ben jij? MIA: avatar straks overal online? Werkboek: Ondernemen met sociale netwerken voor het MKB Open Inloop voor Ondernemers: laagdrempelig internetadvies Klik & Tik. Het Internet op. Nu voor iedereen! Herkenningswaaiers en eLearningmodule: opsporing verzocht (en vergemakkelijkt) e-Loket op 1: meer halen uit het digitale overheidsloket Maatschappelijke Digistage: leer een ander internettten! Ontdek Internet: niemand is te oud voor internet Boek Contact! Kinderen en nieuwe media I-coach: ROC-leerling wordt MKB-adviseur Ook Willie is nu Webwijs Internetbootcamp.nl: niet voor watjes Digiveilig Meldknop.nl: nu één digitaal loket voor jongeren met online problemen Beschermjebedrijf.nl: beveiligingstips voor het MKB Newkidsontheweb.nl: kijkje in de digitale keuken van tieners Suske en Wiske en de sinistere site Boekje Sociale media: oh, doe je dat zo! Boekje Spelend Leren: lesmateriaal voor de allerkleinsten Safer Internet Centre Nederland Digiraad: tv-reportages en advies over veilig internetten Platform Internetveiligheid: alle stakeholders betrokken Brochures: alles wat je wilt weten over jouw kind of puber op internet Gezinspakket e-Safety: helpt ouders hun verantwoordelijkheid te nemen Cyberouders.nl: verkeersouders nu ook op de digitale snelweg Watchyourspace.nl: eerste hulp bij privacybescherming Weetwatzegamen.nl: over gamen en jongeren Workhacks.nl: simpele digitale tools en tips voor efficiënter werken Het Schoolblik: tips en informatie voor op school Digibarometer: jouw onderneming is zooó 1980 Gebouw 13: op zoek naar de verloren code van een miljardair

p.10 p.10 p.11 p.11 p.11 p.12 p.12 p.12 p.13 p.13 p.14 p.14 p.15 p.15 p.15 p.16 p.16 p.17 p.17 p.18 p.18 p.19 p.19 p.20 p.20 p.21 p.21 p.22 p.22 p.22 p.23 p.23 p.23 p.24 p.24

Informeren en netwerken En de Gouden @penstaart gaat naar... Kinderen, seks en internet Safer Internet Day De impact van ICT op onze samenleving Werkbezoeken Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins van Oranje WCIT: van over de gehele wereld Social Networking Event Netwerkbijeenkomsten: elkaar ontmoeten en kennisdelen Europese best practices uitgewisseld

p.25 p.25 p.26 p.27 p.27 p.27 p.28 p.28 p.28

Onderzoek: inzicht biedt basis Overzicht van recente en toekomstige onderzoeken CTRL Alt Delete: en daar gaat 19 miljard

Onderzoek naar het productiviteitsverlies door gebrek aan digitale vaardigheden (2012) De Nederlandse werknemer verliest dagelijks 8 procent

Op basis van hun bevindingen doen de onderzoekers verschillende

van zijn werktijd aan slecht functionerende ICT en

aanbevelingen om de situatie te verbeteren. “Te denken valt onder

gebrekkige digitale vaardigheden. Dit komt neer op een

meer aan het aan verbreden van de rol van de helpdesk. Die kan

totaal productiviteitsverlies van 19 miljard euro per jaar.

naast ondersteuning bij technische problemen, ook hulp bieden bij de ontwikkeling van vaardigheden. Organisaties zouden in de werving

Onderzoekers dr. ing. Alexander van Deursen en prof. dr. Jan van

kunnen selecteren op digitale vaardigheden. En de nu vaak informele

Dijk – Universiteit Twente – noemen de uitkomsten van CTRL Alt

hulp van collega’s kan worden geïnstitutionaliseerd en verbeterd.”

Delete schokkend: “Niet alleen door de omvang van de problematiek,

Ook doen werkgevers er goed aan meer te investeren in ICT-trainingen.

maar ook omdat leidinggevenden en werknemers zich nauwelijks

De opbrengst daarvan blijkt stelselmatig te worden onderschat.

bewust zijn van de problemen. De meeste medewerkers overschatten hun digitale vaardigheden. Organisaties investeren weinig in de

Het onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit van Twente in

ontwikkeling ervan. Informele hulp van collega’s blijkt de belangrijkste

opdracht van Digivaardig & Digiveilig, ECDL en CA-ICT en is te vinden

bron te zijn bij het oplossen van ICT-problemen.”

in de bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl.

Alexander RInnooy Kan, lid van de Raad van Advies van ECP, neemt het rapport in ontvangst. 1

Verst(r)ikt in het net: “Ik kon wel janken”

Onderzoek naar de hulpbehoefte bij problemen van jongeren op internet (2012) Een kwart van alle jongeren blijkt wel eens het

met iemand die niet degene bleek te zijn als wie hij zich voordeed.

slachtoffer te zijn geweest van online pesten, vooral

Uit het onderzoek Verst(r)ikt in het net bleek tevens dat er onder

meisjes overkomt dit relatief vaak. Dit online pesten

jonge internetgebruikers en hun ouders behoefte bestaat aan goede

blijkt een enorme impact te hebben. Van de getroffen

informatie over wat te doen als deze zaken zich voordoen. Ook

kinderen gaf 40 procent aan ‘heel verdrietig of zelf

hulpverleners (jeugdzorg, maatschappelijk werk, GGD), politiemensen

depressief te zijn geworden’. 30 procent zette een

en docenten geven aan dat alle extra informatie over jongeren en

vinkje bij ‘ik kon wel janken’.

problemen op internet welkom is. De kennis over jongeren en internetproblemen lopen binnen deze organisaties uiteen.

Pesten blijkt bovendien niet het enige probleem waar jonge internetgebruikers tegenaan lopen. 19 procent van de jongeren is op

Mede op basis van deze onderzoeksresultaten is Meldknop.nl

het internet ooit opgelicht, terwijl 14 procent van de ondervraagden

ontwikkeld (zie hoofdstuk Projecten). Het onderzoek is uitgevoerd in

aangeeft weleens gehackt te zijn. 5 Procent van de jongeren heeft ooit

opdracht van Digivaardig & Digiveilig en is te vinden in de bibliotheek van

meegemaakt dat privéfoto’s door anderen op het net zijn gezet.

www.digivaardigdigiveilig.nl.

3 procent van de jongeren geeft aan een afspraak te hebben gemaakt co-funded by the European Union

Vrouwen & ICT: meer vrouwen aub!

Onderzoek moet de rol aantonen van vrouwen bij ICT-innovatie (2012/2013) In Nederland werken in de ICT relatief weinig vrouwen,

sector en hoe hun carrièreontwikkeling kan worden versneld.

niet alleen in vergelijking met andere sectoren, maar

Daarnaast brengt het onderzoek in kaart welke toevoegde waarde

vooral ook met andere landen. Het platform Vrouwen

deze instroom biedt voor de sector. Zo is uit eerder onderzoek

en ICT heeft zich ten doel gesteld hierin verandering

reeds bekend dat vrouwelijke inbreng in het ICT-ontwerpproces

te brengen. Digivaardig & Digiveilig ondersteunt dit

leidt tot betere resultaten.

platform bij het uitvoeren van een onderzoek naar de achterliggende oorzaken.

Het onderzoek komt in het eerste kwartaal van 2013 beschikbaar en wordt uigevoerd door de Universiteit van Amsterdam met

Het onderzoek richt zich op de vraag welke maatregelen er kunnen

financiële ondersteuning van Digivaardig & Digiveilig.

worden genomen om meer vrouwen in te laten stromen in de    

Hey,   what’s app?: geen leven zonder mobiel    

Onderzoek naar mobiele telefoongebruik van jongeren (2012) Het blijkt bovendien dat kinderen veel waarde hechten aan hun telefoon. Ruim de helft van de jongeren zegt niet zonder zijn of haar mobiel te kunnen. Illustratief is dat 75 procent van de jongeren het eens is met de stelling dat ‘mijn generatie verslaafd is aan de mobiele telefoon.’ Volgens Remco Pijpers, directeur van Mijn Kind Online, is het verstandig als ouders bewust omgaan met deze ontwikkelingen: “Door het mobiele internet is het voor ouders lastiger geworden toezicht te houden op wat hun kinderen zien en doen op hun telefoon. Terwijl het wel heel belangrijk is kinderen te leren bewust en veilig met hun mobiel om te gaan.”Hey,

Niet alleen hebben bijna alle kinderen tussen 8 en 18

what’s app? is een vervolg op Altijd binnen bereik, het onderzoek naar

jaar vandaag de dag een telefoon, steeds meer jongeren

dezelfde materie uit 2010. Het onderzoek uit 2010 leverde Kamervragen

beschikken over een smartphone met mobiel internet. Dit

op en een aangescherpte gedragscode voor SMS-diensten.

laatste geldt bijvoorbeeld voor 80 procent van de 17-jarigen.

2

Zij gebruiken deze geavanceerdere toestellen vooral voor

Het onderzoek is uitgevoerd door stichting Mijn Kind Online met

gratis berichtenservices als Ping en Whatsapp, bellen is

financiële ondersteuning van Digivaardig & Digiveilig en te vinden in de

onder jongeren veel minder populair.

bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl.

co-funded by the European Union

Trendrapport: ‘Nederlanders altijd en overal online’ Trendrapport Internetgebruik (2009 t/m 2012) Internet is steeds meer een integraal onderdeel van het

Deze toegenomen gebruiksduur gaat hand in hand met de toegenomen

dagelijks leven van de Nederlander. Deze in voorgaande

populariteit van veel toepassingen, zoals online bankieren en online

trendrapporten gesignaleerde ontwikkeling wordt ook

shoppen. We hebben steeds meer profijt van het gebruik van internet,

door het Trendrapport van 2012 (uitgekomen in november

vooral jongeren en hoogopgeleiden. Deze voordelen zijn het grootst bij

2012) bevestigd. Van de huishoudens heeft 94% toegang

economische participatie, maar daarnaast biedt internet ook individueel

tot internet - de hoogste score in Europa - en van alle

en maatschappelijk nut. Zo heeft 28% van de Nederlanders internet

Nederlanders beschikt 96% over fysieke toegang.

gebruikt om te bepalen op welke politieke partij te stemmen en heeft

87% gebruikt internet zelfs dagelijks. We internetten

38% ooit online een petitie ondertekend. Internet maakt ook socialer:

daarbij ook steeds meer ‘onderweg’: in een jaar tijd is de

58% van de Nederlanders geeft aan via internet meer contact te hebben

toegang tot mobiel internet via smartphones gestegen

met familie en vrienden. Ook de effecten van het internetgebruik op

van 31 naar 42% en via tablets van 10 naar 27%.

werk zijn positief. Meer dan de helft van de respondenten geeft aan door

De toegenomen beschikbaarheid van internet vertaalt zich

internet effectiever en efficiënter te werken.

in toegenomen gebruik. Op een werkdag (inclusief vrije tijd) maakt de Nederlander gemiddeld 4 uur en 48 minuten

Het Trendrapport Internetgebruik 2012 is gepresenteerd tijdens

gebruik van internet.

het jaarcongres ECP in november 2012. Het Trendrapport wordt jaarlijks opgesteld door de Universiteit van Twente in opdracht van Digivaardig & Digiveilig.

Creativiteit op internet

Onderzoek naar de online creativiteit van tieners (2012) Het uploaden van creatieve producten naar een online

zien tieners als een creatieve uitdaging. De resultaten laten verder

platform is een vorm van zelfexpressie en levert

zien hoe tieners aankijken tegen commercie en de bedreigingen die

een bijdragen aan het vaardig omgaan met internet.

zich eventueel online aandienen. Ze hebben geen bezwaar tegen

De Erasmus Universiteit doet onderzoek naar de

commercie op internet, maar zijn weinig geneigd om voor diensten te

creativiteit van Nederlandse tieners (12-18 jaar) in

betalen. Tieners lijken de benodigde digitale vaardigheden vooral zelf te

virtuele werelden, games, sociale netwerksites en

hebben ontwikkeld zonder betrokkenheid van ouders of docenten.

communities als Youtube. Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt met financiële Eerste resultaten laten zien dat contact en zelfontplooiing de

ondersteuning van onder andere Digivaardig & Digiveilig en

voornaamste redenen zijn voor tieners om hiermee bezig te zijn.

Mediawijzer.net.

Ook het vinden van de juiste informatie in het grote online aanbod co-funded by the European Union

Einstein bestaat niet: jongeren niet zo digivaardig

Onderzoek naar internetgebruik en -vaardigheden van jongeren (2010) Anders dan vaak wordt aangenomen zijn jongeren – dan

klantvriendelijkheid richting jongeren te vergroten. Het rapport is in oktober

vaak liefkozend de generatie Einstein genoemd – niet

2010 door de Digiraad – het klankbord van jonge internetgebruikers –

bovengemiddeld vaardig met computers en internet.

overhandigd aan toenmalig minister van Economische Zaken, Maria van

Bij opdrachten als het selecteren van een goedkoop

der Hoeven. De tekortschietende internetvaardigheden van jongeren

mobiel abonnement of het zoeken van informatie over

heeft media-aandacht getrokken: onder andere NOS Radio 1 journaal,

een vervolgopleiding scoren zij bijzonder slecht. Dit komt

3FM en veel online media, hebben de resultaten van het onderzoek

ondermeer doordat jongeren ongeduldig zijn en slecht lezen.

opgepakt.

Tegelijkertijd brachten de onderzoekers de mogelijkheden in kaart

Het onderzoek is uitgevoerd door stichting Mijn Kind Online en Metrixlab

om sites die (ook) op jongeren zijn gericht, gebruikersvriendelijker te

en is te vinden in de bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl.

maken. Bedrijven en overheden kunnen deze 65 tips gebruiken om hun

co-funded by the European Union

3

 

Digibyte, digibabe, digibeet: welwillende afwachters en ploeterende volhouders Onderzoek naar de motieven voor het niet-gebruiken van computers en internet (2010)

Digibyte, digibabe, digibeet    

vaardigheden maar niet onder de knie krijgt. De selectieve kleinverbruiker daarentegen benut slechts een klein deel van

Waar de meeste digibeten positief staan tegenover het leren

de mogelijkheden van internet en heeft zichzelf alleen de

omgaan met computers en internet, blijken hun redenen om Wie zijn ‘de digibeten’? Waarom dit nu zijn nietzetedigibeet? doen persoonlijk en divers te zijn. De welwillende Wat willen zij wel en niet? afwachter bijvoorbeeld wil best op internet, maar neemt    

hiervoor noodzakelijke vaardigheden aangeleerd.

hier zelf geen initiatief toe. De ploeterende volhouder heeft

Het zijn drie voorbeelden uit de typologie van niet-gebruikers van computers

zich er juist in vastgebeten, ondanks dat hij de noodzakelijke

en internet die in opdracht van het programma Digivaardig & Digiveilig is opgesteld. De onderzoekers ontdekten dat de meeste digibeten welwillend staan tegenover het leren gebruiken van internet, maar dat zaken als gebrek aan kennis en ervaring, tijd en energie en negatieve gevoelens zoals faalangst, schaamte en aversie hen hiervan weerhouden.

Het onderzoek is te vinden in de bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl.

Krabbels & Respect plz?: ouders kijken mee. In het begin dan... Onderzoek naar Hyvesgebruik onder jongeren van 8 tot 18 jaar (2009)    

Nederlandse ouders blijken actieve internetopvoeders Marion Duimel Masja Notenboom te zijn. In de periode dat hun kroost op Hyves gaat (van

frequentie van het gebruik van sociale netwerken sterk toe. En dat brengt risico’s met zich mee. 1 op de 5 pubers heeft weleens ruzie

©8Digivaardig Digibewust Maarthet 2010Hyvesgebruik toe van 33 tot tot 14 &jaar neemt  

gehad op Hyves en 1 op de 8 heeft ooit een vervelende krabbel

80 procent) coachen zij hun kinderen actief. Bijna alle

gekregen. Vooral 13- tot 15-jarigen hebben het daar emotioneel zwaar

kinderen onder de tien delen hun wachtwoord met hun

mee. Met ouders over dit soort gevaren en voorvallen praten, kan

 

ouders. In deze leeftijdscategorie is de persoonlijke pagina bovendien in vrijwel alle gevallen voor onbekenden afgeschermd. Deze kinderen praten ook wekelijks met hun ouders over hun Hyveservaringen.

problemen voorkomen en helpt bij het verwerken van nare ervaringen.  

1

Media (onder andere NOS Headlines, Radio 1, Algemeen Dagblad en Trouw) hebben de resultaten van het onderzoek opgepakt. Samen met het onderzoek is ook de gratis brochure voor ouders over kinderen en hyves gelanceerd. Het boekje heeft gretig aftrek gevonden.

Gedurende de puberteit gaan jongeren ook wat Hyvesgebruik betreft echter steeds meer op eigen benen staan. Slechts 10 procent van

Het onderzoek is uitgevoerd door stichting Mijn Kind Online en is te

deze jongeren praat nog wekelijks met zijn ouders over wat er op

vinden in de bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl.

Hyves is gebeurd. Maar juist in de puberteit neemt de intensiteit en co-funded by the European Union

Social networking: tieners moeten nog veel leren

Kleinschalig onderzoek naar de privacybeleving van jongeren op social networking sites (2007) De meeste tieners zijn zich bewust van het belang van

erg vinden dat iedereen hun persoonlijke gegevens kan zien. 1 op de 5

privacy op internet en schermen hun gegevens op social

tieners heeft nog nooit nagedacht over het afschermen van gegevens.

networking sites af. 62% van de jongeren geeft aan dat ze gemakkelijk te identificeren zijn als iemand naar ze zoekt op

Deze onderzoeksresultaten van Stichting Mijn Kind Online en Digibewust

internet.

zijn gepresenteerd tijdens het Social Networking Event waar grote profiel sites als Hyves.nl, HabboHotel en Sugababes.nl discussierden over

4

92% van de jongeren zet hun voornaam online, 62% ook hun achternaam

jongeren en hun privacy op sociale netwerken (zie onder Informeren en

en ruim 40% ook hun e-mailadres en woonplaats. Bovendien zet 60%

Netwerken).

persoonlijke foto’s online. Veel van de jongeren geven aan dat ze het niet

co-funded by the European Union

Dreigingsbeeld internet: code onbekend

Perceptieonderzoek Veilig Internet: onderzoek naar het (handelings)bewustzijn van internetgebruikers (2009) Het is op basis van beschikbare gegevens

maar is het onbekend hoe vaak deze ongemakken daadwerkelijk

niet mogelijk om vast te stellen hoeveel risico

leiden tot problemen als het crashen van een pc of het stelen van

internetgebruikers daadwerkelijk lopen. Ook de vraag in

bankgegevens. Het vertrouwen in digitale diensten door gebruikers is

welke mate zij zich hiervan bewust zijn, valt daardoor niet

dus vaak op andere zaken gebaseerd dan op feitelijke kennis van

te beantwoorden.

de veiligheid.

Verschillende organisaties houden gegevens bij over internetgevaren.

Het onderzoek is uitgevoerd door TNO Informatie- en

Niet alle gegevens zijn echter openbaar, veel zaken zijn niet koppelbaar

Communicatietechnologie en is te vinden in de bibliotheek van

en niet alle data is voor de risicovraagstelling even relevant. Zo zijn er

www.digivaardigdigiveilig.nl.

wel gegevens beschikbaar over de hoeveelheid spam en virussen, co-funded by the European Union

Gaming: ouders onzeker

Steekproef onder ouders en kinderen naar gaming in het gezin (2008) Kinderen vinden dat hun ouders best veel weten over

17% van de ouders vindt de games die hun kinderen spelen gewelddadig.

gaming. Aan de andere kant geven ouders aan behoefte

Ruim 80% van de ouders weten dat er een leeftijdsaanduiding

te hebben aan informatie over gaming, met name aan

voor games bestaat (PEGI voor games). Een op de vijf kijkt hier ook

tips om hun kinderen te begeleiden en aan duidelijke

daadwerkelijk naar.

gamebeschrijvingen. Het onderzoek vormde input voor de discussie die gevoerd is tijdens Dat blijkt uit een steekproef uitgevoerd door Bureau Veldkamp – in

het Nationaal Gaming Debat (zie Informeren en Netwerken) en vormde

opdracht van Digibewust – onder bijna 200 gezinnen. Uit deze steekproef

tevens aanleiding voor de inrichting van de website

bleek verder dat 30% van de kinderen meer dan vijf uur per week games

www.weetwatzegamen.nl (zie onder Projecten).

speelt en dat hun ouders hiervan op de hoogte zijn. co-funded by the European Union

Veiligheidscan MKB: uitkomst onvoldoende

Onderzoek naar de kwetsbaarheid van het MKB voor cybercrime (2006) Het MKB is onvoldoende beveiligd tegen cybercrime. Het

De scan is in 2006 uitgevoerd door Syntens onder 50 bedrijven in

ontbreken van een ICT-beveiligingsbeleid en een onveilige

Flevoland, in opdracht van het programma Digibewust (voorganger

aansluiting van computers en netwerken op internet zijn

van Digivaardig & Digiveilig) en het programma Nationaal Infrastructuur

hier debet aan. Redenen hiervoor: geen kennis over hoe dit

Cybercrime, mede op aangeven van het ministerie van Economische

aan te pakken, geen tijd of geen budget.

Zaken en MKB Nederland. De scan is uitgevoerd om inzicht te verkrijgen om gerichte en effectieve activiteiten op te zetten die de

Heldere procedures zorgen er echter wel voor dat de zwakste schakel

bewustwording bij het MKB rond dit thema vergroten.

in de beveiliging van computers en netwerken – de mens – wordt ondersteund. Bewuste omgang met ICT bij de gebruiker is niet alleen

Het rapport van de scan is te vinden in de bibliotheek van

belangrijk voor de bedrijfsvoering, dienstverlening en continuïteit van het

www.digivaardigdigiveilig.nl.

MKB, maar zeker ook voor de economie en innovatie.

5

Campagnes: het grote publiek bereikt Overzicht van recente en toekomstige campagnes Je wachtwoord, maak het niet te makkelijk! Campagne over het gebruik van wachtwoorden (2012) Veel mensen maken nog steeds gebruik van dezelfde,

Gebruikers van online diensten en toepassingen weten vaak

gemakkelijk te achterhalen, slecht beveiligde wacht-woorden

onvoldoende wat een goed wachtwoord is. Bovendien stellen

om bijvoorbeeld hun social media accounts te beveiligen,

aanbieders van deze diensten en toepassingen slechts zelden eisen

maar ook andere (online) toepassingen. Criminelen kunnen

aan een wachtwoord (qua lengte of gebruik van leestekens). Abri’s,

daardoor eenvoudig schade veroorzaken. Om mensen

posters, online bannering, radiospots en een website met een

bewust te maken van wat een goed wachtwoord is en hoe

wachtwoordtester (www.digibewust.nl) moeten mensen bewust

je daar veilig mee omgaat heeft Digibewust, onderdeel van

maken van goede wachtwoorden en hen handvatten geven om een

Digivaardig & Digiveilig, een campagne ontwikkeld.

beter wachtwoord te verzinnen en deze veilig te gebruiken.

De campagne ‘Je wachtwoord, maak het niet te makkelijk’ is gelanceerd in de campagneperiode Alert Online (12-22 november 2012). In deze

mooiboy

peter123

WORDT

WORDT

M()()1B0Y

P€T€R1two3

periode bundelen verschillende partijen hun krachten om bewust en veilig gebruik van internet en mobiele communicatie voor het voetlicht te brengen. Digibewust is een van die partijen. Alert Online is een initiatief van de Nationaal Coördinator terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en

Posters in Abri’s en radiospots vragen JE WACHTWOORD: MAAKwachtwoorden. HET NIET TE MAKKELIJK aandacht voor JE WACHTWOORD:

Nationaal Cybers Security Centrum (NCSC). Zie www.alertonline.nl. co-funded by the European Union

Ga voor tips naar: www.digibewust.nl

MAAK HET NIET TE MAKKELIJK Ga voor tips naar: www.digibewust.nl

Nederlandse Vereniging van Banken

Slimmer ondernemen in 1 minuut Nederlandse Vereniging van Banken

Lopende campagne en hulpstructuur voor ondernemers (2012)

“Ondernemers hebben altijd een gebrek aan tijd en willen geen geld steken in dure cursussen en trainingen. Het verbaast mij niets dat bijna 70% van de kleine ondernemers geen tot nauwelijks tijd besteedt aan ICT trainingen of opleidingen. Toch is dat onverstandig. Door internet, ICT en sociale media slim en efficiënt in te zetten, kunnen kleine

Ben Woldring ondersteunt Slimmerondernemenin1minuut.nl.

ondernemers al snel duizenden euro’s meer omzet en winst boeken.“

verkrijgbaar door linkjes aan te klikken of de gratis webboeken aan te vragen. Ondernemer Ben Woldring denkt dat veel kleine ondernemers

6

Ben Woldring lanceerde op 29 september 2012 de gratis cursus

en ZZP’ers echt baat hebben bij de serie cursussen van 1 minuut.

Slimmerondernemenin1minuut.nl . Deze gratis cursus wordt via

De cursus is onderdeel van de aanpak om ondernemers te stimuleren

e-mail verzonden en biedt in 18 afleveringen van 1 minuut herkenbare

en te helpen digitaal vaardiger te worden (zie hoofdstuk Projecten).

praktijkvoorbeelden van kleine ondernemers die internet, social media

Slimmerondernemenin1minuut.nl is een initiatief van Digivaardig &

en ICT succesvol inzetten. Aan bod komen onderwerpen als een

Digiveilig en wordt ondersteund door haar partners KPN, UPC, Ziggo,

webwinkel starten, slim gebruik maken van Facebook, Twitter en

SIDN, NVB, IBM, CA-ICT, het ministerie van Economische Zaken en ook

LinkedIn en online nieuwe klanten werven. Deze praktische informatie

Syntens en MKB Servicedesk zijn betrokken.

kunnen ondernemers direct zelf toepassen. Extra informatie is

Je bent nooit te oud om te leren!

Gezamenlijke campagne Je bent nooit te oud om te leren (2012) Je bent nooit te oud om te leren was gericht op de ruim één miljoen Nederlanders die niet of nauwelijks online zijn, evenals op de 20 tot 25 procent van de bevolking die internet slechts sporadisch gebruikt. Het maatschappelijk belang om deze groep Nederlanders te helpen toegang te krijgen tot de digitale wereld is groot: binnen afzienbare tijd is voor 90 procent van alle banen het hebben van digitale vaardigheden een vereiste.

15.000 digibeten geholpen en ruim 15 miljoen mensen bereikt via onder andere radiospots.

De campagne is gelanceerd tijdens de Europese Get Online Week die eind maart 2012 plaatsvond. De campagne is door vele partners ondersteund: KPN, IBM, Microsoft, NVB, NVPI, SIDN, UPC, Ziggo, HCC,

Samen met groep zes van openbare basisschool de Burght uit

SeniorWeb, St. Lezen en Schrijven, UWV, SIOB, Rabobank, Google,

Amsterdam gaf Tineke Netelenbos in maart 2012 het startschot

Sanoma Digital, ABN AMRO en ING.

voor de campagne Je bent nooit te oud om te leren. Deze campagne was gericht op het verlagen van de drempel bij het

Resultaat: er zijn ongeveer 15.000 digibeten geholpen via

vragen om computerhulp. Zo was een telefonische helpdesk te

flyers op maat, de helpdesk en de website. Daarnaast heeft de

bereiken via het landelijke nummer 0800-0234444 en verstrekte

campagneboodschap ongeveer 15 miljoen mensen bereikt via

deze Internet Helpdesk ook flyers met adressen in de buurt

radiospotjes en activiteiten van de partners (nieuwsbrief, bannering,

waar mensen niet alleen met hun vragen terecht kunnen maar

verspreiding van flyers).

ook korte cursussen kunnen volgen. co-funded by the European Union

Iedereen kan internetten

Gezamenlijke laagdrempelige campagne Door internet blijf je meedoen (2010) het regelen van bankzaken, zware boodschappen thuis laten bezorgen of gemakkelijk contact onderhouden met kinderen en kleinkinderen; het zijn maar een paar van de gemakken die via internet voor senioren binnen handbereik komen. Deze laagdrempelige campagne was bedoeld om senioren over de streep te treken. Via een speciaal 0900-nummer konden senioren informatie- en oefenmateriaal aanvragen, de website www.doorinternetblijfjemeedoen.nl is gelanceerd, en de betrokken partijen

800.000 senioren bereikt met de campagneboodschap.

investeerden in het verder uitbreiden van het netwerk aan cursussen in de buurt. Door internet blijf je meedoen was een gezamenlijke campagne van

Dat is de boodschap van de gelijknamige thema-avond die

Digivaardig & Digiveilig en haar partners (KPN, UPC, Ziggo, SIDN, NVB, IBM,

omroep Max uitzond op 13 september 2010. Het vormde de

CA-ICT, het ministerie van Economische Zaken en daarnaast SeniorWeb,

aftrap van de campagne Door internet blijf je meedoen die

Radio5 Nostalgia, de RVU, ICL Zorg voor Later en Plus Magazine.

ouderen inspireerde en informeerde om van internet gebruik te maken. En deze campagne bleek hard nodig.

Resultaat: ruim 800.000 senioren zijn met de campagne bereikt. Extra exposure kreeg het thema van de campagne dankzij items in de tv-

Onder het oudere deel van de Nederlandse bevolking bevinden zich relatief

programma’s De Wereld Draait Door en Koefnoen, waardoor nog eens ruim

veel niet-gebruikers van computer en internet. Zonde, juist voor senioren

2 miljoen mensen met het thema hebben kennis gemaakt.

zijn de voordelen van internet groot. Niet meer de deur uit hoeven voor

7

Wissel je wachtwoord!

Campagne Wachtwoord Wissel Week (2010) Veel Nederlanders gebruiken een voorspelbaar wachtwoord voor verschillende toepassingen zonder dit wachtwoord bij tijd en wijle te wijzigen. Zo hanteert 26% van de Nederlanders een naam van een geliefde of familielid. Ook data van huwelijk of geboorte zijn populair. Zwakke wachtwoorden brengen grote risico’s met zich mee. Misbruik kan niet alleen financiële schade opleveren maar

50.000 mensen maakten via de website kennis met veilige wachtwoorden.

ook emotionele gevolgen hebben. Bijvoorbeeld als iemand jouw mailadres of Facebook-pagina hackt om onder jouw naam berichten te versturen.

Tijdens de Wachtwoord Wissel Week, een initiatief van Digibewust

www.wisseljewachtwoord.nl. De Wachtwoordwisselaar die op deze

(onderdeel van het programma Digivaardig & Digiveilig), werden

site werd aangeboden, stelde iedere bezoeker in staat zijn eigen

internetgebruikers via radiospotjes, een speciale website en door

sterke en unieke wachtwoord te kiezen.

free publicity in verschillende media als het NOS journaal, RTL Nieuws, Radio 538, het AD, de Telegraaf en ook Koffietijd op dit probleem

Resultaat: ruim 50.000 mensen bezochten de site in de

gewezen. Zo werd aandacht gegenereerd voor de website

campagneperiode.

Eerst denken dan posten

Jongerencampagne Think before you post (2010) Bijna alle jongeren tot 25 jaar (88%) vinden dat zij goed nadenken over het online zetten van persoonlijke gegevens. Dit blijkt uit een MSN-peiling onder tienduizend jongeren. Maar is dat ook echt zo? Via de game op www.thinkbeforeyoupost.nl en MSN.nl werden jongeren uitgedaagd dit te bewijzen. De game is gelanceerd op de Safer Internet Day 2010. In de eerste week werd het 140 duizend keer gespeeld. Hoewel bijna alle jongeren dus aangeven verantwoord om te gaan met persoonlijke gegevens, heeft iets minder dan de helft er geen moeite mee deze voor iedereen vindbaar op een sociaal netwerk te zetten.

240.000 jongeren bezochten www.thinkbeforeyoupost.nl.

De campagne is ontwikkeld door Digibewust (onderdeel van het programma Digivaardig & Digiveilig) in samenwerking met Microsoft. co-funded by the European Union

Resultaat: ruim 240.000 jongeren hebben de site www.thinkbeforeyoupost.nl bezocht. De campagne heeft ruim 1,9 miljoen jongeren bereikt.

8

Zeven miljoen hits voor Stanislav

Campagne Veilig internetten heb je zelf in de hand (2009 en 2010) Je klikt op een filmpje dat een vriend je heeft

samen met Habbohotel). Met deze game werden kinderen gewezen

doorgestuurd. Stanislav en zijn criminele kompanen

op de gevaren van zwakke wachtwoorden.

bespreken in een slecht verlichte ruimte hun volgende klus. Dan verschijnt plots jouw foto en naam in beeld.

Deze Postbus 51 campagne is een initiatief van de ministeries van

Jij bent hun slachtoffer. De gebruikte persoonlijke

Veiligheid en Justitie en Economische Zaken, in samenwerking

gegevens zijn zojuist van je hyves-profiel geplukt.

met diverse partners, waaronder Digibewust (onderdeel van het programma Digivaardig & Digiveilig).

Met deze ludieke viral, verspreid via Hyves, werd de boodschap van de postbus 51 campagne Veilig internetten heb je zelf in de hand bij

co-funded by the European Union

zeven miljoen Nederlanders voor het voetlicht gebracht. Daarnaast werd via een tv-spot aandacht gevraagd voor het thema. In 2010 kreeg de campagne een vervolg waarbij de focus lag op bescherming tegen identiteitsfraude. Ook jongeren waren in 2010 doelgroep: 24.000 kinderen deden er alles aan om de hacker te pakken te krijgen in Habbohotel via de speciaal ontwikkelde game Hacker Hunt (opgezet

7 miljoen hyvers hebben topcrimineel Stanislav en zijn bende ontmoet.

Je wachtwoord is alleen van jou

Jongerencampagne: Je wachtwoord is alleen van jou, en van niemand anders (2007) Waarom moet je je wachtwoord geheim houden? Zelfs voor je beste vrienden? En hoe maak of verzin je überhaupt een sterk wachtwoord. In de praktijk blijkt dat jongeren nog onzorgvuldig omgaan met geheimhouding van hun wachtwoord en lang niet altijd een veilig wachtwoord kiezen. In 2007 is onder de vlag van Digibewust (onderdeel van Digivaardig & Digiveilig) campagne gevoerd om jongeren te wijzen op het veilig omgaan met wachtwoorden die zij voor internet en e-mail gebruiken. Door commercials op televisie (TMF) en internet en een Boomerangkaartenactie op middelbare scholen, uitgezonden op TMF en Boomerangkaarten op middelbare scholen, kregen jongeren tips bij het verzinnen van een goed en veilig wachtwoord en de boodschap dat zij hun wachtwoord niet moeten delen met anderen.

Resultaat: de filmpjes zijn in de campagne periode ruim 130 keer uitgezonden op TMF en 80.000 keer gedownload vanaf onder andere Youtube. 93% van de verspreide Boomerangkaarten zijn meegenomen uit de rekken op scholen.

co-funded by the European Union

De spots zijn uitgezonden op TMF.

9

Projecten: de kracht van een actief netwerk Overzicht van activiteiten van of mogelijk gemaakt door Digivaardig & Digiveilig

DIGIVAARDIG Mediacompetenties: acht toekomstprofielen voor de creatieve sector Project Mediacompetenties voor de communicatiesector (2012) Ontwikkelingen als serious gaming, de sociale media,

De toekomstprofielen worden opgesteld op basis van het extrapoleren

e-zines en ook de steeds verdergaande digitalisering van

van trends en het analyseren van toekomstige ontwikkelingen in de

wetenschappelijke tijdschriften en educatieve uitgaven;

creatieve industrie. De toekomstprofielen sluiten aan bij de human

op weinig sectoren heeft ICT zo’n grote impact als op de

capital agenda van de sector en zijn daarmee onderdeel van het

topsector Creatieve industrie. En de ontwikkelingen staan

topsectorenbeleid. De ervaringen die worden opgedaan bij het opstellen

niet stil. Om werkgevers, werknemers en opleiders de

van de profielen worden gebruikt om de aanpak ook in andere (top)

handvatten te bieden om slim op deze ontwikkelingen in te

sectoren uit te rollen.

spelen, worden acht toekomstprofielen opgesteld voor de benodigde digitale vaardigheden in de creatieve sector.

Het project wordt uitgevoerd door GOC, het A&O fonds Grafimediabranche en het BTB fonds uitgeverijsector. Digivaardig & Digiveilig financiert het project.

Digital Champion: streven naar meer digitale vaardigheden Tineke Netelenbos is Digital Champion in Nederland Een werkzoekende die met internet overweg kan heeft een veel grotere kans om snel een nieuwe baan te vinden. En voor circa 90% van de banen zullen binnen enkele jaren digitale vaardigheden een vereiste zijn. Eurocommissaris Neelie Kroes heeft Europese landen opgeroepen een Digital Champion aan te stellen: personen die het economisch belang van digitale vaardigheden onder de aandacht brengen bij burgers, bedrijven en overheid. In Nederland vervult Tineke Netelenbos de rol van Digital Champion. “Als we serieus hechten aan onze kenniseconomie, dan kunnen we ons geen digitale kloof in de maatschappij veroorloven. Niemand hoeft achter te blijven als het gaat om digitale vaardigheden. Met een beetje hulp kan iedereen de voordelen en gemakken van het

Europese samenwerking en kennisuitwisseling rondom digitale vaardigheden.

hebben van digitale vaardigheden ervaren,” aldus Tineke Netelbos,

10

tevens voorzitter van het programma Digivaardig & Digiveilig. Tineke

keer per jaar met de andere Europese Digital Champions over een

Netelenbos overlegt, op initiatief van de Europese Commissie, twee

gezamenlijke aanpak en uitwisseling van best practises.

e-CF: duidelijkheid rond ICT-competenties

Vertaling en uitrol van het European Competence Framework (2012) In weinig branches is het aantal kennisgebieden,

Door het standaardiseren van ICT-functies wordt het voor werkgevers

specialismen en competenties zo groot als in de ICT.

makkelijker het juiste personeel aan te trekken. Opleidingsinstituten

Het e-CF, het Europese e-Competence Framework,

kunnen hun onderwijs beter afstemmen op de behoeften van de

brengt overzicht in dit competentielandschap. Door

markt. Voor werknemers en zzp’ers maakt e-CF het gemakkelijker

dit raamwerk toepasbaar te maken in Nederland, ook

zich in de markt te zetten. Ook verbetert e-CF de Europese

in ons land gekomen tot een standaard ‘bibliotheek’

vergelijkbaarheid van sollicitanten.

van ICT-competenties. Zo wordt het e-CF de standaard

Het verbeteren van de werking van deze arbeidsmarkt is extra

wordt waaraan alle betrokkenen in Nederland gaan

belangrijk omdat Nederland, afhankelijke van de economische

refereren. De e-CF werkgroep binnen Digivaardig &

scenario’s, rond 2015 een tekort zal kennen aan goed opgeleide

Digiveilig werkt hieraan.

ICT-professionals.

MKB- aanpak: slimmer ondernemen op internet

Aanpak om ondernemers te stimuleren en te helpen digivaardiger te worden (2012) Ondernemers hebben nog een wereld te winnen daar

Daarnaast is een speciaal eBook ontwikkeld waarin de thema’s uit

waar het gaat om slimmer ondernemen op internet. Via

de cursus Slimmerondernemenin1minuut.nl verder zijn uitgediept. Dit

een gezamenlijke aanpak is een hulpstructuur ingericht

werkboek kunnen ondernemers downloaden. Via de DQ test kunnen

waardoor ondernemers snel en eenvoudig kennis en

ondernemers bovendien hun digitale vaardigheden testen.

kunde wordt geboden.

Na het doen van deze test krijgen ondernemers een persoonlijk advies over hoe zij hun digitale vaardigheden kunnen verbeteren.

Een van de onderdelen van deze aanpak is de cursus

Op www.slimdigitaalondernemen.nl is het volledige aanbod te vinden.

slimmerondernemenin1minuut.nl. via deze cursus leren ondernemers internet slimmer in te zetten. Ondernemers die vervolgens

Digivaardig & Digiveilig en haar partners (KPN, UPC, Ziggo, SIDN, NVB,

meer willen leren of vragen hebben worden verwezen naar

IBM, CA-ICT en het ministerie van Economische Zaken) ondersteunen

diverse bestaande ‘hulplijnen’, zoals MKB Service Desk, Syntens

en financieren de totstandkoming van de hulpstructuur.

en KVK. Deze kunnen op hun beurt verwijzen naar relevante opleidingsmaterialen en opleiders.

Aardigdigivaardig.nl: hoe vaardig ben jij? Online workshop om alles uit het web te halen (2012) Hoe handig ben jij met het boeken van een vakantie

Aardigdigivaardig.nl is een vervolg op de in 2009 gelanceerde Internet

via internet? Kun jij online vinden wat een ticket voor

Bootcamp. De nieuwe naam en de nieuwe uitstraling moeten het

het Haagse Mauritshuis kost? En lukt het je uit te

oefenmateriaal voor een bredere doelgroep aantrekkelijk maken.

ontdekken of het goedkoper is met de trein of met

Ook is de tool aangepast om deze meer geschikt te maken voor de

de auto een bezoek te brengen aan Amsterdam?

specifieke ondersteuningsbehoefte van de beroepsbevolking.

Door middel van dit soort praktische opdrachten kan eenieder via aardigdigivaardig.nl werken aan het verbeteren van zijn digivaardigheden. Van mensen die nog nooit een muis hebben aangeraakt tot ervaren internetgebruikers die wel eens willen weten hoe handig ze nu echt zijn op het wereldwijde web.

Internet Bootcamp in een nieuw jasje.

11

MIA: avatar straks overal online?

Mijn Internet Assistent biedt hulp op websites (sinds 2010) Een persoonlijke en virtuele internetassistente die je

content (aanwijzingen, tips en trucs) kan worden gevuld zónder dat er

helpt op elke website die je bezoekt, dat is MIA, Mijn

complexe wijzigingen aan de site hoeven worden doorgevoerd.

Internet Assistent. Doordat deze zogenoemde avatar overal met jou mee naar toegaat, wordt het ontdekken

Resultaat: Begin 2012 is de nieuwe stichting MIA Helpt! van start

van nieuwe websites en het aanleren van digitale

gegaan. De Stichting voert het beheer en onderhoud van MIA. Ook

vaardigheden een stuk gemakkelijker.

stelt zij MIA laagdrempelig beschikbaar en begeleid geïnteresseerde organisaties bij de ingebruikname van MIA.

MIA helpt mensen stap voor stap bij bijvoorbeeld het invullen van formulieren of het navigeren over websites. De avatar is bedacht en ontworpen door studenten als onderdeel van IBM Extreme Blue. Uit haalbaarheidsonderzoek, uitgevoerd in 2011, blijkt dat MIA de adoptie van en het vertrouwen in digitale diensten onder digibeten kan vergroten. Tegelijkertijd helpt MIA de website van organisaties beter toegankelijk en vertrouwd te maken. Het bijzondere van MIA is dat zij

Stichting MIA helpt! opgericht.

kan opereren op elke website en door de websitebeheerder met eigen

Werkboek: Ondernemen met sociale netwerken voor het MKB e-Ondernemen doe je zo (2009)

Sociale media, vergelijkingssites, blogs, forums en

hand van hun persoonlijke netwerkschema: een overzicht van sterktes,

wiki’s: ook een MKB’er kan vandaag de dag niet om

zwaktes, kansen en bedreigingen die ze al lezend in het werkboek

de realiteit van internet heen. Moderne informatie- en

verzamelen. Met dit overzicht kunnen MKB-ondernemers de juiste

communicatiemiddelen veranderen de klantrelatie ingrijpend.

strategische en tactische keuzes maken en concrete stappen zetten.

Dankzij het werkboek Ondernemen met sociale netwerken

Het werkboek is tot stand gekomen binnen Nederland Digitaal in

kan elke ondernemer daar nu zijn voordeel mee doen.

Verbinding in samenwerking met Syntens adviseurs.

In het werkboek staan naast basisinformatie tal van praktische

Resultaat: Het werkboek is tot stand gekomen binnen Nederland

voorbeelden hoe ondernemers nieuwe media in hun bedrijfsvoering

Digitaal in Verbinding in samenwerking met Syntens adviseurs. Er zijn

kunnen integreren. Lezers ontdekken kansen voor hun bedrijf aan de

10.000 exemplaren gedrukt en bijna geheel verspreid. Ook is het boek via de site van Issuu.com ruim 20.000 keer bekeken en gelezen.

Open Inloop voor Ondernemers: laagdrempelig internetadvies Ondernemers helpen bij het gebruik van internet (sinds 2010) Kan ik een online programma gebruiken voor mijn

verscheen op basis van deze ervaringen een handboek met

boekhouding? Hoe kom ik via sociale media in contact

methodiekomschrijving. Dankzij dit handboek kan het personeel

met nieuwe klanten? Wat is de beste manier om

van ondernemershuizen in Breda, Utrecht, Den Haag en Almere

online personeel te werven? Ondernemers in de regio

kennismaken met de ins en outs van de Open Inloop voor

Amsterdam kunnen voor een antwoord op deze vragen

Ondernemers.

sinds oktober 2010 terecht bij de Open Inloop voor Ondernemers.

Resultaat: De Open Inloop voor Ondernemers is een initiatief van Cybersoek en is ondersteund door Digivaardig & Digiveilig. Sinds de

12

Tijdens deze Open Inloop kunnen ondernemers vragen stellen,

start in 2010 hebben ruim 1200 ondernemers gebruik gemaakt van de

trainingen krijgen en andere ondernemers ontmoeten. In 2011

Open Inloop voor Ondernemers.

Klik & Tik. Het Internet op. Nu voor iedereen! Online cursus digitale basisvaardigheden (sinds 2010)

sociaal economische positie van digibeten te verbeteren, onder andere door het landelijk aanbieden van het oefenprogramma Klik & Tik, het internet op. Deze partijen onderstrepen hiermee de noodzaak van een gezamenlijke aanpak voor het verbeteren van digitale vaardigheden van digitaal analfabeten.

Klik & Tik, het internet op is een initiatief van en gemaakt door ETV.nl en is gefinancierd door Digivaardig & Digiveilig, Emmia Educatieve

Oefenprogramma trekt duizenden beginnende internetters.

Multimedia, AT5, ETV.nl, ROC Amsterdam en Digitaal Trapveld Cybersoek. Klik & Tik, het internet op is te vinden op www.oefenen.nl.

Met simpele oefeningen en leuke filmpjes leren

Resultaat: In de eerste maanden bezochten ruim tienduizenden

beginnende internetters onder meer online formulieren

mensen Klikentik.nl (de voorganger van het huidige portaal oefenen.nl).

invullen, e-mailen, surfen, zoekmachines en sociale

Het kant en klare Klik & Tik – materiaal is tevens onderdeel van het

media gebruiken.

aanbod voor laagopgeleide en laaggeletterde volwassenen van diverse bibliotheken. Ook wordt volop samengewerkt met UWV

In 2010 hebben de ministeries van Economische Zaken en Sociale

en maatschappelijke digistagiaires bij het werken met Klik & Tik. Uit

Zaken samen met FNV Vakcentrale, het UWV WERKbedrijf en

onderzoek blijkt dat Klik & Tik aansluit bij de behoeften van zowel

Digivaardig & Digiveilig en haar private partners (KPN, UPC, Ziggo,

bibliotheek als cursist en dat het bijdraagt aan meer zelfvertrouwen en

SIDN, NVB, IBM, Microsoft, NVPI) de handen ineen geslagen om de

meer vaardigheden.

Herkenningswaaiers en eLearningmodule: opsporing verzocht (en vergemakkelijkt) Hulp bij het herkennen en doorverwijzen van digibeten aan de balie (sinds 2010) Niemand zegt aan de balie van de gemeente of de

Daarnaast geeft de waaier tips en trucs om met deze mensen over het

bibliotheek spontaan dat hij niets van computers en

onderwerp van digivaardigheid in gesprek te gaan. Uiteraard inclusief

internet weet. Zonde, juist een baliemedewerker kan

een handige lijst van adressen en websites waar baliemedewerkers

mensen met lage digitale vaardigheden doorverwijzen

deze mensen vervolgens naar toe kunnen doorverwijzen.

naar handig oefenmateriaal en de juiste instanties. Vandaar dat de Herkenningswaaiers Digibetisme

E-Learning module baliemedewerkers

baliemedewerkers hierbij helpt.

Daarnaast hebben het programma Digivaardig & Digibewust en de stichting Lezen & Schrijven medio 2010 besloten gezamenlijk de

De herkenningswaaier bevat praktische handvatten om digibetisme te

E-Learning module te ontwikkelen. Via deze internettool kunnen

herkennen zónder deze mensen te stigmatiseren of voor het blok te

baliemedewerkers zich bekwamen in het herkennen en doorverwijzen

zetten. Het gaat hier bijvoorbeeld om mensen die naar de balie komen

van mensen die kampen met laaggeletterdheid, rekenproblemen als

voor zaken die zij veel gemakkelijker via internet kunnen afhandelen,

een gebrek aan digitale vaardigheden.

of klanten die ‘nu even niet op hun e-mailadres kunnen komen’.

13

e-Loket op 1: meer halen uit het digitale overheidsloket Best practises van digitale overheidsloketten (2010) Steeds meer diensten worden ook of zelfs uitsluitend

herkennen van digibeten en het doorverwijzen naar geschikt

online aangeboden. Maar een deel van de Nederlandse

opleidingsmateriaal en sluit daardoor aan bij de Herkenningswaaiers.

bevolking gebruikt deze diensten niet omdat zij niet kunnen omgaan met computers en internet. Om te zorgen dat deze

Het boekje bevat tevens de resultaten van het project E-loket op 1

mensen niet buiten de boot vallen, hebben verschillende

waarin de Belastingdienst, het UWV WERKbedrijf, stichting Het

loketorganisaties (de Belastingdienst, het UWV WERKbedrijf,

Juridisch Loket, de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Tilburg

stichting Het Juridisch Loket, de gemeenten Amsterdam,

diverse pilots uitvoerden voor het herkennen en doorverwijzen

Rotterdam en Tilburg), de handen in een geslagen.

van digibeten aan het loket met als doel het gebruik van digitale overheidsloketten te doen toenemen. E-loket op 1 werd uitgevoerd

Gezamenlijk hebben zij de publicatie Vaardige burgers aan het loket

onder wetenschappelijke begeleiding van Novay.

uitgebracht. Het boekje geeft tips aan baliemedewerkers voor het

Maatschappelijke Digistage: leer een ander internettten! Stage knoopt digitaal vaardige leerlingen aan digibeten (sinds 2010)

Vele bibliotheken werken samen met maatschappelijke digistagaires. In 2011 is een maatschappelijke stage verplicht gesteld

door Maatschappelijke Digistagiaires die hen begeleiden bij het gebruik

voor alle leerlingen in het vmbo, havo en vwo.

van het oefenprogramma Klik&Tik. Het internet op. Op jaarbasis

De Maatschappelijke Digistage biedt deze leerlingen

worden tenminste 1400 digibeten bereikt. Dit aantal is groeiende.

de kans hun internetvaardigheden in te zetten om

In 2012 worden de regio’s dusdanig geïnstrueerd en uitgerust dat zij

digibeten wegwijs te maken op het wereldwijde web.

zelfredzaam zijn. Ook worden de UWV WERKplein vestigingen (de zogenaamde 30+vestigingen) toegerust om in de toekomst volgens

De Maatschappelijke Digistage borduurt hiermee voort op het succes

het concept van de Maatschappelijke Digistage te werk te gaan.

van I-coach. Het concept is uitgebreid naar leerlingen in het havo en

De maatschappelijke Digistage is een initiatief van Codename Future,

vwo enerzijds en van MKB-ondernemers naar de gehele Nederlandse

samen met UWV WERKbedrijf, Centrale Bibliotheek Den Haag en

bevolking. Na een succesvolle pilot in de regio Den Haag in 2010 door

programma Digivaardig & Digiveilig.

UWV WERKbedrijf en de Centrale Bibliotheek Den Haag, is in 2011

14

gestart met de opschaling van het initiatief: inmiddels is 35 regio’s de

Resultaat: in 35 regio’s hebben bibliotheken, scholen en het UWV de

Maatschappelijke Digistage gestart. Klanten van bijvoorbeeld het UWV

maatschappelijke digistage opgepakt.

worden doorverwezen naar de bibliotheek waar zij geholpen worden

Zie ook www.maatschappelijkedigistage.nl.

Ontdek Internet: niemand is te oud voor internet Cursussen voor senioren op locatie (sinds 2010) Ouderen die niet of nauwelijks gebruik maken van (nieuwe)

Tijdens de bijeenkomsten is het de bedoeling de aanwezige

media, vallen niet te bereiken met online trainingen of

senioren te inspireren ook het internet op te gaan. Door verhalen van

avondvullende tv-programma’s. Vandaar dat Seniorweb

internetgebruikers van hun eigen leeftijd ervaren zij dat de nieuwe

door het land heen cursussen op locatie geeft om deze

media zowel nuttig als plezierig zijn. Ontdek Internet is een initiatief van

mensen met ondermeer computers en internet kennis te

Seniorweb voor ouderen die nog geen ervaring hebben met computer

laten maken.

en internet en is voor de totstandkoming financieel ondersteund vanuit Digivaardig & Digiveilig.

Boek Contact! Kinderen en nieuwe media

Pleidooi voor een doorlopende leerlijn digitale vaardigheden (2010) Kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar laten zich sterk

kinderen reeds in het basisonderwijs leren een website te bouwen.

beïnvloeden door commerciële uitingen op internet.

De auteurs zijn van mening dat als kinderen zelf ervaring opdoen

Ze kunnen reclame niet van andere boodschappen

met het zenden van informatie, zij vervolgens beter in staat zijn de

onderscheiden en zijn vatbaar voor misleiding. Naast

boodschappen van anderen op waarde te schatten.

een aanpassing van de Kinder- en jeugdreclamecode is het wenselijk een doorlopende leerlijn

Contact! Kinderen en nieuwe media is een initiatief van het Sociaal

informatievaardigheden te ontwikkelen voor zowel het

en Cultureel Planbureau en Stichting Mijn Kind Online. Het eerste

primair als het voortgezet onderwijs.

exemplaar van het boek is in ontvangst genomen door ZKH de Prins van Oranje tijdens het World Congress on Information Technology.

Dit is de strekking van het boek Contact! Kinderen en nieuwe

Ook is er een Engelse vertaling gemaakt en is financieel ondersteund

media. In deze publicatie breken de auteurs, op basis van

vanuit Digivaardig & Digiveilig.

wetenschappelijk onderzoek naar het gebruik van nieuwe media door basisschoolleerlingen, een lans voor het aanleren van digitale

co-funded by the European Union

vaardigheden. Zo stellen zij bijvoorbeeld dat het goed zou zijn als

I-coach: ROC-leerling wordt MKB-adviseur I-coach verbindt jongeren aan het MKB (2009 en 2010) Scholieren hebben veel kennis over internetgebruik

Resultaat: I-coach heeft in 2009 en 2010 op acht ROC’s gelopen.

en sociale media. Via het lesmodule en stage van

In maart 2009 heeft Frank Heemskerk, toenmalig staatssecretaris

I-coach worden leerlingen getraind deze kennis en

van Economische Zaken, de eerste I-coach certificaten uitgedeeld

digitale vaardigheden over te brengen op ondernemers.

aan leerlingen van het ROC ASA (Amersfoort) die met succes de

Ondernemers kregen zo de kans zich in deze

lesmodule en bijbehorende stage bij een MKB’er hebben doorlopen.

vaardigheden te bekwamen en de commerciële kansen van internet te benutten.

15

Ook Willie is nu Webwijs

Programma Willie Webwijs voor mensen met een verstandelijke beperking (sinds 2009) Ook voor mensen met een verstandelijke beperking

Willie Webwijs is een initiatief van Stichting STRAS, gewone kansen

kan internet een zege zijn. Chatten met vrienden,

voor bijzondere mensen en te vinden op www.williewebwijs.nl.

ontspannen een filmpje kijken of samen gamen. Voor de gevaren van internet is deze groep extra kwetsbaar.

Resultaat: het programma kende tot nu toe ongeveer 3000 gebruikers.

Vandaar dat zij dankzij het programma Willie Webwijs

Vanwege de positieve feedback is in 2010 een gebruiksvriendelijkere

leren verstandig met internet om te gaan.

versie ontwikkeld.

Internetbootcamp.nl: niet voor watjes Online training voor digitale vaardigheden (2009)

Ruim 75.000 deelnemers gedrild. Ben jij best vaardig op internet, maar kan het nog beter?

Resultaat: de lancering van Internetbootcamp.nl in 2009 trok veel

of weet jij iemand die zijn digitale vaardigheden nodig

mediaandacht. Ook zorgde de grotendeels belangeloze exposure via

moet bijspijkeren? Ga dan naar internetbootcamp.nl

diverse online exploitanten (o.m. IlseMedia, Ster, Hyves, MSN, AdLINK,

voor de vierdelige online drilcursus onder leiding van een

Webads, Marktplaats, RTL en Adfactor) voor zo’n 20 miljoen online

meedogenloze, maar ervaren instructeur.

bannervertoningen. Dit leidde tot 75.000 unieke bezoekers. In 2011 is Internetbootcamp.nl gerestyled in aardigdigivaardig.nl.

16

DIGIVEILIG Meldknop.nl: nu één digitaal loket voor jongeren met online problemen Website biedt jongeren tips, hulp en advies bij problemen op internet (2012)

hulp: jongeren vinden er informatie en tips om hun probleem zelf op te lossen, en bijvoorbeeld ook wanneer je aangifte kunt doen bij de politie en wat je daarvoor nodig hebt. Daarnaast vinden jongeren er contactgegevens van instanties die hen verder kunnen helpen bij het oplossen van hun probleem.

Meldknop.nl is niet alleen een website. De Meldknop kan ook in de internetbrowser van een computer gezet worden. Bijvoorbeeld in Internet Explorer, Mozilla Firefox of Safari. Met één druk op de knop

Eerste halfjaar reeds 70.000 bezoekers.

komen jongeren die gebruik maken van deze computer op Meldknop.nl en daar vinden zij direct hun weg naar hulp in vervelende situaties.

Veel kinderen en jongeren weten zich geen raad

Meldknop.nl is een initiatief van Digivaardig & Digiveilig, Meldpunt

als hen iets vervelends overkomt op internet. De

Kinderporno op Internet/Helpwanted.nl, Kindertelefoon, Pestweb,

problemen lopen uiteen van roddelen en pesten tot

Vraaghetdepolitie.nl en Meldpunt Discriminatie Internet. De site

identiteitsfraude en seksueel misbruik. Hier komt nog

heeft sinds de lancering (februari 2012) ruim 11.000 bezoekers per

eens bij dat veel jongeren zich vaak onterecht zelf

maand (met een piek in de eerste maand: 30.000 bezoekers. De

de schuld geven van deze problemen. Meldknop.nl

browserbutton is 1500 keer gedownload (juli 2012). Op diverse online

maakt het voor de jongeren gemakkelijker om contact

jongerenplatforms, zoals hyves.nl en habbohotel, is de Meldknop.nl

te zoeken met de juiste instanties en verlaagt zo de

inmiddels te vinden als banner of link op de hulppagina’s. Ook staat

drempel naar aangifte en hulp.

Meldknop.nl hoog in de Google-zoekresultaten wanneer er gezocht wordt op diverse internetproblemen. Een campagne op MSN heeft

Uit het onderzoek Verst(r)ikt in het net van Digivaardig & Digiveilig

daarnaast gezorgd voor extra zichtbaarheid van Meldknop.nl onder

blijkt dat veel jongeren bij het internetten tegen grotere en kleine

jongeren (ruim 30 miljoen impressies en bijna 20.000 clicks).

ongemakken aanlopen (zie hoofdstuk Onderzoek). Meldknop.nl biedt co-funded by the European Union

Beschermjebedrijf.nl: beveiligingstips voor het MKB Website voor ondernemers over digitale beveiliging (2012) Bedrijven maken steeds intensiever gebruik van ICT

Op www.beschermjebedrijf.nl kunnen ondernemers een quick

en internet. Het belang van digitale beveiliging wordt

scan doen. Na het invullen van deze sqan krijgt de ondernemer een

daardoor almaar groter. Uit onderzoek blijkt dat

persoonlijk stappenplan met actiepunten. Op beschermjebedrijf.

slechts 33% van de ondervraagde bedrijven goed heeft

nl vertellen ondernemers over voorbeelden uit de praktijk. Ook zijn

nagedacht over beveiliging en dat een kwart te maken

er tools en tips op de website te vinden. Een gebruiker die de hele

krijgt met beveiligingsincidenten. Om bedrijven te

website doorloopt, krijgt een beter beeld van de risico’s die zijn

helpen hun digitale beveiliging op orde te brengen is

bedrijf loopt én adviezen hoe deze risico’s afgedekt of vermeden

www.beschermjebedrijf.nl gelanceerd.

kunnen worden. De website richt zich op MKB-bedrijven vanaf vijf medewerkers.

Beschermjebedrijf.nl is een initiatief van Nederland ICT in samenwerking met het programma Digivaardig & Digiveilig.

17

Newkidsontheweb.nl: kijkje in de digitale keuken van tieners Website met reportages over jongeren online (2012)

Ross &virtuele werelden Ross (14): ‘Je zit in een andere wereld. Hier ben je maar gewoon een kind met Asperger dat nog op de middelbare school zit.’

Adil verstuurt 100 tweets per dag. Jasmijn kletst met haar vriendinnen via hyves. Wilma wordt verliefd via internet en Nando van dertien begint een online bedrijf. Hun digitale avonturen en belevenissen en die van vier andere kinderen zijn te vinden op newkidsonteweb.nl. Zij vertellen over hun online leven terwijl deskundigen bijpassend advies geven over opvoeden en internet aan ouders en docenten. Op newkidsontheweb.nl kunnen ouders, docenten en andere opvoeders op herkenbare en praktische wijze informatie vinden over kinderen en internet, bijvoorbeeld in de vorm van acht persoonlijke verhalen van jongeren in videovorm. De website is een initiatief van Stichting Mijn Kind Online en tot stand gekomen met financiële ondersteuning vanuit Digivaardig & Digiveilig.

Resultaat: De website is inmiddels ruim 20.000 keer bezocht. De video’s die daar te vinden zijn staan ook op Youtube en worden

New Kids on the Web

Kanaal 5

vertoond tijdens de gemiddeld 150 ouderavonden die Mijn Kind Online jaarlijks geeft.

Digi-jongeren in beeld

www.newkidsontheweb.nl

co-funded by the European Union

Ruim 20.000 keer bezocht en bekeken.

Suske en Wiske en de sinistere site

Speciale Suske en Wiske over veilig internetten (2011) Plop! Er verschijnt een clown op het beeldscherm.

laat kennismaken met de vervelende kanten van internet. Deze

Suske kijkt verbaasd op; niet echt de informatie waar

uitgave verscheen in 2007 op initiatief van Kennisnet en met steun

hij naar zocht voor zijn spreekbeurt over cactussen.

van Digibewust. In 2011 is het album opnieuw uitgebracht onder

En nu wil die clown ook nog zijn persoonsgegevens

de vlag van Mediawijzer.net. Digivaardig & Digiveilig heeft in deze

weten? Toch maar even met Tante Sidonia overleggen.

herziene uitgave een aantal pagina’s gevuld met tips over hoe jongeren

Wiske’s nieuwsgierigheid is echter gewekt. Zíj legt haar

verstandig met gevaren op internet kunnen omgaan.

hand op het beeldscherm. Kabam! Alleen Schanulleke blijft naast het toetsenbord liggen. Wiske is in de macht

Resultaat: van de eerste druk zijn 150.000 exemplaren verspreid op

van de boze tovernaar Zwanzerik.

scholen. En met de tweede druk zijn nog eens 50.000 exemplaren van het album verschenen en verspreid.

Zo begint Suske en Wiske en De sinistere site, een speciale uitgave van de populaire stripserie die jonge lezertjes op humoristische wijze

18

co-funded by the European Union

Boekje Sociale media: oh, doe je dat zo! Over jongeren en sociale media (2011)

Je kind heeft het steeds over hyves, Whatsapp en

De brochure is ondermeer verspreid via de scholen die deelnemen aan

Facebook. Maar wat is dat eigenlijk, sociale media?

Mediamasters (i.s.m. Mediawijzer.net). Dit spel, gelanceerd tijdens de

En hoe kan mijn kind er verstandig mee omgaan?

Week van de Mediawijsheid in november 2011, leert kinderen en hun

De brochure Sociale Media helpt ouders en kinderen

ouders verstandig om te gaan met media. Bijna 1000 scholen hebben

bij het beantwoorden van deze vragen.

het spel gespeeld.

De brochure Sociale Media geeft niet alleen uitleg over het fenomeen

Resultaat: ruim 35.000 exemplaren van de brochure zijn verspreid.

en de belangrijkste sociale media, ook krijgen ouders tips over de wijze

De brochure is ontwikkeld door UPC en Ouders Online en is financieel

waarop zij hun kind het best op internet kunnen begeleiden en welke

ondersteund door Digivaardig & Digiveilig. De brochure is te vinden in

regels andere ouders hierbij hanteren.

de bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl.

co-funded by the European Union

Boekje Spelend Leren: lesmateriaal voor de allerkleinsten

P

Spelletjesboek voor kinderen van 4 tot 8 jaar (2011) UB

LI SH ED B Y

Kruis aan met welke van de volgende apparaten je een foto kunt maken: mobiel, camera, webcam en usb-

2011

stick. Kleur de plaatjes in van de mensen met wie je het volgende zou delen: een geheim, mijn naam, geld, een wachtwoord. Door middel van het spelletjesboek Spelend leren: Online zijn kunnen de allerkleinsten (4 tot 8 jaar) kennismaken met alle dagelijkse aspecten van internet en ICT. Het boekje helpt deze digital natives spelenderwijs hun eerste stappen te zetten bij het ontwikkelen van hun digivaardigheden en digibewustzijn.

Het boekje is in internationaal verband ontwikkeld door Insafe, het netwerk van Europese Safer Internet Centres waar Digivaardig & Digiveilig onderdeel van uitmaakt, en tot stand gekomen met steun van Liberty Global/UPC en de Europese Unie. Het boekje is in meerdere talen uitgebracht. De Nederlandse versie is te vinden in de bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl

Resultaat: inmiddels zijn ruim 20.000 exemplaren van het boekje Ondersteund door

Ruim 20.000 exemplaren verspreid op scholen in Nederland.

verspreid in Nederland.

co-funded by the European Union

19

Safer Internet Centre Nederland

Naar een veiliger internet voor kinderen (sinds 2006) Digivaardig & Digiveilig fungeert sinds 2006 als Safer Internet

Digiveilig maakt deel uit van het Europese Insafe Network. De leden

Centre in Nederland, samen met het Meldpunt Kinderporno

van dit netwerk werken wisselen kennis en evaringen uit en zetten

op Internet. Vanuit deze rol richten zij diverse activiteiten

gezamenlijke speciale evenementen, activiteiten en campagnes op.

in om kinderen, ouders en docenten bewust te maken van

Binnen Insafe wordt ook samengewerkt met bedrijfsleven, overheid en

online gevaren en de maatregelen die zij hier tegen kunnen

NGO’s. Insafe werkt bovendien samen met Inhope, het internationale

nemen. Het Safer Internet Centre wordt mede gefinancierd

netwerk van Internet Hotlines. Het Meldpunt Kinderporno op Internet

door de Europese Commissie (DG Connect, Safer Internet

vertegenwoordigt Nederland in Inhope.

Programme). Meer informatie over het Insafe netwerk is te vinden op Digiveilig initieert en coördineert voorlichtingsactiviteiten om de

www.saferinternet.org. Hier is ook een overzicht te vinden van alle

bewustwording over veilig internet onder kinderen, ouders en docenten

Safer Internet Centres in Europa (30 in totaal). Inhope is te vinden op

te bevorderen. Het Meldpunt Kinderporno op Internet geeft invulling

www.inhope.org.

aan de Nederlandse Hotline en Helpline (Helpwanted.nl). De Hotline biedt internetters een manier om (anoniem) melding te doen van illegale

Alle activiteiten van Digivaardig & Digiveilig die voorzien zijn van een

content op internet. De Helpline geeft advies aan kinderen, ouders en

Europese vlag zijn mede opgezet vanuit de rol als Safer Internet Centre.

docenten over veilig internetten.

co-funded by the European Union

Digiraad: tv-reportages en advies over veilig internetten Adviesraad voor en door jongeren (sinds 2006) Discussiëren tijdens bijeenkomsten in binnen- en buitenland, reportages maken voor onder andere Disney XD, op bezoek bij ministers en Kamerleden, advies aan diverse instanties in Nederland over hoe zij jongeren het beste kunnen voorlichten over veilig gebruik van internet: dit zijn maar enkele van de activiteiten van de jongeren in de Digiraad. De DigiRaad bestaat uit een groep enthousiaste jongeren tussen de 12 en 18 jaar oud. Zij komen ongeveer één keer in de twee maanden bij elkaar om te praten over de digitale wereld en de manier waarop jongeren daarover voorgelicht kunnen en moeten worden. Ook zijn zij beschikbaar

Miljoen jongeren hebben tvrapportages gezien.

om deel te nemen aan discussies over jongeren en (veilig) internet. Dat doen zij regelmatig, ook in internationaal verband (bijvoorbeeld tijdens het

in het kader van Meldknop.nl en binnen geweest bij AMS-IX, Nederlands

Safer Internet Forum van de Europese Commissie). Op deze site van de

grootste internetknooppunt. Deze reportages zijn ook te vinden in de

DigiRaad – www.digiraad.net – vinden kinderen daarnaast tips en filmpjes

bibliotheek van www.digivaardigdigiveilig.nl. Ruim 2 miljoen kinderen

over hoe zij de digitale wereld productief en verstandig kunnen gebruiken.

keken naar de reportages op televisie.

Resultaat: De afgelopen jaren heeft de Digiraad miljoenen jongeren

De Digiraad is een initiatief van en wordt begeleid door Digivaardig &

bereikt, onder andere met reportages op de nationale televisie. De

Digiveilig. Nieuwe leden zijn altijd welkom!

jongeren uit de raad zijn hiervoor op bezoek geweest bij Hyves, op pad gegaan met een digitale politieagent, langs geweest bij de Kindertelefoon

20

co-funded by the European Union

en

lig

t-

ntereen

ng

eelse awijs-

om arak-

rachten

pieren etten. e Game

an van het

sion ety and Media

Platform Internetveiligheid: alle stakeholders betrokken Samenwerkingsverband rondom internetveiligheid (sinds 2009) De digitale verspreiding van strafbare of onrechtmatige

computers te verminderen. Volgens onderzoek heeft 5 tot 10%

inhoud, botnets, onveilige hotspots: het zijn maar

van de consumenten jaarlijks te maken met een botnetinfectie.

enkele voorbeelden van de keerzijde van het internet

Abuse Information Exchange gaat via een loket botnetbesmettingen

die niet door individuele partijen kunnen worden

verzamelen en sorteren om vervolgens door te sturen naar de

bestreden. Om deze reden werken KPN, Ziggo, UPC,

aangesloten ISP’s zodat deze sneller handelen en niet meer ieder

SIDN, NVB, Microsoft, Google, Vodafone, Leaseweb,

afzonderlijk deze data hoeven te verzamelen en analyseren. Het loket

DHPA en de ministeries van EL&I en V&J samen in

wordt in het eerste kwartaal van 2013 operationeel. Andere ISP’s,

het Platform Internetveiligheid. Dit overlegorgaan

mobiele operators en hostingproviders zijn uitgenodigd zich bij het

stelt hen in staat gezamenlijk afspraken te maken

initiatief aan te sluiten.

over het aanpakken van dit soort problemen en snel in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Abuse

Vanuit het Platform Internetveiligheid is daarnaast een logische

Information Exchange is een voorbeeld van waar deze

koppeling gelegd met Digiveilig: daar waar voorlichting (preventief)

samenwerking toe leidt.

richting de eindgebruiker rondom thema’s geagendeerd door het platform noodzakelijk is, wordt deze opgezet via de infrastructuur van

Abuse Information Exchange is een samenwerking tussen zeven

Digiveilig. Ook wordt nauw samengewerkt met het Nationaal Cyber

Nederlandse ISP’s (KPN, SOLCON, Tele2, UPC, XS4ALL, Zeelandnet,

Security Centrum, onder andere via de campagne Alert Online.

Ziggo , SIDN en ECP om het aantal door botnets besmette

Brochures: alles wat je wilt weten over jouw kind of puber op internet Over de digitale wereld van kinderen en jongeren (sinds 2009) S P EC I A L

CoLoFoN

Tot de titels die zijn uitgegeven behoren:

st uitgave van Digibewu Digitaal pesten is een Online. en stichting Mijn Kind downloaden van De brochure is ook te itaalpesten. ine.nl/dig nkindonl www.mij Kind Online, Copyright: Stichting Mijn 2012. Den Haag, september ff, Coördinatie Martine Borgdor Remco Pijpers Borgdorff, Teksten Lotte Boot, Martine Weija Steffens Diepen Vormgeving Yvette van (Diep Design) Visser Foto’s Bigstock, Dirk-Jan Illustraties Lamelos is een onafhanStichting Mijn Kind Online jeugd en media. De kelijk expertisecentrum Mijn Kind Online is het belangrijkste missie van en professionele helpen van ouders, scholen pvoeding. Speerpunt opvoeders bij de interneto kwaliteit van digitale van Mijn Kind Online is media voor kinderen. indonline.nl e-mail: informatie@mijnk ine.nl website: www.mijnkindonl ma van overheid, Digibewust is een program appelijke organisabedrijfsleven en maatsch en verantwoord gebruik ties. Doel is het veilig digitale middelen in van internet en andere en. Nederland te stimuler nl website: www.digibewust. nl email: info@digibewust. s: Andere recente brochure (2010) • Verliefd op internet (4-12 jaar) en Mijn • Kinderen en online video (2010) (13+) puber op YouTube Internet 9-12 jaar (2012) Mijn Puber mobiel (2010)

Digitaal pesten Verliefd op internet

DiGiTaAl PeStEn

Speciaal onderwijs op internet Mijn kind en internet/Mijn puber en internet Mijn kind en online video/Mijn puber en Youtube. Mijn kind mobiel/Mijn puber mobiel Mijn kind op Hyves/Mijn puber op Hyves.

Ruim 75.000 exemplaren verspreid via scholen en bibliotheken.

• Mijn Kind mobiel en

dE fEiTeN

rNeT • pRaTeN • gOeD dOeN oP iNtE

oVeR cYbErPeStEn

Bij enkele van deze uitgaven zijn gespecialiseerde derden betrokken geweest. De uitgave Verliefd op internet is bijvoorbeeld tot stand eN

• tIpS vOoR dOcEnT

Ouders lopen vandaag de dag rond met allerlei vragen

gekomen in samenwerking met de politie. Tevens is deze uitgave op alle politiebureaus verspreid.

over hun kinderen en internet: wat doen jongeren nu eigenlijk allemaal online? Wat zijn hun mogelijkheden?

Resultaat: De verschillende brochures hebben gretig aftrek gevonden

Maar ook: met wie kan ik ze wel en niet laten chatten?

bij ondermeer scholen, bibliotheken en GGD’s: inmiddels zijn in totaal

Hoe zorg ik ervoor dat ze geen gewelddadig en

al zo’n 75.000 exemplaren verspreid.

seksueel getint beeldmateriaal tegenkomen? Vanaf welke leeftijd geef ik mijn zoon of dochter eigenlijk

De brochures zijn tot stand gekomen met financiële ondersteuning van

een mobieltje? Om ouders te helpen met dit soort

Digivaardig & Digiveilig. Alle brochures zijn te vinden in de bibliotheek

vragen heeft de stichting Mijn kind Online verschillende

van www.digivaardigdigiveilig.nl

brochures met praktische antwoorden ontwikkeld. co-funded by the European Union

21

Gezinspakket e-Safety: helpt ouders hun verantwoordelijkheid te nemen Kinderen leren samen met hun ouders veilig en verantwoord internetten (2009)

Zo leren ouders en kinderen samen hoe om te gaan met zaken als contact met onbekenden op internet, het maken van een profiel op een sociale netwerksite of wat zij kunnen doen als er sprake is van online pesten. Het Gezinspakket is ook online te vinden op www.esafetykit.net.

Het Gezinspakket is internationaal verband ontwikkeld door Insafe,

Ruim 30.000 exemplaren verspreid via scholen en bibliotheken.

het netwerk van Europese Safer Internet Centres waar Digivaardig & Digiveilig onderdeel van uitmaakt, en tot stand gekomen met steun van Liberty Global/UPC en de Europese Unie. Het pakket is in

Met stickers vragen beantwoorden, leuke oefeningen

meerdere talen uitgebracht.

doen en onder begeleiding van pap of mam verantwoord leren internetten. Dat is waar het

Resultaat: inmiddels zijn ruim 30.000 exemplaren verspreid naar onder

tweeledige Gezinspakket e-safety om draait. Voor

andere scholen en bibliotheken.

ouders zit in het pakket een handboek met informatie en tips, voor kinderen allerhande inspirerend

co-funded by the European Union

oefenmateriaal.

Cyberouders.nl: verkeersouders nu ook op de digitale snelweg Voor een veilig gebruik van internet op school (sinds 2009) Hoe lang mag een kind per dag achter de computer zitten?

Cyberkoffer, boordevol handige informatie en tips over internetveiligheid.

Hoe moeten we met pesten via internet omgaan? En als

Digivaardig & Digiveilig heeft dit initiatief gesteund.

scholieren thuis voor hun huiswerk de computer gebruiken, waar begint dan de verantwoordelijkheid van de ouders en

Cyberouders is een initiatief van de Vereniging voor Openbaar Onderwijs

houdt die van de school op?

om ouders en docenten te helpen kinderen te coachen bij het bewust en veilig gebruik maken van internet. Digivaardig & Digiveilig heeft financieel

Het landelijke netwerk van Cyberouders helpt schoolbestuurders,

bijgedragen aan de totstandkoming van de Cyberkoffer.

docenten, ouders en kinderen bij het beantwoorden van dit soort vragen;

Er zijn nu ongeveer 20 cyberouders actief.

zij zijn de verkeersouders van de digitale snelweg. Om ouders en

Kijk op: www.cyberouders.nl

docenten goed te begeleiden, organiseren de cyberouders ondermeer informatieavonden op scholen. Daarnaast krijgen cyberouders een

co-funded by the European Union

Watchyourspace.nl: eerste hulp bij privacybescherming Website over online privacy (2009)

Tieners hechten steeds meer belang aan het

Hierop staan tips over hoe je de baas blijft over wat er

beschermen van hun online privacy. Maar hoe doe je

over jou te vinden is op internet.

dat precies? Om hen én volwassenen hierbij te helpen heeft Digivaardig & Digiveilig tijdens de Safer Internet Day 2009 de website watchyourspace.nl gelanceerd. 22

co-funded by the European Union

Weetwatzegamen.nl: over gamen en jongeren Website voor ouders met gamende kinderen (2008) Gamen is enorm populair onder jongeren. Maar wat is

De site trok in de eerste dagen van haar bestaan reeds een groot

gamen nu eigenlijk? Welke ervaringen doen kinderen

aantal bezoekers die ook relatief lang op de site bleven (meer dan

ermee op? En vooral hoe ga je er als ouders mee om?

de helft langer dan 1 minuut). Voor de ontwikkeling van de site is

Om ouders en opvoeders hierbij te helpen is in 2008 de

samengewerkt met Ouders Online, NICAM en NVPI .

site weetwatzegamen.nl ingericht. Resultaat: de site had in 2008 40.000 bezoekers. In 2009 heeft Ouders van kinderen tussen de 6 en 16 jaar kunnen met vragen over

Digivaardig & Digiveilig de site overgedragen aan en daarmee

gamen terecht op www.weetwatzegamen.nl. Deze site geeft tekst

geborgd bij Ouders Online. Vanaf eind 2012 gaat weetwatzegamen.nl

en uitleg over het fenomeen gamen. Ouders vinden er bijvoorbeeld

doorverwijzen naar de site www.mediaopvoeding.nl

uitgebreide beschrijvingen van games, tips voor het begeleiden van kinderen, expertopinies en beschrijvingen van diverse games.

co-funded by the European Union

Ook kunnen zij hun ervaringen op de site of via het blog achterlaten en uitwisselen.

Workhacks.nl: simpele digitale tools en tips voor efficiënter werken Website voor digitale slimmigheden (2008) Wie wil er nu niet dat zijn/haar werk efficiënter ,

De creatie van een online community was in zicht. Meer van dit soort

aangenamer, veiliger en spannender wordt? Door het

initiatieven staken op dat moment de kop op (bijvoorbeeld Lifehacking.nl).

uitwisselen van ideeën, tips en uitvindingen moest workhacks een groeiende bron van inspiratie gaan

De site Workhacks – een initiatief van Digivaardig & Digiveilig – is

vormen waarbij men van elkaars digitale slimmigheden

helaas nooit goed van de grond gekomen en is om die reden een

en handigheden kon leren.

jaar later offline gehaald. Ook de daaraan gekoppelde Jo Aerts Award (gekoppeld voor de internationale SysAdmin Dag) had niet het

Workhacks.nl was een vernieuwende activiteit van het programma in

gewenste effect: de geposte ideeën die in aanmerking kwamen voor

2008: mensen zelf handreikingen aan elkaar laten geven. Gebruikers

een prijs waren te minimaal. De Award is daarom ook niet uitgereikt.

konden niet alleen content en kennis halen, maar juist ook brengen.

Het Schoolblik: tips en informatie voor op school Belangrijke informatie gebundeld (2007 en 2008) Steeds meer leraren krijgen vragen van leerlingen - en ook

diverse lespakketten, een CD-rom met voorlichtingsfilmpjes en het spel

van ouders - over hoe zij veilig en verantwoord kunnen

Gebouw13, etcetera. Via beurzen (zoals de NOT en de IPON) en ook op

omgaan met internet en nieuwe media. In 2007 en 2008

aanvraag zijn de blikken verspreid onder de doelgroep. Het Schoolblik was

zijn er daarom ruim 5000 exemplaren van het Schoolblik

een initiatief van Digivaardig & Digiveilig.

verspreid. Resultaat: er zijn ongeveer 5000 exemplaren van het Schoolblik verspreid In het Schoolblik vonden docenten en ICT-coördinatoren van scholen

onder docenten.

informatie om het veilig en verantwoord gebruik van internet op school te stimuleren. In het blik zaten tips voor het organiseren van ouderavonden,

co-funded by the European Union

23

Digibarometer: jouw onderneming is zooó 1980 Test ondernemingen op digiveiligheid (sinds 2007)

of muziek downloaden? Door het invullen van de vragenlijst op www.digibarometer.nl kunnen ondernemers beoordelen hoe volwassen hun digitale veiligheid is. Wie de vragenlijst invult, krijgt niet alleen een persoonlijk veiligheidsrapport en een lijst met tips en adviezen, maar ziet ook hoe hij scoort in verhouding tot de concurrentie. Het blijkt dat ondernemers over het algemeen de digitale veiligheid van hun organisatie hoog inschatten terwijl tegelijkertijd de helft van hen tevens aangeeft ook te maken te hebben gehad met een digitaal incident. In 2010 is rond een onderdeel van de Digibarometer een succesvolle campagne ingericht: Wachtwoord Wissel Week (zie onder Campagnes). De Digibarometer

Ruim 10.000 keer ingevuld.

is een initiatief van Digivaardig & Digiveilig.

Hanteert jouw onderneming een wachtwoordenbeleid?

Resultaat: De site bestaat sinds 2007 en heeft in 2009 en in 2010 een

Maakt het back-ups van gevoelige data? Mogen

kleine inhoudelijke update ondergaan. De Digibarometer is ongeveer

werknemers in de tijd van de baas met vrienden chatten

10.000 keer ingevuld.

Gebouw 13: op zoek naar de verloren code van een miljardair Online game voor kinderen (2007)

Ruim 15.000 keer gespeeld. Als detective een appartementcomplex betreden en

gedragen. In 2007 konden kinderen het spel online spelen. Daarna

daar de verloren code van de kluis van een miljardair

is het spel op CD-ROM gezet en verspreid via onder andere het

zien te ontfutselen van de eigenaardige bewoners. Dat

Schoolblik. Gebouw 13 was een initiatief van Digivaardig & Digiveilig.

is wat jongeren tussen de 8 en 14 jaar moeten doen in de game Gebouw 13.

Resultaat: in 2007 had Gebouw 13 ruim 13.000 bezoekers. Via de tweede editie van het Schoolblik zijn ongeveer 2000 exemplaren van

Op een leuke en spannende manier krijgen jongeren in deze game te

het spel op CD-ROM verspreid

maken met de positieve en negatieve aspecten van de digitale wereld en leren zij spelenderwijs hoe zij zich in die wereld het beste kunnen

24

co-funded by the European Union

Informeren en netwerken Overzicht van evenementen En de Gouden @penstaart gaat naar...

Gouden @penstaart voor beste websites voor kinderen (sinds 2010) beste websites voor jongeren, was een van de hoogtepunten van de Safer Internet Day 2011. De jury selecteerde 10 sites uit meer dan 400 inzending waarna vervolgens ruim 14 duizend mensen hun stem uitbrachten

Model voor de Europese verkiezing voor beste kinderwebsites van Europa.

De Gouden @penstaart verkiezing in Nederland heeft geïnspireerd tot en model gestaan voor een Europese competitie: European Award for Best Children’s Online Content. Deze is uitgeschreven door de Europese

De jury had de inzending van Habbolive.nl, de fansite van

Commissie en vond in 2011 voor de eerste keer plaats. De Nederlandse

de populair game HabboHotel, bijna terzijde gelegd. Ze

winnaars van 2011 zijn ook bij de Europese verkiezing in de prijzen

konden gewoon niet geloven dat deze site door kinderen

gevallen: Habbolive.nl won de tweede prijs in de categorie ‘website

was ontwikkeld. Al met al dus een terechte winnaar in de

gemaakt door jongeren’, hetklokhuis.nl ging er vandoor met de eerste

categorie websites gemaakt door jongeren. En hetklokhuis.nl

prijs in de catogorie ‘ website gemaakt door professionals’.

viel in de prijzen als beste website voor jongeren gemaakt door professionals. Prikkelend, eigentijds en overzichtelijk

In 2012 was www.spongebob.nl de beste kinderwebsite gemaakt door

waren enkele van de kwalificaties die uit de loftrompet van

professionals. Wilma Westenberg ging dat jaar naar huis met de Gouden

de jury klonken.

@penstaart voor beste kinderwebsite gemaakt door jongeren. De verkiezing gaat in 2013 weer van start.

De uitreiking van de Gouden Apenstaart, een initiatief van stichting Mijn Kind Online en Waag Society, de tweejaarlijkse prijs voor de

co-funded by the European Union

Kinderen, seks en internet

Symposium voor hulpverlenend Nederland (2011 en 2012) “Het is cruciaal dat professionals die met en voor kinderen werken, weten hoe tieners internet en sociale media gebruiken in hun seksuele ontwikkeling. Bovendien moeten zij kinderen kunnen vertellen waar zij voor moeten oppassen en hoe en waar zij hulp kunnen krijgen als er iets mis gaat. Veel professionals en hulpverleners tasten op deze

Reeds 1000 hulpverleners bereikt, vraag naar vervolg is groot.

punten echter nog in het duister”. De informatiebehoefte bij de doelgroep is enorm: ruim 300 hulpverleners Aan het woord is Marjolijn Bonthuis van het programma Digivaardig

kwamen januari 2011 af op het eerste symposium Kinderen, seks

& Digiveilig. Samen met Meldpunt Kinderporno op Internet, Bureau

en internet georganiseerd in Amsterdam waar. Het vervolg op dit

Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Ouders Online / Mijn Kind

symposium in februari 2012 trok ruim 500 geïnteresseerden naar het

Online, heeft Digivaardig & Digiveilig de afgelopen jaren aandacht

Circustheater in Den Haag.

geschonken aan deze belangrijke thematiek. co-funded by the European Union

25

Safer Internet Day

Jaarlijks terugkerende Europese dag voor veilig internetten (sinds 2006) deskundigen, onderzoekers, politici en andere betrokkenen met elkaar in discussie over de invloed en het belang van gaming. Ook is de website www.weetwatzegamen.nl gelanceerd waar ouders terecht kunnen voor informatie over games.

2009: Jongeren in debat over privacy 200 jongeren verzamelden zich in het Paard van Troje in Den Haag om te praten met Miljuschka Witzenhausen, Nicolette van Dam, een zedenrechercheur en MTV over hoe om te gaan met online imago en online privacy. Ook werd de site www.watchyourspace.nl gelanceerd met tips over hoe je de baas blijft over wat er over jou op internet staat.

Ieder jaar veel mediaaandacht. 2010: Op audiëntie onder gymnasten

De uitreiking van de Gouden @penstaart, een privacy

Toenmalig staatssecretaris Frank Heemskerk ging naar het Haagse

debat met 200 scholieren, lancering van Meldknop.nl

Haganum om daar met jongeren te praten over wat je wel en niet moet

en de aanwezigheid van Prinses Máxima tijdens een

achterlaten op sociale netwerksites. De campagne Think before you

jongerenmanifestatie in Den Haag. De afgelopen jaren

post (www.thinkbeforeyoupost.nl) is die dag gelanceerd.

heeft Digivaardig & Digiveilig, vanuit haar rol als Safer Internet Center in Nederland, op diverse wijzen invulling

2011: Uitreiking van de Gouden @penstaarten

gegeven aan de Safer Internet Day, de dag waarop in heel

In het bijzijn van Zijne Koninklijk Hoogheid de Prins van Oranje werden

Europa aandacht wordt gevraagd voor veilig internet

in Beeld en Geluid in Hilversum de Gouden @penstaarten uitgereikt aan

gebruik door jongeren.

de makers van de beste kinderwebsites van Nederland.

Een overzicht:

2012: Lancering van Meldknop.nl Tijdens het symposium Kinderen, seks en internet lanceerde minister

2006: MSN-les voor Minister Brinkhorst

Opstelten van Justitie en Veiligheid Meldknop.nl (www.meldknop.nl),

Toenmalig Minister Brinkhorst van Economische Zaken kreeg een lesje

de site waar jongeren informatie, tips en advies kunnen krijgen om

MSN van scholieren van het Haagse Montessori Lyceum. Zij legden

problemen op internet op te lossen. Ruim 500 hulpverleners namen

hem het gebruik van de webcam, afkortingen en emoticons uit. “Die

deel aan het symposium.

achterstand haal ik nooit meer in”, erkende de minister tijdens het chatten.

Resultaat: de activiteiten van het programma genereren ieder jaar veel media-aandacht dankzij onderzoeken die juist die dag worden

2007: Veilig internet manifestatie met Prinses Máxima en de

gepresenteerd, gekoppeld aan concrete activiteiten en bijeenkomsten

uitreiking van de Digibewust Award

die vanuit het programma worden georganiseerd of ondersteund.

Martijn van Dam (pvdA) kreeg de Award voor meest Digibewuste

Meer informatie is ook te vinden op www.saferinternetday.nl.

politicus van Nederland als boegbeeld van de digitale generatie. Prinses Maxima woonde later die dag een manifestatie bij voor kinderen waar

De Safer Internet Day is een initiatief van de Europese Commissie

zij het boekje Kindertelefoontips van Carry Slee in ontvangst nam.

(Safer Internet programm, DG Information Society) en wordt gecoördineerd door Insafe, het Europese netwerk van Safer Internet

2008: Nationaal Gaming Debat

Centers: www.saferinternet.org. Informatie over de Safer Internet Day

Aan de vooravond van de Safer Internet Day gingen ouders, gamers,

in diverse landen is te vinden op www.saferinternetday.org.

co-funded by the European Union

26

De impact van ICT op onze samenleving

Bijdragen aan het programma van het Jaarcongres ECP (sinds 2009) Aandacht voor de sociale impact van digitalisering,

via inspirerende sprekers en discussies. De afgelopen jaren hebben

vaardigheden en innovatie, met prikkelende discussies en

onderwerpen op het programma gestaan als digitale basisvaardigheden,

casussen en vele sprekers uit binnen- en buitenland.

creativiteit en coproductie, identiteit in de virtuele wereld, Europese

Over de klant van de toekomst, onderwijs en ICT, het

samenwerking, balans tussen controle en vrijheid, visie van de jonge

gebruik van computer en internet, generatie Y.

generatie op technologie, het leven van een hacker, gebruikers interfaces, etcetera. Dit congres vormde de laatste jaren het podium

Vele facetten van onze steeds verder digitaliserende samenleving

voor de presentatie van het Trendrapport Computer- en Internetgebruik.

komen samen tijdens het jaarcongres van ECP, platform voor de informatiesamenleving. Digivaardig & Digiveilig draagt hieraan bij door

Resultaat: ruim 500 mensen nemen jaarlijks deel aan dit congres.

belangrijke en actuele onderwerpen tijdens het congres te positioneren

Werkbezoeken Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins van Oranje

Kroonprins legt bezoeken af in kader van digitale vaardigheden en digitale veiligheid (2011-2012) En dan staat daar opeens de kroonprins in de aula van jouw school of de recreatieruimte van jouw verpleeghuis. In 2011 legde Kroonprins Willem-Alexander, lid van de Raad van Advies van ECP, verschillende werkbezoeken af om ook de boodschap van Digivaardig & Digiveilig te helpen uitdragen. In Zetten in Gelderland bezocht de Prins van Oranje het Hendrik Pierson College om deel te nemen aan en zich te laten informeren over het project Internetgevaren. Deze door de school zelf opgezette leergang informeert kinderen over verstandig omgaan met alle mogelijkheden van het wereldwijde web.

In Oosterwolde in Friesland nam de Prins van Oranje deel aan het project

Betrokkenheid van het Koningshuis bij het programma.

Ontdek Internet, een initiatief van Seniorenweb om ouderen op een voor hen herkenbare wijze kennis te laten maken met het wereldwijde web.

WCIT: van over de gehele wereld

Internationaal congres met onder andere eInclusion als hoofd thema (2010) Jongeren moeten de vaardigheden krijgen aangereikt

kan worden ingezet om sociale en economische

om informatie op internet te zoeken, de juistheid ervan te

doelstellingen te realiseren. De speech van Kroonprins

beoordelen en hier vervolgens doelgericht van gebruik te

Willem-Alexander was onderdeel van de track eInclusion:

maken. Kroonprins Willem Alexander benadrukte in zijn

hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen over de digitale vaardigheden

speech het belang en de noodzaak van internetlessen op

beschikken die hen in staat stellen volwaardig te participeren in de

school.

huidige digitale samenleving? Een bevolking die beschikt over digitale vaardigheden wordt steeds meer randvoorwaardelijk voor

Tijdens het World Congress on IT bespraken regeringsleiders,

economische groei.

wetenschappers en capitains of industry hoe informatietechnologie

Digivaardig & Digiveilig gaf mede invulling aan deze track.

27

Social Networking Event

Wat doen jongeren op sociale netwerken? (2007) Er is verwondering wat zich afspeelt in online

18% van de jongeren 12 en 13 jaar denkt zij anoniem zijn op internet.

sociale netwerken, over de snelheid waarmee deze

Meer dan de helft van de tieners vindt het niet erg dat anderen hun

netwerken groeien. De vrees voor risico’s voor de

gegevens op internet kunnen zien. Maar een derde van de jongeren

doelgroep die in Nederland het meest op online sociale

wil eigenlijk niet dat vreemden deze gegevens zien. Populaire sociale

netwerken te vinden zijn domineert. Digibewust

networking sites (Hyves.nl, Habbohotel, Sugababes.nl) gingen met

zette in 2007 samen met stichting Mijn Kind Online

elkaar op de tafel om de privacy van tieners beter te beschermen,

een event neer waar deze problematiek aan de orde

want ook zij vinden dat de privacybescherming van jongeren verbeterd

kwam. Tijdens dit event presenteerde Digibewust ook

moet worden.

onderzoeksresultaten naar de privacybeleving van

Speciaal voor deze bijeenkomst is ook een filmpje gemaakt over

jongeren op sociale netwerksites

jongeren en social networking, te vinden op Youtube: http://nl.youtube.com/watch?v=IhcSeJxGfm4

Tieners gebruiken sociale netwerksites om contacten te onderhouden en om nieuwe vrienden te maken. Dat zij veelal hun voor- en

Resultaat: 200 personen namen deel aan het Social Networking Event.

achternaam, e-mailadres en persoonlijke foto’s online zetten en dat

Daarnaast was er veel aandacht voor de resultaten van het onderzoek en het thema van het Event.

Netwerkbijeenkomsten: elkaar ontmoeten en kennisdelen Kennismaken met elkaar en met initiatieven (sinds 2006) Het uitwisselen van kennis en ervaringen is

netwerk van Digivaardig & Digiveilig uitgedaagd wordt om gezamenlijk

noodzakelijk om gezamenlijk de juiste stappen te

antwoord te geven op de vraag hoe we mensen kunnen helpen

kunnen zetten. Diverse bijeenkomsten georganiseerd

digitaal vaardiger te worden.

door Digivaardig & Digiveilig in de afgelopen jaren creëerden hiervoor de mogelijkheid.

Ook bijeenkomsten over bijvoorbeeld de rol van de overheid op het vlak van veilig en verantwoord internetgebruik door kinderen

Presentaties van de dagelijkse praktijk van computercentra, digitale

(werksessie ‘Jong Geleerd’ samen met het ministerie van Veiligheid &

methodes om achterstandswijken te bereiken, inspirerende

Justitie en het NICAM) , over jongeren en sociale media (expertsessie

materialen voor senioren en ondernemers, en daarnaast toelichting

‘Sociale Media’ met o.a. Danah Boyd), over privacy en mobiel internet,

van nieuwe onderzoeksresultaten en diverse sessies om met elkaar

de rol die bibliotheken spelen bij het stimuleren van digibewustzijn

van gedachten te wisselen over nieuwe ideeën en vervolgstappen.

en digitale vaardigheden (door Vereniging Openbare Bibliotheken)

Dit vormde inhoud van bijvoorbeeld de netwerkbijeenkomsten

behoorden tot het programma van Digivaardig & Digiveilig in de

‘Samenwerken aan een hoger nationaal DQ’ in 2010. Maar ook de

afgelopen jaren.

Extreme Digital Challenge tijdens PICNIC is een voorbeeld hoe het

Europese best practices uitgewisseld

Traningsmeetings Safer Internet Centers (sinds 2006) Rome, Reykjavik, Luxemburg, Berlijn, Stockholm,

De Europese Safer Internet Centers in dit netwerk wisselen tijdens

Dublin, Lissabon, Riga, Cyprus, Rome, Boedapest.

deze meetings kennis, ervaring en best practices uit over veilig

Op al deze plekken vonden de afgelopen jaren de

internet voor kinderen. Digivaardig & Digiveilig is, vanuit haar rol

trainingsmeeting plaats van het Europese Insafe

als Safer Internet Center in Nederland, participeert actief in deze

netwerk.

trainingen om Nederlandse input te geven en daarnaast te kijken of initiatieven uit andere landen toepasbaar zijn in Nederland. Er vinden ongeveer 3 tot 4 trainingen per jaar plaats.

28

Colofon Digivaardig & Digiveilig is een samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven, overheid en maatschappelijke organisaties om de digitale vaardigheid van de Nederlandse (beroeps)bevolking te vergroten en tevens om het vertrouwen in ICT en internet te bevorderen door het vergroten van de digitale veiligheid. Het programma wordt gesteund door het ministerie van Economische Zaken, de Europese Commissie en private partners KPN, UPC, NVB, IBM, SIDN, Ziggo en CA-ICT.

Contactgegevens: Programmabureau Digivaardig & Digiveilig Ondergebracht bij ECP | Platform voor de Informatiesamenleving T 070 4190 309 E [email protected] W www.digivaardigdigiveilig.nl / www.digibewust.nl

@digivaardig @digibewust

Volg ons! @digivaardig @digibewust

Nederlandse Vereniging van Banken

Meer informatie is te vinden op:

digivaardigdigiveilig.nl

Nederlandse Vereniging van Banken