INHOUDSOPGAVE. Kenniskring Toerisme en Cultuur

Kenniskring Toerisme en Cultuur

INHOUDSOPGAVE 1

Inleiding

4

2 Missie en doelstellingen 4 2.1 Missie 4 2.2 Doelstellingen 5 3 Personele samenstelling 6 3.1 Interne kenniskringleden 6 3.2 Externe kenniskringleden 9 4 Ontwikkelingen in het kennisdomein Toerisme en Cultuur 4.1 Het wetenschappelijke discours 4.2 Programmalijnen

9 9 10

5 5.1 5.2 5.3 5.4

Ontwikkelingen in de externe en interne omgeving Euregionale kennispoort Platforms Hogeschool Zuyd Expertisecentra Hogeschool Zuyd Lectoraten Hogeschool Zuyd

12 12 12 13 13

6 6.1 6.2

Activiteiten in 2008 Bijdragen aan het onderwijs Professionalisering van docenten

14 14 15

6.2.1 Professionalisering van de docenten van de kenniskring 6.2.2 Professionalisering van docenten van buiten de kenniskring 6.3 Ontwikkeling van wetenschappelijke relaties 6.3.1 Samenwerking met binnenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen 6.3.2 Samenwerking met buitenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen 6.4 Samenwerking met bedrijven, instellingen en overheden 6.5 Kennispoort: kennisontwikkeling en kennisoverdracht 6.5.1 Projecten 6.5.2 Publicaties 6.5.3 Lezingen en presentaties 6.5.4 Expertmeetings en brainstormsessies

15 19 19 19 20 20 22 23 26 28 29

7

Profilering binnen en buiten de Hogeschool Zuyd

30

8

Financieel jaaroverzicht

32

9

Evaluatie en vooruitblik

33

4

jrvrslg 08 | Kenniskring Toerisme en Cultuur

1 | Inleiding

2 | Missie en doelstellingen 2.1 | Missie

Dit jaarverslag biedt de lezer een overzicht van de missie en doelstellingen van Kenniskring en Lectoraat Toerisme en Cultuur (KLTC), van de personele samenstelling van de kenniskring, van de relevante interne en externe ontwikkelingen, en van de resultaten die KLTC in 2008 heeft geboekt op het gebied van onderzoek, kennisoverdracht, onderwijsontwikkeling, professionalisering en samenwerking met het maatschappelijke werkveld

Kenniskring en Lectoraat Toerisme en Cultuur wil een innovatief kenniscentrum zijn op het gebied van toerisme en cultuur ten behoeve van: • het maatschappelijke werkveld, bestaande uit het regionale midden- en kleinbedrijf, culturele instellingen, lokale en provinciale overheden • docenten en studenten van de Hogeschool Zuyd.

Lector en kenniskringleden houden zich zeer aanbevolen voor reacties van lezers op het jaarverslag 2008.

Richtinggevende principes bij het uitvoeren van de missie zijn: • het streven naar duurzame (cultuur)toeristische ontwikkeling • het bouwen van bruggen tussen cultuur en economie • de kennisbehoefte van het maatschappelijke werkveld, opdat recht wordt gedaan aan de beoogde vraaggestuurde werking van lectoraten • resultaatgerichtheid en klanttevredenheid • objectiviteit en onafhankelijkheid: KLTC wil boven de partijen staan om een actieve rol te kunnen spelen als intermediair tussen belangengroepen.

Kenniskring Toerisme en Cultuur | jrvrslg 08

5

2.2 | Doelstellingen Deze missie leidt KLTC bij haar drie hoofddoelstellingen. KLTC heeft als eerste doelstelling om de kennis van het onderzoeksdomein te ontwikkelen en deze expertise te verbreiden binnen en buiten het werkgebied van de Hogeschool Zuyd. De keuze van de projecten, of het nu onderzoek, advisering of professionalisering betreft, wordt bepaald door de behoeften van het maatschappelijke werkveld. Het HBO wordt immers geacht zich toe te leggen op onderzoek met een duidelijk praktisch karakter. Kennisontwikkeling en kennisoverdracht dienen maatschappelijk nut op te leveren. Dankzij deze doelstelling kan KLTC daadwerkelijk de rol van innovatief kenniscentrum en aanspreekpunt voor de samenleving vervullen. Het tweede doel van KLTC is het ontwikkelen van curricula en modules ten behoeve van bachelor- en masteropleidingen van de Hogeschool Zuyd. Voor de economische opleidingen gaat het om de ontwikkeling van programma-onderdelen rond cultuurtoerisme en intercultureel management. Omgekeerd worden voor de kunstopleidingen commercieel georiënteerde modules cultureel ondernemerschap opgezet. Door middel van deze faculteitsgrenzen overschrijdende aanpak willen lector en kenniskringleden een brug slaan over het spanningsveld heen, dat cultuur en economie nog maar al te vaak van elkaar scheidt.

Het bevorderen van de wisselwerking tussen onderzoek en onderwijs is een van de pijlers onder de onderwijsontwikkelingsstrategie van KLTC. Lector en kenniskringleden ondersteunen de acquisitie van cultuurtoeristische afstudeerstages en afstudeerprojecten, met gebruikmaking van hun netwerk. Idealiter dient onderzoek in het verlengde te liggen van onderwijs, zodat onderwijs de vruchten kan plukken van onderzoek. Deze wisselwerking leidt tot een win-win situatie voor alle belanghebbende partijen: de onderzoeker, de docent en de student. De win-win situatie wordt maximaal uitgebuit door de resultaten van de afstudeerprojecten ook nog eens te benutten enerzijds ter actualisering en verrijking van de curricula van de bachelor- en masterprogramma’s van de betrokken opleidingen van de Hogeschool Zuyd, anderzijds als grondstof voor publicaties en presentaties van hogeschooldocenten. Het derde doel is de brede professionalisering van de hogeschooldocenten. De deskundigheidsbevordering is in eerste instantie gericht op de leden van de kenniskring, maar niet exclusief. Deelonderzoeken van het programma van KLTC worden uitgevoerd als afstudeeropdrachten door studenten onder begeleiding van hogeschooldocenten. Aldus krijgen zowel docenten van buiten de kenniskring als studenten de gelegenheid actief in het onderzoeksprogramma van KLTC te participeren. Dankzij deze synergetische aanpak wordt ook de deskundigheid van de hogeschooldocenten die niet lid zijn van de kenniskring, bevorderd.

6

jrsvslg 08 | Kenniskring Toerisme en Cultuur

3 | Personele samenstelling 3.1 | Interne kenniskringleden Toerisme is een multi- en interdisciplinair onderzoeksobject. Het brede palet aan faculteiten en opleidingen van de Hogeschool Zuyd biedt de mogelijkheid een interfacultaire kenniskring van ter zake deskundige hogeschooldocenten samen te stellen, die recht doet aan het interdisciplinaire karakter van het lectoraatsdomein en aan de rol van bemiddelaar tussen de culturele en de toeristische sector. Binnen KLTC benadert elk kenniskringlid het uitgestrekte kennisdomein vanuit de eigen achtergrond, bepaald door opleiding, expertise, werkomgeving en interesse. Dit garandeert een breed en pluridisciplinair perspectief.


De samenstelling van KLTC zag er in 2008 als volgt uit:

Faculteit

Omvang aanstelling in FTE

Lid

Functie en vakgebied

Dr. Wil Munsters

Lector Toerisme en Cultuur

Drs. Ilja Castermans

Kenniskringlid (tot 1 september 2008) Docent Marketing en Leisure

Faculteit Commercieel Management - Sittard

0,4

Drs. Ankie Hoefnagels

Kenniskringlid Docent Communicatiemanagement

Hoge Hotelschool Maastricht

0,2

Danny Horembach

Kenniskringlid Docent Catering Management Hospitality Management Ondernemerschap

Faculteit Facility Management Heerlen

0,2

Drs. Marjan Melkert

Kenniskringlid Docent Architectuurgeschiedenis Docent Constructief Schetsen

Faculteit Bouw Heerlen Academie voor de Beeldende Kunsten Maastricht

0,2

Drs. Mirjam Ubachs

Kenniskringlid Docent Marketing en Bedrijfseconomie

Faculteit Internationale Communicatie Maastricht

0,2

Robert Weirauch

Kenniskringlid (vanaf 1 maart 2008) Repetitor

Conservatorium Maastricht

0,2

Suzanne Zanetti - Tacken

Kenniskringlid (tot 1 september 2008) Docent Marketing Management

Faculteit Facility Management Heerlen

0,3

1,0

7

8


3.2 | Externe kenniskringleden

Lid

Functie

Sector

Herman Bos

Directeur Tourism Strategy Consultants

Toeristisch Onderzoek en Consultancy

Drs. Jacques Collen

Hoofd Vakgroep Toerisme Hoge Hotelschool Maastricht (tot 1 september 2008) Voorzitter Academie voor de Streekgebonden Gastronomie

Hoger Toeristisch Beroepsonderwijs

Drs. Hans Dassen

Programmamanager vrijetijdseconomie | Gemeente Maastricht

Lokale overheid

Mai Jung

Directeur Thermenmuseum Heerlen en Kasteel Hoensbroek Hoofd Afdelingen Historische Musea en Sport & Recreatie Gemeente Heerlen

Cultuurtoeristische attracties Lokale overheid

Prof. dr. Marieke Kuipers

Hoogleraar Cultureel Erfgoed en Architectuur 20e eeuw Faculteit Bouwkunde Technische Universiteit Delft

Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek

Bart Mennens

Directeur Burgerzaken, Economie en Toerisme Gemeente Valkenburg aan de Geul

Lokale Overheid

Drs. Wil Nelissen

Bestuurslid Stichting Zuid Limburgse Stoomtrein Mij Onderzoeksdirecteur RandM

Cultuurtoeristische attracties Consultancy

Camille Oostwegel

Propriétaire Camille Oostwegel Châteauhotels en - Restaurants

Hotellerie

Dr. Greg Richards

Directeur Tourism Research and Marketing-Barcelona Wetenschappelijk onderzoeker Centre for Leisure, Tourism and Society | University of West England, Bristol

Consultancy Wetenschappelijk Onderzoek

Esther Saris

Hoofd Marketing en Communicatie VVV Maastricht

Toeristische Organisaties

Drs. Pascal Schreurs

Directeur Partner in Leisure

Consultancy Toeristisch MKB

Eppo Steenhuisen

Directeur Askja Reizen

Touroperating

Ing. Ton Wanders

Programmamanager Maastricht-Europa | Gemeente Maastricht

Lokale Overheid

Toerisme en Gastronomie


9

4 | Ontwikkelingen in het kennisdomein Toerisme en Cultuur 4.1 Het wetenschappelijke discours Naast de interne leden bestaat de kenniskring uit externe leden die de maatschappelijke sectoren vertegenwoordigen, waarmee het kennisdomein in relatie staat: bedrijfsleven, overheid, kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap. De internationale dimensie van de externe kenniskring is in 2008 verder versterkt door de toetreding van dr. Greg Richards, de oprichter van ATLAS (Association for Tourism and Leisure Education).

Het wetenschappelijke discours binnen het kennisdomein Toerisme en Cultuur ontwikkelt zich in een aantal hoofdrichtingen, die doorwerken in het onderzoeksprogramma van KLTC. Het betreft met name: • de beleving van het (cultuur)toeristische product en de gastvrijheid door de consument in het kader van het onderzoek naar de mechanismen van de experience economy • de toenemende aandacht voor de immateriële cultuur als toeristische attractie- en belevingsfactor • de implementatie van maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen de context van de duurzame ontwikkeling van (cultuur)toerisme • de erkenning en de sanctionering van cultureel ondernemerschap als volwaardig onderwerp van wetenschappelijk onderzoek • de stimulering van de creatieve industrie door de nationale en regionale politiek en bedrijven als middel om de kruisbestuiving tussen cultuur en economie een nieuwe impuls te verschaffen • de opkomst van creatief toerisme als cultuurtoeristische nichemarkt • de toepassing van nieuwe media, zoals de digitale culturele biografie, binnen cultuurtoeristische bestemmingsmarketing KLTC heeft bijgedragen aan dit discours door het ontwikkelen van innovatieve concepten en onderzoeksinstrumenten en door het verrichten van praktisch onderzoek.

10


4.2 Programmalijnen De keuze voor programmalijnen van KLTC wordt in hoge mate bepaald door de kennisbehoefte van het maatschappelijke werkveld. Deze behoefte is manifest en breed aanwezig. Het feit dat toerisme behoort tot de beleidsspeerpunten van de Provincie Limburg en de lokale overheden, is hieraan niet vreemd. Hetzelfde geldt voor de creatieve industrie die steeds meer wordt gezien als een motor voor de economie en een stimulans voor het toerisme. Ten einde meer focus te realiseren in de activiteiten van KLTC is het aantal programmalijnen gereduceerd door middel van clustering tot twee hoofdthema’s: • duurzaam cultuurtoerisme • cultureel ondernemerschap en creatieve industrie. Deze hoofdthema’s dienen als paraplu voor subthema’s zoals bezinningstoerisme en museummanagement. De eerste programmalijn beoogt de uit praktijkgericht onderzoek voortkomende kennis in te brengen als bijdrage aan de ontwikkeling van hoogwaardig cultuurtoerisme in Limburg en de Euregio. Als leidraad daarbij dient het streven naar duurzaamheid door het zoeken naar een balans tussen het aantrekken van toerisme als bron van werk en inkomen enerzijds, en het beschermen van cultuur, natuur, leefklimaat en woonomgeving van de regionale bevolking anderzijds.

De tweede programmalijn is het vervullen van de rol van kennismakelaar tussen de cultuursector en het toeristische en overige bedrijfsleven, waarbij de multidisciplinaire samenstelling van de kenniskring het mogelijk maakt het spanningsveld tussen beide sectoren te overbruggen. Een van de belangrijkste instrumenten hierbij is de stimulering van cultureel ondernemerschap door: • het opzetten van onderwijsprogramma's cultureel ondernemerschap voor de kunstenfaculteiten van de Hogeschool Zuyd • kennisoverdracht op maat aan de regionale creatieve industrie • het verstrekken van beleids- en professionaliseringsadviezen aan de museum- en erfgoedsector Andersom worden de kennis van cultuur en het creatief denkvermogen in de toeristische sector bevorderd door: • het inbrengen van cultuureducatie in de vorm van competenties op het gebied van cultuur en toerisme in de curricula van de economische faculteiten van de Hogeschool Zuyd • het stimuleren van creatief ondernemerschap in het (toeristische) MKB middels circulatie van kennis tussen culturele ondernemers en MKB-ondernemers.

12


5 | Ontwikkelingen in de externe en interne omgeving 5.1 | Euregionale kennispoort

5.2 | Platforms Hogeschool Zuyd

Aan de (Eu)regionale kennispoortfunctie van de Hogeschool Zuyd heeft KLTC bijgedragen door gerichte kennisoverdracht ten dienste van bedrijven, instellingen en overheden, getuige het overzicht van projecten, presentaties en expertmeetings (zie 6.5). De Euregionale kennispoortfunctie van KLTC heeft zich zodanig geconcretiseerd dat er een aantal onderzoeksthema’s naar kenniskringleden kunnen worden onderscheiden.

De lector streeft naar versterking van de interne inbedding van het lectoraat door middel van regulier overleg met de directeuren van een select aantal faculteiten. Doel van dit overleg is vanuit het lectoraat een permanente bijdrage te leveren aan de onderwijsontwikkeling, het onderzoeksbeleid en de deskundigheidsbevordering van docenten binnen en buiten de kenniskring. De lector heeft in 2008 besprekingen gevoerd met de directeuren van de Hoge Hotelschool en het Conservatorium.

Euregionaal onderzoeksthema Wellness in de Euregio Euregionale gastronomie en toerisme Ondernemen in de Euregio Grensschap Albertkanaal Euregionale ticketing en marketing

Kenniskringlid Ilja Castermans Jacques Collen Danny Horembach Marjan Melkert Suzanne Zanetti

Op verzoek van de Voorzitter van het College van Bestuur heeft de lector geadviseerd inzake de benoeming van de nieuwe faculteitsdirecteur van de Hoge Hotelschool Maastricht.


13

5.3 | Expertisecentra Hogeschool Zuyd De Hogeschool Zuyd beschikt over expertisecentra die lectoraten en faculteiten rond een thema bijeenbrengen en die dienen als kennisloket voor externe partijen. Vanwege het sterke multidisciplinaire karakter van het kennisdomein Toerisme en Cultuur is KLTC samenwerkingsverbanden aangegaan binnen meerdere expertisecentra. Het keuzecriterium bij samenwerking is inhoudelijke verwantschap.

ten behoeve van het project RAAK Creatief MKB Limburg en met het expertisecentrum Ondernemen om te komen tot de oprichting van een regionaal Centre for Entrepreneurship Zuyd. Bij dit laatste traject zijn ook de lectoraten Innovatief Ondernemen en Risicomanagement, Internationale Business and Communication en Kennisorganisaties en Kennismanagement betrokken.

Programmalijn KLTC

Expertisecentrum

Kenniskringlid

Duurzaam cultuurtoerisme

Gebouwde Omgeving Ondernemen

Marjan Melkert Danny Horembach Ilja Castermans Ilja Castermans

Quality of Life Cultureel ondernemerschap en creatieve industrie

Creative City

KLTC is in de expertisecentra vertegenwoordigd door kenniskringleden wier specialisme, c.q. projectactiviteiten aansluiten bij het expertisedomein. De lector draagt zorg voor de supervisie. Er wordt gestreefd naar win-win situaties die zich met name voordoen bij majeure projecten, uit te voeren door KLTC samen met de faculteiten die participeren in de expertisecentra. Het betreft projecten waarvoor KLTC onvoldoende capaciteit en/of deskundigheid in huis heeft, dan wel projecten waarvan contractonderwijs deel uitmaakt. In 2008 is vooral samengewerkt met het expertisecentrum Creative City voor de (geslaagde) subsidieaanvraag

Mirjam Ubachs Ankie Hoefnagels

5.4 | Lectoraten Hogeschool Zuyd De lector heeft de lectoraten CESRT en Technologie in de Zorg betrokken bij de samenwerking van KLTC met Parkstadgemeenten.

14


6 | Activiteiten in 2008 6.1 | Bijdragen aan het onderwijs Door een actieve en substantiële bijdrage van KLTC aan de onderwijsontwikkeling van diverse faculteiten is er sprake van een sterke interne inbedding in de onderwijsprogramma’s van de Hogeschool Zuyd. Studenten hebben afstudeeronderzoek verricht binnen het KLTC-onderzoeksprogramma onder begeleiding van docenten van binnen en buiten de kenniskring. Studenten dragen zo in belangrijke mate bij aan de kennisontwikkeling. Uitgaande van het missiebeginsel van KLTC om bruggen te slaan tussen cultuur en economie is geopteerd voor een faculteitsgrenzen overschrijdende, interdisciplinaire aanpak. Voor de economische en technische opleidingen wordt ingezet op de ontwikkeling van culturele en cultuurtoeristische programmaonderdelen, zoals architectuurgeschiedenis en herbestemming bij de Faculteit Bouw, en voor de kunstopleidingen op die van modules cultureel ondernemerschap, zoals aan het Conservatorium Maastricht. Aangetekend moet worden dat het slaan van bruggen niet altijd even gemakkelijk verloopt, noch bij de kunstenfaculteiten noch bij de economische faculteiten. De cultuursector en het bedrijfsleven zijn nog steeds twee grotendeels gescheiden werelden met een eigen interessesfeer en manier van denken, doen en communiceren. Hoge Hotelschool Maastricht • Module 3 Hotel Internationaal: inhoudelijke advisering en ondersteuning bij de ontwikkeling van de onderwijsinhouden (cultuur)toerisme (Wil Munsters) • Module 11 Managementprojecten: acquisitie van (cultuur) toeristisch gerichte projectopdrachten en inhoudelijke ondersteuning van de onderwijsontwikkeling (Wil Munsters en Ankie Hoefnagels) • Module Praktijkstages: - het ontwikkelen van het ICAR (intercultural awareness report) als vast onderdeel van de bachelor-praktijkstage in het buitenland (Ankie Hoefnagels)

- het verwerken van de gegevens uit deze ICAR in een database voor studenten als instrument ter voorbereiding op de praktijkstage (Ankie Hoefnagels) • Module Managementstages: acquisitie van (cultuur)toeristische afstudeerstages (Wil Munsters) Faculteit Commercieel Management Sittard • Acquisitie van projecten voor leerjaren 3 en 4 en van afstudeerstages (Ilja Castermans) Faculteit Facility Management Heerlen • Profiel Event & Leisure: acquisitie van (cultuur) toeristisch gerichte projectopdrachten (Wil Munsters) Faculteit Internationale Communicatie, Maastricht Opleidingen International Business and Languages (IBL) en Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO) • Acquisitie (cultuur)toeristische projecten voor diverse leerjaren (Mirjam Ubachs) Faculteit Bouw Heerlen • Acquisitie van (cultuur)toeristische stages en projecten voor het derde- en vierde leerjaar Bouwkunde en Bouwtechnische bedrijfskunde, waarbij de nadruk ligt op de ontwikkeling en herbestemming van historische gebouwen tot horeca-accommodatie (Marjan Melkert) • Ontwikkeling van een module Herbestemming bouwkundig erfgoed als onderwijsaanbod van Algemene Bouwkunde en/of Bouwtechnische bedrijfskunde en/of Architectonische Vorm geving (Marjan Melkert). Het onderwijs binnen de faculteit Bouw is voor het merendeel op nieuwbouw gericht, maar in het maatschappelijke veld is herbestemming van oude gebouwen een steeds grotere bouwopgave aan het worden. Daarom biedt KLTC aan de studenten


15

6.2 | Professionalisering van docenten 6.2.1 | Professionalisering van de docenten van de kenniskring binnen hun vrije studieruimte een serie gesprekken en presentaties aan van experts uit het kenniskringnetwerk, die bij het proces van herbestemming betrokken zijn. Maatschappelijke hoofddoelstelling is om een zodanige attitude bij aankomende bouwkundigen te bewerkstelligen dat zij geneigd zullen zijn om problemen met historische gebouwen positief te benaderen met oog voor het behoud van de cultuurhistorische waarde van deze objecten. Minoren Tourism & Leisure Hoge Hotelschool Maastricht • Minor Tourism Management: inhoudelijke advisering en ondersteuning van de onderwijsontwikkeling toerisme (Wil Munsters)

Interne kennisdisseminatie • Nieuwe kenniskringdocenten zijn door de lector geïntroduceerd in de toeristische vakliteratuur van de bibliotheek van de Hoge Hotelschool Maastricht en hebben een lidmaatschap van deze vakbibliotheek gekregen. • Kenniskringdocenten zijn door de lector in het bezit gesteld van geselecteerde vakliteratuur als middel tot gerichte deskundigheidsbevordering. • Synergie in de deskundigheidsbevordering wordt bewerkstelligd door het benutten van de complementariteit in competenties. Vanuit deze optiek heeft onderlinge peer review van conceptpublicaties en conceptpresentaties plaatsgevonden. Met dezelfde gedachte wordt in het kader van projecten multidisciplinaire samenstelling van de uitvoeringsteams nagestreefd. Zodoende kan onderlinge peer coaching leiden tot vermeerdering, c.q. toepassing van de vakoverschrijdende kennis, die noodzakelijk is gezien het interdisciplinaire karakter van het kennisdomein Toerisme en Cultuur. • In 2008 hebben drie kenniskringateliers plaatsgevonden. Het atelier van 7 maart in Sittard bestond uit een studiebezoek aan Museum Het Domein, een rondleiding langs het religieuze erfgoed van de binnenstad en een brainstormsessie over de potentie van het religieuze en bezinningstoerisme in de regio. De ateliers van 30 mei en 28 november waren gewijd aan de inhoudelijke uitdieping van de lopende en voorgenomen projectactiviteiten van KLTC. Kenniskringseminars De kenniskring bestaat uit enerzijds interne leden, zijnde de hogeschooldocenten, en anderzijds externe leden die de maatschappelijke sectoren vertegenwoordigen, waarmee het kennisdomein in relatie staat: bedrijfsleven, overheid, kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap. De externe leden van de kenniskring dienen als

16


klankbord voor de interne leden, opdat kruisbestuiving met het maatschappelijke werkveld wordt bewerkstelligd. Praktisch wordt deze doelstelling gerealiseerd door tweemaal per jaar een kenniskringseminar te organiseren. De keuze, opzet en uitkomsten van onderzoeks- en onderwijsprojecten van KLTC worden besproken en getoetst op inhoudelijke relevantie voor het werkveld. Dit gebeurt aan de hand van zowel presentaties door interne kenniskringleden en studenten als de bespreking van het jaarverslag van het voorbije jaar en het jaarplan van het komende jaar. Daarnaast verzorgen externe kenniskringleden telkens een referaat over een cultuurtoeristisch onderwerp, dat verband houdt met hun dagelijkse werkzaamheden. Het afsluitende dîner pensant biedt de gelegenheid tot verdieping van de aangesneden thema’s in rechtstreekse dialogen tussen interne en externe kenniskringleden. Het achtste in de reeks kenniskringseminars op 30 mei 2008 in het historische stadhuis van Maastricht had als thema Maastricht, culturele proeftuin van Europa? Het programma zag er als volgt uit: • Maastricht en Europa, door Ton Wanders, programmamanager Maastricht-Europa, Gemeente Maastricht • Cultuurstad Maastricht: een bezoek waard?!, door Daniëlle Smeets, student-onderzoeker faculteit Facility Management, Hogeschool Zuyd • Culturele evenementen en de reputatie van Maastricht, door Hans Dassen, programmamanager Vrijetijdseconomie, Gemeente Maastricht • Maastricht, Culturele Hoofdstad van Europa 2018?, door Nicole Simons, projectmanager OntwikkelingsBedrijf Maastricht, Gemeente Maastricht Het negende kenniskringseminar vond plaats op vrijdag 28 november 2008 op de Hoge Hotelschool Maastricht met als thema Grensoverschrijdend toerisme, een casus. Alle lezingen stonden in het teken van het landmarkproject van het Grensschap Albertkanaal: • De 13 Landmarks van het Grensschap Albertkanaal, door Marjan Melkert

• De landmarks: een initiatief van burgers ondersteund door overheden, door René Thewissen, voorzitter van het Grensschap Albertkanaal • De landmarks: bepaling inhoud door inhoudsdeskundige burgers, door Pieter Caljé, historicus, Universiteit Maastricht • Het publiek grensoverschrijdend bereiken, door Don Shepherd, consulent Centrum Natuur en Milieu Educatie Maastricht en regio Projectuitvoering Elk kenniskringlid word op basis van zijn of haar expertise en/ of professionaliseringsbehoefte bij een of meer programmalijnen van KLTC ingedeeld. Professionalisering van de leden van de kenniskring krijgt zijn beslag door deelname aan projecten, waarbij kennis wordt getoetst aan de praktijk, gevalideerd en verdiept. Cursussen en trainingen Deelname aan de minor Onderzoeksvaardigheden en kwantitatieve onderzoeksmethodologie (Robert Weirauch) Vakinhoudelijke bijeenkomsten Deelname aan deze bijeenkomsten heeft als doelen: • deskundigheidsbevordering • kennisoverdracht aan derden door middel van lezingen en workshops • profilering van de Hogeschool Zuyd en KLTC • netwerkuitbreiding. In het eerste jaar van het kenniskringlidmaatschap ligt de nadruk op deskundigheidsbevordering. In een later stadium wordt er gezocht naar een balans tussen dit primaire doel en dat van kennisoverdracht. Lector en docenten van de kenniskring hebben deelgenomen aan de volgende vakinhoudelijke bijeenkomsten:

•

Vakdag Vakantiebeurs Utrecht op 8 januari 2008 (Ilja Castermans en Wil Munsters)


17

De deelnemers aan het kenniskringseminar Maastricht, culturele proeftuin van Europa? op 30 mei 2008 verzameld op de trappen van het historische stadhuis van Maastricht

18

• • •


Nieuwjaarsbijeenkomst Innovatie in toerisme en recreatie in Zuid-Limburg van de VVV Zuid-Limburg op 9 januari 2008 in Holland Casino te Valkenburg (Ilja Castermans) Bijeenkomst New Creatives op 29 februari 2008 in AINSI te Maastricht (Ankie Hoefnagels) Bijeenkomst van de Wellness Academy georganiseerd door de Gemeente Valkenburg en PRV op 10 maart 2008 te Valkenburg (Ilja Castermans)

•

Symposium The future of historic Spa towns, georganiseerd door de universiteiten van Leuven, Brussel en Hasselt en de Kenniskring Toerisme en Cultuur van de Hogeschool Zuyd op 13 en 14 maart 2008 te Spa - België (Ilja Castermans en Suzanne Zanetti)

•

Lectorale rede van drs. Angelique Lombarts en installatie als lector City Marketing en Leisure Management bij Hogeschool INHOLLAND op 20 maart 2008 te Diemen (Ankie Hoefnagels)

• Studiedag Innovatie Experience georganiseerd door

Noordhoff Uitgevers op schip de Pure-Liner op 22 mei 2008 te Amsterdam (Ilja Castermans)

• Netwerkbijeenkomst van het platform Koeltoer op 2 juni 2008 te Heerlen (Mirjam Ubachs)

•

• Lancering

branding campagne Zuid-Limburg georganiseerd door de Provincie Limburg op 3 juli 2008 te Heerlen (Ilja Castermans)

• •

• EXPATS Night op 27 maart 2008 in AINSI te Maastricht (Ankie Hoefnagels)

•

•

Meeting Wat kunnen kennisinstellingen betekenen voor de Wellness Academy? georganiseerd door de sector Hospitality & Wellness van Gilde Opleidingen op 4 april 2008 te Venlo ( Ilja Castermans) Seminar on Cultural Tourism Setting out for new horizons European Regions develop cultural tourism georganiseerd door de Assembly of European Regions van 13 tot 15 mei 2008 in Ustron - Polen (Suzanne Zanetti)

ATLAS Annual Conference Selling or Telling? Paradoxes in Torism, Culture and Heritage van 2 tot en met 4 juli 2008 in Brighton - Groot-Brittannië (Marjan Melkert)

Presentatie ZKA-onderzoek Bezinningstoerisme Limburg in de kloosterbibliotheek van Wittem op 10 oktober 2008 (Ankie Hoefnagels en Robert Weirauch) Nederlands-Vlaamse studiedag over Creativiteit binnen de leisureen cultuurindustrie als motor voor regio’s georganiseerd door het Vrijetijdsnetwerk VVS (De Vereniging voor de Vrijetijdssector) in samenwerking met het Platform voor Cultuur en Toerisme op 30 oktober 2008 te Diemen (Marjan Melkert, Mirjam Ubachs en Robert Weirauch)

• Vergaderingen van Platform Cultuur & Wetenschap Maastricht,

zeswekelijks, georganiseerd door VVV Maastricht (Marjan Melkert en Wil Munsters)

• Bijeenkomst van het Platform voor Cultuur en Toerisme te Diemen (Wil Munsters)

•

Bijeenkomsten van Skål lnternational Limburg – International Association of Travel and Tourism Professionals (Wil Munsters)


19

6.3 | Ontwikkeling van wetenschappelijke relaties

6.2.2 | Professionalisering van docenten van buiten de kenniskring

6.3.1 | Samenwerking met binnenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen

Deelonderzoeken van het programma van KLTC zijn binnen het reguliere curriculum uitgevoerd als (afstudeer)projecten door studenten onder begeleiding van docenten. Aldus krijgen zowel docenten van buiten de kenniskring als studenten de gelegenheid actief in het onderzoeksprogramma van KLTC te participeren.

Platform voor Cultuur en Toerisme Het Platform voor Cultuur en Toerisme, waarvan KLTC deel uitmaakt, is lid van het Forum voor praktijkgericht onderzoek en ontwikkeling, het nieuwe lectorenplatform dat de HBO-Raad in 2007 heeft ingesteld. De lector is opgetreden als paper reviewer voor de Nederlands-Vlaamse studiedag over Creativiteit binnen de leisureen cultuurindustrie als motor voor regio’s, georganiseerd door het Vrijetijdsnetwerk VVS (De Vereniging voor de Vrijetijdssector) in samenwerking met het Platform voor Cultuur en Toerisme op 30 oktober 2008 in Diemen.

Deskundigheidsbevordering door de lector van een nieuwe docent van de Hoge Hotelschool Maastricht op het gebied van toerisme. Docenten van buiten de kenniskring zijn bij toerbeurt uitgenodigd voor deelname aan de kenniskringseminars van KLTC op grond van de door hen getoonde belangstelling voor de activiteiten van KLTC. Op de jaarlijkse Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd (27 november 2008) is ten behoeve van hogeschooldocenten het Symposium Starters Zuyd: Creatief ondernemen in de regio georganiseerd en een presentatie over het project Kaptein vaan Köpenick gehouden (zie 6.5.3).

Kwaliteitszorg lectoraten De lector heeft namens de Hogeschool Zuyd samen met lectoren van de Avans hogeschool bijgedragen aan de totstandkoming van een kwaliteitsbeoordelingssysteem van publicaties van lectoraten en kenniskringen (zie 6.5.1). MBO De alliantie tussen Hogeschool Zuyd en het regionale MBO heeft vorm gekregen in: • de samenwerking tussen KLTC en Citaverde College in projecten • het opzetten van een Limburg Leisure Academy samen met het regionale MBO. Naast het onderhouden van de bestaande relaties, is het netwerk uitgebreid met: • Arcus College, Unit Horeca en Toerisme, Heerlen • Bestuursacademie Nederland, Maarssen • Stenden Hogeschool, International Hotel Management School, Leeuwarden • Universiteit Maastricht, Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde - Maastricht Economic Research Institute on Innovation and Technology (MERIT)

20 jrvrslg 08 | Kenniskring Toerisme en Cultuur

6.3.2 | Samenwerking met buitenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen

6.4 | Samenwerking met bedrijven, instellingen en overheden

Lector en kenniskringdocenten zijn lid van de Special Interest Groups (SIG) van ATLAS (Association of Tourism and Leisure Education). Deze onderzoeksgroepen komen bijeen tijdens de jaarlijkse ATLAS-congressen en organiseren aparte studiedagen met als doel diepgaande inhoudelijke gedachtewisseling over onderzoeksprojecten. KLTC participeert actief in de volgende SIG’s: • Cultural Tourism Research Group: - innovatie in onderzoeksmethodologie (Marjan Melkert en Wil Munsters) - deelname aan het Cultural Tourism Research Project 20072008 (Danny Horembach) • Spa and Wellness Tourism: gezamenlijke publicatie van een boek en organisatie van een symposium met de universiteiten van Leuven, Brussel en Hasselt in maart 2008 te Spa, België (Ilja Castermans)

De samenwerking met het maatschappelijke werkveld is verder geïntensiveerd. Het groeiende netwerk vormt de perfecte schakel om de maatschappelijke kennisbehoefte te koppelen aan het kennisaanbod van KLTC en zo de kenniscirculatie en de externe dialoog te stimuleren en te onderhouden.

In zijn hoedanigheid van lid van de Scientific Board van IDOMovement for Culture (Rzeszów, Polen) is de lector als reviewer van artikelen opgetreden.

De organisatoren van het symposium The future of historic Spa towns op 13 en 14 maart 2008 in Spa (België), van links naar rechts: Anya Diekmann (Université Libre de Bruxelles), Anne-Marie Duquesne (Haute Ecole Lucia de Brouckère Bruxelles), Myriam Jansen-Verbeke (Katholieke Universiteit Leuven), Ilja Castermans (Hogeschool Zuyd) en Katleen Vos (XIOS Hogeschool Limburg Hasselt)

Lidmaatschappen • Boerderijenstichting Limburg Kenniskringlid Marjan Melkert heeft per december 2008 zitting genomen in het bestuur van de Boerderijenstichting Limburg. Doel van deze stichting is het behoud van historische agrarische gebouwen in Limburg, met oog voor het omringende landschap zoals sier- en moestuin, huisweide, boomgaarden en akkers. Samen met het Grensschap Albertkanaal en het CNME (Centrum voor Natuur en Milieu Educatie) zal een project gerealiseerd gaan worden op het snijpunt van duurzame stad-land relaties met betrekking tot voedsel en de historische boerderijen aan de rand van Maastricht in Oud-Caberg. • Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland (CVN)Brussel Lector Wil Munsters is lid geworden van de themawerkgroep cultuuren erfgoedtoerisme van CVN. • eXplorion science center Kenniskringlid Mirjam Ubachs is lid en tevens voorzitter geworden van het bestuur van eXplorion science center in Heerlen. Het doel is om de Hogeschool Zuyd meer te betrekken bij de activiteiten van eXplorion. • Grensschap Albertkanaal Kenniskringlid Marjan Melkert is lid van het Grensschap Albertkanaal, bestaande uit burgers van buurgemeentes in Nederland (Maastricht) en België (Lanaken en Riemst). Zij hebben het initiatief genomen om samen met de lokale overheden de waardevolle elementen van het gebied te inventariseren, zodat deze als uitgangspunt kunnen dienen voor een geïntegreerd, grensoverschrijdend en duurzaam ontwikkelings- en ontslui-


21

tingsplan. In mei 2008 heeft dit geresulteerd in de opening van het met Interreg-subsidie gerealiseerde landmarkproject. Leden van het Grensschap Albertkanaal hebben het project tijdens het kenniskringseminar van 28 november 2008 gepresenteerd als aanzet voor een onderzoek naar cultuurtoeristische vermarkting, uit te voeren door studenten van de Hogeschool Zuyd onder supervisie van KLTC. • Platform Cultuur en Wetenschap Maastricht. De zeswekelijkse bijeenkomsten georganiseerd door VVV Maastricht worden door lector of kenniskringleden bijgewoond, afhankelijk van de inhoud van de agenda. • Stichting Margraten Memorial Center De lector is adviseur van het bestuur van de Stichting Margraten Memorial Center, die als doelstelling heeft het realiseren van een herdenkingscentrum in de nabijheid van de Amerikaanse Begraafplaats Margraten. • Stichting Open Monumentendag De lector heeft sinds 1 januari 2007 zitting in het bestuur van de Stichting Open Monumentendag, gevestigd te Amsterdam. Binnen het bestuur vertegenwoordigt hij de sector toerisme & recreatie vanuit de wetenschappelijke invalshoek. • Stichting Parkstad Attractief De lector is adviseur van het bestuur van de Stichting Parkstad Attractief, een samenwerkingsverband van de grote toeristische dagattracties van Parkstad aangestuurd door de Ontwikkelingsmaatschappij Parkstad Limburg. • Stiechting Kaptein vaan Köpenick Kenniskringlid Marjan Melkert is secretaris van de Stiechting Kaptein vaan Köpenick. Doelstelling van de stichting is om door uitvoering van deze komische opera uit het Maastrichtse repertoire te komen tot cultuuroverdracht naar jongere generaties. • Consortium Creatief MKB Limburg KLTC maakt deel uit van het consortium dat gevormd is ten behoeve van het RAAK project Creatief MKB Limburg. Het consortium bestaat uit krachtige spelers met een grote achter-

Landmark 12 van het Grensschap Albertkanaal ter herinnering aan de Slag van Lafelt (1747) tussen de Fransen en de Oostenrijkers

ban in zowel het creatief MKB als het regulier MKB, binnen en buiten de regio: kuS (Kunstencentrum Signe), Stichting Akerstraat ´67, Platform Koeltoer, poppodium Nieuwe Nor, projectbureaus driezesnul en Zachte G, Gemeente Heerlen, Syntens, Starterscentrum Zuid-Limburg (KvK), Ondernemerssociëteit Corio-League en MKB Limburg. • Gastronomie en Voeding in de Euregio De Hogeschool Zuyd is in augustus 2007 een samenwerkingsverband aangegaan voor kennisontwikkeling en studentenuitwisseling op het gebied van gastronomie en gezonde voeding met Slow Food Limburg, de Werkgroep Gastronomie en Voeding in de Euregio, de Gemeente Maastricht, Slow Food International en de Università degli Studi de Scienze Gastronomiche Gastronomiche in Pollenzo (Italië). Op verzoek van het College van Bestuur dragen de Hoge Hotelschool Maastricht en KLTC structureel bij aan het samenwerkingsprogramma.

22


Relaties Naast het onderhouden van de bestaande relaties, is het binnenen buitenlandse netwerk in de maatschappelijke werkveldsectoren uitgebreid met: • Toeristische bedrijven en dienstverleners: Dagtoerisme Limburg-DAL, Genk (België) Davidsfonds, directie Toerisme en Cultuur, Leuven (België) Kamer van Koophandel Rotterdam Koning Aap Verre Reizen, Amsterdam VVV-Nederland, Leersum • Adviesbureaus: Bosscher & Klein, bureau voor destinatiemarketing, IJsselstein (Utrecht) • Culturele bedrijven, instellingen en organisaties: Allard Pierson Museum, Amsterdam, directeur Anne Frank Huis, Amsterdam, directeur Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis, Heerlen, directeur Rijksmuseum Amsterdam. hoofd educatie en publieksinformatie Stedelijk Museum Amsterdam, hoofd educatie en publieksbegeleiding Van Gogh Museum Amsterdam, afdeling educatie • Overheden en gelieerde instellingen: - Gemeentes Amsterdam, Bureau Monumenten & Archeologie, directeur Beek (Limburg), beleidsmedewerker Economische Zaken / Recreatie & Toerisme Eijsden, beleidsmedewerker Toerisme en Recreatie, Economische Zaken, Kunst en cultuur Gent (België), Dienst Toerisme en Feestelijkheden

Heerlen, programmadirecteur ruimtelijke ordening en econo mische stimulering Maastricht, projectmanager Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018 Voerendaal, beleidsadviseur toerisme & recreatie - Regio Stichting Regiobranding Zuid-Limburg, directeur - Europa Assemblée des Régions d’Europe, Straatsburg (Frankrijk) Europese Commissie, Directoraat-generaal ondernemingen en industrie, hoofdadministrateur Afdeling Toerisme, Brussel (België) Douzelage, Meerssen • Overige Centrum voor Natuur en Milieu Educatie (CNME) Maastricht en Regio, consulent 6.5 | Kennispoort: kennisontwikkeling en kennisoverdracht Er bestaat een hechte relatie tussen KLTC en de maatschappelijke omgeving dankzij het uitgebreide regionale netwerk. In 2008 is de regionale kennispoortfunctie van KLTC verder uitgebouwd met marktgerichtheid en vraaggestuurde werking als leidende beginselen. Bedrijven, instellingen en overheden blijven, merendeels op eigen initiatief, hun weg vinden naar het innovatief kenniscentrum dat KLTC beoogt te zijn. De sterke regionale kennisvraag valt te verklaren uit het feit dat (cultuur)toerisme behoort tot de economische pijlers van Limburg. Het toegenomen beroep op KLTC mag worden beschouwd als blijken van erkenning van de expertise door zowel de wereld van onderwijs en onderzoek als het maatschappelijke werkveld.

Kenniskring Toerisme en Cultuur | jrvrslg 08 23

6.5.1 | Projecten Kenniskringprojecten Baalsbruggermolen (Marjan Melkert) De Baalsbruggermolen in de gemeente Kerkrade is door de Stichting Watermill Foundation van mevrouw Marga Wolthuis gekocht en wordt nu door deze stichting gerestaureerd en herbestemd. In opdracht van de Stichting ontwerpen studenten van de afdeling Architectonische Vormgeving van de Academie Beeldende Kunsten Maastricht een semi-permanente bistro voor bij de molen. Onder deze opdracht valt tevens het ontwerp van een informatiedrager voor het informatiecentrum over de molen, waterkracht en de Groenmetropool, dat in het molengedeelte van het object zal worden ondergebracht. Creatief MKB Limburg (Mirjam Ubachs) Op 1 november 2008 heeft kenniskringlid Mirjam Ubachs een (herziene) SIA-RAAK aanvraag ingediend onder de naam Creatief MKB Limburg. Dit in nauwe samenwerking met Ellen Bijlsma, subsidiemanager van de Hogeschool Zuyd, en het Consortium Creatief MKB Limburg. De opzet is om diverse partijen met sterk verschillende ideeën en einddoelen bij elkaar te brengen ten einde de Limburgse economie te versterken. Doelen van de SIA-RAAK aanvraag zijn: - oprichting van een kenniscentrum, opzetten van een netwerk- structuur en (commerciële) samenwerking met het reguliere MKB - competentieontwikkeling op het gebied van ondernemer schap, commerciële vaardigheden, kostenbeheersing, manage mentvaardigheden en commerciële samenwerking voor cre atieve ondernemers - acceptatie van marktgericht denken bij met name autonome kunstenaars. In december 2008 heeft de Externe Beoordelingscommissie de aanvraag Creatief MKB Limburg goedgekeurd. Het project zal starten medio 2009 en lopen tot in 2011. Cultural Tourism Research Project ATLAS (Danny Horembach) In opdracht van de KLTC heeft kenniskringlid Danny Horembach

een stagiair van de Faculteit Facilty Management een cultuurtoeristisch marktonderzoek laten uitvoeren onder toeristen in Maastricht in het kader van het ATLAS Cultural Tourism Research Project 2007-2008. De resultaten van dit kwantitatief onderzoek zullen worden gebruikt om internationale vergelijkingen tussen steden te maken wat betreft de aard van het cultuurtoeristische bezoek. Cultuurtoerisme Vlaanderen-Nederland (Wil Munsters en Ankie Hoefnagels) De Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland (CVN) heeft eind 2007 aan Wil Munsters als lector Toerisme en Cultuur de opdracht verstrekt om een onderzoek uit te voeren naar cultuuren erfgoedtoerisme in en tussen Vlaanderen en Nederland. Onder zijn leiding en die van kenniskringlid Ankie Hoefnagels is een afstudeerprojectgroep van de Hoge Hotelschool Maastricht aan de slag gegaan. De studenten hebben eerst de huidige stand van zaken in kaart gebracht. Vervolgens zijn ze nagegaan wat voor verbetering vatbaar is, waarna zij aanbevelingen hebben geformuleerd om het cultuurtoerisme tussen beide landen te stimuleren door samenwerking en nieuwe product-markt-combinaties. De studenten hebben hun bevindingen gepresenteerd op een themamiddag over cultuuren erfgoedtoerisme, georganiseerd door CVN op 27 juni 2008 in Brussel. Deze bijeenkomst vormde een onderdeel van het voorbereidingstraject van de Culturele Conferentie Creativiteit en Innovatie. Culturele zuurstof voor de economie die CVN op 31 januari 2009 in Antwerpen heeft georganiseerd. Explorion (Mirjam Ubachs) In opdracht van eXplorion science center in Heerlen is, in samenwerking met studenten van de opleiding International Business and Languages, een haalbaarheidsanalyse opgesteld ten behoeve van een sponsorplan voor het huidige beleid van eXplorion, alsmede een marketingplan voor de Duitse en Belgische markt.

24


GaiaPark Kerkrade (Mirjam Ubachs) In opdracht van de directie van GaiaPark Kerkrade Zoo is in samenwerking met studenten van de opleiding International Business and Languages een communicatieplan voor Duitse en Belgische markt opgesteld. Gulpen-VVV Zuid-Limburg (Ilja Castermans en Mirjam Ubachs) Binnen de gemeente Gulpen-Wittem zijn twee VVV-kantoren en drie VVV-servicepunten gevestigd. De gemeente hecht grote waarde aan de instandhouding van een full-service VVV-kantoor in de kern Gulpen. Om dit full-service kantoor te kunnen continueren is echter een extra activiteit nodig, waardoor meer winst gegenereerd kan worden. Kenniskringleden Ilja Castermans en Mirjam Ubachs hebben in opdracht van de gemeente een onderzoek gedaan naar de mogelijke invulling van het VVV-kantoor, zodanig dat een full-service VVV gehandhaafd kan blijven. Dit onderzoek heeft geresulteerd in het rapport Kunst & Co . Industrion Kerkrade (Ilja Castermans, Mirjam Ubachs en Suzanne Zanetti) De kenniskringleden Ilja Castermans, Mirjam Ubachs en Suzanne Zanetti hebben voor het Industrion te Kerkrade onderzocht hoe de doelgroep gezinnen met kinderen de visie Discovery Centre Industrion. Experience life, science & industry interpreteerde en hoe deze visie het beste kon worden omgezet in een definitieve merknaam met bijbehorende merkbeleving. Het onderzoek bestond uit groepsinterviews met zowel leerlingen, leerkrachten als ouders van kinderen van drie basisscholen in Nederland, een basisschool in Duitsland en een basisschool in België. Ook is er één HAVO-VWO school meegenomen in het onderzoek. Uit het onderzoek is gebleken dat de merknaam Discovery Centre Industrion bruikbaar is, mits vergezeld van ondertitels in de eigen taal van de doelgroep, die laten zien wat de bezoeker kan verwachten aan activiteiten, bijvoorbeeld ontdekken, bewegen of spelend leren.

Kleinschalig logeren (Ankie Hoefnagels en Wil Munsters) Opzetten van een ketennetwerk van kleinschalige, zelfstandige bed & breakfast-accommodaties in Zuid-Limburg, in opdracht van de Stichting TROM (Toeristisch Recreatieve Ontwikkelingsmaatschappij Zuid-Limburg). Aandachtspunten zijn gezamenlijke marketing en productontwikkeling, inzet van mobiele digitale media, duurzaam ondernemen en de opzet van een kwaliteitsmeetsysteem. Voor het onderzoek is een afstudeerprojectgroep van de Hoge Hotelschool Maastricht ingeschakeld, onder begeleiding van kenniskringlid Ankie Hoefnagels. Landgraaf toeristische strategie (Wil Munsters) De gemeente Landgraaf heeft KLTC verkozen als kennispartner bij de strategische ontwikkeling van toerisme en recreatie. In de periode september 2007- januari 2008 is een gemeentelijk evenementenbeleid ontwikkeld door een afstudeergroep van de Hoge Hotelschool Maastricht onder begeleiding van lector Wil Munsters en hotelschooldocent Ben van Wersch. Sociaal-Historisch Centrum voor Limburg (Suzanne Zanetti) Onderzoek naar het imago van het Sociaal-Historisch Centrum voor Limburg bij de doelgroepen en beleidsadvisering voor imagoverbetering, in opdracht van de directie van het SHCL. Het onderzoek is uitgevoerd door een stagiair van de Faculteit der Cultuurwetenschappen van de Universiteit Maastricht en begeleid door kenniskringlid Suzanne Zanetti en Ernst Homburg, universitair docent aan de genoemde faculteit. Wellness-scan Zuid-Limburg (Wil Munsters) Een afstudeergroep van de Hoge Hotelschool Maastricht heeft in opdracht van de Kamer van Koophandel Limburg en onder begeleiding van lector Wil Munsters en hotelschooldocent Jos Kester een on line wellness-scan voor Limburgse ondernemers ontwikkeld en deze op 29 januari 2008 gepresenteerd. De doelgroep bestaat uit bedrijven die dagrecreatie en verblijfs-


accommodaties aanbieden. De wellness-scan is een gezamenlijk initiatief van de Kamer van Koophandel Limburg, Syntens en de Provincie Limburg en is opgezet om ondernemers de weg te wijzen op de groeiende wellness-markt, hen aan te sporen kansen te ontdekken en hen op weg te helpen. De scan is te vinden op www.wellnessscan.nl Zapp (Mirjam Ubachs) In opdracht van initiatiefnemer Ton Pagen is ondersteuning verleend bij het opstellen van een business plan voor een krant en website op het gebied van toerisme en cultuur die in 2009 op de markt moeten komen. KLTC zal ruimte krijgen voor publicaties en pr-activiteiten. Participaties in externe projecten Gastronomie en Voeding in de Euregio (Wil Munsters) In samenwerking met Slow Food Limburg, de Werkgroep Gastronomie en Voeding in de Euregio, de Gemeente Maastricht, Slow Food International en de Università degli Studi de Scienze Gastronomiche van Pollenzo (Italië) heeft de Hoge Hotelschool Maastricht in de persoon van docent Paul van Oers een gastronomische studiereis in de Euregio en Nederland georganiseerd voor eindejaarsstudenten van de Università Gastronomiche. Lector Wil Munsters is opgetreden als moderator van de openingssessie en de slotbijeenkomst en heeft een onderzoeksopdracht voor de studenten opgesteld en begeleid, met als onderwerp de ontwikkeling van een voedsel- en gastronomieprogramma voor de Euregio Maas-Rijn. Bij alle partijen heerste grote tevredenheid over het succesvolle verloop van het studiereisprogramma. Vandaar dat Paul van Oers de uitnodiging heeft gekregen voor een tegenbezoek aan de Università Gastronomiche met een groep hotelschoolstudenten in oktober 2008. De studiereizen moeten worden geplaatst in het perspectief van een verdergaande samenwerking tussen de Università degli Studi de Scienze Gastronomiche en de

Ontvangst van de studenten van de Università degli Studi de Scienze Gastronomiche van Pollenzo (Italië) met champagne en de Maastrichtse vlag door hotelschooldocent Paul van Oers (geheel rechts) op de luchthaven van BrusselZaventem aan het begin van hun gastronomische studiereis door de Euregio

Hoge Hotelschool Maastricht en tussen overheden, instellingen en bedrijven in de regio Piemonte en de Euregio Maas-Rijn. Heerlijkheid Heuvelland Fase 2 (Ilja Castermans, Marjan Melkert, Wil Munsters en Ankie Hoefnagels) In het kader van het landelijke innovatiestrategieprogramma TransForum Agro & Groen Regionale ontwikkelingen is de tweede fase van het project Heerlijkheid Heuvelland gestart. Het doel van het project is om de sectoren zorg en toerisme in de groene ruimte met elkaar te verbinden tot een zorglandschap en krachten te bundelen, zodat er nieuwe mogelijkheden ontstaan, die kunnen leiden tot innovaties en investeringen in innovatieve productmarkt-combinaties. KLTC richt zich op: - het bepalen van de trends en ontwikkelingen in de zorgmarkt en van de klantgroepen van high care-arrangementen - het beschrijven van de wensen en behoeften van de klant-

26


6.5.2 | Publicaties groepen voor high care-arrangementen en het vaststellen van kansrijke product-markt-combinaties. Het eerste onderzoek is uitgevoerd door kenniskringlid Ilja Castermans. Op haar onderzoeksresultaten wordt voortgeborduurd voor het tweede onderzoek, uit te voeren door een afstudeerprojectgroep van de Hoge Hotelschool Maastricht onder begeleiding van kenniskringlid Ankie Hoefnagels. Kwaliteitszorg lectoraten (Wil Munsters) Hogeschool Zuyd en Avans hogeschool hebben van SKO de opdracht gekregen om een kwaliteitszorgsysteem voor lectoraten op te stellen. Lector Wil Munsters participeert in het deelproject Kwaliteitsbeoordeling van publicaties. Qualité de l’accueil dans les musées et les monuments (Suzanne Zanetti en Wil Munsters) In opdracht van het Comité Régional du Tourisme Paris-Ile-deFrance heeft kenniskringlid Suzanne Zanetti, bijgestaan door lector Wil Munsters, een benchmark op het gebied van publieksontvangst en publieksinformatie uitgevoerd bij het Stedelijk Museum, het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum en het Anne Frank Huis in Amsterdam. Hetzelfde standaardonderzoek is verricht bij musea en monumenten in Londen, Berlijn, Madrid, Rome, New York en Washington. De eindresultaten van deze internationale vergelijkende studie zijn gepresenteerd op 23 juni 2008 in het Louvre Museum in Parijs..

Artikelen en boeken llja Castermans, “Healing Hills and Wellness in Luxury”, in Melanie Smith en László Puczkó (red.), Health and Wellness Tourism, Elsevier, Butterworth-Heinemann, Oxford, 2008, pp. 325-328. Ilja Castermans, “Pimp my Nordic walking stick”, in Steven Pike, Destination Marketing: an integrated marketing communication approach, Elsevier, Butterworth-Heinemann, Oxford, 2008, pp. 250-251. Wil Munsters (samenstelling en redactie), Jaarverslag 2007 Kenniskring Toerisme en Cultuur, Hogeschool Zuyd, Maastricht, 2008. Wil Munsters, “Culture and tourism: from antagonism to synergism”, in Scientific Year’s Issue IDO-Movement for Culture, vol.8, Rzeszów (Polen), 2008, pp. 165-173. Advies- en onderzoeksrapporten • van lector en kenniskringleden: Ilja Castermans en Mirjam Ubachs, Kunst & Co. Conceptontwikkleing VVV Gulpen, adviesrapport in opdracht van de Gemeente Gulpen-Wittem, maart 2008 Ilja Castermans, Mirjam Ubachs en Suzanne Zanetti, Onderzoek naar de merkassociatie “Discovery Centre Industrion”. Experience life, science & industry, adviesrapport in opdracht van de directie van Industrion, juli 2008 Ilja Castermans, Een Lang Leven Zonder Zorg(en). Doelgroepen van integrated communities, adviesrapport in opdracht van Transforum, augustus 2008


• in samenwerking met Option Culture C.O.C. Conseil (Parijs) hebben kenniskringlid Suzanne Zanetti en lector Wil Munsters bijgedragen aan de studie

• van studenten van de Faculteit Internationale Communicatie Opleiding International Business in het kader van KLTCprojecten:

Analyse comparative des politiques publiques d’accueil des musées et monuments franciliens et étrangers, in opdracht van het Comité Régional du Tourisme Paris Ile-de-France, Choisi-le-Roy, november 2008

Communicatieplan voor Duitse en Belgische markt, adviesrapport in opdracht van GaiaPark Kerkrade Zoo, februari 2008

• in samenwerking met lectoren van de Avans Hogeschool heeft lector Wil Munsters bijgedragen aan de studie Het Beoordelen van Onderzoek van Lectoraten in het Hoger Beroepsonderwijs, Avans hogeschool en Hogeschool Zuyd, november 2008 • van studenten van de Hoge Hotelschool Maastricht in het kader van KLTC-afstudeerprojecten: Evenementenbeleid Gemeente Landgraaf, adviesrapport in opdracht van de Gemeente Landgraaf, januari 2008 Wellness-scan Zuid-Limburg. Relax…take it easy!, adviesrapport in opdracht van de Kamer van Koophandel Zuid-Limburg, januari 2008 Cultuurtoerisme Vlaanderen-Nederland. Twee landen, één wereld, adviesrapport in opdracht van de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland, juni 2008 Kwaliteitsimago-onderzoek naar het toerisme in de gemeente Vaals, adviesrapport in opdracht van de gemeente Vaals, juni 2008

• van studenten van de faculteit Facility Management - Afstudeerrichting Tourism & Event Management in het kader van KLTCprojecten: Cultuurstad Maastricht, een bezoek waard?!, afstudeerstagerapport in opdracht van KLTC en ATLAS, juni 2008 • van studenten van de faculteit Commercieel Management in het kader van KLTC-projecten: Haalbaarheidsonderzoek jaarkaart, afstudeerstagerapport in opdracht van Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij, januari 2008 Medewerkerstevredenheidonderzoek, afstudeerstagerapport in opdracht van vakantiepark Weerterbergen, januari 2008 Communicatieplan, projectrapport in opdracht van hotel Slenakerhof, juli 2008 • van studenten van de Faculteit der Cultuurwetenschappen van de Universiteit Maastricht in het kader van KLTC-projecten: Imago-onderzoek van het Sociaal-Historisch Centrum voor Limburg 2007/2008, stagerapport in opdracht van de directie van het Sociaal-Historisch Centrum voor Limburg, juni 2008


6.5.3 | Lezingen en presentaties Wil Munsters, “Delfshaven als cultuurtoeristisch product: bouwstenen voor beleid”, keynote lezing tijdens de Expertmeeting Historisch Delfshaven, georganiseerd door de Kamer van Koophandel van Rotterdam op 5 maart 2008 in Rotterdam Ilja Castermans, “Wellness in Luxury”, discussion note ingebracht op het symposium The future of historic Spa towns, georganiseerd door de universiteiten van Leuven, Brussel en Hasselt en de Kenniskring Toerisme en Cultuur van de Hogeschool Zuyd op 13 en 14 maart 2008 in Spa-België Ankie Hoefnagels, “An inconvenient truth in sustainable tourism; the exploitation of children, can it be stopped?”, lezing tijdens de Human Rights Week, georganiseerd van 14 tot 18 april 2008 door de Hoge Hotelschool Maastricht Ankie Hoefnagels, “Devotie of toeristisch spektakel, het beste van twee werelden?”, lezing op de Studiedag van het IVOS (Interlimburgs Volkskundig Samenwerkingsverband) op 25 april 2008 in het Limburgs Museum te Venlo Suzanne Zanetti, “Promoting cultural tourism: from the concept to strategic management and marketing”, lezing tijdens het AER (Assembly of European Regions) Seminar on Cultural Tourism Setting out for new horizons - European Regions develop cultural tourism op 14 mei in 2008 in Ustron - Polen Marjan Melkert, “Veer zien de ‘Köpenicker’ sjötterij. Staging an authentic version of a traditional comic opera as a tool for preserving and reinforcing local identity”, lezing tijdens de ATLAS Annual Conference Selling or Telling? Paradoxes in Tourism, Culture and Heritage van 2 tot en met 4 juli 2008 in Brighton (Groot-

Brittannië) en tijdens de jaarlijkse Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd op 27 november 2008 Mirjam Ubachs, “De groei van Creatief MKB Limburg”, lezing op de Nederlands-Vlaamse studiedag over Creativiteit binnen de leisureen cultuurindustrie als motor voor regio’s, georganiseerd door het Vrijetijdsnetwerk VVS (De Vereniging voor de Vrijetijdssector) in samenwerking met het Platform voor Cultuur en Toerisme op 30 oktober 2008 in Diemen Symposium Starters Zuyd: Creatief ondernemen in de regio (Mirjam Ubachs) In het kader van de jaarlijkse Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd op 27 november 2008 vond het mini-symposium Creatief ondernemen in de regio plaats. Namens KLTC was kenniskringlid Mirjam Ubachs de hoofdorganisator samen met het Starterscentrum van de Kamer van Koophandel Limburg, de Gemeente Heerlen en de creatieve ondernemers van Akerstraat '67. Het doel was om het reguliere bedrijfsleven en ondernemers in de creatieve industrie onderling in contact te brengen door middel van presentaties en speeddating. De parallelsessies werden gemodereerd door Mirjam Ubachs en Wil Munsters. Afgaande op het grote aantal bedrijvenstands en de hoge opkomst van het publiek bij de parallelsessies mocht het minisymposium een geslaagd evenement worden genoemd, niet het minst als opmaat voor het RAAK-project Creatief MKB Limburg.


6.5.4 | Expertmeetings en brainstormsessies Naast publicaties en lezingen wordt door het maatschappelijk werkveld steeds meer gebruik gemaakt van expertensessies als middel tot kennisoverdracht, zoals blijkt uit de volgende bijeenkomsten waarvoor KLTC is uitgenodigd in 2008:

•

•

Ronde tafel van experts voor de bepaling van een strategisch kader ten aanzien van de beleidsdomeinen toerisme en feestelijkheden van de stad Gent op 24 januari 2008 te Gent (deelnemer: Wil Munsters) Themamiddag van de werkgroep cultuuren erfgoedtoerisme, georganiseerd door de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland op 30 januari 2008 te Brussel (deelnemer: Wil Munsters)

• Brainstormsessie over de 1e toeristisch-recreatieve visie van de

gemeenten Eijsden en Margraten op 31 januari 2008 te Cadier en Keer (deelnemer: Wil Munsters)

•

Brainstormsessie over de toeristische potentie van het religieuze erfgoed van Sittard-Geleen in Museum Het Domein op 7 maart te Sittard (moderator: Ankie Hoefnagels; deelnemers: voltallige kenniskring)

• Expertenatelier

over cultuurtoeristische productontwikkeling tussen Vlaanderen en Nederland, georganiseerd door een afstudeerprojectgroep van de Hoge Hotelschool Maastricht op 23 april 2008 te Maastricht (deelnemer: Wil Munsters)

•

Déjeuner pensant over stedelijke beleidsontwikkeling met de programmadirecteuren van de Gemeente Heerlen en de lectoren CESRT en Technologie in de Zorg, georganiseerd door KLTC op 26 mei 2008 te Maastricht (deelnemer: Mirjam Ubachs)

Lector Wil Munsters en Wilfried Vandaele, algemeen secretaris van de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland, aan het werk op de Hoge Hotelschool Maastricht tijdens het expertenatelier van 23 april 2008 over cultuurtoeristische productontwikkeling tussen Vlaanderen en Nederland

•

Brainstormsessie over mogelijke invulling van tentoonstellingen over religieus erfgoed door Museum Het Domein op 11 juli 2008 te Sittard (moderator: Ankie Hoefnagels; deelnemers: KLTC-projectteam bezinningstoerisme)

• Sessie

over strategisch innoveren in toerisme en recreatie, georganiseerd door VVV Zuid-Limburg op 16 december 2008 in Limbricht (deelnemer: Wil Munsters)

30


7 | Profilering binnen en buiten de Hogeschool Zuyd In 2008 zijn de volgende middelen ingezet ter verwezenlijking van de promotionele doelen brede naamsbekendheid en positief imago bij de interne en externe doelgroepen.

“Cultuur- en erfgoedtoerisme”, in nieuwsbrief Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland, nr. 1, februari-maart 2008, pp. 22-23

Public relations • Het Jaarverslag 2007 is verstuurd naar de meer dan 500 relaties van KLTC. • In het najaar en het voorjaar van 2008 zijn de halfjaarlijkse nieuwsbrieven aan de relaties van KLTC gezonden.

“Toerisme Meerssen groeit flink”, in Dagblad De Limburger, 6 mei 2008

Interne publiciteit “Goed instrument; te hoge frequentie”, in Editie Zuyd, jaargang 2, nr.8, oktober 2008, p.9 (interview met kenniskringlid Marjan Melkert) Externe publiciteit • Artikelen “Stichting Memorial Center zoekt investeerders in VS”, in Dagblad De Limburger, 22 januari 2008

“Cultuur- en erfgoedtoerisme”, in nieuwsbrief Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland, nr. 3, juli-augustus-september 2008, pp. 3-5

• Radio-uitzendingen Radiozender L1 heeft in een nieuwsuitzending op maandag 28 april een item besteed aan de lezing van Ankie Hoefnagels over religieus toerisme op 25 april 2008 in Venlo. Representatie Lector en kenniskringleden KLTC hebben op uitnodiging acte de présence gegeven bij de volgende bijeenkomsten:


• Nieuwjaarsbijeenkomst Wij zijn Heerlen van de Gemeente Heerlen op 10 januari 2008 te Heerlen (Wil Munsters)

• Officiële afsluiting van de jubileumproductie De Kaptein vaan

•

Köpenick met een bezoek aan het graf van kapitein Wilhelm Voigt op de Notre Dame begraafplaats in Luxemburg-stad en ontvangst op het stadhuis van Maastricht op 13 april 2008 (Marjan Melkert) Officiële opening van het Interreg-project Landmarks van het Grensschap Albertkanaal (Maastricht-Lanaken-Riemst) op 20 mei 2008 (Marjan Melkert)

• Opening van het Creatief Knooppunt Akerstraat ´67 op 19

• Landelijke

opening van de Open Monumentendag door prof. mr. Pieter van Vollenhoven, voorzitter van het Comité van Aanbeveling, op 11 september 2008 te Deventer (Wil Munsters)

• Opening van de expositie In de schaduw van de Bossen door de ambassadeur van Luxemburg op 13 september 2008 te Margraten (Wil Munsters)

• Presentatie van het Historisch Centrum Limburg door mevrouw

Odile Wolfs, gedeputeerde voor cultuur van de Provincie Limburg, op 11 oktober 2008 te Maastricht (Marjan Melkert)

• Afscheidsreceptie

van drs. Jean Schutgens als gemeentesecretaris van Landgraaf op 24 oktober 2008 te Heerlen (Wil Munsters)

juni 2008 te Heerlen (Mirjam Ubachs)

• Opening Kunstdagen Wittem op 6 september 2008 in de kloosterbibliotheek van Wittem (Mirjam Ubachs)

31

•

Opening van de tentoonstelling Hoe tem je een leeuw in het Natuurhistorisch Museum te Maastricht op 8 november 2008 (Mirjam Ubachs)

32


8 | Financieel jaaroverzicht

9 | Evaluatie en vooruitblik

Baten

Rijksbijdrage

138.600 39.400

Opbrengsten uit projecten Interne opbrengsten

7.500 185.500

Totaal baten Lasten

156.300

Personeel Beheer

21.600

Inventaris

Interne kosten

17.600 195.800

Totaal lasten

300

Resultaat

- 10.300

De belangrijkste doelstelling in 2008 was het versterken van de internationale focus. Genoot KLTC al regionaal en nationaal erkenning als kenniscentrum op het gebied van toerisme en cultuur, in het verslagjaar heeft ook de internationale uitstraling aan kracht gewonnen. Het aantal internationale publicaties en lezingen is op het gebruikelijke peil gebleven, er zijn meer internationale projecten uitgevoerd en de kenniskring is uitgebreid met een expert-lid uit het buitenland. Daarnaast is in 2008 een aanvang gemaakt met de voorgenomen clustering van de programmalijnen in de twee hoofdthema’s duurzaam cultuurtoerisme en cultureel ondernemerschap - creatieve industrie. Internationalisering en focus zijn als beleidslijnen herkenbaar in de thema’s en projecten die KLTC de komende jaren centraal wil stellen in haar programma: • Creatieve industrie: de uitvoering van het RAAK-project Creatief MKB Limburg • Maastricht Culturele Hoofdstad Europa 2018: - ondersteuning van het lectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten bij de invulling van het programma van het congres Lieu de passages - Maastricht European Capital of Culture 2018 in mei 2009


- samen met de Gemeente Maastricht en het Centre for Entrepreneurship Hogeschool Zuyd bijdragen aan het opzetten van het Europeon, een ontmoetingsplaats voor de internationale gemeenschap van Maastricht - in het kader van het ATLAS Cultural Tourism Research Project cultuurtoeristisch markt- en productontwikkelingsonderzoeken uitvoeren in samenwerking met afstudeergroepen van de economische faculteiten en met toepassing, toetsing en optimalisering van de innovatieve onderzoeksmethodieken die aangereikt worden in het boek New perspectives on cultural tourism research methodology (CABI, Londen, 2009) van Greg Richards en Wil Munsters - synergetische interactie bewerkstelligen met het RAAK-project Creatief MKB Limburg waar het de deelname van Heerlen als stedelijke partner van Maastricht in de kandidatuur voor Culturele Hoofdstad van Europa 2018 betreft • Authenticiteit en duurzaamheid: promotieonderzoek van kenniskringlid Marjan Melkert naar het behoud van authenciteit in de omgang met het bouwkundige erfgoed als cultuurtoeristische bezienswaardigheid • Duurzaam toerisme en gastronomie - ontwikkeling van onderwijsprogramma’s gastronomie en voeding aan de Hoge Hotelschool Maastricht gekoppeld aan de

33

internationale samenwerking met de Università degli Studi de Scienze Gastronomiche van Pollenzo (Italië). - participatie in het Interreg-project van het samenwerkingsverband met Skål International Limburg, de Academie voor de Streekgebonden Gastronomie en MERIT (Maastricht Economic Research Institute on Innovation and Technology) van de Universiteit Maastricht. Het project is gericht op de ontwikkeling van een methodologie en actieplan ten behoeve van de inzet van streekgastronomie (productie, distributie en vermarkting) als motor voor een duurzame toeristische en economische ontwikkeling van de Europese regio’s. • Bezinningstoerisme: - in kaart brengen van het aanbod voor bezinningstoerisme in de provincie Limburg in 2009 - organisatie van een kenniskringseminar rond religieus en spiritueel toerisme in 2009 - scholing en professionalisering van de religieus erfgoedbeheerders op het gebied van cultureel ondernemerschap in samenwerking met de Kamer van Koophandel Limburg - de herhaling van het ATLAS cultuurtoeristische bezoekersonderzoek rond de Heiligdomsvaart 2004 tijdens de volgende versie van dit religieuze evenement in 2011.


Colofon Samenstelling en redactie dr. Wil Munsters ––––––––– Ontwerp www.stoerebinken.nl ––––––––– Grafische verzorging Drukkerij SchrijenLippertzHuntjens ––––––––– Lectoraat en Kenniskring Toerisme en Cultuur Postadres: Hogeschool Zuyd Postbus 634 NL - 6200 AP Maastricht Bezoekadres: Hogeschool Zuyd Brusselseweg 150 6217 HB Maastricht. Telefoon: +31 (0)43 - 34 66 666 E-mail: [email protected] Website:

www.hszuyd.nl/toerisme

INHOUDSOPGAVE. Kenniskring Toerisme en Cultuur

Recommend Documents