Toerisme en. Cultuur. Kenniskring

Z U YD

jrvrslg 05

Kenniskring Toerisme en Cultuur

HOGESCHOOL

Hogeschool Zuyd Onderwijs Hogeschool Zuyd behoort met meer dan 50 opleidingen, 13.500 studenten en 1.500 medewerkers tot de grote hogescholen van Nederland. Partner voor bedrijven en instellingen Hogeschool Zuyd is een belangrijke partner voor Euregionale bedrijven en instellingen als het gaat om bedrijfsopleidingen, toegepast onderzoek, stages en (afstudeer)projecten. Via de expertisecentra van de hogeschool stroomt kennis van de hogeschool naar de (Eu)regio en vice versa. Lectoraten Lectoraten hebben als doel de kennisinnovatie in het hoger beroepsonderwijs te vergroten. Zij stimuleren de ontwikkeling, overdracht en circulatie van kennis. Zij doen maatschappelijk relevant toegepast onderzoek en adviseren bedrijven en instellingen. Lectoraten werken met elkaar en met de faculteiten samen in expertisecentra. Lectoraten staan onder leiding van een lector, een hooggekwaliﬁceerde deskundige met ruime ervaring in onderwijs en onderzoek in een bepaald vakgebied. Rondom de lector wordt een kenniskring gevormd, bestaande uit een aantal docenten. Overzicht lectoraten bij Hogeschool Zuyd Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten Autonomie en Participatie Comparative European Social Research and Theory Duurzame Ontwikkeling Geïnspireerd Leren Infonomie en Nieuwe Media Kennisontwikkeling Vaktherapieën Kennisorganisaties en Kennismanagement Life Sciences Toerisme en Cultuur

Kenniskring Toerisme en Cultuur

INHOUDSOPGAVE 1

Inleiding

4

2

Doelstellingen

5

3 3.1 3.2

Personele samenstelling Interne kenniskringleden Externe kenniskringleden

6 6 7

4 4.1 4.2 4.3 4.4

Ontwikkelingen in de externe en interne omgeving Het kennisdomein Programmalijnen RAAK Consortium Limburg Expertisecentra Hogeschool Zuyd

8 8 8 9 10

5 5.1 5.1.1 5.1.2 5.2

Activiteiten in 2005 Bijdragen aan het onderwijs Bijdragen aan bachelorcurricula Bijdragen aan mastercurricula Professionalisering van docenten

12 12 12 13 13

5.2.1 Professionalisering van de docenten van de kenniskring 5.2.2 Professionalisering van docenten van buiten de kenniskring 5.3 Ontwikkeling van wetenschappelijke relaties 5.3.1 Samenwerking met binnenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen 5.3.2 Samenwerking met buitenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen 5.4 Samenwerking met bedrijven, instellingen en overheden 5.5 Kennisoverdracht en kennisontwikkeling 5.5.1 Projecten 5.5.2 Publicaties 5.5.3 Lezingen en presentaties

13

6

Profilering binnen en buiten de Hogeschool Zuyd

26

7

Financieel jaaroverzicht

28

8

Evaluatie en vooruitblik

29

16 16 16 17 18 19 19 23 24

4

jrvrslg 05 | Kenniskring Toerisme en Cultuur

1 | Inleiding In maart 2005 ging het derde bestaansjaar van de kenniskring en het lectoraat Toerisme en Cultuur (KLTC) in. De vruchten van de inspanningen die in de voorgaande jaren waren geleverd, konden in 2005 met name worden geplukt op het gebied van: • kennisoverdracht: de inaugurale rede van de lector van april 2004 en de daaraan verbonden publiciteit hebben ook in 2005 geleid tot uitnodigingen voor publicaties en presentaties. Tegelijk wist weer menige externe opdrachtgever de weg te vinden naar KLTC als kenniscentrum voor de uitvoering van onderzoeksprojecten. De toegenomen kennisvraag mag worden beschouwd als blijken van erkenning van de expertise van KLTC door zowel de wereld van onderwijs en onderzoek als het maatschappelijk werkveld. • kennispoortfunctie: de hechte werkrelatie van KLTC met het MKB vond landelijke erkenning en honorering in de toekenning van een RAAK-subsidie van € 103.950 door de Stichting Innovatie Alliantie voor de uitvoering van een innovatieproject met de Zuid-Limburgse Heuvelland Hotels in 2006. • professionalisering: de leden van de kenniskring hebben inmiddels zoveel deskundigheid van het kennisdomein Toerisme en Cultuur verworven, dat zij in 2005 regelmatig naar voren konden treden met eigen publicaties en presentaties in binnen- en buitenland. Van deze en andere activiteiten van KLTC in 2005 vindt de lezer een overzicht in dit jaarverslag. Reacties op het jaarverslag 2005 zien wij met belangstelling tegemoet.

Kenniskring Toerisme en Cultuur | jrvrslg 05

5

2 | Doelstellingen KLTC heeft als eerste doelstelling om de kennis van het onderzoeksdomein te ontwikkelen en deze expertise te verbreiden binnen en buiten het werkgebied van de Hogeschool Zuyd. Aan de kennispoortmissie van de Hogeschool Zuyd wil KLTC bijdragen door gerichte kennisoverdracht ten dienste van bedrijven, instellingen en overheden, met name binnen de Euregio. De keuze van de projecten, of het nu toegepast onderzoek, advisering of professionalisering betreft, wordt bepaald door de behoeften van het maatschappelijk werkveld. Het HBO wordt immers geacht zich toe te leggen op onderzoek met een duidelijk toegepast karakter. Kennisontwikkeling en kennisoverdracht dienen maatschappelijk nut op te leveren. Dankzij deze doelstelling kan KLTC daadwerkelijk de rol van innovatief kenniscentrum en aanspreekpunt voor de samenleving vervullen. Deze functie wordt ondersteund door het gegeven dat maatschappelijke relevantie van onderzoeksprogramma’s een voorwaarde is om voor externe financiering in de vorm van subsidiëring in aanmerking te komen. Het tweede doel van KLTC is het ontwikkelen van curricula en modules ten behoeve van bachelor- en masteropleidingen van de Hogeschool Zuyd. Voor de economische opleidingen gaat het om de ontwikkeling van programma-onderdelen cultuurtoerisme en intercultureel management. Omgekeerd worden voor de kunstopleidingen commercieel gerichte modules cultureel ondernemerschap opgezet. Door middel van deze faculteitsgrenzen overschrijdende aanpak willen lector en kenniskringleden een brug slaan over het spanningsveld heen, dat cultuur en commercie nog maar al te vaak van elkaar scheidt.

Onder deze doelstelling valt ook het bevorderen van de wisselwerking tussen onderzoek en onderwijs. Lector en kenniskringleden ondersteunen de acquisitie van cultuurtoeristische afstudeerstages en afstudeerprojecten, met gebruikmaking van hun netwerk. Idealiter dient onderzoek in het verlengde te liggen van onderwijs, zodat onderwijs de vruchten kan plukken van onderzoek. Deze wisselwerking leidt tot een win-win situatie voor alle belanghebbende partijen: de onderzoeker, de docent en de student. Deze win-win situatie wordt maximaal uitgebuit door de resultaten van de onderzoeksprojecten ook nog eens te benutten enerzijds ter actualisering en verrijking van de curricula van de bachelor- en masterprogramma’s van de betrokken opleidingen van de Hogeschool Zuyd, anderzijds als basismateriaal voor publicaties en presentaties van hogeschooldocenten. Het derde doel is de brede professionalisering van de hogeschooldocenten. De deskundigheidsbevordering is in eerste instantie, maar niet exclusief gericht op de leden van de kenniskring. Deelonderzoeken van het programma van KLTC worden uitgevoerd als onderwijsopdrachten door studenten onder begeleiding van hogeschooldocenten. Aldus krijgen zowel docenten van buiten de kenniskring als studenten de gelegenheid actief in het onderzoeksprogramma van KLTC te participeren. Dankzij deze synergetische aanpak wordt ook de deskundigheid van de hogeschooldocenten die niet lid zijn van de kenniskring, bevorderd.

6

jrsvslg 05 | Kenniskring Toerisme en Cultuur

3 | Personele samenstelling

3.1 | Interne kenniskringleden Toerisme is een multidisciplinair onderzoeksobject. Het brede palet aan faculteiten en opleidingen van de Hogeschool Zuyd biedt de mogelijkheid een interfacultaire kenniskring van ter zake deskundige hogeschooldocenten samen te stellen, die recht doet aan het interdisciplinaire karakter van het lectoraatsdomein. De leden van KLTC kunnen daardoor fungeren als bruggenbouwers tussen kunst en commercie, tussen behoud en toeristische exploitatie van cultuur. De kenniskring is uitgebreid met drs. Marjan Melkert van de Faculteit Bouw, die per 1 april 2005 is benoemd. Zij is docent architectuurgeschiedenis en zelfstandig cultureel ondernemer (beeldend kunstenaar en theatervormgever). Met haar benoeming is de Faculteit Bouw, die raakvlakken heeft met het kennisdomein maar nog niet vertegenwoordigd was in de kenniskring, betrokken bij de uitvoering van de onderzoeks- en onderwijsprojecten van KLTC en is de interdisciplinariteit van KLTC verder versterkt. Per 1 april 2005 bestaat KLTC uit de volgende interne leden:

Leden

Functie

Faculteit

Omvang fte

Dr. Wil Munsters

Lector

Drs. Ilja Castermans

Docent Marketing en Leisure Management

HEAO Faculteit Marketing Management, Sittard

0.2

Frans Gulikers

Docent Muziek en Methodiek

Conservatorium Maastricht

0.2

Drs. Ankie Hoefnagels

Docent Bedrijfscommunicatie

Hoge Hotelschool Maastricht

0.2

Drs. Marjan Melkert

Docent Architectuurgeschiedenis

Faculteit Bouw, Heerlen

0.2

Drs. Mirjam Ubachs

Docent Marketing en Bedrijfseconomie

International Business Languages Faculteit Internationale Communicatie Maastricht

0.2

0.6

Sylvia Knols, Directeur Bureau MEMO (Marketing en Management Ondersteuning), verricht als projectmedewerker diensten voor KLTC.


7

3.2 | Externe kenniskringleden Naast de interne leden bestaat de kenniskring uit externe leden die de maatschappelijke sectoren vertegenwoordigen, waarmee het kennisdomein in relatie staat: bedrijfsleven, overheid, kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap. Om de afspiegeling van het maatschappelijk werkveld te verbreden zijn in 2005 als nieuwe externe leden tot de kenniskring toegetreden mr. Mat Snijders, plv. hoofd van de Afdeling Cultuur en Sociale Ontwikkeling van de Provincie Limburg, en ing. Ton Wanders van de Dienst Sociale en Economische Zaken van de Gemeente Maastricht, ter versterking van respectievelijk de culturele en de Europese dimensie van de externe kenniskring. KLTC bestaat per 1 december 2005 uit de volgende externe leden:

Leden

Functie

Sector

Herman Bos

Directeur Tourism Strategy Consultants

Toeristisch Onderzoek en Consultancy

Drs. Jacques Collen

Hoofd Vakgroep Toerisme Hoge Hotelschool Maastricht Voorzitter Academie voor de Streekgebonden Gastronomie

Hoger Toeristisch Beroepsonderwijs Toerisme en Gastronomie

Drs. Hans Dassen

Unitleider Toerisme Afdeling Economische Zaken Provincie Limburg

Regionale Overheid

Prof. dr. Marieke Kuipers

Hoogleraar Cultureel Erfgoed Faculteit Cultuurwetenschappen Universiteit Maastricht Senior Onderzoeker Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek Monumentenzorg

Bart Mennens

Directeur Burgerzaken, Economie en Toerisme Valkenburg aan de Geul

Lokale Overheid

Camille Oostwegel

Propriétaire Camille Oostwegel Châteauhotels & - Restaurants

Hotellerie

Esther Saris

Hoofd Sponsoring, Marketing en Public Relations Bonnefanten Museum Maastricht

Musea

Drs. Pascal Schreurs

Directeur Partner in Leisure

Consultancy Toeristisch MKB

Mr. Mat Snijders

Plv. hoofd Afdeling Cultuur en Sociale Ontwikkeling Provincie Limburg

Regionale Overheid

Eppo Steenhuisen

Consultant en interimmanager

Touroperating

Ing. Ton Wanders

Programmamanager Maastricht-Europa Dienst Sociale en Economische Zaken Gemeente Maastricht

Lokale Overheid

8


4 | Ontwikkelingen in de externe en interne omgeving 4.1 | Het kennisdomein Het wetenschappelijk discours binnen het kennisdomein Toerisme en Cultuur ontwikkelt zich langs een aantal hoofdlijnen die doorwerken in het programma van KLTC en waarop KLTC actief inspeelt. Het betreft met name: • de beleving van het (cultuur)toeristisch product en de gastvrijheid door de consument in het kader van het onderzoek naar de mechanismen van de experience economy • de toenemende aandacht voor de immateriële cultuur als toeristische attractiefactor • de toepassing van maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen de context van de duurzame ontwikkeling van (cultuur)toerisme • de erkenning en de sanctionering van cultureel ondernemerschap als volwaardig onderwerp van wetenschappelijk onderzoek • de stimulering van de creatieve industrie door de nationale en regionale politiek met als doel de kruisbestuiving tussen cultuur en economie in gang te zetten • de opkomst van creatief toerisme als cultuurtoeristische nichemarkt.

dig toerisme als op de seniorenmarkt, een consumentensegment dat zeer hecht aan de kwaliteit van het toeristisch product en aan persoonlijk gastheerschap. De volgende drie thematische programmalijnen vallen te onderscheiden. Het eerste hoofdthema is de uit praktijkgericht onderzoek voortkomende kennis in te brengen als bijdrage aan de ontwikkeling van hoogwaardig cultuurtoerisme in Limburg en de Euregio. Als leidraad dient daarbij het streven naar duurzaamheid door het zoeken naar een balans tussen het aantrekken van toerisme als bron van werk en inkomen enerzijds en het beschermen van cultuur, natuur, leefklimaat en woonomgeving van de regionale bevolking anderzijds. Waar mogelijk wordt binnen deze programmalijn samengewerkt met het lectoraat Duurzame Ontwikkeling van de Hogeschool Zuyd, de Universiteit Maastricht en de Open Universiteit Nederland. Het tweede hoofdthema, afgeleid van het voorgaande, is seniorentoerisme, met nadruk op de combinatie van cultuur als toeristisch productelement en de senioren als groeimarktsegment voor de kleinschalige en de zorghotellerie. Met deze programmalijn wordt nadrukkelijk aansluiting gezocht bij het beleidsspeerpunt senioreneconomie van de Provincie Limburg.

4.2 | Programmalijnen De keuze voor de programmalijnen van KLTC wordt mede en in hoge mate bepaald door de kennisbehoefte van het maatschappelijk werkveld. Deze behoefte is manifest en breed aanwezig. Het feit dat toerisme behoort tot de beleidsspeerpunten van de Provincie Limburg, is hieraan niet vreemd. De kennisvraag wordt gedomineerd door de zorg die toeristische beleidsmakers en bedrijfsleven in de regio delen over de terugloop van het verblijfstoerisme en de druk van de dagrecreatie op de traditionele cultuur van de gastvrijheid. Om het tij te keren zet de Provincie Limburg het beleid sterk in zowel op hoogwaar-

Het derde hoofdthema is het vervullen van de rol van bemiddelaar tussen de culturele en de toeristische sector, waarbij de interdisciplinaire samenstelling van de kenniskring het mogelijk maakt het spanningsveld tussen beide sectoren te overbruggen. Een van de instrumenten hierbij is de stimulering van cultureel ondernemerschap door het opzetten van een onderwijsprogramma Cultureel Ondernemerschap voor de kunstenfaculteiten van de Hogeschool Zuyd, het verzorgen van cursussen commerciële bedrijfsvoering voor museummedewerkers en monumentenbeheerders en het verstrekken van beleidsadviezen aan de museumen erfgoedsector.


9

4.3 | RAAK Consortium Limburg Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft zogeheten RAAK-gelden (RAAK = Regionale Aandacht voor Actie en Kenniscirculatie) beschikbaar gesteld aan de Stichting Innovatie Alliantie om de regionale samenwerking tussen hogescholen en het MKB te stimuleren. Om in aanmerking te komen voor subsidie kunnen hogescholen samen met ondernemers een projectaanvraag indienen, die zich richt op innovatie en het toepasbaar maken van kennis voor het MKB in de regio. Bij alle projecten staat de specifieke vraag van het MKB centraal.

De ondertekening van de uitvoeringsovereenkomst van het RAAK-project door Wil Munsters en Walter Uitterhoeve in Château Sint-Gerlach te HouthemValkenburg op 21 november 2005

De eendrachtige samenwerking met Ir. Walter Uitterhoeve, voorzitter van het RAAK Consortium Limburg, bestaande uit de Hogeschool Zuyd, MKB Limburg en Syntens, heeft geleid tot toekenning van RAAK-subsidie aan KLTC. In de context van RAAK is voor KLTC de MKB-partner het samenwerkingsverband Zuid-Limburgse Heuvelland Hotels. Op 25 april 2005 is het door lector Wil Munsters opgestelde RAAK-actieplan Hospitality & Toerisme in een workshop met de hoteliers en vertegenwoordigers van de Stichting Innovatie Alliantie, HBO-Raad, Provincie Limburg en Koninklijke Horeca Nederland gepresenteerd, besproken en vastgesteld. Op 30 september 2005 heeft het RAAK Consortium Limburg het RAAK Innovatieprogramma Limburg Van Hospitaal tot Hospitality voor subsidie ingediend bij de Stichting Innovatie Alliantie. Op 7 november 2005 heeft de Stichting Innovatie Alliantie bericht dat het programma is goedgekeurd en een subsidie van € 103.950 ter beschikking gesteld voor het project Hospitality & Toerisme. Op 1 januari 2006 is de uitvoering van het RAAK-project gestart met kenniskringlid Ilja Castermans als projectleider (zie 5.5.1).

10


4.4 | Expertisecentra Hogeschool Zuyd De Hogeschool Zuyd heeft in 2005 een begin gemaakt met de oprichting van expertisecentra die lectoraten en faculteiten rond een thema bijeenbrengen en die dienen als kennisloket voor externe partijen. Vanwege het sterke interdisciplinaire karakter van het kennisdomein Toerisme en Cultuur is KLTC samenwerkingsverbanden aangegaan met meerdere expertisecentra. Het keuzecriterium bij samenwerking is inhoudelijke verwantschap. KLTC is in de expertisecentra vertegenwoordigd door kenniskringleden wier specialisme, c.q. projectactiviteiten aansluiten bij het expertisedomein. De lector draagt zorg voor de supervisie.

Expertisecentrum

Kenniskringlid

Creative City

Ankie Hoefnagels Mirjam Ubachs

Gebouwde Omgeving

Marjan Melkert

ICT

Frans Gulikers

Ondernemen

Ilja Castermans

Er wordt gestreefd naar win-win situaties die zich met name voordoen bij majeure projecten uit te voeren door KLTC samen met de faculteiten die participeren in de expertisecentra. Het betreft projecten waarvoor KLTC onvoldoende capaciteit en/of deskundigheid in huis heeft, dan wel projecten waarvan contractonderwijs deel uitmaakt. De banden tussen KLTC en de faculteiten die deel uitmaken van de expertisecentra zijn versterkt door deze samenwerking.

De ontwikkeling van de expertisecentra bevindt zich nog in een pril stadium. Tot dusverre zijn met de volgende expertisecentra voorlopige afspraken gemaakt: • Expertisecentrum Gebouwde Omgeving KLTC ondersteunen het Expertisecentrum Gebouwde Omgeving bij het verwerven en implementeren van praktijkgerichte opdrachten binnen de sector erfgoedlogies met een ontwerptechnische inhoud op interieurgebied. Opdrachten kunnen binnen stages, vrije studieruimte of als afstudeerproject worden uitgevoerd door studenten van de Faculteit Bouw. Het Expertisecentrum Gebouwde Omgeving participeert inmiddels in het project Karakteristiek Logeren in Limburg van KLTC (zie 5.5.1). De lector heeft dit project gepresenteerd tijdens een werkveldbijeenkomst van het expertisecentrum (zie 5.5.3). • Expertisecentrum Ondernemen Met het Expertisecentrum Ondernemen zijn afspraken gemaakt over wederzijdse uitwisseling van projecten en de vorming van een flexpool van docenten en studenten die participeren in onderzoeksopdrachten van KLTC. Als uitvloeisel hiervan ontwikkelt het Expertisecentrum Ondernemen een scholingsaanbod op het gebied van managementvaardigheden in opdracht van de provinciaal museumconsulent van Limburg.

12


5 | Activiteiten in 2005

5.1 | Bijdragen aan het onderwijs De missie om bruggen te slaan tussen cultuur en commercie door middel van een faculteitsgrenzen overschrijdende, interdisciplinaire aanpak dient als richtsnoer bij de werkzaamheden die KLTC verricht ten behoeve van onderwijsontwikkeling aan de Hogeschool Zuyd. 5.1.1 | Bijdragen aan bachelorcurricula Hoge Hotelschool Maastricht: • Module 11 Managementprojecten: acquisitie van (cultuur) toeristisch gerichte projectopdrachten (Wil Munsters) • Module Managementstages: acquisitie van (cultuur) toeristische afstudeerstages (Wil Munsters) • Module 7A Toeristisch Management 1: ontwikkeling internationale versie (Wil Munsters, Jacques Collen) • Module Tourism and Gastronomy Diversity in the Euregion voor internationale studenten: evaluatie en bijstelling n.a.v. de eerste uitvoering (Jacques Collen) HEAO Faculteit Marketing Management, Sittard: • (Cultuur)toeristische stages en projecten tweede leerjaarthema marketinginformatiemanager en vierde leerjaarthema leisure management (Ilja Castermans) Faculteit Internationale Communicatie, Maastricht: Opleidingen International Business and Languages (IBL) en Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO) • (Cultuur)toeristische projecten voor diverse leerjaren (Mirjam Ubachs) (zie 5.5.1)

Kunstenfaculteiten, Maastricht: • Module Cultureel Ondernemerschap: pilotproject in opdracht van het Conservatorium Maastricht en in samenwerking met projectleider Ondernemerschap drs. Frans Ritzen, gestart in september 2005 voor het eerste leerjaar (Ankie Hoefnagels, Frans Gulikers) • Ontwikkeling van een methode “kunst beleven”, bedoeld voor niet-kunstvakstudenten die beroepsmatig met kunst in aanraking komen (Frans Gulikers) Faculteit Bouw, Heerlen: • (Cultuur)toeristische stages en projecten voor het derde- en vierde leerjaar Bouwkunde en Bouwtechnische bedrijfskunde, waarbij de nadruk ligt op de ontwikkeling en herbestemming van historische gebouwen tot horeca-accommodatie (Marjan Melkert) • Onderzoek naar de behoefte aan een module Herbestemming als onderwijsaanbod van Algemene Bouwkunde en/of Bouwtechnische bedrijfskunde en/of Architectonische Vormgeving en als contractonderwijs (Marjan Melkert)


5.1.2 | Bijdragen aan mastercurricula Hoge Hotelschool Maastricht: • MBA-opleiding Hotel and Tourism Management: Ontwikkeling programma Consulting Skills ten behoeve van de module Communication and Corporate Culture (Ankie Hoefnagels) • Innovative Hospitality Management Masterprogramma in samenwerking met Escuela Universitaria de Turismo Sant Ignasi in Barcelona: Ontwikkeling programma Consulting Skills ten behoeve van de module Communication and Corporate Culture (Ankie Hoefnagels) 5.2 | Professionalisering van docenten 5.2.1 | Professionalisering van de docenten van de kenniskring

13

Kenniskringseminars De externe leden van de kenniskring dienen als klankbord voor de interne leden, opdat kruisbestuiving met het maatschappelijk werkveld wordt bewerkstelligd. Praktisch wordt deze doelstelling gerealiseerd door tweemaal per jaar een kenniskringseminar te organiseren. De keuze, opzet en uitkomsten van onderzoeks- en onderwijsprojecten van KLTC worden besproken en getoetst op inhoudelijke relevantie voor het werkveld. Dit gebeurt aan de hand van zowel presentaties door interne kenniskringleden en studenten als het jaarverslag van het voorbije jaar en het jaarplan van het komende jaar. Daarnaast houdt telkens een extern kenniskringlid een referaat over een cultuurtoeristisch onderwerp, dat in relatie staat met diens dagelijkse werkzaamheden. Het afsluitende dîner pensant biedt de gelegenheid tot verdieping van de aangesneden thema’s in rechtstreekse dialogen tussen interne en externe kenniskringleden.

Interne kennisdisseminatie Nieuwe kenniskringdocenten zijn door de lector geïntroduceerd in de toeristische vakliteratuur van de bibliotheek van de Hoge Hotelschool Maastricht en hebben een lidmaatschap van deze vakbibliotheek gekregen. Kenniskringdocenten zijn door de lector in het bezit gesteld van geselecteerde vakliteratuur als middel tot gerichte deskundigheidsbevordering.

Het tweede in de reeks kenniskringseminars heeft plaatsgevonden op 27 mei 2005 op de Hoge Hotelschool Maastricht. Naast de bespreking van het Jaarverslag 2004 bevatte het programma bijdragen die alle in het teken stonden van het thema Bruggen tussen cultuur en toerisme: • Duurzame cultuurreizen door Eppo Steenhuisen • Onderneming Cultuurrijk Limburg door Claudine Jeurissen, studente van de Opleiding International Business and Languages • Cultureel Ondernemerschap aan het Conservatorium Maastricht door Ankie Hoefnagels en Frans Gulikers

In 2005 hebben vier kenniskringateliers plaatsgevonden. In deze bijeenkomsten diepen de lector en interne kenniskringleden lopende en voorgenomen projecten van KLTC inhoudelijk uit. Synergie in de deskundigheidsbevordering wordt hierbij bewerkstelligd door het benutten van de complementariteit in competenties. Vanuit deze optiek heeft ook onderlinge peer review van conceptpublicaties en conceptpresentaties plaatsgevonden.

Het derde kenniskringseminar op 16 december 2005 had als locatie het Bonnefanten Museum in Maastricht en als toepasselijk thema Museummarketing. Na een gedachtenwisseling over het Jaarplan 2006 heeft Esther Saris een lezing verzorgd met als titel Kunstmusea op de markt, die werd gevolgd door een rondleiding in het Bonnefanten Museum met de kunstfilosoof dr. Guido Goossens als gids.

14


Cursussen en trainingen Ankie Hoefnagels en Frans Gulikers hebben deelgenomen aan de cursus “Praktijkgericht onderzoek” van dr. Henk Smeijsters, lector Creatieve Therapie. Frans Gulikers heeft deelgenomen aan de bijscholingscursus “Taakgericht onderwijs”.

Lector en docenten van de kenniskring hebben deelgenomen aan de volgende bijeenkomsten:

Lector en kenniskringleden hebben elkaar de mogelijkheid geboden tot het bijwonen van gastcolleges door deskundigen uit het bedrijfsleven en het onderwijs op de instituten waar zij werkzaam zijn

• Conferentie “Creative Capital”, georganiseerd door Nederland Kennisland op 17 en 18 februari 2005 in Felix Meritis te Amsterdam (Ankie Hoefnagels)

Vakinhoudelijke externe bijeenkomsten Deelname aan deze bijeenkomsten heeft als doelen: • deskundigheidsbevordering • kennisoverdracht aan derden door middel van lezingen en workshops • profilering van KLTC en de Hogeschool Zuyd • netwerkuitbreiding. In het eerste jaar van het kenniskringlidmaatschap ligt de nadruk op deskundigheidsbevordering. In een later stadium wordt er gezocht naar een balans tussen dit doel en dat van kennisoverdracht (zie 5.5.3).

• Gastcollege “Cathay Pacific, the heart of Asia” door Chr. Zandberg, marketing & sales manager Cathay Pacific Airways op 19 januari 2005, Hoge Hotelschool Maastricht (Ilja Castermans)

• Inauguratie Professoraat en Lectoraat Duurzame Ontwikkeling aan de Universiteit Maastricht, Open Universiteit Nederland en Hogeschool Zuyd, op 25 februari 2005 te Maastricht (Wil Munsters) • Jaarconferentie toeristisch Limburg “Goed bezig”, georganiseerd door de Provincie Limburg op 17 maart 2005 te Sittard (Ilja Castermans, Wil Munsters, Mirjam Ubachs) • Congres “De vrije tijd als ‘sawah’ voor politiek, cultuur en commercie”, georganiseerd door de Vereniging voor de Vrijetijdssector in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam en de NHTV Breda op 6 april 2005 te Rotterdam (Marjan Melkert, Wil Munsters, Mirjam Ubachs) • Symposium “The Working Musician”, georganiseerd door het Royal College of Music van 6 tot en met 8 april 2005 te Londen (Frans Gulikers)


15

• Studiedag “Experience Marketing: Strategy in Action”, georganiseerd door Espelon bij Red Bull op 13 april 2005 te Utrecht (Ilja Castermans)

• Studiedag “Leisure en Vrijetijdsvoorzieningen nodig? En hoe kom je er aan?”, georganiseerd door het Vrijetijdsnetwerk en de NHTV op 9 november 2005 te Breda (Marjan Melkert)

• NHTV Imagineering Conference 2005, “A new Enterprise Logic: Managing the Heartbeat, From Return On Investment to Return On Involvement”, georganiseerd door de NHTV op 21 april 2005 te Breda (Ilja Castermans)

• Startbijeenkomst Belvedere-onderwijsnetwerk “Een dialoog tussen heden, verleden en toekomst”, georganiseerd door het projectbureau Belvedere op 28 november 2005 te Amsterdam (Wil Munsters)

• Seminar “Cultuur en Economie”, georganiseerd door de Provincie Limburg op 28 april 2005 te Maastricht (Ankie Hoefnagels)

• Presentatie marketingstrategie 2006 van VVV Maastricht, op 28 november 2005 te Maastricht (Ankie Hoefnagels)

• Denktank “Cultuurcentrum Provincie Limburg”, op 12 mei 2005 te Maastricht (Ankie Hoefnagels) • Studiedag “Geschiedenis en ruimte” van het Landelijk Overleg Regionale Geschiedbeoefening, georganiseerd door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur op 26 mei 2005 te Utrecht (Marjan Melkert) • European Cultural Tourism Network 2nd Annual Conference, van 6 tot 8 juli 2005 te Cardiff (Ilja Castermans) • ATLAS jaarcongres 2005 “Tourism, creativity and development”, van 2 tot 4 november 2005 te Barcelona (Ankie Hoefnagels, Wil Munsters, Mirjam Ubachs) • Symposium “Zin en onzin van cultuureducatie”, georganiseerd door de docentenopleiding van de Academie Beeldende Kunsten, de opleiding Schoolmuziek van het Conservatorium en de Pabo van de Hogeschool Zuyd op 3 november 2005 te Maastricht (Frans Gulikers, Marjan Melkert)

• Midden-Limburgse Recreatie & Toerisme Beurs voor ondernemers, georganiseerd door de Stuurgroep Recreatie & Toerisme Maasplassen/WCL op 14 december 2005 te Roosteren (Ilja Castermans) • Vergaderingen Platform Cultuur & Wetenschap Maastricht, zeswekelijks, georganiseerd door VVV Maastricht (Wil Munsters, Marjan Melkert)

16


5.2.2 | Professionalisering van docenten van buiten de kenniskring Deelonderzoeken van het KLTC-programma zijn uitgevoerd als opdrachten door studenten onder begeleiding van docenten van diverse faculteiten. Aldus hebben zowel docenten van buiten de kenniskring als studenten de gelegenheid gekregen actief in het KLTC-onderzoeksprogramma te participeren. Dankzij deze synergetische aanpak is de deskundigheid van de hogeschooldocenten die niet lid zijn van de kenniskring, bevorderd. Zo hebben docenten van buiten de kenniskring geparticipeerd in het project Karakteristiek Logeren in Limburg. Ook heeft kennisoverdracht aan Conservatoriumdocenten plaatsgevonden bij de verdere ontwikkeling en vormgeving van de module Cultureel Ondernemerschap. Docenten van buiten de kenniskring zijn op projectbasis ingezet voor kort lopende opdrachten. Docenten van buiten de kenniskring zijn bij toerbeurt uitgenodigd voor deelname aan de kenniskringseminars van KLTC op grond van de door hen getoonde belangstelling voor de activiteiten van KLTC. Op de jaarlijkse Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd (24 november 2005) zijn voor docenten van de Hogeschool Zuyd presentaties gehouden over de onderzoeks- en onderwijsprojecten van KLTC.

5.3 | Ontwikkeling van wetenschappelijke relaties 5.3.1 | Samenwerking met binnenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen Naast het onderhouden van het bestaande netwerk, zijn nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan. Speciale vermelding verdienen het Nederlands Platform Cultuurtoerisme en het Belvedere-onderwijsnetwerk. Op 6 april is in Rotterdam het Nederlands Platform Cultuurtoerisme opgericht op initiatief van Frans Schouten, lector Visitor Management aan de NHTV Internationale Hogeschool Breda, Frans van Dok van de Hogeschool van Rotterdam en Wil Munsters. Het Platform Cultuurtoerisme wil een brug zijn tussen het Nederlandse culturele en toeristische werkveld en de opleidingen toerisme en vrijetijdskunde in het hoger onderwijs, die een specialisatie cultuurtoerisme kennen. De doelstelling van het platform is tweeledig: enerzijds een landelijk overleg van betrokken instanties en organen over de ontwikkelingen op het gebied van cultuurtoerisme en anderzijds optreden als mediator tussen de opleidingen en het werkveld met een aanbod aan stagiaires, afstudeeropdrachten en onderzoeksprojecten. KLTC is lid geworden van het Belvedere-netwerk voor het hoger onderwijs dat wordt aangestuurd door de drie Belvedere-hoogleraren: • prof. dr. J. Kolen, bijzonder hoogleraar Erfgoed van stad en land, Faculteit Letteren, Vrije Universiteit Amsterdam • prof. ir. E. Luiten, deeltijd hoogleraar Cultuurhistorie en ontwerp, Faculteit Bouwkunde, Technische Universiteit Delft • prof. A. van der Zande, bijzonder hoogleraar Ruimtelijke planning en cultuurhistorie, Environmental Science Group, Wageningen Universiteit 1

Belvedere is een beleidsinitiatief van de landelijke overheid en behelst een strategie waarin de cultuurhistorie expliciet wordt betrokken bij ruimtelijke ontwikkelingen en planvormingsprocessen. Het doel is tweeledig: verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving en behoud van het cultureel erfgoed.

1


Verder is het netwerk verrijkt met: • Lectoraat Visitor Management, NHTV Breda, dr. E. Ennen • Lectoraat Monumentenzorg in de praktijk, Hogeschool van Utrecht, dr. P. Brinkman • Lectoraat Teacher of the 21st century, Koninklijk Conservatorium Den Haag • Lectoraat Life long learning in music, Conservatorium Groningen • Hogeschool Rotterdam, Opleiding Vrijetijdsmanagement, drs. F. van Dok • Jan van Eyck Academie Maastricht, K. Brams, directeur • Universiteit Maastricht, Faculteit der Algemene Wetenschappen, International Centre for Integrated assessment and Sustainable development (ICIS) • Universiteit Maastricht, prof. dr. A. de Grip, hoogleraar Onderwijs en Arbeidsmarkt • Regional Centre of Expertise Learning for Sustainable Development (Hogeschool Zuyd, lectoraat Duurzaamheid, Open Universiteit Nederland) • Technische Universiteit Twente, prof. dr. E. Seydel, hoogleraar Communicatiewetenschappen • Erasmus Universiteit Rotterdam, Rotterdams Instituut voor Sociaal-Wetenschappelijk Beleidsonderzoek, dr. D. Noordman, directeur cultuur & toerisme • AOC Limburg, drs J.V. Christophe MBA, lid College van Bestuur

17

5.3.2 | Samenwerking met buitenlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen Internationale wetenschappelijke samenwerking kreeg gestalte in: • de gezamenlijke boekpublicatie van Wil Munsters en Daniela Freund de Klumbis van ESADE Escuela Universitaria de Turismo Sant Ignasi - Ramón Llull University te Barcelona (zie 5.5.2) • het voorzitterschap van Wil Munsters van de workshop “Creative packaging” tijdens het congres Tourism, creativity and development van ATLAS op 2 november 2005 te Barcelona • het lidmaatschap van Wil Munsters van de wetenschappelijke commissie en zijn voorzitterschap van de plenaire sessie rond toeristische organisaties, in het kader van het congres Hébergement touristique: Quelles normes? Quelles stratégies?, georganiseerd door de Université Libre de Bruxelles en de Haute Ecole Lucia de Brouckère-Institut Arthur Haulot op 1 en 2 december 2005 te Brussel • het lidmaatschap van Marjan Melkert van de Special Interest Group Cultural Tourism Research van ATLAS (Association for Tourism and Leisure Education). Naast het onderhouden van de bestaande relaties, is het internationale netwerk uitgebreid met: • Centre International de Recherches et d’Etudes Touristiques (C.I.R.E.T), Aix-en-Provence, R. Baretje-Keller, président • Erasmus Hogeschool Brussel, Departement Hotel & Toerisme, L. van Rompaey, departementshoofd • Katholieke Universiteit Leuven, Steunpunt Toerisme en Recreatie, dr. R. Govers, wetenschappelijk coördinator • Royal College of Music, Londen • Trinity College, Carmarthen, Wales

18


5.4 | Samenwerking met bedrijven, instellingen en overheden De samenwerking met het maatschappelijk werkveld verloopt nog steeds voorspoedig, mede dankzij het netwerk dat de lector sinds 1988 heeft opgebouwd in zijn functie als coördinator-docent toeristisch management aan de Hoge Hotelschool Maastricht en de relaties die de sinds 2003 aangestelde kenniskringleden hebben ingebracht. Dit uitgebreide netwerk vormt de perfecte schakel om de maatschappelijke kennisbehoefte te koppelen aan het kennisaanbod van KLTC en zo de kenniscirculatie en de externe dialoog te stimuleren en te onderhouden. Het aantal externe partijen dat in 2005 een beroep hebben gedaan op KLTC is dan ook gestaag gegroeid. Lidmaatschappen • Comité van Aanbeveling voor het Jaar van de Folklore Op uitnodiging van de directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur heeft Wil Munsters zitting genomen in het Comité van Aanbeveling voor het Jaar van de Folklore 2005, tezamen met vertegenwoordigers uit de wereld van onderwijs, cultuur, wetenschap en bestuur. • Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap Marjan Melkert is lid geworden van het genootschapsbestuur van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG). • Platform Cultuur en Wetenschap Maastricht Op uitnodiging van de VVV-Maastricht is Wil Munsters deelnemer geworden aan het Platform Cultuur en Wetenschap Maastricht, waarin de culturele organisaties, wetenschappelijke instellingen en toeristische dienstverleners van Maastricht zijn vertegenwoordigd.

Relaties • Toeristische bedrijven en dienstverleners: Bureau voor Toerisme Zeeland, Middelburg Karakteristiek Logeren in Limburg: 33 deelnemende bedrijven (zie 5.5.1) Rederij Stiphout, Maastricht Rotterdam Marketing Stichting Bloem ter bevordering van creatief toerisme naar de Derde Wereld, Rotterdam Van Melik Food Groep BV, Hoensbroek • Culturele bedrijven, instellingen en organisaties: Abdij van Herkenrode, Hasselt (B.) Afrikacentrum, Cadier en Keer Ateliers Rob Thalen, Kerkrade Boerderijenstichting Limburg Centrum voor Ruimtelijke Kwaliteit (voorheen Monumentenhuis Limburg) Huis voor de Kunsten Limburg, Roermond International Committee for Exhibition and Exchange (ICEE) en International Council of Museums (ICOM) Keizer Karel Podia, Nijmegen Landcommanderij Alden Biesen, Bilzen (B.) Musée de la Civilisation, Québec (Can.) Museumsdorf Cloppenburg (D.) Natuurhistorisch Museum Maastricht Netherlands American Cemetery Margraten Stichting Romeinse Brug Maastricht • Adviesbureaus: Area Projecten, Limburgse Land- en Tuinbouw Bond BRC Imagination Arts DOCA Bureaus


• Overheden en gelieerde instellingen: Provincie Limburg: Toeristische regiomanagers, Afdeling Economische Zaken Cultuurcontact Provincie Limburg Project Via Belgica, Afdeling Groen Gemeentes: Kerkrade | Landgraaf | Maastricht | Margraten Meerssen | Vaals | Venlo | Parkstad Limburg Stuurgroep Recreatie & Toerisme Maasplassen/Waardevol Cultuurlandschap Midden-Limburg Projectbureau Belvedere, Utrecht • Overige: Stichting Philadelphia Zorg Limburg

5.5 | Kennisoverdracht en kennisontwikkeling In 2005 is de regionale kennispoortfunctie van KLTC structureel uitgebouwd met marktgerichtheid als leidend beginsel. Bedrijven, instellingen en overheden hebben, merendeels op eigen initiatief, hun weg weten te vinden naar het innovatief kenniscentrum dat KLTC beoogt te zijn. De sterke regionale kennisvraag valt te herleiden tot het feit dat (cultuur)toerisme behoort tot de economische pijlers van Limburg. 5.5.1 | Projecten De projectacquisitie is inhoudelijk ondersteund door een databank met thematisch geordende projectinformatie (portfolio). De bestaande hoge waardering bij de afnemers heeft geresulteerd in klantentrouw en vervolgopdrachten. Positieve mond-tot-mond reclame heeft nieuwe opdrachtgevers opgeleverd.

19

Kenniskringprojecten ATLAS Cultural Tourism Research Project 2004-2005 (Ankie Hoefnagels, Wil Munsters) De onderzoeksuitkomsten van vier projecten zijn geïntegreerd in het ATLAS Cultural Tourism Research Project, een internationaal wetenschappelijk cultuurtoeristisch marktonderzoek. Het betreft: • Bezoekersonderzoek Heiligdomsvaart Maastricht • Destination Experience Audit Valkenburg • Cultuurtoeristische strategie Maasbracht-Thorn-Heel • Toeristisch marktonderzoek Vaals Collegium Ad Mosam (Mirjam Ubachs) Ten behoeve van het barokensemble Collegium Ad Mosam (Sittard) is een communicatieplan opgezet in samenwerking met studenten van de Hogere Europese Beroepen Opleiding. Cultuurtoeristische strategie Maasbracht-Thorn-Heel (Ilja Castermans, Ankie Hoefnagels, Wil Munsters) De gemeentes Maasbracht, Thorn en Heel hebben aan KLTC de opdracht verstrekt om een cultuurtoeristische visie op te stellen voor de fusiegemeente Maasgouw die op 1 januari 2007 zal ontstaan. Als eerste onderdeel van dit project heeft Ilja Castermans een aanbodsanalyse uitgevoerd en een marketingstrategie ontworpen. De resultaten van de aanbodsanalyse zijn vervolgens afgezet tegen uitkomsten van een onderzoek onder toeristen, ondernemers en lokale inwoners door een afstudeerprojectgroep van de Hoge Hotelschool Maastricht onder begeleiding van Wil Munsters en Ankie Hoefnagels. De onderzoeksuitkomsten zijn vertaald naar innovatieve product-markt-combinaties.

20 jrvrslg 05 | Kenniskring Toerisme en Cultuur

• april - juli 2005: werving van 33 deelnemende bedrijven en studenten voor plaatsing bij de deelnemende erfgoedlogiesbedrijven • september - december 2005: uitvoering studentenprojecten door docenten en studenten van de Faculteiten en Opleidingen Commerciële Economie, Bouw, International Business and Languages, Hogere Europese Beroepenopleiding, Tourism and Event Management en Communication and Multimedia Design.

Ilja Castermans presenteert de cultuurtoeristische strategie voor Maasbracht, Thorn en Heel op 9 april 2005

Karakteristiek Logeren in Limburg; bijzondere ontmoetingen! (Mirjam Ubachs, Marjan Melkert, Frans Gulikers) Met dit Interreg IIIC-project beoogt de Provincie Limburg het regionale bouwkundige erfgoed in stand te houden door er een economische functie als toeristische verblijfsaccommodatie aan te geven. In 2005 zijn de volgende deelprojecten uitgevoerd: • oktober 2004 - februari 2005: internationale benchmark in samenwerking met studenten van de Opleiding International Business Languages • januari - juli 2005: opzet van een leerbedrijf met zoveel mogelijk opleidingen van de Hogeschool Zuyd om de deelnemende bedrijven te ondersteunen door middel van diverse studentenprojecten • maart - juni 2005: businessplan voor erfgoedlogiesbedrijven in samenwerking met studenten van de Opleiding International Business and Languages

Kasteel Hoensbroek (Mirjam Ubachs) Onder leiding van Mirjam Ubachs hebben studenten van de Opleiding International Business and Languages een onderzoek uitgevoerd naar de Duitse markt en een communicatieplan opgesteld voor Kasteel Hoensbroek. Museum Industrion (Mirjam Ubachs) Onder leiding van Mirjam Ubachs hebben studenten van de Hogere Europese Beroepen Opleiding in de Euregio een behoefteonderzoek uitgevoerd onder huidige en potentiële bezoekers van Museum Industrion in Kerkrade. Seniorentoerisme Heuvelland (Ilja Castermans, Ankie Hoefnagels, Marjan Melkert, Wil Munsters en Gwen Silanoe - Proyact Interim Management) De Provincie Limburg heeft de senioreneconomie tot hoofdthema van het coalitiebeleid verklaard. Het toenemende seniorentoerisme biedt nieuwe kansen voor ondernemers in de toeristisch-recreatieve sector. In opdracht van de Provincie Limburg en ten behoeve van het samenwerkingsverband Zuid-Limburgse Heuvelland Hotels heeft KLTC onderzoeken uitgevoerd naar deze groeimarkt ten einde de concurrentiepositie van de kleinschalige toeristische hotellerie in Zuid-Limburg te versterken.


Op verzoek van Hotel Brull in Mechelen, lid van de Zuid-Limburgse Heuvelland Hotels, heeft Ilja Castermans een tevredenheidsonderzoek onder de gasten gedaan met als doel het huidige product nog beter af te stemmen op hun wensen en behoeften. Aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek is advies uitgebracht voor het aanpassen van de marketingcommunicatie. Dit project heeft gediend als pilot voor het project Seniorentoerisme Heuvelland, in het kader waarvan de volgende onderdelen zijn afgerond: • maart 2005: analyse van de knelpunten in de toeristische samenwerking • juni 2005 - december 2005: toeristische omgevingsanalyse van het Heuvelland op basis van interviews met sleutelpersonen • juli 2005 - december 2005: hospitality audit en mystery guestonderzoek onder de gasten van de Heuvelland Hotels De continuïteit van het project is gegarandeerd door integratie van het vervolgonderzoek, gericht op een actieplan seniorentoerisme ten behoeve van de Zuid-Limburgse Heuvelland Hotels, in het RAAK-project Hospitality & Toerisme. In 2006 zal het project in samenspraak met de hotels worden uitgevoerd door docenten en studenten van de Hogeschool Zuyd onder supervisie van de lector Toerisme en Cultuur. Viewrope (Mirjam Ubachs) Onderzoek naar de Duitse groepsmarkt voor medioren en senioren ten behoeve van een marketing-, communicatie- en salesplan in samenwerking met studenten van de Hogere Europese Beroepen Opleiding.

21

Wereldtuinen Mondo Verde en Kasteeltuinen Arcen (Mirjam Ubachs) Mirjam Ubachs heeft een quick scan uitgevoerd van het marketing- en communicatiebeleid van Wereldtuinen Mondo Verde in Landgraaf en de Kasteeltuinen Arcen. Aan de hand hiervan heeft zij een advies geformuleerd voor het toekomstige marketing- en communicatiebeleid van beide parken. Dit onderzoek heeft geleid tot vervolgopdrachten voor Wereldtuinen Mondo Verde door studenten van de Opleiding International Business and Languages, te weten een marktonderzoek en communicatieplan en een salesplan horeca. Participaties in externe projecten Culturele Biografie Maastricht (Marjan Melkert) Marjan Melkert is als free-lance redacteur betrokken bij de realisatie van een website voor de gemeente Maastricht als onderdeel van een culturele biografie van de stad. Deze culturele biografie wordt onder de naam “Zicht op Maastricht” de komende jaren verder ontwikkeld. Immaterieel cultureel erfgoed in Nederland (Wil Munsters) In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, directie Cultureel Erfgoed, heeft dr. G. Muskens van DOCA Bureaus een onderzoek uitgevoerd naar de meningen en opvattingen over de definitie en relevantie van het immaterieel cultureel erfgoed en het te voeren beleid, mede met het oog op ratificatie door Nederland van de UNESCO-Conventie ter Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Daartoe heeft de onderzoeker 33 deskundigen, onder wie Wil Munsters, geïnterviewd en uitgenodigd voor een afsluitend ronde tafel-gesprek op 13 oktober in Utrecht. De conclusies en aanbevelingen zijn neergelegd in een rapportage getiteld Immaterieel cultureel erfgoed in Nederland, die in oktober 2005 is verschenen.

22


Lectoraat Kusttoerisme (Wil Munsters) Wil Munsters heeft adviezen verstrekt ten behoeve van de inrichting van een lectoraat Kusttoerisme door de Hogeschool Zeeland, de Provincie Zeeland, het Bureau voor Toerisme Zeeland en het toeristisch MKB van Zeeland. Limburgs Bureau voor Toerisme (Wil Munsters) Op 8 maart 2005 is het rapport De levenscyclus van het Limburgs Bureau voor Toerisme 2000-2003 verschenen. Dit rapport is door de Commissie voor Onderzoek opgesteld in opdracht van de Provinciale Staten van Limburg om een beeld te krijgen van de invulling van de provinciale doelstellingen met het Limburgs Bureau voor Toerisme van start tot liquidatie. Ten behoeve van haar rapportage heeft de Commissie voor Onderzoek gebruikt gemaakt van de vakinhoudelijke expertise van Wil Munsters. Minestone (Wil Munsters) Op 11 en 12 april 2005 heeft Wil Munsters deelgenomen aan een zogeheten charette, een multidisciplinaire projectontwikkelingsessie onder leiding van BRC Imagination Arts. Het doel was te komen tot een concept voor een cultureel-educatief themapark in Kerkrade met Museum Industrion en Schacht Nulland als ankerpunten. Minestone is de doopnaam van deze toeristische attractie en tevens de titel van het adviesrapport dat BRC Imagination Arts in september 2005 heeft opgeleverd als product van de charette. Met behulp van het rapport zal worden getracht mogelijke investeerders te interesseren voor het project.

Nieuwe markten voor het Heuvelland (Wil Munsters) KLTC is structureel betrokken bij vervolgonderzoeken rond dit in 2004 gestarte grootschalige toeristische project van de Provincie Limburg. In het kader van het deelproject Volle Smaken heeft Wil Munsters een afstudeerproject geacquireerd voor de Hoge Hotelschool Maastricht. De opdracht van de Van Melik Food Groep behelst de ontwikkeling van een marketingformule voor een permanente marktplaats met Limburgse streekproducten in het nieuwe Maastrichtse winkelcomplex Mosa Forum. Bij een ander deelproject, genaamd Helende Hellingen en gericht op curatieve zorg en herstel in landelijk gelegen hotels, heeft Wil Munsters de rol van intermediair vervuld tussen de Zuid-Limburgse Heuvelland Hotels en Orbis Medisch en Zorgconcern. Oorlogs- en vrijheidsmuseum Margraten (Wil Munsters) Wil Munsters is lid geweest van de begeleidingscommissie van het haalbaarheidsonderzoek naar een oorlogs- en vrijheidsmuseum in Margraten door ZKA Consultants & Planners, dat geresulteerd heeft in het rapport Memorialpark Margraten van G. Beekers. Met de uitvoering van de aanbevelingen van het rapport zal in 2006 een begin worden gemaakt. Toeristisch-recreatieve visie Kelmonderbos en Vrouwenbosch Gemeente Beek (Wil Munsters) In opdracht van adviesbureau Groen-Planning Maastricht heeft Wil Munsters toeristische beleidskaders en strategische opties uitgewerkt voor de landschappelijke gebieden Kelmonderbos en Vrouwenbosch in de gemeente Beek.

Kenniskring Toerisme en Cultuur | jrvrslg 05 23

5.5.2 | Publicaties Artikelen en boeken Wil Munsters, “Het nieuwe reizen”, bijdrage aan de serie Limburg gaat digitaal in Dagblad De Limburger, januari 2005 Wil Munsters, Culture x Tourism: merely a marriage of convenience?, Engelstalige versie van de inaugurale rede, Hogeschool Zuyd, Maastricht, 2005 Wil Munsters (samenstelling), Jaarverslag 2004 Kenniskring Toerisme en Cultuur, Hogeschool Zuyd, Maastricht, 2005 Wil Munsters, "De cultuurtoeristische duurzaamheidsmix: bindmiddel tussen cultuur en commercie”, in Vrijetijdstudies, Themanummer Leisure & kunst en cultuur: vriend of vijand, jaargang 23, nr. 1, 2005, pp. 17-28 Wil Munsters, “Volkscultuurtoerisme als verbond tussen erfgoed en economie”, in Ineke Strouken en Albert van der Zeijden (red.), Volkscultuur en samenleving, Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Utrecht, 2005, pp. 38-47 Wil Munsters en Daniela Freund de Klumbis, “Culture as a component of the hospitality product”, in Marianna Sigala and David Leslie (red.), International Cultural Tourism: management, implications and cases, Elsevier Butterworth-Heinemann, Oxford, 2005, pp. 26-39 Wil Munsters, “Culture and tourism: from antagonism to synergism”, in ATLAS Reflections 2005: Tourism, creativity and development, Arnhem, oktober 2005, pp. 41-50

Adviesrapporten • van lector en kenniskringleden: Wil Munsters, Toeristische samenwerking in het Heuvelland: knelpuntenanalyse en oplossingsrichtingen, maart 2005 Ilja Castermans, Eén voor allen, allen voor één. Een cultuurtoeristische visie voor de gemeenten Maabracht, Thorn en Heel, april 2005 Ankie Hoefnagels en Frans Gulikers, Musicus and Co. Cultureel Ondernemerschap op het Conservatorium Maastricht, mei 2005 Mirjam Ubachs, Quick scan marketing- en communicatiebeleid Wereldtuinen Mondo Verde en Kasteeltuinen Arcen, juni 2005 Ilja Castermans, Hotel Brull. Quick scan product- en communicatiebeleid, adviesrapport in opdracht van Hotel Brull te Mechelen, augustus 2005 Ilja Castermans, Ankie Hoefnagels, Marjan Melkert en Gwen Silanoe, Toeristische omgevingsanalyse Heuvelland, november 2005 • van studenten van de Hoge Hotelschool Maastricht in het kader van KLTC-afstudeerprojecten: Destination Experience Audit Valkenburg. Beleef het bestaande! adviesrapport in opdracht van de Gemeente Valkenburg aan de Geul, januari 2005

24


5.5.3 | Lezingen en presentaties Gemeente Vaals: Verrassend, Veelzijdig, Veelkleurig. Destination Experience Audit. adviesrapport in opdracht van de Gemeente Vaals, juni 2005 Tourist Experience Audit Zuid-Limburg. adviesrapport in opdracht van het Intergewestelijk Overleg Toerisme Zuid-Limburg (IGOT), juni 2005 Cultuurtoeristische strategie voor de gemeenten Maasbracht, Thorn en Heel. adviesrapport in opdracht van de gemeenten Maasbracht, Thorn en Heel, juni 2005 • van studenten van de Opleiding International Business and Languages in het kader van KLTC-projecten: Marktonderzoek en communicatieplan voor Wereldtuinen Mondo Verde. Salesplan horeca voor Wereldtuinen Mondo Verde. • van studenten van de Faculteit HEAO Marketing Management: Cultuur en Toerisme. adviesrapport naar aanleiding van een behoefteonderzoek naar een minor Toerisme en Cultuur in opdracht van KLTC, november 2005

Wil Munsters, “Van diagnose naar symbiose: bruggen tussen cultuur en commercie”, lezing tijdens het congres De vrije tijd als ‘sawah’ voor politiek, cultuur & toerisme en commercie, georganiseerd door de Vereniging voor de Vrijetijdssector in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam en de NHTV Breda op 6 april 2005 in Rotterdam Mirjam Ubachs, “De cultuurtoeristische duurzaamheidsmix in de praktijk: de projecten Museum Industrion en Erfgoedlogies”, lezing tijdens het congres De vrije tijd als ‘sawah’ voor politiek, cultuur & toerisme en commercie, georganiseerd door de Vereniging voor de Vrijetijdssector in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam en de NHTV Breda op 6 april 2005 in Rotterdam Ilja Castermans en Wil Munsters, Presentatie cultuurtoeristische strategie Maasbracht, Thorn en Heel, op 9 april 2005 tijdens “De Dag van Recreatie en Toerisme”, georganiseerd door de gemeentes van het Zuidelijk Maasplassengebied, en op 19 mei 2005 tijdens het portefeuillehoudersoverleg in Maasbracht Pascal Schreurs en Mirjam Ubachs, Presentatie project Karakteristiek Logeren in Limburg voor potentiële participanten, georganiseerd door studenten van de Opleiding International Business and Languages in opdracht van Partner in Leisure en de Provincie Limburg op 14 april 2005 in kasteel Daelenbroek te Herkenbosch Wil Munsters, “Toerisme en Cultuur: de weg van antagonisme naar synergisme”, gastlezing voor de opleiding Master in Tourism van de Vlaamse universiteiten en hogescholen, aan de Katholieke Universiteit Leuven op 19 april 2005


Ankie Hoefnagels en Frans Gulikers, “Cultureel Ondernemerschap aan het Conservatorium Maastricht”, presentatie tijdens het kenniskringseminar op 27 mei 2005 in Maastricht Wil Munsters, “Cultuur en Toerisme: meer dan een haat-liefde verhouding?!”, lezing voor het Platform Cultuur & Wetenschap Maastricht op 14 juli 2005 in Maastricht Wil Munsters, “Toegepast onderzoek voor de gebouwde omgeving”, lezing tijdens de ronde tafel-bijeenkomst van het Expertisecentrum Gebouwde Omgeving van de Hogeschool Zuyd op 26 september 2005 in Urmond

Wil Munsters, “The Role of the European Museums in the Development of the Cultural Tourism Market”, lezing tijdens het congres Reflecting Cultures - Creating Identities van ICEE - ICOM (International Committee for Exhibition and Exchange - International Council of Museums) op 24 oktober 2005 in het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam Ankie Hoefnagels en Mirjam Ubachs, “The Creative Industry in the Southern Tripole”, lezing tijdens het congres Tourism, creativity and development van ATLAS (Association for Tourism and Leisure Education) op 3 november 2005 in Barcelona Ilja Castermans, “Eén voor allen, allen voor één. Een cultuurtoeristische visie voor de gemeenten Maabracht, Thorn en Heel”, presentatie tijdens de gezamenlijke raadsvergadering van de gemeentes Maasbracht, Thorn en Heel op 17 november 2005 in Thorn Wil Munsters, “Strategische allianties tussen toerisme en cultuur. Programmalijnen lectoraat en kenniskring Toerisme en Cultuur”, presentatie op de Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd op 24 november 2005 in Heerlen

Ankie Hoefnagels tijdens haar lezing “The Creative Industry in the Southern Tripole” op 3 november 2005 in Barcelona

Ilja Castermans, “Eén voor allen, allen voor één. Een cultuurtoeristische visie voor de gemeenten Maabracht, Thorn en Heel”, presentatie op de Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd op 24 november 2005 in Heerlen

26


6 | Profilering binnen en buiten de Hogeschool Zuyd Mirjam Ubachs en Marjan Melkert, “Leerbedrijf Erfgoedlogies. Studenten begeleiden en helpen aanbieders bij de ontwikkeling van hun product”, presentatie op de Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd op 24 november 2005 in Heerlen Frans Gulikers, “Musicus and Co. Ondernemerschap voor Conservatoriumstudenten”, presentatie op de Kennis in Bedrijf-dag van de Hogeschool Zuyd op 24 november 2005 in Heerlen Ilja Castermans, “The Silver Economy: Developing a Strategy for the Heuvelland Hotel Group”, lezing tijdens het congres Hébergement touristique: Quelles normes? Quelles stratégies? van de Université Libre de Bruxelles en de Haute Ecole Lucia de Brouckère - Institut Arthur Haulot op 1 december 2005 in Brussel

Naast de hierboven beschreven activiteiten zijn in 2005 de volgende middelen ingezet ter profilering van KLTC bij de interne en de externe doelgroepen. Promotie • De Engelstalige versie van de inaugurale rede van Wil Munsters is toegezonden aan de internationale relaties van KLTC en verspreid op internationale congressen. • Het Jaarverslag 2004 is verstuurd naar de relaties van KLTC. • In het najaar en het voorjaar van 2005 zijn de halfjaarlijkse nieuwsbrieven aan de relaties van KLTC gezonden. • Frans Gulikers heeft een informatiepagina over KLTC samengesteld op het infonet van de Hogeschool Zuyd. Interne publiciteit • Artikelen “Leren op een kasteel: Kasteel Schaloen leerbedrijf voor hogeschoolstudenten”, in Editie Zuyd, nr. 2, maart 2005 “Studenten regelen heroïsche opening Romeinse Brug”, in Editie Zuyd, nr. 2, maart 2005 “Musicus & Co: cultureel ondernemerschap verplichte kost voor Conservatorium-student”, in Editie Zuyd, nr. 5, juni 2005 “Cultuurtoeristische visie: fusiegemeenten Midden-Limburg vragen kenniskring om advies”, in Editie Zuyd, nr. 9, november 2005

Ilja Castermans tijdens haar lezing over “The Silver Economy” op 1 december 2005 in Brussel


• Presentaties Wil Munsters, “Lectoraat en kenniskring als brug tussen cultuur en toerisme”, presentatie voor de Raad van Toezicht van de Hogeschool Zuyd op 14 juni 2005 in Maastricht Externe publiciteit • Artikelen: "Onderzoek toerisme Boekend”, in Dagblad De Limburger, 26 april 2005 • Presentaties: Wil Munsters, “Lectoraat en kenniskring Toerisme en Cultuur”, presentatie voor de externe adviescommissie toeristisch management van de Hoge Hotelschool Maastricht op 10 oktober 2005 in Maastricht Uitzending op Maasgouw TV van de presentatie van de cultuurtoeristische visie door Ilja Castermans voor de gemeenten Maasbracht, Thorn en Heel tijdens de gezamenlijke raadsvergadering op 17 november 2005 in Thorn

Representatie Lector en kenniskringleden KLTC hebben op uitnodiging acte de présence gegeven bij de volgende externe bijeenkomsten: • Onthulling D’n Obelisk en het Digitaal Tijdvenster, georganiseerd door de Stichting Romeinse Brug Maastricht in samenwerking met de Hogeschool Zuyd op 23 maart 2005 in Maastricht (Wil Munsters, Mirjam Ubachs) • “Dag van Toerisme”, georganiseerd door de gemeentes Maasbracht, Thorn en Heel op 9 april 2005 (Ilja Castermans, Wil Munsters) • Folkart Festival, openingsmanifestatie van het Jaar van de Folklore, op 14 mei 2005 in Terneuzen (Wil Munsters) • Opening Rijksbergplaats de Kluis en expositie “De Nachtwacht in het donker” in de Sint-Pietersberg, op 2 juni 2005 in Maastricht (Wil Munsters) • Opening Kruisherenhotel Maastricht, huis van Camille Oostwegel ChâteauHotels & -Restaurants, op 4 september 2005 in Maastricht (Wil Munsters) • “Veer imvitere”, Open Dag van het Bonnefanten Museum Maastricht in samenwerking met de Gemeente Maastricht op 20 november 2005, gastheerschap van Wil Munsters voor de genodigde relaties van KLTC • Presentatie van de publicatie Trichtlinnburg. Een affaire met de stad, georganiseerd door de Jan van Eyck Academie op 7 december 2005 in Maastricht (Marjan Melkert)


7 | Financieel jaaroverzicht

Baten Subsidie SKO 2005

136.134

Opbrengsten

25.431

Huisvesting

4.000

Totaal baten

165.565

Lasten Personeel

99.557

Diensten derden

8.144

Congresdeelname

7.587

Deskundigheidsbevordering

3.038

Boeken en tijdschriften

862

Contributies

744

Drukwerk en reproductie

3.591

Kantoorbenodigdheden en portikosten

457

Inventaris

949

Interne dienstverlening Totaal lasten Saldo

6.500 131.429 + 34.136

De acquisitie door de lector van 4 afstudeerprojectopdrachten voor de Hoge Hotelschool Maastricht heeft 10.750 euro opgeleverd voor deze faculteit van de Hogeschool Zuyd.


8 | Evaluatie en vooruitblik Aan het eind van 2005 kon de verheugende constatering worden gedaan, dat het werkplan van KLTC, zoals opgenomen in de SKO-aanvraag van 2002, in minder dan drie jaar tijd praktisch in zijn geheel ten uitvoering was gebracht. KLTC ligt derhalve meer dan op koers ten aanzien van de doelen die verwoord zijn in de SKO-aanvraag. Deze voorspoedige ontwikkeling is hoofdzakelijk te danken aan de kennisbehoefte van de interne en externe doelgroepen en aan de hoge waardering bij de afnemers voor de dienstverlening door KLTC, die heeft geresulteerd in klantentrouw en vervolgopdrachten. Het streven om KLTC te laten uitgroeien tot het regionale kenniscentrum op het gebied van Toerisme en Cultuur heeft hierdoor weer duidelijker gestalte gekregen. Een beperkt aantal van de in het jaarplan 2005 voorziene activiteiten zijn niet gerealiseerd. Deze vaststelling moet gezien worden in het licht van het voorlopige en flexibele karakter van de jaarplannen van KLTC. Voorgenomen activiteiten kunnen zodoende worden uitgesteld op het moment dat zich onverwacht urgente, actuele en/of lucratieve aanvragen vanuit het maatschappelijk werkveld aandienen, wat ook weer in 2005 het geval is geweest. Hiermee wordt recht gedaan aan het uitgangspunt van de marktgeoriënteerde en vraaggestuurde werking van lectoraten en kenniskringen. Ook in het verslagjaar 2005 is herhaaldelijk gebleken dat de vraag van binnen en buiten de Hogeschool Zuyd de personele capaciteit van KLTC overtreft en de formatie-uitbreiding daarmee geen gelijke tred kon houden. Om die reden zal de formatieomvang ook voor 2006 weer een belangrijk aandachtspunt zijn, met als oogmerk zoveel mogelijke interne en externe klanten van KLCT tot hun tevredenheid te blijven bedienen.


Colofon Samenstelling dr. Wil Munsters ––––––––– Ontwerp www.stoerebinken.nl ––––––––– Grafische verzorging Drukkerij Schrijen Lippertz Huntjens ––––––––– Lectoraat en Kenniskring Toerisme en Cultuur Postadres: Hoge Hotelschool Maastricht Postbus 3900 NL - 6202 NX Maastricht Bezoekadres: Hoge Hotelschool Maastricht Bethlehemweg 2 NL - 6222 BM Maastricht Telefoon: +31 (0)43 - 352 82 82 Fax: +31 (0)43 - 352 82 85 E-mail: [email protected] Website: www.hszuyd.nl

32

Toerisme en. Cultuur. Kenniskring

Recommend Documents