Inhoudsopgave. Gemeentelijk rioleringsplan Plan Pagina 3 van 28

J. van Kampen (Steller) SB/ING Juni 2011

Inhoudsopgave 1.

Inleiding.............................................................................................................................................. 4 Aanleiding...................................................................................................................................... 4 Geldigheidsduur ............................................................................................................................ 4 Procedure ...................................................................................................................................... 4 Leeswijzer ..................................................................................................................................... 4 Evaluatie vorig GRP en verkenning omgeving .................................................................................. 5 2.1. Evaluatie GRP 2000-2004............................................................................................................. 5 2.1.1 Resultaten voorgenomen maatregelen..................................................................................... 5 2.1.2 Visualisatie uitvoering GRP ...................................................................................................... 5 2.2. Verkenning omgeving.................................................................................................................... 6 2.2.1 Wet- en regelgeving.................................................................................................................. 6 2.2.2 Beleid andere overheden.......................................................................................................... 7 Gewenste situatie .............................................................................................................................. 8 3.1. Inleiding ......................................................................................................................................... 8 3.2. Invulling zorgplichten ..................................................................................................................... 8 3.3. Doelen rioleringszorg .................................................................................................................... 9 3.4. Voorwaarden voor effectief rioleringsbeheer............................................................................... 11 Huidige situatie en toetsing.............................................................................................................. 12 4.1. Inleiding ....................................................................................................................................... 12 4.2. Inwoners en bedrijven ................................................................................................................. 12 4.3. Afvoer en behandeling van afvalwater ........................................................................................ 12 4.4. Aanwezige voorzieningen (peildatum 1 januari 2010)................................................................. 12 4.5. Toestand van de objecten ........................................................................................................... 13 4.6. Functioneren van de voorzieningen ............................................................................................ 14 4.7. Onderhoud .................................................................................................................................. 15 4.8. Vergunningen/ontheffingen ......................................................................................................... 15 4.9. Planvorming: GRP en jaarplannen .............................................................................................. 16 4.10. Communicatie ............................................................................................................................. 16 4.11. Toetsing....................................................................................................................................... 17 De opgave........................................................................................................................................ 19 5.1. Inleiding ....................................................................................................................................... 19 5.2. Aanleg voorzieningen voor stedelijk afvalwater,hemel- en grondwater ...................................... 19 5.2.1 Aanleg bij bestaande bebouwing ............................................................................................ 19 5.2.2 Aanleg bij nieuwbouw ............................................................................................................. 19 5.3. Beheer van de bestaande voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater ....... 20 5.3.1 Gegevensbeheer .................................................................................................................... 20 5.3.2 Onderzoek .............................................................................................................................. 20 5.3.3 Planvorming ............................................................................................................................ 20 5.3.4 Onderhoud .............................................................................................................................. 20 5.3.5 Investeringen .......................................................................................................................... 20 5.3.6 Vergunningverlening en handhaving ...................................................................................... 21 5.3.7 Communicatie ......................................................................................................................... 21 Organisatie en financiën .................................................................................................................. 22 6.1. Inleiding ....................................................................................................................................... 22 6.2. Personele middelen..................................................................................................................... 22 6.3. Financiële middelen .................................................................................................................... 22 6.3.1 Aanleg..................................................................................................................................... 22 6.3.2 Gegevensbeheer en onderzoek ............................................................................................. 22 6.3.3 Planvorming ............................................................................................................................ 22 6.3.4 Onderhoud riolering ................................................................................................................ 22 6.3.5 Kapitaallasten ......................................................................................................................... 22 6.3.6 Dotatie voorziening riolering ................................................................................................... 22 6.3.7 BTW ........................................................................................................................................ 23 6.3.8 Investeringen .......................................................................................................................... 23 6.3.9 Samenvatting van de uitgaven................................................................................................ 23 6.4. Kostendekking ............................................................................................................................. 25 6.4.1 Uitgangspunten kostendekkingsberekening ........................................................................... 25 6.4.2 Resultaat kostendekkingsberekening ..................................................................................... 25 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

2.

3.

4.

5.

6.

Gemeentelijk rioleringsplan 2010-2015 Plan

Pagina 3 van 28

1. Inleiding Het gemeentelijk rioleringsplan (hierna te noemen: GRP) geeft op hoofdlijnen weer hoe de gemeente invulling geeft aan de haar toebedeelde zorgtaken voor stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater, voor de planperiode 2011-2015 én de langere termijn. In het GRP is vastgelegd wat de gemeente wil bereiken en wat de rol van de particulier daarbij is. De hoofdlijnen worden jaarlijks verder uitgewerkt in de jaarplannen rioleringen. 1.1. Aanleiding De aanleiding voor het opstellen van dit nieuwe GRP bestaat uit twee delen. De gemeente heeft een wettelijke verplichting om telkens voor een daarbij vast te stellen periode een GRP vast te stellen en de geldigheidsduur van het vorige GRP is verstreken. In het GRP moet tegenwoordig, naast riolering, ook uitdrukkelijk aandacht besteed worden aan hemelwater en grondwater. 1.2.

Geldigheidsduur

De geldigheidsduur van het GRP is afgestemd op de geldigheidsduur van de waterplannen van het rijk, de provincie en het hoogheemraadschap. Als looptijd van dit GRP is daarom gekozen voor de periode 20112015. 1.3.

Procedure

Het GRP is in overleg met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), de Provincie Noord-Holland (PNH) en Rijkswaterstaat (RWS) opgesteld. Deze instanties moeten volgens de wet bij voorbereiding van het GRP betrokken worden. Dit om te waarborgen dat in het GRP rekening gehouden wordt met hun, op grond van wettelijk vastgelegde taken, gebaseerde beleid. Als eerste stap bij het opstellen van het GRP is de conceptuitgangspuntennotitie “Ambitie” opgesteld. Op basis van de evaluatie van het voorgaande GRP, de relevante wetgeving en het beleid van, en afspraken met, andere overheden zijn de uitgangspunten bepaald voor het opstellen van het nieuwe GRP. Daar waar ruimte was voor het maken van keuzes zijn, vormgegeven naar de plaatselijke omstandigheden, oplossingsrichtingen aangegeven, waaruit een keuze is gemaakt. De conceptnotitie is voor commentaar toegestuurd aan de eerder genoemde betrokken instanties. De commentaren zijn verwerkt in de definitieve notitie. De uitgangspuntennotie “Ambitie” is tot slot vastgesteld door de gemeenteraad. Op basis van de uitgangspuntennotitie is het ontwerp-GRP opgesteld en voor commentaar voorgelegd aan de betrokken instanties. Na verwerking van de commentaren is het GRP door de gemeenteraad vastgesteld. Na vaststelling is het GRP met raadsvoorstel en raadsbesluit verzonden aan het hoogheemraadschap, de provincie, Rijkswaterstaat en de minister van VROM. De vaststelling is bekend gemaakt op de gemeentepagina’s in het Westfries Weekblad, waarbij vermeld is waar het plan kan worden ingezien. 1.4.

Leeswijzer

Het GRP bestaat ut de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding, met de aanleiding, de geldigheidsduur en de gevolgde procedure. 2. Evaluatie vorig GRP en verkenning, met een korte samenvatting van het vorige GRP, de relevante wetgeving en het beleid van, en afspraken met, andere overheden. 3. Gewenste situatie, waarin aangegeven wordt wat de gemeente met de zorgplichten wil bereiken. 4. Huidige situatie en toetsing, met het overzicht van de aanwezige voorzieningen en een beeld van het doelbereik. 5. De opgave, met hierin de maatregelen die nodig zijn om de gestelde doelen te realiseren. 6. Organisatie en financiering, met hierin de vertaling van de opgave naar de benodigde personele en financiële middelen en de wijze van kostendekking


Pagina 4 van 28

2. Evaluatie vorig GRP en verkenning omgeving In dit hoofdstuk worden korte samenvattingen gegeven van de evaluatie van het vorige GRP, de relevante wetgeving en het beleid van, en afspraken met, andere overheden. In 2009 is de uitgangspuntennotitie “Ambitie” opgesteld. Hierin is uitgebreid teruggeblikt op het vorige GRP en is een inventarisatie gemaakt van de relevante wetgeving en het beleid van en afspraken met andere overheden. Dit heeft geresulteerd in aandachtspunten voor de opstelling van het nieuwe plan. Met behulp daarvan zijn de uitgangspunten bepaald die gebruikt zijn bij de opstelling van dit nieuwe GRP. Daar waar ruimte was voor het maken van keuzes zijn oplossingsrichtingen aangegeven en is een keuze gemaakt. 2.1. Evaluatie GRP 2000-2004 Het betreft het GRP 2000-2004, waarvan de geldigheidsduur in overleg met de andere waterbeheerders tussentijds is verlengd tot 2009.

2.1.1 Resultaten voorgenomen maatregelen Een groot deel van de in het GRP voorgenomen activiteiten is conform het aangegeven beleid uitgevoerd. De sanering van de ongezuiverde lozingen is voltooid. Bij uit- of inbreidingsplannen is riolering aangelegd, waarbij, in het kader van duurzaam waterbeheer, getracht is om zoveel mogelijk hemelwater, afkomstig van “schoon” verhard oppervlak rechtstreeks op het oppervlaktewater te lozen. De riolering wordt planmatig beheerd en onderhouden. De achterstand in de voorbereiding en uitvoering van renovaties en vervangingen is ingelopen. Een groot deel van de verbeteringsmaatregelen, de maatregelen om de afvoercapaciteit van de riolering te vergroten en de vuilemissie vanuit de riolering naar het oppervlaktewater te beperken, (inclusief overstortregistratie) en ook het afkoppelen van verhard oppervlak (inclusief opstellen afkoppelplan) is niet uitgevoerd. Redenen hiervoor zijn wijzigingen in de tijd van uitgangspunten en inzichten die aan de bepaling van deze maatregelen ten grondslag lagen. Een nieuw basisrioleringsplan is in opstelling, om hierop aangepaste maatregelen te bepalen en vervolgens te realiseren. De beschikbare personele en financiële middelen waren voldoende om het maatregelenpakket uit het GRP uit te voeren. Door het opschorten van de uitvoering van de geplande milieumaatregelen en het afkoppelen van verhard oppervlak zijn de werkelijke uitgaven achtergebleven op de in het GRP verwachte uitgaven.

2.1.2 Visualisatie uitvoering GRP In de hierna volgende figuren is de uitvoering van het GRP gevisualiseerd. Op een schaal van 0 tot 100 is aangegeven in hoeverre de voorgenomen maatregelen zijn uitgevoerd en hoe de uitgaven daarvan zich verhouden tot de verwachte uitgaven.

Maatregelen GRP 2000-2004 gegevensbeheer afkoppelen onderzoek riolering milieumaatregelen signalering gemalen hydraulische maatregelen

registratie overstorten afkoppelplan

renovatie riolering aanleg riolering

opstellen GRP

sanering ongezuiverde lozingen

jaarplannen vergunningverlening / klein onderhoud handhaving reiniging kolken reiniging riolering reiniging gemalen

gerealiseerd Figuur 1:

Vergelijking gerealiseerde maatregelen met voorgenomen maatregelen GRP 2000-2004


Pagina 5 van 28

Uitgaven GRP 2000-2004 gegevensbeheer

investeringen

onderzoek

overige kosten

planvorming

onderhoud

gerealiseerd Figuur 2:

2.2.

Vergelijking gerealiseerde uitgaven met verwachte uitgaven GRP 2000-2004

Verkenning omgeving

2.2.1 Wet- en regelgeving De wet- en regelgeving voor (afval)water is op een haar na grondige herzien en geherstructureerd. Wettelijke zorgplichten Gemeenten hebben wettelijke zorgplichten ten aanzien van stedelijk afvalwater(vuilwater), hemelwater en grondwater. De gemeente is verantwoordelijk voor aanleg en beheer van vuilwaterriolen en transport van het afvalwater naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Voor het buitengebied (buiten de bebouwde kom) kan de gemeente ontheffing van die verplichting krijgen van de provincie of kiezen voor aanleg van kleine zuiveringen, die in beheer van de gemeente of het waterschap zijn. De gemeente is verantwoordelijk voor inzameling van afstromend regenwater van percelen waarvan de eigenaren niet zelf kunnen voorzien in afvoer van regenwater naar oppervlaktewater of de bodem. Inzameling kan zowel gescheiden van vuilwater, als gemengd plaatsvinden. De gemeente mag er overigens voor kiezen om ook in te zamelen daar waar perceelseigenaren wel andere opties hebben. De gemeente is verantwoordelijk voor het in de gemeentelijke grond nemen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstanden voor de bestemming die aan de binnen de gemeente gelegen gronden is gegeven zo veel mogelijk te voorkomen. Dit voor zover de maatregelen doelmatig zijn en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoren. Veelal gaat het, net als bij het hemelwater, om het aanbieden van inzamelvoorzieningen aan particulieren. De gemeente kan een belasting heffen om de aanleg en het beheer van de voorzieningen voor de verschillende zorgplichten te bekostigen (rioolheffing). Dit kan ook afzonderlijk voor vuilwater en voor hemelwater en grondwater Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Op grond van de Wet milieubeheer (Wm) is de gemeente verplicht een GRP op te stellen. Per 1 januari 2013 moeten gemeenten in hun GRP naast riolering óók expliciet aandacht hebben besteed aan de zorgplichten voor grondwater en hemelwater. Het (GRP) dient opgesteld te worden in samenspraak met de betrokken waterbeheerders en te worden afgestemd met de provincie. Bij het opstellen van het GRP dient rekening gehouden te worden met het rijks-, provinciaal en waterschapsbeleid. De provincie toetst het plan en kan indien nodig een aanwijzing geven over de inhoud.


Pagina 6 van 28

Gemeentelijke verordening voor hemelwater en grondwater De gemeente heeft een verordeningsbevoegdheid om, indien het redelijkerwijs mogelijk is, lozingen van afvloeiend hemelwater of van grondwater in een vuilwaterriool (op termijn) te beëindigen, dit met het doel om afkoppelen van hemel- en grondwater te bevorderen. Vervallen vergunningplichten De vergunningplicht voor overstorten komt per 1 juli 2011 te vervallen. Deze lozingen komen dan onder algemene regels te vallen. De waterschappen hebben aangegeven om ook de aansluitvergunningen (de vergunning aan gemeenten om te mogen lozen op het transportsysteem van de waterschappen) niet meer toe te passen. Het beheer van inname, inzameling en zuivering van afvalwater kan hierdoor nu op basis van gelijkwaardigheid onderling worden afgestemd.

2.2.2 Beleid andere overheden Waterbeleidsplannen Het waterbeleid van de ander overheden is opgenomen in het Nationaal Waterplan (rijk), Provinciaal Waterplan (provincie) en de Waterbeheersplannen (Rijkswaterstaat en de waterschappen). Deze plannen hebben een looptijd van 6 jaar. Beleid Het beleid van rijk, provincie en waterschap is gericht op kostenbesparing en het verbeteren van de doelmatigheid door intensivering van de samenwerking tussen de bij de (afval)waterketen betrokken partijen, het vanuit het watersysteem bepalen wat nodig is en het maken van werk met werk. Het hoogheemraadschap heeft haar riolerings- en regenwaterbeleid recent geactualiseerd. Dit beleid is opgenomen in de notitie ‘Omgaan met regenwater en riolering 2010’. Het streven naar het zo veel mogelijk afkoppelen van verhard oppervlak van de riolering, voor de verbetering van de werking van de rioolwaterzuiveringsinstallatie, wordt voortgezet. Realisatie van de basisinspanning (het emissiespoor): het tot een bepaald niveau verminderen van de vuiluitworp via overstorten uit het gemengde riool, is nu gericht op het jaar 2015. Voor het waterkwaliteitsspoor: het (verder) verminderen van de vuiluitworp via overstorten uit het gemengde riool en hemelwaterlozingen, voor het bereiken van de gewenste waterkwaliteit, ontwikkelt zij een nieuw toetsingskader. De eerder gestelde termijn waarbinnen aan het waterkwaliteitsspoor moet zijn voldaan (2015) is losgelaten. Verder vraagt het hoogheemraadschap gemeenten en provincies om lozingen op de riolering adequaat te controleren. Afspraken Met de koepels van provincies, waterschappen en gemeenten (IPO, UvW en VNG) zijn verschillende overeenkomsten gesloten waarin afspraken over het waterbeleid zijn neergelegd. Kern van de afspraken is: samenwerken aan het op orde brengen van het (afval)watersysteem in 2015 en daarbij inspelen op de gevolgen van klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en verstedelijking (toename van verhard oppervlak), toename transparantie en doelmatigheid.


Pagina 7 van 28

3. Gewenste situatie 3.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt aangegeven wat de gemeente met de zorgplichten wil bereiken. Om dit eenduidig vast te leggen wordt de gewenste situatie van de riolering beschreven in termen van doelen en functionele eisen met bij deze functionele eisen behorende maatstaven en meetmethoden. Deze methodiek biedt een duidelijk toetsingskader voor de huidige situatie. De doelen geven de gewenste situatie weer voor het beheer van de bestaande en de aanleg van nieuwe voorzieningen. Uit de doelen zijn eisen afgeleid die aan de riolering worden gesteld. Met de maatstaven en meetmethoden kan worden nagegaan of aan de functionele eisen, en daarmee aan de doelen, wordt voldaan. Alvorens de doelen en functionele eisen worden beschreven is eerst aangegeven op welke wijze de gemeente Hoorn de komende planperiode invulling geeft aan haar zorgplichten en wat de rol van de particulieren (perceelseigenaren) hierbij is. 3.2. Invulling zorgplichten Zorgplicht stedelijk afvalwater De gemeente legt een openbaar vuilwaterriool aan bij percelen waarvoor geldt dat aansluiting op de riolering doelmatig is. Daar waar aansluiting niet doelmatig is moeten burgers en bedrijven zelf zorgen voor zuivering van huishoudelijk afvalwater. Rol particulieren Van de particulieren wordt verwacht dat zij: het stedelijk afvalwater (vuilwater) gescheiden aanbieden voor aansluiting op een openbaar (vuilwater)riool; hun vuilwaterafvoerleidingen in goede staat onderhouden en zo nodig vernieuwen. Zorgplicht hemelwater De gemeente sluit alle hemelwaterafvoeren aan op de openbare (hemelwater)riolering, tenzij deze niet aanwezig is, en neemt het hemelwater vanaf de perceelsgrens in ontvangst en verwerkt dit verder. Afkoppelen Bij afkoppelen wordt er een afkoppelplan opgesteld dat als onderdeel van het GRP door de gemeenteraad wordt vastgesteld. Op basis van dit afkoppelplan wordt een verordening op de afvoer van hemelwater en grondwater opgesteld dat eveneens door de gemeenteraad wordt vastgesteld. Met deze verordening worden eigenaren verplicht om (binnen een redelijke termijn en tegen redelijke kosten) het hemelwater en grondwater gescheiden aan te bieden. Rol particulieren Van de particulieren wordt verwacht dat zij: in drukrioleringsgebieden, het hemelwater gescheiden inzamelen en rechtstreeks afvoeren naar oppervlaktewater; in de overige gebieden, het hemelwater gescheiden aanbieden voor aansluiting op een openbaar (hemelwater)riool; hun hemelwaterafvoerleidingen in goede staat onderhouden en zo nodig vernieuwen. Zorgplicht grondwater Structurele grondwaterproblemen Met structurele grondwaterproblemen worden problemen bedoeld die zich herhaaldelijk, gedurende weken tot maanden in meerdere achtereenvolgende jaren bij meerdere percelen/woonblokken voordoen en veroorzaakt worden door een te hoge of een te lage grondwaterstand. De problemen uiten zich als vochtproblemen in verblijfsruimten van woningen, opdooischade aan wegen, slechte beworteling van bomen/groen, het slecht begaanbaar zijn van openbaar groen, tuinen en achterpaden en verrotte houten funderingen. Gewenste ontwateringsdiepten In het openbaar gebied streeft de gemeente bij groen (tuinen, plantsoenen en parken) naar een ontwateringsdiepte van minimaal 0,5 meter beneden maaiveld en bij wegen van minimaal 0,7 meter beneden maaiveld. Ter plaatse van bebouwing beoogt de gemeente Hoorn een ontwateringsdiepte te realiseren van minimaal 0,7 meter beneden maaiveld.


Pagina 8 van 28

Wanneer de ontwateringsdiepte in een openbaar gebied niet aan het gestelde criterium voldoet én er een grondwaterprobleem is, neemt de gemeente maatregelen om de gevolgen van het grondwaterprobleem zoveel mogelijk te beperken of op te lossen. Als de ontwatering op particulier terrein ter plaatse van bebouwing structureel minder is dan 0,7 meter en het overtollige grondwater niet op het eigen terrein van de particulier kan worden verwerkt, zal de gemeente het overtollige grondwater vanaf de perceelsgrens in ontvangst nemen en verder afvoeren. Klachtenafhandeling Als een particulier grondwaterproblemen heeft en deze niet zelf op kan lossen kan hij via de Buitenlijn bij de gemeente terecht. Samen met de betrokkenen (particulier en andere overheden) maakt de gemeente dan een analyse van de oorzaken, gevolgen en mogelijke maatregelen en weegt de maatregelen af (doelmatigheidstoets). De gemeente treft alleen maatregelen in en ten behoeve van het openbare gebied. Maatregelen op particulier terrein (bouwkundig of waterhuishoudkundig), alsmede de kosten voor het maken van een aansluiting op het gemeentelijk afvoerstelsel zijn voor rekening van de particulier. Nieuwbouw Bij nieuwbouw wordt als onderdeel van het rioleringsplan een ontwateringsplan opgesteld. Onderzocht wordt of grondwaterneutraal gebouwd kan worden. Bij nieuwbouw (met toepassing van kruipruimtes) blijft voorgeschreven dat perceelsdrainage conform de eisen van de gemeente Hoorn moet worden aangelegd. De gemeente sluit de perceelsdrainage aan op de openbare (drainage)riolering, tenzij deze niet aanwezig is, en neemt het ingezamelde grondwater vanaf de perceelsgrens in ontvangst en verwerkt dit verder. Rol particulieren Van de particulieren wordt verwacht dat zij: binnen de grenzen van het redelijke maatregelen treffen tegen nadelige gevolgen van grondwaterstanden, zoals het ontwateren van het eigen perceel en het waterdicht houden van de woning; in drukrioleringsgebieden, het grondwater gescheiden inzamelen en rechtstreeks afvoeren naar oppervlaktewater; hun perceelsdrainage aanleggen overeenkomstig de eisen van de gemeente Hoorn en deze in goede staat onderhouden en zo nodig vernieuwen. 3.3.

Doelen rioleringszorg

Voor dit plan gelden de volgende doelen: 1. Zorgen voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater door middel van een openbaar vuilwaterriool naar de overdrachtspunten. Vanaf deze punten wordt het stedelijk afvalwater door het hoogheemraadschap verder getransporteerd naar de rioolwaterzuivering in Wervershoof. 2. Zorgen voor de inzameling, transport en verwerking van het hemelwater dat de particulier niet zelf kan/mag verwerken. 3. Er voor zorgen dat de grondwaterstand de aan de grond gegeven bestemming zo min mogelijk belemmert. In de volgende tabel zijn de doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden weergegeven. Tabel 3.1 Doelen rioleringszorg Doelen 1. Zorgen voor de a. inzameling en het transport van stedelijk afvalwater door middel van een openbaar vuilwaterriool naar b. de overdrachtspunten.

c.

Functionele eisen Alle percelen moeten voorzien zijn van een aansluiting op het openbaar vuilwaterriool, uitgezonderd specifieke situaties waar lokale behandeling doelmatiger is. De objecten moeten in goede staat verkeren.

Er dienen geen ongewenste lozingen op de riolering plaats te vinden.


Maatstaven Alle percelen aangesloten of voorzien van een toegestane IBA.

Meetmethode Registreren

De toestand van de riolen moet voldoen aan kwaliteitsdoelstellingen (NEN 3398 en NEN 3399). De overige objecten moeten voldoen aan de specificaties van de leveranciers. Geen overtredingen van de lozingsvoorwaarden krachtens de Wm. Geen foutieve aansluitingen.

Inspecteren

Controle

Inspecteren

Pagina 9 van 28

Doelen d.

e.

f.

g.

Het afvalwater dient zonder overmatige aanrotting de rioolwaterzuiveringsinstallatie te bereiken.

De afstroming dient gewaarborgd te zijn.

i.

De bedrijfszekerheid van gemalen en andere objecten dient gewaarborgd te zijn.

k.

Zorgen voor de inzameling, transport en verwerking van het hemelwater dat de particulier niet zelf kan / mag verwerken.

De afvoercapaciteit van de riolering moet voldoende zijn om bij droog weer het stedelijk afvalwater te verwerken. De afvoercapaciteit van de riolering moet voldoende zijn om bij neerslag het stedelijk afvalwater te verwerken.

h.

j.

2.

Functionele eisen De vuiluitworp uit vuilwaterriolen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn.

m

n.

o.

p.

q.

r.

s.

De riolering dient zodanig ont- en belucht te zijn dat overlast door stank wordt voorkomen. Overlast door werkzaamheden aan de riolering dient beperkt te zijn. Alle percelen moeten voorzien zijn van een aansluiting op de riolering, uitgezonderd specifieke situaties waar lokale verwerking doelmatiger is (drukrioleringsgebieden). De objecten moeten in goede staat verkeren.

Er dienen geen ongewenste lozingen op de riolering plaats te vinden. De instroming in riolen via de kolken dient ongehinderd plaats te vinden. De vuiluitworp uit hemelwaterstelsels op oppervlaktewater dient beperkt te zijn.

De afvoercapaciteit van de hemelwaterstelsels moet voldoende zijn om bij neerslag het aanbod van hemelwater te verwerken. Overlast door werkzaamheden aan de riolering dient beperkt te zijn.


Maatstaven De belasting van het oppervlaktewater vanuit de vuilwaterriolen mag niet zodanig zijn dat de functie niet kan worden gewaarborgd. Stelselontwerp conform Leidraad Riolering.

Meetmethode Berekenen en meten

Er mag slechts heel kort “water op straat” optreden bij een neerslaggebeurtenis die eenmaal per twee jaar voorkomt. De verloren berging in het stelsel is niet groter dan 5% van de theoretische onderdrempelberging. De verblijftijd van het afvalwater mag niet langer zijn dan 24 uur Het inslagpeil van rioolgemalen moet gelijk met of onder de binnenonderkant van het laagst inkomend riool liggen. Gemalen moeten van een automatische storingmelding voorzien zijn. Drukrioleringunits moeten voorzien zijn van een rode lamp op de bedieningskast. Storingen dienen binnen 24 uur verholpen te zijn. Er dient geen stankoverlast te zijn.

Berekenen, waarnemen en klachtenregistratie

Afstemming van rioolwerken op andere maatregelen in de openbare ruimte. Alle percelen aangesloten of voorzien van een toegestane lozing op oppervlaktewater.

Procedure

De toestand van de riolen moet voldoen aan kwaliteitsdoelstellingen (NEN 3398 en NEN 3399). De overige objecten moeten voldoen aan de specificaties van de leveranciers. Geen foutieve aansluitingen.

Inspecteren

Berekenen

Berekenen

Berekenen

Controle

Registratie

Registratie Klachtenregistratie

Registreren

Inspecteren

Plasvorming bij kolken dient beperkt te zijn.

Klachtenregistratie

De belasting van het oppervlaktewater vanuit de hemelwaterstelsels mag niet zodanig zijn dat de functie niet kan worden gewaarborgd. Er mag slechts heel kort “water op straat” optreden bij een neerslaggebeurtenis die eenmaal per twee jaar voorkomt. Afstemming van rioolwerken op andere maatregelen in de openbare ruimte.

Berekenen en meten

Berekenen, waarnemen en klachtenregistratie

Procedure

Pagina 10 van 28

Doelen t.

u.

3.

Er voor zorgen dat de grondwaterstand de aan de grond gegeven bestemming zo min mogelijk belemmerd.

v.

w.

x.

3.4.

Functionele eisen De afstroming dient gewaarborgd te zijn.


Adequate afvoer van overtollig grondwater bij te hoge grondwaterstanden. De objecten moeten in goede staat verkeren.

Lozingen van afstromend grondwater hebben geen nadelig effect op de waterkwaliteit.

Maatstaven Het inslagpeil van rioolgemalen moet gelijk met of onder de binnenonderkant van het laagst inkomend riool liggen. Gemalen moeten van een automatische storingmelding voorzien zijn. Storingen dienen binnen 24 uur verholpen te zijn. De ontwateringsdiepte mag niet leiden tot structurele grondwaterproblemen De toestand van de drainageriolen moet voldoen aan kwaliteitsdoelstellingen (NEN 3398 en NEN 3399). De overige objecten moeten voldoen aan de specificaties van de leveranciers. De belasting van het oppervlaktewater vanuit de drainageriolen mag niet zodanig zijn dat de functie niet kan worden gewaarborgd.

Meetmethode Controle

Registratie

Registratie Klachtenregistratie

Inspecteren

Berekenen en meten

Voorwaarden voor effectief rioleringsbeheer

Om een doelmatige inzameling en transport van afvalwater te kunnen realiseren moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan. Tabel 3.2. Voorwaarden voor effectief rioolbeheer Voorwaarde 1. Het rioleringsbeheer dient zo goed mogelijk te worden afgestemd met andere gemeentelijke taken en externe partijen. 2. De gebruikers van de riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen te worden voorkomen. 3. Er dient inzicht te bestaan in de aanwezige rioleringsvoorzieningen en de toestand en het functioneren daarvan. 4. 5.

Er dient zoveel mogelijk gebruik gemaakt te worden van duurzame en milieuvriendelijke materialen Er dient een klantgerichte benadering te worden nagestreefd.


Maatstaf De diverse afdelingen en externe instanties dienen van elkaars plannen op de hoogte te zijn en hun werkzaamheden op elkaar af te stemmen. Actueel houden en handhaven Wm-vergunningen. Bijhouden revisiegegevens van voorzieningen in het rioolbeheersysteem. Uitvoeren jaarlijkse inspecties. Actuele berekeningen. Maken van afweging bij materiaalkeuze. Behandeling van klachten en een reactie naar de klager binnen één werkdag.

Pagina 11 van 28

4. Huidige situatie en toetsing 4.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk vindt de toetsing van de huidige situatie plaats. Deze toetsing is het uitgangspunt voor het bepalen van de benodigde maatregelen die in het volgende hoofdstuk worden besproken. De huidige situatie is bepaald op basis van de beschikbare informatie over het functioneren van de riolering en de in het rioolbeheersysteem opgenomen objecten kwaliteitgegevens. 4.2. Inwoners en bedrijven Op 1 januari 2010 had de gemeente Hoorn 70.257 inwoners. Zij woonden in 30.733 woningen, waarmee het gemiddelde aantal bewoners per woning op 2,29 kwam. Het bruto oppervlak bedrijventerreinen bedroeg 240 hectare. 4.3.

Afvoer en behandeling van afvalwater

De inzameling van afvalwater vindt plaats met vrijvervalriolen (gemengd stelsel en droogweerafvoerstelsel). Het afvalwater wordt via twee stelsels van druk- en vrijvervalriolen, gemalen en persleidingen getransporteerd naar de overnamepunten van het hoogheemraadschap. Van daaruit wordt het afvalwater verder getransporteerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Wervershoof. 4.4.

Aanwezige voorzieningen (peildatum 1 januari 2010)

De gemeente beschikt over een geautomatiseerd rioolbeheersysteem, waarin de gegevens van de riolering, drainage, kolk en huisaansluitingen en randvoorzieningen (bergbezinkbassin en lamellenafscheiders) zijn opgenomen. De gegevens van gemalen en drukrioleringunits zijn opgenomen in een exel-bestand. De gegevens worden dagelijks bijgehouden. In tabel 4.1 is een beknopt overzicht opgenomen van de aanwezige voorzieningen. Tabel 4.1 Aanwezige voorzieningen Voorziening

Omvang

Vrijvervalriolering: - gemengd

85

km

- gescheiden droogweerafvoer

165

km

- gescheiden hemelwaterafvoer*

153

km

- verbeterd gescheiden hemelwaterafvoer

22

km

- drainage

38

km

Drukriolering

24

km

Persleiding

15

km

Gemalen

73

st.

Pompunits Overstorten (in gemengd stelsel)

227 43

st. st., geen risicovolle overstorten

Randvoorzieningen - bergbezinkbassins (in gemengd stelsel)

1

st , inhoud 275 m3

- lamellenafscheiders (in gescheiden hemelwaterstelsel)

5

st.

- lavafilter (in gescheiden hemelwaterstelsel)

1

st.

1

st.

Stankbestrijding: - Korrelfilter (ontvangsput Koopvaarder)

- Luchtinjectiesystemen 1 st. * een deel van het gescheiden hemelwaterafvoerstelsel kan door het openen van afsluiters aangesloten worden op het verbeterd gescheiden hemelwaterafvoerstelsel.

12 percelen in het gebied De Hulk/IJsselmeerdijk en 1 perceel aan de Berkhouterweg zijn door de gemeente voorzien van een verbeterde septictank. De verbeterde septictanks zijn eigendom van de perceelseigenaar die ook verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud. De vanaf 1975 uitgegeven bouwpercelen zijn standaard voorzien van een perceelsdrainage. Incidenteel is, naar aanleiding van klachten, perceelsdrainage aangelegd bij bouwpercelen van vóór 1975. De perceelsdrainage is zoveel mogelijk aangesloten op de openbare hemelwater- of drainageriolering. De perceeldrainage wordt beheerd en onderhouden door de perceelseigenaar.


Pagina 12 van 28

In figuur 4.1 is te zien dat een groot deel van de riolering aangelegd is in de periode na 1970.

lengte (km)

Ouderdom vrijvervalstelsel 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 <1950

1951-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2001-2010

aanlegperiode Figuur 4.1. Overzicht aanlegperiode gemengde en (verbeterd) gescheiden vrijvervalriolering

4.5.

Toestand van de objecten

Om een actueel beeld te houden van de toestand van de objecten worden inspecties uitgevoerd. Op basis van de resultaten van de inspecties wordt de toestand beoordeeld en worden herstelmaatregelen geformuleerd en uitgevoerd.. Voor de verschillende rioleringsobjecten is de huidige inspectie- en beoordelingsmethodiek hieronder weergegeven: • Vrijvervalriolering: o Jaarlijks worden vanuit 10% van de inspectieputten de op de put aansluitende riolen geïnspecteerd met een in de inspectieput neergelaten videocamera (globale inspectie). o Wanneer hierbij geen of geringe schade wordt geconstateerd, wordt vervolgens op termijn een nieuwe globale inspectie gepland. De lengte van de termijn is hierbij afhankelijk van de geconstateerde schade. o Bij schade wordt het riool met een door het riool rijdende videocamera geïnspecteerd (gedetailleerde inspectie). o Wanneer sprake is van ernstige aantasting wordt dit onderzoek aangevuld met radar- of boorkernonderzoek. • Persleidingen, drukrioleringen en drainage: Persleidingen, drukrioleringen en drainage worden niet planmatig geïnspecteerd. • Kolken: De straat- en trottoirkolken worden gelijktijdig met de reiniging daarvan geïnspecteerd. • Gemalen en drukrioleringunits: De gemalen worden gelijktijdig met de reiniging daarvan geïnspecteerd. De drukrioleringunits worden niet planmatig geïnspecteerd. • Randvoorzieningen: De randvoorzieningen (bergbezinkbassin en lamellenafscheiders) worden gelijktijdig met de reiniging daarvan geïnspecteerd. • Het beschrijven van de toestand van riolen (putten en strengen) en het beoordelen daarvan vind plaats met genormaliseerde systemen: NEN 3399 ‘Classificatiesysteem bij visuele inspectie van objecten’ en NEN 3398 ‘Inspectie en toestandsbeoordeling van objecten’. Voor inspectie en beoordeling van de overige objecten zijn geen genormaliseerde systemen beschikbaar. Inspectie en beoordeling vindt plaats naar eigen inzicht en volgens de specificaties van leveranciers. In figuur 4.2 is en overzicht gegeven van het percentage globaal en gedetailleerd geïnspecteerde riolering naar ouderdom.


Pagina 13 van 28

Percentage geïnspecteerde riolen

percentage

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 <1950

1951-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2001-2010

periode totaal geïnspecteerd

globale inspectie

gedetailleerde inspectie

Figuur 4.2. Overzicht percentage geïnspecteerde riolering naar ouderdom

4.6.

Functioneren van de voorzieningen

Van de aanwezige rioolstelsels zijn rioleringsplannen (ontwerpberekeningen) beschikbaar. Deze plannen zijn in overleg met de waterbeheerder opgesteld. De verschillende voorzieningen zijn aangelegd overeenkomstig de vooraf gemaakte ontwerpen. Gemengde rioolstelsels Voor de gemengde rioolstelsels worden op dit moment de herberekeningen uit 1999 geactualiseerd. Bij de opstelling van dit nieuwe basisrioleringsplan wordt het volgende stappenplan gehanteerd: Tabel 4.2 Stappenplan actualisering basisrioleringsplan Onderdeel Producten Inventarisatie aangesloten Digitale vlakkenkaart verhard oppervlak Actualiseren Riolen(beheer)bestand, rioleringsgegevens Gemalenbestand, Bestand met droogweerafvoer en injecties (lozingen drukriolering) per bemalingsgebied. Overzicht nieuwbouwprojecten 20082020 Uitvoeren hydraulische Deelrapportage huidige situatie met berekening stroomschema, kenmerkenbladen en knelpunten ten aanzien van de bergingsen afvoercapaciteit (water- op-straat situaties) Uitvoeren Deelrapportage huidige situatie met vuilemissieberekening overstorthoeveelheden en emissiecijfers per overstort Uitvoeren Deelapportage huidige situatie met waterkwaliteitstoets vuiltechnische knelpunten in relatie tot de waterkwaliteit Meetproject toetsing Monitoringprogramma theoretische resultaten Bepalen kosteneffectieve maatregelen in het kader van de basisinspanning en het waterkwaliteitsspoor, rekening houdende met klimaatverandering en de geohydrologische situatie in Hoorn-Noord, inclusief maatregelplanning Uitvoering maatregelen

Deelrapportage toekomstige situatie met stroomschema, kenmerkenbladen en maatregelplan


Planning (oud) 2007 2007

Stand van zaken Gereed (uitgevoerd in 2007-2008) Gereed (uitgevoerd in 2007-2008)

2008

Gereed (uitgevoerd in 2009)

2008

Gereed (uitgevoerd in 2010)

2008

2010

Vervallen, in verband met gewijzigde uitgangspunten hoogheemraadschap Vervallen, resultaten berekening vormen geen aanleiding In uitvoering

2011-2015

Niet gestart

2009-2010

Pagina 14 van 28

Inmiddels zijn de gemengde stelsels hydraulisch en vuiltechnisch doorgerekend. Op meerdere plaatsen treedt theoretisch water-op-straat op door onvoldoende afvoercapaciteit. Waarnemingen bevestigen dit beeld ten dele. De verloren berging in het stelsel is theoretisch bepaald op gemiddeld 6%. De verloren berging treedt zeer verspreid op zodat maatregelen slechts in het kader van rioolvervanging zinvol zijn. De gemengde stelsels voldoen theoretisch niet aan de basisinspanning. Voor de huidige situatie is een jaarlijks gemiddelde overschrijding berekend van 104%. Verder onderzoek loopt om hiervoor passende verbeteringsmaatregelen te formuleren. Afvoersysteem De verbetering van het afvalwaterafvoersysteem is in uitvoering. Op het afvoersysteem van het hoogheemraadschap is naast het bestaande inprikpunt aan de noordzijde van Hoorn (Hoorn-Noord) een nieuw inprikpunt gecreëerd aan de noord-oostkant van Hoorn (Hoorn-Oost). Gemalen van nieuwe rioolstelsels van uitbreidingen aan de noord-oostkant van Hoorn en een deel van de bestaande rioolstelsels aan de oostzijde van Hoorn worden aangesloten op dit nieuwe punt. Tegelijkertijd wordt het systeem gewijzigd. In plaats van het steeds doorpompen van het afvalwater naar een volgend rioolstelsel worden de gemalen aangesloten op doorgaande persleidingen die aansluiten op de inprikpunten van het hoogheemraadschap. Hierdoor wordt aantasting van de betonriolen en stankoverlast door de lozing van

aangerot afvalwater sterk verminderd. De belasting van het oppervlaktewater met vuil vermindert doordat het weggepompte vervuilde water bij neerslag niet langer via een overstort in het volgende rioolstelsel op het oppervlaktewater geloosd kan worden. Tot slot wordt energie bespaard doordat het afvalwater slechts één keer verpompt wordt. 4.7. Onderhoud Reiniging Voor het planmatig onderhoud aan de riolering is een reinigingsplan beschikbaar en in uitvoering. Het plan kent de volgende reinigingsfrequenties: vuilwater- en gemengde riolen: 1 keer per 7 jaar; hemelwater-/schoonwaterriolen en drainage: 1 keer per 14 jaar; straat- en trottoirkolken: 2 keer per jaar; gemalen: 1 keer per jaar; randvoorzieningen: 2 keer per jaar. Storingen Storingen aan gemalen worden automatisch gemeld. Bij drukrioleringunits gaat bij storingen een rode lamp op de bedieningskast branden. Storingen aan gemalen en drukrioleringunits worden binnen 24 uur verholpen. Klachten Klachten worden geregistreerd bij de Buitenlijn. Klachten worden zo spoedig mogelijk afgehandeld. Binnen één werkdag wordt naar de klager gereageerd. Voor klachten over het riool en straatkolken gelden standaard afhandelingstermijnen van respectievelijk dezelfde dag en vijf werkdagen. Calamiteiten Indien als gevolg van calamiteiten of andere uitzonderlijke omstandigheden, lozingen vanuit de riolering op oppervlaktewater plaatsvinden wordt de waterbeheerder daarvan meteen in kennis gesteld. Maatregelen worden getroffen om nadelige gevolgen voor het oppervlaktewater zoveel mogelijk te beperken en ongedaan te maken. 4.8. Vergunningen/ontheffingen Ontheffing buitengebied Voor 12 percelen in het gebied De Hulk/IJsselmeerdijk heeft de provincie op 8 juli 2004 een ontheffing van de zorgplicht verleend (besluit met kenmerk 2004-30278). Deze percelen zijn voorzien van een verbeterde septictank die door de perceeleigenaar wordt beheerd en onderhouden. Aansluitvergunning De overdracht van het afvalwater naar de zuivering is geregeld in de aansluitvergunning. De aansluitvergunning (Nr. 07.17054) is verleend op 31 augustus 2007. Lozing van afvalwater vanuit de gemeentelijke riolering op de zuiveringstechnische werken van het hoogheemraadschap vinden overeenkomstig de vergunning plaats.


Pagina 15 van 28

Wvo-vergunningen Het lozen van afvalwater vanuit het gemeentelijke rioolstelsel via overstortconstructies , regenwater- en drainageuitlaten en de nooduitlaat bij het hoofdrioolgemaal Oosterpoort aan de Willemsweg is geregeld in Wvo-vergunningen. Het hoogheemraadschap heeft op 31 augustus 2007 vergunning (Nr. 07.17053) verleend voor het lozen op oppervlaktewater in haar beheersgebied. Het lozen vindt plaats conform de vergunning. De saneringsmaatregelen (de herziening van het basisrioleringsplan) lopen achter op planning. Belangrijkste oorzaak hiervan was het ontbreken van verifieerbare gegevens van het aangesloten verhard oppervlak. Rijkswaterstaat heeft op 20 april 1999 en 29 juli 2004 vergunningen (Nr. ANW 3881a en BEMV 8540a) verleend voor het lozen op rijkswater. Het lozen vindt plaats conform de vergunning. Vergunningen en handhaving derden De gemeente is bevoegd gezag voor de lozingen van bedrijven op de riolering en ziet toe op de naleving van de lozingsvoorwaarden.. Afhankelijk van het type inrichting dienen bedrijven die afvalwater op de riolering lozen over een Wm-vergunning te beschikken. Het verstrekken van de Wm-vergunningen alsmede de controle op de naleving van lozingsvoorwaarden wordt uitgevoerd door de Milieudienst West-Friesland. De controlefrequentie is afhankelijk van de aard van bedrijven. Bij overtredingen van de lozingsvoorwaarden worden de betreffende bedrijven aangeschreven. Hiernaast voert de gemeente steekproefsgewijs onderzoek uit naar foutaansluitingen. 4.9.

Planvorming: GRP en jaarplannen

De gemeente is op grond van de Wm verplicht een GRP op te stellen conform de opzet van die wet. Het vorige GRP is opgesteld voor de periode 2000 -2004. De geldigheidsduur van dat GRP is verlengd tot eind 2008. Nadat eind 2008 de ontwerpwaterplannen van de andere overheden beschikbaar kwamen, is gestart met de opstelling van dit nieuwe GRP. Het vorige GRP gaf op hoofdlijnen de invulling van de gemeentelijke zorgplicht riolering weer. Deze hoofdlijnen zijn jaarlijks uitgewerkt in een jaarplan rioleringen en een evaluatie van het voorgaande jaar. De jaarplannen zijn voor instemming voorgelegd aan het college en voor kennisgeving toegestuurd aan de raadscommissie. Na instemming zijn de plannen ter informatie aan de waterbeheerders gestuurd. In deze plannen wordt het volgende gerapporteerd: • Beschrijving van de in het komende jaar aan te brengen rioleringsvervangingen/renovaties, verbeteringswerken en uitbreidingen. • Beschrijving van de in het voorgaande jaar aangebrachte rioleringsvervangingen/renovaties, verbeteringswerken en uitbreidingen. • Een samenvatting van maatregelen die zijn getroffen om een lozing op oppervlaktewater zoveel mogelijk te voorkomen naar aanleiding van storingen van de rioolgemalen. • Een weergave van de binnengekomen klachten. • De voortgang van de uitvoering van het GRP. Met de planvorming is het kader aangegeven voor de invulling van de gemeentelijke zorgplicht riolering. De zorgplicht is afgestemd met de overige gemeentelijke taken en taken van andere overheden. Tot slot is gezorgd voor continuïteit in de invulling van deze zorgplicht en is de voortgang in de uitvoering ervan bewaakt. 4.10. Communicatie Bewoners worden met publicaties in week- en wijkbladen en het huis-aan-huis verspreiden van brochures geïnformeerd over de werking en het gebruik van de riolering. Vragen worden telefonisch en schriftelijk beantwoord en klachten worden afgehandeld via de Buitenlijn. Op de website van de gemeente Hoorn wordt informatie gegeven over (het aanvragen van) rioolaansluitingen, (hoe te handelen bij) klachten en meldingen en wordt verwezen naar de website www.riool.info van de Stichting Rioned die bedoelt is om een breed publiek van informatie te voorzien over riolering en water in de stad.


Pagina 16 van 28

4.11. Toetsing Als afsluiting van dit hoofdstuk wordt de huidige situatie vergeleken met de gewenste situatie, zoals beschreven in hoofdstuk 3. Indien niet aan de doelen wordt voldaan, wordt in hoofdstuk 5 een (aangepaste) strategie gegeven om de doelen te verwezenlijken. Tabel 4.3 Toetsing doelen

Doel 1: Zorgen voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater door middel van een openbaar vuilwaterriool naar de overdrachtspunten Functionele eis Alle percelen moeten voorzien zijn van een aansluiting op het openbaar vuilwaterriool, uitgezonderd specifieke situaties waar lokale behandeling doelmatiger is. De objecten moeten in goede staat verkeren.

Toetsing


De vuiluitworp uit vuilwaterriolen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. De afvoercapaciteit van de riolering moet voldoende zijn om bij droog weer het stedelijk afvalwater te verwerken. De afvoercapaciteit van de riolering moet voldoende zijn om bij neerslag het stedelijk afvalwater te verwerken.

Het afvalwater dient zonder overmatige aanrotting de rioolwaterzuiveringsinstallatie te bereiken.

De afstroming dient gewaarborgd te zijn.


De riolering dient zodanig ont- en belucht te zijn dat overlast door stank wordt voorkomen. Overlast door werkzaamheden aan de riolering dient beperkt te zijn.

Toelichting Alle percelen zijn aangesloten op de riolering of voorzien van een toegestane verbeterde septictank. De vrijvervalriolering, de gemalen en de randvoorzieningen worden planmatig geïnspecteerd, waarna geconstateerde gebreken worden hersteld. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de riolering in een redelijke tot goede onderhoudstoestand verkeert. De controle op bedrijfsmatige afvalwaterlozingen wordt verzorgd door de Milieudienst West-Friesland. Tijdens rioolinspecties zijn er geen illegale aansluitingen gesignaleerd. Steekproefsgewijs wordt onderzoek uitgevoerd naar foutaansluitingen. Theoretisch wordt de vuiluitworp met 104% overschreden. In het nieuwe BRP worden hiervoor passende maatregelen bepaald. Op basis van de vooraf gemaakte ontwerpberekeningen wordt gesteld dat de afvoercapaciteit overal voldoende is. Theoretisch treedt op meerdere plaatsen water-opstraat op. Praktijkwaarnemingen bevestigen dit ten dele. In het nieuwe BRP worden hiervoor passende maatregelen bepaald. De verloren berging is theoretisch bepaald op 6%. Bij rioolvervanging wordt de verloren berging verder beperkt. De ledigingstijd van de verschillende bemalingsgebieden is ontworpen op 10 uur. Het inslagpeil van rioolgemalen wordt gelijk gehouden met de binnenonderkant van het laagst inkomend riool. De gemalen zijn voorzien van een automatische storingmelding. De drukrioleringunits zijn voorzien van een rode lamp op de bedieningskast. Storingen worden in principe binnen 24 uur verholpen, tenzij de storing dermate ernstig is dat niet mogelijk is. In dat geval wordt een alternatieve oplossing gezocht. Er zijn geen stankoverlastproblemen. Met name met de wegbeheerder wordt overleg gevoerd om beheerwerkzaamheden te combineren.

Doel 2: Zorgen voor de inzameling, transport en verwerking van het hemelwater dat de particulier niet zelf kan / mag verwerken. Functionele eis Alle percelen moeten voorzien zijn van een aansluiting op de riolering, uitgezonderd specifieke situaties waar lokale verwerking doelmatiger is drukrioleringsgebieden). De objecten moeten in goede staat verkeren.

Toetsing


De instroming in riolen via de kolken dient ongehinderd plaats te vinden.


Toelichting Alle percelen zijn aangesloten of voorzien van een toegestane lozing op oppervlaktewater. De vrijvervalriolering, de gemalen en de kolken worden planmatig geïnspecteerd, waarna geconstateerde gebreken worden hersteld. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de riolering in een redelijke tot goede onderhoudstoestand verkeert. Tijdens rioolinspecties zijn er geen illegale aansluitingen gesignaleerd. Steekproefsgewijs wordt onderzoek uitgevoerd naar foutaansluitingen. Alle kolken worden afhankelijk van de locatie één, twee of drie keer per jaar gereinigd. Klachten over verstopte kolken worden met een reactietijd van circa 1 dag opgepakt door de buitendienst. Pagina 17 van 28

De vuiluitworp uit hemelwaterstelsels op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. De afvoercapaciteit van de hemelwaterstelsels moet voldoende zijn om bij neerslag het aanbod van hemelwater te verwerken. De afstroming dient gewaarborgd te zijn.


Overlast door werkzaamheden aan de riolering dient beperkt te zijn.

De regenwaterlozingen uit de (verbeterd)gescheiden rioolstelsels voldoen aan de eisen van de waterkwaliteitsbeheerder. Op basis van de vooraf gemaakte ontwerpberekeningen wordt gesteld dat de afvoercapaciteit overal voldoende is. Het inslagpeil van rioolgemalen wordt gelijk gehouden met de binnenonderkant van het laagst inkomend riool. De gemalen zijn voorzien van een automatische storingmelding. Storingen worden in principe binnen 24 uur verholpen, tenzij de storing dermate ernstig is dat niet mogelijk is. In dat geval wordt een alternatieve oplossing gezocht Met name met de wegbeheerder wordt overleg gevoerd om beheerwerkzaamheden te combineren

Doel 3: Er voor zorgen dat de grondwaterstand de aan de grond gegeven bestemming zo min mogelijk belemmerd. Functionele eis Adequate afvoer van overtollig grondwater bij te hoge grondwaterstanden. De objecten moeten in goede staat verkeren.

Toetsing

Lozingen van afstromend grondwater hebben geen nadelig effect op de waterkwaliteit.

Toelichting Er zijn geen structurele grondwaterproblemen. De drainageriolen worden planmatig geïnspecteerd, waarna geconstateerde gebreken worden hersteld. De buisdrainage wordt planmatig gereinigd, waarbij geconstateerde gebreken worden hersteld. Hieruit wordt geconcludeerd dat de grondwatervoorzieningen in een redelijke tot goede onderhoudstoestand verkeren. De lozingen uit de drainagestelsels voldoen aan de eisen van de waterkwaliteitsbeheerder.

Tabel 4.4 Toetsing voorwaardenvoor effectief rioolbeheer

Voorwaarden voor effectief rioolbeheer Voorwaarde Het rioleringsbeheer dient zo goed mogelijk te worden afgestemd met andere gemeentelijke taken en externe partijen.

Toetsing

De gebruikers van de riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen te worden voorkomen.

Er dient inzicht te bestaan in de aanwezige rioleringsvoorzieningen en de toestand en het functioneren daarvan.

Er dient zoveel mogelijk gebruik gemaakt te worden van duurzame en milieuvriendelijke materialen.

Er dient een klantgerichte benadering te worden nagestreefd.


Toelichting Rioleringsplannen zijn afgestemd met andere afdelingen en overheden. Met name wordt samenwerking gezocht met het wegbeheer en het hoogheemraadschap. De gebruikers van de riolering zijn bekend via de heffingenadministratie. Bedrijfslozingen zijn bekend via de meldingen of vergunningen in het kader van de Wm. Registratie hiervan en controle hierop vinden plaats door de Milieudienst West Friesland. De gemeente heeft een actueel rioolbeheersysteem waardoor de rioleringsgegevens direct toegankelijk zijn. Jaarlijks wordt de riolering vanuit circa 10% van de putten geïnspecteerd. Door de rioleringsberekening bestaat er een goed inzicht in het functioneren van het gehele rioolstelsel. Bij de aanleg van riolering maakt de gemeente bij de materiaalkeuze een afweging ten aanzien van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. De gemeente beschikt over een klachtenregistratiesysteem. De geregistreerde klachten hebben betrekking op verstopte huisaansluitingen, kolken en regenpijpen, problemen met gemalen en het hoofdriool, stankoverlast en (grond) wateroverlast. Jaarlijks komen circa 600 klachten en meldingen binnen. Alle meldingen worden zo snel mogelijk en vrijwel altijd naar tevredenheid opgelost.

Pagina 18 van 28

5. De opgave 5.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de opgave weergegeven die leidt tot het bereiken van gestelde doelen. Het is een samenstel van onderzoek en maatregelen, geplaatst in de tijd. De hiervoor benodigde middelen en de kostendekking komen in het volgende hoofdstuk aan de orde. 5.2.

Aanleg voorzieningen voor stedelijk afvalwater,hemel- en grondwater

5.2.1 Aanleg bij bestaande bebouwing De bestaande bouw is voorzien van de benodigde voorzieningen voor stedelijk afvalwater,hemel- en grondwater. 5.2.2 Aanleg bij nieuwbouw Volgens de huidige prognose (zie tabel 5.1) worden in de gemeente Hoorn in de periode 2010 t/m 2019 ongeveer 300 woningen per jaar gebouwd. In de periode 2010 t/m 2019 wordt per jaar ongeveer 4,5 ha (bruto) bedrijventerrein ontwikkeld. Tabel 5.1 Prognose uitbreidingen gemeente Hoorn Plangebied Prognose realisatie Bedrijventerrein 't Zevenhuis 2011-2027

Aantal woningen

Hoornbloem Bobeldijkerweg Bangert en Oosterpolder, fase 1 en 2 Bangert en Oosterpolder, fase 3 en 4

6 20 50 885

2011 2011-2012 2010 2011-2014

Bijzondere bebouwing bedrijven, bruto 79 ha, netto 52,37 ha

2 scholen (2 x 20 klassen), peuterspeelzaal, supermarkt,sportschool, sporthal Bangert en Oosterpolder, fase 5 en 6 Blauwe Berg woningbouw

2015-2019 2011-2013

793 222 hotel (168 kamers, 50 m hoog), bioscoop, disco ( 4 ha * 2 m3 /ha)

Keern/Van Aalstweg Blokkers-IJsselweg Astronautenweg Pelmolenpad Stationsgebied Vale Hen Achterstraat 4 Achter de Vest Wonen boven winkels Kazerneplein Leeuw Westerdijk Oude Schouwburg

2014 2010 2010 2015-2016 2016-2017 2016 2011 2011 2010-2012 2011 2011 2012-2013

25 44 16 140 280 80 9 2 41 7 8 40

Draafsingel, voorm.school TSH-locatie Joh. Poststraat Holenweg, locatie Philips Tuibrug (productiebos) Oostereiland

2011 2012-2014 2014-2017 2011 2011

5 94 270 38 27

horecavoorziening

museum, filmhuis, hostel of leer-/werkbedrijf, toeristisch informatiecentrum, ontwerpcentrum (2 ha * 1 m3/h) Jachthaven Schelphoek

2010

1 spuitplaats (200 m2, 60 l/(sxha)); jachthaven (800 ligpl., 10 l/(hxligpl)); 16 boothuizen (16st, 3 inw, 12 l/(inwxh); hotel (20 bedden, 15 l/(bedxh)), nader in te vullen (25 won, 3 inw/won, 12 l/(inwxh))

Totaal aantal woningen


3103

Pagina 19 van 28

5.3.

Bij nieuwbouw van meer dan geringe omvang worden rioolstelsels ontworpen en aangelegd waarmee het stedelijk afvalwater, het hemelwater en het grondwater worden ingezameld en afgevoerd en indien nodig verwerkt. De rioleringsplannen worden in overleg met de waterbeheerder opgesteld. Bij nieuwbouw van meer dan geringe omvang wordt het hemelwater bij voorkeur gescheiden van het overige afvalwater ingezameld. Vervanging hierbij van het bestaande gemengde stelsel door een gescheiden stelsel vindt alleen plaats als dit een meerwaarde heeft uit oogpunt van kosten, wateroverlast en milieu. Gescheiden Ingezameld hemelwater wordt bij voorkeur rechtstreeks naar oppervlaktewater afgevoerd. Waar afvloeiend hemelwater te zeer verontreinigd is en dit niet kan worden voorkomen, wordt het grotendeels ter plaatse gezuiverd of afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Bij nieuwbouw van geringe omvang wordt aangesloten op (een uitbreiding van) het bestaande stelsel. Beheer van de bestaande voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater

5.3.1 Gegevensbeheer De gegevens van de bestaande voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater worden conform de huidige praktijk actueel gehouden. 5.3.2 Onderzoek Inspectie en beoordeling De huidige inspectie- en beoordelingsmethodiek voor de bestaande voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater wordt voortgezet. Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) De gemeente zorgt ervoor dat zij over een actueel GRP beschikt dat de hoofdlijnen van het rioleringsbeleid bevat. Basisrioleringsplan De gemeente zorgt ervoor dat er van het rioolstelsel actuele hydraulische en vuiltechnische berekeningen in de vorm van een basisrioleringsplan beschikbaar zijn. Bij de opstelling van het basisrioleringsplan betrekt de gemeente de waterbeheerders. Het geactualiseerde basisrioleringplan wordt als onderdeel van het GRP door de gemeenteraad vastgesteld en conform de bijbehorende planning uitgevoerd. Het basisrioleringsplan wordt geactualiseerd zodra er significante wijzigingen optreden in de uitgangspunten, de berekeningsmethodiek of het rioleringssysteem zelf. Wijzigingen in uitgangspunten zijn significant wanneer: Het afvoerend oppervlak met meer dan 10% is toegenomen. De hoeveelheid droogweerafvoer met meer dan 20% is toegenomen. De berging in het stelsel met meer dan 10% is afgenomen. De pompovercapaciteit met meer dan 20 % is afgenomen. Zodra significante wijzigingen in het rioleringssysteem optreden wordt de betrokken waterbeheerder daarvan op de hoogte gesteld.

5.3.3 Planvorming Het uitwerken van het GRP in operationele jaarplannen en het evalueren van die jaarplannen wordt conform de huidige praktijk voortgezet. 5.3.4 Onderhoud Het onderhoud wordt conform de huidige praktijk voortgezet. 5.3.5 Investeringen Bij alle investeringsmaatregelen wordt maximaal meegekoppeld met andere maatregelen in de openbare ruimte van zowel de gemeente als derden. Vervanging Op basis van de gegevens van de bestaande voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater uit de beheerbestanden is een vervangingsplanning voor de komende 50 jaar op hoofdlijnen opgezet. Hierin krijgen de objecten een levensduur die gebaseerd is op de bij de inspecties waargenomen kwalitatieve toestand. In de jaarplannen wordt deze strategische planning vertaald naar een operationele planning. Dan wordt ook de onderhoudstoestand van de boven- en ondergrondse infrastructuur, evenals de overige noodzakelijke ingrepen in beschouwing genomen. De werkzaamheden aan boven- en ondergrondse infrastructuur worden op elkaar afgestemd. Vervangingswerkzaamheden worden zoveel mogelijk integraal uitgevoerd, zo mogelijk in een wijkgerichte aanpak. Gemeentelijk rioleringsplan 2010-2015 Plan

Pagina 20 van 28

Verbetering In het nieuwe basisrioleringsplan worden de maatregelen bepaald om wateroverlast in relatie tot rioolcapaciteit zoveel mogelijk te verminderen en (milieu)maatregelen om de vuilemissies vanuit overstorten op oppervlaktewater tot een aanvaardbaar niveau te brengen. Alleen maatregelen waarvan op basis van onderzoek is aangetoond dat deze efficiënt bijdragen aan het bereiken van het beoogde doel worden uitgevoerd. Ten aanzien van de basisinspanning worden alleen daar maatregelen getroffen waar dat voor de kwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater noodzakelijk is. Bij het bepalen van de maatregelen wordt ook de mogelijkheid van afkoppelen meegenomen. In verband met de benodigde onderbouwing wordt er, vooruitlopend op de maatregelen van het nieuwe basisrioleringsplan, bij bestaande bebouwing geen verhard oppervlak afgekoppeld. Indien sprake is van een urgente opgave wordt de realisatie van de maatregelen gericht op het jaar 2015. Anders wordt realisatie gericht op het jaar 2027. Niet urgente maatregelen worden bij voorkeur gekoppeld aan andere ruimtelijke maatregelen om zo de maatschappelijke kosten daarvan te reduceren. Het investeringsbedrag afkomstig uit het oude BRP wordt als budget voor het realiseren van de benodigde milieu- en hydraulische maatregelen opgenomen in het kostendekkingsplan van het GRP.

5.3.6 Vergunningverlening en handhaving De vergunningverlening en controleactiviteiten worden conform de huidige praktijk voortgezet. 5.3.7 Communicatie De informatie op de website van de gemeente Hoorn wordt verder uitgebreid met specifieke informatie over de Hoornse situatie. Naast informatie over (het aanvragen van) rioolaansluitingen en (hoe te handelen bij) klachten en meldingen worden ook het GRP en het Waterplan Hoorn op de website geplaatst. Naast een verwijzing naar de landelijke publiekswebsite www.riool.info voor meer algemene informatie, worden ook verwijzingen opgenomen naar de websites van PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland en het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier die respectievelijk zorgen voor drinkwater en afvalwatertransport, –zuivering en waterbeheer. Hiernaast blijven bewoners geïnformeerd worden over de werking en het gebruik van de riolering met publicaties in week- en wijkbladen en het huis-aan-huis verspreiden van brochures. Vragen worden telefonisch en schriftelijk beantwoord en klachten worden afgehandeld via de Buitenlijn.


Pagina 21 van 28

6. Organisatie en financiën 6.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk zijn de personele en financiële middelen bepaald die nodig zijn om de in dit plan gestelde doelen te kunnen realiseren. Alle in dit hoofdstuk genoemde geldbedragen zijn op prijspeil 2010, inclusief bijkomende kosten en exclusief BTW. 6.2.

Personele middelen

Voor de rioleringszorg in de gemeente zijn 9,2 fte. beschikbaar. Deze personeelsbezetting is getoetst aan de gewenste personele situatie voor de uitvoering van de gemeentelijke watertaken volgens de Leidraad Riolering. Hieruit is geconcludeerd dat de personeelbezetting voldoende is om de werkzaamheden, waarbij een deel wordt uitbesteed aan derden, uit te voeren. De inspecties, de rioleringsberekeningen, de uitvoering van reparaties, aanleg en vervanging, en deels de reiniging van riolering, gemalen en kolken en de voorbereidingswerkzaamheden van investeringenwerken worden uitbesteed. 6.3.

Financiële middelen

In deze paragraaf zijn de benodigde financiële middelen samengevat weergegeven. In de volgende paragraaf is aangegeven hoe in de dekking van de kosten wordt voorzien. Om een goed beeld te krijgen van de ontwikkeling van de kosten die met het beheer van riolering en grondwatervoorzieningen gemoeid zijn en ‘langetermijnverrassingen’ zoveel mogelijk uit te sluiten, zijn de kosten niet alleen op korte termijn (planperiode 2011-2015), maar ook op lange termijn in beschouwing genomen.

6.3.1 Aanleg De kosten van aanleg van de riolerings- en grondwatervoorzieningen voor nieuwbouw worden verrekend via de grondexploitatie. Deze kosten zijn verder buiten beschouwing gebleven. 6.3.2 Gegevensbeheer en onderzoek Hieronder vallen de kosten voor het bijwerken van de beheerbestanden, het uitvoeren van inspecties. De kosten hiervan zijn geraamd op een bedrag van jaarlijks € 277.068,--. Ook omvat deze post de kosten van het actualiseren van het GRP en het basisrioleringsplan. Het GRP wordt om de zes jaar herzien. Een eerste herziening is gepland in 2015. De kostenderden daarvan zijn geraamd op een bedrag van € 37.500,--. Voor het actualiseren van het basisrioleringsplan is gerekend met een frequentie van eenmaal per 10 jaar. Een eerste herziening is gepland in 2018. De kostenderden daarvan zijn geraamd op een bedrag van € 125.000,--. 6.3.3 Planvorming Hieronder vallen de kosten van de projectgroep rioleringen, het opstellen van het jaarplan rioleringen, de evaluatie jaarplan rioleringen, tussentijdse rapportages en communicatie. Deze kosten zijn geraamd op jaarlijks € 147.204,-- en komen ten laste van de exploitatie van de gemeente. 6.3.4 Onderhoud riolering Hieronder vallen de kosten van reiniging van de riolerings- en grondwatervoorzieningen en service-gerichte activiteiten zoals afhandeling van klachten, het verhelpen van storingen en kleine reparaties. Ook omvat deze post de doorbelasting van 50% van de kosten van het straatvegen. De kosten zijn geraamd op jaarlijks € 2.013.317,-6.3.5 Kapitaallasten Investeringen uit het verleden zijn gefinancierd via de kapitaaldienst. De financiële lasten van deze investeringen, de bestaande kapitaallasten komen ten laste van de reserve riolering. Deze bedragen € 935.663,-- in 2011 en lopen af tot nul in het jaar 2051. 6.3.6 Dotatie voorziening riolering Jaarlijks wordt € 900.000,-- gestort in de voorziening riolering. Deze storting is een middel om de pieken in het verloop van de investeringsuitgaven, ontstaan door het direct afschrijven van deze investeringen af te vlakken. Deze bate wordt doorberekend in de rioolheffing.


Pagina 22 van 28

6.3.7 BTW In de rioolheffing wordt de BTW over de derdenbudgetten voor de exploitatie (gegevensbeheer, onderzoek en onderhoud) en de investeringen doorberekend. Deze inkomsten komen ten goede aan de exploitatie van de gemeente. 6.3.8 Investeringen Voor de vervanging van riolering (inclusief drainage) en gemalen zijn vervangingsplanningen op hoofdlijnen opgesteld. Op basis van de kwalitatieve toestand (inspectiegegevens) is de gemiddelde levensduur van de riolen bepaald op 50 jaar. Voor de gemalen en drukrioleringunits is uitgegaan van de landelijk veelal toegepaste levensduren. Voor het electro-mechanische deel is dit 15 jaar en het bouwkundige deel 45 jaar. De uitgaven voor de vervanging van riolering (inclusief drainage) en gemalen zijn begroot op jaarlijks respectievelijk € 1.292.752,-- en € 493.707,-- over de periode tot en met 2014. Voor de milieumaatregelen is het restantbudget van het basisrioleringsplan 1999-2003 van € 4.620.778 meegenomen. Dit bedrag is gelijk verdeeld over de periode 2012-2016. In figuur 6.1 is en overzicht gegeven van de geraamde investeringsuitgaven tot en met 2059. Ten gevolge van de sterke groei van het Hoornse rioolstelsel na 1970 zullen de investeringsuitgaven na 2020 sterk stijgen. 6.3.9 Samenvatting van de uitgaven In tabel 6.1. is een samenvattend overzicht gegeven van de bijdrage uit de exploitatie van de gemeente, de jaarlijks terugkerende uitgaven en de investeringsuitgaven voor de planperiode 2010-2015. In figuur 6.2 is en overzicht gegeven van de geraamde kosten tot en met 2059. Tabel 6.1. Overzicht bijdrage exploitatie gemeente, jaarlijks terugkerende uitgaven en investeringen Omschrijving 2011 2012 2013 2014 2015 Jaarlijkse uitgaven Ten laste van de exploitatie van de gemeente: Planvorming TOTAAL (excl. BTW) Ten laste van de voorziening riolering: Onderzoek/ gegevensbeheer Onderhoud riolering Kapitaallasten: Bestaande kapitaallasten Toekomstige kapitaallasten riolen Toekomstige kapitaallasten gemalen TOTAAL (excl. BTW)

150.777 150.777

146.230 146.230

147.431 147.431

147.263 147.263

147.204 147.204

274.687 1.863.594

271.745 1.920.139

277.577 1.977.030

314.632 2.013.729

277.068 2.013.317

935.663 71.101

881.260 141.298

840.135 261.418

816.076 379.986

800.479 497.002

37.028

73.365

109.011

143.965

178.228

3.182.073

3.287.806

3.465.171

3.668.388

3.766.095

Ten bate van de voorziening riolering: Dotatie voorziening riolering TOTAAL (excl. BTW)

900.000 900.000

900.000 900.000

900.000 900.000

900.000 900.000

900.000 900.000

Ten bate van de exploitatie van de gemeente: BTW investeringen BTW exploitatie TOTAAL BTW

93.991 186.824 280.815

95.536 191.507 287.044

102.197 196.987 299.185

111.578 203.431 315.010

122.331 200.113 322.444

1.292.752 0

1.292.752 0

1.292.752 0

1.292.752 0

1.575.844 1.664.408

493.707 0

493.707 0

493.707 0

493.707 0

140.472 0

0 1.786.459

924.156 2.710.615

924.156 2.710.615

924.156 2.710.615

924.156 4.304.880

Investeringen Vervanging riolering: T.l.v. kapitaaldienst T.l.v. voorziening riolering Vervanging gemalen: T.l.v. kapitaaldienst T.l.v. voorziening riolering Milieumaatregelen T.l.v. kapitaaldienst TOTAAL (excl. BTW)


Pagina 23 van 28

Investeringslijn gemalen, riolering en milieumaatregelen 16

bedrag (x 1 mln. Euro)

14 12 10 8 6 4 2 0 2011

2016

2021

2026

2031

2036

2041

2046

2051

2056

jaar gemalen Figuur 6.1

riolering

milieumaatregelen

Investeringen per jaar

Kosten beheer riolering en grondwatervoorzieningen

16 14

bedrag (x 1 mln Euro)

12 10 8 6 4 2 0 2011

2016

2021

2026

2031

2036

2041

2046

2051

2056

jaar directe lasten toekomstige investeringen gemalen directe lasten toekomstige investeringen riolen kapitaallasten toekomstige investeringen riolen kapitaallasten toekomstige investeringen gemalen bestaande kapitaallasten onderhoud beheer Figuur 6.2

Kosten per jaar


Pagina 24 van 28

6.4.

Kostendekking

De kosten van het beheer van riolering en grondwatervoorzieningen, met uitzondering van (eerste) aanleg en planvorming, worden gedekt uit de inkomsten van de rioolheffing. Voor de kostendekking werkt de gemeente met een kostendekkingsplan waarbij alle kosten over een periode van 50 jaar (de verwachte gemiddelde levensduur van de vrijvervalriolen) gedekt worden.

6.4.1 Uitgangspunten kostendekkingsberekening In het kostendekkingsplan zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Tabel 6.2. Uitgangspunten kostendekkingsplan Aantal aansluitingen in 2010 33.300 Nieuw aantal aansluitingen per 200 jaar t/m 2019

stuks stuks/jaar

Vastgesteld investeringsbedrag riolen voor afschrijving

2.500.000,--

Euro

Afschrijvingstermijn riolering in jaren

50

jaar

500.000,--

Euro

25

jaar

900.000,--

Euro

BTW

19

%

BTW-plichtig gedeelte exploitatie

46

%

BTW-plichtig gedeelte investeringen

88

%

131,00

Euro

3,50

%

Vastgesteld investeringsbedrag gemalen voor afschrijving

Afschrijvingstermijn gemalen in jaren

Dotatie voorziening toekomstige investeringen riolering

Tarief 2011

Omslagpercentage Doorlopende kapitaallasten na 2059

Het aantal aansluitingen in 2010 bedraagt 33.300. In het meerjarenperspectief grondexploitaties wordt uitgegaan van 200 nieuwe woningen per jaar tot en met 2019. Uit oogpunt van een consistente gemeentebrede gedragslijn is dit uitgangspunt ook toegepast op de berekening van de rioolheffing. Ter voorkoming van een explosieve toename van de kapitaallasten is in het GRP 2010-2014 een plafond van € 2,5 miljoen opgenomen voor investeringen m.b.t. riolen. Alle investeringsbedragen m.b.t. riolen boven de € 2,5 miljoen worden ten laste gebracht van de voorziening toekomstige investeringen riolering. In de vastgestelde nota investerings- en afschrijvingsbeleid (2007) is voor de riolering een afschrijvingstermijn gehanteerd van 25 jaar - 75 jaar. In het GRP 2010-2015 is de afschrijvingstermijn voor vervanging van riolen gesteld op 50 jaar. Ter voorkoming van een explosieve toename van de kapitaallasten is in het GRP 2010-2014 een plafond van € 500.000 opgenomen voor investeringen m.b.t. gemalen. Alle investeringsbedragen m.b.t. gemalen boven de € 500.000 worden ten laste gebracht van de voorziening toekomstige investeringen riolering. In de vastgestelde nota investerings- en afschrijvingsbeleid (2007) is voor de riolering een afschrijvingstermijn gehanteerd van 25 jaar - 75 jaar. In het GRP 2010-2014 is de afschrijvingstermijn voor vervanging van gemalen gesteld op 25 jaar. Uitgaande van de huidige stand van de voorziening riolering en de actuele investeringslijn (GRP 2010-2015), is een jaarlijks structurele dotatie van € 900.000 toereikend om toekomstige investeringen voor de komende 10 jaren te dekken. Op grond van de huidige gegevens zal de voorziening toekomstige investeringen riolering in 2023 een negatieve stand bereiken. Hierop zal in het volgende GRP worden geanticipeerd. Het gehanteerde BTW-percentage van 19% is gelijk aan het wettelijke BTW-percentage. Het BTW-plichtige gedeelte voor de exploitatie is bepaald uit de verhouding van kosten derden ten opzichte van de totale exploitatiekosten riolering Het BTW-plichtige gedeelte voor de investeringen is bepaald uit de verhouding van kosten derden ten opzichte van de totale investeringskosten riolering over de periode 2005-2009. Het tarief van 2011 is afkomstig uit de verordening op de heffing en invordering van rioolheffing 2011 en is de som van het tarief eigenaren en het tarief gebruikers. Dit betreft de rente voor kapitaalleningen In het kostendekkingsplan is geen rekening gehouden met de dekking van de kapitaallasten na 2059.

6.4.2 Resultaat kostendekkingsberekening De kostendekkingsberekening is opgenomen in tabel 6.3. Om de rioolheffing kostendekkend te laten zijn moet de rioolheffing, afgezien van de inflatie, jaarlijks met 2,80% stijgen. In figuur 6.3 is de ontwikkeling van de kosten van het beheer van riolering en grondwatervoorzieningen, en de opbrengsten uit de rioolheffing aangegeven. Het verloop van het saldo van de voorziening en reserve riolering is weergegeven in figuur 6.4


Pagina 25 van 28

Ontwikkeling kosten en inkomsten

16


14 12 10 8 6 4 2 0 2011

2016

2021

2026

2031

2036

2041

2046

2051

2056

jaar

kosten Figuur 6.3

inkomsten

Kosten en inkomsten

Ontwikkeling voorziening en reserve riolering jaar 2011

2016

2021

20


15 10 5 0 -5 -10 -15 -20

saldo voorziening en reserve Figuur 6.3

Saldo voorziening en reserve

Voor het opstellen van het kostendekkingsplan is een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de te nemen maatregelen, het tijdstip van realisatie en de daarmee gemoeide kosten. In de praktijk kunnen hierin echter belangrijke afwijkingen ontstaan. Vanwege deze onzekerheden wordt het kostendekkingsplan tussentijds bijgesteld.


Pagina 26 van 28

Tabel 6.3 Kostendekkingsberekening

onderhoud

493.707 493.707 493.707 493.707 140.472 500.000 429.471 297.649 448.739 422.056 465.554 500.000 500.000 153.232 500.000 500.000 500.000 185.060 176.371 163.677 500.000 491.324 370.535 390.201 301.665 160.551 500.000 500.000 107.292 500.000 500.000 489.846 126.522 163.581 236.093 500.000 500.000 300.964 500.000 350.920 157.236 281.040 500.000 221.517 500.000 500.000 486.531 123.207 130.431

37.028 73.365 109.011 143.965 178.228 185.308 219.155 247.013 264.383 292.667 318.323 346.650 376.908 406.467 409.318 437.962 465.906 493.150 496.073 498.086 498.900 524.709 549.167 563.878 579.545 568.278 546.696 551.039 555.373 530.245 549.241 553.352 559.523 543.633 524.718 512.708 519.012 523.890 513.840 532.867 526.357 505.529 494.466 512.730 510.014 528.629 533.320 537.348 518.964

274.687 271.745 277.577 314.632 277.068 277.068 277.068 402.068 314.568 277.068 277.068 277.068 277.068 314.568 277.068 277.068 277.068 402.068 314.568 277.068 277.068 277.068 277.068 314.568 277.068 277.068 277.068 402.068 314.568 277.068 277.068 277.068 277.068 314.568 277.068 277.068 277.068 402.068 314.568 277.068 277.068 277.068 277.068 314.568 277.068 277.068 277.068 402.068 314.568

1.863.594 1.920.139 1.977.030 2.013.729 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317 2.013.317


totaal directe afschrijvingen

onderzoek gegevensbeheer

0 0 0 0 0 1.545.168 0 0 0 0 0 612.028 352.653 0 494.960 480.818 140.690 0 0 0 1.854.021 0 0 0 0 0 485.433 786.267 0 536.533 295.259 0 0 0 0 754.342 175.554 0 61.597 0 0 0 202.236 0 491.718 295.259 0 0 0

totaal kosten (exclusief directe afschrijvingen)

kapitaallasten restant investeringen gemalen

493.707 493.707 493.707 493.707 140.472 2.045.168 429.471 297.649 448.739 422.056 465.554 1.112.028 852.653 153.232 994.960 980.818 640.690 185.060 176.371 163.677 2.354.021 491.324 370.535 390.201 301.665 160.551 985.433 1.286.267 107.292 1.036.533 795.259 489.846 126.522 163.581 236.093 1.254.342 675.554 300.964 561.597 350.920 157.236 281.040 702.236 221.517 991.718 795.259 486.531 123.207 130.431

BTW exploitatie

restant Investe-ringen gemalen

71.101 141.298 261.418 379.986 497.002 628.037 757.322 884.856 1.010.641 1.134.676 1.256.960 1.377.495 1.496.280 1.613.314 1.728.599 1.842.134 1.953.918 2.063.953 2.172.237 2.278.772 2.383.557 2.486.591 2.587.876 2.687.411 2.785.195 2.881.230 2.975.515 3.068.049 3.158.834 3.247.869 3.335.153 3.420.688 3.504.472 3.586.507 3.666.792 3.745.326 3.822.111 3.897.146 3.970.430 4.041.965 4.111.750 4.179.784 4.246.069 4.310.603 4.373.388 4.434.423 4.493.707 4.551.242 4.501.846

BTW investeringen

directe afschrijvingen gemalen

1.292.752 2.216.908 2.216.908 2.216.908 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 587.632 489.478

dotatie voorziening toekomstige investeringen

gemalen

0 0 0 0 1.664.408 1.703.189 1.095.349 1.269.321 2.736.573 1.630.226 2.329.954 5.916.625 6.248.382 6.178.547 8.758.921 8.868.189 6.761.489 7.975.159 7.496.638 4.388.094 6.323.848 5.209.234 3.774.249 3.267.860 3.918.758 2.094.828 3.016.394 2.334.121 2.742.135 1.277.095 3.426.631 1.876.446 2.710.707 3.475.735 4.264.053 1.376.585 1.734.564 2.567.029 1.859.792 1.457.595 2.721.639 2.751.735 3.058.566 2.244.283 2.211.341 748.005 384.542 0 0

bestaande kapitaallasten

kapitaallasten restant investeringen riolen, drainage en milieu

924.156 924.156 924.156 924.156 924.156

Restant investeringen riolen, drainage en milieu

1.292.752 1.292.752 1.292.752 1.292.752 3.240.252 3.279.033 3.595.349 3.769.321 5.236.573 4.130.226 4.829.954 8.416.625 8.748.382 8.678.547 11.258.921 11.368.189 9.261.489 10.475.159 9.996.638 6.888.094 8.823.848 7.709.234 6.274.249 5.767.860 6.418.758 4.594.828 5.516.394 4.834.121 5.242.135 3.777.095 5.926.631 4.376.446 5.210.707 5.975.735 6.764.053 3.876.585 4.234.564 5.067.029 4.359.792 3.957.595 5.221.639 5.251.735 5.558.566 4.744.283 4.711.341 3.248.005 2.884.542 587.632 489.478

directe afschrijvingen riolen, drainage en milieu

riolen en drainage

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059

Investeringen

milieu

jaar

Kosten Investeringen

935.663 881.260 840.135 816.076 800.479 776.977 748.432 724.628 710.084 667.900 618.637 588.906 557.789 546.335 530.151 516.989 468.788 459.323 450.673 439.394 429.963 420.531 411.100 401.669 392.238 382.806 373.375 363.944 354.513 345.082 336.072 301.134 257.392 246.482 239.285 232.089 203.633 165.071 154.332 69.656 0 0 0 0 0 0 0 0 0

900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000

93.991 95.536 102.197 111.578 122.331 135.922 161.533 174.979 189.626 205.572 216.277 232.689 265.141 300.151 329.437 373.561 412.012 447.390 483.920 518.350 542.563 587.972 617.139 640.680 662.654 682.904 696.087 717.899 739.439 754.437 773.196 780.418 789.606 805.341 823.479 844.929 859.665 865.558 877.951 881.977 879.643 891.638 906.847 928.971 945.194 966.561 966.999 976.646 976.958

186.824 191.507 196.987 203.431 200.113 200.113 200.113 211.035 203.390 200.113 200.113 200.113 200.113 203.390 200.113 200.113 200.113 211.035 203.390 200.113 200.113 200.113 200.113 203.390 200.113 200.113 200.113 211.035 203.390 200.113 200.113 200.113 200.113 203.390 200.113 200.113 200.113 211.035 203.390 200.113 200.113 200.113 200.113 203.390 200.113 200.113 200.113 211.035 203.390

4.362.894 4.474.852 4.664.355 4.883.397 4.988.539 5.116.742 5.276.941 5.557.897 5.606.008 5.691.313 5.800.695 5.936.238 6.086.617 6.297.542 6.388.002 6.561.143 6.691.122 6.990.235 7.034.179 7.125.100 7.245.480 7.410.301 7.555.780 7.724.912 7.810.130 7.905.717 7.982.171 8.227.350 8.239.434 8.268.130 8.384.161 8.446.091 8.501.491 8.613.237 8.644.773 8.725.551 8.794.919 8.978.084 8.947.828 8.916.962 8.908.247 8.967.449 9.037.881 9.183.579 9.219.094 9.320.111 9.384.524 9.591.656 9.429.044

0 0 0 0 1.664.408 3.248.357 1.095.349 1.269.321 2.736.573 1.630.226 2.329.954 6.528.653 6.601.035 6.178.547 9.253.881 9.349.007 6.902.179 7.975.159 7.496.638 4.388.094 8.177.869 5.209.234 3.774.249 3.267.860 3.918.758 2.094.828 3.501.827 3.120.388 2.742.135 1.813.628 3.721.890 1.876.446 2.710.707 3.475.735 4.264.053 2.130.927 1.910.118 2.567.029 1.921.389 1.457.595 2.721.639 2.751.735 3.260.802 2.244.283 2.703.059 1.043.264 384.542 0 0

Pagina 27 van 28

overige baten

totaal inkomsten

Stand voorziening per 1 januari

dotatie

Onttrekking (totaal directe afschrijvingen)

Stand voorziening per 31 december

Stand reserve per 1 januari

Mutatie reserve (totaal inkomsten totaal kosten)

Stand reserve per 31 december

saldo voorziening + reserve

4.388.500 4.491.957 4.645.137 4.803.373 4.966.829 5.135.672 5.310.076 5.490.221 5.676.291 5.835.227 5.998.613 6.166.574 6.339.238 6.516.737 6.699.206 6.886.784 7.079.614 7.277.843 7.481.622 7.691.108 7.906.459 8.127.840 8.355.419 8.589.371 8.829.873 9.077.110 9.331.269 9.592.544 9.861.135 10.137.247 10.421.090 10.712.881 11.012.841 11.321.201 11.638.195 11.964.064 12.299.058 12.643.431 12.997.448 13.361.376 13.735.495 14.120.088 14.515.451 14.921.884 15.339.696 15.769.208 16.210.746 16.664.646 17.131.257

kwijtscheldingen

131,00 133,29 137,02 140,86 144,81 148,86 153,03 157,31 161,72 166,25 170,90 175,69 180,61 185,66 190,86 196,20 201,70 207,35 213,15 219,12 225,26 231,56 238,05 244,71 251,56 258,61 265,85 273,29 280,94 288,81 296,90 305,21 313,76 322,54 331,57 340,86 350,40 360,21 370,30 380,67 391,32 402,28 413,55 425,12 437,03 449,27 461,84 474,78 488,07

reserve

oninbaar

inkomsten rioolheffing

33.500 33.700 33.900 34.100 34.300 34.500 34.700 34.900 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 35.100

voorziening

tarief

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059

aantal aansluitingen op riolering

jaar

Inkomsten

-6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807 -6.807

-74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467 -74.467

40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000

4.347.226 4.450.683 4.603.863 4.762.099 4.925.555 5.094.398 5.268.802 5.448.947 5.635.017 5.793.953 5.957.339 6.125.300 6.297.964 6.475.463 6.657.932 6.845.510 7.038.340 7.236.569 7.440.348 7.649.834 7.865.185 8.086.566 8.314.145 8.548.097 8.788.599 9.035.836 9.289.995 9.551.270 9.819.861 10.095.973 10.379.816 10.671.607 10.971.567 11.279.927 11.596.921 11.922.790 12.257.784 12.602.157 12.956.174 13.320.102 13.694.221 14.078.814 14.474.177 14.880.610 15.298.422 15.727.934 16.169.472 16.623.372 17.089.983

11.718.847 12.618.847 13.518.847 14.418.847 15.318.847 14.554.439 12.206.083 12.010.734 11.641.413 9.804.840 9.074.614 7.644.660 2.016.007 -3.685.028 -8.963.575 -17.317.456 -25.766.463 -31.768.642 -38.843.801 -45.440.439 -48.928.533 -56.206.402 -60.515.636 -63.389.885 -65.757.745 -68.776.503 -69.971.331 -72.573.158 -74.793.546 -76.635.681 -77.549.309 -80.371.199 -81.347.645 -83.158.352 -85.734.087 -89.098.140 -90.329.067 -91.339.185 -93.006.214 -94.027.603 -94.585.198 -96.406.837 -98.258.572 -100.619.374 -101.963.657 -103.766.716 -103.909.980 -103.394.522 -102.494.522

900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000 900.000

0 0 0 0 1.664.408 3.248.357 1.095.349 1.269.321 2.736.573 1.630.226 2.329.954 6.528.653 6.601.035 6.178.547 9.253.881 9.349.007 6.902.179 7.975.159 7.496.638 4.388.094 8.177.869 5.209.234 3.774.249 3.267.860 3.918.758 2.094.828 3.501.827 3.120.388 2.742.135 1.813.628 3.721.890 1.876.446 2.710.707 3.475.735 4.264.053 2.130.927 1.910.118 2.567.029 1.921.389 1.457.595 2.721.639 2.751.735 3.260.802 2.244.283 2.703.059 1.043.264 384.542 0 0

12.618.847 13.518.847 14.418.847 15.318.847 14.554.439 12.206.083 12.010.734 11.641.413 9.804.840 9.074.614 7.644.660 2.016.007 -3.685.028 -8.963.575 -17.317.456 -25.766.463 -31.768.642 -38.843.801 -45.440.439 -48.928.533 -56.206.402 -60.515.636 -63.389.885 -65.757.745 -68.776.503 -69.971.331 -72.573.158 -74.793.546 -76.635.681 -77.549.309 -80.371.199 -81.347.645 -83.158.352 -85.734.087 -89.098.140 -90.329.067 -91.339.185 -93.006.214 -94.027.603 -94.585.198 -96.406.837 -98.258.572 -100.619.374 -101.963.657 -103.766.716 -103.909.980 -103.394.522 -102.494.522 -101.594.522

875.240 859.572 835.403 774.911 653.613 590.629 568.285 560.146 451.197 480.206 582.846 739.490 928.552 1.139.900 1.317.821 1.587.751 1.872.117 2.219.334 2.465.668 2.871.837 3.396.571 4.016.276 4.692.540 5.450.906 6.274.091 7.252.560 8.382.679 9.690.503 11.014.423 12.594.851 14.422.693 16.418.349 18.643.865 21.113.941 23.780.631 26.732.779 29.930.018 33.392.883 37.016.956 41.025.302 45.428.442 50.214.415 55.325.781 60.762.077 66.459.108 72.538.436 78.946.259 85.731.206 92.762.922

-15.668 -24.169 -60.492 -121.298 -62.984 -22.344 -8.139 -108.950 29.009 102.640 156.644 189.063 211.348 177.921 269.930 284.366 347.217 246.333 406.170 524.734 619.705 676.265 758.365 823.185 978.469 1.130.119 1.307.824 1.323.920 1.580.428 1.827.843 1.995.655 2.225.516 2.470.076 2.666.690 2.952.148 3.197.239 3.462.865 3.624.073 4.008.346 4.403.140 4.785.973 5.111.365 5.436.296 5.697.031 6.079.328 6.407.823 6.784.947 7.031.717 7.660.939

859.572 835.403 774.911 653.613 590.629 568.285 560.146 451.197 480.206 582.846 739.490 928.552 1.139.900 1.317.821 1.587.751 1.872.117 2.219.334 2.465.668 2.871.837 3.396.571 4.016.276 4.692.540 5.450.906 6.274.091 7.252.560 8.382.679 9.690.503 11.014.423 12.594.851 14.422.693 16.418.349 18.643.865 21.113.941 23.780.631 26.732.779 29.930.018 33.392.883 37.016.956 41.025.302 45.428.442 50.214.415 55.325.781 60.762.077 66.459.108 72.538.436 78.946.259 85.731.206 92.762.922 100.423.861

13.478.419 14.354.250 15.193.758 15.972.460 15.145.068 12.774.368 12.570.880 12.092.610 10.285.046 9.657.460 8.384.150 2.944.559 -2.545.128 -7.645.754 -15.729.705 -23.894.346 -29.549.308 -36.378.133 -42.568.602 -45.531.962 -52.190.126 -55.823.096 -57.938.979 -59.483.655 -61.523.944 -61.588.653 -62.882.656 -63.779.123 -64.040.831 -63.126.616 -63.952.850 -62.703.780 -62.044.411 -61.953.456 -62.365.361 -60.399.049 -57.946.302 -55.989.258 -53.002.301 -49.156.756 -46.192.422 -42.932.791 -39.857.297 -35.504.549 -31.228.281 -24.963.722 -17.663.316 -9.731.600 -1.170.661


Pagina 28 van 28

Inhoudsopgave. Gemeentelijk rioleringsplan Plan Pagina 3 van 28

Recommend Documents