Gemeentelijk Rioleringsplan

Gemeentelijk Rioleringsplan 2014-2018 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht projectnr. 236678.23 revisie 6 mei 2013

auteur(s) ir. B. Starink ing. B. van Bekkum ing. P. Helleman

gemeente Hendrik-Ido-Ambacht ingenieursbureau Oranjewoud B.V. ingenieursbureau Oranjewoud B.V.

Opdrachtgever Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Postbus 34 3340 AA Hendrik-Ido-Ambacht

Colofon

Projectgroep bestaande uit:

ir. B. Starink ing. B. van Bekkum ing. P. Helleman


Tekstbijdragen:

ir. B. Starink ing. B. van Bekkum ing. P. Helleman


Fotografie: --

Vormgeving: -Datum van uitgave: mei 2013 Contactadres: Rivium Westlaan 72 2909 LD Capelle a/d IJssel Postbus 8590 3009 AN Rotterdam

Copyright © 2012 Ingenieursbureau Oranjewoud Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.

Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2014-2018 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Projectnr. 236678.23 mei 2013 , revisie 6

Inhoud blz.

1

Introductie............................................................................................................... 3

1.1 1.2 1.3 1.4

Waarom een gemeentelijk rioleringsplan (GRP)?.................................................................3 Planvorming, procedure en geldigheidsduur........................................................................4 Leeswijzer: opbouw GRP......................................................................................................4 Methodiek: zorgplichten, thema’s en kwaliteitsniveaus ......................................................5

2

Een terugblik op het vorige GRP .............................................................................. 9

2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.2 2.3 2.4 2.5

Wat zouden we doen en wat hebben we bereikt? ...............................................................9 Aanleg nieuwe riolering en aansluiten ongerioleerde panden .............................................9 In stand houden bestaand areaal.........................................................................................9 Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor ..........................................................................11 Overige maatregelen en onderzoeken geformuleerd in het vorige GRP .............................12 Verhelpen van wateroverlast.............................................................................................14 Personeel...........................................................................................................................15 Financieel...........................................................................................................................15 Wat is veranderd?..............................................................................................................16 Beleid Waterschap .............................................................................................................16

3

Wat hebben we? ................................................................................................... 19

3.1 3.2 3.3

Omvang huidige areaal ......................................................................................................19 Leeftijd vrijverval riolering .................................................................................................20 Inspectiegraad en toestand huidige areaal.........................................................................20

4

Waar staan we? ..................................................................................................... 23

4.1 4.2 4.3 4.4

Nulmeting - Waar staan we?..............................................................................................23 Nulmeting – Zorgplicht afvalwater.....................................................................................23 Nulmeting – Zorgplicht hemelwater...................................................................................24 Nulmeting – Zorgplicht grondwater ...................................................................................25

5

Wat willen we? ...................................................................................................... 27

5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.2 5.3

Ambitiebepaling - Wat willen we? .....................................................................................27 Wat betekent dit ambitieniveau voor de zorgplicht stedelijk afvalwater? .........................27 Wat betekent dit ambitieniveau voor de zorgplicht hemelwater?......................................31 Wat betekent dit ambitieniveau voor de zorgplicht grondwater?......................................34 Niet alleen, maar samen ....................................................................................................36 Duurzaamheid....................................................................................................................36

6

Wat gaan we doen?............................................................................................... 41

7

Wat betekent dit voor financiën en personeel?..................................................... 45

7.1 7.2 7.3 7.3.1 7.4 7.5 7.6

Personeel...........................................................................................................................45 Wat kost het?.....................................................................................................................45 Hoe gaan we dat betalen?..................................................................................................47 Afwegingen in het kader van de rioolheffing .....................................................................47 Tariefsontwikkeling bij huidige wijze van financiering. ......................................................51 Tariefsontwikkeling bij direct afschrijven...........................................................................52 Voorkeur............................................................................................................................54 blad 1 van 54


Bijlage 1: Literatuurlijst .......................................................................................................... 1 Bijlage 2a: Lijst van afkortingen.............................................................................................. 3 Bijlage 2b: Begrippen.............................................................................................................. 4 Bijlage 3: Nulmeting - huidige situatie.................................................................................... 7 Bijlage 4: Ambitie - gewenste situatie .................................................................................... 9 Bijlage 5: Overzicht overstorten ........................................................................................... 11 Bijlage 6: Overzicht kosten lange termijn ............................................................................. 13 Bijlage 7: Kostendekkingsberekening ................................................................................... 15 Bijlage 8: Afweging heffingsgrondslagen.............................................................................. 17 Bijlage 9: Samenwerking afvalwaterketen ........................................................................... 19 Bijlage 10: Wet- en regelgeving ............................................................................................ 21 Bijlage 11: Reacties toetsende instanties ............................................................................. 23

blad 2 van 54


1

Introductie Sinds de komst van riolering begin 1900 is de hygiëne van de Nederlandse huishoudens met sprongen vooruitgegaan. Zo is door de aanleg van riolering onder andere de cholera uitgebannen. Ook het milieu is gebaat bij het bestaan van de huidige rioleringszorg. Het is nog niet zo heel lang geleden dat het verzamelde afvalwater rechtstreeks op sloten, vijvers en kanalen werd geloosd. Nu wordt al het afvalwater eerst gezuiverd voordat het in oppervlaktewater terecht komt. Iedere Nederlander loost per dag gemiddeld 120 liter afvalwater. Toiletten, douches, wasmachines en vaatwassers: al het afvalwater verdwijnt via de afvoer in het riool. Ook hemelwater wordt voor een groot deel via de riolering afgevoerd. Waar al dat water heen gaat en wat er mee gebeurt, daarbij staan maar weinig mensen stil. In Hendrik-Ido-Ambacht zijn de eerste riolen zijn omstreeks 1940 in de Onderdijk aangelegd. Vanaf de jaren ‘50 is op grote schaal riolering aangelegd. In het buitengebied loosde men het afvalwater nog op het oppervlaktewater. Hier is vanaf 1984 verandering ingekomen door de aanleg van drukriolering. Met de rioleringszorg is veel geld gemoeid. In Hendrik-Ido-Ambacht ligt voor circa € 100 miljoen aan riolering in de grond. Voor het beheer en onderhoud hiervan is een degelijke visie nodig met een achterliggend beheerplan. Vanwege het algemeen belang is gekozen voor een methodiek die minder technisch is en daardoor begrijpbaar is voor een breed publiek.

1.1

Waarom een gemeentelijk rioleringsplan (GRP)? Wettelijke basis in Wet milieubeheer Aanleg, beheer en onderhoud van riolering is een gemeentelijke taak die is vastgelegd in de Wet milieubeheer. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (hierna GRP) geeft inzicht in de aanleg, tijdige vervanging, verbeteringen, strategie beheer en onderhoud van de riolering en natuurlijk in de kosten van al deze facetten. Het opstellen en publiceren van een GRP is niet vrijblijvend. Sinds 1 januari 1994 verplicht de Wet Milieubeheer alle gemeenten tot het hebben van een actueel GRP. Een wijziging in de wetgeving in 2008 zorgt ervoor dat het GRP het beleidskader vormt voor de uitvoering van de gemeentelijke watertaken. Naast de zorgplicht voor afvalwater, die al sinds 1994 bestond, is vanaf 2008 ook de zorgplicht voor afstromend hemel- en grondwater geborgd in het GRP. In het GRP staat welke voorzieningen er zijn voor de zorgplichten afvalwater, hemelwater en grondwater en hoe deze worden beheerd. Ook wordt stilgestaan bij de financiën. Zie bijlage 10 voor de desbetreffende wetgeving.

blad 3 van 54


Het doel Het GRP is als strategisch en beleidsmatig planningsinstrument de basis voor onze rioolwerkzaamheden. Het doel van dit GRP is dat beleidsvoornemens en de daaruit volgende maatregelen voor inzameling, transport en (lokale) verwerking van stedelijk afval-, hemel- en grondwater voor de periode 2014-2018 worden vastgelegd en door de gemeenteraad worden vastgesteld. Het GRP vertaalt de voorgenomen maatregelen in een kostendekkingsplan en geeft aan welke gevolgen dit heeft voor de rioolheffing. Werkzaamheden met betrekking tot rioolvervangingen worden nader omschreven door jaarprogramma’s die vast worden gesteld door het college van B&W.

1.2

Planvorming, procedure en geldigheidsduur Het GRP moet een breed gedragen beleidsstuk zijn, zowel in de gemeentelijke organisatie als bij de externe partijen die belang hebben bij een adequate rioleringszorg. Bij de planvorming is een ambtelijke projectgroep betrokken geweest met medewerkers vanuit de afdeling Beheer Openbare Ruimte (BOR) en medewerkers vanuit andere afdelingen, zoals financiën en milieu. In het kader van de vaststelling van het gemeentelijk rioleringsplan is het ontwerp GRP 2014-2018 ter toetsing aangeboden aan het bestuur van het Waterschap Hollandse Delta en Rijkswaterstaat. Het waterschap is ambtelijk betrokken geweest bij het opstellen van het GRP. De reactie van het waterschap is bij het GRP gevoegd (bijlage 11). De opmerkingen zijn verwerkt. Na bestuurlijke vaststelling door de raad wordt het GRP ter informatie naar het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Rijkswaterstaat, de provincie en het waterschap verzonden. Na vaststelling heeft dit plan de status van vastgesteld beleid. De geldigheidsduur is vijf jaar: 2014 tot en met 2018. Een periode van vijf jaar biedt voldoende ondersteuning voor de concrete uitvoering van maatregelen zonder dat direct allerlei beleidslijnen veranderen. Tevens kan voor een dergelijke periode een overzichtelijk beeld geschetst worden van de benodigde middelen en financiering. Met behulp van operationele plannen zal het college jaarlijks gedurende de planperiode op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen. Tot die tijd wordt gewerkt conform het vastgestelde GRP 2009 - 2013.

1.3

Leeswijzer: opbouw GRP In dit GRP is een terugblik opgenomen met betrekking tot de vorige planperiode van 2009 tot en met 2013. In het vorige GRP 2009 – 2013 zijn maatregelen geformuleerd om aan de gemeentelijke watertaken te voldoen. In hoofdstuk 2 worden deze maatregelen geëvalueerd. Hoofdstuk 3 gaat over wat wij nu hebben aan riolering. Dit is een momentopname met als peildatum augustus 2012. Met behulp van de methodiek die in paragraaf 1.4 staat omschreven hebben wij een nulmeting gemaakt die in hoofdstuk 4 wordt samengevat. Dit is een beeld waar wij nu staan. Dit beeld is gebaseerd op de evaluatie in hoofdstuk 2 en de inventarisatie in hoofdstuk 3.

blad 4 van 54


In hoofdstuk 5 hebben wij de ambities voor de periode 2014 tot en met 2018 bepaald. Onze ambities zijn vertaald naar maatregelen. Dus waar willen wij de komende jaren in gaan investeren. Deze staan beschreven in hoofdstuk 6. In hoofdstuk 7 wordt stilgestaan wat dit betekent voor de financiën en het personeel. Hieronder wordt per hoofdstuk een korte indicatie van de inhoud gegeven.

1.4

Hoofdstuk

Inhoud

1

Introductie

Introductie

2

Een terugblik op het vorige GRP

Evaluatie van het vorige GRP en wat de afgelopen planperiode is bewerkstelligd

3

Wat hebben we?

Het rioleringsareaal in cijfers en kwaliteit

4

Waar staan we?

Op basis van kwaliteitsniveaus is de huidige situatie van de riolering in beeld gebracht. Dit noemen wij de nulmeting.

5

Wat willen we?

Op basis van kwaliteitniveaus is de gewenste situatie van de rioleringszorg in beeld gebracht. Dit noemen wij de ambitiebepaling.

6

Wat gaan we doen?

Wat gaan we doen om vanuit de nulmeting de gestelde ambitie te verwezenlijken? Concreet: de strategie voor de komende jaren.

7

Wat betekent dit voor financiën en personeel

Wat zijn de gevolgen voor de financiën en personele bezetting om de gestelde ambitie te verwezenlijken?

Methodiek: zorgplichten, thema’s en kwaliteitsniveaus Het vorige GRP 2009 – 2013 werd gekenmerkt door zijn doelen en de daaraan gekoppelde functionele eisen, maatstaven en bijbehorende meetmethoden. Deze waren technisch van aard. Omdat de maatschappelijke belangstelling voor de riolering en dus ook het GRP toeneemt, verandert ook het publiek. Waren het eerst enkel vaktechnici die het GRP lazen, nu wordt het ook gelezen door burgers, bestuurders en andere belanghebbenden. Vanwege het algemeen belang is gekozen voor een methodiek die minder technisch is en daardoor begrijpbaar is voor een breed publiek.

Zorgplichten Daarom is voor een andere methodiek gekozen die de gemeentelijke wettelijke zorgplichten voor afvalwater, regenwater en grondwater centraal stelt. De zorgplichten worden vertaald naar thema’s.

blad 5 van 54


Thema's In lijn met de gemeentelijke zorgplicht voor afvalwater, regenwater en grondwater zijn de onderstaande thema’s gedefinieerd: Zorgplicht

Thema

Toelichting

Afvalwater

Inzameling van afvalwater

Wijze van aansluiten en technische staat

Afvalwater

Transport van afvalwater

Afvoercapaciteit en functioneren

Afvalwater

Lozing/uitstoot van afvalwater

Risico's milieu en volksgezondheid

Hemelwater

Omgang met hemelwater

Wijze van aansluiten en technische staat

Hemelwater

Afvoercapaciteit

Afvoercapaciteit riolering en straatkolken

Grondwater

Inzameling

Particulier terrein, openbaar terrein en tijdelijke lozingen

Grondwater

Inzicht

Inzicht systeem, monitoring en omgeving

Grondwater

Organisatie

Loketfunctie, afhandeling meldingen en communicatie burger

Nulmeting en ambities Per thema zijn zowel de huidige (nulmeting) als de gewenste situaties (ambitiebepaling) uitgewerkt door middel van kwaliteitsniveaus. Zodoende maken we de nulmeting en de ambitie eenduidig en meetbaar en weten we ook wat we moeten doen om onze ambities te bewerkstelligen. De volledige onderliggende technische nulmeting en ambitiebepaling zijn respectievelijk te vinden in bijlage 3 en 4.

blad 6 van 54


Kwaliteitsniveaus Wij onderscheiden drie kwaliteitsniveaus: hoog, basis en laag. In onderstaand figuur is een sfeerimpressie gegeven van de verschillen in de kwaliteitsniveaus. Stedelijk afvalwater H

Hemelwater

Grondwater

hoog: goed onderhouden, bijna niets op aan te merken, zelden overlast

B

basis: voldoende onderhouden, hier en daar wat op aan te merken, af en toe overlast

L

laag: sober tot onvoldoende, achterstanden in het onderhoud, af en toe wat kapot, regelmatig overlast

De kwaliteitsniveaus worden bepaald door technische criteria. Bij bepaalde kwaliteitsniveaus is het basisniveau het niveau waarop aan landelijke afspraken en gangbare richtlijnen voldaan wordt. Per onderdeel of aspect kan echter een lager of hoger ambitieniveau gekozen worden. Op die manier helpt deze systematiek om invulling te geven aan de gemeentelijke watertaken binnen de bestuurlijke keuzevrijheid die door de wetgever is gegeven. Het technisch kader is in de bijlagen opgenomen als bijlage 3: nulmeting - huidige situatie en als bijlage 4: ambitie – gewenste situatie. In de hoofdstukken 4 en 5 wordt hiervan een samenvatting gegeven.

blad 7 van 54


Hieronder is een concreet voorbeeld waarin de relatie tussen kwaliteitsniveaus en het onderliggend technisch kader staat weergegeven. Hierbij is de functionele eis aansluitgraad percelen uitgelicht die onderdeel uitmaakt van het thema Inzameling van afvalwater en hierdoor weer onderdeel is van de gemeentelijke zorgplicht afvalwater. Onderscheid wordt gemaakt in publiekslocaties (pleinen, parken en dergelijke), woonwijken, bedrijventerreinen en het buitengebied.

Vanuit de Wet milieubeheer heeft de gemeente een zorgplicht voor inzameling en transport van al het afvalwater dat binnen het grondgebied van de gemeente vrijkomt. Hiertoe worden de percelen waar het afvalwater vrijkomt veelal aangesloten op de riolering. In plaats van riolering kan ook gebruik gemaakt worden van afzonderlijke systemen (IBAsystemen/septic tanks). Een Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA) is een kleinschalige afvalwaterzuiveringsinstallatie. De gemeente kan ervoor kiezen de zorg voor deze IBA-systemen/septic tanks op zich te nemen maar kan de verantwoordelijkheid hiervoor ook bij de burger houden. In dit laatste geval is het dan wel noodzakelijk dat de provincie de gemeente een ontheffing voor de zorgplicht verleend. Deze wetgeving is momenteel aan verandering onderhevig. Technisch normenkader H

alle percelen zijn aangesloten op de riolering of een IBA.

B

98% tot 100% van de percelen is aangesloten op de riolering of een IBA.

L

minder dan 98% van de percelen is aangesloten op de riolering of een IBA.

Er is in de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 1 perceel dat niet aangesloten is op riolering of is voorzien van een andere voorziening zoals een IBA-systeem/septictank. Dit perceel is gelegen in het buitengebied en betreft Rozand 2. In het GRP van 2009-2013 staat beschreven dat dit perceel wordt aangesloten op de riolering van de beoogde ontwikkeling ‘Noordoevers’. Gezien de recessie is de planning van dit project naar achteren verschoven. Een aansluiting op de riolering of een afzonderlijk systeem is nog steeds gewenst. De aansluiting zal in overleg met het Rijkswaterstaat vormgegeven gaan worden. Allereerst zal onderzoek gedaan moeten worden naar de huidige lozingssituatie en of een ontheffing van de provincie is benodigd. Onze gemeente heeft de voorkeur om de zorg voor deze IBAsystemen/septic tanks bij de burger te houden omdat het particulier terrein betreft. publiekslocatie

woonwijk

bedrijventerrein

buitengebied

Nulmeting

aansluitingen - aansluitgraad percelen

H

H

H

B

Ambitie

aansluitingen - aansluitgraad percelen

H

H

H

H

blad 8 van 54


2

Een terugblik op het vorige GRP In het vorige GRP 2009 – 2013 zijn maatregelen geformuleerd om aan de gemeentelijke watertaken te voldoen. In dit hoofdstuk worden deze geëvalueerd.

2.1 2.1.1

Wat zouden we doen en wat hebben we bereikt? Aanleg nieuwe riolering en aansluiten ongerioleerde panden In de afgelopen planperiode is het woningbouwproject De Volgerlanden verder uitgebreid. Tot en met 2008 zijn 2.300 woningen gebouwd en aangesloten op een gescheiden stelsel. Tot en met 2011 zijn ruim 1.000 woningen gerealiseerd en aangesloten op gescheiden riolering. Momenteel telt De Volgerlanden ruim 3400 woningen. In totaal komen er ongeveer 4800 woningen. De verwachting is dat de nieuwbouwwijk in 2021 gereed is. De in het vorige GRP beoogde ontwikkeling 'Noordoevers' is on hold gezet en zal waarschijnlijk starten vanaf 2020 in plaats van 2014. Hier komen circa 1.400 woningen die in het buitendijkse gebied gerealiseerd gaan worden. De verwachte ontwikkeling van de bedrijventerreinen Citadelterrein, Genieterrein, Langeweg (nu Langesteijn) en Langeweg-Zuidwende (nu Ambachtse Zoom) is in de afgelopen planperiode niet gerealiseerd. De percelen Rijksstraatweg 52 en Crezeepolder 1 zijn rond 2008 aangesloten op de riolering of hebben een aparte voorziening gekregen. Het perceel Rozand 2 is nog niet aangesloten. Dit is onderdeel van de realisatie van de beoogde nieuwbouwlocatie Noordoevers. Dit project is voorlopig uitgesteld wegens economische mindere tijden.

2.1.2

In stand houden bestaand areaal Beheer Rioolbeheersysteem Sinds 2011 werken wij voor het beheer van de openbare ruimte, waaronder het rioolstelsel, met het nieuwe beheersysteem GBI. Wanneer het beheer en onderhoud van aangelegde riolering is overgedragen naar de gemeente, wordt dit bijgewerkt in het beheersysteem GBI. Rioolinspecties Rioolinspecties zijn erop gericht om de kwaliteit van de riolering te bewaken en het juiste tijdstip van onderhoud dan wel vervangen te kunnen vaststellen. Gemiddeld wordt het riool eens in de 10 jaar geïnspecteerd en gereinigd. Dit betekent dat in de planperiode jaarlijks circa 11,5 kilometer gemengde en gescheiden riolering is geïnspecteerd. Hierbij is sprake van een video-inspectie met rijdende camera. In totaal is in de periode 2009 tot en met 2012 ruim 62 kilometer riool geïnspecteerd. De planning was circa 58 kilometer die hiermee is gehaald. Rioolreparaties De gebruiksduur van rioleringen is begrensd. Door middel van een goede beheerstrategie wordt getracht de riolering op het juiste moment na de gebruiksduur te verlengen. Extra reparaties aan de riolering kunnen noodzakelijk zijn om het functioneren van het riool te waarborgen of te herstellen. In 2012 zijn naar aanleiding van schadebeelden herstelwerkzaamheden van binnenuit uitgevoerd door middel van een kous in wijk Krommeweg en een deel van de buurten Dorp en Oostendam. Reiniging straat- en trottoirkolken De straat- en trottoirkolken worden tot slot eenmaal per jaar gereinigd door middel van kolkzuigen. Daarnaast worden wegen 2 tot 3 keer per jaar geveegd, mede om vuilophoping in kolken te voorkomen.

blad 9 van 54


Gemalen en pompinstallaties Wij hebben rioolgemalen in beheer die het afvalwater naar een ander bemalingsgebied verpompen. De twee hoofdrioolgemalen aan de Hoge Kade (oude benaming: Waelnes) en Volgerlanden die het afvalwater naar de zuivering verpompen zijn in het beheer van waterschap Hollandse Delta. Reiniging en reparaties van gemalen en pompinstallaties worden uitgevoerd door derden. Dit geldt tevens voor de drukgemalen. Vervanging riolering Aan de hand van inspecties, de zettingen en de leeftijd van het riool wordt bepaald welke riolering gerepareerd of vervangen dient te worden. In de afgelopen planperiode is in totaal circa 9 km riool vervangen die bekostigd zijn door de rioolheffing. In het vorige GRP staat beschreven dat jaarlijks circa 1,7 kilometer riolering wordt vervangen. Dit betreft gemengde riolering door middel van een gescheiden systeem, bestaande uit een hemelwater en vuilwaterriool. Gemiddeld is ongeveer circa 1,7 kilometer gemengde riolering per jaar vervangen. De conclusie is dat wij deze doelstelling hebben gehaald. In tabel 2.1 is dit per straat weergegeven. De verwachting is dat drukriolering vanaf 2030 pas aan vervanging toe is, aangezien in de afgelopen periode drukrioleringspompen, de zogenaamde minigemalen, zijn vervangen. Tabel 2.1: rioolvervanging per straat Jaar Straatnaam Lengte in m 2009 Reeweg 985 Vondelstraat 240 Weteringsingel 60 Van Duyvenvoordelaan 60 2010 Vondelhof 65 Julianasingel 650 Gerard Alewijnsstraat 170 2011 Van Elkstraat 690 Ter Spillstraat 765 Roodenburgstraat 220 Guldenweg 495 Schultz van Haegenstraat 175 2012 Waalstraat 85 Thorbeckestraat 320 Wilhelminasingel 245 Christinastraat 45 Margrietstraat 265 Tjerk Hiddesingel 510 Piet Heinstraat 410 Weteringsingel 165 Schultz van Haegenstraat 315 2013 Wassenaar van Obdampark 460 Isaac Sweerslaan 510 Evertsenstraat 265 Kortenaerstraat 145 Aert van Nesstraat 420 De Schutse 150 Totaal 8.885

blad 10 van 54


Rond 2008 is tevens 340 meter gemengde riolering in de wijk Oostendam vervangen die niet staat beschreven in het vorige GRP. Dit betreft de volgende straten: Hoogtstraat, Prins Bernardstraat en het Raadhuisplein. Tevens is tijdens de herstructurering van buurt Oostendam ongeveer 750 meter gemengd riool vervangen dat is bekostigd vanuit een apart investeringsbudget dat gevoed werd door het huidige Rhiant die woningen verhuurt en beheert en subsidiegelden door hogere overheden. Naast de rioolvervangingen die door afdeling Beheer Openbare Ruimte zijn begeleid, is tot 2012 circa 12 km nieuwe riolering aangelegd die vanuit de grondexploitatie van de nieuwbouwgebieden is gefinancierd en daarom niet ten laste zijn gekomen van het rioolbudget van het GRP.

2.1.3

Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor De basisinspanning riooloverstorten is een aanbeveling van de CUWVO (Coördinatiecommissie Uitvoering Wet Verontreiniging Oppervlaktewater) uit 1992 die er op neerkomt dat rioolsystemen zodanig aangepast dienen te worden dat de vuiluitworp uit overstorten van deze systemen wordt verminderd waardoor de milieubelasting zoveel mogelijk wordt beperkt. Dit heeft uiteindelijk geleid tot nadere lozingseisen van rioolstelsels, die werden vastgelegd in WvO-vergunningen. Kortweg ontstond hier het 2 sporen beleid: 1. 2.

emissiespoor (basisinspanning) waterkwaliteitsspoor

Emissiespoor (basisinspanning) De regierol voor het behalen van de basisinspanning, bedoeld als referentie voor een bepaalde hoeveelheid vuilemissie achter riooloverstorten, is gelegen bij onze gemeente. De bedoeling is dat met investeringen in het rioolstelsel de vuiluitworp van rioolstelsels via riooloverstorten met tenminste de helft wordt verminderd ten opzichte van 1985. In de praktijk wordt veelal aan de basisinspanning voldaan door afkoppelen van verhard oppervlak, aanleg van bergbezinkbassins of het aanbrengen van meer pompcapaciteit. Wij hadden ons ten doel gesteld om tenminste 30% van het totale verhard oppervlak af te koppelen. In de praktijk wordt met reconstructiewerkzaamheden 100% van het openbaar verhard oppervlak afgekoppeld. In 2001 is door middel van het basisrioleringsplan (BRP) bepaald dat om aan de basisinspanning te voldoen vier bergbezinkbassins aangelegd dienden te worden. Deze zijn gerealiseerd in 2004 en 2005. In de achterliggende periode zijn, door het op hoogte brengen van overstortdrempels, maatregelen getroffen om intredend oppervlaktewater te voorkomen. In 2010 is dit BRP geactualiseerd voor de gemengde rioleringstelsels van Hendrik-Ido-Ambacht voor de periode 2010-2015, exclusief de Volgerlanden. Voordat er maatregelen getroffen kunnen worden om het milieutechnisch functioneren te verbeteren, dient eerst de interactie van de riolering met het oppervlaktewater te worden onderzocht. Dan wordt het ook inzichtelijk of de gemeente aan de basisinspanning voldoet. Met het waterschap zijn afspraken gemaakt over nader onderzoek naar de interactie van het rioolstelsel met het oppervlaktewater. Mogelijk zijn aanpassingen in het oppervlaktewatersysteem effectiever en goedkoper dan aanpassingen aan het rioolstelsel. Waterkwaliteitsspoor Tevens dient de gemeente te voldoen aan het waterkwaliteitsspoor, waarbij de onderzoekrol is gelegen bij waterschap Hollandse Delta. De maatregelen voor het waterkwaliteitsspoor zijn uitgewerkt in het waterplan (paragraaf 2.2). Deze maatregelen bestaan uit vergroting van duikers, aanleg van nieuwe blad 11 van 54


waterverbindingen en verbetering van de verversing. Een evaluatie van het waterplan heeft in 2009 plaatsgevonden. Hieruit komt naar voren dat van de 24 geplande maatregelen 9 zijn uitgevoerd, 8 komen te vervallen en 7 maatregelen nog uitgevoerd zouden worden. Met het waterschap is afgesproken dat de openstaande waterkwaliteitsspoormaatregelen worden heroverwogen. Dit door middel van het bovengenoemde nadere onderzoek naar de interactie van het rioolstelsel met het oppervlaktewater.

2.1.4

Overige maatregelen en onderzoeken geformuleerd in het vorige GRP Naast de maatregelen ten behoeve van de basisinspanning was in het vorige GRP een aantal algemene verbetermaatregelen opgenomen. De implementatie van de centrale gemaalcomputer is uitgevoerd. Het oplossen van de wateroverlast op een drietal locaties te weten de Reeweg, Guldenweg en de Hoge Kade is afgerond. Tot slot was in het vorige GRP een groot aantal onderzoeken benoemd die in de afgelopen planperiode stonden gepland. In tabel 2.2 is de stand van zaken van de voorgenomen onderzoeken weergegeven. In de afgelopen planperiode is veel opgepakt. Door gewijzigde (landelijke) inzichten is een aantal van deze onderzoeken komen te vervallen. Tabel 2.2: Voortgang reguliere maatregelen Nr Overzicht onderzoek en studies afvalwaterzorgplicht 1 Rioolbeheerplan

Voortgang

Opmerking

Afgerond

2

Basisrioleringsplan (BRP)

Afgerond

3

Mutatieprotocol rioolbeheersysteem

Afgerond

4

Beheersysteem huisaansluitingen

Niet uitgevoerd

5

Beheersysteem drukriolering

Afgerond. De drukriolering is grotendeels gedigitaliseerd en opgenomen in het beheersysteem

6

Calamiteitenplan riolering

Wordt afgerond in 2013, in overleg met het waterschap

7

Aansluitverordening riolering

Afgerond

Betreft het rioolbeheerplan 20092013 Maatregelen dienen nog te worden bepaald in overleg met het waterschap Het mutatieprotocol is ontwikkeld en geïmplementeerd Opnamemogelijkheden in nieuw beheersysteem worden onderzocht Aanvullend kan de werking van grotere rioolgemalen worden geraadpleegd via het telemetrisch beheersysteem Aquaview De nieuwe module C4100 van Rioned die in december 2012 is uitgekomen, dient hierbij als basis Nu vervangen door Bouwbesluit 2012

8

Gemeentelijk rioleringsplan 2014-2018

Afgerond

blad 12 van 54


Nr 1

Overzicht onderzoek en studies hemelwaterzorgplicht Waterplan

2

Gemeentelijk afkoppelplan

3

Communicatieplan en middelen -riolering

4

Meetplan riolering (inclusief meters)

Niet uitgevoerd wegens andere prioritering waterschap

5

Hemelwaterverordening

Afgerond

Nr

Overzicht onderzoek en studies grondwaterzorgplicht Optimalisatie klachtenregistratie en grondwaterloket

Voortgang

Opmerking

Afgerond

Dit is vormgegeven door middel van het Meldpunt/wachtdienst en Mozaiek. Dit is vormgegeven door ons grondwaterplan Overige drainage wordt in het nieuwe beheersysteem GBI opgenomen

1

Voortgang

Opmerking

Het waterplan is geëvalueerd in 2009

Openstaande maatregelen worden heroverwogen in overleg met het waterschap Het afkoppelbeleid is op hoofdlijnen in dit GRP opgenomen Communicatie is maatwerk en verloopt afdoende via internet en andere media Het waterschap is op de hoogte van onze wens. Gezamenlijk dient dit verder vorm te worden gegeven Maakt onderdeel uit van de aansluitverordening. Deze is nu vervangen door het Bouwbesluit 2012

Vervallen, wegens ontbreken behoefte vanuit de gemeente Vervallen, wegens ontbreken behoefte

2

Grondwaternotitie

Afgerond

3

Opname drainage in beheersysteem

Deels afgerond, continu doorlopend proces

blad 13 van 54


Nr 1

2

2.1.5

Overzicht onderzoek en studies organisatie en samenwerking Opstellen afvalwaterakkoord

Aanvullende onderzoeken afvalwaterakkoord

Voortgang

Opmerking

Niet afgerond

Eind 2012 is een overeenkomst bestuurlijk bekrachtigd door Dordrecht, Zwijndrecht en onze gemeente en het waterschap Hollandse Delta. Dit betreft het Plan van aanpak voor de samenwerking binnen de afvalwaterketen. Indien uit onderzoek blijkt dat samenwerking vruchtbaar is en voordelen met zich meebrengt op het gebied van kwaliteit, kosten, kwetsbaarheid en duurzaamheid dan zal worden gestreefd dit te verankeren in een afvalwaterakkoord Zal in 2013/2014 verder worden afgerond alvorens verankering in een afvalwaterakkoord zal plaatsvinden.

Gestart eind 2012

Verhelpen van wateroverlast Riolering In de afgelopen planperiode is aandacht besteed aan het bestrijden en verhelpen van wateroverlast uit de riolering. Aan de Reeweg is de riolering vervangen. Aan de Hoge Kade is een bergingsbak voor overtollig regenwater aangelegd. In de Guldenweg is de gemengde riolering vervangen door gescheiden riolering en zijn diameters vergroot. Tevens is drainage aangelegd. Grondwatermeetnet In het vorige GRP werd een voorstel gedaan voor het aanleggen van een grondwatermeetnet. In 2010 is hiervoor een ontwerp opgesteld. Door voortschrijdende technische ontwikkelingen is het nu ten opzichte van 2010 mogelijk geworden om een grondwatermeetnet met telemetrische meetapparatuur te realiseren dat binnen ons gereserveerd budget kan worden gerealiseerd. Het voordeel hiervan is dat het grondwatermeetnet eind 2013 vanaf het gemeentehuis kan worden geraadpleegd ten behoeve van onder andere dienstverlening en projecten. Op basis van deze uitgangspunten is een samenwerkingsverband opgestart met de gemeenten Vianen en Papendrecht om gezamenlijk in te kopen.

blad 14 van 54


2.2

Personeel In het vorige GRP is aangegeven dat een capaciteit benodigd is van 4,7 fte. Wij hebben een vaste bezetting van 3,1 fte. De overige benodigde capaciteit wordt flexibel ingevuld door middel van inhuur op projecten en door het zoeken van samenwerking in de regio.

2.3

Financieel De maatregelen zoals opgenomen in het vorige GRP zijn binnen het totale budget gebleven. De rioolheffing is gesplitst in een eigenarendeel en een gebruikersdeel. In tabel 2.3 is het tariefsverloop gedurende 2009 tot en met 2013 weergegeven. Tabel 2.3 Tarief woningen 2009 – 2013 in euro (€) Eigendom Gebruik meerpersoons Gebruik eenpersoons Stijging

2009 90 42 21 5,5%

2010 94 44 22 4,6%

2011 94 44 22 0,0%

2012 98,70 46,08 23,04 4,9%

2013 105,60 49,20 24,60 7,0%

Het eigenarendeel bedraagt voor 2013 € 105,60. De hoogte van het gebruikersdeel is afhankelijk van de aard van het gebruik. Voor percelen die in de hoofdzaak tot woning dienen geldt een vast bedrag per perceel. In 2013 bedraagt dit € 49,20 per perceel voor een meerpersoonshuishouden en € 24,60 voor een eenpersoonshuishouden. In het vorige GRP is rekening gehouden met een jaarlijkse stijging van de rioolheffing van 3 %, exclusief inflatiecorrectie. In tabel 2.3 is de inflatiecorrectie meegenomen. In 2011 is, om de verhoging van de totale lastendruk in toom te houden, geen verhoging van de rioolheffing doorgevoerd. De stijging van de rioolheffing in 2013 is deels te verklaren door het besluit om vanaf 2013 btw in de heffing op te nemen. Het percentage btw in het tarief van de rioolheffing in 2013 bedraagt circa 2 %. In het GRP 2009-2013 werd tijdens de planperiode rekening gehouden met een stijging van het aantal heffingseenheden naar rato van het gereedkomen van de Volgerlanden. In 2013 zou dan sprake zijn van 12.707 eenheden. In 2013 bedraagt het aantal heffingseenheden 11.405 eenheden. De rioolheffing voor 2013 is geraamd op € 1.691.000,- in plaats van € 1.774.000,- voor woningen. Voor percelen die niet in de hoofdzaak tot woning dienen, wordt geheven op basis van het aantal m³ afvalwater dat vanuit het perceel wordt afgevoerd. In tabel 2.4 zijn de verschillende tarieven voor nietwoningen weergegeven. In het GRP 2009-2013 werd rekening gehouden met € 45.000,- aan inkomsten voor nietwoningen in 2013. De verwachting is dat de daadwerkelijke inkomsten rond € 80.000,- zullen bedragen in 2013. Tabel 2.4 Tarief niet-woningen 2013 Afgevoerd afvalwater 0 - 10.000 m³ 10.000 - 25.000 m³ 25.000 – 50.000 m³ 50.000 m³ of meer

Tarief € 49,20 per eenheid van 200 m³ of een gedeelte daarvan Een vast bedrag van € 2.460,00 vermeerderd met € 36,90 per 200 m³ of een gedeelte daarvan tussen 10.000 en 25.000 m³ Een vast bedrag van € 5.227,50 vermeerderd met € 24,60 per 200 m³ of een gedeelte daarvan tussen 25.000 – 50.000 m³. Een vast bedrag van € 8.302,50 vermeerderd met € 12,30 per 200 m³ of een gedeelte daarvan boven 50.000 m³.

blad 15 van 54


2.4

Wat is veranderd? Wet- en regelgeving is continu aan verandering onderhevig. In bijlage 10 zijn de belangrijkste wijzigingen in de nationale wet en regelgeving die invloed hebben op dit GRP weergegeven.

2.5

Beleid Waterschap Het rioleringsbeleid van het waterschap Hollandse Delta is verwoord in de 'Nota Rioleringsbeleid'. In december 2012 heeft dit beleid de concept-status. Hierin beschrijft het waterschap wat zij belangrijk vindt en waarop de komende jaren ingezet gaat worden. Hierin is onderscheid gemaakt in de speerpunten per gemeentelijke zorgplicht. Ten aanzien van stedelijk afvalwater zet het waterschap in op: • afronden van de laatste losse eindjes in het kader van de basisinspanning, deze discussie is daarna afgerond; • opname van alle gemengde overstorten met drempelgegevens in het verbrede GRP; • minimaal eens per 10 jaar herberekenen van het rioolstelsel; • opstellen afvalwaterketenplan; • voldoen aan waterkwaliteitsspoor. Indien nodig dienen gemeenten hiervoor maatregelen uit te voeren; • blijvend toetsen van nieuwe emissiegegevens van openbaar vuilwaterriolering aan methodes voor het in kaart brengen van risico's voor volksgezondheid en diergezondheid; • beter in kaart brengen van de kwantitatieve interactie tussen riolering en oppervlaktewater; • intensief meten aan de riolering, teneinde de meetgegevens te kunnen gebruiken ter onderbouwing van eventuele extra benodigde emissiereductie in het kader van de Kaderrichtlijn Water en optimalisering van het bestaande gemengde stelsel; • zo goed mogelijk anticiperen op klimaatverandering. Ten aanzien van hemelwater, zet het waterschap in op de volgende punten: • in maatwerkoverleg trachten de zorgplicht hemelwater van de gemeente in redelijkheid, zo hoog mogelijk laten scoren in de voorkeursvolgorde (vasthouden, bergen en afvoeren) en waarbij de risico’s acceptabel zijn; • daar waar thans reeds sprake is van inzamelen van overtollig hemelwater en lozing ervan op het openbaar vuilwaterriool, streeft het waterschap er naar om dit water van het openbaar vuilwaterriool af te koppelen, mits de risico's acceptabel zijn. Getoetst wordt op waterkwaliteit, waterkwantiteit en zuiveringstechnische werken; • maken van afkoppelkansenkaarten; • alternatieve hemelwaterberging kwantificeren, bepalen in hoeverre dit meetelt in de wateropgave; • waken voor foute aansluitingen; • waken voor het niet introduceren van noemenswaardig volstaande hemelwaterleidingen. Dit in verband met zuurstofloos te lozen water. Ten aanzien van grondwater zet het waterschap in op: • Het waterschap zet in op invulling van de zorgplicht grondwater van de gemeente die in redelijkheid zo hoog mogelijk scoort op de voorkeursvolgorde (vasthouden, bergen en afvoeren) en waarbij de risico’s acceptabel zijn; • Daar waar reeds sprake is van inzamelen van overtollig grondwater en lozing ervan op het openbaar vuilwaterriool, streeft het waterschap er naar om dit water ter plaatse te lozen, in dien nodig na passage van een kwaliteitsverbeterende voorziening. De gemeentelijke zorgplicht raakt op een aantal punten het taakveld van het waterschap. Immers als de gemeente bij overtollig grondwater besluit om dit af te voeren, zal dit water hoe dan ook 'naar het waterschap toe' komen. Het grondwater zal geloosd worden op oppervlaktewater of in sommige blad 16 van 54


gevallen direct in de afvalwaterketen, waarna uiteindelijk lozing plaatsvindt in het oppervlaktewater. In alle gevallen is het waterschap belanghebbend. Om het keuzeproces goed te kunnen begeleiden, is een afwegingskader uitgewerkt.

blad 17 van 54


blad 18 van 54


3

Wat hebben we? Hoofdstuk 3 gaat over wat wij nu hebben aan riolering. Dit is een momentopname met als peildatum augustus 2012. Voor het beheer en onderhoud van de riolering is het van belang om te weten wat onderhouden en beheerd moet worden. In dit hoofdstuk is de omvang en de huidige toestand van het te onderhouden areaal weergegeven.

3.1

Omvang huidige areaal In onderstaand overzicht zijn de hoeveelheden van de te beheren objecten weergegeven. De gegevens zijn afkomstig uit GBIriolering d.d. augustus 2012. Inwoners

aantal

28.338

Rioolaansluitingen - particulier - bedrijven Totaal

st. st. st.

11.326 371 11.697

Straat- en trottoirkolken

st.

12.889

m m m m m

64.450 35.499 49.372 2.810 152.131

- rioolgemalen - waarvan in het beheer van het waterschap

st. st.

22 2

Drukriolering: - pompunits - drukriolering

st. m

121 23.935

Lozingswerken: - Gemengde overstorten zonder randvoorziening - Randvoorzieningen (incl. overstort) - Regenwateruitlaten

st. st. st.

31 4 66

Zuiveringswerken: - Lamellenafscheiders

st.

4

Peilbuizen

st.

44

Vrijverval riolering: - gemengd riool - vuilwaterriool - regenwaterriool - drainage Totaal Rioolgemalen:

In bijlage 5 zijn de details van de overstorten weergegeven. Voor het hydraulisch en milieutechnisch functioneren van de lozingsconstructies wordt verwezen naar de meest recente (her)berekeningen. Ten tijde van het opstellen van dit GRP is dit het Basisrioleringsplan (BRP) uit 2010.

blad 19 van 54


De wijze van beheer wordt opgenomen in het rioolbeheerplan 2014 – 2018, dat een uitwerking van dit GRP is. De uitgangspunten van het rioolbeheerplan 2014 -2018 zijn bij de kostendekking al meegenomen.

3.2

Leeftijd vrijverval riolering In onderstaand figuur zijn de verschillende stelseltypen in relatie tot de periode waarin het aangelegd is inzichtelijk gemaakt. Bij gescheiden systemen wordt zowel een vuilwaterriool (dwa) als een hemelwaterriool (hwa) aangelegd.

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

DWA

Gemengd

ke nd O

nb e

01 9 -2

00 9 20 10

-2

99 9 20 00

19 90

19 80

-1

-1

98 9

97 9 -1

19 70

-1

96 9

95 9 19 60

-1 19 50

19 40

-1

94 9

0

RWA

Uit de grafiek is op te maken dat na 1990 de overstap is gemaakt naar aanleg van gescheiden riolering in plaats van gemengde riolering.

3.3

Inspectiegraad en toestand huidige areaal Om inzicht te krijgen en te houden in de kwalitatieve toestand van de vrijverval riolering in het stedelijk gebied worden rioolinspecties uitgevoerd. De bevindingen van de inspecties worden vastgelegd in rapporten. Deze informatie wordt ook verwerkt in de beheersysteem voor de openbare ruimte (GBI), waardoor de informatie optimaal beschikbaar is. In onderstaand figuur is inspectiegraad van het areaal inzichtelijk gemaakt. In totaal is 111 kilometer van de 150 km vrijverval riolering geïnspecteerd. Dit is een inspectiegraad van ruim 74%, dit exclusief de revisiegegevens van 2011 tot en met 2013. Mede op basis van deze gegevens zijn reparatie- en vervangingsmaatregelen ingepland en uitgevoerd.

blad 20 van 54


50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000

en d On be k

01 9 -2

00 9 20 10

-2

99 9 20 00

-1

98 9

Geïnspecteerd

19 90

-1 19 80

-1

96 9 19 70

-1

95 9 19 60

-1

94 9 19 50

-1 19 40

97 9

0

Niet geïnspecteerd

In het verleden was het niet altijd gangbaar om bij oplevering en overdracht opleverinspecties van de riolering uit te laten voeren. Tegenwoordig wordt dit wel standaard gedaan Met behulp van de inspectieresultaten is de toestand van de geïnspecteerde riolering in beeld gebracht. Hierbij is onderscheid gemaakt in de aspecten waterdichtheid, stabiliteit en afstroming. Bijna 95% van het riool heeft de stabiliteit en afstroming niveau hoog of basis. Van circa 5% is deze matig en geeft aanleiding tot het nemen van maatregelen. Qua waterdichtheid scoort het riool minder goed. In 15% van de riolen wordt intredend grondwater via de voegen of de aansluitleiding waargenomen. Dit kan grotendeels worden verklaard door ongelijke verzakkingen die door de grondslag worden veroorzaakt. Gelet op de toestand en leeftijd van het areaal kan worden geconcludeerd dat het areaal zich in een redelijke tot goede staat bevindt.

100% 90%

4%

7%

15% 5%

80%

42%

70%

63%

60% 50% 80% 40% 51%

30%

33%

20% 10% 0% Waterdichtheid

Stabiliteit Hoog

Basi s

Afstroming Laag

blad 21 van 54


blad 22 van 54


4 4.1

Waar staan we? Nulmeting - Waar staan we? Met behulp van de methodiek die in paragraaf 1.4 staat omschreven hebben wij een nulmeting gemaakt die in hoofdstuk 4 wordt samengevat door middel van thema’s die aan de gemeentelijke watertaken (zorgplichten) zijn gekoppeld. Dit is een beeld waar wij nu staan. Dit beeld is gebaseerd op de evaluatie in hoofdstuk 2 en de inventarisatie in hoofdstuk 3. In bijlage 3 wordt de nulmeting volledig weergegeven. In dit hoofdstuk wordt hiervan een samenvatting gegeven.

4.2

Nulmeting – Zorgplicht afvalwater Thema inzameling van afvalwater Het thema inzameling van afvalwater is onderverdeeld in aansluitingen en technische staat van de riolering. Binnen dit thema is sprake van veel kwaliteitsverschillen die terug te vinden zijn in bijlage 3, waarbij gemiddeld sprake is van niveau basis. Onze gemeente heeft in het verleden voldoende inspanningen verricht om percelen op de riolering aan te sluiten. Het basisprincipe voor de omgang met afvalwater is de voorkeursvolgorde uit de Wet milieubeheer:'schoon houden, scheiden, zuiveren'. Voor de inzameling van afvalwater is sprake van het niveau basis. Nog niet alle percelen zijn aangesloten op de riolering of een gemeentelijke minizuivering. In subparagraaf 2.1.1 staat dit verder beschreven. Het blijkt dat de technische staat van onze riolering met betrekking tot de inzameling van afvalwater voldoende is. Uit rioolinspecties is naar voren gekomen dat 95% van het geïnspecteerde riool een redelijke tot goede stabiliteit heeft. Ook is naar voren gekomen dat 85% van het geïnspecteerde riool een redelijke tot goede waterdichtheid heeft. Bij 15% van het riool komt intredend grondwater voor. De mate van aanwezigheid van rioolvreemd water is niet bekend. Het streven was om schadebeelden aan de riolering binnen 2 jaar te verhelpen, dat deels is gelukt door middel van reparaties. Uit de inspecties van de afgelopen jaren is gebleken dat het de komende jaren op jaarbasis meerdere tonnen gaat kosten om alle schaden te repareren. Het buitengebied is grotendeels voorzien van drukriolering, dat in principe uitsluitend ontworpen en bedoeld is voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater. Tijdens de planperiode is de noodzakelijke vervanging van drukrioleringspompen uitgevoerd. Tijdens de vorige planperiode van het Gemeentelijk Rioleringsplan is de omgevingsdienst ZHZ gemandateerd voor het gehele traject van bedrijfsmatige lozingen. Wanneer foutieve aansluitingen geconstateerd worden, worden ze met reconstructiewerkzaamheden verholpen.

Thema transport van afvalwater Het thema transport van afvalwater bestaat uit de componenten afvoercapaciteit en de technische staat van elementen van de riolering die voor transport nodig zijn zoals pompen en gemalen. Binnen dit thema is sprake van veel kwaliteitsverschillen die terug te vinden zijn in bijlage 3, waarbij gemiddeld sprake is van niveau basis. Binnen Hendrik-Ido-Ambacht is sprake van zettingsgevoelige ondergrond. Hierdoor verzakken riolen en vervuilt de riolering normaliter sneller dan in niet zettingsgevoelige gebieden. Gebaseerd op de ervaringen tijdens periodieke rioolinspecties is het de verwachting dat wij op niveau laag zitten. Dit heeft ook invloed op de verblijftijden van afvalwater wat tot gevolg kan hebben dat riolering door H2Sblad 23 van 54


gas kan worden aangetast en op het transport van afvalwater via rioolgemalen naar de zuivering. Daarnaast ontstaat door verzakkingen verloren berging. Hoeveel verloren berging aanwezig is, is op dit moment niet bekend. Ditzelfde geldt voor de vervuilingsgraad. Risico’s op overlast als gevolg van het niet functioneren van een rioolgemaal zijn geminimaliseerd door het inbouwen van reservepompen en door het uitrusten van rioolgemalen met een telemetrisch systeem waardoor nu op afstand 24-uur bewaking plaatsvindt van dit kritisch onderdeel van ons rioolsysteem.

Thema lozing/uitstoot van afvalwater Het thema lozing/uitstoot van afvalwater gaat onder andere over de vuiluitworp van de riolering op het watersysteem door middel van overstorten bij hevige regenval wanneer de riolering dit niet meer goed kan verwerken. Gemiddeld is sprake van het niveau basis. Momenteel is het niet duidelijk of onze gemeente aan de basisinspanning en het waterkwaliteitsspoor voldoet (zie ook subparagraaf 2.1.3). Na koppeling van het rioleringsmodel van de gemeente en het watersysteem model van het waterschap zal hier meer duidelijkheid over zijn. Voor de uitstoot van afvalwater bevinden wij ons op het niveau basis. Dit sluit aan bij de wettelijke resultaatsverplichting van het Rijk (basisinspanning en Kaderrichtlijn Water) en het beleid van Waterschap Hollandse Delta. De aanvraag voor een aansluiting op de riolering gaat via de gemeente. Dit gaat foutieve aansluitingen tegen. Wanneer foutieve aansluitingen geconstateerd worden, worden deze met reconstructiewerkzaamheden verholpen. Concreet kan dit betekenen dat foutieve aansluitingen pas na 40 jaar kunnen worden verholpen indien deze in de tussentijd niet worden opgemerkt. Tijdens de vorige planperiode van het Gemeentelijk Rioleringsplan is de omgevingsdienst ZHZ gemandateerd voor het gehele traject van bedrijfsmatige lozingen. Voor tijdelijke lozingen van 'schoon' grondwater op de afvalwaterriolering geldt het principe: "Liever niet, tenzij het vanuit technisch of milieuoogpunt niet anders kan". Waterschap Hollandse Delta heeft een adviserende rol en wordt vroegtijdig betrokken bij het besluit om een dergelijke lozing wel of niet toe te staan. Samen met Waterschap Hollandse Delta worden de werkafspraken ten aanzien van indirecte lozingen verder vorm gegeven. Om onnodige belasting van de waterzuivering, door intredend oppervlaktewater, tegen te gaan heeft onze gemeente tijdens de laatste planperiode actie ondernomen om dit in de toekomst te voorkomen indien dit technisch haalbaar is tegen maatschappelijk verantwoorde kosten. Momenteel is nog sprake van ongeveer 10 locaties waarbij oppervlaktewater nog de riolering in kan lopen waardoor wij met betrekking tot intredend oppervlaktewater op het niveau laag zitten.

4.3

Nulmeting – Zorgplicht hemelwater Thema omgang met hemelwater Het thema omgang met hemelwater bestaat uit de componenten aansluitingen, technische staat hemelwater riool en de vuiluitworp. Gemiddeld genomen voldoen wij aan het niveau basis. Met betrekking tot de aansluitingen staan wij in enkele gevallen een aansluiting van hemelwater riolering op vuilwater riolering toe. Dit betreft particulieren die zich niet op een andere wijze van overtollig hemelwater of grondwater kunnen ontdoen. De afvoer van hemelwater op particulier terrein wordt volgens de trits 'schoonhouden-scheidenzuiveren' gestimuleerd. Vanaf de vorige planperiode biedt onze gemeente aan bewoners de mogelijkheid om op eigen terrein schoon water af te koppelen als het bestaande gemengde stelsel wordt vervangen door een gescheiden stelsel. De gemeente zorgt standaard voor twee uitleggers, blad 24 van 54


waarvan een voor schoon water is bedoeld. De bewoners worden hierop gewezen door middel van bewonersbrieven en informatieavonden. In het buitengebied is sprake van een andere situatie (alleen vuilwater wordt door drukriolering afgevoerd). Een andere duurzame maatregel in de afvalwaterketen is het afkoppelen van het verhard openbaar oppervlak. Alvorens over te gaan tot afkoppelen, wordt eerst in overleg met het waterschap gekeken of dit wel mogelijk is. Hierbij wordt ook gekeken naar de mate van vervuiling. Tot nu toe is afkoppelen mogelijk gebleken en is afkoppelen vanaf 2010 standaard toegepast bij rioolvervanging. Tevens wordt bij nieuwbouwprojecten niet toegestaan om uitlogende materialen te gebruiken, zoals zinken dakgoten. De aanvraag voor een aansluiting op de riolering gaat via de gemeente. Dit gaat foutieve aansluitingen tegen. Indien deze worden aangetroffen wordt actie ondernomen. Met betrekking tot de zorgplicht hemelwater betreft dit foutaansluitingen van het vuilwaterriool op het hemelwaterriool. Het is onbekend om welke aantallen dit gaat. Het blijkt dat de technische staat van onze riolering met betrekking tot de inzameling van hemelwater voldoende is. Uit rioolinspecties is naar voren gekomen dat 95% van het geïnspecteerde riool een redelijke tot goede stabiliteit heeft. De afstroming van de hemelwater riolering is niet optimaal. Binnen Hendrik-Ido-Ambacht is sprake van zettingsgevoelige ondergrond. Hierdoor verzakken riolen en vervuilt de riolering normaliter sneller dan in niet zettingsgevoelige gebieden. Thema afvoercapaciteit Het thema afvoercapaciteit van hemelwater riolering slaat op zowel de afvoercapaciteit van de riolering als op straatkolken. De nulmeting laat zien dat we voor dit thema op kwaliteitsniveau basis zitten. Onze gemeente hanteert momenteel het beleid dat voor bestaande situaties bij een bui die theoretisch eens in de twee jaar voorkomt (bui 8) geen water-op-straat mag ontstaan in relatie tot afvoer via riolering. De straatkolken worden eenmaal per jaar gereinigd door middel van kolkenzuigen. Specifieke locaties worden meerdere keren per jaar gereinigd door middel van straatvegen.

4.4

Nulmeting – Zorgplicht grondwater Thema inzameling grondwater Het thema inzameling van grondwater is gericht op aansluitingen van zowel de burgers als de openbare ruimte. Dit is het enigste thema waarbij wij op het niveau laag zitten. Dit heeft als oorzaak dat lozen van grondwater op de riolering in principe niet is toegestaan. Op enkele locaties is het niet mogelijk om te lozen op het hemelwaterstelsel, door beperkingen met betrekking tot het singelpeil. Ondanks dat het niet is gewenst, kan in enkele gevallen toch worden besloten om grondwater van particulier terrein via de vuilwater of gemengde riolering af te voeren indien geen andere oplossingen mogelijk zijn. In enkele straten is dit het geval. In onze gemeente is het niet altijd mogelijk om het onttrokken water van tijdelijke bronneringen af te voeren via oppervlakte water of een hemelwater stelsel. De enige oplossing in dat geval is lozen op het gemengd stelsel. Daarentegen komen lozingen van overtollig grondwater van de openbare ruimte op de riolering niet voor. Drainage van de openbare ruimte wordt niet aangesloten op de riolering. Lozingen op de riolering worden besproken met het waterschap. Wij hebben een aantal knelpunten met betrekking tot te hoge grondwaterstanden. In diverse wijken wordt grondwateroverlast ervaren. Dit is vaak te wijten aan geringe ontwatering van de wijk. Bouwtechnische maatregelen en de aanleg van ontwateringsmiddelen zoals drainage vormen de meeste effectieve en doelmatige maatregelen om grondwateroverlast tegen te gaan. Wij hanteren, conform landelijke wetgeving, het uitgangspunt dat de particuliere eigenaar van een perceel zelf verantwoordelijk is voor ontwatering van het perceel en vochtdichte vloeren. Als de structurele oorzaak in het openbaar gebied ligt, zijn wij als gemeente aan zet mits het treffen van maatregelen in de openbare ruimte doelmatig is.

blad 25 van 54


Thema inzicht grondwater In het grondwaterplan uit 2010 is aangegeven dat er onvoldoende inzicht is in de werking van het grondwatersysteem. Om dit te veranderen beschikt onze de gemeente in 2013 over een werkend grondwatermeetnet dat in samenwerking met de gemeenten Papendrecht en Vianen wordt gerealiseerd dat op afstand kan worden geraadpleegd. Nu wordt echter al op verschillende locaties de grondwaterstanden handmatig bemeten waardoor hier het kwaliteitsniveau basis van toepassing is. Deze informatie wordt gebruikt om op termijn inzicht te krijgen in het gedrag van het grondwater en om informatie te verstrekken aan belanghebbenden.

Thema grondwater organisatie Met betrekking tot de dienstverlening in verband met vragen over grondwater van burgers is sprake van een hoog kwaliteitsniveau. Via het meldpunt van de gemeente kunnen burgers met meldingen en klachten over (grond)water terecht. De procedure wordt periodiek geaudit. Door middel van media zoals de gemeentelijke website en bewonersbrieven wordt over grondwater gecommuniceerd. In plaats van een communicatieplan wordt gekozen voor maatwerk per communicatietraject. Hierbij zijn onze communicatieadviseurs betrokken.

Samenvatting In onderstaand overzicht is per thema het kwaliteitsprofiel van de nulmeting weergegeven. Zorgplicht

Thema publiekslocatie

Afvalwater

Hemelwater Grondwater

Nulmeting bedrijvenwoonwijk terrein

buitengebied


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B

Afvoercapaciteit

B

B

B

B

Inzameling van grondwater

L

L

L

H

Inzicht grondwater

B

B

B

n.v.t.

Organisatie

H

H

H

H

Uitgaande van landelijke afspraken en wetgeving vormt het kwaliteitsniveau basis het kader, uitgezonderd de thema's "Hemelwater - Afvoercapaciteit" en de thema’s met betrekking tot de zorgplicht "Grondwater". Voor deze thema's geldt het kwaliteitsniveau laag als minimum. Voor de meeste thema’s voldoen wij aan de landelijke afspraken en wetgeving. Met betrekking tot het thema “Hemelwater – Afvoercapaciteit” is in het verleden veel riolering aangelegd op basis van ervaring. Het functioneren van deze riolering werd niet hydraulisch getoetst met een modelberekening met een statistische standaard regenbui die theoretisch eens in twee jaar voorkomt (bui 8) en zodoende kan in oudere bestaande gebieden het niveau basis niet kaderstellend zijn. Voor nieuwbouwgebieden en reconstructies wordt de riolering wel ontworpen op basis van de modelberekening met een statistische standaard regenbui die theoretisch eens in twee jaar voorkomt (bui 8) om wateroverlast zoveel mogelijk tegen te gaan. Echter, de verwachte klimaatveranderingen worden bij deze werkwijze nog niet meegenomen. Grondwater(overlast) is zeer afhankelijk van lokale omstandigheden (grondslag) en zodoende kan niveau basis niet kaderstellend zijn.

blad 26 van 54


5 5.1

Wat willen we? Ambitiebepaling - Wat willen we? In dit hoofdstuk hebben wij de ambities voor de periode 2014 tot en met 2018 bepaald. Onze ambities zijn vertaald naar maatregelen. Dus waar willen wij de komende jaren in gaan investeren. Dit vormt het ambtelijk werkkader. Deze maatregelen staan beschreven in hoofdstuk 6. In bijlage 4 is de volledige ambitiebepaling toegevoegd. In dit hoofdstuk wordt hiervan een samenvatting gegeven.s

5.1.1

Wat betekent dit ambitieniveau voor de zorgplicht stedelijk afvalwater? publieks-

woonwijk

bedrijven-

buiten-

locatie terrein gebied Thema inzameling van afvalwater: B B B B Het basisprincipe voor de omgang met afvalwater Nulmeting Ambitie B B B B is de voorkeursvolgorde uit de Wet milieubeheer:'schoon houden, scheiden, zuiveren'. Voor de inzameling van afvalwater wordt het niveau basis als ambitie vastgehouden. Alle percelen zijn aangesloten op de riolering of een gemeentelijke minizuivering. Daarnaast moeten de riolen in een goede technische staat verkeren. Het is niet per se noodzakelijk dat de riolen te allen tijde in "nieuwstaat" verkeren. Enige vorm van schade is acceptabel maar zodra dit het functioneren van de riolering benadeelt (niveau laag) worden deze schades opgelost door het uitvoeren van rioolvervangingen en deelreparaties. Uit de inspecties van de afgelopen jaren is gebleken dat het de komende jaren op jaarbasis meerdere tonnen gaat kosten om alle schaden te repareren. Aangezien dit een grote impact zal hebben op de rioolheffing, wordt ervoor gekozen om jaarlijks een selectie te maken van de meest urgente schaden. Dit zijn schaden die binnen 2 jaar dienen te worden opgelost. Voor de reparatie hiervan wordt jaarlijks 100.000 euro opgenomen. Op deze manier worden de risico's, die deze schades met zich mee brengen, grotendeels opgeheven.

Het buitengebied is grotendeels voorzien van drukriolering, dat in principe uitsluitend ontworpen en bedoeld is voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater. Slechts bij uitzondering is beperkt bedrijfsafvalwater aangesloten. In het buitengebied mag onder geen enkel beding regenwater van bestaande en nieuwe bebouwing worden aangekoppeld, dit leidt tot disfunctioneren van het systeem. Nieuwe individuele bebouwing zal, indien binnen de wettelijke afstandscriteria van 40 meter gelegen en mits de capaciteit van het stelsel dit redelijkerwijs toelaat, op de riolering moeten aansluiten. Is dit niet het geval, dan kan de gemeente faciliteren door het plaatsen van een gemeentelijke minizuivering (IBA of septictank) op kosten van de aanvrager. Een IBA staat voor Individuele Behandeling van Afvalwater en is een kleinschalige afvalwaterzuiveringsinstallatie waar septictanks ook ondervallen. Uitgangspunt van de gemeente is dat de zorg voor deze IBA-systemen/septic tanks bij de burger ligt omdat het particulier terrein betreft. Tevens stimuleert dit goed gebruik van de IBA door bewustwording bij de burger. Het aansluiten van uitbreidingen van bijvoorbeeld bedrijven of recreatie-objecten is zonder grootschalige ingrepen in het drukrioleringsstelsel, voor rekening van de aanvrager, veelal onmogelijk. De gemeente neemt alleen het beheer en onderhoud op zich als daar zwaarwegende redenen voor zijn in het kader van doelmatigheid en mate van milieubescherming. Tijdens de vorige planperiode van het Gemeentelijk Rioleringsplan is de omgevingsdienst ZHZ op 15 februari 2010 gemandateerd voor het gehele traject van bedrijfsmatige lozingen. Naar voren is gekomen dat het gewenst is dat het takenpakket van de omgevingsdienst ZHZ wordt geoptimaliseerd ter waarborging van de goede werking van de gemeentelijke riolering of onderdelen daarvan dan wel ter afwending van risico's voor het oppervlaktewater, zulks met inachtneming van de daarvoor voorgeschreven wettelijke procedures.

blad 27 van 54


De aanvraag voor een aansluiting op de riolering gaat via de gemeente. Dit gaat foutieve aansluitingen tegen. Wanneer foutieve aansluitingen geconstateerd worden, worden ze met reconstructiewerkzaamheden verholpen. Concreet kan dit betekenen dat foutieve aansluitingen pas na 40 jaar kunnen worden verholpen indien deze in de tussentijd niet worden opgemerkt. In dat kader dient de samenhang met het functioneren van de riolering en de waterkwaliteit beschouwd te worden. Afhankelijk van die combinatie kan besloten worden om de foutieve aansluitingen eerder aan te pakken.

Zorgplicht stedelijk afvalwater volgens Artikel 10.33 Wet milieubeheer: Het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen, door middel van een openbaar vuilwaterriool. In plaats van een openbaar vuilwaterriool kan een alternatief worden toegepast, indien daarmee eenzelfde graad van bescherming van het milieu wordt bereikt.

Voor de afvalwaterketen is het doel een doelmatig functionerende afvalwaterketen. Uitgangspunt is daarbij intensievere samenwerking tussen gemeenten, waterschap en (voor relevante onderwerpen) het waterleidingbedrijf. De afvalwaterketen wordt zodanig geoptimaliseerd dat sprake is van een adequate en efficiënte opvang, afvoer en zuivering van afvalwater tegen de maatschappelijk laagste kosten. Hier wordt in paragraaf 5.2 verder op ingegaan.

Waarom niet laag?

Waarom niet hoog?

Stilstand/achteruitgang in het functioneren van de riolering resulteert in een groter risico op calamiteiten/stank/ overlast.

Riolen vervangen nog voordat de technische levensduur is verstreken wordt beschouwd als kapitaalvernietiging.

publiekslocatie

woonwijk

bedrijventerrein

buitengebied

Thema transport van afvalwater Nulmeting B B B B Door de zettingsgevoelige ondergrond verzakt Ambitie B B B B de riolering. Dit heeft gevolgen voor de afvoercapaciteit en vervuilingsgraad van de riolering. In plaats van het dure herleggen willen wij hierop inspelen door dynamische rioolreiniging toe te passen. Dat wil zeggen dat rioolstrengen die dusdanig verzakt zijn vaker (1 keer per 4 jaar in plaats van 1 keer per 10 jaar) te laten reinigen dan de riolering die niet of in mindere mate verzakt is. Uit het Dynamisch Rioolreinigingsplan uit augustus 2012 komt ruim 25 km riolering in aanmerking om vaker gereinigd te worden. Vergeleken met het herleggen van riolering zijn reinigingskosten zeer gering. Voor het vaker reinigen dient jaarlijks ongeveer 18.500 euro extra budget te worden opgenomen. De ernst en omvang van de verloren berging is op dit moment niet inzichtelijk. Gezien de zettingsgevoelige ondergrond is het de verwachting dat de verloren berging fors zou kunnen zijn. Wij zijn voornemens een onderzoek uit te voeren naar de hoeveelheid verloren berging. Bij de actualisatie van het Basisrioleringsplan zal dit worden meegenomen. Omdat verloren berging ook consequenties heeft voor de vuiluitworp via riooloverstorten streven wij ernaar dat de verloren berging minder dan 10% bedraagt. Als kanttekening wordt geplaatst dat indien sprake is van verloren berging dat dit geen directe reden is voor vervanging, tenzij het een groot gebied bedraagt en sprake is van overlast. De rioolgemalen zijn een kritisch onderdeel binnen het rioleringsstelsel. Uitval van een rioolgemaal kan al snel tot flinke overlast leiden en schade voor mens en omgeving met zich meebrengen. Om dit te voorkomen, wordt op het onderdeel transport van afvalwater een basis niveau als ambitie vastgehouden.

blad 28 van 54


Waarom niet laag? Overlast en schade als gevolg van uitval van een rioolgemaal is ongewenst.

Waarom niet hoog? Alleen met een continue controle op de werking van de rioolgemalen kunnen storingen en calamiteiten spoedig worden verholpen

blad 29 van 54


publiekslocatie

woonwijk

bedrijventerrein

Nulmeting B B B Thema lozing/uitstoot van afvalwater: Ambitie B B B Voor de uitstoot van afvalwater wordt ook het niveau basis geambieerd. Dit sluit aan bij de wettelijke resultaatsverplichting van het Rijk (basisinspanning en Kaderrichtlijn Water) en het beleid van Waterschap Hollandse Delta.

buitengebied B B

Wanneer foutieve aansluitingen geconstateerd worden, worden deze met reconstructiewerkzaamheden verholpen. Concreet kan dit betekenen dat foutieve aansluitingen pas na 40 jaar kunnen worden verholpen indien deze in de tussentijd niet worden opgemerkt. In dat kader dient de samenhang met het functioneren van de riolering en de waterkwaliteit beschouwd te worden. Afhankelijk van die combinatie kan besloten worden om de foutieve aansluitingen eerder aan te pakken. Wij zijn het bevoegd gezag voor indirecte lozingen op de gemeentelijke riolering. Hieronder vallen onder andere lozingen van bedrijven of tijdelijke lozingen als gevolg van bronnering bij werkzaamheden. Tijdens de vorige planperiode van het Gemeentelijk Rioleringsplan is de omgevingsdienst ZHZ gemandateerd voor het gehele traject van bedrijfsmatige lozingen. Naar voren is gekomen dat het gewenst is dat het takenpakket van de omgevingsdienst ZHZ wordt geoptimaliseerd ter waarborging van de goede werking van de gemeentelijke riolering of onderdelen daarvan dan wel ter afwending van risico's voor het oppervlaktewater, zulks met inachtneming van de daarvoor voorgeschreven wettelijke procedures. Voor deze optimalisatie is jaarlijks 2.000 euro budget opgenomen die zal worden bekostigd vanuit de rioolheffing. Voor tijdelijke lozingen van 'schoon' grondwater op de afvalwaterriolering geldt het principe: "Liever niet, tenzij het vanuit technisch of milieuoogpunt niet anders kan". Waterschap Hollandse Delta heeft een adviserende rol en wordt vroegtijdig betrokken bij het besluit om een dergelijke lozing wel of niet toe te staan. Samen met Waterschap Hollandse Delta worden de werkafspraken ten aanzien van indirecte lozingen verder vorm gegeven. Om onnodige belasting van de waterzuivering, door intredend oppervlaktewater, tegen te gaan onderneemt de gemeente actie om dit in de toekomst te voorkomen indien dit technisch haalbaar is tegen maatschappelijk verantwoorde kosten. Inloop van oppervlaktewater is een niet gewenste situatie omdat dit een negatief effect heeft op de berging van de riolering en de werking van de zuivering van het waterschap en werd in de vorige planperiode al erkend. Aan de hand hiervan zijn gedurende de vorige planperiode maatregelen op diverse locaties genomen. Concreet gaat het nu nog om ongeveer 10 locaties. Waarom niet laag? Omdat dan risico’s voor de volksgezondheid kunnen ontstaan.

Waarom niet hoog? Goed is goed. Knelpunten worden opgelost, maar voorlopig past het niet hier heel ambitieus mee aan de slag te gaan.

blad 30 van 54


5.1.2

Wat betekent dit ambitieniveau voor de zorgplicht hemelwater? publiekslocatie

zorgplicht hemelwater conform artikel 3.5 van de Waterwet: Het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor een doelmatige inzameling en verwerking van het afvloeiend hemelwater, voor zover van degene die zich daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen, redelijkerwijs niet kan worden gevergd het afvloeiend hemelwater op of in de bodem of in het oppervlaktewater te brengen.

woonwijk

bedrijventerrein

buitengebied

Thema omgang met hemelwater Nulmeting B B B B Wij streven ernaar om schoon regenwater niet in de afvalwaterketen terecht te laten komen, maar Ambitie B B B B lokaal voor andere doeleinden te gebruiken. Hierbij is de trits vasthouden, bergen, afvoeren de voorkeursvolgorde. Deze trits wordt toegepast bij nieuwbouwlocaties en daar waar mogelijk bij rioolvervanging in bestaand gebied. Voor het te verwerken water geldt de voorkeursvolgorde schoonhouden, scheiden, zuiveren. Wanneer foutieve aansluitingen geconstateerd worden, worden ze met reconstructiewerkzaamheden verholpen. Concreet kan dit betekenen dat foutieve aansluitingen pas na 40 jaar kunnen worden verholpen indien deze in de tussentijd niet worden opgemerkt. In dat kader dient de samenhang met het functioneren van de riolering en de waterkwaliteit beschouwd te worden. Afhankelijk van die combinatie kan besloten worden om de foutieve aansluitingen eerder aan te pakken. Wij zijn het bevoegd gezag voor indirecte lozingen op de gemeentelijke riolering. Hieronder vallen onder andere lozingen van bedrijven of tijdelijke lozingen als gevolg van bronnering bij werkzaamheden. Tijdens de vorige planperiode van het Gemeentelijk Rioleringsplan is de omgevingsdienst ZHZ gemandateerd voor het gehele traject van bedrijfsmatige lozingen. Naar voren is gekomen dat het gewenst is dat het takenpakket van de omgevingsdienst ZHZ wordt geoptimaliseerd ter waarborging van de goede werking van de gemeentelijke riolering of onderdelen daarvan dan wel ter afwending van risico's voor het oppervlaktewater, zulks met inachtneming van de daarvoor voorgeschreven wettelijke procedures. Voor deze optimalisatie is jaarlijks 2.000 euro budget opgenomen die zal worden bekostigd vanuit de rioolheffing. Het blijkt dat de technische staat van onze riolering met betrekking tot de inzameling van hemelwater voldoende is. Uit rioolinspecties is naar voren gekomen dat 95% van het geïnspecteerde riool een redelijke tot goede stabiliteit heeft. De afstroming van de hemelwater riolering is niet optimaal. Binnen Hendrik-Ido-Ambacht is sprake van zettingsgevoelige ondergrond. Hierdoor verzakken riolen en vervuilt de riolering normaliter sneller dan in niet zettingsgevoelige gebieden. Deze technische staat willen wij de komende planperiode vasthouden. Met de invoering van de Wet gemeentelijke watertaken zijn particulieren in eerste instantie zelf verantwoordelijk geworden voor het omgaan met vrijkomend water op hun eigen perceel (zie kader links). De gemeente heeft, met de wetswijziging, bevoegdheden gekregen dit via een hemelwaterverordening ook af te dwingen. In het Bouwbesluit 2012 is aangegeven dat bij nieuwbouw het afval- en hemelwater gescheiden moet worden aangeboden. Ten aanzien van omgang met hemelwater wordt onderscheid gemaakt tussen nieuwbouwlocaties en bestaande situaties: Nieuwbouwlocaties De particulier blijft bij nieuwbouw (zowel inbreiding- als uitbreidingslocaties) conform Bouwbesluit 2012 verplicht de afvalwaterstromen gescheiden aan te leveren. Tot op heden wordt een gemeentelijk hemelwaterstelsel (riool of watergang) aangelegd waar de particulier het hemelwater op aan kan sluiten. Er kan ook worden gekozen om géén voorziening aan te leggen zodat de verantwoordelijkheid voor de afvoer van het hemelwater volledig bij de perceelseigenaar komt te liggen. Vanwege de lokale grondslag is het verplicht verwerken op eigen terrein niet haalbaar. Het is namelijk niet ondenkbaar dat verplichte verwerking (infiltratie) van hemelwater op eigen terrein leidt tot grondwateroverlast. Om deze reden blijft onze gemeente de huidige werkwijze hanteren.

blad 31 van 54


Bestaande bebouwing In bestaand gebied kiezen wij voor het afkoppelen van verhard oppervlak indien dit technisch uitvoerbaar, toelaatbaar voor het milieu én kosteneffectief is. Om de afweging te maken of afkoppelen toelaatbaar is voor het milieu betrekken wij het waterschap. Gezamenlijk wordt het risico ingeschat op problemen met de waterkwaliteit door kans en gevolg af te wegen. Met deze afweging wordt voorkomen dat afkoppelen een doel op zich wordt en dat de juiste maatregelen op de juiste plek worden genomen. In bestaand gebied ligt vaak een gemengd riool (het vuile afvalwater wordt samen met het 'schone' hemelwater in één buis afgevoerd). Het transporteren en zuiveren van relatief 'schoon' hemelwater is geen duurzame oplossing. De waterzuivering wordt onnodig belast en er wordt onnodig energie verbruikt. Bewuste keuzes in het omgaan met regenwater zijn dus noodzakelijk. Het vervangen van het bestaande gemengde rioolstelsel door een gescheiden rioolstelsel is een uitgelezen kans om verharding af te koppelen en zo de afvalwaterstromen te scheiden aan de bron. Omdat het bestaande riool op dat moment toch vervangen moet worden, zijn de meerkosten relatief gering ten opzichte van wanneer er enkel afgekoppeld wordt. Het actief scheiden van de waterstromen kost veel geld en levert bij de realisatie veel overlast voor omwonenden. Daarom wordt ervoor gekozen afkoppelen waar mogelijk mee te laten liften met overige projecten (wegreconstructies, rioolvervanging, revitalisering, etc.). De richtlijn is dat om de kosten en risico’s te beperken enkel openbaar verhard oppervlak af te koppelen. Dit houdt in dat particulier oppervlak niet wordt afgekoppeld. Het afkoppelen van verhard oppervlak op particulier terrein bij bestaande bebouwing brengt veelal forse investeringen met zich mee en is niet zonder risico’s. Daarnaast is de medewerking van huiseigenaren noodzakelijk. Wel geven wij bewoners bij rioolvervanging de gelegenheid zelf af te koppelen door middel van een extra huisaansluiting richting het schoonwaterriool. Het einddoel blijft een volledig gescheiden systeem in het kader van milieu en duurzaamheid. Mocht in bepaalde situaties geen afdoende maatregel in openbaar gebied te treffen zijn dan kan dit mogelijk afgedwongen worden via een hemelwaterverordening. Vooralsnog wordt geen gebruik gemaakt van een hemelwater verordening. Dit heeft niet onze voorkeur. Liever wordt in overleg met de burger gezocht naar een passend alternatief.

Duurzaamheid en stelselkeuze De keuze voor een gemengd, gescheiden of verbeterd gescheiden stelsel is een keuze voor de lange termijn. Het rioolstelsel gaat in de praktijk 25 tot 50 jaar mee. Daarom is het belangrijk om op voorhand na te denken over het type aan te leggen rioolstelsel. Duurzaamheid wordt steeds een belangrijker item. De duurzaamheid van het rioolstelsel wordt in belangrijke mate bepaald door het materiaalgebruik en de benodigde hoeveelheid energie voor de transport van het afvalwater.

blad 32 van 54


De hoeveelheid gebruikte energie bij productie en gebruik zijn bij een gemengd en een verbeterd gescheiden stelsel nagenoeg gelijk. Een gemengd stelsel verbruikt bij het verpompen van afvalwater meer energie dan een verbeterd gescheiden stelsel, maar dit wordt gecompenseerd door het materiaal verbruik. Voor een verbeterd gescheiden stelsel zijn meer lengtes buis nodig dan voor een gemengd stelsel. Een gescheiden stelsel verbruikt minder energie in het gebruik dan een gemengd of een verbeterd gescheiden stelsel. Daarom hebben wij een sterke voorkeur voor het aanleggen van gescheiden riolering, mits dit toelaatbaar is vanuit milieuoogpunt. Waarom niet laag?

Waarom niet Hoog? De keuze om bepaalde gebieden af te koppelen is er een voor de lange termijn. Een riool gaat gemiddeld 25 tot 50 jaar mee. Dat betekent dat over 25 - 50 jaar die kans zich pas weer opnieuw voordoet.

Dat zou in strijd zijn met het beleid van o.a. het waterschap en het rijk. Het is niet wenselijk hieraan voorbij te gaan.

publieks-

bedrijven-

buiten-

woonwijk Thema afvoercapaciteit locatie terrein gebied Indien de afvoercapaciteit van de riolering te Nulmeting B B B B kort schiet, kan in het ergste geval wateroverlast Ambitie B B B B ontstaan. Wateroverlast is een gevoelig item vanuit burgers en ondernemers. Door de klimaatveranderingen zal er meer water in een kortere tijd vallen. Wateroverlast dient niet te worden verward met hinder zoals plasvorming op straat tijdens buien. Het gaat om langdurig en op grote schaal “water op straat”, water in winkels, woningen met materiële schade en ernstige belemmering van het (economische) verkeer.

Inspanningen van onze gemeente zijn tot nu voornamelijk gericht om water op straat zoveel mogelijk te beperken. In het basisrioleringsplan (BRP) wordt het rioleringsstelsel theoretisch getoetst op water op straat. De buien waarop het stelsel is getoetst, hebben een theoretische herhalingstijd van eens per 2 jaar (bui S08 uit de leidraad riolering). Om meer rekening te houden met klimaatontwikkelingen wil de gemeente rekening houden met extremere neerslaggebeurtenissen. Wij willen de komende planperiode hiervoor een nieuw toetsingskader gaan ontwikkelen, omdat het toetsingskader van éénmaal in de twee jaar met de klimaatverandering niet meer toereikend is. Om voorbereid te zijn op de toekomstige klimaatontwikkelingen, dient bij de inrichting van de openbare ruimte evenals bij het voorschrijven van het vloerpeil voor nieuwbouw, hier rekening mee gehouden te worden. Wanneer het echt niet anders kan willen wij bewoners kunnen verplichten tot afkoppelen van verhard oppervlak door middel van een hemelwaterverordening. Met goed onderhoud aan bijvoorbeeld kolken kan veel ergernis voorkomen worden. De straatkolken worden eenmaal per jaar gereinigd door middel van kolkenzuigen. Specifieke locaties worden meerdere keren per jaar gereinigd door middel van straatvegen. Omdat het functioneren van riolering gebaat is bij straatvegen wordt ervoor gekozen om 25 procent van deze kosten te bekostigen vanuit de rioolheffing. Kolkenzuigen wordt volledig bekostigd door de rioolheffing.

Waarom niet laag? Afvoercapaciteit is een gevoelig item vanuit burgerbelangen. Het is niet acceptabel om hieraan voorbij te gaan!

Waarom niet hoog? Het is verstandig nu al te anticiperen op klimaatveranderingen. Dat hoeft niet perse door overal diametervergroting toe te passen. Enige hinder is acceptabel bij zwaardere buien.

blad 33 van 54


5.1.3

Wat betekent dit ambitieniveau voor de zorgplicht grondwater? Thema inzameling van grondwater

zorgplicht grondwater volgens Artikel 3.6 van de Waterwet: Het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort.

Huidige bebouwing publieksbedrijvenwoonwijk locatie terrein Wij hebben een aantal knelpunten die betrekking L L L Nulmeting hebben op grondwateroverlast (te hoge L L L Ambitie grondwaterstand). In diverse wijken wordt grondwateroverlast ervaren. Dit is vaak te wijten aan geringe ontwatering van de wijk (structureel minder dan 70 centimeter onder het maaiveld).

buitengebied H H

Op een aantal locaties is de gewenste ontwateringsdiepte niet haalbaar. Voor deze gebieden geldt een uitzondering op de standaard ontwateringsdiepte en krijgen een andere aanpak. Bouwtechnische maatregelen en de aanleg van ontwateringsmiddelen zoals drainage vormen de meeste effectieve en doelmatige maatregelen om grondwateroverlast tegen te gaan. Het lage ambitieniveau slaat in dit geval niet op het treffen van doelmatige maatregelen, maar is gerelateerd aan de in principe ongewenste afvoer van grondwater of bronneringswater via het vuilwaterriool of het gemengde riool omdat dit in sommige gevallen de enige oplossing is en blijft. Wij hanteren, conform landelijke wetgeving, het uitgangspunt dat de particuliere eigenaar van een perceel zelf verantwoordelijk is voor ontwatering van het perceel en vochtdichte vloeren. Als de structurele oorzaak in het openbaar gebied ligt, zijn wij als gemeente aan zet mits het treffen van maatregelen in de openbare ruimte doelmatig is. Hierbij dient de volgende vraag te worden gesteld: Staan de (maatschappelijke) kosten van de maatregelen in verhouding met de omvang en aard van overlast die wordt beperkt of verholpen? Nieuwbouw Bij nieuw te realiseren bebouwing streven wij ernaar om eventuele nadelige gevolgen van grondwater in de ontwerpfase te ondervangen. Een van de hulpmiddelen die wij daarvoor hanteren, zijn "ontwateringscriteria". Wij hanteren een ontwateringsdiepte van 0,70 meter onder maaiveld.

Waarom niet Basis? Het realiseren van een ontwateringsdiepte van 0,70 m binnen de gehele gemeente is niet haalbaar. Daarmee is voldoen aan niveau basis niet reëel.

Waarom niet hoog? Afvoer van grondwater is door de geringe ontwateringsdiepte praktisch niet haalbaar tenzij dit via de gemengde of vuilwater riolering plaats vindt. In een enkel geval kan hiertoe worden besloten, mits niet grootschalig plaatsvindt.

blad 34 van 54


publiekslocatie B H

woonwijk

bedrijventerrein B H

buitengebied n.v.t. n.v.t.

Thema inzicht grondwater B Nulmeting H Om op een goede en adequate wijze te kunnen Ambitie handelen is inzicht in de grondwaterstanden nodig. Hiervoor beschikt de gemeente over circa 40 peilbuizen die op diverse locaties staan en handmatig worden bemeten. In 2013 wordt gestart met de uitvoering van een gemeentedekkend meetnet dat automatisch wordt bemeten met een hoge meetfrequentie en dat op afstand kan worden geraadpleegd. Deze informatie wordt gebruikt om op termijn inzicht te krijgen in het gedrag van het grondwater en om informatie te verstrekken aan belanghebbenden. Waarom niet Laag? Weinig tot geen inzicht in de grondwaterstanden en stromen is met de geringe ontwateringsdiepte binnen de gemeente niet wenselijk.

Waarom niet Basis? Voor de gemeente is het noodzakelijk om betrouwbare en actuele gegevens te hebben. Handmatige meting van de grondwaterstanden heeft een te lage frequentie om een goed inzicht te krijgen in het gedrag van grondwater.

Thema organisatie publieksbedrijvenbuitenwoonwijk locatie terrein gebied Met betrekking tot de H H H H dienstverlening in verband met Nulmeting H H H H Ambitie vragen over grondwater van burgers is sprake van een hoog kwaliteitsniveau. Wij zien voor onszelf een faciliterende rol weggelegd als het gaat om grondwateroverlast. Dit houdt in dat wij een luisterend oor bieden en helpen bij het zoeken naar een oplossing. Dit alles binnen de grenzen van onze bevoegdheden en de technische of financiële mogelijkheden. Via het meldpunt van de gemeente kunnen burgers met meldingen en klachten over (grond)water terecht. De procedure wordt periodiek geaudit. Door middel van media zoals de gemeentelijke website en bewonersbrieven wordt over grondwater gecommuniceerd. In plaats van een communicatieplan wordt gekozen voor maatwerk per communicatietraject. Hierbij zijn onze communicatieadviseurs betrokken. Waarom niet laag? Risico's voor de volksgezondheid zijn onacceptabel. Enig inzicht in de grondwatersituatie is vereist voor het maken van de juiste afwegingen rondom de gemeentelijke zorgplicht.

Waarom niet hoog? Gelet op de grondslag en de ontwatering in de gemeente HendrikIdo-Ambacht is het niet reëel om geen enkele overschrijding van de gewenste ontwateringsdiepte te ambiëren.

blad 35 van 54


Samenvatting Samenvattend handhaven wij grotendeels de huidige kwaliteitsniveaus zoals genoemd in de nulmeting. Op het eerste gezicht wijkt één ambitie hiervan af. Wij willen met betrekking tot inzicht grondwater naar het ambitieniveau hoog gaan. Hierbij dient de kanttekening te worden gemaakt dat in sommige gevallen sprake is van een kwaliteitsklasse basis die mager van aard is waar een goede kwaliteitsklasse basis nodig is. Indien de gegevens in bijlage 3 en 4 naast elkaar worden gehouden, is dit inzichtelijk. Dit komt tot uiting in hoofdstuk 6 waarin de maatregelen staan beschreven. Zorgplicht


Afvalwater


5.2

Ambitie bedrijvenwoonwijk terrein

buitengebied


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B

Afvoercapaciteit

B

B

B

B


L

L

L

H

Inzicht grondwater

H

H

H

n.v.t.

Organisatie

H

H

H

H

Niet alleen, maar samen Met de komst van het Bestuursakkoord Water is samenwerking niet langer een streven, maar een vereiste. Wij dienen met overige belanghebbenden in de waterketen samen te werken om zo de gestelde doelen te realiseren tegen de laagste maatschappelijke kosten. Wij werken op veel fronten al samen met verschillende partners in de waterketen. Dit gebeurt zowel in het regionale Drechtsteden verband als in het kader van samenwerking binnen de afvalwaterketen. Eind 2012 is een overeenkomst bestuurlijk bekrachtigd door Dordrecht, Zwijndrecht en onze gemeente en het waterschap Hollandse Delta. Dit betreft een Plan van aanpak. Indien uit onderzoek blijkt dat samenwerking vruchtbaar is en voordelen met zich meebrengt op het gebied van kwaliteit, kosten, kwetsbaarheid en duurzaamheid dan zal worden gestreefd dit te verankeren in een afvalwaterakkoord (zie ook bijlage 9). De komende planperiode wordt dus verdergaande samenwerking gezocht met de verschillende waterpartners om zo invulling te geven aan het bestuursakkoord water. Het accent ligt op het halen van de minder-meer doelstellingen in 2020, het vergroten van de kwaliteit en het verkleinen van de kwetsbaarheid binnen organisaties. Verder speelt duurzaamheid steeds een belangrijkere rol.

5.3

Duurzaamheid Algemeen Duurzaamheid is een breed begrip dat op verschillende facetten binnen de afvalwaterketen betrekking kan hebben. Door middel van de onderstaande onderwerpen geven wij een interpretatie aan het begrip duurzaamheid met betrekking tot onze riolering.

Routekaart Afvalwaterketen 2030 In de visiebrochure Routekaart Afvalwaterketen 2030 van de Unie van Waterschappen (UvW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn richtingen opgenomen hoe gemeenten en waterschappen in 2030 een grote bijdrage willen leveren aan de verduurzaming van de samenleving door afval om te zetten in schone grondstoffen, energie en schoon water. De visie past binnen de afspraken van de VNG en de UvW over samenwerking in de afvalwaterketen en bij het Bestuursakkoord Water. Sommige ontwikkelingen zijn al tamelijk dichtbij en andere ontwikkelingen zijn wat verder weg. blad 36 van 54


Samen vormen ze een zeer uitdagende stip op de horizon voor gemeenten en waterschappen. En ook voor de bedrijven die kansen zien om op de terreinen samenwerking aan te gaan. De brochure Routekaart is door VNG en UvW op 24 september 2012 tijdens het Waterdiner uitgereikt aan de Staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur Milieu, de heer Atsma. Vanuit ons samenwerkingsverband is het waterschap Hollandse Delta hierbij betrokken. Wij staan open om aan te haken bij innovatieve oplossingen met betrekking tot de terugwinning van energie en reststoffen.

Afkoppelen In bestaand gebied ligt vaak een gemengd riool (het vuile afvalwater wordt samen met het 'schone' hemelwater in één buis afgevoerd). Het transporteren en zuiveren van relatief 'schoon' hemelwater is geen duurzame oplossing. De waterzuivering wordt onnodig belast en er wordt onnodig energie verbruikt. Bewuste keuzes in het omgaan met regenwater zijn dus noodzakelijk. Het vervangen van het bestaande gemengde rioolstelsel door een gescheiden rioolstelsel is een uitgelezen kans om verharding af te koppelen en zo de afvalwaterstromen te scheiden aan de bron. Omdat het bestaande riool op dat moment toch vervangen moet worden, zijn de meerkosten relatief gering ten opzichte van wanneer er enkel afgekoppeld wordt. Het actief scheiden van de waterstromen kost veel geld en levert bij de realisatie veel overlast voor omwonenden. Daarom wordt ervoor gekozen afkoppelen waar mogelijk mee te laten liften met overige projecten (wegreconstructies, rioolvervanging, revitalisering, etc.). De richtlijn is dat om de kosten en risico’s te beperken enkel openbaar verhard oppervlak af te koppelen. Wij geven bewoners bij rioolvervanging de gelegenheid zelf af te koppelen door middel van een extra kosteloze huisaansluiting richting het schoonwaterriool. Het einddoel blijft een volledig gescheiden systeem in het kader van milieu en duurzaamheid indien dit technisch uitvoerbaar, toelaatbaar voor het milieu én kosteneffectief is. Om de afweging te maken of afkoppelen toelaatbaar is voor het milieu betrekken wij het waterschap. Gezamenlijk wordt het risico ingeschat op problemen met de waterkwaliteit door kans en gevolg af te wegen. Met deze afweging wordt voorkomen dat afkoppelen een doel op zich wordt en dat de juiste maatregelen op de juiste plek worden genomen.

Stelselkeuze De keuze voor een gemengd, gescheiden of verbeterd gescheiden stelsel is een keuze voor de lange termijn. Het rioolstelsel gaat in de praktijk 25 tot 50 jaar mee, afhankelijk van de bodem. Daarom is het belangrijk om op voorhand na te denken over het type aan te leggen rioolstelsel. Duurzaamheid wordt steeds een belangrijker item. De duurzaamheid van het rioolstelsel wordt in belangrijke mate bepaald door het materiaalgebruik en de benodigde hoeveelheid energie voor de transport van het afvalwater. De hoeveelheid gebruikte energie bij productie en gebruik zijn bij een gemengd en een verbeterd gescheiden stelsel nagenoeg gelijk. Een gemengd stelsel verbruikt bij het verpompen van afvalwater meer energie dan een verbeterd gescheiden stelsel, maar dit wordt gecompenseerd door het materiaal verbruik. Voor een verbeterd gescheiden stelsel zijn meer lengtes buis nodig dan voor een gemengd stelsel. Een gescheiden stelsel verbruikt minder energie in het gebruik dan een gemengd of een verbeterd gescheiden stelsel. Daarom hebben wij een sterke voorkeur voor het aanleggen van gescheiden riolering, mits dit technisch uitvoerbaar, toelaatbaar voor het milieu én kosteneffectief is.

Vervangingsopgave en de inzet van relining In de planperiode 2008-2012 lag de nadruk op de instandhouding van het rioolstelsel. Naast rioolvervanging is ervaring opgedaan met relining, zo is in 2012 een project uitgevoerd van circa 1,7 kilometer relining. Relining is een relatief jonge techniek waarbij de riolering door middel van een kunststofkous wordt gerenoveerd. Met deze ‘kousmethode’ is het niet nodig om de straat open te breken. Deze techniek bespaart veel kosten en energieverbruik en levert aanzienlijk minder overlast op blad 37 van 54


voor burgers. De methode is geen middel tegen alle kwalen. Bij elke rioolrenovatie zal moeten worden overwogen welke techniek het best toepasbaar is in de gegeven omstandigheden. Relining is een veelbelovende techniek voor de toekomst die in onze gemeente echter wel met voorzichtigheid wordt ingezet wegens risico van mogelijke stijgingen van grondwaterstanden. Bij relining wordt onder andere de waterdichtheid van het riool hersteld. Hierdoor kan een eventuele (onbedoelde) drainerende functie van het riool komen te vervallen. Door middel van grondwateronderzoek kan een inschatting worden gemaakt of sprake kan zijn van een mogelijke stijging van grondwaterstanden. Bij een traditionele rioolvervanging door middel van graven wordt voor de zekerheid een drainageleiding gelegd indien dit vanuit grondwateronderzoek wordt geadviseerd. Bij relining is dit geen optie op korte termijn.

Beleid gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Onze gemeente heeft bestaand milieubeleid waarin stil wordt gestaan bij duurzame energiebronnen. Dit betreft het Energieprogramma Drechtsteden; tranche 2010-2013. Hierin staat beschreven dat wij positief staan tegenover marktinitiatieven met betrekking tot opwekking van duurzame energie. Wij hanteren voor nieuwbouw het GPR gebouw, waarin staat opgenomen hoe met (afval)water om moet worden gegaan. In het Bouwbesluit 2012 is aangegeven dat bij nieuwbouw het afval- en hemelwater gescheiden moet worden aangeboden.

Materiaalgebruik Gemeenten zijn voor bijna honderd procent eigenaar en beheerder van de riolering en hebben zodoende een dominante rol bij de inkoop van producten en diensten hiervoor. Voor de riolen wordt uitgegaan van een levensduur van tussen 25 en 50 jaar. Dit betekent dat het rioleringssysteem niet makkelijk even kan worden omgezet in een ander systeem en/of andere materialen. Keuzes die gemaakt worden bij het toe te passen systeem (gemengd of gescheiden) en/of materialen hebben langdurige consequenties. Tijdens de vorige planperiode is aandacht besteed aan hergebruik van materialen, zoals straatkolken. Indien een riool wordt vervangen, worden deze zoveel mogelijk hergebruikt. Duurzaamheid kan verder worden vormgegeven als gunningcriteria bij aanbestedingen. Te denken valt aan zaken met betrekking tot afvoeren van materialen, verwerken/afvoeren van vrijkomende stoffen, materiaalkeuze afstemmen op beoogde levensduur, beperken vrijkomen afvalstoffen, verdere toepasbaarheid secundaire en herbruikbare materialen en het beperken van energiegebruik. Hoe dit wordt vormgegeven is als maatregel voor de komende planperiode opgenomen.

Gebruik rioolwater voor gladheidbestrijding op paden en wegen Gemeente Rotterdam gaat onderzoeken of een proef kan worden gedaan met door rioolwater verwarmd wegdek. Dit alternatief zou het gebruik van strooizout kunnen verminderen. Bij positieve resultaten en indien haalbaar wordt in het volgende GRP (2019-2023) overwogen om dit als werkwijze in te voeren.

Amfibieën De stichting RAVON (stichting Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) heeft in het voorjaar 2013 een onderzoek afgerond in samenwerking met het kenniscentrum van de rioleringsbranche Rioned. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat rioolputten een fatale barrière kunnen vormen voor kikkers en padden. Naar aanleiding hiervan willen wij de hoofdtrekroutes in kaart brengen om dierenleed zoveel mogelijk te beperken en om aan de zorgplicht van de Flora- en faunawet te voldoen blad 38 van 54


(artikel 2, lid 1): “een ieder neemt voldoende zorg in acht voor de in het wild levende dieren en planten, alsmede voor hun directe leefomgeving”. Met betrekking tot straatkolken zijn diverse maatregelen mogelijk, die nog nader zullen onderzocht. Momenteel is weinig in standaardproductie, dat snel kan wijzigen als de industrie inspeelt op deze behoefte. Het gaat om geringe materiaalkosten die doorgaans binnen het rioleringsbudget vallen. Randvoorwaarden daarbij zijn de onbelemmerde werking en onderhoud van kolken en riolen, zodat een goede afvoer bij (hevige) regenval gewaarborgd blijft. Ons afkoppelbeleid heeft hierbij mogelijk een positief effect. Dit zorgt voor gescheiden stelsels waarbij de afvoer van hemelwater in open water uitmondt.

blad 39 van 54


blad 40 van 54


6

Wat gaan we doen? In de voorgaande hoofdstukken is de huidige situatie en de ambitie op het gebied van riolering middels de nulmeting en de ambitiebepaling in beeld gebracht. In het onderstaande figuur is het overzicht weergegeven tussen de nulmeting en de ambitie. Zorgplicht


Afvalwater


Zorgplicht


buitengebied


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B

Afvoercapaciteit

B

B

B

B


L

L

L

H

Inzicht grondwater

B

B

B

n.v.t.

Organisatie

H

H

H

H


Afvalwater

Nulmeting bedrijvenwoonwijk terrein

Ambitie bedrijvenwoonwijk terrein

buitengebied


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B


B

B

B

B

Afvoercapaciteit

B

B

B

B


L

L

L

H

Inzicht grondwater

H

H

H

n.v.t.

Organisatie

H

H

H

H

Om vanuit de huidige situatie (nulmeting) naar de gewenste situatie (ambitie) te komen en om het huidige niveau vast te houden, hebben wij onszelf een aantal doelen gesteld om die ambitie daadwerkelijk te verwezenlijken. Om dit concreet en meetbaar te maken zijn de uit te voeren onderzoeken en te nemen maatregelen beschreven. Een aantal van deze onderzoeken en maatregelen zijn regulier en komen jaarlijks terug. De andere onderzoeken en maatregelen zijn eenmalig.

blad 41 van 54


Uit de nulmeting is een aantal aandachtspunten naar voren gekomen die wij, naast onze reguliere taken en projecten, de komende periode aan wil pakken: Nr. 1

Doelstelling Voldoen aan de basisinspanning (thema lozing/uitstoot van afvalwater)

Maatregel/onderzoek Momenteel is het niet duidelijk of onze gemeente aan de basisinspanning voldoet. Na koppeling van het rioleringsmodel van de gemeente en het watersysteem model van het waterschap zal hier meer duidelijkheid over komen. Tevens zal het basisrioleringsplan (BRP) worden geactualiseerd, waarbij de verloren berging zal worden meegenomen. Op basis van de resultaten worden concrete maatregelen bepaald om te voldoen aan de basisinspanning en het waterkwaliteitsspoor. Tevens zal een onderzoek naar de doelmatigheid van afkoppelen over de lange termijn plaatsvinden aangezien afkoppelen een maatregel is die kan worden genomen om aan de basisinspanning te voldoen. Bij kritische overstorten zijn reeds maatregelen genomen. Een onderzoek dient te worden uitgevoerd naar de preventie van intredend oppervlaktewater (meetplan overstorten). Uit de inspectiecijfers blijkt dat er ingrijpmaatstaven voor stabiliteit, waterdichtheid en afstroming voorkomen. Dit wordt verholpen door het uitvoeren van reparaties/vervangingen. Door middel van het jaarlijks inspecteren en opstellen van reparatieadviezen worden deze schadebeelden jaarlijks verholpen. Met betrekking tot de afstroming zal bij circa 25 kilometer riolering de reinigingsfrequentie van eens per 10 jaar naar eens per 4 jaar worden opgevoerd. Tevens zal een onderzoek worden uitgevoerd om het functioneren van de riolering in de Volgerlanden inzichtelijk te krijgen.

2

Tegengaan intreden oppervlaktewater (thema inzameling van afvalwater)

3

Stabiliteit, waterdichtheid en afstroming van de riolering verbeteren (zorgplicht afvalwater/ hemelwater)

4

Alle gemalen uitvoeren als dubbelpompsgemaal (thema transport van afvalwater)

5

Voldoen aan het waterkwaliteitsspoor (thema lozing/uitstoot van afvalwater)

6

Inzicht verkrijgen in de grondwaterstand (thema inzicht grondwater)

7

Aansluiten perceel op riolering of voorziening (thema inzameling van afvalwater)

Een perceel is nog niet aangesloten op de riolering of voorziening. Dit betreft Rozand 2. De huidige lozingssituatie wordt onderzocht en afstemming zal plaatsvinden met andere overheden. In de lijn van het huidige beleid wordt dit pand aangesloten of een alternatieve voorziening getroffen.

8

Controle op indirecte lozingen

De gemeente is bevoegd gezag voor indirecte lozingen. De

Gemaal Hooftwijk is op dit moment als enige gemaal niet dubbelpomps uitgevoerd. De komende planperiode gaat dit gerealiseerd worden. Dit is reeds opgenomen in het investeringbudget gemalen. Aan de hand van de resultaten uit de berekeningen van het gekoppelde riool- en watermodel worden concrete maatregelen bepaald om te voldoen aan het waterkwaliteitsspoor. Dit wordt opgelost binnen het budget voor de bestaande vervangingopgave en het afkoppelen. Vanaf 2013 is het grondwatermeetnet operationeel en wordt het automatisch bemeten. De ingewonnen data wordt regelmatig geanalyseerd en daar wordt jaarlijks over gerapporteerd.

blad 42 van 54


(thema inzameling van afvalwater, thema omgang met hemelwater)

omgevingsdienst is voor controles hierop gemandateerd. In de komende planperiode zal worden bekeken hoe deze controles kunnen worden geoptimaliseerd. Bij rioolvervangingen is met betrekking tot afkoppelen frequent overleg met het waterschap. Gezien de veranderende landelijke inzichten is het wenselijk dat de werking van voorzieningen wordt onderzocht die in het kader van afkoppelen zijn aangelegd (voorbeelden zijn bergbezinkbassins en lamellenfilters). In de regio wordt hier onderzoek naar gedaan. Alvorens vervolgmaatregelen te nemen wachten we de resultaten van dit onderzoek af.

9

Onderzoek functioneren bestaande voorzieningen (thema omgang met hemelwater)

10

Climate proof maken riolering (thema hemelwater afvoercapaciteit)

De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht hanteert momenteel het beleid dat voor bestaande situaties bij een bui die gemiddeld eens in de twee jaar voorkomt (bui 8) geen water-op-straat mag ontstaan in relatie tot afvoer via riolering. Om in te spelen op klimaatveranderingen is het gewenst om de riolering zoveel mogelijk climate proof te maken. In dat kader willen wij de komende planperiode een nieuw toetsingskader ontwikkelen, omdat het toetsingskader van éénmaal in de twee jaar met de klimaatverandering niet meer toereikend is.

11

Onderzoek herkomst af te voeren rioolvreemd (afval)water (thema inzameling van afvalwater, thema lozing/uitstoot van afvalwater)

Om te voorkomen dat onnodig veel rioolvreemd water (intredend grondwater, bronneringen, intredend oppervlaktewater, etc) wordt afgevoerd naar de zuivering wordt samen met het waterschap een onderzoek ingesteld naar de herkomst van het af te voeren afvalwater. Uit analyse moet blijken of veel rioolvreemd water aanwezig is en welke maatregelen genomen kunnen worden om dat op te lossen.

12

Onderzoek verblijftijden afvalwater (thema transport van afvalwater)

De verblijftijden van het afvalwater zijn op dit moment niet bekend. Uit onderzoek zal moeten blijken of de verblijftijden binnen de gestelde normen van niveau basis blijven of dat maatregelen getroffen moeten worden om dit aan te passen. Dit wordt meegenomen bij het actualiseren van het BRP.

13

Frequenter reinigen van verzakte riolering (thema transport van afvalwater, thema omgang met hemelwater)

Door de zettingsgevoelige ondergrond van onze gemeente verzakken riolen en vervuilt de riolering normaliter sneller dan in niet zettingsgevoelige gebieden. Ingestoken wordt op een schonere riolering waardoor de beschikbare afvoercapaciteit maximaal kan worden benut en de vervuiling via overstorten kan worden teruggedrongen. Dit is in het reinigings- en inspectiebudget opgenomen.

blad 43 van 54


Naast de aspecten uit de nulmeting heeft de gemeente zichzelf nog een aantal doelen gesteld om meer inzicht te verkrijgen in het rioolbeheer en het functioneren van het rioolstelsel. Tevens dienen in de planperiode 2014-2018 beleids- en beheerplannen te worden opgesteld/geüpdatet. Voor de volledigheid is hierbij ook het jaar 2013 meegenomen. Nr. 14

Doelstelling Opstellen rioolbeheerplan

Maatregel/onderzoek Betreft het rioolbeheerplan 2014-2018

15

Basisrioleringsplan (BRP)

Updaten en bepalen maatregelen (gekoppeld aan koppeling rioolmodel en watersysteem model)

16

Beheersysteem huisaansluitingen

Opname mogelijkheden in nieuw beheersysteem worden onderzocht.

17

Starten met update in 2017

18

Gemeentelijk rioleringsplan 20192023 Waterplan

19

Meetplan riolering (inclusief meters)

Het meetplan heeft tot doel om het daadwerkelijk functioneren van het gemeentelijk riool in beeld te brengen. Het waterschap is op de hoogte van onze wens. In overleg met het waterschap wordt dit verder vormgegeven. Aanvullend worden de werkelijke capaciteiten van gemalen bepaald (pompproef) en het functioneren van gemalen en drukriolering onderzocht.

20

Grondwaterplan

Dit plan wordt de komende periode herzien.

21

Aanvullende onderzoeken in kader van samenwerking afvalwaterketen

Zal in 2013/2014 verder worden vormgegeven. Daarna worden de maatregelen verder uitgewerkt. Door middel van een afvalwaterakkoord zullen de maatregelen bestuurlijk worden vastgelegd.

Openstaande waterkwaliteitsspoor maatregelen worden heroverwogen in overleg met het waterschap (gerelateerd aan de koppeling rioolmodel en het watersysteem model en het basisrioleringsplan)

blad 44 van 54


7

Wat betekent dit voor financiën en personeel? Goed rioolbeheer kost veel geld en tijd. De tijd die aan de rioleringszorg besteed kan worden is afhankelijk van de hoeveelheid personeel. De uitgaven worden gedekt vanuit de rioolheffing dat door de burgers en ondernemers in de gemeente bijeen wordt gebracht. Voor de bekostiging van de gemeentelijke watertaken is een heffingsbevoegdheid gecreëerd in de Gemeentewet, artikel 228a. Dit hoofdstuk gaat in op de keuzes (en bijbehorende voorstellen) die in het kader van de benodigde hoeveelheid formatieplaatsen en de rioolheffing gemaakt moeten worden.

7.1

Personeel Op basis van de ambitie en de daarbij behorende activiteiten evenals het te onderhouden areaal is een inschatting gemaakt van de benodigde hoeveelheid formatieplaatsen voor de verschillende taken behorend bij de gestelde ambitie. Deze inschatting is gebaseerd op de kengetallen zoals genoemd in de Leidraad Riolering. In tabel 7.1 is de benodigde hoeveelheid formatieplaatsen binnen onze organisatie inzichtelijk gemaakt. Tabel 7.1: Schatting benodigde formatie Activiteit Planvorming, onderzoek en facilitair Onderhoud Maatregelen Totaal

Tijdsbesteding in dagen 252 134 150 536

Aantal fte 1,4 0,8 0,9 3,1

In het vorige GRP is aangegeven dat een capaciteit benodigd is van 4,7 fte. Wij hebben een vaste bezetting van 3,1 fte. De overige benodigde capaciteit wordt flexibel ingevuld door middel van inhuur op projecten en door het zoeken van samenwerking in de regio. Hiermee is dan ook rekening gehouden met de in tabel 7.1 genoemde inschatting. De conclusie is dat onze huidige personele bezetting in combinatie met de mate van uitbesteden en daarbij behorende budgetten toereikend zijn om de gestelde ambitie te verwezenlijken.

7.2

Wat kost het? Globaal kunnen de kosten verdeeld worden in exploitatiekosten en investeringen. activiteit

aard en frequentie van de activiteiten

Exploitatie

Om onze ambitie te realiseren is een goed uitgeruste organisatie met deskundig personeel nodig. Deze organisatie zal jaarlijks activiteiten moeten uitvoeren om het beoogd kwaliteitsniveau te borgen. Actueel inzicht in omvang, toestand en functioneren van het areaal is daarbij noodzakelijk. Hierbij is sprake van reguliere activiteiten die nodig zijn voor het feitelijk in stand houden van het areaal. Zoals het reinigen van riolen, onderhoud aan gemalen, kolkenzuigen, stroomkosten gemalen.

Investeringen

Investeringen zijn eenmalige activiteiten die nodig zijn om het beoogd kwaliteitsniveau te bereiken. Zoals het vervangen van 'slechte' riolering, afkoppelen van verhard oppervlak en het verhelpen van (grond)wateroverlast.

De geraamde kosten voor de activiteiten zijn exclusief btw en gebaseerd op prijspeil 2012.

blad 45 van 54


Exploitatie In volgende tabellen staan de op te stellen plannen, uit te voeren onderzoeken en facilitaire activiteiten voor de planperiode. In figuur 7.1 is een globaal overzicht gegeven met betrekking tot de verwachte ontwikkeling van de exploitatiekosten tijdens de planperiode. In bijlage 6 is een gedetailleerd overzicht opgenomen voor de korte en lange termijn. De exploitatiekosten voor de komende 5 jaar worden geraamd op ruim € 1.000.000,- per jaar. Dit is exclusief btw en inclusief de apparaatskosten (personeelskosten). Figuur 7.1 Overzicht exploitatiekosten 2014 - 2018 € 1.200.000

€ 1.000.000

€ 800.000 Rioolpompen Reiniging en Inspectie Riolering

€ 600.000

Onderhoud Riolering Beheerpakket Riolering Algemeen (diverse)

€ 400.000

€ 200.000

€2014

2015

2016

2017

2018

Investeringen Investeringen worden gedaan om het huidige areaal in stand te houden of te verbeteren. Anders dan de jaarlijkse exploitatiekosten, worden investeringen mede bepaald door de leeftijd van het areaal. Zo gaat de riolering in De Volgerlanden ongeveer 25 jaar mee door de slechte grondslag, terwijl de riolering in de rest van onze gemeente ongeveer 50 jaar mee gaat. Als effect heeft dit dat de jaarlijkse investeringen vanaf 2024 verdubbelen van ongeveer € 1.000.000,- naar ruim € 2.000.000,- per jaar. Nadat de riolering in de Volgerlanden is vervangen, is het de verwachting dat de levensduur zal opschuiven richting de 50 jaar. De daadwerkelijke levensduur van de riolering in De Volgerlanden zal duidelijk worden gedurende meerdere GRP planperiodes. De investeringen voor de komende 30 jaar zijn in beeld gebracht (figuur 7.2). Na 2023 wordt in de figuur geen onderscheid meer gemaakt met betrekking tot hemelwater riool.

blad 46 van 54


Figuur 7.2 Investeringen 2014 - 2043 (in euro) 2500000

2000000

1500000

1000000

500000

0 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 Vervangen gemalen, drukriolering, voorkomen wateroverlast ect. Vervangen riolering 'de Volgerlanden' Aanleg regenwaterriool Vervangen riolering

7.3 7.3.1

Hoe gaan we dat betalen? Afwegingen in het kader van de rioolheffing Om de te maken kosten te kunnen dekken mag de gemeente bij de burgers een belasting heffen. Dit is de rioolheffing. Met de huidige heffingsbevoegdheid kunnen alle kosten die gemaakt worden voor de organisatie en uitvoering van de gemeentelijke watertaken vanuit de rioolheffing worden gedekt. Hierbij kunnen twee afzonderlijke (bestemmings-) heffingen worden ingesteld voor de kosten die verbonden zijn aan: a. b.

Inzamelen, transport en (lokaal) zuiveren van stedelijk afvalwater; Inzamelen en verwerken van afvloeiend hemelwater en overtollig grondwater.

Indien gekozen wordt voor twee afzonderlijke heffingen moeten de kosten worden toegedeeld aan elk van de afzonderlijke heffingen. Dit wordt echter afgeraden wegens de grote verwevenheid tussen afvalwater en met name hemelwater en de hoge perceptiekosten (de kosten voor de rioolheffing zelf) omdat de kosten gescheiden moeten worden bijgehouden in de financiële administratie. Voor de rioolheffing worden de volgende uitgangspunten voorgesteld: • •

• •

•

eenvoudig: Het moet uitlegbaar zijn voor de burgers en ondernemers; rechtvaardig: Iedereen die profijt heeft van een goed kwalitatief gemeentelijk rioolstelsel dient ook een bijdrage daaraan te leveren. Rekening houden met het principe dat de vervuiler betaalt; beheersbaar: De administratieve kosten moeten in verhouding staan tot de opbrengsten; juridisch juist: In de 'Verordening op de heffing en invordering van rioolheffing' wordt geregeld wanneer iemand belastingplichtig is. Rekening dient te worden gehouden dat rioolheffing een bestemmingsheffing is; stabiliteit inkomsten: deze mogen niet te veel schommelen.

blad 47 van 54


Wie betaalt? De heffingsgrondslag In bijlage 8 is een afweging gemaakt tussen verschillende heffingsgrondslagen. Over het algemeen is een keuze noodzakelijk voor heffing van eigenaren, gebruikers of van beide. Direct daaraan verbonden zijn grotere of kleinere mogelijkheden aanwezig voor een heffing. De meest logische keuze is om in de heffing ook gebruikers te betrekken wegens hun belang bij gebruik van de riolering. Omdat een eigenarenheffing direct zal leiden tot een huurverhoging is dit alleen maar een ingewikkelde methode om indirect van de gebruikers te heffen. De afgelopen jaren is geconstateerd dat een heffing per m³ water continu leidt tot aanpassingen en te lage opbrengsten door wisselende temperaturen. In onze gemeente is sprake van een deels variabele heffing, bij bedrijven wordt al op basis van waterverbruik geheven. Bij het overschakelen naar een andere heffingsgrondslag is sprake van extra kosten en mogelijke risico’s. Als burgers minder water gaan verbruiken door een heffingsgrondslag die is gebaseerd op drinkwaterverbruik, zullen minder inkomsten vanuit de rioolheffing bij de gemeente binnenkomen. Aangezien de rioolheffing kostendekkend dient te zijn, en de kosten met betrekking tot de riolering de komende jaren niet naar beneden zullen gaan, zullen deze kosten uiteindelijk toch bij de burger terecht komen. De heffing dient immers verhoogd te worden om kostendekkend te zijn. Het goede gedrag van de burger kan op deze manier worden gestraft. Vanuit rioolbeheer/-techniek bestaat dan ook een voorkeur voor het handhaven van de huidige heffingsgrondslag, waarbij geen extra perceptiekosten worden gemaakt en vooraf de te verwachten (kostendekkende) inkomsten bekend zijn. Deze heffingsgrondslag is dan ook verder uitgewerkt binnen dit GRP. Wat betekent dat aan alle percelen die direct, dan wel indirect zijn aangesloten op de gemeentelijke riolering een rioolheffing in rekening gebracht. De rioolheffing bestaat uit een eigenarendeel en een gebruikersdeel. Bij het gebruikersdeel wordt onderscheid gemaakt tussen eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens. Op grond van andere overwegingen, zoals gemeentelijke woonlasten huurder versus eigenaren, bewustwording kosten waterverbruik en milieubelasting (de vervuiler betaalt) zal een andere keuze kunnen worden gemaakt.

Wie betaalt? Kostenverdeling Voor het gebruik van woningen is het aangesloten zijn op c.q. het kunnen beschikken over verschillende nutsvoorzieningen binnen de huidige eisen een noodzakelijke voorwaarde. Daarbij geldt dat de aansluiting voor de afvoer van afvloeiende neerslag geheel in het belang is van het functioneren van een woning als bouwwerk. Daarmee kunnen de met zo’n aansluiting gemoeide kosten geheel voor rekening van de eigenaar worden gebracht. Het zwaarste belang van een aansluiting op het riool ligt dus bij de eigenaar. Voor de aansluiting voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater geldt dat niet alleen de eigenaar, maar ook de gebruiker van de woning hierbij belang heeft. Een dergelijke aansluiting is een noodzakelijke voorziening voor een woning, maar het lozen van huishoudelijk afvalwater c.q. het gebruik van de leiding wordt uitsluitend door de bewoner/gebruiker uitgevoerd. Voor deze aansluiting geldt dat een (gelijke) verdeling van kosten tussen de eigenaar van de woning en de gebruiker kan worden toegepast.

blad 48 van 54


Als uitgangspunt kan worden aangehouden dat (globaal) 60% van de jaarlijkse investerings- en exploitatielasten voortvloeit uit het afvalwatersysteem en de overige 40% uit het regenwatersysteem. Uitgaande van deze verdeling kan voor de rioolheffing de volgende kostenverhouding tussen eigenaar en gebruiker worden gehanteerd op basis van het belang bij de aansluiting: Tabel 7.2 Onderbouwing kostenverdeling eigenaar / Gebruiker Systeem Globale verdeling Eigenaren jaarlijkse lasten Afvalwatersysteem 60% de helft = 30% Hemelwatersysteem 40% geheel = 40% Totale verdeling 70%

Gebruikers de helft = 30% geen 30%

Wie betaalt? Overige uitgangspunten Bij de kosten voor de gemeentelijke watertaken wordt onderscheid gemaakt in reguliere jaarlijkse kosten, eenmalige investeringskosten (inclusief kapitaalslasten), compensabele btw en de egalisatiereserve. Eenmalige investeringskosten Een belangrijk deel van de gemeentelijke watertaken heeft betrekking op aanleggen, vervangen en verbeteren van riolen, gemalen en andere voorzieningen. De uitgaven voor deze activiteiten worden aangeduid met investeringsuitgaven. Deze worden afgeschreven en als kapitaallasten (rente en afschrijving) ten laste van de rioolexploitatie gebracht. Hiermee worden investeringspieken gelijkmatiger ten laste van de rioolexploitatie afgevlakt en worden pieken in tariefstijging beperkt. Investeringen worden afhankelijk van de verwachte technische levensduur in 15, 25 of 50 jaar afgeschreven. Als rekenrente wordt 3,7% gehanteerd. In het GRP 2009-2013 was het uitgangspunt dat jaarlijks 1,7 kilometer riolering wordt vervangen. Gezien de toerekening van rioolbudgetten aan wegbeheer is het uitgangspunt dat vanaf 2014 jaarlijks ongeveer 1 kilometer (gemengde) riolering kan worden vervangen door een gescheiden stelsel. De percentages toerekening aan de riolering zijn te vinden in bijlage 6. Afhankelijk van de situatie kan ervoor worden gekozen om in plaats van rioolvervanging relining uit te voeren, naast de jaarlijkse reparaties die door relining zullen worden aangepakt. Indien riolering grootschalig door relining wordt hersteld, wordt de theoretische levensduur met 25-50 jaar verlengd en wordt dit als een eenmalige investering beschouwd. Reguliere jaarlijkse kosten Het onderhoud aan het rioolstelsel bestaat bijvoorbeeld uit reinigen van de riolen en onderhoud aan pompen en gemalen. Veelal zijn dit jaarlijkse kosten die in de praktijk niet al te veel zullen schommelen. Deze kosten worden in het betreffende jaar in één keer ten laste van de rioolexploitatie gebracht. Compensabele btw Alle geraamde bedragen zijn exclusief btw opgenomen in het GRP. Deze zijn immers compensabel via het btw-compensatiefonds. Om dat fonds te vullen zijn wij gekort op de algemene uitkering. Teneinde deze korting weer gedeeltelijk te compenseren is het toegestaan bij de rioolheffingberekening wel rekening te houden met btw. Wij kiezen ervoor om van deze mogelijkheid gebruik te maken. In de berekening is de compensabele btw meegenomen. In figuur 7.3 is een overzicht gegeven van de lasten zoals deze zijn gebruikt voor de kostendekkingberekening in paragraaf 7.4.

blad 49 van 54


Figuur 7.3 Exploitatie, compensabele btw en kapitaallasten (in euro) 4500000 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 0 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 Explotatie

Compensabele BTW

Kapitaallasten

Egalisatiereserve Voor dekking van investeringen wordt tot op heden een reserve aangehouden. Deze is per 31 december 2013 geprognosticeerd op € 3,4 miljoen. Doordat inkomsten en kosten jaarlijks variëren zijn er jaarlijks tekorten of overschotten in de dekking. Deze tekorten en overschotten (jaarlijkse fluctuaties) worden gecompenseerd door toevoegingen of onttrekkingen aan de egalisatiereserve. Uitgangspunt is dat deze reserve niet negatief mag zijn.

blad 50 van 54


Tariefsontwikkeling bij huidige wijze van financiering. Het uitgangspunt is dat de rioolheffing 100% kostendekkend is. Dat betekent dat alle lasten gedekt worden middels de rioolheffing. In figuur 7.4 is een overzicht gegeven van de baten en lasten in relatie tot de reserve. Tevens in aangegeven welke tariefstelling benodigd is om een positieve reserve te behouden. In bijlage 7.1 is de gedetailleerde berekening weergegeven. De voorgestelde tariefstijging is benodigd om straks de vervangingspiek in de Volgerlanden op te kunnen vangen. Daarom is het gewenst dat de reserve de komende jaren blijft stijgen. De vervangingspiek in de Volgerlanden heeft als effect dat de reserve vanaf 2025 snel afneemt. Figuur 7.4 Ontwikkeling tariefstelling 5000

€ 300

4500

3500

€ 200

3000 2500

€ 150

2000 € 100

1500 1000

Rioolheffing (€)

€ 250

4000 Baten/lasten /voorziening (* € 1000)

€ 50

500 2042

2038

2034

Jaar

2030

2026

2022

€2018

0 2014

7.4

Voorziening

Baten

Lasten

Rioolheffing meerpersoons

Rioolheffing eenpersoons

Rioolheffing eigenaren

Op basis van de in figuur 7.4 getoonde kostendekkingberekening is de conclusie dat tot en met 2042 een jaarlijkse stijging van 3% is benodigd (excl inflatie) om de rioolheffing kostendekkend te houden. Daarna kan op basis van de huidige inzichten volstaan worden met 1% in 2043 en daarna met alleen prijscompensatie voor de inflatie. In tabel 7.3 zijn de tarieven op basis van de in figuur 7.4 getoonde kostendekkingberekening weergegeven. Tabel 7.3 Tarieven rioolheffing 2014-2018 jaar

Heffing eigenaren

2014 2015 2016 2017 2018

€ € € € €

108,77 112,03 115,39 118,85 122,42

Heffing gebruikers 1-persoons € € € € €

25,34 26,10 26,88 27,69 28,52

Heffing gebruikers meerpersoons € 50,68 € 52,20 € 53,76 € 55,38 € 57,04

Stijging heffing

3,0% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0%

blad 51 van 54


7.5

Tariefsontwikkeling bij direct afschrijven In de tariefstellingberekening is voor het berekenen van de kapitaallasten uitgegaan van een afschrijvingstermijn van maximaal 50 jaar. Dit houdt in dat er gedurende de looptijd van deze kapitaallasten rente betaald moet worden. Momenteel is een landelijke discussie aan de gang over het gehanteerde afschrijvingenbeleid in de rioleringzorg. De stichting Rioned, de overkoepelende belangenorganisatie voor de rioleringszorg, pleit voor een maximale afschrijvingstermijn van 20 jaar om zo de lasten in de toekomst binnen de perken te houden. Ook gaan er geluiden op om de gedane investeringen direct af te schrijven. Dit heeft als grote voordeel dat de rentelasten nihil zijn, maar vraagt wel een behoorlijke ommezwaai in de huidige financieringsmethode. Op basis van de nieuwe investeringen zijn de rentelasten voor de komende 50 jaar inzichtelijk gemaakt. Gedurende deze 50 jaar wordt bijna 50 miljoen euro aan rente betaald. Het zwaartepunt van deze lasten zit echter wel in de toekomst. Figuur 7.5 Verdeling rente/ afschrijving toekomstige investeringen (in euro) 2500000

2000000

1500000

1000000

500000

0 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 Afschrijving

Rente

Vervolgens is inzichtelijk gemaakt wat het effect is op het tarief van de rioolheffing wanneer wij nieuwe investeringen direct gaan afschrijven. De in het verleden gedane investeringen vertegenwoordigen gezamenlijk een boekwaarde rond 19 miljoen euro. Het is niet haalbaar deze direct af te boeken. Daarom blijven deze kapitaallasten gehandhaafd. In deze berekening worden de investeringen direct ten laste van de exploitatie gebracht. De investeringen worden niet gekapitaliseerd. De kapitaallasten uit de in het verleden gedane investeringen worden nog wel jaarlijks ten laste van de exploitatie gebracht. Dat heeft tot gevolg dat de jaarlijkse kosten voor de eerste jaren met ongeveer 1 miljoen euro per jaar toenemen. Dit heeft als gevolg dat de tarieven op korte termijn verhoogd dienen te worden. Dit is mogelijk, maar vergt wel een grote stijging in de jaren 2017 - 2019. Daar staat tegenover dat er één keer een daling van het tarief mogelijk zou zijn van 5%. De berekening is te vinden in bijlage 7.2. In figuur 7.6 is de kostendekkingsberekening opgenomen.

blad 52 van 54


Figuur 7.6 Tariefsontwikkeling bij direct afschrijven 5000

€ 300

4500

Baten/lasten /voorziening (* € 1000)

3500

€ 200

3000 2500

€ 150

2000 € 100

1500 1000

Rioolheffing (€)

€ 250

4000

€ 50

500 2042

2038

2034

2030

2026

2022

2018

€2014

0

Jaar Voorziening

Baten

Lasten

Rioolheffing meerpersoons

Rioolheffing eenpersoons


In tabel 7.4 is het effect op de tarieven voor de rioolheffing weergegeven. Tabel 7.4 Tarieven 2014 - 2018 jaar

Heffing eigenaren

2014 2015 2016 2017 2018

€ € € € €

110,88 116,42 122,25 146,69 183,37

Heffing gebruikers 1-persoons € € € € €

25,83 27,12 28,48 34,17 42,72

Heffing gebruikers meerpersoons € 51,66 € 54,24 € 56,96 € 68,35 € 85,43

Stijging heffing

5,0% 5,0% 5,0% 20,0% 25,0%

Om ook het effect op lange termijn te kunnen beoordelen zijn in figuur 7.7 de tarieven voor het eigenarendeel bij beide financieringsmethodieken met elkaar vergeleken. Hieruit kan geconcludeerd worden dat het tarief eigenaren op termijn lager (circa € 50,- per jaar) is. Wel vraagt dat een aanzienlijke verhoging van het tarief op de korte termijn. De oorzaak is gelegen in het feit dat de reserve de beperkende factor is.

blad 53 van 54


Figuur 7.7 Effect verschillende financieringsmethodieken op tarief rioolheffing eigenaren (in euro)


300 250 200 150 100 50

2062

2060

2058

2056

2054

2052

2050

2048

2046

2044

2042

2040

2038

2036

2034

2032

2030

2028

2026

2024

2022

2020

2018

2016

2014

0

Jaar Direct afschrijven

7.6

Kapitaliseren

Voorkeur Gelet op de voorgaande afweging kiezen wij om pragmatische redenen de huidige werkwijze voort te zetten voor de komende planperiode (in plaats van direct afschrijven). Wij beseffen ons dat wij momenteel leven in economisch onzekere tijden. Daar past een lastenverzwaring voor onze burgers niet in. Wel met de kanttekening om verder te onderzoeken op welke wijze een compromis kan worden gezocht tussen kapitaliseren en direct afschrijven zodat rentelasten en tariefsontwikkeling op langere termijn binnen de perken worden gehouden.

blad 54 van 54

Gemeentelijk Rioleringsplan 2013-2017 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Projectnr. 236678.23 maart 2013, revisie 6

Bijlage 1: Literatuurlijst -

Basisrioleringsplan Hendrik-Ido-Ambacht 2010, Witteveen+Bos, 8 november 2010 Dynamisch Reinigingsplan 2012 Grondwaterplan 2010 Leidraad Riolering, Stichting Rioned Rioolbeheerplan 2013, Oranjewoud, 2013 Waterplan van H tot Z, gezamenlijk waterplan voor de gemeenten Hendrik-Ido-Ambacht en Zwijndrecht, 24 januari 2003

blad 1 van 23


blad 2 van 23


Bijlage 2a: Lijst van afkortingen Lijst van afkortingen AMK

Algemene Milieukwaliteit

AMvB

Algemene Maatregel van Bestuur

AWZI

Afvalwaterzuiveringsinstallatie

b.o.b.

Binnenkant onderkant buis

BBB

Bergbezinkbassin

BBL

Bergbezinkleiding

BRP

Basisrioleringsplan

BZV

Biologisch Zuurstofverbruik

CIW

Commissie Integraal Waterbeheer

CUWVO

Commissie Uitvoering Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren

CZV

Chemisch Zuurstofverbruik

DWA

Droogweerafvoer

FEZ

Financieel-economische zaken

GD

Gedetailleerde inspectie

GI

Globale inspectie

GRP

Gemeentelijk Rioleringsplan

GS

Gedeputeerde Staten

HWA

Hemelwaterafvoer

IBA

Individueel Behandelingssysteem voor Afvalwater

IMP

Indicatief Meerjaren Programma

IPO

Interprovinciaal Overleg

IWBP

Integraal Waterbeheersplan

KRW

Kader Richtlijn Water

LVR

Lozingsverordening Rioleringen

NBW

Nationaal Bestuursakkoord Water

NEN

Nederlands Normalisatie-instituut

o.f.

Overstortingsfrequentie

OAS

Opimatisatie Afvalwaterketenstudie

OP

Operationeel Plan

pc

Pompcapaciteit

poc

Pompovercapaciteit

RBZ

Ruimtelijke en beheerszaken

Rioned

Stichting Platform Buitenriolering Nederland

RTC

Real Time Control

RWA

Regenweerafvoer

RWZI

Rioolwaterzuiveringsinstallatie

UvW

Unie van Waterschappen

v.e.

Vervuilingseenheid

VGS

Verbeterd gescheiden stelsel

VNG

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

VROM

Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

WABO

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht

Wm

Wet milieubeheer

wRw

Werkgroep Riolering West-Nederland

Wvo

Wet verontreiniging oppervlaktewateren

blad 3 van 23


Bijlage 2b: Begrippen Afvalwater Afvalwaterstelsel Afvalwatersysteem/ -keten Afvoercoëfficiënt Afstroming

Algemene milieukwaliteit (AMK) AWZI Basisinspanning

Basisrioleringsplan (BRP) Beheer van riolering Bergbezinkbassin (bbb) Bergbezinkriool (bbr) Berging

Besluit lozingsvoorschriften

BZV

Catalogus CZV Doel Droogweerafvoer (dwa) Dwa-stelsel Dynamische berging

Emissiespoor Functionele eisen Gebruiksduurmodel Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)

Gemengd rioolstelsel Gescheiden stelsel

Hemelwaterafvoer (HWA) Hoofdriool Huisaansluiting Kolkaansluitleiding Ledigingstijd

Verontreinigd water dat wordt geloosd door huishoudens, bedrijven en instellingen. Stelsel waarin uitsluitend afvalwater wordt ingezameld en afgevoerd. Ook wel 'dwa- stelsel' genoemd. Het geheel van rioleringstechnische en zuiveringstechnische werken. Verhoudingsgetal dat aangeeft welk deel van het op het verhard oppervlak vallend hemelwater afstroomt naar de riolering. De afstromingstoestand in het riool moet zo zijn dat de noodzakelijke afvoercapaciteit aanwezig is. Het niet voldoen aan deze eis wordt veelal veroorzaakt door verontreinigingen en/of instekende inlaten en wortelgroei. Om weer te voldoen aan deze eis kan worden gedacht aan reiniging c.q. reparatie van het riool. Milieukwaliteit zoals die is gedefinieerd in de derde nota Waterhuishouding (regeringsbeslissing). Afvalwaterzuiveringsinstallatie. Dit is het eindstation waar rioolwater wordt gezuiverd door het waterschap. Volgens het emissiespoor dient de vuilemissie met 50% gereduceerd te worden. Deze eis is door de waterkwaliteitsbeheerder vertaald in de basisinspanning. De basisinspanning geeft nieuwe en bestaande gemengde stelsels minimum waarden voor een aantal stelselkarakteristieken aan. Deze stelselkarakteristieken zijn de berging, pompovercapaciteit en de randvoorzieningen. De randvoorzieningen zijn hierbij geconcretiseerd tot bergbezinkbassins. Daarnaast dienen volgens deze inspanning gescheiden stelsels tot verbeterd gescheiden stelsels te worden aangepast. Ook afkoppelen is een vaak toegepaste maatregel om aan de basisinspanning te voldoen. Plan waarin op gedetailleerde wijze wordt aangegeven hoe de inzameling en afvoer van afvalwater en neerslag binnen een bepaald gebied dient te geschieden. Zorg voor het goed functioneren van de riolering. Vuilreducerende randvoorziening met zowel een berging als een bezinkfunctie in de vorm van een bak. Vuilreducerende randvoorziening met zowel een berging als een bezinkfunctie in de vorm van een rioolleiding. Nuttige inhoud van een rioolstelsel uitgedrukt in de nuttige inhoud (m³) dan wel gerelateerd aan het daarop aangesloten verhard oppervlak (mm). Onderscheid wordt onder meer gemaakt tussen statische berging, dynamische berging, verloren berging en berging op straat (zie aldaar). In het verleden werd via de Lozingsverordening Riolering (LVR) eisen gesteld ter bescherming van het rioolstelsel. De LVR is vervallen en onder het regime van de wet Milieubeheer gebracht. Hiervoor zijn een drietal besluiten 'lozingsvoorschriften' opgesteld. Biochemisch Zuurstof Verbruik. De hoeveelheid zuurstof die nodig is om door middel van bacteriën de in het (afval)water aanwezige afvalstoffen af te breken. Korter: Een maat voor de biochemische afbreekbaarheid van zuurstofbindende vervuiling in (afval)water. Systematiek om de kwaliteit van de riolering vast te stellen, vastgelegd in NEN 3399. Chemisch Zuurstof Verbruik. De maat voor de totale hoeveelheid oxydeerbare (zuurstofvragende) stoffen in (afval)water. Dus inclusief de moeilijk afbreekbare stoffen. In de context van het Gemeentelijk Rioleringsplan: hoofddoelstellingen met betrekking tot de gemeentelijke riolering in brede zin. De hoeveelheid afvalwater die in droogweerperioden wordt afgevoerd (exclusief lekwater; zie aldaar). Ook wel 'afvalwaterstelsel' genoemd. Stelsel waarin uitsluitend afvalwater wordt ingezameld en afgevoerd. De hoeveelheid water, die in de riolering kan worden geborgen, gelegen boven het niveau van de laagst gelegen overstortdrempel, binnen een bemalingsgebied en dat niet via de overstort tot afstroming komt. Ook 'bovendrempelberging' genoemd. Volgens deze richtlijn dient de vuilemissie uit rioolstelsels met 50% te worden teruggebracht. Deze richtlijn is uitgewerkt in een basisinspanning. Deze geven de criteria op grond waarvan doelen getoetst worden, weer. Model van de gebruiksduur van een riool. Het GRP is de basis voor onze rioolwerkzaamheden. Het doel van een GRP is dat beleidsvoornemens en de daaruit volgende maatregelen voor inzameling, transport en (lokale) verwerking van stedelijk afval-, hemel- en grondwater voor een periode worden vastgelegd en door de gemeenteraad worden vastgesteld. Het GRP vertaalt de voorgenomen maatregelen in een kostendekkingsplan en geeft aan welke gevolgen dit heeft voor de rioolheffing. Rioolstelsel waarbij afvalwater en regenwater door hetzelfde buizenstelsel worden ingezameld en afgevoerd. Rioolstelsel, waarbij afvalwater en regenwater door afzonderlijke buizenstelsels worden ingezameld. Het afvalwater wordt afgevoerd naar een AWZI, het regenwater wordt rechtstreeks afgevoerd naar het oppervlaktewater. Afvoer van regenwater Hoofdafvoerleiding ten behoeve van rioolwater. Aansluiting vanaf een perceel op het openbaar riool. Leiding tussen de straat- of trottoirkolk en het openbaar riool. Tijd waarbinnen een gemengd of verbeterd gescheiden stelsel wordt geledigd na afloop van een blad 4 van 23


Lekwater

Maatstaven Mechanische riolering

Mechanische onderdelen

NEN 3399 Nooduitlaat NPR 3220 Onderdrempelberging Onderhoud Overstort

Overstorting Perceelaansluitleiding Pompcapaciteit (pc) Pompovercapaciteit (poc) Putfoto Putreparatie Referentiestelsel

Rioolheffing (verbreed)

Rioolwater Randvoorziening Regenwaterafvoer (RWA) Regenwaterstelsel Renovatie Rioleringsgebied Rioleringsplan

Rioolbeheerplan Rioolstelsel RWA-stelsel RWZI Schadecatalogus Schadebeeld Spruitstuk Stabiliteit

Straatkolk

Streng Strengconditie Strengfunctie Verbeterd gemengd stelsel Verbeterd gescheiden stelsel (vgs)

overstortbui. Grondwater dat als gevolg van lekkages de riolering binnenkomt in situaties waarbij de riolering niet geheel gevuld is tijdens droogweerperioden en de grondwaterstand hoger is dan het peil in de riolering. Er zijn ook situaties dat rioolwater uittreedt in gevallen waar het peil in de riolering veelal hoger ligt dan het omliggende grondwaterpeil. In dit geval kan beter gesproken worden over 'uittredend rioolwater'. De maatstaven geven de normwaarden behorend bij de functionele eisen weer. Rioleringssysteem waarbij door onderdruk (vacuümriolering) of overdruk (drukriolering) het afvalwater wordt ingezameld en getransporteerd. In het algemeen een vorm van een dwa-stelsel (geen hemelwater). Bijvoorbeeld de persleidingen in het buitengebied vallen hieronder. Bewegende afsluitmiddelen zoals schuiven, afsluiters en terugslagkleppen. In het algemeen bewegende onderdelen die behoren tot het werktuigbouwkundige gedeelte van een installatie bijvoorbeeld een gemaal. Nederlandse Norm nr. 3399; de bij de inspecties te hanteren schadeclassificatie catalogus. Voorziening voor het lozen van afvalwater bij calamiteiten. Nederlandse Praktijk Richtlijn Buitenriolering Beheer Richtlijn voor volgens plan uitvoeren van het rioolbeheer. Inhoud van het rioolstelsel gelegen beneden het niveau van de laagste overstortdrempel. Het handhaven van het goed functioneren van het rioolstelsel. Voorziening door middel waarvan bij regen het teveel aan rioolwater (hemelwater al of niet vermengd met afvalwater) dat niet in het stelsel wordt geborgen, kan worden geloosd op oppervlaktewater. Een ononderbroken lozing uit een overstort op oppervlaktewater (vaak bepaald met de zogenaamde 37-jarige Kuipers Veldkampgrafiek). Leiding tussen gevel en het openbaar riool. Som van de droogweerafvoer (dwa) en de pompovercapaciteit (poc). De theoretische regenwaterafvoercapaciteit (pompcapaciteit minus de droogweerafvoer). Het fotograferen vanuit de put van in gebruik zijnde riolen. Herstel aan een put. Is een fictief stelsel met de geografie en opbouw van het bestaande stelsel met een berging 7 mm, een pompovercapaciteit 0,7 mm en achter elke overstort een randvoorziening ter grootte van 2 mm. De verbrede rioolheffing heeft het karakter van een bestemmingsheffing waarmee ook kosten kunnen worden verhaald om collectieve maatregelen te treffen die de gemeente noodzakelijk acht voor een doelmatig werkende riolering en overige maatregelen ten aanzien van hemelwater en grondwater. Dit houdt in dat onze gemeente alle percelen in de heffing kan betrekken. Water dat zich in de riolering bevindt. Zowel afvalwater als regenwater. Een tot de riolering behorend, op reductie van de vuilemissie gerichte voorziening in of achter een rioolstelsel (veelal ter plaatse van een overstort). Het totale debiet dat bij regen door het rioolstelsel kan worden verwerkt (dus inclusief de droogweerafvoer). Andere benaming voor HWA. Rioolstelsel door middel waarvan uitsluitend hemelwater wordt ingezameld en afgevoerd. Het herstellen van riolering die niet goed functioneert (ligging of kwaliteit). Gebied waarbinnen de afvoer van afvalwater en voor zover van toepassing de neerslag, Geschiedt via een rioleringsstelsel (kunnen meerdere bemalingsgebieden zijn). Plan waarin wordt aangegeven hoe binnen een bepaald gebied het afvalwater en voor zover van toepassing, de neerslag, wordt afgevoerd via de riolering. Dit plan wordt bijvoorbeeld door ingenieursbureaus opgesteld ten behoeve van rioolvervangingen of nieuwe aanleg. Plan van een gemeente waarin wordt aangegeven op welke wijze het rioolstelsel wordt onderhouden, verbeterd en vervangen. Stelsel van buizen waardoor afvalwater en voor zover van toepassing regenwater wordt afgevoerd. Rioolstelsel waarin uitsluitend hemelwater wordt afgevoerd. Andere benaming voor HWA. Rioolwaterzuiveringsinrichting in beheer van de waterkwaliteitsbeheer (waterschap). Systematiek om de kwaliteit van de riolering vast te stellen, vastgelegd in NEN 3399. Toestandsbeschrijving. De verticale verbinding tussen perceel en kolkaansluitingen en de betrokken hoofdriolen. Onder deze noemer worden een aantal schadebeelden die betrekking hebben op het materiaal van de rioolbuizen en putten samengevat. Dit zijn beschadigingen, aantasting van het materiaal waarvan de buis of put is gemaakt, scheuren en deformatie. Kolk met inlaat aan de bovenzijde dienend voor de opvang van neerslag aangebracht in het vlak van de verharding dan wel gedeeltelijk in het vlak van de verharding en gedeeltelijk in de opsluiting van de verharding. Verbinding tussen twee putten bestaande uit één of meerdere buizen. Staat van streng. Functie van de streng (afvoer van hemelwater, droogweerafvoer of afvoer van beiden). Gemengd stelsel voorzien van een bergbezinkbassin. Gescheiden rioolstelsel waarbij middels een koppeling tussen RWA-stelsel en het DWA-stelsel wordt bewerkstelligd dat het eerste afstromende en verontreinigde regenwater naar het blad 5 van 23


Verhard oppervlak Verloren berging

Verzorgingsgebied Vuilemissie Waterdichtheid Waterkwaliteitsspoor Wateroverlast Zinker

DWA-stelsel wordt afgevoerd. Pas na vulling van zowel DWA- als RWA-riolering stort het in de RWA-riolering aanwezige relatief schone rioolwater over op oppervlaktewater. De vervuiling als gevolg van onjuiste afvoeren op het RWA-stelsel wordt ook beperkt. Alle verharde oppervlakken waarvan het hemelwater wordt afgevoerd naar de riolering en/of oppervlaktewater. Dat gedeelte van het rioolstelsel, dat vanwege lokale zettingen, 'continu' (ook in droogweersituaties) gevuld is, en derhalve niet als berging ten tijde van regenval benut kan worden. Eén of meerdere rioleringsgebieden die zijn aangesloten op één zuiveringstechnisch werk (hoofdrioolgemaal of AWZI/RWZI). Hoeveelheid vuil die per tijdseenheid of per gebeurtenis geloosd wordt op het oppervlaktewater. Maat voor ondoordringbaarheid voor water (naar buiten en naar binnen tredend). Volgens deze richtlijn dient de kwaliteit van het oppervlaktewater te voldoen aan de algemene milieukwaliteit (AMK). Het verschijnsel dat ten gevolge van 'water op straat' overlast wordt ondervonden en/of schade ontstaat. Buis voor afvalwater die onder een waterloop door wordt gevoerd.

blad 6 van 23


Bijlage 3: Nulmeting - huidige situatie

blad 7 van 23


blad 8 van 23


Bijlage 4: Ambitie - gewenste situatie

blad 9 van 23


blad 10 van 23


Bijlage 5: Overzicht overstorten

blad 11 van 23


blad 12 van 23


Bijlage 6: Overzicht kosten lange termijn

blad 13 van 23


blad 14 van 23


Bijlage 7: Kostendekkingsberekening

blad 15 van 23


blad 16 van 23


Bijlage 8: Afweging heffingsgrondslagen

blad 17 van 23


blad 18 van 23


Bijlage 9: Samenwerking afvalwaterketen

blad 19 van 23


blad 20 van 23


Bijlage 10: Wet- en regelgeving

blad 21 van 23


blad 22 van 23


Bijlage 11: Reacties toetsende instanties

blad 23 van 23

Gemeentelijk Rioleringsplan

Recommend Documents