Inhoudsopgave. Bijlage 1 Balans Veren per 31 december 2003 Bijlage 2 Winst- en verliesrekening Veren over 2003

Jaarverslag 2003

Inhoudsopgave

Kerncijfers Bericht van de Raad van Advies Voorwoord Introductie Verslag van de directie Verwachtingen 2004 Personalia Organisatiestructuur

2 3 5 8 12 33 34 35

Jaarrekening 2003 Balans per 31 december 2003, na winstbestemming Winst- en verliesrekening over 2003 Kasstroomoverzicht 2003 Toelichting op de balans per 31 december 2003 Toelichting op de winsten verliesrekening over 2003 Grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat Niet uit de balans blijkende verplichtingen Overige gegevens

37 38 40 41 42 50 54 57 59

Bijlage 1 – Balans Veren per 31 december 2003 Bijlage 2 – Winst- en verliesrekening Veren over 2003

60 61

Summary Key figures Balance sheet as at 31 December 2003, after profit appropriation

62 63 64

Kerncijfers Bedragen in duizenden euro’s

2003

2002

Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet

382.148

343.808

Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf

2.042

10.446

Overige bedrijfsopbrengsten

5.125

3.485

Totaal omzet

389.315

357.739

Bedrijfslasten

376.227

357.760

Bedrijfsresultaat

13.088

– 21

Financiële lasten

5.381

9.292

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

7.707

– 9.313

Overige baten

895

5.922

Nettoresultaat

8.602

– 3.391

36.410

19.048

66.912

93.276

Cashflow Cashflow (nettowinst + afschrijvingen + amortisatie investeringssubsidies) Investeringen Kwantiteiten Aantal vervoerde passagiers (x 1 miljoen) Reizigerskilometers (x 1.000) Plaatskilometers (x 1.000) Dynamische bezettingsgraad (in %) Gemiddeld aantal fte’s

244

250

948.000

971.700

3.755.000

3.847.900

25,2

25,3

4.351

4.497

Materieel (aantallen ultimo jaar) Bus

313

303

Tram

232

234

Metro/sneltram

106

106

Toelichting Reizigerskilometers: het aantal kilometers dat de reizigers in totaal hebben afgelegd. Plaatskilometers: de aangeboden vervoerscapaciteit (wagenkilometers x voertuigcapaciteit). Dynamische bezettingsgraad: de mate waarin reizigers de aangeboden kilometers hebben afgenomen (de verhouding tussen de reizigers- en plaatskilometers). De Veren zijn in dit overzicht buiten beschouwing gebleven. Hiervoor is in dit jaarverslag een aparte bijlage opgenomen.

2

GVB jaarverslag 2003

Bericht van de Raad van Advies

Raad van Advies

De Raad van Advies heeft in 2003 op zeer intensieve en constructieve wijze samengewerkt met de directie van het GVB. Om zijn rol als toezichthouder goed te kunnen vervullen, streeft de Raad naar een modern governance-model zoals dat is vastgelegd in de Code Tabaksblat. Uiteraard zijn er verschillen aangezien het GVB geen beursgenoteerde onderneming is. De intenties van de toezichthouder stroken echter volledig met het gedachte-goed van transparant en goed ondernemingsbestuur en het toezicht daarop.

Van links naar rechts: Mr. W. Zeijlstra Dr. J.C.M. Hovers J. Westerhoud RA Drs. C.P. Vogelaar Dr. F.J.D. Goldschmeding

De Raad van Advies is primair gericht op het functioneren van het GVB en het bereiken van de doelstellingen. De Raad ondersteunt de directie van het GVB bij het vaststellen en uitvoeren van haar strategie en controleert de directie waar nodig. De Raad adviseert eveneens het gemeentebestuur, de aandeelhouder van het GVB. De leden van de Raad dragen ieder vanuit hun eigen achtergrond specifieke expertise en brede ervaring aan op verschillende deelgebieden. Daardoor kunnen zij hun adviserende rol goed vervullen en vormen zij een complementair team met de directie. Dit is van grote waarde gezien de ontwikkelingsfase waarin de onderneming zich bevindt. Samen staan directie en Raad van Advies voor de opdracht om het GVB verder te professionaliseren tot een marktconforme onderneming, die een hoogwaardig dienstenniveau levert aan tevreden klanten. In 2003 heeft de Raad van Advies naast acht formele overleggen met de directie regelmatig bilateraal overleg gevoerd met directieleden. Ook werd een aantal vergaderingen van het overleg tussen directie en Ondernemingsraad bijgewoond. Het kostenbeheersingprogramma dat langs verschillende assen moet leiden tot productiviteitsverbetering was daarbij een van de belangrijkste thema’s.


3

Hetzelfde werk met minder mensen In 2003 zijn nieuwe vervoerroosters ingevoerd. Prettiger voor de medewerkers, maar vooral ook efficiënter. Er konden honderdvijftig mensen minder worden ingezet, terwijl de dienstverlening op peil bleef.

De vooruitgang die in 2003 is geboekt in de kwaliteit van de bedrijfsvoering toont aan dat het gekozen besturingsmodel en het ingezette beleid naar behoren werkten. Een nog relevantere maat voor de kwaliteit van werken is klanttevredenheid enerzijds en de waardering van de opdrachtgever voor de geleverde prestaties anderzijds. In beide gevallen heeft het GVB goed gepresteerd. Dat is verheugend, maar stelt de onderneming tevens voor nieuwe uitdagingen. Het borgen van verbeteringen die zijn doorgevoerd, is een belangrijke opdracht voor de komende jaren, en dat terwijl verdere verbeteringen eveneens noodzakelijk zijn. Want het GVB kan en moet nog efficiënter, nog betrouwbaarder en nog klantgerichter worden. Wij zullen al onze creativiteit, kennis en expertise inzetten om de directie van het GVB te ondersteunen om deze ambitie waar te maken tot tevredenheid van aandeelhouder en opdrachtgever.

Dr. J.C.M. Hovers Voorzitter

4


Het GVB gaat vooruit De Kwaliteitskoersmeter meet het oordeel van de reizigers over het openbaar vervoer in Amsterdam. Ruim 3.000 klanten gaven in 2003 hun mening. In hun ogen heeft het GVB in 2003 beter gepresteerd op vrijwel alle terreinen. De reizigers voelen zich een stuk veiliger op bijvoorbeeld stations, vinden dat er meer op tijd wordt gereden én vinden het prettig dat het materieel schoner is.

Voorwoord We gaan vooruit, maar… Veilig, op tijd en schoon. Ons motto. Het doet me goed dat in 2003 op al deze drie aandachtsgebieden vooruitgang is geboekt. Het GVB gaat écht vooruit. Reizigers zijn steeds beter te spreken over onze dienstverlening. Een essentieel gegeven om klanten te winnen én aan ons te binden. Heel belangrijk ook om aan onze opdrachtgever te laten zien dat we goed werk kunnen leveren tegen een redelijke prijs. Want verbetering van de dienstverlening én verlaging van de kosten, daar draaide het om in 2003. We moeten immers marktconform werken. Voor de dienstverlening houdt dat in: goed werk tegen een redelijke prijs. Voor ons als organisatie betekent dat voor de komende jaren verdere professionalisering en verdergaande kostenreductie. Ook hierin zijn stappen gezet. De relatie met onze opdrachtgever – de gemeente Amsterdam – krijgt een zakelijker karakter. We leren steeds beter hoe we de rol van opdrachtnemer moeten invullen. De gemeente blijkt – met een gedegen programma van eisen – een goed en coöperatief opdrachtgever. Omdat juist het gedrag en de houding van onze 4.500 medewerkers bepalend zijn voor onze uitstraling, hebben we enthousiast gewerkt aan een verdere verbetering daarvan. De waardering van onze klanten geeft aan dat we op de goede weg zijn. Vanaf deze plaats wil ik alle medewerkers nogmaals complimenteren met het resultaat en bedanken voor hun inzet. De resultaten over 2003 zijn goed. Daar zijn we trots op! Maar we kunnen het ons niet veroorloven hier lang bij stil te staan. Er moet nog veel gebeuren. De dienstverlening kan en moet nóg beter, de kosten moeten verder omlaag. De resultaten in 2004 zijn van cruciaal belang. Op basis daarvan beoordeelt de gemeente formeel of het GVB zijn afspraken in De Deal nakomt. Die beslissing is bepalend voor de gemeente Amsterdam om straks van harte te kunnen zeggen: het GVB ís het beste vervoerbedrijf voor Amsterdam.

Ir. J.G. Kroon Algemeen directeur GVB jaarverslag 2003

5

‘Ik ga iedere woensdag naar mijn zus in Amsterdam-Oost. Die woont alleen en vindt het fijn als ik langskom. In de tram tref ik vaak dezelfde conductrice. Een aardige dame, goedlachs ook. Ze doet me denken aan mijn dochter.’

‘Je gaat na verloop van tijd de gezichten van klanten herkennen. Mevrouw Bronkhorst kom ik zo vaak tegen, dat ik het idee heb dat we elkaar een beetje kennen.’ Jolanda Meijn, tramconductrice

Anja Bronkhorst, reiziger

Grootschalig congres in de RAI Het vervoer van de 40.000 bezoekers van het International Broadcasting Congres in de RAI liep in 2003 op rolletjes. GVB-stewards in herkenbare tenues informeerden de congresgangers over het Amsterdamse openbaar vervoer en over de stad. Het leverde complimenten op van congresorganisatie én reizigers.

Introductie Missie Amsterdam heeft een complex, fijnmazig en hoogfrequent openbaarvervoernet, waarin goede aansluitingen van bus, tram, metro en veren essentieel zijn. Het GVB biedt hiervoor een totaaloplossing, met als sleutelbegrippen efficiënt, betrouwbaar en klantgericht. Het GVB is een professioneel openbaarvervoerbedrijf met een marktconform rendement. Het GVB waarborgt de kwaliteit en continuïteit van het openbaar vervoer in en rond de hoofdstad. Profiel Het GVB verzorgt sinds 1900 het openbaar vervoer binnen de gemeenten Amsterdam, Amstelveen en Diemen. Daarnaast rijdt het GVB naar enkele andere buurgemeenten en Schiphol. Naast de talrijke buslijnen zijn er zestien tramlijnen en vier metrolijnen. Zo’n één miljoen reizigers per werkdag doen met tram, bus, metro en veren 1.900 haltes en stations in en rond Amsterdam aan. Naast het reguliere openbaar vervoer biedt het GVB speciale vervoerproducten, zoals de Opstapper en de spitslijnen. Behalve over de weg zorgt het GVB ook voor veilig personenvervoer over het water. Onmisbare verbindingen voor een stijgend aantal gebruikers. Het GVB is zich bewust van de verantwoordelijkheid die het Amsterdamse fijnmazige en hoogfrequente openbaarvervoernet met zich meebrengt. In het beleid gaat het in de eerste plaats om de reiziger. Het GVB heeft een dienstverlenende instelling en hecht belang aan goede reizigersinformatie. Drie factoren bepalen voornamelijk de kwaliteit van het openbaar vervoer voor de reiziger, maar ook voor de opdrachtgever van het GVB: veilig, op tijd en schoon. Het GVB gaat vooruit, onder meer door de continue verbetering van haar dienstverlening en afstemming daarvan met klant en opdrachtgever. De vernieuwing van het materieel draagt bij aan de kwaliteitsbeleving van het openbaar vervoer. Het GVB schafte Combino-trams aan en introduceerde in 2003 de brandstofcelbus. Het GVB werkt verder voortdurend mee aan nieuwe verbindingen, zoals op dit moment de IJ-tram voor de verbinding met de nieuwe wijk IJburg en de verlenging van tramlijn 10 naar het Oostelijk Havengebied. Daarnaast levert het GVB bijdragen aan grootschalige projecten zoals het

8


Milieuvriendelijke stadsbussen op proef Medio december 2003 gingen bij wijze van proef drie brandstofcelbussen rijden. Deze bussen rijden op waterstof; een schone en dus milieuvriendelijke energiebron. Bij garage Noord werd een speciale unit gebouwd waar water wordt gesplitst in zuurstof en waterstof. Het GVB is er trots op met deze nieuwe voertuigtechnologie een voortrekkersrol te vervullen op het gebied van duurzame energie.

nieuwe busstation achter het Centraal Station. Een samenhangend pakket van maatregelen, zoals toezicht op metrostations en de geplande afsluiting van de metrostations met toegangspoortjes, repressieve kaartcontroles in tram, bus en metro en renovatie van de oudste metrostations, heeft als doel de sociale veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren. Strategie Het GVB is een professionele en dienstverlenende onderneming. De prijs en kwaliteit van onze diensten worden marktconform. Zo verzekert het GVB zich van voldoende afzet bij opdrachtgever en reizigers. Het GVB is voor Amsterdam het meest geprefereerde vervoerbedrijf. Om deze ambitie te realiseren stelt het GVB zich de volgende doelen: 1 Dienstverlening van hogere kwaliteit Continue procesverbetering, standaardisering van werkprocessen en scherpe resultaatgerichtheid staan garant voor een verdergaande verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening. 2 Marktconforme kostprijs in 2006 De primaire doelstelling uit De Deal, het convenant dat het GVB, Ondernemingsraad en gemeente Amsterdam hebben afgesloten, is een marktconforme kostprijs in 2006. Een marktconform prijsniveau is een structurele voorwaarde voor goed openbaar vervoer tegen een acceptabele prijs en om openbaar vervoer voor een groter publiek bereikbaar te maken. Het GVB werkt voortdurend aan verbetering van de efficiency en slagvaardigheid van de organisatie en streeft naar een nettowinstmarge van 3%. 3 Groei op thuismarkt en in regio Het GVB stimuleert het gebruik van zijn diensten door het vergroten van de marktkennis. Zo kan het GVB zijn thuismarkt gerichter bewerken. Het aantal verkochte reizigerskilometers moet met 4% groeien. In de regio wil het GVB een actieve rol spelen bij uitbreiding en betere aansluiting van netwerken en de ontsluiting van nieuwe stedelijke gebieden.


9

‘Steeds meer stations en voertuigen zijn uitgerust met camera’s. Als ik aan het werk ben, krijg ik daar positieve reacties op van reizigers. Toezicht op wat er zich op stations en in het OV afspeelt, komen het gevoel van veiligheid ten goede.’ Boy Janki, elektronicus Railinfrastructuur

‘De camera’s helpen voorkomen dat er vervelende dingen gebeuren. Mensen met slechte bedoelingen weten dat er op hen wordt gelet. En als je niet kwaad van zin bent, dan maakt zo’n camera niets uit. Toch?’ Sandra Zarks, reiziger

» Bestemming Leidseplein »

sneltram 51 tram 25 bus 15, 66, 99,199

Directie

Verslag van de directie

Van links naar rechts:

Het GVB in 2003 Het GVB bereidt zich voor op de nieuwe concessieperiode, die in 2006 ingaat. Hoofddoel is de concessie ongedeeld te verwerven. Alleen dan kan het GVB een samenhangende dienstverlening blijven leveren en de gewenste toegevoegde waarde bieden aan de reiziger. Om dit te bereiken is De Deal gesloten met de gemeente en de Ondernemingsraad, een prestatiecontract in de vorm van een convenant dat in 2005 afloopt. De belangrijkste uitdaging voor het GVB is het openbaar vervoer te verzorgen tegen een marktconforme prijs. Als dit lukt, maakt de gemeente Amsterdam zich sterk voor het gunnen van een ongedeelde concessie. Het GVB is op de goede weg. Het afgelopen jaar is de kostenreductie volgens plan doorgevoerd, waarbij ook de achterstand van de jaren 2001 en 2002 is ingelopen. Het jaar kon daardoor winstgevend worden afgesloten. De nettowinst bedroeg € 8,6 miljoen (2002: verlies € 3,3 miljoen).

Ir. M.A.G. Weijenberg J.G. Schermer Ir. J.G. Kroon A. Bolier Drs. R. Sporrel RA

Reductie van de kosten is het belangrijkste thema binnen De Deal. In 2005 moet het GVB de kosten met circa € 32 miljoen hebben teruggebracht ten opzichte van 2000. Daar is inmiddels ruim € 16 miljoen (prijspeil 2001) van gerealiseerd. Maar verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening is minstens zo belangrijk. De graadmeter is hoe tevreden de klanten zijn over de dienstverlening. De uitkomsten van de Kwaliteitskoersmeter, het klanttevredenheidsonderzoek dat twee keer per jaar wordt herhaald, geven aan dat klanten veel beter te spreken zijn over de prestaties van het GVB dan in voorgaande jaren. Het GVB rijdt beter op tijd, het materieel en halteplaatsen zijn schoner en reizigers voelen zich aanmerkelijk veiliger. Deze uitkomsten en de daaraan verbonden normen resulteerden in een bonus van de opdrachtgever, die per saldo circa 10% van het bedrijfsresultaat uitmaakte. Deze goede prestaties zijn het resultaat van de gezamenlijke inspanning van alle GVB’ers. Zij moeten dag na dag een goede prestatie neerzetten onder soms moeilijke omstandigheden. Behalve aandacht aan de klant besteedde het GVB dan ook veel zorg aan het welzijn van zijn medewerkers en met name het rijdend personeel. Juist deze medewerkers moeten zich gesteund kunnen voelen.

12


Even goed, maar goedkoper Het GVB heeft in 2003 ten opzichte van 2000 een kostenbesparing van € 18 miljoen weten te realiseren, zonder dat de dienstverlening daaronder leed. Er reden in 2003 evenveel trams, metro’s en bussen als in 2002. De klantwaardering was in 2003 groter. De besparing is een belangrijke stap in de richting van marktconform werken.

Resultaten Het GVB heeft voor de concessieperiode 2002 – 2006 een exploitatiecontract voor het verzorgen van het openbaar vervoer in en rond de gemeente Amsterdam. Het contract is officieel afgesloten met het Regionaal Orgaan Amsterdam (ROA). Het ROA heeft het opdrachtgeverschap uitbesteed aan de gemeente Amsterdam (de dienst Infrastructuur Verkeer & Vervoer). Dit contract is gebaseerd op een programma van eisen. Daarnaast heeft het GVB nog twee contracten met de gemeente Amsterdam: één voor de verbetering van de sociale veiligheid en één voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur voor tram en metro. Voor het vervoer met veren bestaat een aparte regeling. Het GVB kwam in 2003 al zijn contractafspraken na en presteerde op onderdelen beter dan de normen die met de opdrachtgever zijn overeengekomen. In de volgende paragrafen wordt dit nader toegelicht.

Vervoer De regionale en lokale overheden moeten rekening houden met de door het Rijk opgelegde bezuinigingen. Het GVB was dankzij de al eerder ingezette kostenreductie in staat om het openbaar vervoer tegen lagere kosten te bieden. Hierdoor hoefden in 2003 niet of nauwelijks lijnen of diensten te worden geschrapt. Efficiënter werken, lagere kosten Het GVB voerde diverse maatregelen door om de kosten te verlagen en ze beter in de hand te kunnen houden. In 2003 werden voor het rijdend personeel nieuwe roosters ingevoerd, waardoor minder mensen en materieel nodig waren. Dit had consequenties voor het aantal arbeidsplaatsen dat met 150 fte’s werd ingekrompen. De gewenste efficiencyverbetering is in goed overleg met de Ondernemingsraad totstandgekomen. Het voordeel van de nieuwe roosters voor de medewerkers is dat de uren gelijkmatiger verdeeld zijn over winteren zomerdienstregeling. Ook stafactiviteiten die het primaire proces, het vervoeren van reizigers, ondersteunen, werden gecentraliseerd. Medewerkers die zich bezighouden met planning, account management, klantrelaties en vervoerssystemen werken sinds begin 2003 samen in een compact team. Hierdoor zijn kennis en kunde gebundeld en kan betere service worden geleverd aan de interne en externe GVB jaarverslag 2003

13

‘We zijn lekker een avondje wezen stappen. Nu zijn we moe en willen we snel naar huis.’ Veronie Salaris, Bas Arps, Rita Permaul, Rasha Pengel, Ambré Abduraduran, Stephanie Braam en Ellis Vogelland, reizigers

Kwaliteitsmeting (percentage tevreden klanten) Tevreden reizigers Het betreft hier de samengevatte scores voor alle kwaliteitsaspecten (onder meer reinheid, op tijd rijden, omroepen van haltes) van tram, bus en metro. De percentages zijn positieve scores. In 2003 had bijvoorbeeld 75,3% van de reizigers een positief totaaloordeel over het busvervoer door het GVB. De norm geeft aan welke eisen de opdrachtgever aan het GVB stelt.

100% 90% 80% 75,3

70% 68% 60% 64%

67,8

70% 66%

72% 68%

72%

68,5

70,8

68%

63%

64,6

59%

50%

63% 59%

52,6

40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

Bus

2002

2003

Tram

2002

2003

Metro

Norm

klant. Ook de activiteiten rond de dagelijkse planning van mensen en materieel zijn efficiënter georganiseerd, onder meer door de vorming van een nieuwe afdeling Indeling en Dagreserve. Deze bundeling van expertise komt de snelheid en kwaliteit van de planning van het werk ten goede. Een andere kostenbesparende maatregel die tegelijkertijd bijdraagt aan de kwaliteitsbeleving van medewerkers, is de invoering van een selfservice via intranet. Hierin is in 2003 de eerste stap gezet door medewerkers ouder dan 56 jaar de gelegenheid te bieden zelf hun vrije dagen in te roosteren en zo management en stafafdelingen te ontlasten. Vervoer jaarlijks tegen het licht Ieder jaar houdt het GVB de dienstregelingen en de lijnen in een deel van de stad tegen het licht en verbetert ze waar mogelijk. Dit is een taakstelling die valt binnen het exploitatiecontract, maar die gevolgen kan hebben voor de (rail)infrastructuur. In 2003 was Centrum Oost aan de beurt. Een enkele lijn verdween, routes van verschillende tram- en buslijnen zijn vernieuwd of veranderd, waardoor overstapmogelijkheden en aansluitingen verbeterden. Daarnaast nam het GVB in november 2003 de verlenging van tramlijn 16 in gebruik. Deze tram rijdt nu naar het eindpunt VU Medisch Centrum aan de Boelelaan. Schoon en nieuw materieel Om de beleving van comfort bij de reiziger te vergroten, besteedde het GVB veel aandacht aan verzorgd materieel. In 2003 werd in dat kader de strijd tegen graffiti op tram, metro, bus en metrostations met verve opgepakt. Door dagelijkse controle en schoonmaakacties kon het aantal vierkante meters illegale schilderkunst ten opzichte van 2002 met 30% worden teruggebracht. De nieuwe, blauwwitte trams en bussen die de laatste jaren zijn aangeschaft, dragen bij aan het schone, frisse en eenduidige beeld dat het GVB wil neerzetten. Aan het eind van 2003 waren 125 nieuwe trams in bedrijf genomen. Alle sneltrams van lijn 51 krijgen ook de GVB-kleuren blauw en wit. In 2003 is begonnen met een grondige opknapbeurt van deze sneltrams. Na het overspuiten, worden ze voorzien van een anti-graffitilaag en ze krijgen een nieuw interieur. Schoon én innovatief zijn de drie brandstofcelbussen, die in december 2003 in gebruik zijn genomen. In het kader van het Europese project Clean Urban GVB jaarverslag 2003

15

Zo’n 17.000 telefoontjes via 0900-8011 In 2003 had de Klantenservice van het GVB minstens 17.000 keer telefonisch contact met reizigers. Binnen de ruime openingstijden kan deze afdeling 80% van de vragen meteen afhandelen. Dat draagt zeker bij aan de dienstverlenende uitstraling van het GVB. Daarnaast biedt het contact met reizigers het GVB goed inzicht in de beleving van de klant.

Transport for Europe (CUTE) testen negen Europese openbaarvervoerbedrijven en één Australisch bedrijf de komende twee jaar stadsbussen met een elektromotor. Bijzonder is dat deze bussen dankzij een brandstofcel waterstof als energiebron gebruiken. De bussen produceren geen schadelijke uitlaatgassen en door de elektromotor maken ze bovendien minder geluid. Het GVB levert hiermee een bijdrage aan de ontwikkeling van waterstof als duurzame energiebron. De oudste metro’s van het GVB, de zogenaamde Zilvermeeuwen, zijn inmiddels 25 jaar oud. In 2003 is gestart met de gedachtevorming over de keus tussen een uitgebreide upgrading van deze metro’s of de aanschaf van nieuw metromaterieel. In 2003 deed de conducteur zijn intrede op tramlijn 1, de laatste lijn waarvoor dit de bedoeling was. Om dit fysiek mogelijk te maken, was een herschikking van trammaterieel nodig. De lijnen 5, 16 en 24, die geen conducteur hebben, rijden nu met het enige type tram zonder conducteurscabine. Deze trams zijn daarom niet inzetbaar op de tramlijnen met conducteur. Op tijd aankomen en vertrekken De voorspelbaarheid van het GVB is een kritische factor in de kwaliteitsbeleving van de klant. Op de aangekondigde tijd op de halte aankomen en vertrekken bleef ook in 2003 een punt van grote aandacht. Uit de punctualiteitcijfers blijkt dat het GVB voor 2003 de gestelde norm heeft gehaald, maar het kan nog beter. Medewerkers hebben veel invloed op de punctualiteit. De toename van hun verantwoordelijkheidsgevoel voor dit kwaliteitsaspect is dan ook een punt van blijvende managementaandacht. Vriendelijk voor klant In de beleving van reizigers is het GVB klantvriendelijker geworden. Dit is vooral te danken aan het optreden en de servicegerichte houding van het rijdend en controlerend personeel. Door de betrokkenheid van medewerkers te vergroten, wil het GVB de uitstraling verder verbeteren. Het GVB heeft daarvoor al in eerdere jaren het lijngebonden werken geïntroduceerd. Lijngebonden werken wil zeggen dat bus-, tram- en metrolijnen een vast team hebben van bestuurders, conducteurs en leidinggevenden (lijnmanager en assistent-lijnmanagers).

16


‘Tijdens een nachtdienst heb ik vaak gezellige mensen in de bus. Die hebben een leuke avond achter de rug en willen veilig thuisgebracht worden.’

Toon Koffijberg, buschauffeur

Grotere herkenbaarheid door nieuw tenue Een nieuw uniform voor de medewerkers van OV-Zorg, de kaartcontroleurs en Metrozorg, heeft een einde gemaakt aan de onduidelijkheid voor reizigers over wie wat doet binnen het openbaar vervoer. De GVBmedewerkers zijn nu op straat als zodanig herkenbaar.

Ook werd het structureel werkoverleg ingevoerd. In 2003 is veel aandacht besteed aan het vergroten van de weerbaarheid van het personeel, waardoor zij ook in lastige situaties klanten op juiste wijze tegemoet kunnen treden. De service is eveneens vergroot door de Klantenservice te centraliseren. Het GVB heeft in 2003 gekozen voor ruimere openingstijden om de bereikbaarheid te vergroten. Van deze gelegenheid wordt veel en dankbaar gebruikgemaakt. Klanten bellen overigens niet alleen voor algemene informatie, maar ook om een klacht in te dienen. Het strengere controlebeleid van het GVB bijvoorbeeld, leidde tot meer vragen. Het GVB heeft dit opgevat als een positief signaal: de klant merkt immers dat het GVB strenger controleert. Behalve telefonisch is de Klantenservice ook bereikbaar via e-mail en de website gvb.nl. Meer en betere informatie De reiziger hecht veel belang aan goede informatie op de haltes en in tram, bus en metro. In de Combino-tram is naast de automatische halte-afroep een nieuwe vorm van informatievoorziening geïntroduceerd, de zogenaamde MobilInfo. Op televisieschermen krijgen de reizigers infotainment, nieuws en reizigersinformatie aangeboden. In 2003 is het automatische halte-afroepsysteem ook in de stadsbussen geïnstalleerd. In februari 2004 werd dit systeem in gebruik genomen. Het GVB werkt verder aan een nieuw exploitatiebeheerssysteem (EBS) waarmee de verkeersleiding beter weet waar het materieel zich bevindt in de stad. Daardoor kan het GVB zijn reizigers nauwkeuriger informeren over de

‘Mensen zien het verschil’

We zijn er nog niet

Peter Schouten van opdrachtgever dienst Infrastructuur

‘Aanbesteden is het middel en geen doel op zich. De kosten-

Verkeer en Vervoer over exploitatie.

reductie is tot nu toe gehaald, dus dat gaat goed. Maar laag-

‘De dienstverlening van het GVB is gezichtsbepalend voor

hangende appels plukken het makkelijkst, dus het resultaat

Amsterdam. De prestatie op punctualiteit en klant-

uit 2003 is geen garantie voor de toekomst. We willen op

tevredenheid is in 2003 sterk verbeterd, maar kan nog beter.

Europees niveau onderzoek gaan doen via een zogenoemde

Van de klanten is 70% tevreden, dat is historisch gesproken

benchmark met een aantal vergelijkbare steden. Als blijkt dat

heel hoog. Maar 30% ontevreden vinden wij toch ook nog

het GVB marktconform werkt, dan heb je in feite dezelfde

hoog. Het idee was altijd: het openbaar vervoer moet schoon,

situatie als bij een aanbesteding. We zijn nu een heel eind op

heel en veilig zijn. Uit de Kwaliteitskoersmeter blijkt nu dat

weg naar marktconform, maar zijn er nog niet.‘

inspanningen om dat te bereiken, juist ook in het oog van de klant, lonen. Mensen zien het verschil.‘

18


Graffitistrijd met verve opgepakt Het aantal vierkante meters illegale schilderkunst is in 2003 met 30% teruggebracht. Er is geen tram of metro uitgereden die er beklad uitzag. Ook zijn de stationsgebouwen van de metro schoongemaakt. Dit vergroot de beleving van comfort bij de reiziger. Schoonmaken en schoonhouden is verder belangrijk voor het veiligheidsgevoel.

aankomsttijden van trams en bussen. Hiervoor zijn al eerder Passagiers Informatie Displays geplaatst op een aantal haltes. Het EBS2-systeem, dat is gebaseerd op GPRS-technologie, wordt in 2004 volledig in gebruik genomen. Uit een evaluatie van de halte-informatie die in 2003 heeft plaatsgevonden, bleek dat hieraan het nodige te verbeteren valt. Er is daarom een programma opgesteld om in 2004 de routekaarten, dienstregelingen en andere GVB-informatie op de haltes te moderniseren.

Sociale veiligheid Het GVB heeft met de opdrachtgever een contract om de sociale veiligheid van het openbaar vervoer te verbeteren. De opdrachtgever stelt geld ter beschikking voor het inzetten van personeel of het uitvoeren van speciale projecten. Meer toezicht is één van de beleidsmaatregelen die in samenspraak met de opdrachtgever is genomen. Met het ministerie van Verkeer en Waterstaat is in 2003 de financiering voor het aanstellen van conducteurs overeengekomen. Hierdoor kan het GVB de continuïteit van deze functie garanderen. In plaats van een I/D-contract, de zogenoemde Melkert-baan, kon het GVB zijn conducteurs in 2003 een reguliere aanstelling aanbieden. De vooruitgang die in 2003 is geboekt op het terrein van sociale veiligheid was boven verwachting. Het aantal incidenten zoals dat sinds 1997 wordt geregistreerd nam voor het eerst af: in 2003 werd 8% minder incidenten gemeld dan in 2002. Wel was sprake van verharding bij agressie tegen het personeel. Dit blijkt uit een forse afname van het aantal meldingen van verbaal geweld en een lichte stijging van meldingen van fysiek geweld. Opmerkelijk is dat de waardering van klanten sterk is verbeterd en nu zelfs beter is dan het landelijk gemiddelde. Helaas is het gevoel van veiligheid bij medewerkers nog onvoldoende. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de toename van het aantal agressief getinte incidenten. Projecten en acties Het GVB werkte aan een samenhangend pakket van maatregelen om de sociale veiligheid in het openbaar vervoer te versterken. Enkele grote projecten zijn: menselijk toezicht op alle stations, meer repressieve kaartcontrole en renovatie van de oudste metrostations. Schoonmaken en schoonhouden is belangrijk voor het veiligheidsgevoel. De verbeterde samenwerking op het Stationseiland met GVB jaarverslag 2003

19

Alle hens aan dek Het GVB is voortdurend op zoek naar mogelijkheden om de sociale veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren. Meer menselijk toezicht is één van de maatregelen die in dat kader zijn genomen. Zo is sinds 2003 altijd één van de twee schippers op het passagiersdek van de veren aanwezig.

direct betrokken partijen, zoals gemeente, politie, justitie, GG&GD, NS en Connexxion, blijkt goed te werken. Sinds 2003 is er ook toezicht op het passagiersdek van de veren: één van de twee schippers is nu altijd aanwezig op dit dek. In het kader van sociale veiligheid werden nog vele andere zaken opgepakt, zoals betrouwbaarder camerasystemen in tram, bus, veren en meer camera’s op metrostations, weerbaarheidstraining van medewerkers, intensivering van de samenwerking met onder andere politie en justitie (bijvoorbeeld op het gebied van zakkenrollers) en voorlichting aan scholieren. Het GVB publiceert in al zijn voertuigen en op de website duidelijke huisregels waaraan reizigers zich moeten houden. De vaste OV-Zorgmedewerkers en kaartcontroleurs van het GVB zijn bevoegd om proces-verbaal op te maken voor zwartrijden en andere overtredingen van de huisregels.

‘Het veiligheidsgevoel is toegenomen‘

Stationseiland is positief, maar moet eigenlijk over de hele

Rein de Haas van opdrachtgever dienst Infrastructuur Verkeer

linie worden ingevoerd. Het is goed om per gebied af te

en Vervoer over sociale veiligheid.

spreken hoeveel capaciteit wordt ingezet. De politiek erkent

‘Voor het GVB is de hoeveelheid uren die ingezet is, niet

het belang van sociale veiligheid. Het openbaar vervoer is nu

langer maatgevend. Resultaten zoals het gevoel van veiligheid

onderdeel van een breed plan, dat vraagt om meer

en het aantal controles worden gemeten. Dat is een stap

afstemming. Maar door de grotere druk gaan deuren en

voorwaarts. De doelstellingen voor 2003 zijn gehaald. Dat is

portemonnees ook eerder open.’

veel beter dan verwacht. De efficiency is beter, voor hetzelfde geld. Er is meer controle, meer toezicht. Het veiligheidsgevoel

Toegangspoortjes

van reizigers op stations is toegenomen. Het aantal incidenten

‘Ik zie 2006 met vertrouwen tegemoet. Een grote klapper

is afgenomen, er is een sprong gemaakt in klantwaardering.

verwacht ik van de toegangspoortjes in de metrostations.

De effecten zijn zichtbaar. In 2004 leggen we nog meer de

Die zullen leiden tot een forse daling van het aantal

nadruk op de resultaten.’

zwartrijders en dus ook van het aantal betalingsconflicten. De kaartcontrole was in 2003 zo’n 220% hoger dan in 2002!

Samenwerking

Het aantal betalingsconflicten steeg met 26%. Dat betekent

‘Het contact met het GVB is zakelijker geworden. Als er niet

gewoon dat we het pleit aan het winnen zijn.

geleverd wordt, wordt dat verrekend. De samenwerking loopt

Die ontwikkeling past in het beeld dat we stadsbreed hebben:

hoe langer hoe beter, maar kan nóg beter. Het convenant

‘we pikken het niet langer.’

20


‘Het is belangrijk dat storingen – zoals een defecte trambovenleiding – snel verholpen zijn.‘ René van den Boom, monteur Railinfrastructuur

‘Oponthoud van het vervoer moet beperkt blijven. De klant wil tenslotte snel naar huis.‘ Fred Uijtenhaak, monteur Railinfrastructuur

‘Als een tram vanwege een calamiteit in een drukke verkeerssituatie tot stilstand komt, wordt OV-Zorg ingeschakeld. Terwijl wij het verkeer regelen, kunnen reizigers veilig uitstappen.‘ Anyl Ghisai, medewerker OV-Zorg

8,6 miljoen reizigers gecontroleerd Het GVB heeft in 2003 fors meer gecontroleerd. In totaal werden 8,6 miljoen reizigers om hun vervoersbewijs gevraagd. Een stijging met 220% ten opzichte van 2002. Dat de stijging van het aantal betalingsconflicten met 26% daar fors onder blijft, is een positief signaal.

Meer kaartcontroles Het GVB heeft scherper ingezet op toegangscontrole en repressieve controle om – vooral bij de metro – het zwartrijden tegen te gaan. In 2003 controleerde het GVB 8,6 miljoen reizigers ten opzichte van 2,7 miljoen het jaar daarvoor. Het effect daarvan was vrij snel zichtbaar. Het percentage reizigers zonder geldig vervoersbewijs daalde drastisch. Het gevolg was wel dat er een toename van 26% van betalingsconflicten was tussen rijdend of controlerend personeel en klanten. Daaruit blijkt dat deze klantgroep moest wennen aan de strengere controles van het GVB. Daarnaast controleren busen trambestuurders en conducteurs vervoerbewijzen bij het instappen. Ook zijn er regelmatig teams op pad die reizigers controleren op een geldig vervoerbewijs. Verheugend is dat de strengere controles een positief effect hadden op het veiligheidsgevoel van reizigers.

Infrastructuur Naast het exploitatiecontract en het sociale veiligheidscontract heeft het GVB een contract met de gemeente Amsterdam voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur voor tram en metro. Het contract bestaat uit een meerjaren onderhoudsplan voor het dagelijks onderhoud van de tram- en metroinfrastructuur en uit een meerjaren vervangingsplan tramspoor. De taakstelling voor het jaar 2003 binnen het beheer- en onderhoudscontract is naar tevredenheid van de opdrachtgever uitgevoerd. Groot onderhoud van de Oostlijn (de metrolijn en bijbehorende stations tussen Centraal Station en AmsterdamZuidoost) en metrospoorvervanging hebben in verband met de leeftijd grote prioriteit. De gemeenten Amsterdam en Rotterdam, waar groot onderhoud aan de metro-infrastructuur ook grote prioriteit heeft, hebben in 2003 een gezamenlijk financieringsverzoek ingediend bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat voor een meerjaren vervangingsplan metrospoor. Snelle oplossingen en structureel onderhoud Storingen aan de infrastructuur (rails en bovenleidingen) moeten snel en accuraat worden opgelost, zodat oponthoud voor het vervoer beperkt blijft. Daarnaast is de veiligheid van medewerkers en reizigers een belangrijk aandachtspunt. Het GVB beschikt daarom over een uitgebreid team van engineers en monteurs. Zij zorgen voor snelle oplossingen bij storingen en voor het groot en dagelijks onderhoud aan de railinfrastructuur.


23

Conducteur terug op de tram Menselijk toezicht vormt de kern van het veiligheidsbeleid van het GVB. Het GVB is daarom een aantal jaren geleden begonnen de conducteur terug te brengen op de tram. Dat project is in 2003 afgerond. Overigens speelt de conducteur ook een belangrijke rol in de verbetering van de service aan de reizigers.

Vernieuwing oudste metrolijn In 2003 heeft de opdrachtgever besloten het project MetroMorfose, dat in het leven is geroepen voor de renovatie van de Oostlijn, inclusief metrostations, voorlopig niet verder uit te breiden in verband met de verwachte hogere kosten. Eerst moet de totale financiering via rijksgelden worden zeker gesteld. Als hier duidelijkheid over is, zal ook de stationsrenovatie worden voortgezet, maar dan op een lager ambitieniveau. De vernieuwing van metrostation Ganzenhoef en de Oosthal van metrostation Reigersbos – volgens het oorspronkelijke, hoge ambitieniveau van MetroMorfose – was al in 2003 gestart. Beide stations worden in het voorjaar van 2004 opgeleverd.

‘In 2006 moeten we op orde zijn’

Prestaties

Harold Koster van opdrachtgever dienst Infrastructuur Verkeer

‘Van de verandering in de prestaties op het gebied van

en Vervoer over infra.

infrastructuur hebben we nog geen goed beeld. Maar er

‘De kanteling van de organisatie van GVB heeft interne

gebeurt een hoop op straat en er zijn veel minder klachten.

bedrijfsprocessen op hun kop gezet. Het is knap dat de

Dus het GVB is goed bezig. Samen met het GVB is in 2003

medewerkers desondanks hun dagelijkse werk doen. Als er

gewerkt aan een beheervisie. We hebben meegewerkt aan

een calamiteit is op de Vijzelgracht, dan zijn ze er snel bij.

een rijksbijdrageregeling voor de metro en geholpen met een

De weg naar een zakelijke opdrachtgever-opdrachtnemer-

projectplan voor de tram. Daar stoppen we veel uren in en we

relatie is langer dan we hadden gehoopt. We moeten naar

doen dat met plezier, maar het moet wel tijdelijk zijn.’

een systeem waarbij hier het budget is en daar de offerte van het GVB. Ik begrijp dat je, als er weinig tijd is, kiest voor de

Transparanter

situatie op straat boven het informeren van je opdrachtgever.

‘De datum 1 januari 2006 nadert en dat vind ik zorgwekkend.

Maar het GVB moet zakelijk gaan werken, of dat nu voor ons

Er wordt hard gewerkt, maar eigenlijk zijn er nog een paar

is of voor wie dan ook. We zijn nog ver verwijderd van de

jaar nodig. Er is geen ei van Columbus. Het GVB moet vooral

normale opdrachtverstrekking. Ik realiseer me dat wij als

zijn werkwijze transparanter maken. Die verandering moet

opdrachtgever ook moeten leren. We moeten naar elkaar

doorsijpelen in de hele organisatie. Wat Amsterdam wil, is

toegroeien.’

één concessie van metro, bus en tram, het liefst met het GVB. We moeten op 1 januari 2006 zodanig op orde zijn dat er een echte opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie bestaat. Want dan zullen we onze keuze voor het GVB moeten kunnen uitleggen.‘

24


Prettig werken bij het GVB Het is essentieel dat GVB-medewerkers zich prettig voelen in hun werk. De gastvrije uitstraling van het openbaar vervoer begint immers bij hen. In 2003 is hard gewerkt aan weerbaarheid, opvang en nazorg.

Veilig werken Het GVB zet zich als goed werkgever in voor de veiligheid en het welzijn van zijn medewerkers. Er is vooral veel aandacht besteed aan het verbeteren van de werkomstandigheden van wegwerkers op en langs de trambaan. Deze medewerkers worden blootgesteld aan allerlei gevaarlijke situaties, vooral door het drukke verkeer en onverantwoord weggebruik van automobilisten. Tunnels verdienen bijzondere aandacht als het gaat om veiligheid. Daarbij zijn twee aspecten te onderscheiden: de technische veiligheid met als doel calamiteiten te voorkomen en de hulpverlening in geval van een calamiteit. In het kader van het groot onderhoud van de Oostlijn werkt het GVB aan de verbetering van de technische veiligheid van de metrotunnel tussen het Centraal Station en het Amstelstation. Daarnaast is eind 2003 het noodplan ‘Calamiteitenbestrijding metrosysteem’ gereedgekomen en aangeboden aan de opdrachtgever.

Het GVB als werkgever Een marktconform openbaarvervoerbedrijf is professioneel, klantgericht en resultaatgericht. Om dit te realiseren, doet het GVB een beroep op de ondernemende mentaliteit en open instelling van medewerkers en management. Managementstijl Het GVB heeft ervoor gekozen om verantwoordelijkheden laag in de organisatie te leggen, onder meer door middel van het lijngebonden werken. De betrokkenheid van leidinggevenden bij hun teams wordt daardoor groter. In 2003 is veel aandacht geweest voor met name het versterken van de onderlinge verhoudingen en de collegialiteit binnen teams. Om leidinggevenden beter toe te rusten voor hun taak is P&O gestart met de ontwikkeling van een handboek P&O, dat in 2004 wordt geïntroduceerd. Het doel is dat leidinggevenden allerlei P&O-taken zelfstandig uitvoeren, zoals dat past bij integraal management. Dit moet de slagvaardigheid binnen de organisatie op dit gebied vergroten. Het GVB wil de leidinggevende capaciteiten van het middelen lagere management versterken door opleiding en training. Dit is noodzakelijk om de kwaliteitsdoelen te halen en de prestaties van de organisatie als geheel voortdurend te verbeteren. De eigen Managementschool is vier jaar geleden speciaal voor dit doel opgericht. Het lukte de afgelopen jaren niet om voldoende leidinggevenden uit eigen gelederen te plaatsen. Externe werving was en blijft daarom noodzakelijk op dit niveau.


25

Arbeidsverzuim

(in % en inclusief het verzuim

van langer dan een jaar) 20%

Arbeidsverzuim daalt met bijna 2%

18% 16%

In 2003 heeft het GVB veel energie gestoken in het arbeidsverzuimbeleid.

16,2 15,3

14%

13,5

12%

En met resultaat. Het verzuim daalde met 1,8%, van 15,3% in 2002 naar 13,5% in

10%

2003. De aanpak van het verzuim blijft

8%

hoog op de interne agenda staan. Zo gaat

6%

er meer aandacht uit naar medewerkers

4%

die zich ziek melden en werkt het GVB er

2%

hard aan hen zo snel mogelijk weer aan

0% 2001

2002

2003

werk helpen.

Arbeidsverzuim gedaald Door voortdurende aandacht voor het arbeidsverzuim is het in 2003 gelukt dit met bijna 2 procentpunten te verlagen. Er is gekozen voor een gestructureerde aanpak waarin taken en verantwoordelijkheden van het lijnmanagement en het case-management duidelijk waren gedefinieerd, binnen het wettelijke kader. De primaire verantwoordelijkheid voor een spoedige terugkeer van een medewerker ligt nu – vanwege de komst van de wet Poortwachter – bij het lijnmanagement en de medewerker zelf. P&O had hierbij een actieve ondersteunende rol; P&O-adviseurs traden op als case-manager en hebben leidinggevenden intensief begeleid en gecoacht. Ook de Arbodienst is actief betrokken bij een soepele en snelle reïntegratie van medewerkers. De verscherpte focus op deze problematiek heeft ook resultaat gehad voor de relatief grote groep langdurig verzuimers. De daling van het arbeidsverzuim had een belangrijk positief effect op de kosten. Het blijft echter nog veel te hoog: 13,5%. Daarom pakt het GVB dit thema met kracht verder aan. De doelstelling is dat dit percentage in 2005 is teruggebracht naar 9%. Interne mobiliteit vergroot De afslankingsoperatie die het GVB doormaakt, wordt grotendeels gerealiseerd door natuurlijk verloop en door interne of externe herplaatsing. Het Mobiliteitscentrum speelde daarbij in 2003 een belangrijke rol. Het gevolg was dat alle verschuivingen hebben plaatsgevonden binnen de kaders van het sociaal plan. Zorg voor veiligheid en welzijn Als goed werkgever zorgt GVB voor de veiligheid en het welzijn van de medewerkers. Het GVB besteedt bijvoorbeeld veel aandacht aan de nazorg van medewerkers die betrokken zijn geraakt bij een ernstig incident op de weg. Nooddiensten, OV-Zorg en leidinggevende zijn snel ter plekke en bedrijfsmaatschappelijk werk begeleidt indien nodig de betrokken medewerker. Helaas is in 2003 een medewerker bij een ongeval in een werkplaats om het leven gekomen. Een ander veiligheidsaspect is bedrijfshulpverlening. De Arbodienst verzorgt de opleiding van bedrijfshulpverleners binnen het GVB. Ook ontwikkelde de Arbodienst in 2003 – in het kader van de rookvrije werkplek per 1 januari 2004 – een cursus ‘Stoppen met roken’ voor medewerkers.

26


Ondernemingsraad J.G. Geldhof (voorzitter), W. te Winkel, D.M. van Axeldongen, L.C. Bolte, R.R. van den Braak, S.K. Dindajal, J.H. Hensen, R. Hinse, A.A.A.M. Klopper, C.D. Koers, J. van Offerden, R. Reinders, R. Schijffers, C. Schirrmann, G.H. Smit, G.J.J. Sol, A.P. Tovar, L. Vast, R. Vlietstra, W.F.R. Vos, G. de Vries (in het laatste kwartaal 2003 vervangen door H.A. van Batenburg)

Medezeggenschap

OR

De Ondernemingsraad van het GVB heeft als contractpartner in De Deal een actieve bijdrage geleverd aan de discussie over de toekomst van het bedrijf. De Ondernemingsraad kijkt kritisch mee of de kostenreducties gehaald worden, wat de Ondernemingsraad medeverantwoordelijk maakt voor het totale reorganisatieproces. De Ondernemingsraad was in het belang van de toekomst van het bedrijf bereid pijnlijke maatregelen te steunen. Hij vervulde zijn rol als belangenbehartiger van de medewerkers op een goede manier door te controleren of het GVB zich als werkgever aan alle afspraken hield. De samenwerking tussen directie en Ondernemingsraad was doelgericht.

’De derde weg is begaanbaar’

hebben geadviseerd, hebben effect gehad. In de aanpak van

Buschauffeur en Ondernemingsraadvoorzitter Gerrie Geldhof

het ziekteverzuim vinden wij dat de repressieve kant te veel

over 2003.

aandacht krijgt en de preventieve kant te weinig. Ook de

‘Voor mij is 2003 het jaar waarin we als het GVB hebben laten

organisatie van het werk kan op sommige punten nog beter.

zien dat de derde weg, die leidt naar een bedrijf dat

Het is bijvoorbeeld belangrijk dat er voldoende mensen zijn.

marktconform werkt, begaanbaar is. Als Ondernemingsraad

Het sanctiebeleid vinden wij ongenuanceerd. Het houdt geen

hebben we samen met de gemeente en de directie getekend

rekening met de omstandigheden. De nieuwe standaard-

voor grootschalige bezuinigingen. In het afgelopen jaar is er

roosters zijn bijna klaar en passen beter op het werk.

enorm op kosten bespaard zonder dat dit ten koste is gegaan

Voor de komende tijd staan de parttimeroosters op onze

van het voorzieningenniveau. Het aantal uren openbaar

agenda. Een ander aandachtspunt is de planvorming in

vervoer in Amsterdam is gelijk gebleven. Dat is nogal wat.

de sector Techniek. Die is achtergebleven bij de rest.’

Aanbesteding is dus eigenlijk niet nodig, want zowel wat betreft prijs als kwaliteit werken we marktconform.’

Eén GVB ‘Op basis van de cijfers in 2004 wordt de beslissing over

Preventie

wel of niet aanbesteden genomen. Wij zetten ons ook de

‘De kostenbesparing is op een goede manier uitgevoerd.

komende jaren in voor één GVB: een efficiënt werkend bedrijf

Er zijn geen gedwongen ontslagen gevallen, we hebben

zonder concurrentie, maar waarin de belastingcenten

gewerkt met een prima sociaal plan. De efficiëntiemaat-

doelmatig worden gebruikt.’

regelen met name op het gebied van overhead waarover wij


27

Vooruitgang financiële administratie Per 1 januari is de implementatie van SAP voltooid. Dit computersysteem betekent een belangrijke vooruitgang voor de financiële administratie. Met SAP beschikt het GVB permanent over actuele bedrijfseconomische informatie. Belangrijk als ondersteuning van de sturing en beheersing van de organisatie én een goed middel om aan de opdrachtgever te laten zien dat het GVB doet wat hij belooft.

Financieel resultaat Het jaar 2003 heeft in het teken gestaan van systematische kostenreductie met als gevolg het herstel van de winstgevendheid van het GVB. Werd in 2002 nog een verlies geleden van € 3,3 miljoen, het jaar 2003 is afgesloten met een winst van € 8,6 miljoen. De nettomarge kwam uit op 2,25%. Behalve reorganisaties die tot een daling van het aantal fte’s leidden, is er meer aandacht voor verantwoorde uitgaven en het behalen van inkoopvoordelen, bijvoorbeeld op het gebied van energie of diensten door derden. Er is sprake van een groeiend kostenbewustzijn door verantwoordelijkheden laag in de organisatie te leggen en een gestructureerde systematiek voor planning en control in te voeren. De financiële discipline van de organisatie is daardoor aangescherpt. Er is meer aandacht voor cashmanagement waarbij naar een gezondere situatie gezocht wordt tussen debiteurenbeheer, betalingscondities van leveranciers en de planning van inkomsten. Uiteraard heeft de daling van het arbeidsverzuim ook een positief effect gehad op de kosten.

28


‘Spreek ik met GVB Klantenservice? Mijn vriendin logeert een paar dagen bij mij in Amsterdam. We willen flink gaan winkelen. Kunt u mij vertellen hoe zij het voordeligst kan reizen?’ Mara Agaatsz, reiziger

‘Goed dat u belt. Er staat veel informatie op onze website, maar we staan onze klanten ook graag persoonlijk te woord.’ Helen Moser, medewerker Klantenservice

Beter op tijd Het beleid van de gemeente Amsterdam is van invloed op de prestaties van het GVB. Zo bepaalt de gemeente bijvoorbeeld de regels rondom het medegebruik door taxi’s van busen trambanen. Volgens de herziene regeling die in februari 2004 is ingegaan, mogen taxi's alleen nog met een persoonsgebonden ontheffing over de vrije OV-banen rijden. Dit heeft een betere doorstroming van het openbaar vervoer tot gevolg. En dat is natuurlijk in het voordeel van de klant; die wil op tijd op de plaats van bestemming zijn.

Relevante ontwikkelingen binnen het openbaar vervoer Wet Personenvervoer In 2003 is de discussie op gang gekomen rond de aanbestedingssystematiek van het grootstedelijk openbaar vervoer. Het gaat om de keuze tussen openbaar aanbesteden of onderhands gunnen. De Rijksoverheid bepaalt in 2004 of aanbesteding van stadsvervoer verplicht wordt. De gemeente Amsterdam heeft het standpunt ingenomen dat aanbesteden een middel is en geen doel. Het voordeel van aanbesteden is dat het GVB dan concessies buiten de thuismarkt zou kunnen verwerven. Het voordeel van onderhands gunnen is dat het GVB dan zeker is van het aanbestedingscontract. Welke weg de overheid ook kiest, het GVB blijft zich inspannen om de volgende concessie te verdienen door marktconform te presteren. Gemeentelijk beleid Uitgangspunt voor de gemeente is dat zij kiest voor het GVB, mits het GVB voldoende presteert. Het gemeentelijk beleid heeft invloed op de openbaarvervoerprestaties. Zo kan het GVB beter op tijd rijden als de vrije tram- en busbanen optimaal benut kunnen worden voor het openbaar vervoer. Sinds 1 februari 2004 is het herziene beleid ‘Tram-/busbaangebruik taxi’s’ van kracht en mogen alleen nog taxi’s met een persoongebonden ontheffing over de vrije busen trambanen rijden. Met het dichten van het zogenaamde ‘gat in de nacht’ heeft het GVB de dienstverlening in de nachtelijke uren aan de klant verbeterd. De gemeente heeft hiervoor het programma van eisen aangepast. De bussen rijden sinds december 2003 de hele nacht.


31

Minder kaarten verkocht Er zijn in 2003 minder kaarten verkocht in Nederland. Het GVB heeft een klantsegmentatie-onderzoek gedaan om meer inzicht te krijgen in de beweegredenen van mensen om voor het openbaar vervoer te kiezen en om potentiële klantengroepen te kunnen herkennen. Met deze kennis wil het GVB acties ontwikkelen om mensen te stimuleren met het OV te reizen.

Landelijke daling kaartverkoop Landelijk vertoonde de kaartverkoop in 2003 een daling. Of dit veroorzaakt werd door de tariefstelling, de warme zomer, de economische recessie of anderszins is niet duidelijk. In 2003 heeft het GVB een klantsegmentatie-onderzoek gehouden om meer inzicht te krijgen in de beweegredenen van mensen om voor het openbaar vervoer te kiezen en om potentiële klantgroepen te kunnen herkennen. Op basis van deze kennis worden marketingacties ontwikkeld om mensen te stimuleren met het openbaar vervoer in Amsterdam te gaan en te blijven reizen. OV-chipkaart In 2003 zijn belangrijke stappen gezet rond de invoering van de OV-chipkaart. Het college van B&W van Amsterdam heeft de intentie de OV-chipkaart eerst in te voeren bij de metro, en wel in 2006. De gemeenteraad zal zich begin 2004 uitspreken. Tevens is de financiering voor het bouwen van de noodzakelijke toegangspoortjes in de metrostations rondgekomen. Dit project kan daardoor binnen afzienbare tijd starten. Verder hebben de partners die de OV-chipkaart ontwikkelen, besloten samen een centrale backoffice op te zetten. In 2003 is ook een leverancier voor het hele OV-chipkaartsysteem geselecteerd met wie contracten zijn gesloten.

32


Voorbereiding OV-chipkaart in volle gang De gemeente heeft in 2003 besloten de OV-chipkaart eerst in te voeren bij de metro. Dat zal in 2006 gebeuren. Ook is de financiering voor het bouwen van de noodzakelijke toegangspoortjes in de metrostations rondgekomen. Eind 2005 zijn alle metrostations van poortjes voorzien.

Verwachtingen 2004 De jaarrekening over 2004 is een belangrijke mijlpaal in De Deal. De afspraak is dat dan 75% van de kostenbesparingen moet zijn gerealiseerd. Bovendien moeten alle aanvullende maatregelen om resterende kostenbesparingen te realiseren bekend zijn. Met ieders inzet en aandacht voor de gemeenschappelijke doelen moet dit een haalbare doelstelling zijn. De omzetontwikkeling wordt in 2004 beperkt beïnvloed door de bezuinigingen die het Rijk oplegt aan de gemeente. De opdrachtgever heeft besloten dat het aantal dienstregelingsuren in 2004 met 1% afneemt. Door efficiënter werken kan de invloed van de bezuiniging op de dienstverlening beperkt zijn. De inspanningen die het GVB moet doen in verband met de OV-chipkaart worden in 2004 intensiever. De voorbereidingen voor het plaatsen van toegangspoortjes in de metrostations gaan beginnen, evenals de voorbereidingen voor de gemeenschappelijke backoffice van de OV-bedrijven. De backoffice moet de onderlinge verrekeningen verzorgen. Het GVB ontwikkelt zich tot een dienstverlenende onderneming die marktconform opereert. Een internationale benchmark met andere Europese dienstverleners is belangrijk om die marktconformiteit te kunnen staven. Het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening, van het materieel en de infrastructuur en het verhogen van de sociale veiligheid blijft in de operationele sfeer de belangrijkste opdracht voor het GVB in 2004 en de jaren daarna.


33

Personalia per 1 februari 2004

Directie

Raad van Advies

I r. J . G . K ro o n ( 1 9 4 7 )

D r. J . C . M . H o v e rs ( 1 9 4 3 ) , v o o r z i t t e r

Algemeen directeur Aandachtsgebieden: algemene en juridische zaken, concerncommunicatie, kwaliteitsbeheer, strategische planning en marketing, OV-chipkaart.

Nevenfuncties: o.a. voorzitter Raad van Commissarissen Stork MPS en Kusters Engineering NV, lid Raad van Commissarissen Koninklijke Grolsch NV, GTI NV, De Nederlandsche Bank NV, Randstad Holding NV, Celanese AG, Mignot & De Block BV, MPE Group NV, Inter Acres, vicevoorzitter Raad van Toezicht Universiteit Brabant.

A. Bolier (1952)

Directeur Vervoer Aandachtsgebieden: exploitatie openbaar vervoer, bus, metro, tram en veren, planning, accountmanagement, klantrelaties en vervoerfaciliteiten. Ing. H.G. Waling (1951)

D r. F. J . D . G o l d s c h m e d i n g ( 1 9 3 3 )

Nevenfuncties: o.a. lid Raad van Commissarissen Randstad Holding NV, lid Raad van Advies ING Groep en Deloitte & Touche, voorzitter Stichting Maatschappij en Onderneming.

Directeur Techniek (tot en met december 2003) M e v r o u w d r s . C . P. V o g e l a a r ( 1 9 4 9 ) I r. M . A . G . We i j e n b e rg ( 1 9 4 6 )

Directeur Techniek a.i. (per januari 2004) Aandachtsgebieden: onderhoud en beheer materieel en infra, techniek en projecten, vastgoed en milieu, inkoop.

Zelfstandig adviseur en interim-manager Nevenfuncties: o.a. voorzitter Raad van Commissarissen Unilever Nederland, lid Raad van Commissarissen Havenbedrijf Rotterdam. J . We s t e r h o u d R A ( 1 9 5 2 )

J.G. Schermer (1946)

Directeur Personeel & Organisatie Aandachtsgebieden: personeelsbeleid, arbodienst, managementschool, mobiliteitscentrum, sociale veiligheid. Drs. R. Sporrel RA (1944)

Directeur Financiën & Informatievoorziening Aandachtsgebieden: financiën, informatievoorziening, controlling, salarisadministratie.

34


Voorzitter Hoofddirectie GTI NV Lid directiecomité Fabricom Groupe NV M e v r o u w m r. W. Z e i j l s t r a ( 1 9 5 1 )

Projectmanager Optimalisering en Professionalisering P&O NS Groep Nevenfuncties: o.a. voorzitter Geschillencommissie FNV CAO, voorzitter Geschillencommissie Sociaal Plan Fortis Nederland, kantonrechter (plv), lid bedrijfscommissie voor vervoer en logistiek.

Organisatiestructuur per 1 februari 2004

Algemeen directeur ir. J.G. Kroon

Algemene & Juridische Zaken

Strategische Planning & Marketing

Concern Communicatie

Kwaliteitsbeheer

Personeel & Organisatie J.G. Schermer

P&O

Financiën & Informatievoorziening drs. R. Sporrel RA

Vervoer A. Bolier

Sociale Veiligheid

Vervoer

Stafafdelingen

F&I

Techniek ir. M.A.G. Weijenberg a.i.

Stafafdelingen

Techniek

P&O Advies

Service & Veiligheid

Havenstraat

Planning, Accountmanagement & Klantrelaties

Controlling

P&O Beheer

Stafbureau Sociale Veiligheid

Lekstraat

Vervoerfaciliteiten

Financiële Administratie

Railinfra

Staf

Railmaterieel

P&O Beleid

Bus

Informatica

Garagebedrijf Bus

Arbodienst

Veren

Coördinatiepunt Salarissen

Techniek & Projecten

Managementschool

Vastgoed & Milieu

Mobiliteitscentrum

Inkoop

Informatie- & Servicepunt Personeel


35

36


Jaarrekening 2003

Balans per 31 december 2003, na winstbestemming Bedragen in duizenden euro’s

31–12–2003

31–12–2002

Activa A Vaste activa I Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen Rijdend materieel

55.782

58.054

338.176

221.333

Andere vaste bedrijfsmiddelen

17.960

18.639

Activa in aanbouw

69.041

143.648

Totaal materiële vaste activa

480.959

441.674

II Financiële vaste activa Overige deelnemingen Overige vorderingen

804

254

170.727

150.751

Totaal financiële vaste activa

171.531

151.005

Som der vaste activa

652.490

592.679

27.341

22.240

B Vlottende activa I Voorraden Totaal voorraden II Vorderingen Handelsdebiteuren Deelneming Overige vorderingen Overlopende activa Totaal vorderingen

21.037

17.072

5.235

2.897

41.626

62.336

2.966

6.550 70.864

88.855

–21.131

– 23.652

77.074

87.443

729.564

680.122

III Liquide middelen Totaal liquide middelen Som der vlottende activa Totaal activa

38


Balans per 31 december 2003, na winstbestemming

31–12–2003

31–12–2002

Passiva A Eigen vermogen 1 Herwaarderingsreserve 2 Herwaardering deelneming 3 Overige reserves

2.340

3.315

758

208

44.947

41.911

Totaal eigen vermogen

48.045

45.434

B Voorzieningen 1 Personeelsvoorzieningen 2 Overige voorzieningen

100.014

86.512

18.851

20.828

Totaal voorzieningen

118.865

107.340

C Langlopende schulden 1 Schulden aan kredietinstellingen 2 Kapitaalverstrekking gemeente Amsterdam

13.682

17.861

456.743

414.930 470.425

Totaal langlopende schulden

432.791

D Kortlopende schulden 1 Schulden aan leveranciers

10.666

14.568

2 Belastingen en sociale premies

6.740

6.503

3 Schulden terzake van pensioenen

3.431

3.017

4 Schulden aan kredietinstellingen

3.906

3.340

5 Overige schulden 6 Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

Totaal passiva

7.944

10.157

59.542

56.972 92.229

94.557

729.564

680.122


39

Winst- en verliesrekening over 2003 Bedragen in duizenden euro’s

2003

2002

Bedrijfsopbrengsten 1 Netto-omzet

382.148

343.808

2 Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf

2.042

10.446

3 Overige bedrijfsopbrengsten

5.125

3.485

Som der bedrijfsopbrengsten

389.315

357.739

Bedrijfslasten 4 Kosten van grond- en hulpstoffen

20.429

5 Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten

65.025

63.398

192.764

187.808

7 Sociale lasten

35.085

30.901

8 Afschrijvingen op materiële vaste activa

30.232

22.743

9 Overige bedrijfskosten

32.692

32.278

6 Lonen en salarissen

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

20.632

376.227

357.760

13.088

– 21

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

11.450

9.312

Rentelasten en soortgelijke kosten

16.831

18.604

Netto financiële lasten

5.381

9.292


7.707

–9.313

Buitengewone baten Saldo buitengewone baten Resultaat

40


895

5.922 895

5.922

8.602

– 3.391

Kasstroomoverzicht 2003 Bedragen in duizenden euro’s

2003 Nettoresultaat

8.602

Afschrijvingen Afschrijving duurzame bedrijfsmiddelen

29.971

Amortisatie investeringssubsidies

–2.163 27.808

Mutatie voorzieningen

11.525

Mutatie voorraden

–5.101

Mutatie vorderingen

17.990

Mutatie kortlopende schulden

–2.328

Mutatie herwaarderingsreserve

–975

Mutatie reserve herwaardering deelneming

550

Mutatie overige reserves (voor winstbestemming)

–5.566

Kasstroom uit operationele activiteiten

52.505 –59.192

Investeringen in materiële vaste activa

454

Desinvesteringen in materiële vaste activa Overheveling van materiële vaste activa

–8.356

naar werken voor derden Aflossing financiële vaste activa

25.048

Investeringen in financiële vaste activa

–45.574

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

–87.620 59.948

Verstrekking langlopende schulden Aflossing langlopende schulden Aflossing kapitaalverstrekking gemeente Amsterdam

–18.134

Aflossing leaseschuld

–4.178 –22.312

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen

37.636 2.521


41

Toelichting op de balans per 31 december 2003 Bedragen in duizenden euro’s

31–12–2003

31–12–2002

Vaste activa I Materiële vaste activa Duurzame activa Bedrijfsgebouwen Terreinen

45.908

48.180

9.874

9.874

Saldo bedrijfgebouwen en terreinen

55.782 331.109

Rijdend materieel Rijdend materieel in lease Rijdend materieel investeringssubsidie

58.054 210.229

25.020

26.791

–17.953

–15.687 338.176

Saldo rijdend materieel

221.333

Andere vaste bedrijfsmiddelen

22.380

22.888

Investeringssubsidie

–4.420

– 4.249 17.960

Saldo andere vaste bedrijfsmiddelen

18.639

Activa in aanbouw

74.325

154.167

Activa in aanbouw investeringssubsidie

–5.284

–10.519

Saldo activa in aanbouw

69.041

143.648

Totaal duurzame activa

480.959

441.674

In 2003 is per saldo voor een bedrag van circa € 147 miljoen aan materiële vaste activa in gebruik genomen waarvan het belangrijkste deel is toe te schrijven aan nieuw rijdend materieel. Als belangrijkste objecten kunnen worden genoemd: Materiële vaste activa (bedragen in miljoenen euro’s) 83 Combino’s

136,5

40 bussen

3,7

SAP Fico

2,1

Depot Automaten

1,6

Busstalling

0,5

Diverse investeringen inventaris

1,0

42


Toelichting op de balans per 31 december 2003

In het navolgende overzicht is het verloop van de positie van de materiële vaste activa in 2003 weergegeven: Verloopoverzicht materiële vaste activa Materiële vaste activa

Terreinen

Gebouwen

Rijdend

Overige

Activa in

materieel

vaste activa

aanbouw

Totaal

Stand per 1 januari 2003 9.874

95.398

441.244

145.413

154.167

846.096

–

–47.218

–204.224

–122.525

–

–373.967

9.874

48.180

237.020

22.888

154.167

472.129

Investeringen 2003

–

1.280

140.235

5.239

–79.842

66.912

Desinvesteringen aanschafwaarde

–

–641

–5.659

–5.181

–

–11.481

Afschrijvingen 2003

–

–3.552

–21.037

–5.382

–

–29.971

Desinvesteringen afschrijvingen

–

641

5.570

4.816

–

11.027

Saldo

0

–2.272

119.109

–508

–79.842

36.487

9.874

96.037

575.820

145.471

74.325

901.527

–

–50.129

–219.691

–123.091

–

–392.911

9.874

45.908

356.129

22.380

74.325

508.616

–

–

–15.687

–4.249

–10.519

–30.455 –7.721

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties 2003 in boekwaarde

Stand per 31 december 2003 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Investeringssubsidies Stand 1 januari 2003 Ingebruikneming activa/ mutatie activa in aanbouw

–

–

–4.150

–450

–3.121

Overige verminderingen activa in aanbouw

–

–

–

–

8.356

8.356

Afschrijving investeringssubsidies 2003

–

–

1.884

279

–

2.163

Stand 31 december 2003

0

0

–17.953

–4.420

–5.284

–27.657

Stand 1 januari 2003

9.874

48.180

221.333

18.639

143.648

441.674


9.874

45.908

338.176

17.960

69.041

480.959

Boekwaarde na aftrek investeringssubsidie


43


31–12–2003

31–12–2002

804

254

II Financiële vaste activa De specificaties van de financiële vaste activa luiden als volgt: Deelnemingen Overige vorderingen Lening U/G

24

27

6.072

7.167

Overige reserves

44.946

41.911

Totaal overige reserves

44.946

41.911

Deposito’s leasecontracten De volgende posten zijn door de gemeente Amsterdam belegd: Reserves

Voorzieningen Egalisatie materieel bus

10.022

9.571

100.015

86.512

6.441

5.563

116.478

101.646

Financiering pensioenvoorziening

3.207

–

Totaal overig

3.207

–

164.631

143.557

Personeelsvoorzieningen Voorziening algemeen bedrijfsrisico Totaal voorzieningen Overig

Totaal beleggingen Totaal overige vorderingen

170.727

150.751

II Totaal financiële vaste activa

171.531

151.005

44



Deelnemingen De deelneming betreft MEA BV, te Amsterdam, waarin voor 100% wordt deelgenomen door de gemeente Amsterdam. De waardering geschiedt tegen actuele waarde op basis van de netto vermogenswaarde. MEA BV wordt niet meegeconsolideerd vanwege te verwaarlozen betekenis voor het vereiste inzicht. In de positie hebben zich de volgende wijzigingen voorgedaan: Mutaties deelneming Stand 1 januari 2003

254

Resultaat deelnemingen (voorlopige cijfers)

550


804

Ten tijde van de behandeling van de GVB jaarrekening 2003 door de Raad van Advies is voor de bepaling van de nettovermogenswaarde uitgegaan van de voorlopige jaarcijfers van MEA BV. Op het moment van de publicatie van de GVB jaarrekening was de jaarrekening van MEA BV nog niet voorhanden. De opgenomen nettovermogenswaarde ultimo 2003 kan derhalve nog aan wijzigingen onderhevig zijn. Deposito’s leasecontracten De positie van de deposito’s is in 2003 als volgt gemuteerd: Stand 1 januari 2003

7.167

Aflossing deposito’s

–1.552

Rente deposito’s Stand 31 december 2003

457 6.072

31–12–2003

31–12–2002

Vlottende activa I Voorraden Grond en hulpstoffen Grond- en hulpstoffen

14.325

15.494

Correctie voor incourantheid

–1.030

– 425

Totaal grond- en hulpstoffen

13.295

15.069

Onderhanden werken

14.046

7.171

Totaal voorraden

27.341

22.240

De post grond- en hulpstoffen betreft hoofdzakelijk de waarde van de per balansdatum aanwezige magazijnvoorraden onderdelen voor trams, bussen en metro’s. Bij Onderhanden werken is opgenomen het bruto saldo van de ultimo jaar nog lopende beheer- en onderhoudsprojecten van rail-infrastructuur. Mogelijk nadelige resultaten bij een drietal projecten van per saldo € 0,9 miljoen zijn voorzien via de voorziening voor Algemene bedrijfsrico’s.


45


31–12–2003

31–12–2002

21.037

17.072

5.235

2.897

II Vorderingen Handelsdebiteuren Het saldo handelsdebiteuren betreft voornamelijk aan de dienst IVV gefactureerde bedragen inzake projecten en beheer en onderhoud van rail-infrastructuur, alsmede de vorderingen op wederverkopers en grootafnemers van OV-abonnementen. Vorderingen op deelneming De vordering op deelneming ultimo 2003 bestaat uit: Rekening-courant MEA Stadsmobiel BV

3.066

Rekening-courant MEA BV/Management services

2.169

Totaal

5.235

Overige vorderingen Belastingen en sociale verzekeringen

4.310

Vorderingen op personeel

2.286

3.446

34.251

49.937

779

2.008

Overige vorderingen gemeente Amsterdam Overige vorderingen

6.945

41.626

Totaal overige vorderingen

62.336

Overlopende activa Vooruitbetaalde kosten Nog te ontvangen inkomsten Totaal overlopende activa Totaal vorderingen Liquide middelen

46


290

2.155

2.676

4.395 2.966

6.550

70.864

88.855

–21.131

– 23.652


Passiva Het verloop van het eigen vermogen en de voorzieningen in 2003 is als volgt: Herwaardering Herwaardering

Overige

voorraden

deelneming

reserve

Totaal

3.315

208

41.911

45.434

Exploitatieresultaat 2003

8.602

8.602

Compensatie leningfonds

4.897

4.897

Eigen vermogen Stand 31 december 2002 Mutaties: Toevoegingen:

Herwaardering voorraad 2003

461

461

Herwaardering deelneming tot nettovermogenswaarde ultimo 2003 Saldo toevoegingen

550 461

550

550 13.499

14.510

Onttrekkingen: Herwaardering verbruikte voorraad uit stand ultimo 2002 Afwaardering voorraad in 2003

–363

–363

–1.073

–1.073

Overheveling naar personeelsvoorzieningen Saldo onttrekkingen Stand 31 december 2003

–10.463

–10.463

–1.436

0

–10.463

–11.899

2.340

758

44.947

48.045

In het verslagjaar heeft een rechtstreekse mutatie in de overige reserve plaatsgehad, bestaande uit een rentebate van € 4,9 miljoen, die als gevolg van een gewijzigde berekeningsmethodiek binnen de gemeente Amsterdam aan het GVB is verstrekt. Na de definitieve vaststelling van de hoogte van de personeelsvoorziening is met de gemeente Amsterdam overeengekomen een deel van het eigen vermogen (Overige reserve) toe te voegen aan de personeelsvoorziening.


47


Toevoe-

Onttrek-

31–12–2002

gingen

kingen

31–12–2003

Verplichtingen uit reorganisatie vóór 2002

18.435

2.669

– 4.508

16.596

Verplichtingen uit reorganisatie met ingang van 2002

14.726

6.666

– 3.730

17.662

Pensioenvoorziening

53.351

15.933

– 3.528

65.756

Totaal personeelsvoorzieningen

86.512

25.268

–11.766

100.014

9.571

451

Voorzieningen Personeelsvoorzieningen

Overige voorzieningen Egalisatie materieel bus Bodemsanering

10.022

815

815

Algemeen bedrijfsrisico

5.563

900

– 23

6.440

Verbetering toegankelijkheid

3.400

1.973

– 4.150

1.223

Diverse projecten

394

– 43

351

Sociale veiligheid

1.085

–1.085

0

Totaal overige voorzieningen Totaal voorzieningen

20.828

3.324

– 5.301

18.851

107.340

28.592

–17.067

118.865

31–12–2003

31–12–2002

Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

17.588

21.201

Waarvan kortlopend

–3.906

– 3.340 13.682

17.861

Kapitaalverstrekking gemeente Amsterdam

456.743

414.930

Totaal langlopende schulden

470.425

432.791

De schulden aan kredietinstellingen betreffen de verplichtingen aangaande financial-lease-overeenkomsten voor trammaterieel. De rentepercentages en looptijden van de restschuld zijn als volgt: Korter dan

Korter dan

vijf jaar

één jaar

Rentepercentage 8,196

3.499

983

8,140

10.183

2.923

13.682

3.906

48



De kapitaalverstrekking gemeente Amsterdam houdt verband met de financiering van duurzame materiële vaste activa in eigendom van het GVB. Het rentepercentage bedraagt in 2003 4% (2002: 4%). 31–12–2003

31–12–2002

10.666

13.989

Belastingen en sociale premies

6.740

6.503

Schulden terzake van pensioenen

3.431

3.017

Schulden aan kredietinstellingen

3.906

3.340

Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Schulden aan leveranciers intern gemeente

579

Overige schulden Salarissen en overige verplichtingen aan personeel Overige schulden

6.800

7.287

1.144

2.870 7.944

Totaal overige schulden

10.157

Overlopende passiva Vooruitontvangen inkomsten en waarborgsommen

31.650

32.279

27.892

24.693

Nog te betalen bedragen over aan de verslagperiode toe te rekenen lasten Totaal overlopende passiva

59.542

56.972

Totaal kortlopende schulden

92.229

94.557

Nog te betalen bedragen over aan de verslagperiode toe te rekenen lasten De nog te betalen bedragen over aan de verslagperiode toe te rekenen lasten bestaan in hoofdzaak uit verplichtingen terzake van niet-opgenomen vakantiedagen (€ 13,2 miljoen), te betalen verkoopkosten (€ 0,5 miljoen), leaserente (€ 0,3 miljoen) en diverse overige posten (per saldo € 13,8 miljoen) waarvoor prestaties in het verslagjaar zijn geleverd maar waarvoor per balansdatum nog facturen en afrekeningen moesten worden ontvangen.


49

Toelichting op de winsten verliesrekening over 2003 Bedragen in duizenden euro’s

Rekening

Rekening

2003

2002

1 Netto-omzet Verkoop OV-toegangsbewijzen

124.114

111.713

Contractopbrengst exploitatie Openbaar Vervoer

131.871

119.008

37.984

39.843

Contractopbrengst Beheer & Onderhoud infrastructuur Contractopbrengst MeerjarenVervangingsPlan Metro-infrastructuur Contractopbrengst Service en Veiligheid Contractopbrengst transformatie Opbrengst uit werken voor derden Totaal netto-omzet

1.507

0

47.801

43.303

4.677

5.876

34.194

24.065

382.148

343.808

Verkoop OV-toegangsbewijzen Dit bedrag is de som van de aan reizigers verkochte vervoersbewijzen, bestaande uit onder meer abonnementen, strippenkaarten, studentenkaarten, boetecoupons en kaarten voor nachtlijnen. De stijging ten opzichte van het jaar 2002 is veroorzaakt enerzijds door een prijspeilcorrectie van 5,5% en een voor het GVB gunstig uitgevallen herverdeling van de opbrengst uit verkopen studentenkaarten. Anderzijds zijn de opbrengsten nadelig beïnvloed door een lichte daling in de reizigersaantallen. Dit effect is goeddeels gecompenseerd door een gunstig uitgevallen afrekening uit 2002 inzake de landelijk verkochte vervoerskaarten. Opbrengst uit werken voor derden De opbrengsten uit werken voor derden hebben voornamelijk betrekking op infrastructurele projecten die in opdracht van de dienst IVV worden uitgevoerd. De stijging in 2003 ten opzichte van 2002 is grotendeels ontstaan doordat in het jaar 2002 de aan projecten toerekenbare loonkosten en rente in de rubriek ‘geactiveerde productie voor het eigen bedrijf’ zijn verantwoord. Vanaf 2003 worden deze baten verantwoord onder ‘opbrengst uit werken voor derden’. Enkele grotere werken voor derden zijn (bedragen in miljoen euro’s): • Verlenging Amstelveenlijn

6

• Verlenging tramlijn 16

3

• Aanleg IJtram

2,5

• Verlenging tramlijn 10

1,5

• Toegangspoortjes metrostations

1

• Ring oud-Zuid

1

• T-kruising Bos en Lommerplein

1 Rekening

Rekening

2003

2002

Geactiveerde kosten ten behoeve van materiële vaste activa

2.042

10.446

Totaal geactiveerde productie voor het eigen bedrijf

2.042

10.446

2 Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf

Dit betreffen de geactiveerde eigen salaris- en rentekosten toewijsbaar aan materiële vaste activa. Het relatief hogere bedrag in 2002 hangt samen met geactiveerde loonkosten en rente toewijsbaar aan infrastructurele projecten. Deze kosten worden met ingang van 2003 verantwoord onder de rubriek Opbrengst werken voor derden.

50


Toelichting op de winsten verliesrekening over 2003

Rekening

Rekening

2003

2002

1.689

1.951

3 Overige bedrijfsopbrengsten Reclameopbrengsten Subsidies

115

Overige opbrengsten

3.321

1.534

Totaal overige bedrijfsopbrengsten

5.125

3.485

17.880

18.404

2.210

1.624

339

604

20.429

20.632

4 Kosten van grond- en hulpstoffen Materiaalverbruik en voorraadkosten Inventariskosten Overige grond- en hulpstoffen Totaal kosten van grond- en hulpstoffen 5 Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Uitbesteed vervoer

3.286

2.552

27.370

42.610

Externe adviseurs

2.572

4.095

Verkoop door PTT en NS

3.386

3.267

Bewaking en beveiliging

3.405

3.210

Overige uitbestede en externe kosten

25.006

7.664

Totaal kosten uitbesteed werk en andere externe kosten

65.025

63.398

Uitbesteed werk materieel en infrastructuur

6 Lonen en salarissen Salarissen

112.843

114.558

Toeslagen en uitkeringen

40.741

39.698

Tijdelijk ingehuurd personeel

24.335

22.370

6.498

4.584

Kosten voormalig personeel Overige salaris- en personeelskosten

10.702

8.362

Dotaties personeelsvoorzieningen

11.111

5.854

Onttrekkingen personeelsvoorzieningen

–13.466

–7.618

Totaal lonen en salarissen

192.764

187.808

Lonen en salarissen zijn volledig bruto verantwoord. De bedragen die ten laste komen van de personeelsvoorzieningen zijn afzonderlijk opgenomen onder de post Onttrekkingen personeelsvoorzieningen. Salarissen en vergoedingen directie en commissarissen De salarissen en vergoedingen van directie en leden van de Raad van Advies bedroegen in 2003 € 734 duizend respectievelijk € 87 duizend.


51


Rekening

Rekening

2003

2002

2.472

2.633

Aantallen eigen personeelsleden Het gemiddeld aantal personeelsleden in fulltime equivalenten bedroeg: Vervoer Techniek

728

737

Conducteurs

632

592

Service en Veiligheid

240

246

Personeel en Organisatie

102

107

Financiën en Informatievoorziening

82

103

Algemene directie

41

52

4.297

4.470

Totaal exclusief overtolligen Overtolligen Nieuwe overtolligen

44

4

Oude overtolligen

10

23

Totaal overtollig personeel

54

27

4.351

4.497

Totaal inclusief overtolligen 7 Sociale lasten Premies sociale verzekeringen

19.378

17.939

Pensioenbijdragen

15.707

12.962

Totaal sociale lasten

35.085

30.901

Afschrijving duurzame bedrijfsmiddelen

29.971

24.372

Amortisatie investeringssubsidies

–2.163

–1.933

451

1.015

8 Afschrijvingen op materiële vaste activa

Mutatie egalisatie voorziening busmaterieel Dotatie voorziening verbetering toegankelijkheid Onttrekking voorziening verbetering toegankelijkheid Totaal afschrijvingen op materiële vaste activa

52


1.973

1.883

–

– 2.594

30.232

22.743


Rekening

Rekening

2003

2002

9 Overige bedrijfskosten 12.882

12.916

Overige kosten energie en water

2.199

2.441

Belastingen en verzekeringen

5.098

4.331

Huur

2.921

3.516

Lease vracht- en dienstwagens

1.582

1.647

Diverse bedrijfskosten

7.153

8.332

Energie van de voortbeweging

Dotatie overige voorzieningen

900

670

Onttrekking overige voorzieningen

–43

–1.575

32.692

32.278

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

11.450

9.312

Rentelasten en soortgelijke kosten

16.831

18.604

5.381

9.292

Buitengewone baten

895

5.922

Saldo buitengewone baten

895

5.922

Totaal overige bedrijfskosten Financiële baten en lasten

Netto financiële lasten


53

Grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat

Algemeen De jaarrekening van het GVB is samengesteld uit de administratieve gegevens van de afzonderlijke sectoren voor het openbaar lijndienstvervoer en de overige activiteiten. De sector Veren brengt een afzonderlijk jaarverslag uit. Volledigheidshalve zijn in dit jaarverslag de balans en de winsten verliesrekening van het bedrijfsonderdeel Veren als bijlage opgenomen. De deelneming MEA BV is niet in de consolidatie betrokken vanwege te verwaarlozen betekenis voor het vereiste inzicht. MEA BV brengt eveneens een afzonderlijk jaarverslag uit. De jaarrekening is met ingang van het verslagjaar 2003 opgesteld overeenkomstig de bepalingen van Boek 2, Titel 9 van het Burgerlijk Wetboek en algemeen aanvaarde richtlijnen in Nederland (Richtlijnen voor de jaarverslaggeving). Voorzover bij de desbetreffende posten niet anders is vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen in nominale bedragen en op basis van historische prijzen. De bedragen luiden, tenzij anders is vermeld, in duizenden euro’s. De opstelling conform BW 2, Titel 9 heeft in vergelijking met het voorgaande verslagjaar geen gevolgen voor de winstbepaling. In de balans en de winsten verliesrekening zijn echter enkele rubrieken gewijzigd en zijn onderliggende cijfers deels geherrubriceerd. De vergelijkende cijfers zijn hiervoor aangepast. Stelselwijziging De deelneming MEA BV is met ingang van verslagjaar 2003 gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Voor het verschil tussen de huidige waarde en de aanschafwaarde is een wettelijk reserve deelneming gevormd. Grondslagen voor de waardering Materiële vaste activa Alle materiële vaste activa, met uitzondering van terreinen, zijn gewaardeerd op de aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. De afschrijvingen gaan in de maand volgend op het moment van ingebruikneming van het desbetreffende actief in. Investeringssubsidies worden in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de desbetreffende activa. Activa in aanbouw zijn in de balans opgenomen voor de netto waarde, zijnde de nominale verwervingsprijs van materiaal, arbeid en overige kosten betaald aan derden, na aftrek van rijksbijdragen à fonds perdu. Op de activa in aanbouw wordt niet afgeschreven. Uitgaven voor aanschaf en het ontwikkelen van computerprogrammatuur worden behoudens grote projecten niet geactiveerd en in het jaar van aanschaf ten laste van de exploitatie gebracht. Gedurende de uitvoering van meerjarige nieuwbouwprojecten wordt bouwrente toegerekend. De duurzame activa in lease zijn gewaardeerd op de aanschafwaarde verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De terzake van deze activa bestaande financiële verplichtingen zijn opgenomen onder de langlopende schulden. Financiële vaste activa De deelneming MEA is gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Het deposito inzake leasecontracten is gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorraden De grond- en hulpstoffen zijn gewaardeerd tegen actuele waarde onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. Voorraadartikelen die gedurende een jaar niet muteren, worden als incourant aangemerkt en voor 10% afgewaardeerd. Tot en met de jaarverslaggeving over het boekjaar 2002 werden de magazijnvoorraden in de balans opgenomen onder aftrek van de reserve herwaardering. Met ingang van het boekjaar 2003 is de reserve herwaardering apart opgenomen

54



onder het eigen vermogen. De onderhanden werken zijn gewaardeerd tegen de nominale verwervingsprijs van materiaal, arbeid en kosten betaald aan derden. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde, rekening houdend met het risico van niet-inbaar geachte posten. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de herwaarderingsreserve, de wettelijke reserve deelneming en de overige reserve, waarin het exploitatieresultaat openbaar lijndienstvervoer van enig jaar wordt verantwoord. Voorzieningen De voorzieningen zijn getroffen voor verplichtingen, verliezen dan wel risico’s op verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten is. Verder kunnen voorzieningen worden getroffen voor kosten in een volgend jaar, mits het maken van die kosten zijn oorsprong vindt in het huidige jaar of in de voorafgaande jaren en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van de lasten over het betreffende aantal jaren. De personeelsvoorzieningen zijn gewaardeerd tegen de contante waarde van de toekomstige verplichtingen, waarbij in voorkomend geval rekening is gehouden met levensverwachtingen van de deelnemers. Langlopende schulden Met uitzondering van de vaste activa in lease zijn de vaste activa gefinancierd met langlopende leningen verstrekt door de gemeente Amsterdam. Aflossing van deze leningen vindt plaats op basis van de jaarlijkse afschrijvingen van de vaste activa. De rente over deze leningen is gebaseerd op een omslagstelsel en wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld. Kortlopende schulden Schulden met een looptijd korter dan één jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto-omzet De netto-omzet omvat de verkoopopbrengsten van OV-toegangsbewijzen en contractopbrengsten. Verkoop OV-toegangsbewijzen In deze post is begrepen het aandeel van het GVB Amsterdam in de landelijke opbrengst van verkochte plaatsbewijzen. Dit aandeel is bepaald op basis van verdeelsleutels onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. De juistheid en volledigheid van het toegerekende deel kan door het GVB niet worden vastgesteld. Voorts is in het bedrag opgenomen het aan het GVB toegerekende aandeel voor opbrengstenderving en extra capaciteit lijndienstvervoer door het invoeren van de OV-jaarkaart voor studenten. Contractopbrengsten De contractopbrengsten zijn opgenomen op basis van de prestaties die het GVB heeft geleverd tegen de tarieven en voorwaarden die terzake met de opdrachtgever dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer (dIVV) zijn overeengekomen. Bij de contractopbrengsten uit werken voor derden worden eventuele winsten genomen volgens de ‘completed contract’ methode, op het moment van de afronding van projecten. Met eventuele verwachte verliezen op projecten wordt ultimo jaar rekening gehouden bij de bepaling van de voorziening voor algemene bedrijfsrisico’s.


55


Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf De lineair berekende bouwrente wordt pro rata aan materiële vaste activa in bewerking toegerekend. De aan materiële vaste activa toerekenbare salariskosten worden berekend door een toerekenbaar aantal uren te vermenigvuldigen met voorcalculatorische uurtarieven. De uurtarieven bestaan uit salariskosten verhoogd met opslagen voor werkgeverslasten en apparaatkosten. Lasten Kosten voormalig personeel De uitgaven voor voormalig personeel worden in het jaar van betaling ten laste gebracht van de exploitatie. Uitgaven voormalig personeel als gevolg van de uitgevoerde reorganisaties in de jaren 1991/1994 vanaf 2001 worden ten laste gebracht van de daarvoor getroffen personeelsvoorziening. Afschrijvingen Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname van de activa, in de regel voor de geschatte gebruiksduur van de activa. Afschrijvingen worden berekend op basis van de historische kostprijs van materiële vaste activa volgens de lineaire methode op basis van de verwachte economische gebruiksduur. Overige kosten Alle resterende lasten worden gewaardeerd op nominale waarde. Grondslag voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

56


Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Verplichtingen uit lease-overeenkomsten, huisvesting en overige Lease-overeenkomsten Er zijn per balansdatum 154 lease-auto’s onder contract bij Business Lease met een waarde van nog uitstaande verplichtingen over de resterende looptijd van ± € 2,1 miljoen. In 2003 zijn voorts 36 auto’s besteld met een leaseverplichting van ± € 1 miljoen. Deze auto’s/busjes worden begin 2004 geleverd. Huisvesting In 2003 is het huurcontract getekend voor het nieuwe hoofdkantoor. Het contract voor het huidige hoofdkantoor loopt af in 2004. Verplichtingen aangaande investeringen in materieel Ultimo 2003 staat voor een bedrag van circa € 26 miljoen aan investeringsverplichtingen uit voor materieel. Overige niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen • Vervoersverplichtingen uit hoofde van vooruitbetaalde jaarabonnementen Het GVB heeft vervoersverplichtingen uit hoofde van aan reizigers verkochte jaarabonnementen. Voorzover deze verplichtingen samenhangen met de door het GVB zelf verkochte jaarabonnementen bedragen deze verplichtingen circa € 0,5 miljoen voor abonnementhouders, die vooraf betaald hebben. Het merendeel van de jaarabonnementen wordt in maandelijkse termijnen betaald. De vergelijkbare verplichting die voortvloeit uit door derden verkochte jaarkaarten die geldig zijn op GVB-lijnen is, gezien de beperkte informatie over de samenstelling van de landelijke opbrengst, door het GVB niet zelfstandig te berekenen. • BTW-aftrek voor aanleg en onderhoud van infrastructuur ter discussie De Belastingdienst stelt zich op het standpunt dat de aftrek van de BTW van uitgaven voor de aanleg, het beheer en het onderhoud van infrastructuur vanaf 1 oktober 1997 niet meer is toegestaan en heeft hiervoor een aantal naheffingsaanslagen opgelegd. Dit beleid betekent mogelijkerwijs een kostenverzwaring voor de periode tot 31 december 2002. Vanaf 1 januari 2003 is met de invoering van het BTW Compensatiefonds (BCF) de betaalde BTW op uitgaven declareerbaar geworden via het BCF. Het GVB heeft tijdig bezwaarschriften ingediend tegen de naheffingsaanslagen. De directie van het GVB en de gemeente hebben in deze een gemeenschappelijk standpunt, namelijk dat recht bestaat op vooraftrek van belasting. Medebepalend voor de afloop zal de uitspraak zijn van de belastingrechter. De eerste uitspraak van de belastingrechter van het Hof in Amsterdam, aan wie dIVV haar geschil heeft voorgelegd, in maart 2003 was dat de kosten van aanleg van infrastructuur rechtstreeks en onmiddellijk samenhangen met de exploitatie van een vervoerbedrijf en derhalve de BTW in die kosten via vooraftrek kan worden verrekend. Als de aanleg aftrekbaar is, geldt dit ook voor beheer en onderhoud van infrastructuur. Het Ministerie van Financiën is inmiddels in cassatie gegaan waardoor de kwestie nu voorkomt bij de Hoge Raad. Een uitspraak wordt niet verwacht vóór de tweede helft van 2004. De directie van het GVB gaat ervanuit dat eventuele financiële gevolgen van deze kwestie niet voor rekening zijn van het GVB. • Bevindingen inzake Besluit uitsluiting aftrek van BTW (BUA) Op basis van het BTW-boekenonderzoek wordt het GVB ook door de Belastingdienst aangerekend geen correctie op de BTW-vooraftrek te hebben toegepast voor het verstrekken van personeelsvoorzieningen (BUA-regeling). Cruciaal in de kwestie is hoe het vrij vervoer van medewerkers fiscaal dient te worden aangemerkt en dient te worden gewaardeerd. Inmiddels zijn naheffingsaanslagen ontvangen voor 1996, 1997 en 1998. Het GVB heeft bezwaar aangetekend tegen al deze aanslagen.


57

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

De verplichtingen uit hoofde van naheffingsaanslagen vallen deels onder de verrekeningsafspraak dat nagekomen baten en lasten van 1996 en eerdere jaren voor rekening van de gemeente komen. Voor het resterende deel bestaat het risico dat de voorziening voor bijzondere bedrijfsrisico’s aangesproken dienen te worden. • Het GVB heeft in 2003 subsidie aangevraagd en toegezegd gekregen voor het omzetten van conducteurs uit de ID-regeling naar een regulier dienstverband. Het toegezegde bedrag bedraagt € 4,5 miljoen. Dit bedrag wordt in de jaren 2004 en 2005 aangewend ter dekking van het verschil tussen de kosten van de inzet van conducteurs en de van dIVV te ontvangen vergoedingen.

58


Overige gegevens

Accountantsverklaring Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2003 van het GVB te Amsterdam gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie van het GVB. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichting in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de directie van het GVB daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2003 en het resultaat over 2003 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Amsterdam, 1 maart 2004 Drs. P. Elhorst RA ACAM Accountancy en Advies

Verwerking resultaat 2003 in de jaarrekening Het resultaat over het boekjaar 2003 is geheel toegevoegd aan de overige reserves.


59

Bijlage 1

Balans Veren per 31 december 2003

Bedragen in duizenden euro’s

31–12–2003

31–12–2002

Activa Vaste activa Materiële vaste activa

7.454

6.841 7.454

Totaal vaste activa

6.841

Vlottende activa Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

163

129

1.247

3.008

3

1

Totaal vlottende activa

1.413

3.138

Totaal activa

8.867

9.979

–

–

Langlopende schulden

7.454

6.841

Kortlopende schulden

1.413

3.138

Totaal passiva

8.867

9.979

Passiva Eigen vermogen

60


Bijlage 2

Winst- en verliesrekening Veren over 2003

Bedragen in duizenden euro’s

2003

2002

Bedrijfsopbrengsten Exploitatiebijdrage opdrachtgever dIVV Overige bedrijfsopbrengsten

6.040

5.397

552

417 6.592

Totaal bedrijfsopbrengsten

5.814

Bedrijfslasten Lonen, salarissen en sociale lasten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Totaal bedrijfslasten

4.129

3.885

864

557

1.376

1.195 6.369

5.637

Bedrijfsresultaat

223

177

Financiële lasten

281

182


–58

–5

Overige baten

58

5

Nettoresultaat

0

0

33.459

33.723

2

2

Aantal veren

10

9

Gemiddeld aantal personeelsleden

73

73

Kwantiteiten Vaaruren materieel Aantal ponten


61

Summary

GVB in 2003 In 2003 GVB achieved a profit of € 8.6 million. The cost reductions were implemented according to plan, which also made up the shortfalls of 2001 and 2002. By 2005 GVB must have reduced costs by around € 32 million. This is what GVB’s Board of Management and Works Council have agreed with the municipality in The Deal. Currently € 16 million (2001 price level) of the total cost reduction has been achieved. In addition to a reduction in the number of FTEs, a 2% reduction in absence due to illness has also contributed towards the cost savings. Cost awareness has also increased within the organisation, in part due to the improved provision of financial information resulting from the successful introduction of SAP in January 2003. The positive outcome of the twice-yearly customer satisfaction study resulted in a bonus from the client. This bonus accounts for, on balance, around 10% of the operating result. Customers are more positive about GVB’s performance. GVB has improved its punctuality, its rolling stock, stops and stations are cleaner and passengers not only feel far safer they also appreciate GVB’s customer-friendliness. In 2003 GVB fulfilled all its contractual agreements with the client. Within the framework of the exploitation contract GVB is focusing on the quality of its service with the emphasis on safety, cleanliness and punctuality. Despite the progress that has been made on all fronts there is still room for improvement. The new exploitation management system that will be introduced in 2004 will enable GVB to provide better (or more accurate) information regarding arrival and departure times. Noteworthy improvements in 2003 were the introduction of the fuel-cell bus, the revamping of the timetables and routes in Centrum Oost and the extension of the tram 16 route to the VU Hospital and the night bus which now runs throughout the night. To improve social safety, in 2003 more stringent measures were introduced including considerably more ticket and access checks, guards on virtually all tram routes and a second captain below decks on the ferries. Good co-operation with other parties around the Stationseiland also worked well. The more stringent control policy led, for the first time, to an 8% reduction in the number of incidents. Studies have proven that this has made passengers feel safer. Unfortunately this is not yet the case with regard to the staff. Nearly all the mobile staff followed a self-defence course last year. In 2003 the client was satisfied with GVB’s execution of its tasks related to the upkeep of the tram and metro infrastructure. The MetroMorfose metro stations renovation project has, for the time being, been postponed. The priority is the replacement of the metro line which has reached the end of its life cycle. GVB is working on the technical safety of the metro tunnels and a disaster plan has been drawn-up. GVB’s efforts related to the Public Transport Chip ticket will be intensified in 2004. This ticket will be introduced on the Amsterdam metro in 2006. For this reason, in addition to all kinds of technical system activities, in 2004 a start will be made on fencing off metro stations. GVB is making progress but it must become even better and more efficient. In principle, the municipality will opt for GVB as long as GVB performs adequately. The 2004 annual accounts will be a major milepost for The Deal as 75% of the cost savings must have been achieved and the supplementary measures for 2005 must have been determined. At the same time, in 2004 the number of scheduled service hours must be reduced by 1% due to economies the Government is imposing on the municipality. By operating more efficiently GVB can maintain, or even improve, its level of service. Whether the municipality decides to privately award the following concession or put it out to tender, GVB will continue its efforts to perform in line with the market.

62


Key figures Amounts in thousands of euros

2003

2002

Operating income Net turnover

382,148

343,808

Own production capitalised

2,042

10,446

Other operating income

5,125

3,485

Total turnover

389,315

357,739

Operating costs

376,227

357,760

Operating result

13,088

–21

Financial expenses

5,381

9,292

Result from ordinary activities

7,707

– 9,313

895

5,922

8,602

– 3,391

36,410

19,048

66,912

93,276

Other income/expenses Result Cashflow Cashflow (result + depreciations + amortisation investment subsidies) Investments Facts Number of passengers carried (x 1 million)

244

250

Number of passenger kilometres (x 1,000)

948,000

971,700

3,755,000

3,847,900

Number of seat kilometres (x 1,000) Vehicle occupancy factor (in %) Average number of employees

25.2

25.3

4,351

4,497

Rolling stock (at year-end) Buses

313

303

Trams

232

234

Metro/light rail cars

106

106

Explanation Passenger kilometres: the total number of kilometres travelled by the passengers. Seat kilometres: the total transport capacity offered (vehicle kilometres x vehicle capacity). Vehicle occupancy factor: the extent to which passengers have purchased the seat kilometres offered (the relationship between passenger kilometres and seat kilometres). In this annual report the Ferries have been included in a separate enclosure, rather than in this summary.


63

Balance sheet as at 31 December 2003, after profit appropriation Amounts in thousands of euros

31–12–2003

31–12–2002

Assets A Fixed assets Tangible fixed assets

480,959

441,674

Financial fixed assets

171,531

151,005

Total fixed assets

652,490

592,679

B Current assets Stocks

27,341

Receivables

70,864

88,855

–21,131

– 23,652

Cash Total current assets Total assets

22,240

77,074

87,443

729,564

680,122

Liabilities Capital and reserves 1 Revaluation reserve 2 Revaluation participation 3 Other reserves

2,340

3,315

758

208

44,947

41,911 48,045

45,434

Provisions

118,865

107,340

Long-term liabilities

470,425

432,791

Short-term liabilities

92,229

94,557

729,564

680,122

Total capital and reserves

Total liabilities

64


Uitgave GVB Postbus 2131 1000 CC Amsterdam

Coördinatie GVB

Concept en realisatie C&F Report Amsterdam B.V. in samenwerking met Jos de Bondt (tekst)

Fotografie Bernd Bohm, René van den Burg, Michel Grollé, Dirk Kreijkamp, Picture Report Amsterdam en Wim Salis

april 2004

Inhoudsopgave. Bijlage 1 Balans Veren per 31 december 2003 Bijlage 2 Winst- en verliesrekening Veren over 2003

Recommend Documents