INHOUDSOPGAVE 1. VOORWOORD

WOONSERVICE MEANDER Klaproos 2 4251 JD Werkendam Postbus 7 4250 DA Werkendam Telnr. 0183 - 508788 e-mail: [email protected] Website www.woonservicemeander.nl 2

Opgericht op 1 januari 2004 Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Waalwijk d.d. 04-11-2003 nr. 18115871 Fax 0183 - 505190

INHOUDSOPGAVE 1. 2.

3.

4.

5.

6.

7.

VOORWOORD ............................................................................................................................................... 1 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR ......................................................................................................... 2 2.1. HET RISICOPROFIEL 2010-2014.............................................................................................................. 2 2.2. BELEIDSDISCUSSIES 2009....................................................................................................................... 2 VOLKSHUISVESTELIJK VERSLAG ..................................................................................................................... 4 3.1. DOELSTELLINGEN EN ACTIVITEITEN....................................................................................................... 4 3.2. SAMENWERKING EN/OF AFSTEMMING MET ANDERE PARTIJEN ........................................................... 4 3.3. OVERIGE SAMENWERKINGSVERBANDEN.............................................................................................. 6 3.4. PRODUCTEN EN DIENSTEN .................................................................................................................... 7 3.5. WONEN, ZORG EN WELZIJN................................................................................................................... 7 3.6. SPONSORING ........................................................................................................................................ 8 3.7. TOEWIJZEN VAN WONINGEN ................................................................................................................ 8 WONINGVOORRAAD....................................................................................................................................11 4.1. ONTWIKKELINGEN WONINGBEZIT .......................................................................................................11 4.2. PROJECTEN...........................................................................................................................................12 4.3 KWALITEIT EN IN STANDHOUDING WONINGBEZIT..............................................................................16 4.4. ONDERHOUD.........................................................................................................................................18 ORGANISATIEONTWIKKELING ......................................................................................................................21 5.1. PROFESSIONALISEREN EN OPLEIDEN....................................................................................................21 5.2. COMMUNICATIE ..................................................................................................................................21 5.3. ONDERNEMINGSRAAD.........................................................................................................................22 5.4 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN ...............................................................................................................22 CORPORATE GOVERNANCE ..........................................................................................................................24 6.1. GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES .......................................................................................24 6.2. WERKWIJZE RAAD VAN COMMISSARISSEN..........................................................................................24 6.3. INHOUD VAN HET TOEZICHTKADER......................................................................................................26 6.4. FINANCIEEL TOEZICHTSKADER..............................................................................................................26 6.5. VERBINDINGEN EN TOEZICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN..................................................27 6.6. SAMENSTELLING, TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN ...................................................................27 6.7. RAAD VAN BESTUUR ............................................................................................................................29 6.8. BESTUURSVERKLARING........................................................................................................................30 6.9. VERKLARING RAAD VAN COMMISSARISSEN.........................................................................................31 FINANCIEEL VERSLAG ...................................................................................................................................33 7.1. FINANCIËLE CONTINUÏTEIT...................................................................................................................33 7.2. BALANS WOONSERVICE MEANDER PER 31 DECEMBER 2009................................................................34 7.3. WINST- EN VERLIESREKENING ..............................................................................................................36 7.4. WAARDERINGS- EN RESULTAATBEPALINGSGRONDSLAGEN .................................................................37 7.5. TOELICHTING OP DE BALANS................................................................................................................41 7.6. TOELICHTING OP DE WINST EN VERLIESREKENING...............................................................................49 7.7. MUTATIE BEDRIJFSWAARDE ................................................................................................................53 7.8. ACCOUNTANTVERKLARING ..................................................................................................................54 7.9. BIJLAGE OVERZICHT RENTE ..................................................................................................................55 7.10. KENGETALLEN ......................................................................................................................................56

1

1. VOORWOORD Voor u ligt het jaarverslag 2009 van Woonservice Meander. Dit jaar is extra aandacht besteed aan de inhoud en opmaak van de verslaglegging. Dit met als doel om onze prestaties inzichtelijker te maken én om beleidsvoornemens af te zetten tegen realisatie. Het is een uitgebreid verslag met een veelheid aan uitgevoerde activiteiten over het jaar 2009. Naast het afleggen van verantwoording over het jaar 2009 wordt er een doorkijk gegeven naar de toekomst. De nieuwe Strategische Visie 2010-2014 geeft ons nieuwe uitdagingen op het maatschappelijk middenveld. De toekomstige visie is mede gebaseerd op ervaringen uit het verleden waarbij het verder uitbouwen van samenwerkingsverbanden op de beleidsgebieden van wonen, zorg, welzijn en onderwijs wordt voortgezet. Zeker in een periode waarin de gevolgen van de financiële crisis steeds meer zichtbaar worden én waar in meerdere zorgsectoren ook stevige bezuinigingen plaatsvinden, is samenwerking en vertrouwen noodzakelijk om gezamenlijk ambitieuze projecten te (blijven) realiseren. Economie Het is anderhalf jaar na het moment dat de (wereld) economie instortte. Het was, en het is nog steeds, een spannende periode. Vraag en aanbod is uit het evenwicht met als gevolg dat vele bedrijven hun faillissement aanvragen. Miljarden zijn er door de rijksoverheid in de economie gepompt met als uiteindelijk doel het vertrouwen in financiële instellingen en economieën te herstellen. Op dit moment lijken prognoses en cijfers aan te tonen dat het dieptepunt voorbij is. Een heel voorzichtig herstel van de economie betekent nog niet dat er al weer volop vertrouwen is. Het zal nog een aantal jaren duren voordat ‘de crisis verwerkt’ is en het vertrouwen in de financiële markten volledig hersteld is. De gevolgen voor onze sector zullen vooral na het jaar 2009 in de verslaglegging zichtbaar zijn. Woonservice Meander bouwt volop Met een meer dan goed gevulde projectenportefeuille, een nieuwe Strategische Visie en een zojuist afgerond beleidsdocument Strategisch Voorraad Beheer is het jaar 2009 afgesloten. Externe invloeden zoals o.a. het stagneren van de verkopen gecombineerd met lastenverzwaringen maakt het moeilijk onze doelstellingen te realiseren. Op dit moment zijn er acht projecten in aanbouw. Het Land van Heusden en Altena blijft de komende jaren in ontwikkeling. Dat is nodig voor de toekomst om zodoende een meer gedifferentieerd woningbezit te realiseren en aan de vraag te kunnen voldoen. Het grote aantal projecten vereist een adequate aansturing van de organisatie. Voortdurende aandacht krijgen daarom de tussentijdse rapportages, administratieve organisatie (AO) en de interne controle (IC) waarbij de fiscale aspecten tegenwoordig zwaar meewegen. We realiseren ons dat de vele projecten een extra druk leggen op onze organisatie. Jaarverslag Het (zeer positieve) resultaat is in overeenstemming met de verwachting en wordt toegevoegd aan het eigen vermogen.

1

2. VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 2.1. HET RISICOPROFIEL 2010-2014 Als Raad van Bestuur hebben wij gedurende 2009 tot in de loop van 2010 veel aandacht besteed aan het beperken van de nadelige gevolgen van de financiële crisis. Enerzijds was het doel alle geplande bouwprojecten, voor zover mogelijk, direct op te starten terwijl er anderzijds de bedreiging aanwezig was te veel hooi op de vork te nemen. Per eind 2009 zijn er acht projecten in aanbouw. Daarnaast hebben wij een goed gevulde projectportefeuille waardoor Woonservice Meander voor een stevige opgave staat. Wij zijn van mening dat het risicoprofiel verantwoord is. Uiteraard is een strakke aansturing van de organisatie hiervoor wel noodzakelijk. Concreet betekent dit: 1. het aanleveren van tijdige tussentijdse managementsrapportages; 2. dat alle investeringen vooraf meer op het risicoprofiel getoetst moeten worden; 3. dat er meer aandacht besteed wordt aan de planning en de realisatie van alle activiteiten; 4. het doorlopend actualiseren van uitgangspunten vastgoedbeheer; 5. dat er bezuinigingsvoorstellen uitgewerkt worden voor de komende jaren. Naast genoemde maatregelen is, ten gevolge van een nieuwe strategische visie, een groot aantal beleidsdossiers bediscussieert.

2.2. BELEIDSDISCUSSIES 2009 Strategische visie 2010-2014 (SV) In de afgelopen periode zijn er enkele interactieve sessies met diverse interne organen geweest waaronder personeel, Raad van Commissarissen de Adviesraad Wonen met als uitgangspunt, het verkrijgen van input voor het realiseren van een nieuwe Strategische Visie. Dit is eind 2009 afgerond en de opzet is om, begin 2010, de PR-versie van de Strategische Visie 2010-2014 te presenteren. Op strategisch niveau zal de koers van Woonservice Meander vrijwel niet wijzigen. Wel zal er op onderdelen een aanscherping van het beleid komen o.a. op de investeringen in duurzaamheid en de effecten van het nieuwe huurbeleid. Zie verder het volkshuisvestingsverslag pagina 4. Strategisch Voorraad Beheer (SVB) Dit belangrijke beleidsdocument van de organisatie is gericht op de beoordeling van al ons vastgoed. De vragen ‘wat doen we met welke woningen en wanneer’ zijn per complex beantwoord. Op eenvoudige wijze zijn objectieve en subjectieve gegevens van woningen gerangschikt en in één oogopslag per complex zichtbaar gemaakt. Beoordelingen van de resultaten zijn door verschillende disciplines binnen de organisatie bij elkaar gebracht. Al met al zal dit document de basis zijn voor het aansturen van de organisatie. In 2010 zal dit beleidsdocument in een PR-versie afgerond worden. Begin 2009 heeft er een complexherindeling plaatsgevonden waarbij op verschillende complexen levensduurverlenging of -verkorting is toegepast. Dit was een forse ingreep die in de gehele administratie is verwerkt en consequenties heeft voor de afschrijvingsbedragen. Duurzaamheidbeleid Een integraal duurzaamheidbeleid is in ontwikkeling en een onderdeel daarvan is al uitgewerkt zoals energielabels voor het woningbezit. Omdat Woonservice Meander een beleid wil gericht op duurzaamheid, in combinatie met woonlastenverlichting voor zowel nieuwbouwprojecten als de bestaande woningen, lopen er verschillende experimenten. Zo worden er, naast het standaard isoleren van de bestaande woningen, onder andere zonneboilers en warmtepompen toegepast. Tevens worden er in nieuwbouwprojecten zogenaamde ‘nul-energiewoningen’ ontwikkeld. De planning is dat medio 2011 een geïntegreerd duurzaamheidbeleid gereed is. Nieuw huurbeleid De kern van het nieuwe huurbeleid is te werken met streefhuren per complex. Het woningwaarderingsstelsel, in combinatie met de WOZ-waardes, vormen hiervoor de basis met als doel meer evenwicht te krijgen in de prijs-/kwaliteitverhouding. Het nieuwe huurbeleid is gereed, maar voor de invoering is het wenselijk de woningwaarderingspunten te controleren. Dit zal in 2010 plaatsvinden.

2

Het effect van aanpassing van de huurprijzen zal vooral na mutatie zichtbaar worden. De HuurdersBelangenVereniging (HBV) heeft hiervoor haar instemming gegeven. Het nieuwe huurbeleid wordt vanaf 2010 ingevoerd. Sloopbeleid Het sloopbeleid is aangepast en uitgebreid. Naast het benoemen van woningen die op de korte- of lange termijn gesloopt worden, is er lang gediscussieerd over het nog uit te voeren onderhoud tot het moment van sloop én over de vraag wanneer we bewoners gaan informeren. Om onrust te voorkomen moet een uitspraak ‘dat er gesloopt gaat worden’ wel op realiteit berusten. Slopen betekent vervangende nieuwbouw waarbij de gemeente mee moet denken over herinrichting van een gebied en deze procedures nemen meestal veel tijd in beslag. Vanuit het ‘algemene sloopbeleid’ wordt per project ‘maatwerk beleid’ toegepast. Verkoopbeleidsplan (VBP) Op dit moment zijn er nog 150 woningen benoemd voor verkoop. Per jaar worden er een 10-15 woningen als verkocht ingerekend. In het licht van de vele investeringen, en daardoor een forse financieringsbehoefte, is een hogere verkoopopbrengst gewenst. Om die reden is er een traject met het Woninginvesteringsfonds opgestart waarbij voor 59 woningen een indicatieve koopsom vastgesteld is. Woonservice Meander heeft besloten om dit traject niet door te zetten, maar er is inmiddels wel een alternatief verkoopplan opgesteld. Ons doel is om per jaar minimaal 15 woningen te verkopen. Onderhoudsbeleid Als gevolg van de complexherindeling diende het onderhoudsbeleid te worden herzien. De eerste resultaten zijn in de meerjarenbegroting 2010-2014 verwerkt. Een doorlopende optimalisering in de komende jaren van onderhoudscomponenten blijft de aandacht houden. SPEERPUNTEN 2010 1. Een PR-versie van de Strategische Visie 2010-2014 gereed hebben. 2. Een PR-versie van het Strategisch VoorraadBeheer afronden. 3. Het nieuwe huurbeleid vanaf maart invoeren. 4. Minimaal 15 woningen verkopen. 5. Met een aangepast maatwerk sloopbeleid werken. 6. Een aanzet maken vanaf 2010 een geïntegreerd duurzaamheidbeleid te realiseren. 7. Controle woningwaarderingspunten.

3

3. VOLKSHUISVESTELIJK VERSLAG Strategie en missie Woonservice Meander is een maatschappelijke en regionaal georiënteerde dienstverlener, die voorziet in passende huisvesting vooral voor diegene die dat niet zelfstandig kunnen. Ons woningbezit én de aanwezigheid in wijken vormen voor ons de middelen om de vitaliteit van wijken te bevorderen. Daarnaast richten we ons op de minder kansrijke groepen in de samenleving. Missie Woonservice Meander faciliteert klanten op een flexibele en adequate manier om hun woondoelen te bereiken. Hierbij wordt gestreefd naar afstemming op de woonwensen van het individu, zodat bijgedragen kan worden aan het welzijn en verbetering van de leefbaarheid in wijken en buurten in het Land van Heusden en Altena.

3.1. DOELSTELLINGEN EN ACTIVITEITEN Voor het realiseren van de missie zijn vijf speerpunten bepaald. Aangegeven is wat en op welke manier aandacht besteed zal worden aan onze maatschappelijke verantwoording. Deze dynamische strategie bestaat uit vijf onderwerpen. 1. Maatschappelijk Meanderen: denken vanuit de behoefteontwikkeling van de klant staat centraal. Verbetering van de woonomgeving en het verrichten van activiteiten voor een beter woongenot. Dit doen we door het integreren van activiteiten op de beleidsgebieden wonen, zorg, welzijn en onderwijs. 2. Meanderen in dienstverlening: dicht bij de klant staan, luisteren naar de klant en instaan voor kwaliteit o.a. door toetsing via de eisen van het KWH-label. 3. Meanderen in bestemming en inrichting van panden: een kwalitatief en kwantitatief vastgoedbeleid moet meer variatie in woningtypen bevorderen. 4. Financieel Meanderen: continuïteit van de organisatie staat centraal. Een integrale financiële toetsing vooraf bij het aandienen van nieuwe projecten.. Een optimale prijs-/kwaliteitverhouding voor de klant én transparantie op het gebied van de maatschappelijke uitgaven en investeringen. 5. Organisatorisch Meanderen: goed werkgeverschap houdt ook in het optimaliseren van kennis en vaardigheden bij collega’s. Om Woonservice Meander meer en beter te profileren wordt er gewerkt aan een definitieve versie voor het jaarplan 2010. Het jaarplan is een uitwerking van de missie in concrete doelstellingen. Het jaarplan dient als basis voor de verantwoording van onze prestaties zowel in het jaarverslag als naar de klant.

3.2. SAMENWERKING EN/OF AFSTEMMING MET ANDERE PARTIJEN Samenwerking met de drie gemeenten Woonservice Meander is werkzaam in drie gemeenten nl. Werkendam, Aalburg en Woudrichem. Er is een goede samenwerking tussen gemeenten en woningcorporaties. Er wordt gewerkt met prestatieafspraken. Op hoofdlijnen valt per gemeente hierover het volgende te zeggen. Gemeente Aalburg De prestatieafspraken zijn gekoppeld aan de uitgangspunten van de woonvisie. Deze is kerngericht. Woonservice Meander Op kernniveau zijn dorpsontwikkelingsplannen opgesteld waarin de leefbaarheid en de ontwikkeling van de kern centraal staat. Woonservice Meander participeert in de ontwikkeling van de kern Eethen. Het bestemmingsplan zal begin 2010 door de gemeenteraad worden vastgesteld. Gemeente Werkendam Op het bestuurlijk overleg is het voortgangsdocument prestatieafspraken 2008-2011 afgestemd. De afspraken lopen tot 2011. Op hoofdlijnen zijn dit: a. Voortgang beleidsontwikkeling: specifieke afspraken op de gevolgen van het invoeren van een nieuw regionaal woonruimteverdelingssysteem is inzichtelijk gemaakt en afgerond. b. Beschikbaarheid strategische voorraad: dit onderdeel is afgerond door het benoemen van gewenste en werkelijke omvang van het woningbezit ingedeeld naar levensloopbestendigheid. c. Nieuwbouw door herstructurering en uitbreidingsgebieden: gezien de vele bouwprojecten is het nodig om gezamenlijk tot een strakkere uitvoeringsplanning te komen. 4

d. e. f.

Bouw starterswoningen: eind 2009 is een afspraak gemaakt om in Werkendam en Sleeuwijk een tiental starterswoningen te bouwen. Wonen met zorg: het bouwen van zorgappartementen in Werkendam (de Burcht) en Sleeuwijk (Transvaal). Duurzaamheid: het is niet gelukt om de bouw van een aantal ‘nul-energiewoningen’ in Sleeuwijk op te starten.

Gemeente Woudrichem In 2009 zijn de prestatieafspraken niet aan de orde gesteld. Wel is afgesproken dat de gemeente Woudrichem, gezamenlijk met de drie woningcorporaties, een nieuwe Woonvisie gaan ontwikkelen. Vanuit de Woonvisie zullen er nieuwe prestatieafspraken worden gemaakt. Eind 2009 is opdracht gegeven voor externe ondersteuning bij het opstarten van het traject. Een plan van aanpak is voorhanden. Samenwerkingsverbanden zorgaanbieders Woonservice Meander heeft diverse samenwerkingsverbanden met zorgaanbieders te weten: ▪ Prisma, Philadelphia en Siloah voor begeleidwonenprojecten: het bouwen van woonvoorzieningen voor mensen met en beperking. Voor Prisma is een project in aanbouw. ▪ Zorgplein Maaswaarden: voor het leveren van zorg in de zorgcentra Wijkestein te Wijk en Aalburg en De Notenhoff te Andel. ▪ Zorgaanbieders GGZ-regio Breda, Prisma, NSWAC en Syndion: in 2008 is een overeenkomst ondertekend om een groep cliënten met beperkingen zelfstandig te laten wonen terwijl medische en sociale hulp op afstand geboden wordt. De eerste noodopvang wordt lokaal geregeld. Een aantal wooneenheden is in 2009 beschikbaar gesteld voor deze groep cliënten. De eerste bewoning zal voorjaar 2010 plaatsvinden. Samenwerking met de regionale woningcorporaties ▪ De drie woningcorporaties uit het Land van Heusden en Altena werken nauw samen. Op directieniveau vindt er regelmatig overleg plaats. Het jaar 2009 stond in het teken van de herontwikkeling van het winkelcentrum de Es te Sleeuwijk gecombineerd met de bouw van woningen en een zorgcomplex aan de Transvaal. Gedurende het voorbereidingstraject heeft Woonservice Meander besloten terug te treden uit de herontwikkeling van het winkelcentrum en alleen het zorgcomplex te gaan realiseren. ▪ De samenwerking tussen de drie woningcorporaties strekt zich ook uit op vele facetten van het verdelen van de woonruimte. In 2009 is het regionale woningtoewijzingsysteem geëvalueerd met een groot aantal panelleden. Enkele verbeterpunten zijn uitgezet. Thans worden er beleidsaanpassingen voorbereid naar aanleiding van de Europese beschikking, de zogenaamde 15 december brief. ▪ Ook hebben de corporaties in 2009 besloten de lokale GeschillenadviesCommissie op te heffen ten gunste van een Regionale GeschillenCommissie (RGC). Hierover heeft afstemming plaatsgevonden met de HBV’s en deze hebben hun goedkeuring hieraan verleend. Op grond van profielschetsen is via streekbladen overgegaan tot ledenwerving. In het derde kwartaal 2009 zijn de leden van de RGC benoemd. Er zal in 2010 een kennismakingsgesprek zijn tussen de leden van de HBV’s en de leden van de RGC. Adviesraad Wonen In 2009 is de Adviesraad Wonen (AW) drie maal bij elkaar geweest. De taak van de adviesraad is om, gevraagd en ongevraagd, de Raad van Bestuur (RvB) advies te geven. De nadruk ligt op het maatschappelijk ondernemerschap waarbij er input komt vanuit de samenleving op het te ontwikkelen beleid. Dit kreeg concrete gestalte door mede te participeren in de tot stand komen van een nieuwe Strategische Visie. Regionaal Zorgnetwerk In het Zorgnetwerk werken regionale zorgaanbieders samen met gemeenten en woningcorporaties met als doel, een gezamenlijke visie en een samenhangende zorginfrastructuur op te zetten en te onderhouden waarbij de integratie van zorg en wonen centraal staat. Als woningcorporatie levert Woonservice Meander de voorzitter. Het Zorgnetwerk stuurt 2 werkgroepen aan: ▪ Werkgroep monitoring: de gegevens van de woonzorgzones actualiseren door het opnieuw inventariseren van de basisgegevens en het bieden van zorg-op-maatproducten. Door het actualiseren van de gegevens van de woonzorgzones kunnen, rekening houdend met de nieuwe inzichten in gedifferentieerd bouwen, de prognoses bijgesteld worden. ▪ Werkgroep visie innovatie en strategie: het ontwikkelen van nieuwe zorgconcepten.

5

Het Zorgnetwerk is een orgaan dat steeds meer organisaties aanstuurt op samenwerking waarbij de zorgvrager, de huurder of de cliënt een centrale positie inneemt. Het jaar 2009 stond in het teken van: a. het gezamenlijk met gemeenten, zorgaanbieders en woningcorporaties opstellen van nieuwe prognoses 20092014 voor de te bouwen woningen met zorg in het gehele Land van Heusden en Altena. Deze zijn uitgesplitst naar kern en gedifferentieerd naar de woningtypen levensloopbestendig en beschut- en begeleid wonen. b. het voorbereiden tot digitalisering van deze bestanden ten behoeve van plaatsing op de website. Deadline is 1 april 2010. c. het vaststellen van 7 projectplannen voor 2010. d. het organiseren van een slotsymposium in oktober 2009 inzake de afronding van het Landelijk Dementie-Project. VvE-beheer Koopwoningen maken steeds meer onderdeel uit van nieuwbouwcomplexen. Als het appartementen betreffen heeft dit tot gevolg dat er een Vereniging van Eigenaren (VvE) opgericht moet worden. Woonservice Meander kiest er voor om de VvE’s zelf te beheren. Inmiddels heeft zij 7 VvE’s in beheer. Dit aantal zal de komende periode gestaag uitbreiden. Voor het beheren van dit soort complexen zijn er interne procedures opgesteld. Hierdoor vindt er een betere afstemming plaats tussen de afdelingen die betrokken zijn bij een VvE. In 2009 zijn voor 5 VvE’s beheerovereenkomsten afgesloten. Eind 2009 is de beheerovereenkomst van VVE Doktershoek beëindigd.

3.3. OVERIGE SAMENWERKINGSVERBANDEN Leefbaarheid in de wijk Taakstelling Nieuwkomers Vluchtelingen Altena Met Vluchtelingenwerk, gemeenten en collega-corporaties wordt regelmatig overleg gevoerd over het tijdig voldoen aan onze taakstelling. Er zijn onderling afspraken gemaakt over de wijze waarop de taakstelling gerealiseerd kan worden. Voor 2009 is de huisvesting van de statushouders voorspoedig verlopen. Terugkijkend kunnen we constateren dat we gemiddeld vooruit lopen op de taakstelling 2008/2009. Ondanks alle inspanning kunnen wij een gemeente soms niet op tijd voldoen aan de opgelegde taakstelling. Dit heeft onder andere te maken met het beschikbaar en/of vrijkomen van een passende woningen in deze gebieden. Daarnaast lopen we tegen het probleem aan dat er geen of nauwelijks gezinnen in de centrale opvang verblijven. Dit betekent dat we ernstig rekening moeten houden met de toewijzing van woningen waarvoor dus geen gezinnen beschikbaar zijn. Netwerk Maatschappelijke Steunsystemen (MASS) Ook hierin participeert Woonservice Meander. Samen met GGZ, GGD, Maatschappelijk werk, gemeenten en Novadic Kentron en politie wordt geprobeerd preventief op te treden tegen cliënten die zelf zorgmijdend zijn terwijl er wel een duidelijke zorgvraag aanwezig is. Het doel is hen sociaal en maatschappelijk te laten blijven functioneren. Gedurende het jaar 2009 heeft het MASS tien dossiers van Woonservice Meander behandeld. Van dit aantal zijn er 7 dossiers positief beëindigd. Meldpunt Schuld Hulpverlening In 2009 is er een nieuwe samenwerkingsovereenkomst ondertekend tussen de gezamenlijke woningcorporaties, de gemeenten en de kredietbank. De doelstelling is nog meer aandacht te besteden aan cliënten die het financieel niet meer kunnen bolwerken en waarbij een woninguitzetting in zicht komt. In 2009 zijn er 35 dossiers aangemeld. Van dit aantal zijn 7 ontruimingen aangezegd terwijl er maar 2 uitgevoerd zijn. Welzijn Woonservice Meander is in 2009 benaderd door de Verankeringsgroep, van de gemeente Werkendam en Stichting Trema om te participeren bij de opzet van een klussendienst voor de kernen Werkendam, Sleeuwijk, Dussen, Hank en Nieuwendijk. Doel van deze dienst is service te verlenen aan ouderen, mensen met een beperking en langdurig zieken bij klussen in en om het huis die bewoners zelf niet kunnen doen of er tegenop zien om dit te doen.

6

Veiligheid Een ander aspect dat de leefbaarheid ten goede komt is veiligheid. Ook hierin wordt door ons een bijdrage geleverd. Wij doen dit door zowel bij nieuwbouwprojecten als in bestaand bezit het PolitieKeurmerk Veilig Wonen toe te passen. Dit houdt o.a in dat het deuren raambeslag van onze woningen aan bepaalde minimum veiligheidseisen moet voldoen én dat de buitenverlichting aan bepaalde normen voldoet. Prestatieafspraken / dorpsontwikkelingsplannen De gemeenten Werkendam en Woudrichem voeren samen één beleid op het gebeid van WMO. Concreet kunnen we dit terugzien in de negen prestatievelden. ▪ Het bevorderen van de sociale samenhang in en de leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten. ▪ Preventieve ondersteuning van jeugdigen in relatie tot de ouders. ▪ Het verstrekken van informatie, advies en cliëntenondersteuning. ▪ Het ondersteunen van mantelzorgers. Ook de vrijwilligers vallen hieronder. ▪ Het bevorderen van deelname aan het maatschappelijk verkeer voor mensen met een beperking. ▪ Het verlenen van woonvoorziening aan mensen met een beperking. ▪ Het bieden van voorzieningen voor maatschappelijke opvang. ▪ Het bevorderen van de Geestelijke gezondheidszorg. ▪ Het bevorderen van ambulante verslavingszorg en verslavingsbeleid. Op verschillende prestatievelden zijn woningcorporaties actief. Denk hierbij aan: ▪ wijkgericht overleg, leefbaarheidinitiatieven in wijken; ▪ het bouwen voor mensen met een beperking; ▪ het ontwerpen van een nieuwe regeling voor het aanbrengen van voorzieningen in woningen; de regeling is begin 2010 getekend door de gezamenlijke woningcorporaties en de gemeente Werkendam en Woudrichem. ▪ de informatievoorziening over de WMO digitaal te regelen via www. woneninaltena.nl; ▪ maatschappelijke opvang waarbij er 8 woningen beschikbaar zijn gesteld voor bijzondere doelgroepen. Betrekken van huurder bij beheer en beleid Huurdersbelangenvereniging Regelmatig vindt er overleg plaats met de Huurdersbelangenvereniging Land van Heusden en Altena (HBV). Naast de vaste onderwerpen zoals de begroting, het jaarverslag en de jaarlijkse huurverhoging is er het afgelopen jaar ook gesproken over diverse aspecten van het huurbeleid en de dienstverlening. Afgesproken is om de samenwerkingsovereenkomst te laten toetsen. Namens de HBV zijn 2 leden in de Raad van Commissarissen (RvC) van Woonservice Meander benoemd. Wijkavonden Naast het overleg met de HBV vindt er ook overleg plaats met diverse bewoners- en beheercommissies van diverse complexen. Ook aan de door de gemeente Werkendam georganiseerde wijktafels wordt door onze corporatie een actieve bijdrage geleverd.

3.4. PRODUCTEN EN DIENSTEN Verhuiskostenregeling Huurders die op verzoek van Woonservice Meander verhuizen, krijgen daarvoor een verhuiskostenvergoeding op maat. Deze vergoeding is minimaal het wettelijk vastgestelde minimum bedrag vanongeveer € 5200,-. In aanvulling daarop wordt in veel gevallen nog een aanvullend bedrag vergoed volgens een interne opgestelde vergoedingslijst.

3.5. WONEN, ZORG EN WELZIJN Ter bevordering van wonen zorg en welzijn heeft Woonservice Meander een actief beleid. Consultatiebureau voor Ouderen Woonservice Meander ondersteunt regionaal een nieuw initiatief, nl. het opzetten van een Consultatiebureau voor Ouderen. Dit project voorziet in een aanspreekpunt voor ouderen waarbij advies gegeven kan worden over leefwijze en preventie van ziektes. Dit bureau kan gezondheidsrisico’s signaleren en daarop gerichte adviezen verstrekken.

7

Herstructurering oude wijken en ontmoetingscentra In een breder kader draagt Woonservice Meander bij aan de leefbaarheid door het herstructureren van diverse wijken. Een voorbeeld daarvan is het Masterplan Wijkestein waarin verouderde seniorenwoningen zijn vervangen door nieuwbouw in combinatie met het samenbrengen van diverse zorg- en welzijnsinstellingen. Een dergelijk project wordt ook in Andel ontwikkeld rondom de Notenhoff, in Werkendam in plan de Burcht, en in het dorp Eethen. Centraal situeren van zorgwoningen Bij het uitwerken van de woonzorgzones, zoals die zijn opgezet door het Zorgnetwerk, wordt rekening gehouden met de leefbaarheid. Zo zullen zorgwoningen dusdanig gesitueerd worden, dat deze centraal bij voorzieningen worden gebouwd. Voor alle kernen in het land van Heusden en Altena is dit middels woon-zorg cirkels aangeduid. Landelijk Dementie Project (LDP) Namens het zorgnetwerk participeert Woonservice Meander in de stuurgroep van het Landelijk Dementie Project (LDP) in het Land van Heusden en Altena. Het doel is om het aanbod voor ondersteuning in de regio en de aanwezige expertise over dementie te bundelen, transparant te maken voor mantelzorgers, vrijwilligers en professionals. Te denken valt aan laagdrempelige dementieondersteuning- en -ontmoetingspunten. Het LDP is een samenwerkingsverband met partijen wonen, zorg en welzijn en mantelzorgers. Eind 2009 heeft de stuurgroep haar werkzaamheden afgerond door het ‘opleveren’ van de volgende activiteiten: ▪ een Lokaal Dementie Platform in het Land van Heusden en Altena; ▪ de opening een Alzheimer Café; ▪ de presentatie van de eerste ‘Eerste Hulp Bij Dementie Koffer’. Deze koffer staat inmiddels volop in de publiciteit.

3.6. SPONSORING Woonservice Meander sponsort voor € 20.000 ,- kleinschalige evenementen en buurtprojecten waaronder: ▪ financiële steun aan buurtbusprojecten in het Land van Heusden en Altena; ▪ projecten voor kinderen zoals het timmerdorp en de kinderboerderij; ▪ projecten voor ouderen zoals Oudergym in De Erker, dag van de ouderen georganiseerd door het Stichting De Vleet (voormalig WOW) en de lunch van de ANBO. ▪ het Consultatie Bureau Ouderen CBO: een forse sponsoring voor het opzetten van dit consultatiebureau in fase 4 van het Masterplan Wijkestein. ▪ projecten voor jongeren met een beperking: sponsoring van een dagactiviteit of materialen voor activiteiten.

3.7. TOEWIJZEN VAN WONINGEN Woonruimteverdeling (WRV) Op het gebied van Woonruimteverdeling werkt Woonservice Meander samen met de andere twee corporaties in het Land van Heusden en Altena, nl. Woonlinie en Land van Altena. De beschikbare woningen worden aangeboden via een regionale huis-aan-huiskrant en via de website van Wonen in Altena. De klanten hebben een eigen pagina op deze website waar men hun inschrijving kan regelen en reageren op de aangeboden woningen. Gemiddeld reageert bijna 93% van de actief woningzoekenden via internet. De woningen worden aangeboden door middel van het aanbodmodel, het lotingmodel of het optiemodel. Woonservice Meander maakt vooral gebruik van het aanbod- en lotingsmodel. 5

4,5

4

3,5

3 Aanbodmodel 2,5

Lotingmodel Opti emodel

2

1,5

1

0,5

0 2009

8

2008

2007

Verhuringen De hierna verstrekte gegevens hebben betrekking op alle drie de corporaties die deel uitmaken van Wonen in Altena. In 2009 had 44% van de verhuringen betrekking op eengezinswoningen en 37% op seniorenwoningen. Daarnaast is 48% van de verhuurde woningen toegewezen aan woningzoekenden met een inkomen lager dan € 27.000,00. Het aanbiedingsresultaat voor woningen in het aanbodmodel bedroeg over 2009 1,7 en voor het lotingmodel 1,3. Verhuringen per huurklasse 2009 239 67 5

<511 (< 499 2008) >511-<648 (499-631 2008) >648 (> 631 2008)

2008 279 45 2

2007 316 72 9

Gemiddelde wachttijden in jaren 5 4,5 4 3,5 3

Aanbodmodel

2,5

Lotingmodel Optiemodel

2 1,5 1 0,5 0 2009

2008

2007

Reacties Aantal reacties aanbod en loting Aantal opties (actief)

2009 9.381 93

2008 9.529 15

2007 7.543 192

Toewijzing koopwoningen De toewijzing van koopwoningen gebeurt in de gemeenten Woudrichem en Werkendam op basis van inschrijving bij de gemeenten, waarna, op basis van inschrijftijd, de toewijzing plaatsvindt. In de gemeente Aalburg wordt er per project geloot onder de belangstellenden die aan de criteria voldoen. Woningzoekenden Zoals uit onderstaande tabel blijkt neemt het aantal woningzoekenden nog steeds toe. Ongetwijfeld is de financiële crisis hier debet aan maar ook de bekendheid met de werking van het Woonruimteverdelingssysteem maakt dat belangstellenden voor huurwoningen zich uit voorzorg laten inschrijven. Woningzoekenden Woningzoekenden Totaal woningzoekenden per 31 dec. Actieve woningzoekenden Aanbodmodel Lotingmodel Optiemodel Aantal urgenten

2009 6.266

2008 5.810

2007 5.043

1338 333 89 158

1324 286 15 140

1172 208 96 101

Nieuwe inschrijvingen gedurende het jaar

1.463

1.614

1.344

Uitschrijvingen gedurende het jaar

1062

1060

1339

9

Huurverhoging 2009 De maximale huurverhoging was door het ministerie van WWI vastgesteld voor 2009 op maximaal 2,5 % (in 2008 1,6%). In 2009 is deze procentuele huurverhoging door ons integraal toegepast met uitzondering van de op korte termijn te slopen woningen, waarbij geen huurverhoging is doorgevoerd. HuurToeslag De uitvoering van de Huurtoeslagwet ligt in handen van de Belastingdienst. De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van de gezinssamenstelling, het inkomen en het vermogen van de aanvrager(s). Woonservice Meander helpt op verzoek haar klanten met het aanvragen van huurtoeslag. De meeste toekenningen van de Huurtoeslag verloopt middels automatische continueringen. Een groot deel van onze huurders kiest ervoor om de huurtoeslag te laten storten op de rekening van Woonservice Meander. Voordeel hiervan is dat de klant er geen omkijken naar heeft en de corporatie weet wie huurtoeslag ontvangt. Huurbetaling Een groot deel van de te innen huren verlopen via automatische incasso. Bij een eerste signaal van huurachterstand wordt er actief contact gezocht met de huurder om escalatie te voorkomen. Vaak ligt hier een achterliggende problematiek aan ten grondslag waardoor deze achterstand ontstaat. Indien noodzakelijk wordt er gezamenlijk naar een oplossing gezocht en afspraken gemaakt.

SPEERPUNTEN 2010 1. Doorvoeren nieuwe wetswijzigingen woonruimteverdelingssysteem. 2. Opstellen actieplan visitatie.

10

in

het

regionale

4. WONINGVOORRAAD 4.1. ONTWIKKELINGEN WONINGBEZIT Ontwikkelingen woningbezit Het wijzigen van de samenstelling van het woningbezit is een van de speerpunten van het beleid. Het is de bedoeling om in 2010 tot verdere concretisering van aantallen te komen waarbij de omvang van het woningbezit wordt uitgesplitst naar type woningen gecombineerd met het het soort zorg dat geleverd kan worden. Gedurende de periode tot 2015 zien we de volgende ontwikkelingen: ▪ Een ander verhoudingsgetal tussen koop- en huurwoningen, waaronder MGE-woningen. ▪ In zowel nieuwbouw als in bestaand bezit meer levensloopbestendige woningen. ▪ Meer woningen met zorg-op-maat ▪ Meer woningen voor bijzondere doelgroepen zoals mensen met een beperking. ▪ Meer woningen voor starters. Met de gemeenten zijn afspraken gemaakt over de te bereiken aantallen. Deze aantallen worden gerealiseerd door: ▪ Verkoop van de bestaande woningen (Vanuit het huidige verkoopbeleid zijn er nog 150 gelabeld tot verkoop). ▪ Verkoop aanbieden via KoopVoordeelregeling. ▪ Sloop- en vervangende passende nieuwbouw. ▪ Afspraken voor bepaald type nieuwbouwwoningen. ▪ Woonzorgappartementen met ontmoetingsruimten. Kernvoorraad De gemeenten Werkendam, Woudrichem en Aalburg hechten waarde aan het in stand houden van de kernvoorraad. Weliswaar zijn in de afgelopen jaren veel woningen verkocht, maar deze woningen blijven behouden voor de doelgroep. Dit komt omdat deze met de ‘KoopVoordeelregeling’ verkocht zijn. De stichtingskosten van de in 2009 gerealiseerde woningen zijn beneden de € 240.000 gebleven. Jaar 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Beginstand Nieuwbouw huurwoningen 2170 36 2205 16 2194 43 2168 21 2138 15 2142 23

Sloop 0 9 23 0 8 14

Aankoop Overig Verkoop 4 1 0 10 0 6

1 1 0

5 19 46 60 4 5

Eindstand MGEhuurwoningen woningen 2205 0 2194 25 2168 69 2138 92 2142 95 2152 101

11

4.2. PROJECTEN Gedurende 2009 is kritisch gekeken naar de projectportefeuille. Projecten zijn getoetst op financiele haalbaarheid en op uitvoeringsrealisatie Er zijn verschillende aanpassingen doorgevoerd. Ondanks dat zijn we verheugd dat er een viertal projecten zijn opgeleverd en er per 31 december zeven in uitvoering zijn!

PROJECTEN OPGELEVERD

12

Projectnaam: Plaats: Realisatie: Aantal huur/koop:

Duivenvereniging Werkendam opgeleverd 1 verenigingsgebouw


Sigmondschool Werkendam opgeleverd basisschool en peuterspeelzaal 10 koopappartementen


Wijkestein fase 3 Wijk en Aalburg opgeleverd dienstencentrum 51 zorgeenheden 18 eenheden begeleid wonen


Drie Zalmen fase 1 Rijswijk opgeleverd 5 senior huurwoningen

PROJECTEN IN UITVOERING Projectnaam: Plaats: Start bouw: Realisatie: Aantal huur/koop:

Babyloniënbroek Babyloniënbroek 2009 oplevering 2010 1 senioren huurwoning 1 senioren koopwoning 3 starterskoop 2 2/1-kapwoningen

Projectnaam: Plaats: Start bouw: Realisatie: Aantal huur/koop:

Brandweerkazerne Genderen 2009 oplevering 2010 1 huur


K. van de Sandeplein Sleeuwijk 2009 oplevering 2010 6 huurappartementen voor senioren


Venehof (Tjalmastraat fase 3) Veen 2009 oplevering 2010 20 huurappartementen 7 koopappartementen

13


Wijkestein fase 4 Wijk en Aalburg 2009 oplevering 2010 27 appartem enten voor senioren kantoren voor zorg-nstelling Consultatiebu ireau voor ouderen


De Roef Sleeuwijk 2009 oplevering 2010 21 koop- en 6 huurappartementen

Projectnaam: Plaats: Verwachte start bouw: Realisatie: Aantal huur/koop:

De Burcht fase 1b Werkendam 2009 april 2010 17 seniorenwoninge


De Burcht fase 1a Werkendam 2009 pm niet gestart i.v.m. lage verkoop 8 2/1 kapwoningen


De Burcht fase 2 Werkendam 2011 woonzorgcomplex met 51 appartementen voor senioren met zorgbehoefte en gemeenschappelijke ruimte

PROJECTEN IN ONTWIKKELING

14


De Burcht fase 3 Werkendam 2011 2 praktijkruimten, 11 appartementen en 2 woningen


Starterskoop Werkensepolder Werkendam 2009 start 2010 13 koopwoning en (woningen zijn verkocht).


Karrespoor Vlijmen 2009 gestart 2010 13 eenheden voor mensen met een verstandelijke beperking


Drie Zalmen fase 2 Rijswijk 2010 gestart 2010 16 huurappartementen


Nieuwe Notenhoff Andel 2010 2011 kleinschalige woonvoorziening met 36 PG-plaatsen


Bronkhorst Andel 2010 2011 12 seniorenwoningen

15


Zuidrand Eethen fase 1 Eethen 2010 32 grondgebonden woningen huur en koop


De Singel Nieuwendijk 2010 2011 23 eenheden voor mensen met een verstandelijke beperking


Kastanjelaan Sleeuwijk 2010 2012 9 huurappartementen voor senioren

4.3. KWALITEIT EN IN STANDHOUDING WONINGBEZIT Wat betreft het energie- en milieubeleid is in 2009 is gestart met de uitwerking van de visie en het ambitieniveau met betrekking tot duurzaamheid. Hier is een ‘duurzaambouwenbeleid’ voor nieuwbouw en bestaand bezit uit voortgekomen. Hiervoor is een eerste inventarisatie opgesteld van de huidige energielabels van onze woningen. In onderstaande tabel is weergeven wat de stand van de toegekende energielabels is. Momenteel wordt gewerkt aan het formuleren van onze doelstelling waarna er een doorrekening plaatsvindt van de daarmee gemoeide kosten. Door aanscherping van de normering in 2009 zal het moeilijker worden om bij bestaand (ouder) bezit een hogere energielabel dan label C te krijgen. Uiteraard met in achtneming van de prijs-/kwaliteitsverhouding. * Stand eind 2009 (53 opgeleverde nieuwbouwwoningen nog niet meegenomen) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Label A en B Label C Label D, E, F

16

Duurzaamheid in bestaand bezit Zonneboilers Het afgelopen jaar heeft Woonservice Meander in het seniorencomplex Kronenburg te Wijk & Aalburg, bestaande uit 28 appartementen, de VR-ketels vervangen door HR ketels én zonnepanelen op het dak geplaatst ten behoeve van de warmwatervoorziening. Naast onze maatschappelijke verantwoordelijkheid was ook de ligging, nabij het energiezuinige nieuwe complex Zorgplein Maaswaarden locatie Wijkestein, de reden om dit project in uitvoering te nemen. Project herstel spouwmuurisolatie Het afgelopen jaar is bij 74 woningen de spouwmuurisolatie hersteld. Deze maatregel maakt onderdeel uit van een grootschalig herisolatieplan t.b.v. 250 woningen die in een tijdsbestek van 3 jaar wordt uitgevoerd. Het betreft woningen die in de periode tussen 1979 en 1983 zijn gebouwd. Het destijds toegepaste isolatiemateriaal is in de loop der jaren “vergaan” en wordt nu vervangen door polystyreenkorrels. Duurzaamheid in nieuwbouw Warmtepompen Ook in nieuwbouwprojecten wordt hier veel aandacht aan besteed o.a. door het toepassen van warmtepompen. In twee nieuwbouwprojecten zijn wederom warmtepompen aangebracht nl. in 17 appartementen voor senioren in Werkendam én in het in aanbouw zijnde project Venehof in Vee Dr. Tjalmastraat fase 3). Nulenergie woningen/ Energie prestatiecoëfficiënt EPC Gedurende 2008 en 2009 is hard gewerkt om 17 nul-energiewoningen in het project Nieuwe Banne te Sleeuwijk te realiseren. Het is niet gelukt om in het afgelopen jaar met de bouw te beginnen, dit zal waarschijnlijk 2010 worden. Energiezuinigheid is voor Woonservice Meander een speerpunt in haar beleid. Standaard is 0,8 EPC verplicht maar voor de starterwoningen is afgesproken minimaal 0,7 te hanteren en daar waar mogelijk toe te werken naar 0,6. Bij de ontwikkeling van ons project Nieuwe Banne w houden we rekening met het nog meer terugbrengen van deze waarden. Bij deze woningen wordt er naar gestreefd dat het energieverbruik per saldo 0 is. Leefbaarheid van het bezit Een goede hygiënische voorziening rondom een complex heeft een duidelijk meerwaarde voor de leefomgeving van een complex. Vanuit hygiënische oogpunt wordt daarom steeds meer gebruik gemaakt van een ondergrondse afvalvoorziening bij nieuwbouwcomplexen. In 2009 is dit gebeurd bij complex Zorgplein Maaswaarden te Wijk en Aalburg.

17

4.4. ONDERHOUD Onderstaand treft u een specificatie aan van de totale onderhoudsuitgaven ten behoeve van het in stand houden van het woningbezit. Onderhoudsuitgaven Begroting 2009

Werkelijk 2009

391 528 0 919

297 582 15 894

276 134 182 227 89 0 90 30 148 1176 2095

278 143 228 220 35 96 121 13 441 1575 2469

2095

2469

Niet planmatig onderhoud Klachtenonderhoud Mutatieonderhoud Overig niet planmatig Totaal NPO Planmatig onderhoud Buitenschilderwerk Buitenkozijnen Badkamerrenovatie CV - onderhoud CV - vervanging Voegwerk Keukenblokken Leefbaarheid Overig niet planmatig Totaal PO Totaal Overloop Totaal onderhoudsuitgaven

De overschrijding wordt vooral veroorzaakt door de in 2009 uitgevoerde werkzaamheden, waarvoor in 2008 al opdracht voor was gegeven. Het betreft: Voegwerk 96 Badkamerrenovatie 74 Keukenblokken 78 Overig 151 Toelichting op het niet Planmatig Onderhoud Reparatieverzoeken Naast een lichte daling in de aantallen reparatieverzoeken is ook een aanzienlijke daling van de kosten waar te nemen. Een reden hiervoor is dat er in Andel, Werkendam, Veen en Rijswijk veel oudere woningen buiten gebruik gesteld en gesloopt worden, waardoor aan deze woningen minder onderhoud uitgevoerd hoeft te worden. Onderstaand een grafiek waarin de ontwikkeling van de reparatieverzoeken inzichtelijk is gemaakt. Reparatieverzoeken Bedrag

Aantal

2500

500000

2000

400000

1500

300000

aantal

1000

200000

bedrag

500

100000

0

0 2003

2004

2005

2006 Jaartal

18

2007

2008

2009

In onderstaande tabel een overzicht van de meest voorkomende reparatieverzoeken met de daarbij behorende kosten per jaar. Omschrijving Aantal Bedrag Sanitair 760 52.614 Kozijnen / ramen / deuren 490 33.764 Hang- en sluitwerk 405 20.961 Elektra 388 31.948 Wandafwerking 291 34.186 Vanwege een verbeterde registratie zijn er zowel meer kosten als reparatieverzoeken vastgelegd. Mutatieonderhoud woningen In 2009 zijn 114 (2008 was 102) gemuteerd. De gemiddelde kosten per mutatie zijn ten opzichte van 2008 met ongeveer € 1000,00 toegenomen. Hiervoor is geen duidelijk aanwijsbare reden te geven, omdat dit sterk afhankelijk is van welke woning muteert. Planmatige onderhoudswerkzaamheden, die voor de betreffende woning de komende vijf jaren zijn ingepland worden gelijk met de mutatiewerkzaamheden uitgevoerd Toelichting op het Planmatig Onderhoud Enkele opvallende posten in het planmatig onderhoud op soorten. 100% 90% 80% 70% Keukens 60%

Badkamers

50%

Casco

40%

Daken Schilderwerk

30% 20% 10% 0% 2009

2008

2007

2006

De kosten liggen op een lager niveau dan voorgaande jaren doordat ervoor gekozen is om een bezuiniging op het onderhoudsbudget door te voeren. Totaal is de begroting ongeveer € 1,1 miljoen lager dan oorspronkelijk was bedoeld. Toelichting planmatig onderhoud 100% 90% 80%

Spouwmuurisolatie

70%

Vloeren Toiletverbetering

60%

Badkamerverbetering

50%

Vaste trappen

40%

Dakramen Warmwatervoorziening

30%

HR-ketels incl. warmwatervoorz.

20%

Nieuwe cv-installaties

10% 0% 2009

2008

2007

2006

19

Schilderwerken en casco Voor 2009 was begroot 204 woningen te schilderen. Om praktische redenen zijn er 15 woningen meer gedaan. Daardoor is er een overschrijding ontstaan van € 11.000,00 op het gestelde budget . Badkamers Begroot was een bedrag van € 237.000,00. Hieruit blijkt dat de realisatie binnen het gestelde budget is gebleven. Keukenblokken Doordat Woonservice Meander in de voorafgaande jaren veel keukenblokken heeft vervangen, is de kwaliteit van de keukenblokken op een zodanig niveau dat er niet veel nieuwe keukenblokken geplaatst hoeven te worden. Voor 2009 was een post begroot van € 90.000,00 en nog een post uit 2008 nl. € 78.302,00. In werkelijkheid is voor € 121.000,00 aan keukenblokken geplaatst. De reden hiervoor is dat 2 projecten zijn doorgeschoven naar 2010 en er minder deelname was bij de huurders dan van tevoren was ingeschat. Daken In het afgelopen jaar is dakvervanging niet noodzakelijk gebleken, waardoor hiervoor geen uitgaven zijn gedaan. SPEERPUNTEN 2010 1. Duurzaamheid: de visie en het ambitieniveau bepalen en financieel vertalen. 2. Een programma van eisen (PVE) opstellen voor implementatie van standaard materialen bij onderhoud. 3. Woningwaarderingstelsel: het upgraden van de gegevens van het woningbezit door toevoeging van het Energielabel aan het Woning Waardering Stelsel (WWS). De juiste koppeling maken met het energielabel en de daarbij behorende punten. 4. Verkoop MGE actief stimuleren en woningen labelen, uit de bestaande voorraad, die aangeboden zullen worden voor definitieve verkoop 5. Mutaties: harmoniseren van de streefhuur, bij mutaties, op minimaal 70% van de maximale huur bij bestaand bezit.

20

5. ORGANISATIEONTWIKKELING 5.1. PROFESSIONALISEREN EN OPLEIDEN Jaar- en afdelingsplannen De maatschappelijke ontwikkelingen gaan snel en de input van ‘buitenaf’ op de organisatie vraagt veel van de organisatie. Om de richting van de organisatie goed te volgen is besloten te gaan werken met jaar- en afdelingsplannen. Aan de hand van de speerpunten uit de Strategische Visie zullen de eerste jaar- en afdelingsplannen in 2010 voorhanden moeten zijn. De voorbereiding en zijn in 2009 opgestart. Competenties en PersoonlijkLoopbaanPlan (PLP) De hoeveelheid en de variëteit aan activiteiten vergt veel van collega’s. Woonservice Meander hecht grote waarde aan blijvende professionaliteit. Daarom is in 2009 het beoordelingsreglement getoetst en zijn er voorbereidingen getroffen om deze te optimaliseren op: ▪ de mogelijkheid om te werken met een persoonlijk loopbaanplan; ▪ meer maatwerk bij scholing en opleiding; ▪ meer aandacht aan de concretisering van vakvolwassenheid; ▪ het uitwerken van een voorstel tot uitvoering van een efficiency- en effectiviteitonderzoek.

5.2. COMMUNICATIE Logo Bijna zes jaar geleden introduceerden wij na de fusie onze nieuwe bedrijfsnaam en logo. We mogen concluderen dat de naam Woonservice Meander snel is beklijfd in de omgeving. Het logo daarentegen kon best wat frisser. Daarom heeft Woonservice Meander in 2009 een nieuw beeldlogo geïntroduceerd in een frisse kleur zonder dat de symboliek van Woonservice Meander verdween. Website Gekoppeld aan het nieuwe logo was de website ook aan verfrissing toe. Het jaar 2009 stond in het teken van het voorbereiden en het opbouwen van deze website die in de toekomst ook interactief te gebruiken zal zijn. In het voorjaar van 2010 zal de nieuwe website operationeel zijn. Daarna zal geleidelijk de website interactief gemaakt worden. Herstructurering en nieuwbouw Meer aandacht aan de communicatie betekent ook meer structuur aanbrengen in processen. In 2009 is de procedure voor herstructurering en sloop opnieuw bediscussieerd. Er zijn nieuwe afspraken gemaakt over de wijze waarom en wanneer er naar bewoners gecommuniceerd zal worden. Denk hierbij aan het moment dat je naar buitentreedt om woningen te gaan slopen. Samengevat: de communicatie bij herstructurering en nieuwbouw is meer gestructureerd. Woonbulletin in het Altena Nieuws Het bewonersblad van Woonservice Meander wordt 3 á 4 keer per jaar in de plaatselijke krant, het Altena Nieuws, gepubliceerd. Zo lezen niet alleen onze huurders informatie van Woonservice Meander, maar ook andere geïnteresseerden en potentiële toekomstige klanten. Interne communicatie In een organisatie die volop in beweging is, is het uiterst belangrijk om de medewerkers optimaal op de hoogte te houden. Hiervoor gebruiken we diverse communicatiemiddelen zoals: ▪ terugkoppelingen van vergadering Management Team (MT) op zaken die essentieel zijn voor de uitvoering; ▪ Nieuwsbrief directie; ▪ thematische personeelsbijeenkomsten.

21

5.3. ONDERNEMINGSRAAD Op een constructieve wijze is in 2009 samengewerkt met de OR. Enkele onderwerpen die bestuurder en ondernemingsraad (OR) in 2009 hebben behandeld zijn: ▪ Speerpunten CATS en medewerkertevredenheidsonderzoek ▪ Bedrijfsautoregeling ▪ Verzoek reiskostenvergoeding voor medewerkers die op grotere afstand wonen ▪ Strategische visie ▪ Begroting 2010 - 2014 ▪ Jaarverslag 2008 ▪ Volgen cao onderhandelingen ▪ Bereikbaarheidsregeling ▪ Richtlijn schadevergoeding medewerkers ▪ Reglement thuiswerken ▪ Regeling aanstelling en einde dienstverband ▪ Regeling Vertrouwenspersoon ▪ Klokkenluiderregeling ▪ Invoering competentieprofiel financieel medewerker beleid met uitbreiding controller

5.4. ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN Woonservice Meander is aangesloten bij de Mkbasics in Rijswijk (ZH). De taken van Mkbasics zijn gericht op het beschermen en bevorderen van de gezondheid van medewerkers voor zover deze samenhangt met hun arbeid en het arbeidsmilieu. De dienst is een adviesorgaan voor werkgever, werknemers en OR. De arbeidsomstandighedenwet brengt een aantal verplichtingen voor de werkgever met zich mee. De organisatie heeft gecertificeerde bedrijfshulpverleners en een gecertificeerde preventiemedewerker. Verder wordt voldaan aan de gestelde eisen in de regelgeving. De door Mkbasics getoetste risico-inventarisatie uit 2008 is nog niet helemaal geïmplementeerd. Eind 2009 is afgesproken om begin 2010 een plan van aanpak in het MT neer te leggen. Ziekteverzuim Het reguliere ziekteverzuim is, ten opzichte van 2008, in 2009 toegenomen. Er zijn enkele medewerkers langdurig ziek waarvan het verzuim doorloopt tot in 2010. Ziekenhuisbehandeling is hier een onderdeel van. Voor de toename van het aantal ziekmeldingen is geen duidelijk aanwijsbare reden gevonden. Wel heeft de directie een afspraak gemaakt met de arbo-verzuimmanager om te bezien of er extra maatregeling getroffen moeten worden. Ziektepercentage 8,00 7,00 6,00

*

2009 5,00

2008 2007

4,00

2006 2005

3,00

2004 2,00 1,00 0,00 Percentage

Exclusief zwangerschapsverlof.

22

Overzicht ziekmeldingen Jaar

Te werken uren

Uren ziek

Aantal ziekmeldingen

2009 2008

39.392 38.138

1818 861

40 29 (was 40)

Exclusief zwangerschapsverlof

SPEERPUNTEN 2010 1. Concreet werken met de jaar- en afdelingsplannen. 2. Afronden en operationeel maken van PersoonlijkLoopbaanPlan. 3. Voorstel voor onderzoek naar efficiency en effectiviteit. 4. Operationeel maken van de website en voorbereidingen treffen voor het interactief maken. 5. Het arbobeleid en de daarbij behorende procedures aanpassen. 6. Het promoten en positioneren van Woonservice Meander op de eigen organisatie en haar activiteiten.

23

6. CORPORATE GOVERNANCE 6.1. GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES Woonservice Meander hecht belang aan integer en transparant handelen van bestuurders en medewerkers. Het betreft een goed toezicht op de Raad van Bestuur (RvB) en het afleggen van verantwoording over het uitgevoerde toezicht. De Raad van Commissarissen onderschrijft de Aedescode alsook de Governancecode voor Woningcorporaties. Beide documenten zijn leidend voor de inrichting van Woonservice Meander. Ten opzichte van de aanbeveling van de landelijke code, zijn enkele afwijkingen toegelicht in de eigen Governancecode. Op het gebied van de arbeidsvoorwaarden is onder andere geregeld dat de bestuurders een benoeming hebben voor onbepaalde tijd. Voorts constateert de Raad van Commissarissen (RvC) dat er in het afgelopen jaar geen wijzigingen in de structuur van de Governancecode hebben plaatsgevonden. Wel merken we op dat er binnen de organisatie vanaf 2009 een controllerfunctionaris aanwezig is. De verdere Corporate Governanceprincipes zijn in afzonderlijke documenten neergelegd en geplaatst op de website. Dit zijn: 1. De statuten van Woonservice Meander 2. Het Reglement Bestuur en Toezicht 3. De profielschets van de commissarissen Integriteit Woonservice Meander heeft een Integriteitscode. De inhoud van deze code is op de website geplaatst. In dit kader kan gemeld worden dat de bestuurders en commissarissen geen nevenfuncties hebben die enige belangenverstrengeling kunnen veroorzaken, Regeling vertrouwenspersoon en klokkenluidersregeling In het kader van good governance zijn beide regelingen in 2009 vastgesteld. Een gezamenlijke werkgroep vanuit commissarissen, directie en ondernemingsraad heeft dit traject voorbereid. Beide regelingen zijn in samenspraak tot stand gekomen en dienen om misstanden te signaleren. Begin 2010 zullen de regelingen in een aparte bijeenkomst met alle collega’s besproken worden. Daarna worden de regelingen ook op de website geplaatst. Onafhankelijkheid van de Raad van Commissarissen In het reglement van de RvC is opgenomen, dat de leden onafhankelijk zijn en dat er geen onverenigbaarheden of tegenstrijdige belangen zijn. De leden hebben verklaard geen belangen te vertegenwoordigen die strijdig zijn met het doel van Woonservice Meander. Dit houdt onder andere in dat: ▪ geen van de commissarissen ooit in dienst is geweest van, of diensten verleend heeft aan, Woonservice Meander; ▪ er rondom de besluitvorming van de RvC geen transacties hebben plaatsgevonden waarbij sprake was van tegenstrijdige belangen. Alle RvC leden hebben de discussies en besluitvorming bijgewoond. ▪ In het afgelopen jaar zijn er geen meldingen van onregelmatigheden geweest.

6.2. WERKWIJZE RAAD VAN COMMISSARISSEN De RvC houdt toezicht op de werkzaamheden van de RvB met betrekking tot: ▪ de werking en integriteit van de interne controle- en risicobeheersingsystemen en de daarbij horende procedures opgesteld door de RvB ( door gesprek met en vanuit verslag legging accountant). ▪ de solvabiliteit van de stichting (via accountantsverklaring). ▪ de rechtsgeldigheid van de uitgaven (toetsing besluitvorming en acountantsrapportage) ▪ de maatschappelijke bijdrage aan de volkshuisvesting (uit gesprek met bestuurders). ▪ de integriteit en het functioneren van de directeurbestuurders door gesprekken met bestuurder, beoordelen en wijze van functioneren).

24

Klankbordfunctie De RvC functioneert als klankbord en adviseur voor de bestuurders. Van de klankbordfunctie is in 2009 meerdere malen gebruik gemaakt. Er is vooral gebrainstormd over het risicoprofiel van Woonservice Meander in relatie tot de gevolgen van de financiële crisis. Overleg met Raad van Bestuur (directie) De RvB is belast met het besturen van Woonservice Meander. Zij is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten regelgeving die behoren bij het besturen van de organisatie De statutaire verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor de leden van de RvB zijn vastgelegd in een reglement voor Toezicht en Bestuur. De operationele verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in het directiestatuut. De RvC heeft in het verslagjaar zeven keer regulier vergaderd. De RvC vergadert volgens een vooraf vastgesteld schema met daarin opgenomen een aantal vaste onderwerpen. Bij alle vergaderingen waren de directeurenbestuurders aanwezig. Er was meer dan voldoende aandacht voor de inbreng van het bestuur. In één van de vergaderingen is de accountant uitgenodigd en heeft hij het jaarverslag 2008 toegelicht. De toelichting vond plaats aan de hand van de managementletter. De discussie spitste zich toe op de algehele financiële situatie en de volkshuisvestelijke prestaties. De agendapunten die regelmatig, volgens een vast format, geagendeerd werden zijn: ▪ voortgangsrapportage landelijke en lokale ontwikkelingen; ▪ nieuwbouwprojecten; ▪ managementrapportage; ▪ organisatiestructuur; ▪ vastgoedportefeuille. Om kennis te nemen van de diversiteit van nieuwbouwprojecten hebben de commissarissen lopende projecten bezocht. Jaarlijks overleg met de ondernemingsraad. Er is kennisgemaakt met de nieuwe ondernemingsraad. Vanuit dit overleg blijft er feeling met de werkvloer. Afstemming met de Adviesraad Wonen (vanuit de maatschappij) De Adviesraad Wonen is een orgaan dat statutaire verankering heeft. De voorzitter van de adviesraad wonen evalueert één maal per jaar met de RvC. De kernvraag in het 2009-overleg was: worden de ideeën en initiatieven die door de Adviesraad Wonen als representant van het maatschappelijk middenveld, door de directie voldoende belicht en/of gehonoreerd? Bij monde van de voorzitter wordt hier inderdaad positief op geantwoord. Ook heeft de maatschappelijk inbreng uit de Adviesraad voldoende aandacht gehad tijdens het discussietraject Strategische Visie. Een aandachtspunt is wel in 2010 na te denken over de continuïteit van de Adviesraad zowel qua aantal als deskundigheid. Verantwoording naar Huurders-BelangenVereniging (HBV) Twee commissarissen zijn benoemd op voordracht van de huurders. Deze commissarissen wonen ook de ledenvergadering van de huurders bij. Tijdens die vergadering laten de leden zich informeren over de werkwijze van Woonservice Meander. Met name wordt ingezoomd op de volkshuisvestelijke doelen. Geconstateerd wordt dat er een goede samenwerking is met de HBV. In het verleden was afgesproken dat in 2009 de participatieovereenkomst tussen huurder en verhuurder op inhoud gediscussieerd zou worden. Dit is opgepakt in 2009. De wijzigingsvoorstellen zijn voorhanden zodat er in 2010 tot afronding kan worden overgegaan. Deskundigheidsbevordering De leden van de RvC streven ernaar hun toezichthoudende vaardigheden op peil te houden en te vergroten door het volgen van seminars en het bijwonen van andere bijeenkomsten over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de volkshuisvesting. Seminars bijwonen of het bezoeken van de bijeenkomsten van de vereniging van toezichthouders gebeurt regelmatig.

25

6.3. INHOUD VAN HET TOEZICHTKADER Naast de genoemde acht Governancedocumenten dienen ook als toezichtskader: ▪ Het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH); ▪ De Strategische Visie met daarin opgenomen de missie; ▪ De uitgangspunten meerjarenprognose 2009-2013 en het daaruit voortvloeiende jaarplan 2009; ▪ Het Treasury Statuut; ▪ Rapportages Waarborgfonds en Centraal fonds voor de volshuisvesting. ▪ De managementletter van de accountant; ▪ Prestatieafspraken met belanghebbenden (gemeenten en regionale zorgnetwerk). Meer informatie hierover vindt u in het verslag van de Raad van Bestuur. Volkshuisvestelijk In het kader van het volkshuisvestelijk toezicht is de oordeelsbrief 2009 behandeld. De minister heeft zich positief uitgelaten in genoemde brief. Hij heeft aandacht besteed aan de financiële positie, governance doelmatigheid en rechtmatigheid. Als RvC hebben de leden extra aandacht besteed aan de realisatie-index. Met de directie zijn afspraken gemaakt om de verschillen, tussen de prognose aanvangdatum van een nieuwbouwproject in relatie tot de opleveringsdatum van het project, in het jaarverslag te laten zien. Volkshuisvestelijke opgaven in het Land van Heusden en Altena De RvB heeft met de gemeenten Werkendam en Woudrichem prestatieafspraken gemaakt. Voor de gemeente Aalburg is dit de Woonvisie 2008-2012. Voor Werkendam lopen de prestatieafspraken nog 1 jaar door. Voor Woudrichem is gestart met het opstellen van een nieuwe Woonvisie waaruit ook nieuwe prestatieafspraken voortvloeien. De afspraken hebben veelal betrekking op het invullen van de woonzorgzones waarbij de koppeling wonen, zorg, welzijn en onderwijs veel aandacht krijgt. Opvallende projecten waarover prestatieafspraken lopen zijn : Andel : herstructurering van het gebied rondom De Notenhoff. Dit zal als een woonzorgzone ingevuld gaan worden. Werkendam : de woonzorgzones De Burcht en Kerckelant. Sleeuwijk : het bouwen van een woonzorgcomplex aan de Transvaal. Wijk en Aalburg : hier wordt gewerkt aan de realisatie van vervangende nieuwbouw van het voormalige verzorgingshuis Wijkestein. Genoemde ontwikkelingen worden door de RvC getoetst aan de leefbaarheid binnen de kleine kernen. Ook vindt afstemming plaats over de gemaakte prestatieafspraken met de gemeenten. De overige prestatievelden, vanuit het BBSH, krijgen binnen de RvC ook regelmatig aandacht. Gezien het risicoprofiel van verschillende projecte, heeft het geheel grote aandacht van de RvC.

6.4. FINANCIEEL TOEZICHTSKADER Financiële risicobeheersing Aan de hand van de Strategische Visie heeft de RvB een financiële meerjarenbegroting opgesteld. In deze meerjarenbegroting worden de operationele en financiële doelstellingen beschreven. Deze meerjarenbegroting is taakstellend voor de directie. De financiële meerjarenbegroting 2010-2014 heeft veel aandacht gekregen. In het kader van het risicoprofiel zijn stevige bezuinigingen doorgevoerd. Financiële sturing vindt plaats op kasstromen. Het jaar 2009 wordt financieel afgesloten zonder noemenswaardige afwijkingen van de begroting. Het jaar 2010 zal het eerste jaar zijn waar de gevolgen van de financiële crisis zichtbaar zijn. Tijdige interne informatievoorziening De managementrapportage is afgestemd op de vergaderdata van de RvC. Over de nieuwe lay-out en de indeling is door de commissarissen meegedacht. De nadruk van de verantwoording ligt op de financiële cijfers en de voortgangsrapportage van de nieuwbouwprojecten. Naast deze onderwerpen, krijgen ook de woonruimteverdelingsmodule, de (ver)huurgegevens, de klachtenregistratie etc. de aandacht. 26

Momenteel worden kerncijfers verzameld die gebruikt gaan worden om de eigen gegevens te spiegelen aan die van vergelijkbare corporaties. De rapportage ‘Corporatie in Perspectief’ van het CFV biedt hiervoor een goede basis. Financiële continuïteit De RvC heeft kennis genomen van: ▪ de oordeelsbrief 2009 van het CFV die handelt over het oordeel van de minister over de prestaties 2008; ▪ het overzicht Corporatie in Perspectief dat door het CFV is ontwikkeld en dat dient als sturing en verantwoording van corporatieactiviteiten; ▪ het solvabiliteitsoordeel 2009 waarin het CFV het oordeel als voldoende rapporteert; ▪ het continuïteitsoordeel 2009 waarin het CFV een A-status rapporteert; ▪ de liquiditeitspositie / kasstromen waarin het WSW in zijn rapportage aangeeft waarin hij instemt met de faciliteringsruimte 2010. De jaarrekening is door BDO Audit & Assurance B.V. gecontroleerd en goedgekeurd. De accountantsverklaring is in het jaarverslag opgenomen. De Raad van Commissarissen kan zich verenigen met de jaarrekening en het daarbij behorende volkshuisvestingsverslag. Hij verleent de Raad van Bestuur décharge voor het gevoerde beleid over 2009.

6.5. VERBINDINGEN EN TOEZICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Woonservice Meander kent een verbinding die wordt toegelicht in paragraaf 4.6 (Financieel Beheer). Het deelnamekapitaal bedraagt € 20.000,00. In het kader van de fiscalisering is Meander Holding BV opgericht. Te zijner tijd worden hieronder werkmaatschappijen opgericht waarin bijzondere activiteiten worden ondergebracht. De directeurbestuurders van Woonservice Meander vormen de directie van de holding. Tot en met 2009 zijn er geen activiteiten binnen deze BV ontplooid. De jaarrekening 2008 van Meander Holding BV is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.

6.6. SAMENSTELLING, TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Werving en selectie ▪ In het afgelopen jaar waren er binnen de RvC twee commissarissen aftredend. Beide commissarissen zijn op advies van de overige RvC leden herkiesbaar gesteld waarna zij hun benoeming hebben aanvaard. ▪ Eén commissaris heeft aangegeven zijn commissariaat tussentijds te beëindigen. ▪ Met inachtneming van de profielschets voor commissarissen en de totale deskundigheden die binnen de RvC nodig zijn, is besloten om nog niet over te gaan tot invulling van deze vacature. ▪ De huidige samenstelling van de RvC is zodanig dat voor de diverse terreinen waarop Woonservice Meander werkzaam is, voldoende kennis en bestuurlijke deskundigheid aanwezig is om de hoofdtaken van de Raad uit te oefenen. De RvC bestaat nu uit vijf leden die voor een periode van vier jaar benoemd zijn. Herbenoeming is 2 maal mogelijk. Samenstelling Per 31 december 2009 is de samenstelling van de RvC als volgt: Naam : dhr. drs. W. Visser Functie: : voorzitter Deskundigheid : financieel/fiscaal Benoemd : 2004 Aftredend : 2011 Hernoemd: : 2007 Hernoembaar : ja Maatschappelijke functie : econoom aannemersbedrijf

27

Naam Functie: Deskundigheid Benoemd Aftredend Hernoemd: Hernoembaar Maatschappelijke functie

: dhr. G. van Tilborg : vicevoorzitter/lid op voordracht HBV : bouwtechnisch/commercieel : 2005 : 2013 : 2009 : ja : voormalig ondernemer installatiebedrijf


: dhr. B.R. Bouman : lid : Organisatieontwikkeling : 2004 : 2013 : 2009 : ja : ondernemer


: mw. A. Reemst-Kurpershoek : lid : wonen/zorg/maatschappelijk : 2004 : 2011 : 2007 : ja : directiesecretaresse scholengemeenschap


: dhr. drs. C.D. van Gammeren : lid op voordracht HBV : financieel/organisatie/maatschappelijk : 2006 : 2010 : : ja : docent Nederlands/ondernemer adviesbureau

Leningen of garanties Woonservice Meander verstrekt geen leningen of garanties aan leden van de RvC, RvB en aan medewerkers. Zelfevaluatie De RvC heeft zijn eigen functioneren beoordeeld. De zelfevaluatie heeft plaatsgevonden op basis van documenten van een extern adviesbureau. In een gezamenlijke vergadering is het resultaat besproken. Maatschappelijk ondernemerschap en visitatie Na de pilot van het KWH-maatschappijlabel wordt binnen Woonservice Meander gewerkt aan de daaruit voortgekomen verbeterpunten. Dit had betrekking op de inbreng van stakeholders op beleid én het realiseren van verbeterpunten op het gebied van de PR. Een plan van aanpak om een visitatie te laten uitvoeren zal begin 2010 worden behandeld. Gedacht wordt om eerst een visitatiescan te late uitvoeren. Externe begeleiding De RvC heeft zich bij verschillende onderwerpen c.q. ontwikkelingen laten adviseren door externe deskundigen. Dit betreft de discussie rondom Strategische Visie. Het uitwerken van het Strategisch Voorrraadbeheer is door externen begeleid.

28

6.7. RAAD VAN BESTUUR Geheel conform de statuten bestaat de RvB uit twee directieleden. Er is een algemeen directeur en een adjunctdirecteur. Beiden hebben een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De directeur is voornamelijk actief op het gebied van projectontwikkeling en nieuwbouw. Hij geeft leiding aan de afdelingen Projectontwikkeling en aan de hoofden Verhuur & Bewonerszaken en Onderhoud. De adjunct directeur is voornamelijk belast met de financiële zaken, onderhoudt de overige externe contacten en is voorzitter van het regionale zorgnetwerk. Hij geeft leiding aan de afdelingen Financiële administratie, Front Office, Back Office en Automatisering. De Raad van Bestuur is belast met het besturen van de woningcorporatie wat inhoudt, dat zij verantwoordelijk is voor: ▪ realisatie van de doelstellingen van de corporatie; ▪ de strategie; ▪ de financiering; ▪ het beleid. De Raad van Bestuur heeft hierover verantwoording afgelegd aan de RvC. De bestuurders zijn aanwezig op alle vergaderingen van de RvC. Goedkeuring bestuursbesluiten De RvC heeft in 2009 haar goedkeuring verleend aan onder andere de volgende bestuursbesluiten: ▪ Het jaarverslag, het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening over het jaar 2008; ▪ Het eerste concept meerjarenbegroting 2010-2014 en het activiteitenplan voor het jaar 2010; ▪ Het renumeratievoorstel commissarissen per januari 2008; ▪ Het functioneren en belonen van de RvB over het jaar 2008 inclusief nieuwe prestatieafspraken; ▪ Terugtrekken vanuit het project verplaatsen winkelcentrum de Es te Sleeuwijk. ▪ Het realiseren van een woonzorg complex met appartementen in Sleeuwijk. ▪ Het realiseren van het dorpsvernieuwingsplan Eethen; ▪ Het afwijzen bouw nieuw kantoor in appartementencomplex met parkeergarage. ▪ Het onder voorwaarden verkopen van Sociaal Centrum de Boerderij te Wijk en Aalburg; ▪ Het uitbrengen van een bod voor de aankoop pand Rabobank Werkendam mede voor gebruik eigen huisvesting. ▪ Strategisch VoorraadBeleid; ▪ Geen aankoop en ontwikkelen van woningen aan de Maasdijk te Wijk en Aalburg; ▪ Klokkenluiderregeling en regeling vertrouwenspersoon. Daarnaast zijn de volgende onderwerpen ter sprake gekomen: ▪ Managementletter accountantsonderzoek; ▪ Evaluatie werkwijze en samenstelling Raad van Commissarissen; ▪ Managementrapportages; ▪ Voortgang nieuwbouwprojecten; ▪ Voorbereiding nieuwbouw kantoorpand; ▪ Terugkoppeling Adviesraad Wonen; ▪ Terugkoppeling netwerkbijeenkomsten commissarissen; ▪ Kennismakingsgesprek Raad van Commissarissen en OR Remuneratiecommissie Er is binnen de RvC een remuneratiecommissie samengesteld. Deze bestaat uit de heren B. Bouman en C.D. van Gammeren. Voor het jaar 2009 zijn voor de RvB prestatiedoelen vastgesteld en heeft er een evaluatie over de doelen 2008 plaatsgevonden. Aan de hand van het beoordelingsreglement vindt er jaarlijks een beoordeling plaats. Over het jaar 2009 bedroeg de bezoldiging van beide bestuurders: Omschrijving Brutoloon 2009 Vakantiegeld 8 % Pensioenafdracht (Wg+Wn last) Nabetaling 2008 Sociale lasten Fiscaal lease auto

Directeur

Adjunct-directeur

110 9

105 8

26 24 5 11

24 22 4 7 29

▪ ▪ ▪

▪

▪ ▪

Beide directieleden beschikken over een leaseauto. De pensioenregeling is conform de CAO-Woondiensten vastgesteld. Er zijn geen aanvullende pensioenafspraken. De bezoldiging blijft onder de Balkenendenorm ad €1880.000. De arbeidsvoorwaarden en bezoldiging van bestuurders zijn mede gegrond op de binnen de sector geldende adviesregeling van de Commissie Arbeidsvoorwaarden Statutair Directeur Woningcorporaties (Commissie Izeboud). De beloning voor de bestuurders is per 2010 aangepast. In een gezamenlijke bijeenkomst is besloten om niet meer te werken met afzonderlijke prestatiedoelen. De bestuurders ontvangen een vaste beloning. Naast de beloning zijn er geen specifieke financiële (onkosten)vergoedingen. Er zijn geen (financiële) voorzieningen getroffen voor betaling op termijn of voor het vroegtijdig beeindigen van de arbeidsovereenkomst. Naast het vastleggen van bovenstaande afspraken is besloten het beoordelingsreglement aan te passen.

Beloning toezichthouders De bezoldiging van de RvC is geregeld in een presentievergoeding per vergadering van € 165,-. In totaal is zeven maal vergaderd. De bezoldiging voor alle acht leden is op jaarbasis € 12.000,-. Gemiddeld per commissaris is deze € 1500,per jaar. Voor 2010 is een nieuwe vergoedingsregeling afgesproken. Auditcommissie Er is geen auditicommissie benoemd. De taken van de auditcommissie worden door de gehele RvC uitgevoerd. Regionale Geschillen Commissie(RGC) De raad heeft geconstateerd dat de eigen geschillencommissie is opgeheven en dat er een nieuwe Regionale Geschillen Commissie is ontstaan die werkzaam is voor alle drie de corporaties in het Land van Heusden en Altena. Naast de activiteiten conform het BBSH, zal de RGC ook worden ingeschakeld bij mogelijke geschillen die voortvloeien uit het regionale woonruimteverdelingssysteem. Conform artikel 16 van de BBSH heeft de (oude) Geschillen AdviesCommissie (GAC) verslag uitgebracht over 2009. Er zijn gedurende het jaar geen geschillen ingebracht. Op passende wijze is afscheid genomen van deze leden.

6.8. BESTUURSVERKLARING De RvB van Woonservice Meander verklaart dat de jaarstukken zijn opgemaakt met inachtneming van de bepalingen in boek 2 titel 9 van het Burgerlijk Wetboek evenals de voorschriften van de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie. Onder verwijzing naar artikel 2, lid 2 sub N van ‘Het Besluit Beheer Sociale Huursector’ verklaren wij dat de middelen van Woonservice Meander in 2008 uitsluitend zijn ingezet in het belang van de volkshuisvesting. Werkendam, 1 juni 2010 Was getekend namens de Raad van Bestuur De directeurbestuurders dhr. C.A. van Toor

30

dhr. W. Bijl

6.9. VERKLARING RAAD VAN COMMISSARISSEN De RvC heeft kennis genomen van het verslag van de RvB over het boekjaar 2009. De door de RvB opgemaakte jaarstukken 2009 omvatten de jaarrekening en het daarbij behorende jaarverslag welke door BDO Audit & Assurance BV gecontroleerd zijn en van een verklaring voorzien. Na kennisneming van de bevindingen van de accountant heeft de RvC de jaarrekening en het jaarverslag over 2009 goedgekeurd. De genoemde documenten geven een helder inzicht in de inspanningen en activiteiten. Met de vaststelling van de jaarrekening, en de in de jaarrekening verwerkte resultaatbestemming, zal het resultaat over het verslagjaar € 2.683 (x 1.000,00) positief bedragen. De RvC heeft waardering voor de bereikte resultaten en spreekt hiervoor zijn erkentelijkheid uit aan bestuurders en alle medewerkers. Was getekend door de Raad van Commissarissen te Werkendam d.d. 01 juni 2010 dhr. drs. W. Visser

dhr. G. van Tilborg

mw. A. Reemst- Kurpershoek

dhr. B.R. Bouman

dhr. drs. C.D. van Gammeren

31

7. FINANCIEEL VERSLAG 7.1. FINANCIËLE CONTINUÏTEIT Financieel beleid en sturings-/kengetallen Om de financiële aansturing van Woonservice Meander te optimaliseren zullen we de komende jaren in ieder geval afspraken maken om sturingsmaatregelen bij te stellen. Er zijn zes maatregelen benoemd. Het betreffen: ▪ Sturen op de operationele kasstromen: voor de beoordeling van de operationele kasstromen zal Meander de interest dekkingsratio als het kengetal gaan hanteren. De rentelast wordt uitgedrukt in een verhoudingsgetal tot het –gezuiverde- exploitatiesaldo. ▪ Sturen op het rendement op investeringen: voor het rendement op investeringen zal Meander de Internal Rate of Return (IRR) gaan hanteren. Voor een goede bepaling van de IRR zijn ook duidelijke afspraken over de waardebepaling van het vastgoed van belang. De nadruk ligt op het volgen van de bedrijfswaarden in de tijd gedurende meerdere jaren. Of te wel de terugverdiencapaciteit van het woningbezit moet inzichtelijk zijn. ▪ Sturen op het vermogen van Meander: Aandacht voor de financieringsverhouding vreemd/eigen vermogen. Om dit te kunnen realiseren is evenwicht tussen vrij besteedbaar eigen vermogen en benodigd eigen vermogen voor financiering van de investeringsplannen noodzakelijk. Voor de beoordeling van het vermogen hanteert Meander de solvabiliteit. Voor het bepalen van de solvabiliteit zijn duidelijke afspraken over de waardebepaling van het vastgoed van groot belang. ▪ Sturen op de financierbaarheid van Meander: als Meander voldoet aan de criteria voor borging, zal Meander altijd voldoende financiering kunnen aantrekken tegen een optimale rente. Daarom zal Meander zich inzetten om te voldoen aan de WSW-normen. ▪ Sturen op de eis van het CFV met betrekking tot het minimaal noodzakelijk eigen vermogen: daarnaast moet er altijd voldaan worden aan het minimaal gewenste weerstandsvermogen van het CFV. ▪ Sturen op de rentegevoeligheid van de leningen: meer aandacht voor de beïnvloeding van de rentelast op de exploitatie. We kunnen dit weergegeven door de duration te berekenen.

33

7.2. BALANS WOONSERVICE MEANDER PER 31 DECEMBER 2009

Activa

bedragen x € 1.000 2008

2009

Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Deelnemingen Totaal

95.467 17.765

73.950 21.522

592

826

113.824

96.298

0 20 20

131 20 151

Totaal vaste activa

113.844

96.449

Vlottende activa Voorraden Voorraad papier Voorraad verkoopwoningen Totaal

2 0 1.385

2

Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Belastingen en premies sociale verzekeringen Belastinglatentie Overige vorderingen Overlopende activa Totaal

76 144 7 0 1.696 108 2.031

53 54 96 321 854 24 1.402

Liquide middelen

5.502

10.377

Totaal TOTAAL ACTIVA

34

0 1.385

8.918

11.781

122.762

108.230

Passiva Eigen vermogen Overige reserves Totaal

Voorzieningen Voorziening nieuwbouw Voorziening huur Totaal

Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Totaal

Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva Totaal

TOTAAL PASSIVA

2009

2008

24.492

21.721 24.492

569 48

21.721

569 53 617

89 93.390 2

622

92 81.350 2 93.481

930 1.173 191 1.878

81.444

2.575 178 46 1.644 4.172

4.443

122.762

108.230

35

7.3. WINST- EN VERLIESREKENING bedragen x € 1.000 2009 2008

36

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

10.839 388 6 480 87 11.800

10.400 245 6 526 57 11.234

Bedrijfslasten Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

1.485 -1.095 786 131 229 2.454 2.411 6.401

1.848 -200 831 126 201 2.709 2.034 7.549

Bedrijfsresultaat

5.399

3.685

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

1.007 3.333 3.073

1.505 4.092 1.098

Belastinglatentie Resultaat deelnemingen Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen

-390 0 2.683

321 0 1.419

Aandeel derden Nettoresultaat na belastingen

0 2.683

0 1.419

7.4. WAARDERINGS- EN RESULTAATBEPALINGSGRONDSLAGEN Algemeen De waardering van de activa en passiva, en de bepaling van het resultaat, berusten op de grondslag van verkrijgingsof vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. De jaarrekening is opgesteld volgens de bestendige gedragslijn. De jaarrekening is opgesteld conform de richtlijnen van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), aangevuld met de door de voor de branche van toepassing zijnde richtlijnen. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met algemeen in Nederland aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving zoals hierna vermeld. Dit betekent dat de jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de daartoe geldende bepalingen volgens titel 9 Burgerlijk Wetboek (BW) 2 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Voor de indeling en presentatie van de in deze jaarrekening opgenomen gegevens is gekozen voor het model voor de balans en winst en verliesrekening zoals genoemd in bijlage 1 van de Richtlijn voor Jaarrekeningen (RJ) 645. Grondslagen voor het opstellen van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld in overeenstemming met de indirecte methode zoals opgenomen in RJ 360. BALANSWAARDERING Materiële vaste activa De onroerende zaken met daarbij behorende installaties, garages en aanpassingen zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen, dan wel, indien die naar verwachting duurzaam lager is, de (benaderde) bedrijfswaarde. Het bezit voor de bepaling van de bedrijfswaarde ingedeeld in Product-Markt-Combinatie’s (PMC’s). Er zijn 3 PMC’s bepaald op grond van een indeling die het Zorgnetwerk heeft toegepast op basis van een rapportage van het SOAB. Het betreffen A – B – C kernen waarbij het voorzieningen niveau in een kern de leidraad is. Een A-kern staat voor een hoog voorzieningenniveau en een C-kern voor een laag voorzieningenniveau. De afschrijvingen zijn berekend volgens het annuïtaire dan wel lineaire systeem. Bij na-investeringen worden alleen kosten geactiveerd wanneer deze kosten leiden tot een uitbreiding van de capaciteit, verlenging van de gebruiksduur, toename van de restwaarde of een gevolg zijn van wettelijke verplichtingen. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van het saldo van de kasstromen verbonden met de toekomstige inkomsten en uitgaven over de geschatte resterende economische levensduur van de investeringen. Met een eventuele hogere bedrijfswaarde wordt in de balans geen rekening gehouden. Bij een eventuele duurzaam lagere bedrijfswaarde vindt afwaardering plaats op PMC-niveau. Bedrijfswaardeberekeningen De bedrijfswaarde wordt door de contante waarde van de in- en uitgaande kasstromen te salderen. Hiervoor worden de onderstaande parameters gebruikt. Interne parameters voor het berekenen van de bedrijfswaarde: ▪ exploitatieduur van de woningen ligt tussen de 40-50 jaar; ▪ grond op basis van historische kostprijs, of bij opgeleverde nieuwbouw tegen taxatiewaarde; ▪ geen rentabiliteitswaardecorrectie; ▪ inflatie variabele lasten 2,25 %; ▪ inflatie onderhoud 3,25 %; ▪ huurverhoging in het 1e jaar 1,0%, het 2e 1,31%, het 3e en verder 2,25 %; ▪ discontovoet 6 %. Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de tot en met balansdatum bestede bedragen onder aftrek van eenmalige subsidies en het eventueel onrendabel deel van de investering.

37

Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het lineaire systeem. De investeringen worden als volgt afgeschreven: ▪ telefooninstallatie 5 jaar ▪ kantoorinventaris 10 jaar ▪ kantoorpand 50 jaar Er vindt geen rentetoerekening plaats. Gezien de voortschrijdende technische ontwikkelingen in de automatisering is de afschrijvingstermijn van computerapparatuur en software bepaald op 5 jaar. Te vorderen BWS-subsidies In het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) worden vooraf de exploitatietekorten (d.m.v. parameters) ingeschat en de contante waarde van de te ontvangen subsidies vastgesteld. ▪ De contante waarde van de te ontvangen subsidies wordt als langlopende vordering op de balans opgenomen. ▪ De BWS-subsidies worden als exploitatiesubsidies beschouwd. ▪ Jaarlijks worden de ontvangen subsidies ten laste van de egalisatierekening gebracht. ▪ De waardering van de egalisatierekening vindt plaats tegen contante waarde. Jaarlijks vindt een rentetoevoeging plaats. Debiteuren De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde na aftrek van een te vormen voorziening voor dubieuze debiteuren. Latente belastingvordering De latente belastingvorderingen inzake verliescompensatie is opgenomen voor zover het saldo met grote mate van waarschijnlijkheid wordt gecompenseerd. Eigen Vermogen ▪ Het Eigen Vermogen dient ter dekking van onvoorziene risico’s en/of verliezen. Het Eigen Vermogen muteert door gerealiseerde jaarresultaten en staat permanent ter beschikking. ▪ Naast de dekkingsfunctie van de overige reserves dient dit als waarborg voor de financiering met vreemd vermogen. ▪ Ook kunnen de overige reserves aangewend worden voor interne financiering. Dit is afhankelijk van de marktomstandigheden. Voorziening Pensioenen In de balans is geen voorziening pensioenen opgenomen. De pensioenregeling is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) en is naar zijn aard een toegezegde-pensioenregeling. De corporatie heeft in het geval van een tekort bij SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Leningen De leningen worden opgenomen tegen nominale waarde. Aangegane verplichtingen Conform RJ 252 is het niet toegestaan aangegane verplichtingen inzake nieuwbouwprojecten te verwerken in de balans. De door de corporatie aangegane (restant) verplichtingen worden vermeld onder de niet uit de balans blijkende informatie. RESULTAATBEPALING Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Lasten worden opgenomen in het jaar waarin zij ontstaan of voorzienbaar zijn.

38

Huren Verantwoord zijn de netto ontvangen huren. Vergoedingen Dit betreft de vergoedingen die de huurders, naast de netto huur, verschuldigd zijn voor energielevering, huismeester, schoonmaakkosten etc. De vergoeding is gebaseerd op de geraamde kosten. Jaarlijks vindt op basis van werkelijke kosten afrekening c.q. verrekening plaats. Overheidsbijdragen De bijdragen hebben betrekking op de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) en de Wet Maatschappelijke ondersteuning (WMO). Overige bedrijfsopbrengsten Hierin worden verantwoordt de opbrengsten die niet bij een andere rubriek zijn onder te brengen. Afschrijvingen De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van verkrijgingsof vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire methode en lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Overige waardeveranderingen Indien de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa duurzaam lager is dan de boekwaarde, wordt het verschil afgeboekt. Indien de bedrijfswaarde voor in het verleden afgeboekte materiële vaste activa duurzaam hoger is, mag er worden bijgeboekt. Lasten onderhoud Hieronder zijn onderhoudsuitgaven voor reparatieverzoeken, mutatie- en jaarlijks terugkerend planmatig onderhoud verantwoord. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Rentebaten Onder rentebaten zijn verantwoord de opbrengsten uit vorderingen en beleggingen, geactiveerde rente indien aan derden verschuldigde rente aan de vervaardiging kan worden toegerekend evenals de te vorderen rente op BWSsubsidies. Rentelasten Hieronder vallen de betaalde en verschuldigde rentelasten inzake kort- en langlopende schulden en de toegevoegde rente aan de egalisatierekening subsidies BWS. Belastingen Woningcorporaties zijn met ingang van het jaar 2008 integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. De regels voor woningcorporaties zijn uitgewerkt in een vaststellingsovereenkomst (VSO2). Omdat de afspraken (VSO2) nog op een aantal punten onduidelijk zijn wordt het inzicht in de toekomstige verrekeningsmogelijkheden van (latente)belastingen op dit moment nog bemoeilijkt. Voor de verwerking van belastingen in de jaarrekening van de woningcorporaties is er nog geen eenduidige uitgewerkte regelgeving. In de nieuwe RJ 645 richtlijnen zal de regelgeving verder worden uitgewerkt, maar deze richtlijn is nog in de ontwerpfase. In de basis zijn de regels zoals omschreven in RJ 272 ‘Belastingen naar de winst’ ook voor woningcorporaties van toepassing. In RJ 272.306 is geregeld dat voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale en commerciële waardering een latente belastingpost dient te worden gevormd tot het bedrag dat het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening.

39

De waardering van latente belastingverplichtingen en latente belastingvorderingen is gebaseerd op de fiscale gevolgen van de per balansdatum voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van de activa, voorzieningen, schulden of overlopende passiva. De voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling is gebaseerd op het strategisch voorraadbeleid. De horizon voor toetsing bedraagt zodoende een periode tussen de vijf tot maximaal tien jaren. Om deze reden is ten aanzien van de waarderingsverschillen uit hoofde van het bezit (onder andere in de openingsbalans materiële vaste activa per 1 januari 2008) geen latenties in de jaarrekening verwerkt. De berekening van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa indien de verwachte looptijd korter is dan 1 jaar. Latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening zijn een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2009 door de fiscus zullen worden getoetst. Dientengevolge kan de fiscale last over 2009 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan

40

7.5. TOELICHTING OP DE BALANS bedragen x € 1.000

Activa Vaste activa Materiële vaste activa

31 december 2008 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen Boekwaarden per 1 januari 2009 Boekwaarden per 1 januari 2007 Mutaties 2009 Investeringen Desinvesteringen (sloop / verkoop) Afschrijvingen Afschrijving desinvestering en correctie volledig afgeschreven Overboekingen Totaal mutaties 31 december 2009 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen Boekwaarden per 31 december 2009

Onroerende en roerende zaken in exploitatie

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

Onroerende en roerende zaken t.d.v. exploitatie

Totaal

92.764 -18.814 73.950 73.950

21.522 0 21.522 21.522

1.590 -764 826 826

115.876 -19.578 96.298 96.298

402 -660 -1.353

18.582 -222 0

77 -863 -94

19.061 -1.745 -1.447

1.011 22.117 21.517

0 -22.117 -3.757

646 0 -234

1.657 0 17.526

114.623 -19.156 95.467

17.765 0 17.765

804 -212 592

133.192 -19.368 113.824

Onroerende en roerende zaken in exploitatie Specificatie mutaties Aankoop bezit Overboeking aankoop naar in ontwikkeling Afboeking volledig afgeschreven investeringen Woningverbetering Aanleg cv-installaties en zonneboilers Isolatiewerkzaamheden Dakramen Totaal Investeringen

699 -346 -837 695 116 72 3 402

Afschrijvingsmethode en -termijnen Grond Complexen Woningen CV-installatie en Warmwaterinstallatie Lift, woningverbetering, woningaanpassing, isolatie, dakraam, vaste trap

geen afschrijving annuïtair annuïtair annuïtair annuïtair

40 jaar 50 jaar 15 jaar 20 jaar

Verzekeringen materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn verzekerd tegen brand- en stormschade, de verzekerde waarde wordt jaarlijks met een index verhoogd.

41

Overzicht verzekerde waarden x € 1.000 Woningbezit en overig bezit Opstalverzekering deels incl. glas (index) Kantoor Opstal Inventaris Instrumenten Overige verzekeringen Aansprakelijkheidsverzekering Reconstructieverzekering Fraudeverzekering Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering Opruimingskosten

2009

2008

205.211

191.601

757 284 21

757 284 21

1.250 454 454 1.134 250

1.250 454 454 1.134 250

Naast het genoemde verzekeringspakket is er een collectieve ongevallenverzekering voor de Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen en het personeel. Voor bouwrisico's is er een doorlopende CAR-verzekering voor (nieuwbouw)projecten. Herziening van het verzekeringspakket is in behandeling. Zekerheden materiële vaste activa Voor de als zekerheid voor leningen verbonden materiële vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de langlopende schulden. Onroerende zaakbelasting (OZB) Het bezit van Woonservice Meander is op grond van de WOZ als volgt gewaardeerd: (geldend voor belastingjaar 2009) Gemeente Aalburg Gemeente Werkendam Gemeente Woudrichem Specificatie verloop bedrijfswaarde Bedrijfswaarde grondwaarde ongecorrigeerde bedrijfswaarde 31 december mutaties boekjaar ongecorrigeerde bedrijfswaarde 1 januari

€ 47 miljoen € 344 miljoen € 25 miljoen 2009 114,8 14,8 100,0 20,2 79,8

Voor detailgegevens zie de waarderingsgrondslagen in paragraaf 7.4 In de bedrijfswaarde is de rentabiliteitswaardecorrectie ad € 10.958.000 niet meegenomen.

42

2008 92,0 12,2 79,8 -3,9 75,9

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling saldo 31-12-2008 Onroerende zaken in ontwikkeling Cpl. 028 De Burcht Werkendam fase 1B Cpl. 029 De Burcht Werkendam fase 2 Cpl. 030 De Burcht Werkendam fase 3 Cpl. 109 Babyloniënbroek Cpl. 113 Tjalmastraat Veen fase 3 Cpl. 141 Bloklandterrein Wijk en Aalburg Cpl. 151 Eethen fase 1 Cpl. 152 Eethen fase 2 Cpl. 153 Eethen fase 3 Cpl. 154 Eethen fase 4 Cpl. 281 Drie Zalmen Rijswijk fase 1 Cpl. 282 Drie Zalmen Rijswijk fase 2 Cpl. 283 Drie Zalmen Rijswijk fase 3 Cpl. 340 Notenhoff Andel fase 1 Cpl. 341 Notenhoff Andel fase 2 Cpl. 342 Notenhoff Andel fase 3 Cpl. 343 Notenhoff Andel fase 4 Cpl. 344 Notenhoff Andel fase 5 Cpl. 350 Bronkhorst Andel Cpl. 407 De Roef Sleeuwijk Cpl. 412 K. v.d. Sandeplein Sleeuwijk Cpl. 414 Kastanjelaan Sleeuwijk Cpl. 415 0-woning Nieuwe Banne Sleeuwijk Cpl. 416 Wozoco Transvaal Sleeuwijk Cpl. 503 Masterplan Wijk en Aalburg fase 3 Cpl. 504 Masterplan Wijk en Aalburg fase 4 Cpl. 510 Masterplan Wijk en Aalburg fase 2b Cpl. 520 Oudbouw Wijkestein Wijk en Aalburg t.b.v. Masterplan Infrastructuur / Interimfase Wijkestein Cpl. 530 Begeleid wonen Vlijmen Cpl. 600 Singelwoningen Nieuwendijk Cpl. 800 De Burcht Werkendam fase 1a Cpl. 802 Starterskoopwoningen Werkense Polder Werkendam Cpl. 803 De Kroon Wijk en Aalburg Cpl. 805 Starterskoopwoningen Nieuwe Banne Sleeuwijk Cpl. 806 Tjalmastraat Veen fase 4 Cpl. 807 CPO Giessen Cpl. 808 Vervoornepolder Werkendam Cpl. 905 Hoogstraat 59 Werkendam t.b.v. plan De Burcht Cpl. 910 Sigmondschool Plan Duivenvereniging Plan Brandweerkazerne Genderen Cpl. 912 Brandweerkazerne Giessen Cpl. 81 Kantoor Meander + appartementen Plan de Es Totaal (on)roerende zaken in ontwikkeling

mutaties bij

mutaties af

saldo 31-12-2009

537 75 35 44 865 0 0 0 0 0 898 0 0 516 12 0 0 0 42 1.624 55 76 10 1.214 9.691 637 162

1.825 147 52 1.117 603 2 1.244 9 10 150 871 367 126 145 22 358 28 10 18 2.802 147 27 129 9 12.300 1.165 1.182

-4 -3 0 -876 0 0 -2 0 0 0 -1.769 -1 0 -13 0 -40 -1 0 -9 -997 -47 -5 -2 -4 -21.991 -334 -1.344

2.358 219 87 285 1.468 2 1.242 9 10 150 0 366 126 648 34 318 27 10 51 3.429 155 98 137 1.219 0 1.468 0

529

0

-529

0

690 0 1.516 85 52 1.003 0 113 0 0 149 338 7 294 1 108 144 21.522

481 455 64 17 31 0 9 135 8 31 0 2.994 92 74 0 27 57 29.340

-1.171 0 -64 0 -3 0 0 -121 0 0 0 -3.332 -99 0 0 -135 -201 -33.097

0 455 1.516 102 80 1.003 9 127 8 31 149 0 0 368 1 0 0 17.765

43

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidie Boekwaarden per 1 januari 2009 Mutaties 2009 Toevoegingen Afschrijvingen / aflossingen Totaal mutaties 2009 Boekwaarden per 31 december 2009

Te vorderen Deelneming BWS-subs. 131 20

Overige

Totaal 0

151

11 -142 -131

0 0 0

0 0 0

11 -142 -131

0

20

0

20

Deelnemingen Aandeel in kapitaal: Meander Holding BV Woningnet NV

100% 0,0001%

Vlottende activa 2009 Voorraden Voorraad papier Voorraad verkoopwoningen

Vorderingen Huurdebiteuren Tot 2 maanden achterstand Betalingsregeling WSNP Deurwaarder Deurwaarder (uitzetting) Huurachterstand Huurvoorstand Totaal

2009 Bedragen 21 11 1 22 21 76 -23 53

2008 0

2

1.385

0

Aantallen 53 13 2 15 6

2008 Bedragen 16 3 4 17 13 53 -14 39

Aantallen 46 3 5 13 8 45

Ondanks een strak incassobeleid stijgt de huurachterstand. Dit wordt mede veroorzaakt door de gevolgen van financiële crisis. Intern is per 31 december 2009 een analyse van de huurachterstand voorhanden. 2009 Gemeenten Wet Maatschappelijke Ondersteuning BWS-subsidie jaarlijkse bijdrage complex 59 BWS-subsidie jaarlijkse bijdrage complex 60 Totaal

2008 8 32 104 144

18 13 23 54

2009 Belastingen en premies sociale verzekeringen 44

2008

Te ontvangen BTW

7

96

321 -321 0

0 321 321

560 38 29 11 200 0 4 11 190 548 0 0 4 5 111 1.711 -15 1.696

300 11 37 1 120 21 6 11 42 0 132 98 12 8 70 869 -15 854

Belastinglatentie Saldo per 1 januari Mutatie in het boekjaar Saldo per 31 december 2009 Overige vorderingen Uitgeleend geld Te ontvangen creditnota's Afrekening servicekosten Rekening Courant Meander Holding Rekening Courant VvE's Vorderingen VvE inzake Beheer Te ontvangen schadeuitkeringen verzekering Advertentiekst. Wonen in Altena te ontv. van Woonlinie en St. Land van Altena Derden inzake plan De Es te Sleeuwijk Derden inzake Masterplan Wijkestein fase 3 Pellikaan, plan Burg. Sigmondschool Facturen 2010 Vorderingen mutatie-/verhuiskosten Vorderingen SCB Overige debiteuren Voorziening dubieuze vorderingen Totaal

Op het deel van € 300.000 van het uitgeleende geld is het pand van Kinderdagverblijf Dribbel als zekerheid ingezet. Per 31 december is de stand van de voorziening € 15.000. In 2009 zijn 5 vorderingen afgeboekt met een totaal van € 6.000. Overlopende activa Rente deposito valutadatum t/m 31 december Overlopende activa SCB Totaal Liquide middelen Postbank Banken Bank SCB Kas Deposito- / spaarrekening Totaal

Passiva

108 0 108

16 8 24

95 404 0 3 5.000 5.502

706 3.162 6 3 6.500 10.377

2009

2008 45

Eigen Vermogen Overige reserves Saldo 1 januari Resultaat SCB Resultaat boekjaar Saldo 31 december Voorzieningen Voorziening nieuwbouw Tjalmastraat Veen Voorziening huur Raadhuislaan 2-208 Totaal

21.721 88 2.683 24.492

20.360 -58 1.419 21.721

569 48 617

569 53 622

De voorziening nieuwbouw Tjalmastraat te Veen bestaat uit de opbrengst van de verkoop van bouwnummer 1 t/m 10 en zal ten gunste van fase 3 en 4 worden gebracht bij de financiële afwikkeling van de bouwfasen. Reeds gemaakte kosten zijn hiermee verrekend. De voorziening huur Raadhuislaan 2-208 betreft de huur welke t/m 2017 vooruit betaald is. Jaarlijks wordt hiervan rente verrekend en de huur ten gunste van de rekening courant van de huurder gebracht. Langlopende schulden Leningen overheid Saldo 1 januari Aflossingen Saldo 31 december Waarvan leningen met een restant looptijd langer dan 5 jaar

92 -3 89 89

95 -3 92 92

Leningen kredietinstellingen Saldo 1 januari Nieuwe leningen Aflossing Vervroegde en totale aflossingen Saldo 31 december Waarvan leningen met een restant looptijd langer dan 5 jaar

81.350 16.500 -2.267 -2.193 93.390 68.300

85.404 0 -2.595 -1.459 81.350 68.300

4,1% 11,5

4,9% 16,7 jaar

Rentevoet en aflossingssysteem Gewogen gemiddelde rentevoet van uitstaande leningen van kredietinstellingen Gewogen gemiddelde rentevastperiode van leningen van kredietinstellingen

De leningen van overheid en kredietinstellingen worden op basis van het annuïteiten-, lineaire-, dan wel het dynamische kostprijssysteem of ineens (fixe-leningen) afgelost. Het reguliere aflossingsbestanddeel in het komende boekjaar bedraagt circa € 2,2 miljoen. In 2009 vindt een vervroegde aflossing, maar geen renteherziening plaats. De leningen zijn gegarandeerd door de Gemeente en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Behoudens de gemeentelijke leningen en negen kapitaalmarktleningen zijn de garanties overgedragen aan het WSW. De hypotheek, gevestigd op het pand Sociaal Centrum de Boerderij, is met de verkoop in 2009 vervallen. 2009 2008 Waarborgsommen Waarborgsom Hoogstraat 21 2 2

46

2009 Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Specificatie: ▪ Vennootschapsbelasting ▪ Loonbelasting en sociale lasten ▪ BTW

2008

930 1.173

2.575 178

0 167 0 16 8 191

9 0 1 28 8 46

1.742 10 63 63 1.878

1.563 0 67 14 1.644

69 47 1.057

Overige schulden Schulden aan leveranciers SCB Afrekening servicekosten Rekening Courant Rekening Courant Zorgnetwerk Diverse

Overlopende passiva Transitorische rente * Transitorisch onderhoud Huurtoeslag Diversen Totaal overlopende passiva * Dit betreft de verschuldigde rente van de leningen over de periode tussen vervaldatum lening tot en met 31-12-2009.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen 2009 Ultimo boekjaar is sprake van een (restant) verplichting inzake nieuwbouw-projecten waarvoor opdrachten aan derden zijn verstrekt en die nog niet, of gedeeltelijk, zijn afgewikkeld. Het bedrag van de aangegane verplichtingen heeft betrekking op de volgende projecten: ▪ Cpl. 028 De Burcht Werkendam fase 1B ▪ Cpl. 109 Babyloniënbroek ▪ Cpl. 113 Tjalmastraat Veen fase 3 ▪ Cpl. 281 Drie Zalmen Rijswijk fase 1 ▪ Cpl. 407 De Roef Sleeuwijk ▪ Cpl. 412 K. v.d. Sandeplein Sleeuwijk ▪ Cpl. 503 Masterplan Wijk en Aalburg fase 3 ▪ Cpl. 504 Masterplan Wijk en Aalburg fase 4 ▪ Cpl. 910 Sigmondschool Totaal aangegane verplichtingen nieuwbouw Daarnaast is sprake van een restant verplichting van onderhoudsprojecten die overlopen in het nieuwe jaar en nog niet geheel zijn afgerond. BTW terugbetaling Masterplan fase 3 In 2002 is een perceel grond aangekocht. Zodra op deze grond een bouwbestemming wordt verkregen of uiterlijk 2017, dient het restant aankoopbedrag betaald te worden.

2008

1.574 55 3.099 0 1.929 888 0 5.918 0 13.463

0 0 0 3.700 3.500 0 2.000 3.900 1.940 15.040

189

320

0

1.908

1.200

1.200

47

MGE-verkoop Woonservice Meander heeft een terugkoopverplichting op een aantal verkochte woningen via de Koopvoordeel-regeling. Terugkoop vindt plaats op basis van taxatiewaarde, waarbij verlies of winst na aankoop wordt gedeeld tussen partijen De woningen zijn sinds verkoop niet in waarde gedaald. Verkochte woningen conform Koopvoordeel-regeling (cumulatief): ▪ Bestaand bezit ▪ Nieuwbouw Tjalmastraat, Veen ▪ Nieuwbouw Mariënkroon, Wijk en Aalburg Totaal

2009 P.M.

2008 P.M.

78 8 12 98

75 8 12 95

194

233

15

15

Leaseverplichtingen ▪

▪

Bedrijfsauto's: per 31 december 2009 bestaat er, als gevolg van de lopende operationele leasecontracten, een niet uit de balans blijkende verplichting van De looptijd van de leasecontracten varieert van 41 tot 48 maanden. Kopieer- en printerapparatuur: voor 8 printers, 4 kopieerapparaten en 1 fax is een leaseovereenkomst aangegaan met een looptijd van 2004 t/m 2012 voor een maandelijks bedrag van

Voorziening jubileumuitkering: voor een jubileumuitkeringen is geen voorziening gevormd, omdat de omvang van deze verplichting door schattingen niet betrouwbaar kan worden bepaald.

48

7.6. TOELICHTING OP DE WINST EN VERLIESREKENING 2009 Huren Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Subtotaal Huurderving wegens leegstand Totaal Specificatie huren De huurontvangsten in 2009 zijn ten opzichte van 2008 toegenomen met 437. Dit bedrag is als volgt te specificeren: ▪ Huur nieuwbouw / aankoop / tijdelijke verhuur ▪ Huurverhoging per 1 juli ▪ Huurverhoging t.g.v. individuele woningverbetering ▪ Huur sloopwoningen ▪ Huur verkochte woningen ▪ Huurafrekening verpleeghuisafdeling

Vergoedingen Vergoedingen (servicekosten) Te verrekenen Totaal Overheidsbijdragen Overige rijksbijdragen Totaal Verkoop onroerende zaken Opbrengst verkopen bestaand bezit Af: Boekwaarde Totaal

bedragen x € 1.000 2008

9.998 882 10.880 41 10.839

9.834 591 10.425 25 10.400

285 122 39 -28 -13 32 437

250 113 18 -16 -142 0 223

507 -119 388

240 5 245

6 6

6 6

573 -93 480

1.010 -484 526

In totaal zijn 6 woningen verkocht in 2009, per 31 december zijn nog 7 woningen in portefeuille. Conform verkoopbeleidsplan zijn 4 woningen uit het bestaande bezit verkocht, waarvan 3 met MGE- constructie. Er zijn 9 MGE-woningen aangekocht, waarvan er per 31 december 2 zijn verkocht. Van de opgeleverde nieuwbouwwoningen zijn in 2009 geen woningen via MGE-constructie verkocht. Overige bedrijfsopbrengsten Opbrengsten voorgaande jaren (voornamelijk servicekosten/energie) Opbrengsten huidig boekjaar (voornamelijk servicekosten/energie) Opbrengsten geleverde diensten Totaal

42 17 28 87

48 9 0 57

Bedrijfslasten

2009

2008

Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa Afschrijving onroerende zaken in exploitatie Afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal

1.391 94 1.485

1.725 123 1.848

0 -1.095

-200 0

Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa Bijboeking grondwaarde Bijtelshof Bijboeking grondwaarde Masterplan Wijkestein fase 3 en 4

49

Totaal

-1.095 2009

-200 2008

1.165 -379 786 20,9

1.070 -239 831 20,7

131

126

229

201

1.575 582 297 2.454

1.956 422 331 2.709

Overige bedrijfslasten Beheerkosten Algemeen beheer Voorlichting / PR / advertentiekosten Advieskosten Automatiseringskosten Detachering GO-personeel Detachering Verhuur & Bewonerszaken Detachering Financiële administratie Detachering Technische Dienst Overige personeelskosten Vergoeding commissarissen Totaal

342 53 60 156 31 128 62 0 89 20 941

275 78 82 189 34 78 0 16 119 23 894

Heffingen Belastingen Verzekeringen Contributie landelijke federatie Totaal

473 95 24 592

442 83 21 546

393 51 0 11

243 34 25 14

101

95

19 125 178 878

31 128 24 594

2.411

2.034

Lonen en salarissen Bruto salarissen (incl. bezoldiging bestuurders) Doorbelast naar nieuwbouwprojecten Totaal Gemiddelde personeelsbezetting (fte) Sociale lasten Pensioenlasten Omschrijving Lasten onderhoud Planmatig onderhoud Mutatieonderhoud Klachtenonderhoud Totaal Specificatie loonkosten directie/bestuurders Een specificatie is terug te vinden op pagina 29.

Overige bedrijfslasten Servicekosten Huisvestingskosten Naverrekening advieskosten (fiscalisering) Afboeking dubieuze vorderingen Overige exploitatielasten, zoals gas, water, elektra en overige Maatschappelijke bijdrage / leefbaarheid Projectsteun wijken Overige bedrijfslasten Totaal Totaal overige bedrijfslasten

50

Directeurbestuurder Directeurbestuurder

Directeurbestuurder

2009 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rente tijdens de bouw Rente te vorderen subsidies Rente liquide en uitgezette middelen Totaal Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

2008 914 6 87 1.007

502 7 996 1.505

Toelichting accountantskosten 2009 1. 2. 3. 4.

Controle van de jaarrekening Andere controle opdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet-controle diensten

BDO Audit & Assurance B.V. 25 2 6 1

Totaal

BDO Netwerkorganisaties 0 0 7 44

34

51 2009

Belastinglatentie Correctie 2008 Vennootschapsbelasting 2009 Vennootschapsbelasting

2008 -138 -252 -390

321

Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25,5%. De lagere effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie, de waardering van latenties en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. 2009 Fiscale positie Commercieel resultaat voor belastingen Correcties Opbrengst verkoop huurwoningen Afschrijvingen op materiele vaste activa Overige waardeverandering van materiele vaste activa Lasten onderhoud Dotatie onderhoudsvoorziening Rentelasten en soortgelijke kosten

3.073

-501 1.261 -1.095 -703 -850 -291 -2.179

Dotatie herinvesteringsreserve Ongerealiseerd verlies Bijdrage Centraal Fonds Investeringsaftrek Fiscaal beperkt aftrekbare kosten Belastbaar bedrag

-2 16 125 -9 5 135 1.029

51

2009 Belastinglast 2009 1e schijf -> tot € 200 2e schijf -> tot € 200

20 % 25,5 %

40 212 252

Correctie Woonservice Meander

138 390

Het belastbaar bedrag 2009 bedraagt € 252. Hiervan kan € 183 worden verrekend met het fiscale verlies over 2008. Er resteert aan te betalen vennootschapsbelasting € 69.

KASSTROOMOVERZICHT 2009

52

2008

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Resultaat SCB VPB Afschrijvingen Mutatie voorziening Mutatie voorraad verkoopwoningen Mutatie kortlopende schulden excl. aflossingsplicht Mutatie debiteuren en overige vorderingen Kasstroom uit operationele activiteiten (A)

3.073 88 -390 -210 -5 -1.383 -271 -369 533

1.098 -58 321 1.713 -161 0 -86 -635 2.192

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Desinvesteringen Investeringen in materiële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa in aanbouw Investeringen in zaken t.d.v. exploitatie Toe- / afname financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten (B)

1.745 -402 -18.582 -77 131 -17.185

370 -2.316 -15.160 -4 29 -17.081

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangen nieuwe geldleningen Aflossing geldlening Verstrekte kasgeldlening Kasstroom uit financieringsactiviteiten (C )

16.500 -4.463 -260 11.777

0 -4.057 2.950 -1.107

Stand liquide middelen begin boekjaar Resultaat kasstroomoverzicht (A+B+C) Kasstroom

10.377 -4.875 5.502

26.373 -15.996 10.377

7.7. MUTATIE BEDRIJFSWAARDE bedragen x € 1.000 2009 2008 Bedrijfswaarde per ultimo 2009 114,8 Bedrijfswaarde per ultimo 2008 92,0 Mutatie bedrijfswaarde 22,8 De toename van de bedrijfswaarde in het verslagjaar ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar laat zich als volgt verklaren: Autonome ontwikkeling ▪ Vrijval kasstromen ▪ Effect een jaar opschuiven ▪ Correcties voorgaand jaar Subtotaal Voorraadmutaties verslagjaar ▪ Verkoop (realisatie vs prognose) ▪ Nieuwbouw ▪ Sloop ▪ Grond ▪ Aankoop ▪ Overige mutaties woninggegevens ▪ Verbetering ▪ Overige weggevallen vhe's Subtotaal Nieuw beleid en niveauwijzigingen ▪ Huurbeleid ▪ Onderhoudsuitgaven ▪ Overige exploitatielasten ▪ Sloop ▪ Verkoop ▪ Verbetering ▪ Nieuwbouw + aankoop Subtotaal Parameter- en modelwijzigingen ▪ Economische parameters ▪ Verkoopprijzen ▪ Discontovoet ▪ Levensduur Subtotaal Totale mutatie bedrijfswaarde In de bedrijfswaarde is de rentabiliteitswaardecorrectie ad € 10.958.000 niet meegenomen.

-5,1 4,3 -2,9 -3,7

0,1 18,3 0,3 2,6 -2,7 -2,0 -2,0 14,6

3,2 -0,3 4,9 -1,5 0,2 -0,1 6,4

-6,6 0,1 12,0 5,5 22,8

53

7.8.

54

ACCOUNTANTVERKLARING

55

7.9. BIJLAGE OVERZICHT RENTE 2009

bedragen x € 1.000 2008

Rentelasten

56

Rente langlopende schulden: - Leningen overheid - Leningen kredietinstellingen

4 3.316

4 4.060

Rente kortlopende schulden - Kredietinstellingen - Overige schulden Totaal

0 13 3.333

8 20 4.092

914

502

Rentebaten Materiële vaste activa Geactiveerde rente roerende en onroerende zaken in ontwikkeling Financiële vaste activa Rente op te vorderen subsidies BWS Liquide middelen Rente op uitgezette middelen Totaal

6

7

87 1.007

996 1505

Saldo rentelasten en rentebaten

2.326

2.587

Aan exploitatie toe te rekenen vermogenskosten Materiële vaste activa

4.067

3.921

Renteresultaat

1.741

1.334

7.10. KENGETALLEN Kengetallen Aantal verhuureenheden in exploitatie Woningen en woongebouwen in exploitatie Woningen en woongebouwen in aanbouw Verzorgings- en verpleeghuis Wijkestein Onroerende zaken niet zijnde woningen Totaal Verzekerde waarde x € 1.000,00 Mutaties woningbezit Opgeleverd Verkocht Gekocht voor verhuur Sloop Aantal woningen naar huurprijs klasse Goedkoop Betaalbaar Duur Prijs- / kwaliteitsverhouding Gemiddeld aantal wws punten Gemiddelde netto huurpijs per woning Het verhuren van woningen Mutatiegraad Huurachterstand in % jaarhuur (netto) Huurderving in % vd jaarhuur Financiële continuïteit Solvabiliteit (na toepassing RJ 645) Current ratio Rentabiliteit totaal vermogen (in %) Cashflow per woning Balans en winst- en verliesrekening Eigen vermogen per woning (na toepassing RJ) Totaal opbrengsten per woning Kapitaalslasten per woning Overige bedrijfslasten per woning Resultaat per woning Gemiddelde personeelsbezetting

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2.152 2.142 2.138 2.168 2.194 2.205 38 100 15 9 53 59 91 106 106 32 32 32 74 62 64 50 29 29 2.355 2.314 2.323 2.259 2.308 2.325 205.000 192.000 171.000 159.000 158.306 158.306 23 5 6 14

15 4 1 8

21 61 10 0

43 46 0 23

16 19 1 9

36 5 0 0

681 1.464 7

628 1.506 8

677 1.454 7

747 1.421 7

744 1.453 7

660 1.545 0

132 394

132 389

132 384

133 384

128 366

131 359

5,3 0,7 0,39

7,7 0,51 0,24

6,6 0,77 0,25

6,6 0,82 0,48

7,3 0,77 0,42

5,6 0,76 0,5

20,08 220,1 5,04 1.805

19,83 257,9 4,81 1375

18,31 664,4 5,26 2090

19,9 1,5 7,5 2322

17,3 0,4 5,7 1442

17,4 0,2 8,7 1119

11.381 5.483 2.239 1.120 1.139 20,9

10.140 5.245 2.773 950 513 20,7

9.523 6.091 2.303 809 1.261 20,2

8.161 6.476 2.236 814 1.534 18,4

6.552 5.637 2.108 610 703 17,2

5.817 4.625 1.937 546 454 16,9

57

Toelichting op de kengetallen Aantal verhuureenheden (VHE) Het begrip verhuureenheid is gedefinieerd als een eenheid die ‘zelfstandig’ verhuurd kan worden. Met andere woorden, een woning waar een garage bij kan horen en die door middel van één contract wordt verhuurd. Verzekerde waarde De waarde van de opstalverzekering (inclusief storm en glas) van de woningen. Prijs kwaliteitsverhouding Gemiddeld aantal punten volgens het woningwaarderingssysteem (WWS). De kwaliteit van een woning uitgedrukt in punten WWS. Mutatiegraad Het aantal leegkomende woningen gerelateerd aan het totaal aantal woningen is uitgedrukt in een percentage (tussen 3 - 6 = gemiddeld) Huurachterstand in % Huurachterstand van de zittende bewoners volgens de balans (dus na vermindering met de individuele huursubsidie) uitgedrukt in een percentage van de som van de te ontvangen netto jaarhuur en vergoedingen voor leveringen en diensten, conform de toelichting op de winst- en verliesrekening. Huurderving in % De huurderving wordt uitgedrukt in een percentage van de som van de te ontvangen netto jaarhuur en vergoedingen voor levering en diensten. Onder de huurderving is ook de derving van vergoedingen voor leveringen en diensten begrepen. De huurderving betreft zowel de huurderving wegens leegstand als oninbaarheid, conform de toelichting op de winst en verliesrekening. Solvabiliteit Dit kengetal wordt berekend als het quotiënt van het Eigen Vermogen t.o.v. het Totale Vermogen. In formule: (Eigen Vermogen/Totaal Vermogen) x 100 Liquiditeit Dit kengetal wordt berekend als het quotiënt van de vlottende activa en de kortlopende schulden (current ratio), uitgedrukt in een getal. In formule: (vlottende activa/kortlopende schulden) Rentabiliteit van het totale vermogen (RTV) Bij de rentabiliteit van het totale vermogen wordt het jaarresultaat vóór aftrek van betaalde en/of verschuldigde interest uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen (=balanstotaal). In formule: (jaarresultaat vóór aftrek van interest op vreemd vermogen / totaal vermogen) x 100% Cashflow per woning Jaarresultaat en afschrijving per woning. Eigen vermogen per VHE Eigen vermogen einde boekjaar, uitgedrukt in een bedrag per verhuureenheid. Totale opbrengsten per woning Het totaal van de bedrijfsopbrengsten uitgedrukt in een bedrag per verhuureenheid. Kapitaalslasten per woning Het totaal van de afschrijving en rente uitgedrukt in een bedrag per verhuureenheid. Overige bedrijfslasten per woning Het totaal van de overige bedrijfslasten uitgedrukt in een bedrag per verhuureenheid. Resultaat per woning Het jaarresultaat uitgedrukt in een bedrag per verhuureenheid.

58

59

INHOUDSOPGAVE 1. VOORWOORD

Recommend Documents