INHOUDSOPGAVE
1
Inleiding
blz
4
2
de school en haar visie op onderwijs
blz
5
blz blz blz blz blz blz blz blz
5 5 5 5 6 6 7 7
blz
10
blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz
10 11 14 15 16 17 18 18 19 21
blz
22
blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz
22 22 22 22 23 23 24 24 24 24 25 25 25
identiteit van onze school schoolgrootte en klassen bestuur en directie de medezeggenschapsraad achtergronden van de vrije scholen biografie van de Vrije School Zeeland het klimaat van de school visie op onderwijs 3
het leerplan: de peutergroepen de kleuterklassen de overgang van kleuter naar schoolkind: de onderbouw (klassen 1 t/m 6) het lagere-school kind uitgangspunten bij het onderwijs dagindeling periode-onderwijs vaklessen vertelstof
4
leerlingenzorg leerlingendossier bescherming gegevens zorgcoördinator/intern begeleider leerlingenvolgsysteem toetsen plaatsing van leerlingen kinderbespreking/klassenbespreking zorgteam remedial teaching aanvullende therapieën “Weer Samen Naar School” speciaal onderwijs procedure bij problemen
1
5
getuigschriften artsenonderzoek
blz blz
26 26
organisatie van de school
blz
27
blz blz blz blz blz blz blz
27 27 28 28 29 29 29
blz
30
blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz
30 30 30 30 30 30 31 31 31 31 32 32 33
blz
35
blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz
35 25 36 37 37 37 38 38 39 40 41 41
het bestuur de directie de medezeggenschapsraad het lerarencollege vervanging van leraren begeleiding en inzet van stagiaires scholing van leraren 6
ouders en school: ouders en de leerkracht oudergesprekken contactavonden ouders en de klas ouderavonden in de klas klassenraad ouders en school algemene ouderavonden presentatiedag/open dag het ouderplatform jaarboekje en weekbericht ouderparticipatie binnen de school werkgroepen
7
praktische zaken schooltijden schoolvakanties en bijzondere dagen opening van het nieuwe schooljaar overblijven op school open ochtenden en informatieavonden aanmelding van nieuwe leerlingen tussentijdse afmelding van school procedure kinderen met een handicap leerplicht en schoolverzuim schoolbenodigdheden per klas weekopening/sluiting schoolschoonmaak
2
schoolzwemmen buitenschoolse activiteiten schoolverzekering voor leerlingen/aansprakelijkheid traktaties/voeding sponsorbeleid bereikbaarheid / routebeschrijving reiskostenvergoeding telefooncirkels naschoolse opvang gebruik van de grote zaal zoekgeraakte kleding of voorwerpen ouderbijdrage
blz blz
41 42
blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz
43 43 43 43 44 44 44 44 44 44
8
klachtenregeling en vertrouwenspersoon klachtenregeling landelijke klachtencommissie
blz blz blz
46 46 46
9
landelijke adressenlijst
blz
48
10 lijst met aanbevolen boeken
blz
52
3
HOOFSTUK 1 INLEIDING
16 november 1979 vond onder leiding van de heer Jan Van Wettum, vrijeschoolleerkracht van het eerste uur, de grondsteenlegging van ons schoolgebouw plaats. In de grondsteen van het gebouw, een pentagondodecaéder, bevindt zich een document met daarop de intentie van de school, verwoord in een spreuk. Deze spreuk, geschreven door de heer Van Wettum, luidt als volgt: Dat in jonge mensen die ons worden toevertrouwd gewekte worde een klaar en helder denken een warm en diep voelen een sterk en waarachtig willen en dat zij op mogen groeien om in de mensengemeenschap te worden een stuwende, helpende en genezende kracht. In deze tijd, waarin alles snel lijkt te veranderen, willen wij in de geest van deze spreuk ook komend schooljaar aan de slag. Hoe wij in de praktijk te werk willen gaan vindt u in deze schoolgids. Voor nieuwe ouders zal het een oriëntatie zijn op dat, wat in school leeft. Voor anderen kan het een baken zijn: hoe zijn de zaken ook alweer geregeld. We hebben dit schooljaar gekozen voor een nieuwe vorm van het jaarboekje en ook de inhoud is grotendeels herzien. Wij zijn benieuwd wat u er van vindt. Namens leerkrachten en bestuur Wim Klapwijk September 2004
4
HOOFDSTUK 2 DE SCHOOL EN HAAR VISIE OP ONDERWIJS
identiteit van onze school de Vrije School Zeeland is een algemeen bijzondere basisschool. Er wordt gewerkt vanuit pedagogische inzichten die gebaseerd zijn op de antroposofische menskunde. schoolgrootte en klassen de Vrije School Zeeland is één van de twee vrije scholen in Zeeland. De andere vrije school is te vinden in Terneuzen. De school staat in de wijk Klarenbeek te Middelburg. De peuterspeelzaal heeft 4 groepen van ongeveer 15 peuters. In de kleuter- en lagere schoolklassen zitten ca. 150 leerlingen, die verdeeld zijn over drie kleuterklassen en 5 onderbouwklassen. De klassen 1 t/m 4 hebben een eigen leerkracht, klas 5 en 6 zijn gecombineerd en hebben samen één leerkracht. bestuur en directie de Vrije School Zeeland heeft een schoolbestuur, dat is samengesteld uit ouders. De directeur is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding. Momenteel is er een vacature. De functie wordt op dit ogenblik ad-interim vervuld door Wim Klapwijk. de medezeggenschapsraad de medezeggenschapsraad bestaat uit een delegatie van twee (door het lerarencollege) gekozen leerkrachten en twee (door de ouders gekozen) ouders. In de MR worden zaken besproken die de school als geheel betreffen. De MR geeft advies aan het bestuur en lerarencollege inzake beleidsvorming en kan om advies gevraagd worden. De MR heeft adviesbevoegdheid, echter geen instemmings- bevoegdheid.
5
achtergronden van de vrije school en de geschiedenis van de vrije schoolbeweging uitgangspunten de vrije schoolbeweging startte in 1919 met de eerste Vrije School voor de arbeiderskinderen van een sigarettenfabriek in Stuttgart. Emil Molt, de directeur, had Rudolf Steiner, als grondlegger van de antroposofische geesteswetenschap, gevraagd deze bedrijfsschool pedagogisch vorm en inhoud te geven. De inzichten in de ontwikkeling van het kind in vrije scholen vindt zijn uitgangspunt dan ook in het mens- en wereldbeeld zoals dat in de antroposofie gestalte krijgt. In Nederland kwam de eerste Vrije School in 1923 tot stand in Den Haag. vrije school beweging sindsdien is de beweging uitgegroeid tot een internationale beweging met ongeveer 600 scholen, verspreid over alle werelddelen. Voor alle onderwijsgevenden is de antroposofie inspiratiebron bij het vormgeven van het onderwijs. De leerlingen zelf krijgen antroposofie niet als leerstof.
biografie van de Vrije School Zeeland in de jaren twintig van de vorige eeuw schakelde een boerenbedrijf in Oostkapelle zich om naar biologisch-dynamische landbouw. Jarenlang ontmoetten op deze boerderij, Loverendaele genaamd (het huidige Ter Linde), vele mensen elkaar die geïnteresseerd en geïnspireerd werden door de voordrachten van Rudolf Steiner. Ook omstreeks 1973 lazen en bespraken enkele echtparen met jonge kinderen pedagogische voordrachten van Steiner. Bij hen groeide de wens naar een vrije school voor hun kinderen. Bij deze initiatiefnemers sloten zich meerdere ouders aan, zodat op 30 september 1973 het besluit werd genomen tot de oprichting van een vrije school. De formele stichting vond plaats op 2 mei 1974. De eerste kleuterklas opende zijn deuren in een klein lokaaltje in de Verwerijstraat. Ondertussen ontstond er een oudercommissie, die aan de slag ging om de school verder uit te breiden, en met positief resultaat. Al snel openden zich de deuren van een 1 , 2 en 3 klas in het gebouw “de Schakel” en werden er plannen gemaakt voor een eigen gebouw. Met de komst van dhr. en mevr. Van Wettum naar Middelburg kreeg de jonge lerarengroep begeleiding in de antroposofische pedagogie. Zij waren ervaren vrije schoolleerkrachten van het eerste uur. De school bleef groeien. Nieuwbouw volgde en in augustus 1980 namen de kinderen en leerkrachten het eigen, prachtige schoolgebouw in de wijk Klarenbeek in gebruik. e
6
e
e
Twaalf jaar heeft de school ook een bovenbouw gehad, gevestigd in de Gravenstraat. Deze was ontstaan na vele inspanningen maar kon helaas het hoofd niet boven water houden. In 1992 namen de laatste leerlingen van de bovenbouw afscheid. Na enkele jaren van teruggang, mede veroorzaakt door het verdwijnen van de bovenbouw, zien wij nu het leerlingenaantal stijgen. De vorming van combinatieklassen, die enkele jaren noodgedwongen moest plaatsvinden in de lagere school, kan komend schooljaar grotendeels losgelaten worden. In 2004 heeft grote aanwas bij de kleuters kunnen resulteren in de start van een derde kleuterklas. De leerlingen, die onze school bezoeken, zijn vooral afkomstig uit de steden Middelburg en Vlissingen, en de omringende dorpen van het Walcherse platteland. het klimaat van de school de Vrije School Zeeland probeert kinderen een vreugdevolle tijd te bieden, waarin zij met overgave en enthousiasme kunnen spelen en leren. Hierom probeert de school gevoelens van dankbaarheid, eerbied en liefde voor medemens en schepping tot ontplooiing te brengen. In onze tijd treedt het individualisme steeds meer op de voorgrond. Daarom vindt onze school het belangrijk om kinderen sociale vaardigheden bij te brengen, waardoor zij later kunnen omgaan met de pluriformiteit van groepen mensen binnen onze maatschappij. Daarbij zijn in onze aanpak een aantal zaken belangrijk. Bijvoorbeeld om de samenhang te blijven zien tussen leren en opvoeden en de samenhang tussen spelen, leren en werken. Door veel aandacht te besteden aan het vieren van jaarfeesten die aansluiten bij de seizoenen en de christelijk-religieuze traditie raken kinderen vertrouwd met natuur en cultuur. Zij kunnen ervaren, dat wat zich in het klein op aarde afspeelt, samenhangt met grote kosmische processen. visie op onderwijs doelstelling de vrije school streeft er naar kinderen op te voeden tot mensen, bij wie denken, voelen en willen harmonisch ontwikkeld zijn. Zij wil kinderen de mogelijkheid bieden zich te ontwikkelen tot vrij denkende, warm voelende en zelfstandige krachtig -willende mensen. Zij streeft ernaar dat leerlingen later als volwassenen een positieve bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij in beweging. Daarvoor hanteren wij verschillende uitgangspunten, die pedagogisch en/of didactisch kunnen worden ingezet.
7
De vrije school wil de verbinding die het kind van nature heeft met de wereld waaruit zijn geestelijke kern stamt, bewaren en verzorgen. a
methodiek Het onderwijs op de vrije school wordt gegeven vanuit een eigen methodiek, niet uit een standaard methodiek. Door waar te nemen wat de leerling als individu of de klas als groep vraagt, kan de leraar tot de juiste aanpak komen. Het leerplan vormt daarbij zijn leidraad en inspiratiebron, alsmede de vele achtergrondliteratuur die erover verschenen is.
b
denken, voelen, willen (3-ledig mensbeeld) om het denken, het voelen en het willen te ontwikkelen, worden bij de aanbieding en verwerking van de leerstof zowel het hoofd, het hart als de ledematen geactiveerd. Dit komt tot uitdrukking in het ‘hoofd’- of periode-onderwijs, de kunstzinnige vakken en de handvaardigheids- en bewegingsvakken. Met name de samenhang tussen de wil en de daadkracht en de activiteit van de ledematen wordt in de vrije school bewust gebruikt in het dagelijkse onderwijs. Dit gebeurt in de kleuterklassen, maar ook in alle andere leerjaren, zowel in het vrije spel als in het ambachtelijke onderwijs, zowel bij het rekenen, als in de euritmie.
c
ontwikkelingsfasen van het kind in onze visie doorloopt de mens tot zijn volwassenheid drie fasen van elk ongeveer zeven jaar. In die tijd ontwikkelen zich denken, voelen en willen in hun onderlinge samenhang met ieder hun eigen rijpingstijd. 0-7 jaar de eerste zeven jaar staan voornamelijk in het teken van de opbouw van een gezond lichaam in samenhang met de ontwikkeling van de daadkracht van het kind door middel van een gezonde nabootsing. 7-14 jaar in de tweede zeven jaar staat de ontwikkeling van een rijk gevoelsleven centraal. De wereld wordt ontdekt vanuit dat gevoelsleven; geïnspireerd door een leerkracht die als autoriteit het kind op een kunstzinnige, vrije wijze de wereld laat zien.
8
14-21 jaar in de derde periode van zeven jaar staat de ontwikkeling van de eigen persoonlijkheid centraal. De jonge mens is op zoek naar zijn eigen individuele weg en kan hierdoor zich een gezond eigen oordeelsvermogen vormen. Deze algemene doelstelling kan in een aantal subdoelstellingen van het onderwijs verder worden geconcretiseerd: •
het fundament geven van een doorgaande ontwikkelingsmogelijkheid voor kinderen van 4 tot 12 jaar.
•
het geven van een breed aanbod, waardoor ‘willen’ (grove en fijne motoriek), ‘voelen’ (sociale, culturele, kunstzinnige en expressieve vaardigheden) en ‘denken’ (cognitieve vaardigheden) zich kunnen ontwikkelen en met elkaar in harmonie worden gebracht.
•
het vertrouwd maken van de kinderen met de wereld om hen heen: de medemens en maatschappij (cultuur). de aarde (natuur) en de kosmos.
•
het stimuleren van zodanige vermogens bij de kinderen, dat zij met initiatiefkracht, fantasie, inzicht en zelfstandig oordeel in de wereld willen werken.
•
het tot ontplooiing brengen van gevoelens van dankbaarheid, eerbied en liefde voor medemens en schepping.
•
kinderen brengen tot sociale omgang, die pluriformiteit binnen groepen mensen onderkent, zonder aan de verschillen een hiërarchisch en/of sociaal waarde-oordeel te verbinden.
•
het hanteren van ervaringsstof en leer- en ontwikkelingsstof als middel tot menswording; kinderen laten beleven hoe de persoonlijke ontwikkeling zich voltrekt in samenhang met die van anderen.
•
het geven van een vreugdevolle tijd, waarin de kinderen met overgave en enthousiasme leren.
Er zijn ook gespecificeerde leer- en ontwikkelingsdoelen binnen de verschillende vakgebieden, beschreven in het leerplan. (Zie hoofdstuk 3).
9
HOOFDSTUK 3 HET LEERPLAN
de peutergroepen de vrije peuterspeelzaal heeft vier peutergroepen. Iedere groep komt twee dagdelen per week. In elke groep zitten kinderen van 2,5 tot 4 jaar oud. Een groep heeft zijn eigen, vaste leidster en een stagiaire of hulpjuf (vrijwilliger). De stichting “de vrije peuterspeelzaal” is gevestigd in een eigen, sfeervolle ruimte van de Vrije School Zeeland en heeft de beschikking over een eigen, afgesloten buitentuintje. Financieel en organisatorisch staat de peuterklas los van de school. In de vrije peuterspeelzaal wordt gewerkt vanuit dezelfde pedagogische achtergronden en inzichten, die voortkomen uit het antroposofische mensbeeld. De peuterspeelzaal kan gezien worden als een verlengstuk van thuis: een warme, op het kleine kind afgestemde ruimte, waar peuters vanaf 2,5 jaar een veilig plekje vinden om te spelen. Samen met de ouders wil de peuterjuf de zorg op zich nemen voor het jonge kind om tot een harmonische ontwikkeling te komen. Er is regelmatig overleg met de ouders, er kan een huisbezoek plaatsvinden (indien gewenst) en er zijn regelmatig ouderavonden, waar allerlei kanten van de peuterontwikkeling, de opvoeding en de schoolkeuze ter sprake kunnen komen. indeling van de ochtend/middag een peuterochtend of –middag verloopt volgens een vast ritme. Na het afscheid van de vaders en moeders wordt de (klasse)kabouter wakker gemaakt. Nadat hij uitgebreid geknuffeld is, luisteren de kinderen in de kring naar een verhaaltje of rijmpje en zingen ze samen. Daarna kunnen ze vrij spelen, worden er broodjes gebakken of appeltjes geschild, en kan er getekend of geknutseld worden. Halverwege de ochtend of middag wordt er gezamenlijk aan tafel iets gegeten en gedronken. Vervolgens is het tijd om naar buiten te gaan en tot slot wordt de kabouter weer heerlijk in z’n bedje gestopt. Het dagdeel wordt afgesloten in de kring, waar de vaders en moeders hun kind weer kunnen ophalen.
10
natuurlijke materialen en jaarfeesten het speelgoed in de peuterklas is, net zoals in de kleuterklassen, van natuurlijke materialen gemaakt. Dit is een bewuste keuze en biedt kinderen veel mogelijkheden om de eigen fantasie te ontwikkelen. Centraal in de klas zijn: het ritme van de seizoenen en de kijktafel. De jaarfeesten worden op peuterniveau gevierd. Op de kijktafel kunnen de kinderen meebeleven wat er zich op dat moment in de natuur afspeelt. aantal peutergroepen en leidsters de Vrije Peuterspeelzaal heeft vier groepen en drie leidsters. Elke groep heeft een vaste juf, die geholpen wordt door een stagiaire en/of vrijwilliger. De kinderen zijn welkom nadat ze 2,5 jaar geworden zijn en blijven tot aan hun 4 verjaardag. De peuters komen twee dagdelen per week. Een groot aantal peuters stroomt na hun 4 verjaardag door naar één van de kleuterklassen van de Vrije School Zeeland, anderen bezoeken daarna basisscholen in Middelburg en omstreken. e
e
de kleuterklassen de Vrije School Zeeland heeft 3 kleuterklassen. Zij starten het schooljaar met een aantal kleuters dat in de loop van het schooljaar zal groeien. Het beleid is gericht op kleine klassen. In alle kleuterklassen zitten kinderen van 4 tot 6/7 jaar. Zij blijven gedurende hun kleutertijd bij dezelfde leidster. Het samengaan van jongere en oudere kleuters biedt veel mogelijkheden voor de sociale ontwikkeling van de kinderen. De kleuterleidster begeleidt elk kind in zijn ‘eigenheid’ en in zijn ontwikkelingsbehoeften tot aan het moment dat de kinderen naar de 1e klas van de onderbouw gaan. de ontwikkeling tot ongeveer 7 jaar nabootsing het kind leeft in de eerste zeven jaar met overgave in de hem of haar omringende wereld. Het is sterk aan zintuiglijke indrukken overgeleverd. Het identificatievermogen manifesteert zich in die periode heel sterk. Daarop berust de drang tot nabootsing. ritme er is bij het kind een natuurlijke behoefte aan ritme. Niet alleen wat betreft slapen, waken, spelen en eten, maar ook in het herhalen van beweging en klank. Door veelvuldige ritmische herhalingen oefent het kind en ontwikkelt het vaardigheden en vermogens. De baby, de peuter en de kleuter hebben een natuurlijke ritmische drang, die
11
verbonden is met de levensprocessen van dit mens. In de kleutergroepen speelt daarom de indeling van de dag, de week, de maand en het jaar een grote rol. Alles herhaalt zich in een vast ritme. Bij de opbouw van de ochtend in de kleutergroep bijvoorbeeld, houdt de leidster rekening met de afwisseling van spanning en ontspanning. denkontwikkeling de kleuter wil alles zelf doen, zelf ondervinden en onderzoeken. In de kleutergroepen krijgt het volop de gelegenheid om in het spel de fantasie te ontwikkelen. Het spelen is van grote waarde voor de taal- en denkontwikkeling. Door de ontwikkeling van innerlijke activiteit, beweeglijkheid en het hanteren van voorstellingen en begrippen los van de zichtbare en tastbare werkelijkheid, komt ook een ontwakend vermogen vrij, waarmee het later leert rekenen en mathematiseren. Spel is ook noodzakelijk om aan de behoefte van de kleuter aan ritme, identificatie en nabootsing te voldoen.
pedagogisch klimaat de kleuterleidster heeft tot taak een warme en omhullende sfeer te scheppen in de groep. Daarin kunnen de kinderen goed gedijen en zich ontwikkelen. Daarom is het belangrijk dat alle activiteiten van de leidster met de kinderen in de groep, (zoals het gezamenlijk schilderen, tekenen, plakken, ‘kleien’ met bijenwas, koken en het gezamenlijk eten) in een verzorgende sfeer plaatsvinden. De omgeving is huiselijk ingericht en geeft de kinderen een gevoel van geborgenheid. Door het gevoel van veiligheid en geborgenheid komt het kind tot spelen. Het vrije spel wordt gekenmerkt door een sfeer van activiteit, harmonie, beweging, creativiteit, ontmoeting en ontspanning.
kind mogen zijn deze verzorgende, omhullende sfeer (de ochtendspelen, de sprookjes, de versjes, het voordoen van de leidster in haar activiteiten, zoals bijvoorbeeld het voorbereiden van het eten) leidt ertoe, dat de kinderen met hun fantasie in het vrije spel op onderzoek uitgaan. De banken worden bijvoorbeeld boten of treinen; de stoelen vormen samen een tunnel of mollengang, waar de kinderen doorheen kunnen. De leidster schept de tijd en de ruimte, waarbinnen elk kind in het vrije spel tot zijn recht kan komen ter ontplooiing van de fantasie. Daarbij houdt zij zowel het geheel, als de verschillende groepjes kinderen in het oog, om te kunnen stimuleren en nieuwe spel- en ontwikkelingsmogelijkheden te
12
laten ontstaan. De aard van het speelgoed, maar ook de speelduur moet zo zijn, dat de kinderen op onderzoek kunnen uitgaan, ontdekkingen kunnen doen en tot nieuwe activiteiten kunnen komen. Het vrije spel beoogt de lichamelijke en zintuiglijke ontwikkeling van de kleuters te stimuleren, de grove en fijne motoriek te oefenen en de fantasie in beweging te zetten. Het vrije spel wordt gekenmerkt door een sfeer van activiteit, harmonie, beweging, creativiteit, ontmoeting en ontspanning. Door het omgaan met elkaar in het spel wordt de sociale ontwikkeling geoefend; het gezond gedrag wordt o.a. gestimuleerd door de warme, huiselijke omgeving en de speelmaterialen van goede kwaliteit.
speelruimte iedere ochtend treffen de kleuters een omgeving aan die zorgvuldig is ingericht door de kleuterleidster: poppen in opgemaakte bedjes, keukengerei geordend, ‘huisjes’ gemaakt door rekjes, waarover doeken zijn gehangen en alle spelmaterialen in kisten en mandjes. Na korte tijd hebben de kleuters hiermee hun eigen omgeving gevormd. Nieuwgevormde hutten, tenten, huizen, boten en treinen verschijnen. Kastanjes of edelsteentjes zijn in het spel bijvoorbeeld thee in de theepot of soep in de pan.
natuurlijke materialen in hun spel laten de kinderen een zeer gevarieerd beeld zien van hun waarneming, beweging en interesse. Eenvoudige middelen zijn reeds voldoende om de fantasie en het spel in gang te zetten: speelgoed van natuurlijke materialen, zoals hout, lappen stof, stenen, schelpen, zand, water, kastanjes, eikels en dennenappels. Deze materialen bieden onbeperkte speelmogelijkheden en nodigen de kleuters uit hun fantasie te gebruiken. jaarfeesten het jaarritme van de seizoenen komt ook tot uitdrukking in het vieren van de jaarfeesten: • in de herfst: Sint Michaelsfeest en Sint Maarten • in de winter: Advent, Sint Nicolaas, Kerstmis en Driekoningen. (in de kleuterklassen ook Maria Lichtmis). • in de lente: Palmpasen, Pasen en Pinksteren • in de zomer: Sint Jansfeest De jaarfeesten hebben voor de kinderen een religieuze en pedagogische waarde. De kleuter, die in het kerstspelletje Jozef of Maria mag zijn, voegt zich blij en trots in die sfeer, zonder dat verder iets wordt uitgelegd over de
13
betekenis van de geboorte in Bethlehem. In dit opzicht kan men spreken van een fundament, waarop later door de onderbouw en de ouders verder kan worden gebouwd.
religie in de kleuterklassen in alles wat er in de kleuterklassen gebeurt, is iets te bemerken, dat men religieus kan noemen. Een zorgzame omgang met mensen, dieren, planten en materialen wordt voorgeleefd. Er is verwondering over de seizoenen en de daarmee samenhangende verrassingen, die de natuur ons biedt. Eerbied en verwondering zijn de fundamenten waarop door de ouders thuis verder gebouwd kan worden met de eigen levensbeschouwing en/of geloofsrichting. de overgang van kleuter naar schoolkind het kind ontwikkelt zich van speelkind tot leerkind. Dit brengt grote veranderingen met zich mee: de kleuterleidster ervaart dat de oudste kleuters veranderen in spel, interesse, beweging, fysieke gestalte, houding en spreken. Niet alleen de kalenderleeftijd van het kind bepaalt of het schoolrijp is, maar ook andere factoren. De gestalte, dat wil zeggen, de verhouding tussen hoofd, romp en ledematen, het uitvallen van de melktanden, de motoriek zoals de links-rechts- coördinatie en de evenwichtszin, het doelgericht spelen, het meer abstracte begripsvermogen en de sociaal- emotionele ontwikkeling. schoolrijpheid schoolrijpheid is een belangrijk begrip in de school, omdat de pedagogische aanpak van kleuters en lagere schoolkinderen essentieel verschilt. De eerste opbouw van het lichaam is voltooid. Het kind heeft de beschikking gekregen over alle vermogens van het lichaam, willen, voelen en denken. Met dat wakker worden ( ontwikkelen in de zin van vrij komen van mogelijkheden) komen de denkkrachten vrij. Het kind is schoolrijp. schoolvaardig daarnaast moet het kind schoolvaardig zijn, dat wil zeggen dat het kind in staat is leerstof op te nemen. De overgang van kleuter naar onderbouwleerling wordt zorgvuldig begeleid door de kleuterleidster. Ze observeert de kleuter heel nauwkeurig en de oudste kleuters nog eens specifiek op bovengenoemde ontwikkelingsfenomenen.
14
schoolrijpheidsonderzoek voor een kind naar de eerste klas gaat • worden alle oudste kleuters uitgebreid bekeken op schoolrijpheid door de schoolrijpsheidsgroep, bestaande uit de kleuterleidsters, de remedial teacher en de eurtimist. • spreekt de kleuterleidster met de ouders over haar bevindingen op school, waarbij de ouders aanvullingen van thuis kunnen uitwisselen. • bij twijfel of bijzondere vragen van zowel ouders als leerkracht, wordt een schoolrijpheidsonderzoek gedaan door een antroposofische arts. • wordt de beslissing genomen, na overleg met ouders, kleuterleidsters, remedial teacher en de leerkracht van de toekomstige 1e klas.
de onderbouw de onderbouw bestaat uit de klassen 1 t/m 6. Vanaf de eerste schooldag begeleidt de leerkracht de klas -in principe- tot en met de zesde klas. Deze jarenlange binding met de kinderen maakt een optimale ontwikkeling mogelijk. De leerkracht krijgt zo inzicht in en overzicht over de ontwikkeling van elk kind en kan op adequate wijze hierin handelen. Door groepsgroottes is dit uitgangspunt niet altijd te realiseren. keuze leerstof criterium voor de keuze van de leerstof is of deze aan het kind de mogelijkheid biedt eigen leerervaringen op te doen. Verhalen met ervaringen van anderen illustreren het lesonderwerp. Bijvoorbeeld de Griekse geschiedenis die laat zien hoe de samenwerking geordend werd tot een meer democratische samenleving. De leraar houdt zich van te voren grondig met de leerstof bezig, tot hij die in alle opzichten beheerst. De leerkracht zoekt naar de essentie van zijn leerstof en kiest middels welke onderwerpen hij dat aan bod wil laten komen en op welke wijze (dictaat, opdrachten, verhalen schrijven, uit- of inbeelden). De leerkracht brengt de stof van het leerplan mondeling over aan de kinderen; hij kan het beste overzien hoe de leerstof geordend moet worden om als ontwikkelingsstof voor de kinderen te dienen. methodiek bestaande methodieken worden op de vrije school niet systematisch gebruikt bij het reken/taalonderwijs. Wel kan er door
15
de leerkracht uit geput worden bij de verwerking van de lesstof, of bij de eigen voorbereiding. enthousiasme als bouwsteen het enthousiasme van de leerkracht, de overgave, waarmee hij de leerstof brengt en de moeite die de leerkracht zich getroost om zich de stof eigen te maken zijn van groot belang. Het hier geschetste onderwijsprincipe is, dat van de zich ontwikkelende leraar die als voorbeeld fungeert voor de leerlingen. verwerking / differentiatie een belangrijk uitgangspunt bij de individuele verwerking is het principe van differentiatie. Dit betekent, dat de vorm en inhoud van de pedagogiek en didactiek zo veelzijdig gemaakt wordt, dat het tegemoet komt aan de verschillen tussen kinderen. De klassikaal aangeboden leerstof wordt door leerlingen individueel en naar vermogen verwerkt in periodeschriften, in werkstukken en ook in recitaties en toneelstukken. Opdrachten gegeven door de leerkracht, komen tegemoet aan de verschillen tussen de kinderen. Soms worden verschillende opdrachten gegeven aan verschillende kinderen of worden er meerdere en uitgebreidere opdrachten gegeven met verschillend niveau en/of interessegebied. De periodeschriften en de werkstukken, die de kinderen maken, de werkstukken gemaakt bij handwerk- en handvaardigheidlessen en bij het schilderen, boetseren en vormtekenen worden in de klassen en in de vitrine bij de ingang opgehangen en tentoongesteld. Leerlingen, leerkrachten en ouders kunnen er naar kijken en van genieten. Ook bespreekt de leerkracht de werkstukken met de kinderen. Het betreft hier een beoordeling van het werkstuk naar de individuele mogelijkheden en omstandigheden van het kind. het lagere schoolkind een leeftijdsfase wordt begrenst door groei- c.q. ontwikkelingscrisissen, afgewisseld met harmonische periodes. In deze leeftijdsfase ligt het accent op de emotionele of affectieve ontwikkeling van het kind. Het is de ontwikkeling tussen tandenwisseling en de geslachtsrijpheid. De nadruk ligt op de emotionele ontwikkeling in deze leeftijdsfase.
16
(denk)beelden met het begin van de tandenwisseling (vanaf 6 à 7 jaar) ontstaat bij het kind de mogelijkheid om denkbeelden te hebben. Dit zijn geen abstracte denkbeelden, maar fantasievolle beelden. Het kind voelt zich nog één met de wereld. De cognitieve processen in deze fase zijn beeldende processen in de ziel van het kind. 10e levensjaar in de loop van het 10e levensjaar voltrekt zich een ingrijpende verandering in het gevoelsleven: voor het eerst wordt een scheiding tussen ‘ik’ en ‘de wereld’ sterk beleefd. Het gevoel van eenheid met de wereld verdwijnt. Er ontstaat een afstand tussen de wereld en het kind. Dat kan leiden tot gevoelens van angst, eenzaamheid en agressiviteit, maar wekt ook en interesse in die buitenwereld: het kind gaat op onderzoek in die buitenwereld. 12e levensjaar met het begin van de prepuberteit (omstreeks het 12e jaar) heeft het kind een nieuwe, meer persoonlijke verhouding tot de omgeving opgebouwd. Vanaf de prepuberteit wil het kind de wereld gaan veroveren. De lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes worden duidelijker. Aan het einde van deze leeftijdsfase ontwaakt bij het kind het vermogen het denken logisch en abstract en het oordelen zelfstandig te maken. Een nieuwe leeftijdsfase is aangebroken. uitgangspunten bij het onderwijs 6-9 jaar ‘beeldend denken’ 1e periode: valt ongeveer samen met de klassen 1, 2 en 3 en de leeftijden 6 à 7 jaar tot 8 à 9 jaar. Na het inzetten van de tandenwisseling komen krachten vrij die gebruikt kunnen worden voor het leren. Het beeld is voor het kind het medium om de buitenwereld tegemoet te treden; om de buitenwereld tot zijn binnenwereld te maken. Dit proces vinden we terug in de verschillende vakken. Als voorbeeld hiervan het taalonderwijs: de totaliteit van de zin wordt gedifferentieerd in werkwoord, zelfstandig naamwoord en bijvoeglijk naamwoord, maar blijft toch eenheid. Het leerproces gebeurt vanuit het beeld, het verhaal differentieert naar de vorm (van letterbeeld naar letter). In het rekenonderwijs wordt begonnen met de kwaliteit van de getallen wereld. Vanuit het doen met concrete middelen (kastanjes e.d.)
17
worden de begrippen ‘plus, min, keer en gedeeld door’ (+, -, x, en :) geabstraheerd. 9-11 jaar ‘leren verbeelden’ 2e periode: valt ongeveer samen met de klassen 4 en 5 en de leeftijden 9 à 10 jaar tot 10 à 11 jaar. In deze periode beleeft het kind een autoriteitscrisis, het ervaart innerlijk een breuk tussen de wereld en zijn ontwakend ‘ik’. De ontwikkelingsstof ondersteunt dit proces met behulp van de breukenleer in het rekenen, de canon in het muziekonderwijs, vlechtmotieven bij het vormtekenen, kruissteken bij het handwerken, om daarna het kind weer te brengen tot een meer harmonische verhouding tussen het ‘ik’ en de wereld. 12-14 jaar interactie tussen autoriteit en identiteit 3e periode: valt ongeveer samen met de klassen 6, 7 en 8 en de leeftijden 11 à 12 jaar tot 13 à 14 jaar. Na het overwinnen van bovengenoemde crisis richt het kind zich steeds meer op de buitenwereld: het wil nu exact weten hoe alles in elkaar zit, wil uiteindelijk uitkomen bij het hier en nu. Bijvoorbeeld: (klas 6) in de natuurkunde leert het kind het waarnemen van geluid, licht en warmte. In de geschiedenis leren ze de wortels van onze WestEuropese beschaving kennen (Griekse en Romeinse cultuur) en hoe de historische ontwikkeling is geweest in de Middeleeuwen. Met aardrijkskunde verkennen ze de klimatologische verschijnselen. dagindeling de leerstof op de vrije school wordt op kunstzinnige wijze aangeboden en verwerkt. Op deze wijze ervaren de kinderen de schoonheid van de wereld. Gedurende de hele dag worden ‘denken, voelen en willen’ aangesproken, maar de dagindeling onderscheidt duidelijk accenten op bepaalde onderdelen. periode-onderwijs het periode-onderwijs wordt aan het begin van de ochtend gegeven en duurt tot kwart over 10. In dit gedeelte van de dag komen de cognitieve vakken aan de orde, die het ‘hoofd’ aanspreken. Deze vakken zijn: rekenen, Nederlandse taal, heemkunde, aardrijkskunde, geschiedenis, dier-, plant- en menskunde, natuurkunde en meetkunde. De vakken worden gegeven in periodes van drie à vier weken. Zo wordt een echte binding met het vak tot stand gebracht. Na deze periode mag de specifieke lesstof even ‘vergeten’ worden, zodat het kan ‘rijpen’. Als de
18
leerstof met enthousiasme is opgenomen, wordt het in een volgende periode verder gevoerd en door de leerling tot eigendom gemaakt. De eigen klassenleerkracht verzorgt in principe dit periode-onderwijs. heemkunde in de eerste twee klassen wordt op beeldende wijze verteld over de jaargetijden, de planten, de dieren, de zon, de maan en de sterren. De kinderen verkennen en beleven de hen omringende en bekende wereld. Zo wordt belangstelling en eerbied gewekt voor de natuur en de wereld. In de derde klas maken de kinderen via de ambachtenperiode kennis met de vormgeving van de woon- en leefruimte voor mens en dier door de eeuwen heen. Vanaf de vierde klas gaan de kinderen steeds verder van huis en wordt heemkunde: aardrijkskunde, geschiedenis, natuurkunde en biologie. Via hun eigen stad, provincie, via delta en grote rivieren maken zij kennis met de rest van het land en van Europa. Zij leren hoe mensen over de hele wereld zich inzetten voor elkaar en hoe diezelfde mensen afhankelijk zijn van de soms grillige elementen en kosmische werkingen, die de aarde beïnvloeden. In de natuurkunde worden geluid, licht, magnetisme en elektriciteit behandeld door de enomenen waar te nemen en te beschrijven. vaklessen na de (korte) pauze van kwart over 10 is er schoolbreed een oefenuur, waarin al behandelde lesstof extra aandacht krijgt, verwerkt en herhaald wordt. Leerlingen, die dit nodig hebben, kunnen tijdens dit uur extra aandacht krijgen. Na dit oefenuur volgen de vaklessen, die na de lunchpauze (van half 1 tot kwart over 1) vervolgd worden. Tijdens de vaklessen komen vakken aan de orde die het gevoels- en wilsleven van de kinderen aanspreken. Deze vakken scherpen de zintuigen, ontwikkelen de creativiteit en ontwikkelen een gevoel voor schoonheid. De volgende vaklessen worden in onze school gegeven: • vreemde talen (Engels, Frans en/of Duits), • schilderen, • tekenen, • vormtekenen, • muziek/zang • euritmie, • gymnastiek, zwemles (klas 2), • tuinbouw
19
• • • • • •
handvaardigheid houtbewerken boetseren toneel handwerken godsdienstlessen
vakleerkrachten naast hun eigen leerkracht zullen de kinderen in de loop van de onderbouw jaren ook van andere leerkrachten les krijgen: vakleerkrachten en leerkrachten die een aantal vaklessen verzorgen in een andere klas. vreemde talen vanaf de eerste klas krijgen de kinderen onderwijs in andere talen. Die talen kunnen zijn Engels, Frans en/of Duits. Door middel van liedjes, spelletjes en toneelstukjes maken de kinderen kennis met andere klanken en culturen en worden ze gestimuleerd om zich in de andere taal uit te drukken. In de hogere klassen leren de kinderen eenvoudige boekjes te lezen. euritmie binnen het vrije schoolonderwijs is euritmie een wezenlijk vak. Het is een kunstvorm, waarbij het gesproken woord en muziek tot uitdrukking worden gebracht in gebaren en beweging. Het instrument waardoor deze bewegingsvorm gestalte krijgt, is het menselijk lichaam. Alhoewel het een kunst is, speelt op school het esthetische aspect niet de belangrijkste rol, maar het algemeen vormende aspect. De euritmie sterkt de wilskracht van het kind, bevordert de emotionele ontwikkeling en het sociaal gedrag. Het bewustzijn voor de ledematen wordt versterkt, waardoor een basis gelegd wordt voor schoonheidsbeleving, innerlijke beweeglijkheid en concentratie. Euritmie laat mensen op een levendige manier omgaan met woord en muziek en heeft een versterkende invloed op het zieleleven. godsdienstlessen/religie vanaf de eerste klas krijgen de leerlingen godsdienstles. Deze godsdienstlessen zijn facultatief. Indien ouders overwegende bezwaren hebben, kunnen zij dit doorgeven aan de leerkracht. In de praktijk worden de lessen tot nu toe door alle kinderen gevolgd.
20
Het onderwijs op de vrije school is in een bepaald opzicht religieus. Religieus, wanneer men religie opvat in haar oorspronkelijke betekenis van ‘verbinding’. vertelstof dagelijks vertellen de leerkrachten in de klassen van de lagere school een verhaal. Dit verhaal biedt de kinderen de mogelijkheid zichzelf in hun ontwikkeling te herkennen. Het houdt het kind als het ware een spiegel voor. Hierin kan het kind zich gesteund weten. Bovendien wordt door de rijke, gesproken woorden de taalschat van de kinderen gevoed. Door de verhalen krijgt het kind een levendige voorstelling, beelden die bij blijven, van de culturele wereld waarin wij met elkaar leven. Dit kan later een inspiratiebron zijn, voor zijn eigen culturele (samen)leven. klas 1: sprookjes klas 2: fabels en heiligenlegenden klas 3: het Oude testament klas 4: Noors/Germaanse mythologie klas 5: Griekse mythologie en geschiedenis van de oude culturen: India, Babylonie, Egypte en Griekenland klas 6: Romeinse mythologie en geschiedenis van de Romeinse culturen, Middeleeuwse geschiedenis
het leerplan 'het aanbod in kerndoelen en kernactiviteiten, het midden tussen pedagogische-didactische visie en de mooie lespraktijk' is te lezen in de uitgave van de vereniging van vrije scholen: "Ik zie rond in de wereld...", geschreven door A. Zwart e.a. Hierin vindt u een totaaloverzicht van ieder vak wat de vrije school kinderen wil aanbieden en bovendien laat het zien hoe het vijeschoolonderwijs zich verhoudt tot de kerndoelen.
21
HOOFDSTUK 4 LEERLINGENZORG
leerlingendossier om de ontwikkeling van de kinderen als leerkrachtencollege goed te kunnen volgen, is het noodzakelijk, dat er van elk kind informatie wordt genoteerd. Wij hebben voor elk kind een dossier waarin, naast persoonlijke gegevens, de verslagen worden bewaard van vorderingen, schoolonderzoeken, kinderbesprekingen en van gesprekken met ouders.
bescherming gegevens van alle gezinnen en leerlingen, die de school bezoeken worden administratieve gegevens in het computerbestand opgenomen. Een deel van deze gegevens moet worden verstrekt aan de gemeentelijke- en rijksoverheid en aan de eventuele vervolgschool. De gegevens uit het leerlingendossier en de administratieve gegevens worden niet zonder toestemming aan derden verstrekt.
zorgcoördinator / intern begeleider de zorgcoördinator op onze school is Nelleke Chilla-Filippo. Zij coördineert op schoolniveau de extra hulp, die geboden wordt aan leerlingen met leer- en/of ontwikkelingsproblemen, neemt toetsen af, houdt besprekingen met de leerkrachten en helpt indien nodig met het opstellen van een handelingsplan. Daarnaast neemt zij initiatieven om planmatig en deskundig met leer- en ontwikkelingsproblemen om te gaan. Tevens is zij remedial teacher. De zorgcoördinator bezoekt de bijeenkomsten van intern begeleiders van het 'Weer Samen Naar School'-project. leerlingenvolgsysteem van alle kinderen wordt de ontwikkeling systematisch bijgehouden. Bij de kleuters gebeurt dit d.m.v. een lijst 'aanname kleuterklas', de 'aandachtspunten vierjarigen' en een lijst 'onderzoek van de vijf-jarige'. Er wordt gekeken naar de • motorische ontwikkeling • taalspraakontwikkeling • sociaal/emotionele ontwikkeling • denkontwikkeling • kunstzinnige vorming
22
Bij de kinderen van de lagere school worden ontwikkelingen op het gebied van de volgende items genoteerd: • klas 1 aanvankelijk lezen en rekenen • klas 2 t/m 6 rekenen, lezen en spelling • de ontwikkeling van het zielegebied, het denken, voelen en willen toetsen schoolrijpheidsonderzoek oudste kleuters aan het eind van de kleutertijd wordt iedere "oudste kleuter" besproken in de schoolrijpheidsgroep en met de betreffende ouders, om te bepalen of het kind door kan naar de eerste klas en of er speciale aandacht wenselijk is. schoolonderzoek voor zevenjarigen aan het eind van de 1e klas wordt bij ieder kind een leervoorwaardentoets afgenomen. Deze toets, ontwikkeld door het Vrij Pedagogisch Centrum, heeft tot doel mogelijke leerstoornissen tijdig te signaleren. klassentoetsen twee maal per schooljaar neemt de leerkracht toetsen af op reken-, lees en taalgebied. De bevindingen worden met de ouders besproken tijdens de zgn. 10-minuten gesprekken. 6 klas toets in de 6 klas worden alle leerlingen in de gelegenheid gesteld om aan de AOB-toets deel te nemen. Aan de hand van de resultaten wordt door het testbureau een schoolkeuze-advies opgesteld en aan de ouders toegestuurd. e
e
plaatsing van leerlingen bij de overgang van kleuterschool naar lagere school wordt ieder kind besproken in de schoolrijpheidsgroep. Indien een kind nog niet schoolrijp wordt bevonden volgt het advies voor een extra jaar in de kleuterklas. Zittenblijven komt normaliter niet voor. Sporadisch wordt een kind wel eens een groep hoger geplaatst, wanneer blijkt dat de leerstof daar beter bij zijn ontwikkeling aansluit.
23
Hoogbegaafde kinderen krijgen de mogelijkheid zich op andere wijze met de leerstof uiteen te zetten, waardoor zij zich aangesproken blijven voelen en niet onder hun niveau gaan presteren.
kinderbespreking/klassenbespreking wekelijks wordt er door de leraren -en eventueel therapeuten- een kinderbespreking gehouden. Hierbij worden alle waarnemingen naast elkaar gelegd en ontstaat er een zo compleet mogelijk beeld van het kind, waarna afspraken worden gemaakt over te hanteren van pedagogische, didactische en andere maatregelen, om dit kind verder te helpen in zijn ontwikkeling. Op dezelfde wijze als in de kinderbespreking worden ook groepen in hun geheel besproken. Elke groep is anders samengesteld en vraagt daardoor om een eigen benadering. Door met elkaar de fenomenen te beschrijven, wordt duidelijk wat deze groep nodig heeft. zorgteam Er wordt gewerkt aan de samenstelling van een zorgteam. Het zorgteam gaat de extra zorg, die aan kinderen wordt gegeven, volgen. In het zorgteam hebben leerkrachten en deskundigen zitting, die minimaal één keer per zes weken bij elkaar komen. remedial teaching remedial teaching dit is een extra voorziening binnen de school, die erop gericht is kinderen met leerproblemen te begeleiden. Deze begeleiding vindt plaats buiten de klas, maar onder schooltijd. De remedial teaching wordt gegeven door de zorgcoördinator, Nelleke Chilla-Filippo. Een intensieve samenwerking tussen remedial teacher, klassenleerkracht, en de ouders, is hierbij een vereiste. Remedial teaching wordt aangevraagd via de leerkrachten.
aanvullende therapieën de Vrije School Zeeland werkt samen met verschillende therapeuten die onze visie op onderwijs delen, zoals een kunstzinnig therapeut, een speltherapeut en een euritmietherapeut. Kunstzinnige therapie wordt verzorgd door Janet VanBobo. Euritmietherapie wordt gegeven door Liesbeth van Vuuren. Speltherapie wordt gegeven door Wilma Geluk.
24
"Weer Samen Naar School" W.S.N.S. is een samenwerkingsverband van scholen voor basisonderwijs en speciaal onderwijs. Het doel is om kinderen met leer- en ontwikkelingsproblemen zoveel mogelijk binnen de gewone basisschool te helpen en hen daardoor niet te hoeven verwijzen naar Speciaal Onderwijs. speciaal onderwijs indien een kind op onze school niet voldoende kan worden begeleid in zijn ontwikkeling volgt soms verwijzing naar het speciaal onderwijs. Er is op Walcheren een speciale onderzoekscommissie ingesteld, die bepaalt of en wanneer een kind voor speciaal onderwijs in aanmerking komt. procedure bij problemen indien een kind leerproblemen, lichamelijke of sociaal-emotionele problemen heeft, wordt de volgende procedure gevolgd: • • •
• •
er wordt overleg gevoerd tussen de leerkracht en de ouders. De leerkracht zal hiertoe een afspraak met de ouders maken. het kind wordt besproken in de kinderbespreking van het lerarencollege. als de hulp door de leerkracht binnen de klas onvoldoende resultaat oplevert, zal de leerkracht in eerste instantie samen met de zorgcoördinator een hulpplan opstellen. eventueel wordt de hulp ingeroepen van de remedial teacher, een therapeut of arts. een handelingsplan wordt in de regel opgesteld voor maximaal zes weken en afgesloten met een evaluerende toets en een gesprek tussen de klassenleerkracht, de zorgcoördinator, zorgteam en eventuele hulpverleners.
Ouders worden op de hoogte gehouden middels geprekken, waar therapeuten eventueel bij aanwezig kunnen zijn. Voor het afnemen van een orthodidactische toets of voor het uitvoeren van een handelingsplan vragen wij altijd toestemming van de ouders door middel van een zogenoemde 'akkoordverklaring'.
25
getuigschriften aan het einde van het schooljaar wordt aan alle leerlingen van de onderbouw een uitvoerig getuigschrift uitgereikt. Hierin wordt een beoordeling gegeven omtrent de stand van de kennis, de ontplooiing van de vaardigheden en van de ontwikkeling van de leerling in het algemeen. Het getuigschrift bestaat uit een deel voor de ouders en een deel voor de leerling. De uitreiking van het getuigschrift is een bijzonder moment voor de leerlingen en vindt plaats in de klas. artsenonderzoek de GGD-schoolarts onderzoekt alle kinderen minstens éénmaal in hun schooltijd. Over een en ander ontvangt u tijdig bericht.
26
HOOFDSTUK 5 ORGANISATIE VAN DE SCHOOL
het bestuur het bestuur van de stichting de Vrije School Zeeland is juridisch eindverantwoordelijk voor de school. De school wordt bestuurd door een zogenoemd toezichthoudend bestuur en heeft de uitvoerende bevoegdheden gedelegeerd aan de directeur. Deze delegatie is vastgelegd in een directiestatuut. Een belangrijke taak van het bestuur is het waarborgen van het voortbestaan van de school en het toezien op de handhaving van de grondbeginselen. Om deze reden stelt zij ook het beleid van de school vast. Formeel is het bestuur werkgever van alle leerkrachten. Het bestuur overlegt regelmatig met de directeur over de gang van zaken. bestuurssamenstelling en aandachtsvelden Voorzitter : Henk van Gerven Penningmeester : vacature (peuterspeelzaal) Secretaris : vacature (PR) Lid : Lody Verhaar (zorgverbreding, en gebouw) Lid : Quirin Smeele (personele zaken) de directie de directeur is verantwoordelijk voor het dagelijks reilen en zeilen binnen de school. De aanstelling van de directeur vindt plaats door het bestuur, nadat zij advies hebben ingewonnen bij het lerarencollege en de medezeggenschapsraad. de belangrijkste taken op pedagogisch gebied: het bijwonen van vergaderingen, maken van planningen en rooster zorgdragen voor een goede zorgstructuur; -
op organisatorisch gebied: zorgdragen voor een goede organisatie van het onderwijs en de zorg;
-
op personeelsgebied: voorstellen doen voor personeelsbeleid, uitvoering van diverse regelingen, aantrekken van nieuwe medewerkers en inhoud geven aan de functioneringsgesprekken en beoordelingen;
27
-
op financieel gebied: opstellen van formatie - en financiële begroting en bewaking van de budgetten;
-
op facalitair gebied: zorgdragen voor de uitvoering van groot en klein onderhoud in en aan het gebouw;
-
op communicatief gebied: contact onderhouden met bestuur, medezeggenschapsraad en externe instanties.
Voor vragen of overleg bij probleemsituaties is een spreekuur ingesteld. Datum en tijdstip worden in het weekbericht bekend gemaakt. Het is altijd mogelijk telefonisch een afspraak te maken.
de medezeggenschapsraad de medezeggenschapsraad heeft de taak directie en bestuur gevraagd en ongevraagd te adviseren over het beleid van de school. Welke zaken aan de medezeggenschapraad moeten worden voorgelegd zijn beschreven in het MR-reglement. In feite is de MR de spiegel voor het handelen van directie en bestuur gekozen vanuit de ouders en het personeel. Namens de ouders hebben zitting: o vacature (tijdelijk vertegenwoordigd door Pieter Ingenhoest) o vacture Namens de medewerkers: o Boudewijn van Sluijs o Nelleke Chilla-Fillipo De vergadering zijn, zolang er geen vertrouwelijke zaken worden besproken, openbaar. De vergaderdata staan in het jaarrooster. het lerarencollege het schoolteam is samengesteld uit twaalf leerkrachten. Drie van hen hebben een volledige betrekking, de anderen werken in deeltijd. Aan de school is een remedial teacher verbonden, die werkzaam is in de eerste tot en met de zesde klas; deze is tevens zorgcoördinator en intern begeleider.
28
vervanging van leraren bij ziekte, studieverlof en scholing de school heeft vaste vervangers voor het geval de leerkracht afwezig is. Soms assisteren zij ook bij jaarfeesten of andere evenementen. Het kan voorkomen, dat wanneer verschillende leerkrachten tegelijk afwezig zijn, de kinderen over de andere klassen verdeeld worden. de begeleiding en inzet van stagiaires onze school biedt stageplaatsen aan leerlingen van diverse Pabo’s en van de SPH opleidingen van het ROC. De betreffende stagiaires worden begeleid door de klassenleerkracht bij wie ze stage lopen.
scholing van leraren jaarlijks worden alle leraren in de gelegenheid gesteld zich op onderwijskundig gebied bij of na te scholen. Doel van deze scholing is om de kwaliteit van het onderwijs op peil te houden en waar mogelijk te verbeteren. Enkele malen per jaar is er voor de leraren een studiedag. Op deze dagen zijn de leerlingen vrij. De ouders worden vooraf van de dagen op de hoogte gesteld. Zie hoofdstuk 7, vakanties en extra vrije dagen.
29
HOOFDSTUK 6 OUDERS EN SCHOOL ouders en de leerkracht de klassenleerkracht, aan wiens zorg een kind is toevertrouwd, zal op vastgestelde momenten met de ouders de ontwikkeling van het kind bespreken. Indien nodig of wenselijk kunnen zowel leerkracht als ouders om een of meerdere extra gesprekken vragen. Zowel over de inhoud van het onderwijs als informatie over de school als gemeenschap wordt op gezette tijden informatie gegeven middels ouderavonden. oudergesprek minstens eenmaal per jaar heeft een leerkracht een gesprek met ouders over hun kind, wat thuis of op school gevoerd kan worden. De leerkracht nodigt de ouders hiervoor uit. Daarnaast ben je als ouder altijd welkom om zelf een afspraak met de leerkracht te maken als daar behoefte aan is. Tijdens de gesprekken worden de ontwikkelingen en leervorderingen van het kind besproken. contactavonden eind november en begin mei worden er de zgn. 10-minuten gesprekken met ouders gevoerd. In deze –korte- gesprekjes worden de leervorderingen van de leerlingen besproken nav. de toetsen op reken-, lees- en taalgebied, die in de klas zijn afgenomen.
ouders en de klas ouderavonden in de klas in de kleuterklassen worden er jaarlijks drie à vier ouderavonden gehouden. Dit kunnen, naast informatieve avonden over de ontwikkeling van de klas, ook aan jaarfeesten gerelateerde maakavonden zijn. Iedere leerkracht van de lagere school houdt jaarlijks drie ouderavonden. Tijdens deze avonden houdt de leerkracht de ouders op de hoogte van o.a. de ontwikkeling van de klas; het ‘periodeonderwijs’; diverse leerplanonderdelen en praktische zaken betreffende de klas. Tevens is er ruimte om specifieke thema’s te behandelen en werk van de kinderen te bekijken. de klassenraad elke klas heeft een klassenraad, bestaande uit minstens drie ouders. De klassenraad wordt samengesteld in onderling overleg tussen leerkracht en ouders. De klassenraad staat de leerkracht met raad en daad bij, helpt mee met het organiseren van de
30
klassenactiviteiten en jaarfeesten en heeft een open oor voor alles wat leeft onder de ouders van de klas. De klassenraad is aanspreekbaar voor allerlei praktische zaken. ouders en school algemene ouderavonden jaarlijks houdt de school twee algemene ouderavonden. Hierin komen zaken aan de orde, die betrekking hebben op de hele schoolgemeenschap. Te denken valt aan beleidsvoornemens van het bestuur; onderwijskundige thema’s en informatie van m.r. en ouderplatform. presentatiedag/open dag tweemaal per jaar wordt op een zaterdag (in de maanden november en februari) een presentatiedag/open dag gehouden. Alle klassen, vanaf de eerste tot de zesde, laten iets uit de lesstof van de afgelopen tijd zien en horen aan ouders en andere belangstellenden. Het kan heel divers zijn, wat er getoond wordt, variërend van toneelstukken tot rekenen, muziek en handwerken. Deze presentaties vinden plaats in de grote zaal en beginnen om 9:45 uur. Rond 11:00 uur zijn ze afgelopen. Hierna kunnen vragen gesteld worden aan de leerkrachten en/of in de klassen rondgekeken worden. De peuter- en kleuterklassen houden na 11:00 uur hun open ochtend, waar iedereen van harte welkom is. het ouderplatform het ouderplatform wil een brug vormen tussen ouders en leerkrachten. Het is de bedoeling dat het platform bestaat uit een zo breed mogelijke vertegenwoordiging vanuit de verschillende klassen. Het platform heeft een antenne- en een paraplufunctie. antennefunctie: signaleren wat er onder ouders leeft: leuke zaken, onvrede, vragen en suggesties. Het ouderplatform kan daar, waar nodig is, drempelverlagend werken naar lerarencollege of directeur. paraplufunctie: het coördineren van de verschillende werkgroepen die binnen de school werkzaam zijn. Het ouderplatform onderhoudt tevens de contacten met de klassenraden. Het ouderplatform wil er zijn vóór de ouders. Het platform vergadert maandelijks. Notulen van de vergaderingen zijn op te vragen, en samenvattingen van de vergaderingen zijn te vinden op het prikbord in de grote zaal. Zijn er ouders die iets kwijt willen, iets willen weten, of zich
31
aan willen melden, dan kunnen zij bij onderstaand lid van het ouderplatform terecht. De meest ideale situatie is dat er uit iedere klas een ouder zitting heeft in het platform. Voor het schooljaar 2004/2005 is dit nog niet gerealiseerd. Contactpersoon: Sjaak van Hooij. jaarboekje en weekbericht jaarboekje aan het begin van het nieuwe schooljaar ontvangt elk gezin de inhoud van een nieuw jaarboekje. Ons jaarboekje heeft een losbladig systeem. Het jaarboekje bevat informatie over onze school en wordt, op persoonlijke gegevens van leerkrachten en medewerkers na, ook toegevoegd aan de informatiepakketten voor belangstellende ouders. weekbericht iedere donderdag ontvangt elk gezin via de oudste leerling een actueel weekbericht voor de komende week. Hierin is een agenda opgenomen, waarin de activiteiten van onze school vermeld staan en mededelingen en/of oproepjes van leerkrachten, bestuur, schoolleider, klassenraden of andere werkgroepen. Het is ook mogelijk het weekbericht via e-mail te ontvangen. Hiervoor kunt u contact opnemen met de administratie. prikborden bij de kleuterklassen en klas 1, 2 en 3 is een klassenprikbord aanwezig. Hierop is informatie te vinden van de betreffende klas. Voor schoolactiviteiten hangt er een prikbord in de grote zaal en in de kleuterhal.
ouderparticipatie binnen de school: ouders en school kunnen niet zonder elkaar de betrokkenheid en medewerkzaamheid van ouders neemt een heel belangrijke plaats in op de vrije school. Zonder ouders (en hun kinderen) zou de vrije school niet kunnen bestaan zoals hij is. Ouders zijn (in het verleden) vaak de oprichters van hun school geweest en door hun keuze voor dit type onderwijs verbinden zij zich op individuele wijze met de school als gemeenschap. Er zijn veel mogelijkheden om betrokkenheid om te zetten in daden. Er zijn groepen van allerlei aard, zowel denk-, doe- als praatgroepen. Hieronder volgt een opsomming van de diverse werkgroepen.
32
werkgroepen de school kent vele werkgroepen. Vele bestaan al jaren, andere zijn van recentere datum. In het verleden zijn veel activiteiten vrijwillig, door ouders, via de werkgroepen gerealiseerd. Nieuwe mensen zijn altijd welkom! ouderbibliotheek in de ouderbibliotheek kunt u terecht voor literatuur over de achtergronden van de vrije school, antroposofie, opvoeding en kinderen, kookboeken, verhalenboeken etc. Iedereen die aan school verbonden, is automatisch lid en kan gratis lenen. De ouderbibliotheek is geopend elke woensdag van 12:00 tot 13:00 uur in de grote zaal. Contactpersoon: Erica Verbroekken. schoolwinkel de schoolwinkel biedt ouders en kinderen teken- en schildermaterialen (o.a. Stockmar), speelgoed, houten Ostheimer figuurtjes, stoffen poppen, kijktafelfiguurtjes en boeken, die passen bij de visie van onze school, te koop aan. Dit initiatief is ontstaan uit gebrek aan winkels in deze regio met bovengenoemde artikelen. De winkel is niet commercieel en eventuele winsten komen ten goede aan de school. De winkel is om de 14 dagen op woensdag geopend van 12:00 tot 13:00 uur in de grote zaal. Contactpersoon: Stefanie Huibregtse. bazaargroep de bazaargroep organiseert elk najaar de schoolbazaar, waar door velen enthousiast aan meegewerkt wordt. Het doel van de bazaar is het beleven van een feestelijke dag voor jong en oud! De opbrengst wordt gebruikt om aanschaffen te doen die niet uit subsidiegelden betaald worden. Het beleven, maken, ervaren en genieten staat dit jaar centraal. Contactpersoon: Dominique Ingenhoest. schoolkoor schoolkoor ‘Tourdion’ bestaat zowel uit ouders, ‘oud’-ouders, als vrienden’. Met veel plezier zingen zij elke maandagavond vanaf 20:00 uur op school een uitgebreid repertoire, waaronder lichtklassiek afgewisseld met modernere stukken. Dirigent is Christian Blaha. Iedere belangstellende kan ter kennismaking vrijblijvend komen meezingen. Leden betalen € 18,- contributie per maand. Contactpersoon: Maaike Dekker.
33
schoolkrant vier maal per jaar verzorgt de schoolkrantredactie voor een goedgevulde en interessante schoolkrant. De schoolkrant wordt gemaakt voor de ouders (en belangstellenden) van onze school. Er wordt o.a. verslag gedaan van activiteiten in de klassen, informatie gegeven over relevante jaarfeesten en er zijn diverse rubrieken, waarvoor kopij altijd welkom is. Contactpersoon: Fifi Visser.
34
HOOFDSTUK 7 PRAKTISCHE ZAKEN EN SCHOOLREGELS Schooltijden peuterspeelzaal De peuterspeelzaal is vijf dagen per week geopend, behalve op woensdag- en vrijdagmiddag. ochtendgroepen 08:45 – 11:45 uur middaggroepen 13:15 – 16:15 uur kleuterklassen: ma, di, do vr wo klas 1 en 2: ma en vr wo di en do klas 3 t/m 6: ma, di, do, vr wo
08:30 – 13:00 uur 08:30 – 12:30 uur 08:30 – 13:00 uur 08:30 – 12:30 uur 08:30 – 14:45 uur 08:30 – 14:45 uur 08:30 – 12:30 uur
De kleuters kunnen door hun ouders tussen 8:15 en 8:30 uur in de klas worden gebracht. De kinderen van de lagere school worden om 5 voor half negen ’s morgens op het schoolplein verwacht, waarna ze, nadat de bel geluid heeft, met de eigen leerkracht in de rij naar de klas gaan. schoolvakanties en bijzondere dagen schoolvakanties herfstvakantie kerstvakantie voorjaarvakantie paasvakantie meivakantie zomervakantie
ma 25 okt. 04 t/m vr 29 okt. 04 ma 27 dec. 04 t/m vr 07 jan. 05 ma 28 febr. 05 t/m vr 04 mrt. 05 vr 25 mrt. 05 t/m ma 28 mrt. 05 vr 29 apr. 05 t/m ma 16 mei 05 ma 11 juli 05 t/m vr 19 aug. 05
extra vrije dagen
do en vr 14 en 15 oktober 2004 vr 29 april (begin meivakantie)
35
feestdagen op school Sint Michaëlsfeest Sint Maartensfeest adventstijd Sint Nicolaasfeest kerstfeest carnavalsfeest palmpaasoptocht paasfeest Sint Jansfeest
wo 29 sept. 2004 do 11 nov. 2004 vanaf zondag 28 nov. 2004 vr 3 dec. 2004, vanaf 12:30 u vrij vr 24 dec. 2004, vanaf 12:30 u vrij vr 4 febr. 2005 vr 18 mrt. 2005 do 24 mrt. 2005 vr 24 juni 2005
paradijs- en kerstspelen driekoningenspel
december 2004 januari 2005
presentatiedagen/open dagen bazaar/adventsmarkt volgend schooljaar schoolopening lagere school eerste schooldag peuters eerste schooldag kleuters en l.s.
za 6 nov. 2004 za 5 febr. 2005
10:00 uur 10:00 uur
za 20 nov 2004
10:30 uur
ma 22 aug. 05 9:45 uur ma 22 aug. 05 9:45 uur di 23 aug. 05 8:30 uur
opening van het nieuwe schooljaar traditioneel wordt op de eerste maandagochtend na de zomervakantie het nieuwe schooljaar -voor de kinderen van de lagere school- geopend met een feestelijke bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst worden de nieuwe eersteklassers door de kleuterjuffen overgedragen aan de juf of meester van de eerste klas, en daarna warm en hartelijk welkom geheten door de hele schoolgemeenschap met het zingen van het schoollied “In the quest of the holy grail”. De opening begint om 9:45 uur, en is rond 11:00 uur afgelopen. Ouders zijn bij deze bijeenkomst van harte welkom. Jongere kinderen kunnen hier helaas niet bij aanwezig zijn. De kinderen van de kleuterklassen starten hun nieuwe schooljaar op de dinsdagmorgen na de zomervakantie. Dan starten tevens ook de lessen van de lagere schoolklassen.
36
overblijven op school in de kleuterklassen eten de kinderen op maandag t/m donderdag hun meegebrachte brood en fruit. Op vrijdag eten ze het brood wat op donderdag zelf gebakken wordt. Thee wordt door de kleuterleidsters verzorgd. Op de lagere school is de lunchpauze tussen 12:30 en 13:15 uur. Alle kinderen eten op de “lange dagen” tussen de middag op school, onder begeleiding van de klassenleerkracht. open ochtenden en informatieavonden schoolkeuze is niet eenvoudig. Tijdens diverse momenten per jaar bieden wij geïnteresseerde ouders de gelegenheid een kijkje te nemen in de peuter- kleuter en lagere schoolklassen. Tijdens de open ochtenden in peuter- en kleuterklassen kunnen ouders en kinderen samen een kijkje in de “keuken” nemen en de sfeer van de klassen proeven. Deze ochtenden worden via affiches en advertenties in de media aangekondigd. Voor belangstellende ouders van lagere schoolkinderen is er in de maand februari een cyclus van vier avonden waarin ouders welkom zijn. Er wordt een kijkje genomen in de diverse klassen; het vrije school onderwijs en de lesstof wordt besproken; ouders kunnen zelf terug in de schoolbanken en verschillende vaklessen volgen en er is veel ruimte voor het stellen van vragen. Tevens is er een presentatiedag/open dag, waar de lagere schoolklassen stukjes uit de lesstof van de afgelopen periode aan ouders en andere belangstellenden laten zien. Uiteraard is het altijd mogelijk een afspraak te maken met de directeur voor een persoonlijk gesprek. Aan belangstellende ouders kan op verzoek een informatiepakket over onze school worden toegezonden. aanmelding van nieuwe leerlingen ouders/verzorgers kunnen hun kind, nadat zij zich voldoende over de school en het vrije school onderwijs hebben geïnformeerd, aanmelden door middel van een aanmeldingsformulier. Dit formulier is verkrijgbaar via de administratie. Voor nieuwe aangemelde leerlingen geldt een aannameprocedure. aannameprocedure de leerkracht van de klas, waar het kind vermoedelijk zal komen, neemt contact op met de ouders voor een aannamegesprek. Hiervoor worden ouders op school uitgenodigd. Belangrijk is een
37
beeld te krijgen van het kind en zijn ontwikkeling en de motivatie van de ouders. De intern begeleider informeert bij de school van afkomst naar de anamnese van het kind. Als blijkt, dat het kind een speciale problematiek met zich mee brengt, zal er gekeken worden of het hier op onze school voldoende ontwikkelingsmogelijkheden heeft en of het zich in de betreffende groep ook zal kunnen ontplooien. Als er een specifieke problematiek is, worden ouders en kind beiden uitgenodigd op school. Het kind zal door de intern begeleider bekeken worden. Vervolgens wordt de aanname besproken in het lerarencollege, waarin ook de zorgcoördinator zit. Uiteindelijk besluit de directeur of het kind geplaatst wordt of niet. Na aanname kan de leerling kennis maken met de toekomstige klas. tussentijdse afmelding van school en onderwijskundig rapport als een leerling –tussentijds- naar een andere school gaat moet hij afgemeld worden bij de directeur en de betreffende leerkracht. De ouders worden hierna uitgenodigd voor een afsluitend gesprek. Er wordt een kort evaluatieverslag gemaakt. De leerling wordt uitgeschreven en het onderwijskundige rapport van de leerling zal naar de nieuwe school worden gestuurd. In de klas zal afscheid genomen worden van de leerling.
procedure bij leerlingen met een handicap per 1 augustus 2003 is het – onder voorwaarden - mogelijk geworden, dat ouders voor hun kind met een handicap * ervoor kunnen kiezen hun kind te plaatsen op een reguliere basisschool. In principe staat onze school open voor het toelaten van deze kinderen, maar binnen de zorgmogelijkheden die de school te bieden heeft. Dit betekent dat een kind binnen een groep op zijn eigen wijze moet kunnen meedoen met de activiteiten en dat er een ontwikkeling te zien moet zijn als resultaat van de inzet en inspanningen. procedure bij aanmelding wordt er een aantal stappen gezet door de aannamecommissie. Hierin hebben zitting de directeur, de zorgcoördinator en de betrokken leerkracht. De procedure is uitvoering beschreven in het ‘protocol kinderen met een handicap*’.Dit is via de administratie te verkrijgen. Er wordt onder meer een verslag gemaakt van de mogelijkheden en belemmeringen van het kind, waaruit duidelijk moet worden welke
38
extra begeleiding en/of voorzieningen de school voor dit kind kan realiseren en of tot plaatsing kan worden besloten. De school kan zich laten adviseren door de begeleidingsdienst. voorwaarden voorwaarden die de school stelt aan integratie van kinderen met een rugzakje zijn: -
-
erkenning van ouders van de grondslag van onze school; een kind moet binnen de onderwijsmogelijkheden van de school en binnen de klas op zijn eigen wijze kunnen meedoen met de activiteiten; er moet een ontwikkeling te zien zijn als resultaat van inzet en inspanning; de toelating mag de veiligheid niet verstoren; er mag geen verstoring optreden voor het leerproces van de andere kinderen; de school kan geen verzorgende taken op zich nemen.
* we spreken hier over een visuele, verstandelijke en lichamelijke handicap, gehoor-, spraak- of taalproblemen en/of ernstige gedragsproblemen. leerplicht en schoolverzuim leerplicht vanaf de eerste schooldag van de maand volgende op de maand waarop het kind 5 jaar geworden is, is het kind volledig leerplichtig. Dit betekent dat uw kind vijf dagen per week onderwijs dient te volgen. De leerplicht houdt op, wanneer het kind het schooljaar heeft doorlopen, waarin het 17 jaar is geworden. In de Leerplichtwet vindt u de precieze formuleringen waaraan u als ouder moet voldoen. schoolverzuim ouders wordt verzocht ieder schoolverzuim te melden aan de betreffende leerkracht via de administratie (eventueel via inspreken van de voice-mail) vóór de aanvang van de lessen. Als er een leerling afwezig is zonder melding van de ouder(s), wordt door de leerkracht telefonisch contact opgenomen met de betreffende ouder(s). De directeur is wettelijk verplicht ongeoorloofd schoolverzuim te melden aan de gemeentelijke leerplichtambtenaar.
39
verlofregelingen vakantieverlof wordt alleen dan verleend, wanneer het wegens de specifieke aard van het beroep van één van de ouders/verzorgers (bijv. landbouw of horeca) slechts mogelijk is buiten de schoolvakanties op vakantie te gaan. Als dit verlof wordt toegekend (na controle bij werkgever door de directeur) dan mag dit slechts éénmaal per schooljaar worden verleend en mag dit verlof niet langer duren dan 10 schooldagen. Tevens mag het niet plaatsvinden in de eerste twee lesweken van het schooljaar. Bij toekenning van extra verlof wordt de medewerking van de ouders verwacht om het kind na terugkomst te helpen bij het inhalen van achterstallig werk. verlofregeling bijzondere familieomstandigheden Voor bijzondere omstandigheden zoals bruiloften, jubilea of begrafenissen kan in overleg met klassenleerkracht en directeur extra verlof worden toegekend. wijze van indienen van de verlofaanvraag Aanvraag voor vakantieverlof dient men schriftelijk in te dienen bij de directeur, minimaal 6 weken van te voren. Formulieren hiervoor zijn te verkrijgen op de administratie. Aanvraag voor bijzondere familieomstandigheden dient men schriftelijk in te dienen bij de directeur vooraf of binnen twee dagen na het ontstaan van de verhindering.
schoolbenodigdheden per klas leermiddelen worden hoofdzakelijk door de school verstrekt. De volgende leermiddelen moeten door de ouders zelf worden aangeschaft en blijven dan ook eigendom van het kind. Kleuterklassen: euritmieschoentjes in stoffen opbergzak Vanaf klas 1:
vanaf klas 4: vanaf klas 6:
euritmieschoentjes in stoffen opbergzak gymnastiekkleding in (rug)tas: broekje/shirt en schoenen blokfluit, (wordt klassikaal ingekocht via leerkracht) handwerkschaar passer (na overleg met leerkracht)
40
Euritmieschoentjes kunnen aangeschaft worden bij Boudewijn van Sluijs, euritmist van onze school. weekopening/sluiting weekopening/sluiting elke maandagochtend openen alle lagere schoolklassen gezamenlijk de nieuwe schoolweek. Aan het eind van de vrijdagmorgen wordt de week ook weer gezamenlijk afgesloten. Het samen openen en sluiten versterkt het saamhorigheidsgevoel. Belevenissen van de afgelopen en komende tijd worden samen gedeeld, terwijl kinderen en leerkrachten elkaar in een ontspannen sfeer ontmoeten. Tijdens de opening en sluiting kan er o.a. gezongen worden en/of gedichten gereciteerd. Gezamenlijk wordt er een spreuk opgezegd ter ondersteuning van dit proces. schoolschoonmaak peuterklassen in de peuterklassen wordt de schoonmaak door ouders gedaan. Bij toerbeurt maken zij de klas schoon na afloop van de schooltijden. Het ontbreken van subsidiemogelijkheden is er de oorzaak van, dat het schoonmaken niet door een schoonmaakbedrijf gerealiseerd kan worden. De peuterwerkgroep is, in samenwerking met het bestuur, op zoek naar mogelijkheden om dit wel te realiseren. Tot die tijd worden er door de peuterleidsters poetsroosters gemaakt waarop ouders kunnen zien wie wanneer schoonmaakt. kleuterklassen/lagere schoolklassen/openbare ruimten op de kleuter- en lagere school wordt de schoonmaak uitgevoerd door een schoonmaakbedrijf. Deze voert de schoonmaakwerkzaamheden uit volgens de daartoe geldende normen. Het kan voorkomen dat, met name in de kleuterklassen, de schoonmaakfrequentie niet voldoende blijkt te zijn en er extra –vrijwillige- hulp aan ouders gevraagd wordt.
schoolzwemmen schoolzwemmen vindt plaats in klas 2. Eenmaal per week gaan de leerlingen onder begeleiding van de leerkracht en een hulpouder met een bus naar het Vrijburgbad te Vlissingen. Kinderen dienen zelf zorg te dragen voor zwemkleding.
41
buitenschoolse activiteiten kleuterklassen de kleuterklassen maken - wisselend naar behoefte- soms een uitstapje rond de school. Zij gaan niet op schoolreis. De oudste kleuters kennen een speciale middag aan het eind van het schooljaar, waarin gezamenlijk gepicknickt wordt als afsluiting van hun kleutertijd. lagere schoolklassen de klassen 1 t/m 4 gaan jaarlijks op schoolreis. Deze reisjes vinden plaats in de regio. De leerkrachten organiseren de schoolreizen samen met hun klassenraad. De schoolreisjes vinden meestal plaats in de laatste weken voor de zomervakantie. Traditiegetrouw gaan de klassen 5 en 6 enkele dagen op schoolkamp. Deze kampen kunnen zich in de provincie, of vlak hierbuiten bevinden. Het kamp vindt doorgaans plaats aan het einde van het schooljaar. schoolvoetbaltoernooi de kinderen uit de klassen 4 t/m 6 doen mee aan het jaarlijkse schoolvoetbaltoernooi van de gemeente Middelburg. De jongens en meisjes spelen mee in hun eigen teams op aparte middagen in de periode mei/juni onder begeleiding van de leerkracht. Ook ouders zijn welkom om als begeleider en/of scheidsrechter mee te helpen. sportdag de kinderen uit klas 5 en 6 doen mee aan de jaarlijkse sport- en speldag in de gemeente Middelburg onder begeleiding van de leerkracht. Ook de sportdag vindt plaats in de periode voor de zomervakantie. verkeersexamen de kinderen uit klas 5 doen mee aan het landelijk verkeersexamen. Dit bestaat uit een theoretisch en een praktisch gedeelte. Het praktische gedeelte wordt afgenomen in de binnenstad van Middelburg. De activiteit wordt begeleid door de leerkracht. avondvierdaagse in de maand juni organiseert men in Middelburg de avondvierdaagse, waar wij als school -al jaren- aan mee doen. Alle leerlingen vanaf klas 1 zijn welkom om gezamenlijk mee te lopen met de school. De organisatie op onze school is in handen van één van de leerkrachten. De kinderen ontvangen te zijner tijd een
42
deelnameformulier. Ook ouders zijn welkom om als begeleider mee te lopen. De afstand is 5 km per avond. jaarfeesten een aantal jaarfeesten wordt buiten de school gevierd: het Michaëlsfeest (op de Middelburgse bolwerken), de St. Maartensoptocht (door de binnenstad), de palmpaasoptocht (rond de school en de oudere kinderen naar het zorgcentrum) en het St. Jansfeest (op een feestwei bij boerderij Ter Linde, Oostkapelle). schoolverzekeringen voor leerlingen/aansprakelijkheid verzekeringen alle leerlingen zijn tijdens de schooltijden en evenementen die buiten schooltijd, maar in schoolverband plaatsvinden, tegen ongevallen verzekerd. De school is ook verzekerd voor de kosten die voortvloeien uit aanspraken van derden. aansprakelijkheid als kinderen schade toebrengen aan andermans zaken, zullen in de eerste plaats de ouders hiervoor aansprakelijk worden gesteld. Geen enkele schoolverzekering kan in de plaats komen voor uw eigen w.a-, ongevallen- of ziektekostenverzekering. U dient ten alle tijden zelf verzekerd te zijn tegen deze risico’s.
traktaties/voeding ouders zijn zelf verantwoordelijk voor het eten, het drinken en de traktaties die zij hun kinderen meegeven. De school zelf hecht waarde aan gezonde, biologische (dynamische) voeding.Er zijn leerlingen die geen vlees, melkproducten en/of suiker gebruiken. Informatie hierover is per klas te krijgen bij de leerkracht. sponsorbeleid een sponsorbeleid is nog niet aanwezig. bereikbaarheid van de school/routebeschrijving de Vrije School Zeeland is gesitueerd in de wijk Klarenbeek van de stad Middelburg. Een routebeschrijving is aan te vragen via de administratie.
43
reiskostenvergoeding via de gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere is het mogelijk een vergoeding van vervoerskosten te ontvangen indien leerlingen verder dan 6 km moeten reizen van huis naar school. Formulieren voor het aanvragen van een vergoeding zijn te verkrijgen bij de gemeente waarin u woont en op de administratie van school. telefooncirkels in alle klassen wordt door de klassenraad bij het ingaan van het nieuw schooljaar een telefooncirkel gemaakt. Bij onverwachte wijzigingen van de lessen, afgelastingen van activiteiten of calamiteiten worden ouders via deze cirkel op de hoogte gesteld. naschoolse opvang op onze school is geen naschoolse opvang aanwezig. gebruik van de grote zaal het hart van onze school vormt de grote zaal. Hier vinden bijeenkomsten en ontmoetingen plaats, worden activiteiten georganiseerd en is informatie te vinden op het algemene prikbord. De grote zaal grenst aan het podium en aan de keuken, zodat er ook optredens en voorstellingen kunnen plaatsvinden. Elke woensdagmiddag vindt u er tussen 12:00 en 13:00 uur de ouderbibliotheek en om de week de schoolwinkel (zelfde tijd). Op maandagavond vanaf 20:00 uur oefent het schoolkoor op het podium. zoekgeraakte kleding of voorwerpen leerlingen worden geacht zelfstandig zorg te dragen voor hun spullen. In de lagere klassen letten de leerkrachten erop, dat de kinderen hun spullen niet vergeten. Mocht er toch iets achterblijven dan wordt dit naar de administratie gebracht.
ouderbijdrage met grote offerbereidheid is onze school in het verleden door de eerste ouders gestart: enthousiasme, energie, liefde, daadkracht, tijd en geld is in ruime mate en in vol vertrouwen geschonken. Gestreefd werd, en wordt nog steeds, naar een zo hoog mogelijke kwaliteit in mensen, materialen,
44
lesinhoud en omgeving. Hiervoor kiezen, betekent dat er naast subsidie van de Rijksoverheid, extra gelden nodig zijn om dit alles te realiseren. Ieder jaar doet de school dan ook een beroep op ouders om een vrijwillige bijdrage te leveren. ‘Vrijwillig’ betekent, dat plaatsing van uw kind op onze school los staat van het betalen van een ouderbijdrage. De betekenis van ouderbijdrage is om de school in zijn gehéél te dragen. Veel hangt af van het aantal kinderen op school, hiermee samen hangt de hoeveelheid subsidie van de overheid voor de klassenleerkrachten. Extra vaklessen, het gebruik van natuurlijke materialen, het vieren van de jaarfeesten en adequaat in kunnen spelen op de hoogste prioriteiten binnen de school als geheel, zijn zaken waarin onze school zich onderscheidt. Wellicht hebt u daarom ook hierom voor onze school gekozen. De ouders maken met hun ouderbijdrage het voortbestaan van de gehele school in zijn totaliteit mogelijk. De keuze om een ouderbijdrage te betalen is afhankelijk van de draagkracht van ouders en hun wens om onze school te dragen. Ouderbijdragentabel en richtlijnen Wij geven richtlijnen aan ouders afhankelijk van het gezinsinkomen. De bijdragen variëren van € 10,- tot € 80,- per maand voor het eerste kind, voor een tweede en meerdere kinderen betaalt u de helft van dit bedrag erbij. De ouderbijdrage wordt gedurende 12 maanden per jaar betaald, dus ook in de vakantiemaanden juli en augustus. Bij het inschrijfformulier ontvangen ouders een oudertabel met richtlijnen. Hierop kunt u als ouder aangeven welk bedrag u maandelijks wil overmaken aan school. jaarlijkse keuze en automatisch overmaken Na elke zomervakantie ontvangen ouders een nieuwe tabel en wordt u verzocht een ouderbijdragenformulier voor het komende schooljaar in te vullen. Nadat dit formulier op de administratie in het hiervoor bestemde postvak ingeleverd is, kunt u uw bank of giro opdracht geven het bedrag maandelijks automatisch over te laten maken. De school draagt een vast bedrag per leerling af aan de Vereniging van vrijescholen, die daarmee het verder ontwikkelen en uitdragen van de rijschoolpedagogie en scholing voor leerkrachten mogelijk maakt.
45
HOOFDSTUK 8 KLACHTENREGELING EN VERTROUWENSPERSOON klachtenregeling alle geledingen op de Vrije School Zeeland doen hun uiterste best om kinderen en ouders zo goed mogelijk te begeleiden en te informeren. Wat we willen doen en hoe we dat willen doen staat in de schoolgids beschreven. Toch gaan er wel eens dingen mis of verlopen zaken anders dan de verwachting was. Klachten die hiervan het gevolg zijn, zijn signalen die van belang kunnen zijn bij de verbetering van het onderwijs. We trachten klachten zoveel mogelijk op te lossen op de plaats waar ze ontstaan. De overheid verplicht elke school tevens te voorzien in een klachtencommissie. De klachtencommissie behandelt klachten over het bevoegd gezag en allen die voor en in de school werkzaam zijn en werkt op basis van een klachtenreglement (model VBS), dat bij de directie van de school verkrijgbaar is.
landelijke klachtencommissie de Vrije School Zeeland heeft voor de afhandeling van klachten aansluiting gezocht bij de Landelijke Klachtencommissie voor het algemeen bijzonder onderwijs (LKC), die in stand wordt gehouden door de VBS (Vereniging Bijzondere Scholen voor onderwijs op algemene grondslag). vertrouwenspersoon als aanspreekpunt bij klachten fungeert een vertrouwenspersoon. Voor de Vrije School Zeeland is dat mw. J. Van Werkum, telefoon werk 0118 656060, privé 0118 641601. De vertrouwenspersoon gaat na, of door bemiddeling een oplossing kan worden bereikt. De vertrouwenspersoon gaat na, of de gebeurtenis aanleiding geeft tot het indienen van een klacht bij de klachtencommissie. Zij begeleidt de klager desgewenst bij de verdere procedure en verleent desgewenst bijstand bij het doen van aangifte bij politie of justitie. contactpersoon op school krachtens het vigerende klachtenreglement dient op een school ten minste één contactpersoon aanwezig te zijn die de klager verwijst naar de vertrouwenspersoon. Op de Vrije School Zeeland functioneren twee contactpersonen: de directeur en Nelleke Chilla. Mw. Chilla is in het bijzonder aangewezen als contactpersoon in geval van kindermishandeling/sexueel misbruik.
46
procedure wanneer bij de VBS klachtencommissie een klacht wordt ingediend, is de procedure als volgt: • Mededeling aan (binnen vijf werkdagen na ontvangst klacht); o klager o aangeklaagde o bevoegd gezag • Binnen vier weken na ontvangst klacht hoorzitting • Binnen vier weken na hoorzitting advies aan bevoegd gezag •
Bevoegd gezag besluit binnen vier weken na ontvangst van het advies (inclusief reactie mogelijkheid aangeklaagde). Mededeling aan: o klager o aangeklaagde o klachtencommissie o directie school
Het adres van de klachtencommissie is: LKC-VBS de heer mr. A.H.Westendorp Postbus 95572 2509 CN Den Haag Tel: 070-3315215 E-mail:
[email protected]
47
HOOFDSTUK 9 LANDELIJKE ADRESSENLIJST
- Begeleidingsdienst voor Vrije Scholen Diederichslaan 25 Postbus 114 3970 AC Driebergen tel: 0343-524090 fax: 0343-524099 email:
[email protected] www.dienstvrijescholen.kennisnet.nl De taak van de Begeleidingsdienst is dienstverlening aan vrijescholen in Nederland en België. Centraal staat de begeleiding van kleuterleid(st)ers, onderen bovenbouwleerkrachten en lerarencolleges. Het gaat daarbij om pedagogische en didactische ondersteuning en om steun bij versterking en/of verdieping van de schoolidentiteit. Daarnaast verzorgt de dienst leerlingenonderzoeken, kan ze helpen bij organisatieontwikkeling, personeelsbeleid, stresspreventie en conflicthantering. Tevens kan haar gevraagd worden om te helpen bij interimmanagementvragen. Diensten kunnen worden aangevraagd door vertegenwoordigers van de school. Zij richten zich daarvoor tot hun regiocoördinator. De werkzaamheden in kleuterklassen en onderbouw worden door de gemeente gesubsidieerd tot een tevoren vastgestelde omvang. Voor uitgebreidere informatie: zie het begeleidingsaanbod, dat begin mei naar de scholen zal worden verstuurd. Vereniging van vrijscholen Hoofdstraat 14–b NL-3972 LA Driebergen Telefoon +31(0)343 536060 Fax +31(0)343 531772
[email protected] www.vrijescholen.nl
De vereniging van vrijescholen is een vereniging waarbij alle door de vrijeschoolbeweging erkende scholen zijn aangesloten. De doelstelling van de vereniging is kort verwoord in de volgende kernactiviteiten: De vereniging van vrijescholen is een vereniging • die het motto ‘van scholen voor scholen’ meer kleur wil geven • die zich inzet voor de pedagogie van het kind van 0 tot 18 jaar
48
• die aandacht geeft aan bestuurlijke en management vraagstukken van vrijescholen • die aandacht geeft aan ontwikkeling en onderzoek van het vrijeschoolonderwijs en haar pedagogische en didactische concepten • die aandacht geeft aan relaties met nationale en internationale ‘partners in pedagogie’ • die aandacht geeft aan relaties met partners in het onderwijs en het onderwijsbestel Het Bureau van de Vereniging is gevestigd in Driebergen. De medewerkers verzorgen een aantal kerntaken: - het organiseren van overlegvormen met het doel: onderlinge consultatie en het genereren van standpunten; - het bedding geven aan initiatieven en impulsen voor vernieuwingen; - het voorbereiden van en uitvoering geven aan het beleid van de Vereniging; - het aanspreekpunt zijn voor alle zaken die de leden, de pedagogie en het vrijeschoolonderwijs betreffen, ten behoeve van bestuur, van werkers en ouders binnen de schoolbeweging en van derden (informatie, advies, bemiddeling, voorlichting en communicatie); - het ondersteunen van overleg en onderhandeling met derden; - het organiseren van datgene wat beter op landelijk niveau kan gebeuren; - het verenigen; ontwikkelen van spelregels; - het vertegenwoordigen en actief contacten, relaties en samenwerking verzorgen; - het voeren van een secretariaat van de Vereniging en van het bestuur. Naast de Ledenvergaderingen organiseert de Vereniging regelmatig conferenties en overlegkringen ten behoeve van de afstemming en verankering van beleid. Jaarlijks organiseert zij samen met Hogeschool Helicon de MichaëlConferentie. De MichaëlConferentie wordt gezien als de jaarlijkse ontmoetingsplek voor alle leraren van de leden, de vrijescholen in Nederland: kleuterleid(st)ers, leraren van onderbouwen en van midden- en bovenbouwen. Het is de plek waar samen gewerkt kan worden aan pedagogie en onderwijs voor leerlingen van 4 tot 18 jaar. Collega’s van over de hele wereld die de Nederlandse taal beheersen zijn daar hartelijk welkom. - Hogeschool Helicon Socrateslaan 22 a 3703 GL Zeist tel: 030-6937900 fax: 030-6911440 email:
[email protected]
49
Tot de Hogeschool Helicon behoren: Lerarenopleiding basisonderwijs Vrije Scholen Opleiding docent muziek Opleiding docent dans/euritmie Riouwstraat 1 tel: 2585 GP Den Haag tel: 070-3550039 fax: 070-3543330 email:
[email protected]
- Inspectie van het onderwijs Dhr. Drs. C. van der Valk Postbus 7447 4800 GK Breda tel: 076-5244477
Jeugdgezondheidsdienst Postbus 345 4460 AS Middelburg tel: 0118-635664
Stichting voor Rudolf Steiner Pedagogie Secretariaat: Hoofdstraat 14 b 3972 LA Driebergen De stichting verzorgt fondswerving ter ondersteuning van wenselijke projecten (schenkingen naar bankrekening nr. 21.21.60.400). Onder de stichting ressorteert een aantal fondsen, zoals het Fonds voor het kleine Kind, het Tobiasfonds, het Fonds Algemene Doelen en het Arnold Henny Fonds.
- Stichting Vrienden van Vrije Scholen in Zeeland Secretariaat: Wagnerlaan 14 4384 LK Vlissingen tel: 0118-470307
50
Deze stichting wil vrijescholen in Zeeland steunen door vernieuwende activiteiten en initiatieven, die belangrijk zijn voor de kwaliteit en het voortbestaan op langere termijn, een kans te geven en op gang te helpen als financiële ondersteuning daarvoor de doorslag kan geven. De stichting beheert daartoe een steunfonds, dat gevoed wordt door vrijwillige periodieke of eenmalige bijdragen en door de rente van het gespaarde geld. Deze rente komt van rekeningen en beleggingen bij de Triodosbank, de bank die vanuit dezelfde achtergronden als de Vrije Scholen, duurzame mens- en milieuvriendelijke initiatieven en activiteiten financiert. Eenmalige of periodieke bijdragen zijn welkom op bankrekening nr. 21 21 87 317.
- Vereniging voor Vrije Opvoedkunst Secretariaat van 9 tot 13 uur: Postbus 96860 2509 JG Den Haag tel: 070-3246307 fax: 070-3241461 Wanneer u lid wordt ontvangt u acht maal per jaar het tijdschrift “Vrije Opvoedkunst”. Hierin vindt u artikelen en beschouwingen over de achtergronden van de Vrije Schoolpedagogie en nieuws en commentaar uit de Vrije Schoolbeweging.
51
HOOFDSTUK 10 AANBEVOLEN BOEKENLIJST
De volgende boeken worden aanbevolen: thema: Kinderspreekuur Door: M.Glockler, W. Goebel e.a. Uitg. Christofoor
gezondheid, ziekte en opvoeding
Ouders en kinderen Door: M. Glockler, W. Goebel e.a. Uitg. Christofoor
opvoeding
Ontwikkelingsfasen van het kind Door: B. Lievegoed Uitg. Vrij Geestesleven
kinderontwikkeling
Nee, ik wil niet Door: M. Kiel - Hinrichsen Uitg. Christofoor
peuterpuberteit
Groeiwijzer nul tot één jaar Door: P. Bom en M. Huber Uitg. Christofoor
verzorging en opvoeding
Groeiwijzer één tot vier jaar Door: P. Bom en M. Huber Uitg. Christofoor
verzorging en opvoeding
Andere tijden, andere ouders G. Davis, B. Voors Uitg. Vrij Geestesleven
opvoeding
De eerste zeven jaar Door: Schoorel Uit. Christofoor
kinderfysiologie
Gewoon kind zijn Door: J. Thomson e.a. Uitg. Christofoor
het jonge kind
De diepste kloof
kinderen met
52
Door: J. Meijs Uitg. Christofoor
problemen
Over angstige, verdrietige en ontrustige kinderen Door: J. Köhler Uitg. Vrij Geestesleven
psychologie
Puberteit Door: J. Meijs Uitg. Christofoor
puberteitsontw.
Opvoeden in de 21 eeuw Door: J. Meijs Uitg. Christofoor
opvoeden
ste
Menswaardig opvoeden Door: J. Meijs Uitg. Christofoot
opvoeden
Waarom ben ik mijn broertje niet? Door: K.König Uitg. Christofoor
plaats in gezin
Waar kom je vandaan en waar wil je naar toe? Door: B. Voorhoeve Uitg. Christofoor
beeldentaal in sprookjes
Sprookjes voor kind en gezin Door: Grimm Uitg. Lemniscaat
sprookjes
Ik zie rond in de wereld... nederland Door: A. Zwart e.a. Uitg. Bond van Vrijescholen
leerplan vrije scholen
Mijn kind op de vrije school Door: H. En J. Bussmann Uitg. Hesperia
vrije schoolonderwijs
Vrije schoolonderwijs voor nu en later Door: M. Ploeger Uitg. Christofoor
vrije schoolonderwijs
53
Mijn lot heeft vlam gehad Door: M. Selen Uitg. Vrij Geestesleven
vrije schoolonderwijs
Onderwijs met hart en ziel Door: J.van der Meulen en H. Steutel Uitg. Vrij Geestesleven
vrije schoolonderwijs
Jubileumboek, 25 jaar Vrije School Zeeland Door: B. Van Sluijs Uitg. Stichting Vrije School Zeeland
geschiedenis en ontstaan VSZ
Omgaan met de jaarfeesten Door: M. Anschütz Uitg. Christofoor
jaarfeesten
Leven met het jaar Door: C. Kutik Uitg. Christofoor
jaarfeesten
Seizoenenknutselboek Door: Berger Uitg. Christofoor
knutselen
54
