INHOUDELIJK JAARVERSLAG 2015 In december 2014 werd de stichting Karavaan Exceptionel opgericht, om vooruit te kunnen lopen op een ontwikkeling naar een autonome en zelfstandige organisatie. Karavaan was onderdeel van Cultuurcompagnie Noord-‐Holland. We ontwikkelden in 2015 twee Exceptionel projecten: Moet je Hoorn – een theatrale geluidswandeling over de identiteit van Hoorn op het snijvlak van erfgoed en installatie – en Boer ontmoet Mansholt – een programma met theater, debat, bedrijfspresentatie, open dag en diner rondom het afschaffen van het melkquotum op een melkveehouderij in Burgerbrug (Schagen). MOET JE HOORN! We vroegen Renate Zenntschig van Soundtrackcity om met en voor ons een geluidswandeling te maken die het verleden, heden en toekomst met elkaar zou verbinden. Vanuit onze visie dat erfgoed niet alleen het verleden vertegenwoordigd en een rol speelt in het hier en nu. Met het gezicht op het water ontwikkelde Hoorn zich als een ondernemende handelsstad die in de VOC-‐tijd letterlijk gouden tijden kende. Later wendde Hoorn zich als stad af van het water en richtte zich als groeistad naar het binnenland. Hoorn staat opnieuw voor een keerpunt: de unieke positie van de stad aan het IJsselmeer met zijn compacte historische binnenstad vol cultureel erfgoed kan van grotere betekenis worden. De ontwikkeling van het havengebied en de kustlijn bieden kansen, waarbij Hoorn zich opnieuw met het gezicht naar het water keert. Tegelijkertijd kan dit van invloed zijn op het bepalen en uitdragen van de identiteit van Hoorn, datgene waar bewoners van Hoorn ook hun trots aan kunnen ontlenen.
Karavaan speelt hierop in door dit verleden te verbinden aan de mogelijke toekomst van Hoorn. In de geluidswandelingen wordt geluid ingezet om de blik die de wandelaar heeft op de stad te sturen. Het geluid op de koptelefoon is speciaal gemaakt voor de wandeling. De beelden van de werkelijkheid (de stad Hoorn) voegen zich naar het geluid van de soundtrack. Deze soundtrack is niet illustratief, geen geschiedenisles – de wandelaar wordt zich bewust van al dit bestaande erfgoed door de ervaring van horen en zien, die gestuurd wordt door de kunstenaars. Zij zullen altijd met andere ogen naar deze plekken blijven kijken en het verhaal door kunnen vertellen. De wandelaar ontdekt nieuwe onbekende verhalen. Bekende verhalen krijgen een andere betekenis. Zijn relatie met de stad wordt hechter.
De wandeling start en eindigt bij het Westfries Museum. De bezoeker loopt door de compacte binnenstad van Hoorn en zijn erfgoedlocaties; hoofdtoren, pakhuizen, VOC-‐ gebouwen enz. Anno 2015 ademt de stad nog altijd de rijkdom van de VOC die de identiteit van Hoorn sterk heeft beïnvloed. Voor de geluidswandeling werd een nieuwe laag toegevoegd aan de historische identiteit. Hiervoor gebruikten we persoonlijke verhalen en ervaringen van huidige bewoners van Hoorn: Over plaatsen in de stad die een speciale betekenis voor hen hebben. Over wat Hoorn voor hen persoonlijk betekent. Over hun toekomstdromen m.b.t. de stad. Vragen zoals: Zullen we ons opnieuw op het water richten? Biedt het verleden inspiratie voor de toekomst? Zit de ontdekkingsdrift nog in de genen van West-‐Friezen? kwamen aan de orde. In deze geluidswandeling hoor je het verhaal van Horinezen en Hoornaars terwijl je een route loopt door de stad met een koptelefoon. Diverse koren en inwoners werkten er aan mee; zij zijn te horen. Je hoort stemmen, zang, muziek en straatgeluid. Er werd een speciale soundscape gemaakt met muziek door componiste Isadora en de regie en de tekst is van theatermaker Ine te Rietstap.
Op 21 maart 2015 werd de wandeling gelanceerd. Vervolgens werd de wandeling tijdens Karavaan Festival in Hoorn een avontuur door de Mime-‐opleiding die daar een voorstelling van maakte (14 t/m 17 mei 2015). Van half mei 2015 t/m november 2015 kon publiek I-‐pods verkrijgen bij het Westfries Museum dat we hadden gevraagd om onze partner hierin te zijn. Ook kan de wandeling gedownload worden in de APP-‐store. In 2015 liepen ruim 450 mensen de geluidswandeling. Vanaf maart 2016 wordt het project opnieuw weer uitgezet in Hoorn. Financiering en partners Moet je Hoorn werd mede gefinancierd door Provincie Noord-‐Holland en gemeente Hoorn. Westfries Museum was een partner, alsook de Mime-‐opleiding van de Amsterdamse Theaterschool, diverse koren en bewoners. BOER ONTMOET MANSHOLT In coproductie met Stichting Jan Vos brachten we Boer ontmoet Mansholt. Het platteland als podium Landbouw en Noord-‐Holland zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het boerenbedrijf is een internationale motor. Maatschappelijke ontwikkelingen doen ons steeds bewuster omgaan met ons voedsel. Maar vroeger besteedden Nederlanders bijna de helft van hun inkomen aan voedsel. Nu is dat tien tot vijftien procent. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, de OESO heeft Nederland geen echt platteland. Toch is Nederland, na Amerika, de grootste exporteur van landbouwproducten. Rara hoe kan dat? Met landbouw bouwen we voort op de oudste lagen van onze beschaving. Landbouw kan wel eens worden herontdekt als culturele waarde. Nederland heeft van zichzelf het beeld dat het een land is dat het boerenbedrijf en zijn boeren koestert. Als we iets zijn, waren we zeevaarders en zijn we boeren geworden. Noord-‐ Holland en zijn boerenbedrijven staan symbool voor deze Hollandse identiteit. Maar steeds
meer wordt het moeilijk zo niet onmogelijk om een boerenbedrijf te runnen. Nieuwe mogelijkheden worden onderzocht waarbij ook de innovatie in het boerenbedrijf een belangrijk product wordt. Wat is de toekomst van het boerenbedrijf in Noord-‐Holland? Tellen we mee in de Europese Unie? Wat gebeurt er wanneer het melkquotum op 1 april 2015 wordt afgeschaft? Zijn burgers nog betrokken bij boeren en andersom? Waar vinden we elkaar, is er dialoog, begrip? Hebben burgers een voorstelling van hoe het er toe gaat op een boerenbedriif? Dit wilden we laten ervaren op een modern boerenbedrijf in de gemeente Schagen. De werkgelegenheid in de landbouw en aan de landbouw gerelateerde sectoren en bedrijven, is van groot belang voor de Kop van Noord-‐Holland. Een kijkje in de keuken van de hedendaagse boer Klaver en Karavaan brengen samen een programma waarin mensen meegenomen worden voor een kijkje in de keuken van de hedendaagse boer. We willen weten wat er waar is van de romantiek zoals we die kennen van ‘Boer zoekt Vrouw’. En wat de boer eigenlijk vindt van de wensen van de kritische consument, die tegelijkertijd de melk te duur vindt of zelfs ongezond. Hoe belangrijk zijn boeren voor ons en kunnen we die vraag door een ervaring op een boerenbedrijf beter beantwoorden? Drie dagen lang was de melkveehouderij van Klaver het podium waar landbouw en kunst een verbintenis met elkaar aangingen. Jan Hartholt, Inspirator Netwerk Platteland bij het ministerie van Economische Zaken en lid van de Raad van Advies van Karavaan, noemt dit ‘agricultuur’.
Om inzicht te geven en ontmoetingen te organiseren maakten we een expeditie over het bedrijf; publiek maakt kennis met de werkwijze, betekenis en inzet van het bedrijf. Een soort open dag/weekend. Dit levert meer begrip op en zorgt ervoor dat publiek bewust wordt van de relatie boeren, land en voedsel. Ook werd er een debat georganiseerd en stamtafels. We presenteerden een belangwekkende avondvullende theatervoorstelling in één van de stallen: MANSHOLT Toneel over beleid en leven van voormalig landbouwminister Sicco Mansholt. Mansholt was architect van het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid en grondvester van de landbouwsubsidies waar de Unie vandaag de dag nog steeds onder zucht. Hij was de aanjager van rationalisatie en schaalvergroting, van bio-‐industrie en ruilverkaveling. Vlak voor zijn pensioen werd hij geconfronteerd met de negatieve effecten van zijn beleid: groeiende overschotten (een boterberg, een melkplas, een graanberg), een enorme schade aan natuur en milieu door gebruik van insecticiden en kunstmest en verwoesting van lokale markten in de derde wereld door het dumpen van overschotten. Het rapport van de club van Rome opende hem definitief de ogen. Hij keerde zich tegen zijn eigen beleid en tegen het groeimodel in het algemeen. Sicco werd profeet van de nulgroei. Een rigoureuze omslag die niet beperkt bleef tot zijn politieke denken. Want terwijl hij rond reisde om te spreken over de uitputting van de aarde, leek hij ook op de vlucht voor zijn eigen eindigheid. Zoekend naar een nieuwe toekomst, startte hij een affaire met een 24-‐jarige stagiaire: Petra Kelly, de latere oprichtster van de Grünen in Duitsland. Zijn omgeving, zijn vrouw en naaste medewerkers, die toch al moeite hadden met zijn politiek ommezwaai, kregen hier a snel lucht van en daarmee begint het verhaal van MANSHOLT. Een verhaal over een man die spijt krijgt van zijn eigen beleid en in conflict raakt met zijn omgeving en met zichzelf. Zijn er grenzen aan groei, kan de mens genoegen nemen met genoeg? Met meesteracteur Helmert Woudenberg als Sicco Mansholt en topacteurs José Kuijpers, Trudi Klever, Paul Hoes, Stefanie van Leersum en schrijver Tjeerd Bischoff.
Voor bedrijven en publiek werden arrangementen aangeboden: diner en voorstelling, waar goed gebruik van werd gemaakt. Ruim 1.100 bezoekers kwamen naar boerderij Klaver voor het project Boer ontmoet Mansholt en daarnaast was het project goed zichtbaar in media en online. Op storify zijn de online verslagen te vinden: https://storify.com/Karavaan/boer-ontmoet-mansholt Financiering en partners Het project werd mede gefinancierd door CONO, Rabobank Kop van Noord-‐Holland en LTO-‐ Noord. Partners in het project waren Klaver melkveehouderij, CONO, Partij voor de Dieren en Brasserie de Keuken. Het project werd ondersteund door 9 vrijwilligers. OVERIGE PROJECTEN Voor het project SKETCH maakten we een aanvulling in het programma van Karavaan Festival 2015 in Hoorn waarbij we vooraf plekken en mensen bezochten om ze te vragen naar wat zij in Hoorn misten. In Zaandam maakten we het ontwerp en deden de begeleiding voor het gebruik van een cacaoloods waar twee verschillende voorstellingen in plaatsvonden. STICHTING EN STRUCTUUR Karavaan Exceptionel ontwikkelt en produceert projecten waarbij ze zoekt naar vernieuwende vormen van presentatie en interactie met publiek. De stichting Karavaan Exceptionel zet daarnaast het Karavaan Festival voort. Karavaan Festival was onderdeel van Cultuurcompagnie Noord-‐Holland met een structurele subsidie van Provincie Noord-‐Holland. Omdat de Provincie zich terugtrok heeft Cultuurcompagnie het project Karavaan afgestoten. De stichting voldoet aan alle organisatorische (bestuur, BTW-‐nummer, ANBI-‐status, IPV, bankrekening) zaken. De stichting wordt in 2016 op maat opnieuw ingericht om de ambities van Karavaan te verwezenlijken. Karavaan gaat vanaf 2016 zich vestigen in Alkmaar in de Kapelkerk en naast het festival ook een podium ontwikkelen. De zetel van de stichting wordt verplaatst naar Alkmaar, een bijpassende bank wordt gekozen en het bestuur zal gaan wijzigen in een Raad van Toezicht en zich richten op de code Cultural Governance. In het najaar van 2014 is daarnaast een Raad van Advies in het leven geroepen. Deze Raad kwam tot nu toe 5 keer bijeen. De Raad van Advies gaat gedeeltelijk op in de Programmaraad en gedeeltelijk in de Raad van Toezicht. De Programmaraad komt 8 keer per jaar bijeen en levert input voor programma op allerlei gebied. Alle bestuursleden en leden van de Raad van Advies zijn onbezoldigd. De stichting heeft geen personeel in dienst en werkt met een kleine pool van ZZP-‐ers. Daarnaast werkt de stichting met zo’n 50 vrijwilligers.
