INHOUD. Bestuur en directie 3. Voorwoord 4. Bouwen aan onze organisatie 6. Bouwen aan een aantrekkelijk zorgaanbod 9

Jaarverslag 2009

INHOUD

02

Bestuur en directie

3

Voorwoord

4

Bouwen aan onze organisatie

6

Bouwen aan een aantrekkelijk zorgaanbod

9

Bouwen aan operationele excellentie

13

Bouwen aan dienstverlening

19

Bouwen aan een nieuw ziekenhuis

23

Bouwen aan een financieel gezond ziekenhuis

25

Financiën

27

Geneesheren

31

Mevr. G. Brugmans, voorzitter Dhr. B. Peirsegaele, ondervoorzitter Dhr. I. Huyghe, secretaris Dhr. A. Daenekindt E.Z. M.-C. Everaere Dhr. D. Laleman Prof. Dr. A. Lerut Dhr. W. Michils Mevr. M. Van de Walle Prof. Dr. Ph. Vandekerckhove Dhr. B. Vander Cruyssen Dhr. L. Vansteene E.Z. G. Verhelst Dhr. P. Verhulst, algemeen directeur

Directiecomité (per 01.01.2010) Mevr. S. Commeyne Mevr. E. Depreter Dhr. X. Keters Dhr. P. Lanssens Mevr. M. Spileers Dhr. S. Van Neste Dr. S. Vanthuyne Dhr. P. Verhulst

Medische Raad (per 01.01.2010) Dr. J. Van Oyen, voorzitter Dr. G. Orbie, secretaris Dr. Y. Hagers, ondervoorzitter Dr. G. Alliët Dr. A. Broeders Dr. A. Janssen Dr. L. Nuytten Dr. L. Parmentier Dr. E. Van Ingelghem

Ethisch comité (per 01.01.2010) Dr. G. Fonteyn, voorzitter Mevr. N. Mortier, secretaris Magistraat D. Floren Dr. B. Linden Dr. L. Parmentier E.H. F. Sonneville Dr. Ph. Vandelanoitte Dr. A. Vandenbroucke Dr. G. Van Paemel Dhr. B. Dejaegher (niet stemgerechtigd) Dhr. J. Snoeck (niet stemgerechtigd)

Ondernemingsraad (per 01.01.2010) Dhr. P. Verhulst, voorzitter Dhr. N. Coulier, secretaris Dhr. J. Snoeck, verantwoordelijke bedienden Dhr. J. Szlanyinka, verantwoordelijke arbeiders Mevr. S. Commeyne Mevr. E. Depreter Dhr. X. Keters Dhr. P. Lanssens Mevr. M. Spileers Dhr. S. Van Neste Dr. S. Vanthuyne Dhr. R. Busschaert Mevr. H. Devriendt Mevr. L. Dendooven Dhr. K. De Roo Mevr. A. Dewinter Dhr. G. Geerseau Mevr. M. Vanhooren Mevr. T. Pilaeis Mevr. R. Van Vooren Dhr. T. Ballieu

BESTUUR & DIRECTIE

Raad van Bestuur (per 01.01.2010)

Comité voor preventie en bescherming op het werk (per 01.01.2010) Dhr. P. Verhulst, voorzitter Dhr. F. Goeminne, secretaris Dr. B. de Milliano, arbeidsgeneesheer Mevr. S. Commeyne Mevr. E. Depreter Dhr. X. Keters Dhr. P. Lanssens Mevr. M. Spileers Dhr. S. Van Neste Dr. S. Vanthuyne Dhr. R. Busschaert Dhr. N. Coulier Dhr. J. Snoeck Dhr. J. Szlanyinka Mevr. W. Van Buren Dhr. J. Van Buren Dhr. P. Vanhoutte Mevr. M. Vastesaegher Mevr. L. Vanbeckevoort Mevr. C. Willems Mevr. T. Pilaeis Mevr. C. Vanhee Dhr. J. Steenhuyse

03

04 VOORWOORD

WOORD VAN DE VOORZITTER Intussen is het tien jaar geleden dat het fusieziekenhuis

kingsverbanden, netwerkvorming. Ook wij bewegen

AZ Damiaan werd opgericht. Onze vernieuwde visie

hierin mee. Dit getuigt van onze dynamiek.

straalt ambitie uit: “Het AZ Damiaan wil het referentiecentrum van de regionale gezondheidszorg voor de

Gezien ziekte niet begint op de drempel van een

bevolking aan de kust zijn”. Om deze visie te verwe-

ziekenhuis en behandelingen niet stoppen bij de deur

zenlijken formuleerden we een aantal strategische doel-

van het ziekenhuis, is de relatie met de huisartsen erg

stellingen: uitbouw van een aantrekkelijk zorgaanbod,

belangrijk. Alle ambulante specialistische zorg kan maar

operationele excellentie, gepaste dienstverlening, reali-

goed functioneren wanneer er een systematische infor-

satie van het nieuwbouwproject en structureel gezond

matiestroom bestaat tussen huisartsen en specialisten.

bedrijf. Deze doelstellingen willen we realiseren in de

De hedendaagse communicatiemiddelen laten een elek-

periode 2008-2012. Zoals u kan lezen is dit jaarverslag

tronische gegevensuitwisseling perfect toe. Zo zou de

opgebouwd rond onze strategische doelstellingen.

huisarts kunnen aanloggen naar het centraal medisch ziekenhuisdossier van zijn opgenomen patiënt. Der-

In de eerste plaats danken we onze artsen, verpleeg-

gelijke samenwerkingsmodaliteiten moeten uiteraard

kundigen, andere medewerkers en vrijwilligers van

worden uitgewerkt met respect voor een strikte privacy.

harte voor hun inzet en enthousiasme, hun voort-

Ook het management heeft hier een rol te vervullen.

durend streven naar beter. Dankzij hun onverminderde

Om onze dienstverlening verder af te stemmen op de

inspanningen krijgt de patiënt elke dag meer dan de

behoeften van onze belangrijkste klanten, met name

vriendelijke en professionele zorg waar hij recht op

onze patiënten en hun familie en de huisartsen uit onze

heeft. Kwaliteit van zorg is sturend geworden voor de

zorgregio, werd een project opgestart in samenwerking

keuze door de patiënt en de verwijzer van de zorg-

met professor Paul Gemmel van de Universiteit Gent.

verlener. Multidisciplinaire aanpak en een functionele patiëntgerichte ziekenhuisorganisatie zijn daarom erg

Ons nieuwbouwproject loopt op volle kracht.

belangrijk.

Het project zit op schema op vlak van timing, budget en vereiste kwaliteit.

In 2009 mochten we acht nieuwe artsen verwelkomen en werden gespecialiseerde centra uitgebouwd zoals

Financieel was 2009 een jaar vol uitdagingen.

het geheugencentrum en de pijnkliniek. De steeds

Wij blijven financieel gezond en kunnen de uitdagin-

krapper wordende ziekenhuisfinanciering maakt het

gen voor de komende jaren aan.

nemen van fundamentele keuzes noodzakelijk. Alles draait om kostenbeheersing, maar goede zorg heeft

Met dit jaarverslag hopen we u veel nuttige informatie

een prijs. De zorgprogramma’s en erkenningsnormen,

te geven over A.Z. Damiaan;

die de federale overheid vastlegt, geven direct en indirect aanleiding tot samenwerking tussen ziekenhuizen. Vlaamse ziekenhuizen opereren sinds jaren in een

Gerda Brugmans

turbulente omgeving van schaalvergroting, samenwer-

Voorzitter van de Raad van Bestuur.

05

Bouwen aan onze organisatie

Algemene vergadering en Raad van Bestuur In 2009 verlieten Zuster Benedicta en Zuster Suzanne de raad van bestuur van AZ Damiaan. E.H. Frans Sonneville en Jules Ackermans verlieten de raad van bestuur wegens het bereiken van de leeftijdsgrens. Het AZ Damiaan is hen dankbaar voor hun gewaardeerde inbreng en inzet. Zij hebben een stuk van de geschiedenis van de gezondheidszorg in Oostende helpen schrijven.

Organisatie Onze grote groep gemotiveerde en enthousiaste medewerkers staat garant voor een goede en kwaliteitsvolle zorgverlening. Een goed uitgekiende organisatiestructuur biedt iedereen de kans om zijn bijdrage te leveren. We moeten echter durven onze organisatiestructuur in vraag te stellen en aan te passen aan de snel evoluerende zorgwereld. In 2009 werden wijzigingen doorgevoerd in de organisatiestructuur. Oriëntatie naar een departement ‘Patiëntenzorg’, vanaf 1 juli 2009 onder leiding van Eveline Depreter, beklemtoont de aandacht voor de zorg aan de patiënt. In lijn met deze filosofie verviel de functie van directeur zorg- en kwa-

MEDISCH DEPARTEMENT Medisch directeur Dr. S. Vanthuyne

Directie-assistent

DEPARTEMENT PATIËNTENZORG Directeur E. Depreter

DEPARTEMENT ADMINISTRATIE & FINANCIËN Directeur S. Van Neste ALGEMENE DIRECTIE Algemeen Directeur P. Verhulst

06

liteitsbeleid en werd een staffunctie “coördinator kwaliteit en patiëntveiligheid’ binnen het departement Patiëntenzorg ingesteld. De functie ‘directeur veiligheid en milieu’ verviel en werd vervangen door een staffunctie veiligheid en milieu bij de algemeen directeur. Een groeiend PC- en printerpark, een groeiende servercapaciteit en nieuwe kansen voor automatiseren maakten van Informatie- en Communicatietechnologie een volwaardig departement.

CEL BELEIDSINFO

ZIEKENHUISHYGIËNE

STAF PATIËNTENFLOW MANAGEMENT

STAF KWALITEIT & PATIËNTVEILIGHEID

STAGECOÖRDINATIE

FINANCIËN Adj. Directeur S. Vanslembrouck

DEPARTEMENT ICT Directeur X. Keters

DEPARTEMENT APOTHEEK Directeur S. Commeyne

ADK. HOOFDAPOTHEKER

DEPARTEMENT FACILITAIR BEHEER Directeur P. Lanssens

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

Staf PR & Communicatie

Staf Juridische Zaken ombudsfunctionaris

Staf Veiligheid & Milieu

DEPARTEMENT HRM Directeur M. Spileers

STAF HRM

STAF PERSONEELSADMINISTRATIE

ZORGCOÖRDINATIE

Benoemingen In lijn met ons streven naar diepgaande verdere professionalisering, kwamen nieuwe stafmedewerkers en / of kaderleden de rangen versterken. • Het departement Patiëntenzorg kwam onder de leiding van directeur Eveline Depreter. • De dienst ergotherapie wordt campusoverstijgend geleid door diensthoofd Jordy Boey. • Hoofdverpleegkundige Annelies Vangheluwe stroomlijnt de werking van de operatiekwartieren op beide campussen. • Met Thierry Claeys als tweede begeleidingsverpleegkundige wordt de inscholing van nieuwe verpleegkundigen intensiever uitgewerkt. • Diensthoofd dieet Els Museeuw bouwt de dieetdienst dieper uit met aandacht voor GVO en patiëntenparticipatie. • Coördinator interculturele bemiddeling Joke Damman heeft als opdracht om artsen en ziekenhuismedewerkers, die in contact komen met allochtonen, te helpen om de taal- en cultuurbarrières weg te werken. • De juiste patiënt in het juiste bed en een correcte ligduur vormen de aandachtspunten van Hilde Devriendt, coördinator patiëntenflow. • Onthaal- en polikliniekmedewerkers komen onder de leiding van Bernard Meyers, diensthoofd onthaal en polikliniek. • Ombudsfunctionaris Nele Rooryck staat in voor de klachtenbemiddeling en advies om onze dienstverlening te optimaliseren. • HR-professional Evy Leekens werkt aan het introduceren van competentiemanagement in het ziekenhuis. Hiertoe worden voor alle functies up-to-date functiebeschrijvingen opgemaakt. Deze zullen ook gebruikt worden als basis voor het opzetten van een coachingscyclus. • Supply Chain manager Wim Gevaert spoort facilitaire processen binnen het ziekenhuis op en zal die waar nodig vereenvoudigen of sterker uitwerken. Hij garandeert een verantwoord goederenbeheer met het uitwerken van de aankoop-, voorraad- en distributiestrategie. Hij is tevens de coach voor de Project Management Methodologie. Benoeming medische diensthoofden • Dr. Luk De Vlieger, anesthesist, werd benoemd tot medisch diensthoofd van het operatiekwartier. • Dr. Paul Lambert werd benoemd tot medisch diensthoofd O.R.L. • Dr. Geert Desmet werd benoemd tot medisch diensthoofd van de Mid Care Unit.

Bouwen met onze medewerkers Elke dag weer staat onze grote groep medewerkers borg voor een kwaliteitsvolle dienstverlening. Het AZ Damiaan investeert in haar medewerkers door gerichte opleidingskansen te bieden, een aantrekkelijk extralegaal aanbod met een gratis hospitalisatieverzekering voor het hele gezin en interne initiatieven om elkanders opdrachten te leren kennen. Cijfers Op 31.12.2009 waren 1.237 personen in dienst. Hiervan werkten 432 personen voltijds en 805 deeltijds. Dit kadert in het belang dat AZ Damiaan hecht aan de balans werk/gezin. Het personeelsbestand bestaat uit 1.044 vrouwen en 193 mannen. Leeftijdsverdeling

Leeftijdsverdeling personeel

250

228

200 148

150

152

172

161

171

104

100

87

50 0

10

4 <21j

21-25j

26-30j

31-35j

36-40j

41-45j

46-50j 51-55j

56-60j

>60j

Anciënniteitverdeling Anciënniteitsverdeling personeel 350 300 250 200 150 100 50 0

291 209

0-5 j

6-10 j

128

134

150

11-15 j

16-20 j

21-25 j

149

26-30 j

176

>= 31 j

Plaats van tewerkstelling 5 210

249

672 verplegend en verzorgend paramedisch loontrekkend administratief

101

ander

Vorming In 2009 bleef het aantal vormingsuren gelijk aan dat van 2008. Externe vormingen maken het grootste aandeel uit. Er is een groei merkbaar van de afdelingsgebonden interne vormingen. Vorming op thema’s toegespitst op de specifieke

07

Bouwen aan onze organisatie

zorg en noden van een afdeling verhogen de competenties van onze medewerkers. In 2009 bood AZ Damiaan aan de geïnteresseerde medewerkers een gratis basisopleiding “werken met pc & internet” aan. Dit aanbod kaderde in een instapdiversiteitsplan, waarbij de oudere werknemers de voornaamste doelgroep waren. Het initiatief bleek een succes want twee groepen van telkens elf deelnemers volgden de opleidingscyclus van vier namiddagen. Na afloop waren de reacties unaniem positief en was AZ Damiaan 22 pc-vaardige medewerkers rijker! Een opleidingstraject rond omgaan met stress & agressie werd opgezet. Dit traject wordt gespreid over twee jaar en kadert in het project 500 van het Fonds voor de Privéziekenhuizen. Het doel van het traject is om verpleegkundigen en onthaalmedewerkers beter te wapenen tegen verbale agressie. AZ Damiaan werkt hiervoor samen met de firma CrimeControl. Voor twee verpleegkundigen per afdeling en voor alle onthaalmedewerkers is er een opleiding van anderhalve dag voorzien, gegeven door een trainer en een professionele acteur. Naast dit doorgedreven opleidingstraject waren er voor de andere medewerkers infosessies rond het omgaan met stress en agressie. Tijdens deze sessies werd ook het agressieprotocol van AZ Damiaan toegelicht. Tabel vorming

Intern

08

2006

2007

2008

2009

7639,1

7521,68

6384,8

6696,1

Extern

4803,85

6586,25

11779,9

11418,5

TOTAAL

12442,95

14170,93

18128,7

18114,6

HR In de loop van 2009 werd gewerkt aan de verdere professionalisering van het HR-departement. De basisconcepten van het competentiemanagement werden gedefinieerd en de opmaak van het competentiewoordenboek werd voorbereid. De VTO-cyclus werd grondig beschreven en gedocumenteerd. Dit zal AZ Damiaan in staat stellen de budgetten dienaangaande op een gestructureerde manier op te volgen. Ook op het gebied van werving en selectie werd gestreefd naar optimale service naar kandidaten. Service Level Agreements waren hierbij een bijzonder handig instrument. Werving In de zorgsector heerst een constante nood aan goed opgeleide medewerkers. De interne werkgroep HR vormt een overlegforum betreffende werving, selectie en retentie van verpleegkundigen. In 2009 werden een aantal initiatieven uitgewerkt om laatstejaarsstudenten verpleegkunde naar een sollicitatiegesprek

toe te leiden. De laatstejaarsstudenten worden actief aangesproken door de begeleidingsverpleegkundigen. Een Award werd ingesteld voor uitmuntende eindwerken van laatstejaarsstudenten. Met haar eindwerk over gedragsveranderingen bij geriatrische patiënten in het kader van valpreventie, sleepte Ilse Lelie, studente ergotherapie aan de Hogeschool Gent, de Award en de eraan verbonden 250 euro in de wacht. Op dinsdag 8 december 2009 ging het AZ Damiaan jobevent@themovies door. Laatstejaarsstudenten, stagebegeleiders en stagementoren werden uitgenodigd op een avant-première van de Vlaamse film ’Dossier K’ in Kinepolis Oostende. Dit was een mooi forum voor informele kennismaking. De deelnemers gingen huiswaarts met een USB-stick met relevante informatie over werken in AZ Damiaan en hoe solliciteren. Het initiatief sloeg in en is voor herhaling vatbaar. Begeleiding In 2009 werden 36 nieuw in dienst gekomen verpleegkundigen begeleid. Elke nieuwe verpleegkundige krijgt drie introductiedagen en een inscholingspakket aangevuld met de begeleidingsgesprekken door de begeleider. Opleidingsplaats Het AZ Damiaan is een opleidingsziekenhuis. 16 GSO’s (geneesheer-specialist- in opleiding) van KU Leuven en UGent volgden een opleidingjaar in AZ Damiaan. Opleiding werd gevolgd o.a. op Heelkunde, Inwendige Ziekten, Pediatrie, Medische beeldvorming en Orthopedie. Een nieuwe opleidingsplaats urgentiegeneeskunde werd aan het AZ Damiaan toegekend. 71 studenten master geneeskunde van KU Leuven en UGent liepen een stage van drie weken tot drie maanden op diverse diensten. Per schoolweek waren gemiddeld 41 studenten verpleegkunde op stage op onze afdelingen. Op de diensten facilitair beheer liepen 6 studenten stage. IKG Het project ‘Interne klantgerichtheid’ stelt een goede werkrelatie tussen de verschillende diensten centraal. Vier diensten stelden hun werking voor aan de collega’s. Dagziekenhuis1, Schoonmaak, Palliatieve zorgeneenheid en Mortuarium zetten hun rol in de keten van zorgverlening in de kijker. Met een interne ‘Openbedrijvenavond’ werd een boeiende blik geboden op enkele diensten van het ziekenhuis. Dienst Informatica, laboratorium, vasculaire heelkunde en het JointCare®team zetten hun deuren open. Op zaterdag 5 september namen 750 medewerkers deel aan een geslaagd personeelsfeest. In een informele sfeer konden medewerkers de banden met elkaar aanhalen.

Bouwen aan het klinisch zorgaanbod Nieuwe artsen Anesthesie Anesthesist dr. Steven Cnudde heeft een bijzondere interesse in de spoedgevallen en urgentiegeneeskunde. Hij startte in AZ Damiaan per 1 augustus 2009.

Medische Oncologie Medisch oncoloog dr. Isabelle Spoormans werd op basis van haar wetenschappelijk en klinisch werk, alsook de sociale omgang met collega’s, verpleging, en patiënten op het einde van haar opleiding laureaat van de Pfizer Educational Grant 2009. Zij startte in AZ Damiaan per 1 oktober 2009. Plastische heelkunde Plastisch chirurg dr. Diederick Kerckhove genoot een uitstekende opleiding plastische, reconstructieve en esthetische heelkunde. Hij startte in AZ Damiaan per 7 september 2009.

Bouwen aan een aantrekkelijk zorgaanbod

Ons ziekenhuis positioneert zich als een middelgroot regionaal ziekenhuis dat aan de zorgregio Oostende en omgeving een aantrekkelijk zorgaanbod wil bieden. Bouwstenen bij de uitbouw van een aantrekkelijk zorgaanbod zijn het klinisch aanbod, het zorgnetwerk, de medische infrastructuur en de kwaliteitszorg. In dat kader wordt een dynamische aanwervingpolitiek gevoerd door het ziekenhuis en de verschillende artsenassociaties. Tevens worden er gespecialiseerde centra uitgebouwd zoals het geheugencentrum en de pijnkliniek.

Pneumologie Dr. Ann Simpelaere werd benoemd tot toegelaten geneesheer in de pneumologie van 01.11.2009 tot 31.03.2010. Anesthesist dr. Christophe Grumbers heeft een bijzondere interesse in de chronische pijn en zal samen met Dr. Pottiez het pijncentrum verder uitbouwen. Hij startte in AZ Damiaan per 1 augustus 2009.

Medische beeldvorming Radioloog dr. Geert Heirwegh genoot een uitstekende opleiding in de conventionele radiologie, echografie, mammografie, CT en MR met nadruk op abdominale en musculoskeletale beeldvorming. Hij heeft bijzondere interesse in de ORL- en neuroradiologie. Hij startte in AZ Damiaan per 1 augustus 2009.

Vaatheelkunde Met de komst van twee vaatchirurgen werden nieuwe lasertechnieken in de vaatchirurgie geïntroduceerd. Vaatchirurg dr. Sophie Depuydt heeft een bijzonder interesse in endovasculaire chirurgie. Zij bekwaamde zich bovendien in de borstchirurgie in het Leuvens universitair borstcentrum onder leiding van Professor Christiaens. Zij startte in AZ Damiaan per 1 augustus 2009. Vaatchirurg dr. Stijn Schepers heeft een bijzonder interesse in endovasculaire chirurgie. Hij startte in AZ Damiaan per 1 augustus 2009.

09

Bouwen aan een aantrekkelijk zorgaanbod

10

Uitbouw geheugencentrum Het geheugencentrum van het AZ Damiaan is een samenwerkingsverband tussen de diensten neurologie, neuropsychologie, geriatrie en psychiatrie. Ze biedt een gespecialiseerde aanpak van geheugen en gedragsveranderingen bij volwassenen. Mensen die zich zorgen maken over toenemende geheugen- en/of gedragsveranderingen bij zichzelf of een naaste, kunnen via de huisarts of specialist doorgestuurd worden naar het geheugencentrum. Een team van deskundigen op het terrein van geriatrie, neurologie en psychiatrie zal via een stapsgewijze en gestructureerde aanpak de klachten zo duidelijk mogelijk in kaart brengen. Tijdens het eerste contact via de consultatie wordt een beeld geschetst van de problematiek. Na dit eerste contact wordt een opname in het dagziekenhuis gepland, waar bijkomende onderzoeken zoveel mogelijk op één dag uitgevoerd worden. Zo zal er o.a. een algemeen lichamelijk onderzoek, bloedafname, beeldvorming (CT-scan, …) en een neuropsychologisch onderzoek plaatsvinden. Aan de hand van deze gegevens bepaalt de arts of er eventueel nog bijkomende onderzoeken nodig zijn. Wekelijks wordt op een teamvergadering gezamenlijk overleg gevoerd. Op basis hiervan worden aanbevelingen geformuleerd voor verdere behandeling en begeleiding. Multidisciplinair pijnteam Pijn kan het gevolg zijn van veel oorzaken en zowel acuut optreden of chronisch van aard zijn. Weten waar de pijn vandaan komt, wat de oorzaak is en hoe de pijn best te bestrijden is, maakt een multidisciplinaire aanpak van pijn noodzakelijk. Om patiënten met pijnklachten zo goed mogelijk te onderzoeken en te behandelen, heeft het AZ Damiaan een multidiscplinair pijnteam. In 2009 werd ingestapt in het pilootproject ‘Multidisciplinair pijnteam’ en ‘Algologische functie’. Het multidisciplinair pijnteam wordt gestuurd door een anesthesist met bijzondere bekwaming in het behandelen en het opvolgen van patiënten met chronische pijn. Bijgestaan door andere medewerkers zorgt hij voor de verwezenlijking van een goede kwalitatieve pijnzorg. Naast de anesthesiologen nemen ook een klinisch psycholoog, een chronische pijnverpleegkundige en een revalidatiearts deel aan het pijnteam, dat wordt ondersteund door een secretariaatsfunctie. Naargelang de pijnklachten kunnen andere

disciplines worden betrokken bij het pijnteam. De doelstellingen van het multidisciplinair pijnteam zijn onder te verdelen in 5 grote pijlers: • aanpak van pijn ten gevolge van kanker of kankerbehandeling • aanpak van locmotorische pijn • aanpak van pijn ten gevolge van diverse ziekten • opleiding, onderwijs en protocols • chronische pijnverpleegkundige

Aanpak pijn t.g.v. kanker of behandeling kanker

Chronische pijn verpleegkundige

Aanpak van locomotorische pijn Multidisciplinair pijnteam

Opleiding, onderwijs en protocols

Aanpak pijn t.g.v. diverse ziekten

Werking De verwijzing naar het multidisciplinair pijnteam (MPT) gebeurt steeds door een huisarts of een arts-specialist. Naast een doorverwijzing kan een chronisch pijnprobleem ook gemakkelijk opgemerkt worden bij een spoedopname, aangezien de spoedarts steeds een anesthesioloog is en in nauw contact staat met zijn/haar collega, die de algologische problematiek behandelt. De anesthesioloog voert de eigenlijke consultatie uit in het MPT. Tijdens deze consultatie wordt er uitgebreid ingegaan op de pijnproblematiek a.d.h.v. een systematische vragenlijst, anamnesegesprek en een klinisch onderzoek. Op het MPT wordt dan patiënt per patiënt besproken op basis van de gegevens uit het klinisch gesprek, het onderzoek en de vragenlijsten. Er gebeurt een overleg over de mogelijke diagnose, de nood aan aanvullende onderzoeken en het eventuele behandelplan.

Twee weken na de eerste consultatie komt de patiënt terug. Tijdens deze consultatie worden de resultaten van de bespreking in het pijnteam meegedeeld. Eventueel volgen er verdere onderzoeken en een behandelplan. Naast de informatie die hierover rechtstreeks aan de patiënt wordt meegedeeld, wordt er ook een brief met conclusies van het pijnteam en een voorstel voor behandeling naar de huisarts gestuurd. De patiënt kan zodoende, vooraleer een beslissing te nemen, overleg plegen met zijn/haar huisarts. Het behandelteam staat ter beschikking van de huisarts voor verdere informatie en advies. Het MPT werkte in 2009 een aantal pijnprotocols en staande orders uit. Ook enkele informatiebrochures voor patiënten werden ontwikkeld. Op elke verpleegafdeling is er een referentieverpleegkundige pijn. Een systematische pijnmeting m.b.v. VAS wordt uitgevoerd op alle chirurgische verpleegafdelingen. Dit laat gerichte pijnbestrijding toe. In het groeiplan zal deze systematische pijnmeting ziekenhuisbreed worden ingevoerd. Algologische functie Dit team bestaat uit een anesthesioloog en een chronische pijnverpleegkundige. Het algologisch team zorgt voor het dagdagelijks uitdragen van het pijnbeleid op de werkvloer.

Uitbouwen van het zorgnetwerk Met het AZ Gezondheidszorg Oostkust Knokke werd met ingang op 01.04.2009 een samenwerkingsovereenkomst gesloten op het vlak van neurologie. Concreet houdt de overeenkomst in dat consulten door de neurologen van AZ Damiaan worden uitgevoerd in Knokke/Blankenberge en de participatie aan de wachtdienst neurologie in Knokke/Blankenberge door de neurologen van AZ Damiaan. Met het AZ H. Hart te Roeselare werd een samenwerkingsverband afgesloten met betrekking tot brachytherapie bij prostaatkanker. Met AZ Maria Middelares te Gent werd een overeenkomst afgesloten voor robotgeassisteerde radicale prostatectomie. Met het RIZIV werd een diabetespompconventie alsook een conventie voor het plaatsen van abdominale vasculaire endoprothesen afgesloten.

Met Veilige Have werd een overeenkomst bereikt voor de overname van 48 Sp-bedden. De Vlaamse Overheid heeft zijn akkoord gegeven voor de overname van 28 Sp-bedden. In 2010 wordt hiervoor een erkennings- en planningsvergunning aangevraagd. Dit stelt AZ Damiaan in staat zijn revalidatie activiteiten verder uit te bouwen. De coördinator patiëntenflow onderhoudt goede contacten met de revalidatie-instellingen en zorgt aldus voor een vlotte doorstroming naar de extramurale zorg. Initiatieven werden genomen op vlak van doorstroming van patiënten naar het BZIO, de KEI en de Branding. Patiënten die chemotherapie ondergaan, kunnen last hebben van bepaalde bijwerkingen. Onder andere kunnen misselijkheid, braken of diarree optreden. De alleenstaande chemopatiënt die na de dagbehandeling naar huis trekt, staat er dan alleen voor. In Oostende ontstond de vzw Zorghuis, waar alleenstaande kankerpatiënten een aantal dagen kunnen opgevangen worden na een chemokuur. De twee Oostendse ziekenhuizen waaronder AZ Damiaan ondertekenden een overeenkomst om dit initiatief volop te ondersteunen.

Samenwerken met eerste lijn Om de drie maanden wordt een overleg georganiseerd met de huisartsen en actoren uit de eerstelijnsgezondheidszorg. Tweemaal per jaar organiseert AZ Damiaan een wetenschappelijke vergadering voor huisartsen. Medische stafleden uit AZ Damiaan lichten een nieuwe topic binnen hun discipline toe. Deze avonden gingen door in mei en oktober en konden op ruime belangstelling rekenen.

11

Bouwen aan een aantrekkelijk zorgaanbod

De dienst orthopedie hield in mei een symposium ’Update Orthopedie’. Nieuwste inzichten en technieken betreffende enkelarthroscopie, knielijden, heup- en schouderprothesen kwamen aan bod. Het symposium werd bijgewoond door 110 artsen. Naar aanleiding van de investering in een update van de NMR, organiseerde de dienst medische beeldvorming in november een symposium over ‘State of the Art NMR. Ook hier waren meer dan 100 deelnemers. In het kader van het interactief afstandsonderwijs Pentalfa van de Faculteit Geneeskunde KU Leuven gingen 11 sessies door per videoconferentie.

AZ Damiaan referentie voor nieuwe heupprothesen In 2009 werden in AZ Damiaan meer dan 150 heupprothesen geplaatst met een spiersparende techniek. Dr. Geert De Loore is pionier in ons land met deze techniek. Hij schoolde zich daarvoor bij in Frankrijk en Zwitserland. Met de nieuwe techniek worden geen spieren of pezen doorgesneden. De patiënten hebben minder pijn, ze kunnen sneller wandelen zonder krukken, de kosten worden gedrukt en de patiënten kunnen sneller naar huis. Internationaal is dr. De Loore werkleider op workshops over de nieuwe techniek en is hij referentiechirurg in België.

Investeringen Halfweg 2012 wordt het nieuwbouwziekenhuis in gebruik genomen. De investeringen worden in het licht van dit gegeven uitgewerkt en gepland. In 2009 werd een investeringsplan 2009-2014 voor medische infrastructuur opgemaakt. Naast de investeringen in nieuwe medische basisapparatuur voor de nieuwbouw, werd eveneens een jaarlijks vervangingsbudget ingeschreven. Dit investeringsplan zal AZ Damiaan toelaten om in te spelen op de medische evolutie en de werking te verzekeren.

12

High-end upgrade NMR-systeem In augustus 2009 kreeg ons NMR-systeem 1,5 Tesla Symphony Siemens, een volledige high-end upgrade, zowel in software als hardware. Het Siemens Symphony TIM-systeem (Total Imaging Matrix) is ontworpen om deel uit te maken van een modern gezondheidsmanagement waarbij accurate diagnostiek, geoptimaliseerde workflow, verantwoord kostenmanagement en vooral patiëntgerichtheid centraal staan. In de klinische setting heeft het TIM-systeem veel voordelen: gedetailleerde en betrouwbare beeldvorming door de nieuwe flexibele matrixcoils met een sterk verhoogde signaal-ruisverhouding en verhoogde resolutie. Nieuwe tools en state-ofthe-art sequenties werden geïmplementeerd voor optimaal klinisch gebruik ‘from head to toe’.

Enkele applicaties: • 3D isotrope resolutiemeting met de SPACE-techniek voor reconstructies • ultrasnelle sequenties door parallel-imaging BLADE-techniek voor beeldcorrectie bij patiëntbeweging • PACE-techniek voor vrije ademhaling tijdens meting • VIBE voor optimale evaluatie van aankleuringscurves en detectie van kleine letsels • REVEAL voor diffusiebeeldvorming in de oncologie (lever / borst / wervelzuil) • 3D CISS voor hoge resolutie-beeldvorming van intracraniële zenuwen • SWI voor detectie van bloeding of vasculaire malformatie intracranieel • diffusie- en perfusietechniek voor detectie ischemie • 3D DES voor excellente kraakbeenevaluatie • TWIST voor snelle en gedetailleerde angiografie (inclusief nieuwe ‘dedicated’ matrixcoil voor onderste ledematen) • mammo-suite met de nieuwe hoge resolutie mammomatrixcoil en geoptimaliseerde biopsiecoil voor gerichte diagnostiek en biopsie (vacuüm geassisteerde technologie) • ARGUS voor geïntegreerde cardiale beeldvorming zowel morfologisch als functioneel… In het perspectief van de patiënt biedt de TIM-oplossing veel snellere onderzoeken waardoor korter verblijf in de onderzoekstunnel, snellere patiëntenflow en kortere wachttijden. Het onderzoek is ook aangenamer gezien de flexibele en de lichtere coils en de positionering met het hoofd uit de tunnel. De investering in de TIM-upgrade geeft ons NMR-systeem de flexibiliteit, de accuraatheid en de snelheid van een state-ofthe-art-toestel met de allernieuwste tools in de medische diagnostiek. Nieuwe veilige MUG-wagen AZ Damiaan zette de laatste week van 2009 in met een gloednieuwe MUG interventiewagen. Snel ter plaatse komen, gespecialiseerde zorg verlenen en de patiënt in goede omstandigheden naar het ziekenhuis brengen, daar draait het om. Veilig toekomen op de interventieplaats is de eerste opdracht voor het MUG-team. De nieuwe Volvo XC 90D zal daar zeker aan bijdragen. Het SUV –model geeft de chauffeur een beter zicht door de hogere zit. Ook wordt de wagen door het SUV-model beter gezien in het verkeer door de andere weggebruikers. Met de vierwielaandrijving is de Volvo CX 90 klaar voor ritten in moeilijke omstandigheden. De investering van ruim 55.000 euro in de nieuwe wagen ondersteunt het belang dat AZ Damiaan hecht aan de dringende hulpverlening voor de bevolking van de Oostendse regio.

Bouwen aan operationele excellentie Veilige zorg Patiëntveiligheid geniet al enkele jaren een bijzondere aandacht in ons kwaliteitsbeleid. Veilige zorg lijkt evident, maar blijft echter een dagelijkse uitdaging. Missen is menselijk en dus… dient een coherent patiëntveiligheidssysteem te worden ontwikkeld om de kans op missen te minimaliseren. In 2009 werden de visie en doelstellingen van het patiëntveiligheidssysteem uitgewerkt. Het patiëntveiligheidsbeleid werd uitgeschreven voor de komende 5 jaren. Het patiëntveiligheidsbeleid is gesteund op drie pijlers: • een veiligheidsmanagementsysteem uitbouwen, waartoe ook een veilig incident-meld- en leersysteem behoort • het werken aan het patiëntveiliger maken van processen • het bewaken van de patiëntveiligheid aan de hand van indicatoren. Thema’s patiëntveiligheid Vertrekkend uit de patiëntveiligheidscultuurmeting van 2008 werd in de week van de patiëntveiligheid campagne gevoerd rond 5 belangrijke thema’s: identificatiearmbandje, handhygiëne, veilig bloed toedienen, het verpleegkundig dossier en een goede rapportage van de thuismedicatie in het patiëntendossier. De sensibilisatiecampagne werd gevoerd met een stand in de beide inkomhallen van het ziekenhuis, affiches op de zorgafdelingen en een flyer voor alle medewerkers en artsen.

Projecten Veilig incident-meld- en leersysteem In 2009 werden de incidenten gemeld en verwerkt met de Outlook-, Word- , Excel- en Visiotoepassingen en geanalyseerd met de Prisma.-methode. Een geïntegreerde IT-toepassing voor het meld- en leerproces van incidenten drong zich op. Na opmaak van lastenboek en evaluatie van de offertes werd de opdracht toegewezen aan de firma Infoland. Implementatie is voorzien in 2010. Processen Standaardisatie en harmonisatie van het verpleegkundig dossier binnen de diensten heelkunde waren in 2009 belangrijke stappen in het veiliger maken van de overdracht van informatie rond de patiënt. Een volledige en eenduidige rapportage bereiken zonder meer schrijfwerk voor de verpleegkundigen was een echte uitdaging. We werken nu met rapportage van de uitzonderlijke gegevens terwijl de normaal observaties, planning en opvolging met voorgestructureerde meldingen en codes kunnen aangestipt worden. Een poster over dit verbeterproject maakte deel uit van de postersessie naar aanleiding van het 2-daags symposium van het Fod Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu, in de Week van de Patiëntveiligheid in november 2009. Elke patiënt krijgt bij de opname een patiëntidentificatie-armband met de volledige en correcte informatie. Dit IS-bandje wordt gecontroleerd bij alle kritische zorgprocessen zoals o.a. voor een operatie, voor een onderzoek en bij toediening van medicatie. Een permanente aandacht vanwege de hulpverleners gaat hier hand in hand met de actieve medewerking van de patiënt. De patiënt wordt immers bij elk kritisch zorgproces gevraagd naam, voornaam en geboortedatum op te noemen.

13

Bouwen aan operationele excellentie

Indicatoren Meten, weten en leren. Om gericht acties op te zetten, hebben we degelijk cijfermateriaal nodig. In 2009 werd een inventaris opgemaakt van de indicatoren voor het meten van de veiligheid van onze zorgverlening. Deze inventaris wordt in 2010 verdiept. Het eigenaarschap wordt in kaart gebracht en het beheer wordt opgevolgd.

Zorgintensiteit Patiëntenzorg is een snel evoluerend gegeven. Elk ziekenhuis dient hier soepel en adequaat mee om te gaan. Terwijl we in AZ Damiaan brainstormen over de manier van werken in het nieuwbouwziekenhuis, blijven we attent op de evoluties in de zorg en de impact op onze huidige werking op twee campussen. Een stijgende substitutie naar daghospitalisatie en een verder stijgen van de zorgintensiteit leidden naar aanpassingen in de organisatie van een aantal verpleegafdelingen. In de eerste plaats werd het aantal fysische plaatsen afgestemd op de verantwoorde bedden van het ziekenhuis. Daarnaast werden de dagziekenhuisactiviteiten gescheiden van de verblijvende activiteiten. Het was hierbij een constant aandachtspunt om te veranderen vanuit het standpunt van optimalisatie van de zorg. Veranderen moet zin hebben, dan pas krijgen we onze medewerkers mee in het proces. Na een grondige voorbereiding werden in het voorjaar 2009 een aantal verpleegafdelingen gereorganiseerd. Op campus H. Hart werden twee PAZA-bedden (post anesthesie zorgen) ingericht op een heelkundige afdeling. De kwaliteit van de postoperatieve zorg voor de patiënt werd hiermee verzekerd. De kritische diensten ICU, HCU en CCU werden omgevormd naar een ICU, MCU en PAZA afdeling waarbij de respectievelijke groottes in lijn werden gebracht met de reële behoefte.

14

Coördinatie patiëntenflow De verantwoordelijkheden van de coördinatie van de patiëntenflow situeren zich vooral op de domeinen van Patiënt Group Planning & Control en Resources Planning & Control. Grote opdrachten zijn: • Ontwikkelen en implementeren van initiatieven die de toegang tot het ziekenhuis vlotter maken. Targets zijn o.a. de

wachttijden op raadpleging, de administratieve toegang en het preoperatieve traject. • Sturen en optimaliseren van het bedmanagement met als doel ‘juiste’ patiënt in het ‘juiste’ bed. • Coördineren van opname- en ontslaggebeuren. Opvolgen van de contacten met de thuiszorg, RVT’s, tehuizen … in functie van een vlotte uitstroom van de patiënten. • Deelname aan het overleg met de huisartsen en de actoren van de eerste lijn. In 2009 werd vooral gewerkt aan het ontslaggebeuren op de diensten geriatrie en psychogeriatrie. De sociale dienst zette een centrale wachtlijst voor plaatsing op voor de patiënten van de cluster geriatrie. Bij het beschikbaar komen van een plaats extra muros wordt dan gericht een voorstel aan de behandelende artsen gedaan. Met deze werkwijze kon de ligduur op de geriatrische diensten worden geoptimaliseerd. De contacten van de sociale dienst met Ter Duinen, het Koningin Elisabethinstituut Oostduinkerke, BZIO en de Branding werden geïntensifieerd. 70 patiënten gingen voor nazorg naar Ter Duinen, 79 patiënten voor revalidatie naar het Koningin Elisabeth Instituut, 177 patiënten voor revalidatie naar het BZIO en 22 patiënten voor nazorg naar De Branding.

Geneesmiddelendistributie Er werd een actieplan (gefaseerd over 5 jaar) opgesteld om tot een individuele geneesmiddelendistributie te komen (conform de wettelijke aspecten). Op 15 juni 2009 werd dit voorgesteld op het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid door een delegatie van AZ Damiaan. Dit stappenplan werd door de inspecteurs van het agentschap goedgekeurd. Om dit plan te kunnen realiseren werd een stuurgroep “geneesmiddelendistributie” opgericht. Deze stuurgroep laat zich adviseren door verschillende werkgroepen (al naar gelang de te bespreken en uit te werken items). Een eerste fase van dit plan was de invoering van geautomatiseerde medicatiekasten (Vanas® kasten) op ICU/MCU. Dit systeem bestaat uit 4 ladekasten, 1 dispenser en 1 koelkast waarin de volledige medicatievoorraad wordt bewaard. Elke interactie tussen de gebruiker en de machine gebeurt via

een touchscreen. De gebruiker meldt zich aan via badge en paswoord. Na selectie van de patiënt verschijnt de lijst met beschikbare producten. Door het gewenste product en aantal op het scherm te selecteren, wordt de respectievelijke lade geopend. Na het sluiten van de lade wordt het verbruik automatisch doorgegeven aan het informatiesysteem van de apotheek. Via deze implementatie wordt de eerste stap gezet in de richting van een geoptimaliseerd geneesmiddelendistributiesysteem.

Boost voor nutritieteam Het nutritie support team stuurde een abstract in voor het congres van de Europese Vereniging voor Klinische Voeding (ESPEN). Deze vereniging is de belangrijkste Europese organisatie op vlak van nutritie. Op 20 mei 09 kreeg het team de bevestiging van ESPEN dat het abstract aanvaard werd als posterpresentatie op het congres in Wenen van 28 augustus tot 1 september 2009. Een pluim voor de wetenschappelijke aanpak en de gedrevenheid van het nutritieteam.

Nieuwe aanpak mobiele equipe Verpleegafdelingen zijn continu draaiende diensten. 24 op 24 uur verlenen ze kwaliteitsvolle zorg aan hun patiënten. Pieken in zorgintensiteit en afwezigheden van medewerkers doen de werkdruk stijgen en vergen bijsturing van de geplande personeelsplanning. Een mobiele equipe van verpleegkundigen kan een oplossing bieden aan een tijdelijk personeelstekort op een verpleegafdeling. Met het KB van 15.02.1999 had de overheid al voorzien in de financiering van een mobiele equipe. Voor ons ziekenhuis was een team van 5,56 FTE’s voorzien. Met de bijkomende financiering uit het BFM 2009 (budget van financiële middelen) komen er 8,65 FTE’s bij. De totale mobiele equipe kwam zo op 14,21 FTE’s. De uitbreiding van de mobiele equipe maakte een gerichte inzet naar kwaliteitszorg en beschikbare competenties mogelijk.

Organisatie van de mobiele equipe De verpleegafdelingen met gelijkaardige patiëntengroepen zijn opgedeeld in clusters. Om een optimale inzet van de mobiele equipe te bekomen, volgt de mobiele equipe ook deze clustering. De mobiele equipe kreeg een eigen hoofdverpleegkundige. Naast de toewijzing van de verpleegkundigen uit de mobiele equipe staat zij in voor de registratie van: • het aantal hulpvragen per dag – maand - jaar • het aantal hulpvragen per verpleegafdeling • de reden van hulpvraag • het aantal al dan niet ingeloste hulpvragen Bijscholing is steeds noodzakelijk. De leden van de mobiele equipe volgen de verplichte bijscholingen en kunnen steeds een aanvraag indienen voor interne of externe vorming. Uurrooster Het uurrooster van de mobiele equipe is flexibel, maar voldoet aan alle door de organisatie opgelegde eisen. De mobiele equipe is beschikbaar voor een beperkt aantal essentiële shiften, gaande van vroegdienst over dagdienst naar avonddienst. Nachtdienst kan in overleg en per uitzondering. Toewijzing van de mobiele equipe Elke eerste week van de maand zitten de hoofdverpleegkundigen per cluster samen om in overleg met de hoofdverpleegkundige van de mobiele equipe, de inzet van de mobiele equipe voor de volgende maand te bepalen. De dagen dat een lid van de mobiele equipe niet vooraf is toegewezen aan een afdeling, wordt de toewijzing de dag voordien gedaan door de hoofdverpleegkundige van de mobiele equipe. De mobiele equipe wordt aangevraagd door het invullen van een aanvraagformulier via intranet. De mobiele equipe wordt niet ingezet om geplande afwezigheden omwille van betaald verlof, bijscholingen of ouderschapsverlof op te vangen. Een mobiele equipe wordt nooit langer dan één maand vastgezet op een bepaalde verpleegafdeling.

15

Bouwen aan operationele excellentie

3. Het coördineren van het zorgproces door het coördineren van de rollen en de opeenvolging van de aktiviteiten van het multidisciplinaire team, de patiënten en hun familie; 4. Het documenteren, opvolgen en evalueren van afwijkingen en resultaten; en 5. Het identificeren van de verantwoorde middelen. Het streefdoel van een zorgpad is: de kwaliteit van zorg, over de grenzen van een organisatie heen, te verbeteren door het verbeteren van resultaten, het bevorderen van patiëntveiligheid, het verhogen van de patiënttevredenheid en het optimaliseren van het middelengebruik. (naar Vanhaecht, K., De Witte, K., Sermeus, W. (2007) The impact of clinical pathways on the organisation of care processes. PhD verhandeling, 154p, KU Leuven). Zorgpaden zijn m.a.w. een middel om de zorg rond een specifieke patiëntenpopulatie met een specifieke aandoening te stroomlijnen. Ook binnen AZ Damiaan werden een aantal van deze zorgpaden ontwikkeld, denk maar aan de Joint Care voor de patiënten die een heup-of een knieprothese moeten krijgen en de zorgpaden rond bevalling op campus Sint-Jozef. Zorgpaden worden onontbeerlijk in de zorg van de toekomst en AZ Damiaan wil dan ook inzetten op de ontwikkeling ervan. Myriam De Meester is coördinator klinische paden. Zij helpt bij de ontwikkeling van zorgpaden en vertegenwoordigt het ziekenhuis in het netwerk klinische paden van de KU Leuven.

Zorgpaden binnen AZ Damiaan Zorgpaden zijn geen nieuw begrip in de gezondheidszorg. Midden de jaren ’80 van de vorige eeuw deden ze vanuit de industrie hun intrede in de ziekenhuizen. Ook wij stapten een hele tijd geleden mee in het verhaal van de zorgpaden of klinische paden, zoals ze tot voor kort genoemd werden.

16

Een zorgpad De overkoepelende European Pathway Association stelde in 2007 de volgende definitie op van een zorgpad: “Een zorgpad/klinisch pad is een complexe interventie om de gemeenschappelijke besluitvorming en organisatie van zorgprocessen te verwezenlijken voor een specifieke groep van patiënten gedurende een gedefinieerd tijdskader.” De eigenschappen van een zorgpad zijn: 1. Een expliciete vermelding van de doelen en de sleutelinterventies gebaseerd op evidentie, best practice en patiëntverwachtingen en kenmerken; 2. Het faciliteren van de communicatie tussen teamleden en met patiënten en hun familie;

Om de verdere ontwikkeling van de zorgpaden binnen AZ Damiaan te garanderen, is sinds 26 oktober 2009 Jeroen Verhaeghe, projectmedewerker departement patiëntenzorg, gestart met de 10-daagse opleiding zorgpaden binnen ditzelfde netwerk. Het is de bedoeling om in deze opleiding, aan de hand van een zeven fasen model, een aantal tools aan te reiken die moeten helpen om de ontwikkeling van een zorgpad te begeleiden en te sturen. Tijdens deze opleiding wordt een concreet zorgpad uitgewerkt dat de fasen zal doorlopen en op het eind van de opleiding zal leiden tot een bruikbaar zorgpad in het werkveld. Voor AZ Damiaan gaat het over het zorgpad ‘PTA’ (percutane transluminele angioplastie) binnen de vaatchirurgie. De implementatie van dit zorgpad is voorzien voor het najaar van 2010. Het is de bedoeling binnen AZ Damiaan om in de komende jaren meerdere zorgpaden te ontwikkelen om zo een aantal trajecten binnen het zorgproces te verbeteren waar nodig en de verschillende spelers rondom de patiënt beter op elkaar af te stemmen. Tot op heden zijn in AZ Damiaan 11 zorgpaden ontwikkeld die in de loop van 2010-2011 zullen herzien worden.

PMM (Project Management Methodolgie) Wegens de nood aan een eenduidige aanpak van projecten binnen AZ Damiaan, werd een project methodologie ingevoerd. Hiermee legt het management een stramien vast om projecten te initiëren, te begeleiden, op te volgen en te implementeren. Daardoor verbetert het projectwerk qua efficiëntie, kwaliteit en kosten. Uit de verschillende bestaande methodieken werd uiteindelijk een aangepaste Stage Gate®methodiek gekozen. Deze is afgetoetst aan de noden van AZ Damiaan en zal de organisatie projectmatig leren werken zonder dat de methodiek op zich een hindernis is, maar wel degelijk de nodige ondersteuning biedt. Voor het ziekenhuis was het belangrijk dat de methodiek toepasbaar was binnen alle afdelingen. Er was ook nood aan een duidelijke periodieke rapportering aan het management zodat projecten van kortbij kunnen opgevolgd worden en de nodige bijsturingen tijdig kunnen worden doorgegeven. Naast de methodiek zelf, is het minstens even belangrijk om een projectorganisatie op te zetten. Bij AZ Damiaan zal de stuurgroep kwaliteit fungeren als Project Board en alle projecten beoordelen op hun vorm. De respectievelijke stuurgroepen van de projecten zullen de projecten beoordelen op hun inhoud. Deze strikte scheiding zal ertoe bijdragen om de kwaliteit van een project, zowel op basis van vorm als op inhoud, hoog te houden. Daarnaast maken we gebruik van werkgroepen om bepaalde deeltaken van een project op te leveren. Elk project krijgt een projectbeheerder toegewezen. Zij werken duidelijke stappen en taken af vooraleer verder te kunnen gaan met het project. In 2009 werden de eerste 10 projectbeheerders opgeleid, begin 2010 volgen er vormingen voor de volgende 20.

Optimaliseren van processen De interne structuur van het IT-departement werd aangepast naar duidelijke werkdomeinen. Een domein operationeel beheer staat in voor het beheer van het PC- en printerpark en de helpdesk. Zo wordt een vlotte dagelijkse werking verzekerd. Het domein systeembeheer staat in voor de verzekerde werking van onze systemen en de beveiliging. Projectbeheer werkt dan projectmatig aan systemen die kwaliteitsverhogend en /of efficiënter zijn. Enkele mooie voorbeelden zijn: • Standaardisatie software-applicaties op het PC-park • Alle 600 PC’s draaien dezelfde versie van software • Backup omgeving vernieuwd: backup sneller en met meer zekerheid • Invoering van een camerabewakingsysteem gebaseerd op IP-camera’s en ook bruikbaar in de nieuwbouw

• Implementatie van C2M2006 met (ver)nieuw(d)e functionaliteiten • Persoonlijke log-in; elke gebruiker logt in met de eigen gebruikersnaam en paswoord.Privacy en tracability worden verzekerd. • Invoeren van de Project management methodiek Vele projecten die gedefinieerd werden in het beleidsplan ICT werden voorbereid in 2009. Onder andere werd de behoefteanalyse voor een nieuw Ziekenhuis Informatie Systeem uitgevoerd. Dit was des te complexer daar met twee situaties moet rekening worden gehouden. Op basis van de behoefteanalyse werd een lastenboek opgemaakt en de keuze van leverancier bepaald. Het nieuwe ZIS zal geleverd worden door Xtenso, en zal operationeel zijn vanaf 1 januari 2011. De implementatie ervan zal een gans jaar in beslag nemen. Ook om het uitgebreide printerbestand op te volgen werd een printerbeheersysteem uitgewerkt. Dit moet leiden naar rationeler gebruik en standaardisatie. Deze beweging zal een positieve invloed hebben op de inktverbruik, papierverbruik, tonervoorraden,…Rond de verdere uitwerking van het toekomst applicatielandschap werd hard gewerkt. Voor het administratieve luik werd gekozen voor twee platformen, nl. Xtenso (voor Patientadminstratie, Tarificatie & Facturatie, MZG, Bedplanning) en SAP voor de ondersteuning van de logistieke processen. EAI (Enterprise Application Integration) In het ziekenhuis draait een veelvoud aan software applicaties. Deze moeten met elkaar informatie uitwisselen (bvb. opname van een patiënt zodat elke patiënt in die verschillende toepassingen gekend is) en dus kunnen communiceren. Hoe meer applicaties hoe meer verbindingen, wat op den duur leidt tot een kluwen van informatiestromen waar een kat zijn jongen niet meer in vindt. Om deze beheersbaar te houden bestaat zoiets als een EAI platform. Een Enterprise application integration (EAI) platform is een verzamelwoord voor de integratietechnologie waarmee softwaresystemen aan elkaar kunnen worden geknoopt. Een EAI bestaat grofweg uit deelgebieden. Een onderdeel ‘messaging’ voor het versturen van berichten, een onderdeel voor het afstemmen van de formaten en de connectoren. Adapters vertalen de berichten uit een applicatie in een standaardformaat dat door alle andere aangesloten applicaties kan worden gelezen. In 2009 is er dergelijk platform geïmplementeerd waardoor wij nu eerder dan de gebruiker zien dat bepaalde informatiestromen niet meer functioneren als verwacht en waar we via een centrale tool gemakkelijk de oorzaken kunnen detecteren. Ook werden hiermee een aantal manuele interventies inzake informatieuitwisseling opgevangen door het EAI-platform. En met dit platform is het ziekenhuis ook klaar om communicatie met e-health op een gestructureerde manier op te zetten.

17

Bouwen aan operationele excellentie

KIEM In 2009 werd gestart met de organisatie van KIEM. KIEM wil via Kennis, Interactie & Exploratie Meerwaarde bieden en is een gezamenlijk initiatief van de Cel Beleidsinfo en HRM. Met KIEM willen we op een informele en vrijblijvende manier kennis en ervaring uitwisselen die verder reikt dan onze eigen ziekenhuiscontext. Tijdens de eerste sessie werd de Amerikaanse documentaire “The Nun and the Bureaucrat” vertoond. In deze documentaire leggen artsen, verpleegkundigen en directies uit hoe ze in Amerikaanse ziekenhuizen problemen rond veiligheid, vergissingen, nosocomiale infecties,... aangepakt hebben via “systeemdenken” en de invoering van “Toyota productie methodes”. Tijdens de tweede sessie benderde Jef Staes het thema “verandering” in een organisatie vanuit een innovatieve invalshoek.  Het doelpubliek van deze sessies wordt gevormd door de artsen, leidinggevenden en stafmedewerkers van het ziekenhuis

Dynamisch risicobeheersysteem 2007-2013 Ondertussen is 2009 verleden tijd en werd op basis van de conclusies van de risicoanalyse 2007-2013 een globaal preventieplan ontwikkeld. Deze werd in 2009 tweemaal per departement geactualiseerd. Hiermee hoopt het ziekenhuis tegen 2013 heel wat huidige knelpunten aangepakt te hebben. Vanaf 2012-2013 zullen we ons in een nieuwe werkomgeving bevinden, waardoor er een nieuw dynamisch risicobeheersysteem dient ontwikkeld te worden.

Statistische gegevens arbeidsongevallen Uren blootstelling

2002

2003

2004

2005

2006

2007(*)

2008(*)

2009 (*)

1.410.450

1.346.808

1.363.080

1.361.729

1.398.519

1.395.586

1.442.787

1.440.826

Ongevallen > 24 uur

19

20

14

39

21

19

24

19

Frequentiegraad (Fg)

13,60

14,85

10,27

28,64

15,02

13,61

16,63

13,19

Verloren dagen

447

234

201

632

378

203

323

324

Werkelijke Eg

0,32

0,17

0,15

0,46

0,27

0,15

0,22

0,22

Aantal

9

10

3

14

9

12

6

10

Aantal verloren dagen

76

88

29

195

188

197

114

94

Woon-werkongeval

18

Uit de statistische gegevens van de arbeidsongevallen kan men afleiden dat de frequentiegraad en ernstgraad opnieuw gedaald zijn. Dat gegeven kunnen we alleen maar toejuichen, daar we met z’n allen dit resultaat neerzetten en hiermee onder het nationaal gemiddelde blijven. Ongeveer 97% van de aangegeven arbeidsongevallen worden door de verzekeringsmaatschappij aanvaard. Iedereen dient te beseffen dat elk arbeidsongeval zowel intern (door de eigen preventiedienst) als extern (door de verzekeringsmaatschappij) wordt nagezien. Opvallend is ook dat meer dan 30% van de arbeidsongevallen veroorzaakt wordt door “nieuwe” personeelsleden, in zeer uiteenlopende omstandigheden. Daarom blijven de info, gegeven tijdens de introductiedagen, en de begeleiding van nieuwe personeelsleden zeer belangrijk teneinde het aantal arbeidsongevallen terug te dringen.

2009 Uren blootstelling

CHH

CSJ

556.096,41

884.729,59

Ongevallen > 24 uur

6

13

Frequentiegraad (Fg)

10,79

14,69

Verloren dagen Werkelijke Eg

76

248

0,14

0,28

Woon-werkongeval Aantal

5

5

Aantal verloren dagen

60

51

Nationale cijfers NACE-code 86101 = gezondheidszorg - 2007 Fg = 14,51 - Eg = 0,30 (*) Blootstellingen studenten en uitzendkrachten niet meegerekend

Bouwen aan dienstverlening Heel wat activiteiten werden opgestart of verder uitgewerkt om een betere dienstverlening te waarborgen naar onze verschillende stakeholders. Om onze dienstverlening verder af te stemmen op de behoeften van onze belangrijkste klanten met name onze patiënten en hun familie en de huisartsen uit onze zorgregio, werd een project opgestart in samenwerking met professor Paul Gemmel van UGent.

Informatie aan de patiënt We willen aan onze patiënten en hun familie toegankelijke en begrijpbare informatie over het zorgaanbod aanreiken. In 2009 werden 22 patiëntenfolders geactualiseerd en 10 nieuwe informatiefolders aangemaakt.

Me-time op Dag tegen Kanker Tijd nemen voor jezelf! Ook als je in behandeling bent voor kanker, blijft dit belangrijk. Dit werd met een aantal workshops in de verf gezet op de ‘Dag tegen kanker’ op 17 september. Veel gestelde vragen over kanker kregen een antwoord op de informatiemuur. De dieetafdeling pakte uit met ‘hapklare vitamines en calorieën’. Er werden ook smoothies, apero’s en aperitiefhapjes voorzien. Het positieve effect van beweging en voeding werd in de kijker gezet en zelf oefenen kon. Bij een kopje koffie stond een VLK-vrijwilliger klaar voor een informatieve en ondersteunende babbel.

Groepseducatie diabetes Op 24 november, 1 december en 8 december werden groepseducaties gegeven aan diabetespatiënten. De workshops gaven o.a. informatie over koolhydraten in de voeding. Er werd bvb. geduid welke voedingsmiddelen koolhydraten bevatten en hoeveel, wat koolhydraatruilwaarden zijn en hoe je daarmee moet omgaan,… Het is de bedoeling dat de patiënt na de workshop beter kan inschatten hoeveel koolhydraten een bepaalde maaltijd of tussendoortje bevat.

Info Kind op komst Viermaal per jaar gaat in samenwerking met Kind en Gezin een reeks van twee informatiesessies door voor aanstaande moeders en hun partners. Zwangerschap, bevalling en de noden van de baby worden toegelicht door een vroedvrouw, een gynaecoloog, een pediater en de regioverpleegkundige Kind & Gezin. Aanvullend aan deze info-avonden loopt de prenatale raadpleging bij de vroedvrouw.

Kind en Ziekenhuis Kinderen doorstaan een opname, onderzoek of behandeling vlotter als ze al bekend zijn met de ziekenhuisomgeving. Schoolklassen van de 1ste graad lager onderwijs kunnen elke dinsdag op werkbezoek komen in het ziekenhuis. Een werkbezoek duurt ongeveer 2 uur en wordt begeleid door de pedagogisch medewerker van de pediatrie. In 2009 kwamen 31 klassen met gemiddeld 20 leerlingen op werkbezoek.

19

Bouwen aan dienstverlening

Oog voor de patiënt

Week van de diëtist

Vanaf februari biedt AZ Damiaan als geschenkje voor de kersverse mama’s een taartje aan waarop de naam van de baby is gezet. Het initiatief was een idee van de keukenafdeling, die op de samenwerking van bakkerij Sint-Paulus kon rekenen. Vanaf oktober maakt het ziekenhuis de koffie decentraal aan. Zowel de afdelingen als de diensten werden van professionele koffiezetapparaten voorzien.

Van 16 tot 20 maart werd volop aandacht besteed aan “actief naar een gezond leven”. Voldoende beweging is noodzakelijk om een gezonde levensstijl te kunnen handhaven, wat helaas weinig gemotiveerd wordt in onze maatschappij. Het diëtistenteam gaf informatie aan de hand van een uitgebreide folderstand aan de hoofdingang van beide campussen. Daarnaast werden er die week vegetarische menu’s en belegde broodjes voorzien in de cafetaria. Met de wedstrijd “zoek de 3 fouten” werd personeel en bezoekers gewezen op het belang van de voedingsdriehoek.

De decentralisatie is essentieel voor de werking op één campus. Het biedt de mogelijkheid om uniformiteit in de keukenorganisatie te krijgen. Dat dit al in 2009 werd uitgevoerd, heeft te maken met het traject van opleiding dat aan het nieuwe keukenconcept voorafgaat. Ook de patiënt heeft baat bij de decentralisatie, want de warmtegraad en de kwaliteit van de koffie kunnen op die manier beter worden gegarandeerd. Op de afdeling impliceert dit eveneens flexibiliteit voor de verdeling.

Aanpak preventie grieppandemie Bij een mogelijke grieppandemie is het de cruciale opdracht om het ziekenhuis maximaal te laten functioneren. In juni werd de coördinatiecel griep opgestart. Actieplannen werden uitgewerkt met alle departementen om de continuïteit van zorgverlening te verzekeren bij een grieppandemie. Met affiches op alle strategische contactplaatsen met patiënten werden de preventieve maatregelen toegelicht. Procedures voor opname van potentiële grieppatiënten werden uitgewerkt.

20

Een vaccinatiecampagne werd gestart naar de medewerkers. Die bestond uit een dubbele vaccinatie: een vaccinatie tegen de seizoensgriep en een vaccinatie tegen de griep A/H1N1. 760 artsen en medewerkers lieten zich vaccineren tegen de seizoensgriep en 900 lieten zich bovendien vaccineren tegen de griep A/H1N1.

De pastorale dienst Twee ziekenhuispastores hebben in het academiejaar 20082009 een opleiding rond het Focusmodel gevolgd. Dit model ondersteunt pastores in gerichte individuele begeleiding van patiënten en hun familie. Voor enkele patiëntengroepen op een dienst geriatrie en de afdeling neurologie werd de vertaling van het model naar de praktijk gemaakt. Een rapportagetool werd ontwikkeld om de communicatie onderling en met de andere leden van het multidisciplinair team te vergemakkelijken. De specifieke inbreng van de pastor in de totaalzorg van de patiënt komt beter tot uiting. Het model werd ook voorgesteld aan de priesters van het decanaat naar aanleiding van hun 3-jaarlijks bezoek aan ons ziekenhuis.

Zilver voor AZ Damiaan AZ Damiaan is een rookvrij ziekenhuis. Markeringen op de grond en rookhokjes tonen aan dat de sigaret of andere tabaksproducten best buiten het ziekenhuis blijven De vele inspanningen betreffende het rookbeleid en begeleiding bij rookstop bleven niet onopgemerkt. Het NRZ (netwerk rookvrije ziekenhuizen) ism. met de VGRT (Vlaamse vereniging voor respiratoire gezondheidszorg en tuberculosebestrijding) en de federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu evalueren systematisch de ziekenhuizen op het invoeren van een optimaal rookbeleid. Goud was in 2009 voor niemand weggelegd, AZ Damiaan behaalde wel het zilver.

Agressie voorkomen en veiligheid verzekeren Op het vlak van ziekenhuiscriminaliteit kunnen we van een lichte daling van de cijfers spreken. Dit betekent echter niet dat dit fenomeen uit de wereld is. Door de nodige aandacht hierop te vestigen, waardoor er meer sociale controle is bij de personeelsleden, en de inzet van de ziekenhuisstewards wordt er een veilig klimaat geschapen. Ook het centraal meld- en opvolgingspunt bij de dienst preventie is cruciaal. Elke melding wordt ernstig genomen en met de bestaande middelen opgevolgd. Ook het regelmatig overleg met de politiediensten van Oostende kan als heel positief beschouwd worden. De in 2008 opgestarte sessie rond “Omgaan met destructief gedrag” kende in 2009 zijn vervolg en zal ook in 2010 worden verdergezet.

Ethiek Bij het naderende levenseinde worden patiënten en zorgverleners geconfronteerd met een hele reeks moeilijk beslissingen. Hierbij denken we ondermeer aan beslissingen i.v.m. palliatieve sedatie, euthanasie, verhoogde pijnbestrijding, het stopzetten van een behandeling, … Omdat het ethisch, juridisch, medisch, verpleegkundig en deontologisch kader van al deze verschillende begrippen en beslissingen niet altijd even duidelijk is, werd een informatiebrochure opgesteld over de beslissingen rond het levenseinde. Deze brochure is beschikbaar op het intranet.

De coördinator interculturele bemiddeling In februari 2009 startte De coördinator interculturele bemiddeling startte in februari 2009 en werkt vooral op 3 domeinen: • de overbrugging van de taalbarrière in de hulpverleningsrelatie • de sensibilisatie van onze medewerkers en de kennisverruiming rond verschillende culturen • drempelverlaging voor allochtonen bij contactname met ons ziekenhuis.

Een communicatiecampagne met affiches en folders droeg bij tot de bekendmaking van de tolkmogelijkheden: een map van vertaalde standaardzinnen, de babeltolkentelefoon en de provinciale tolkendienst. De coördinator kwam op veel dienstvergaderingen langs om de medewerkers te sensibiliseren en inzichten bij te brengen rond specifieke leefgewoonten, inzichten rond ziekte en lichamelijkheid, rituelen … . Ze participeerde ook aan de Minderheden Advies Raad Oostende (Maro) en wist ziekenhuismedewerkers te motiveren een bijdrage te leveren aan initiatieven van allochtone gemeenschappen in Oostende.

Solidariteit Drie projecten konden rekenen op steun uit het solidariteitsfonds. Het project ‘Ziekenhuis voor Ziekenhuis’ van Memisa kon rekenen op de jaarsom van 11.000 euro. Ons partnerziekenhuis in Djuma kan zijn werking verzekeren en een voorraad essentiële geneesmiddelen inslaan. Het project ‘Nouvelle Espérance’ in Burundi zet zich in voor HIV-positieve personen en Aids-patiënten. De organisatie zorgt voor medische zorgen, opleiding en streeft naar zelfredzaamheid van de patiënten. Dit project van de Witte Paters kon rekenen op 2.500 euro. Het solidariteitsfonds is niet blind voor de noden in de eigen regio. De Oostendse organisatie Medios zet zich in voor kansarmen uit de regio en in derde wereld. Het fonds voor aankoop van een nieuwe vrachtwagen krijgt een steun van 2.000 euro. In mei 2009 brachten de vroedvrouwen Lieve Vercruysse en Mieke De Bruyne een werkbezoek aan het partnerziekenhuis in Djuma. Zij werkten in kader van het project ‘Veilig bevallen’.

Werken Dialmar kreeg een uitbreiding van 6 bedden. Om de uitbreiding te kunnen realiseren, was het noodzakelijk een stuk van de kapel om te bouwen. De wand tussen de kapel en de sacristie werd gesloopt en later weer opgebouwd met de nodige voorzieningen (bvb. elektriciteit). De werken namen een 2-tal maanden in beslag. Verder vond een uitbreiding plaats van het secretariaat van

21

Bouwen aan dienstverlening

neuropsychiatrie en kreeg de dienst endocrinologie – diabetologie een secretariaatsruimte. Deze werkzaamheden vonden plaats op campus H. Hart. De rookzaal op de zevende verdieping van campus H. Hart maakte plaats voor burelen. Het ziekenhuis schakelde op 21 mei over op een nieuwe noodstroomgenerator op campus H. Hart. Dit was noodzakelijk omdat de vorige noodgroep op campus H. Hart niet meer voldeed aan de standaardeisen van een modern ziekenhuis. Er werd een krachtigere noodstroomgenerator aangekocht om het ziekenhuis van noodstroom te kunnen blijven voorzien. Die generator bevindt zich achter Blok D, t.h.v. de fietsenstalling.

Nieuwe werkkledij In 2008 gebeurde de prijsaanvraag voor plat linnen en werkkledij. Het 4-jarig contract (01/12/2008-30/11/2012) werd toegewezen aan Wasserij Dumoulin. Nog in 2008 werd de firma Alsico aangesteld om de werkkledij te confectioneren. Stofkwaliteit: 50/50 polyester/katoen. Voor de kleur van bepaalde werkkledij werd rekening gehouden met het esthetisch aspect en de mate waarin het is aangepast aan de werkinhoud (snel bevuild…). Verder dient de kleur ook om onderscheid te maken tussen diverse functies. Er liggen verschillende types werkkledij vast voor o.a. verpleegkundigen, afdelingsassistenten, schoonmaak en paramedici. Om de kwaliteit te garanderen moeten het was- en reinigingsproces, de gebruikte producten en het water voldoen aan de ISO-normen voor de behandeling van ziekenhuislinnen. Dit wordt regelmatig gecontroleerd door een onafhankelijk erkend laboratorium.

22

Iedere nieuwe vest is voorzien van een badgehouder op de linker borstzak. Iedere medewerker kan op die manier zichzelf identificeren naar patiënt, familie en collega’s toe.

ApotheekFlash Om de noodzaak van informatieoverdracht naar de diensten te voldoen, wordt door de apotheek op regelmatige basis een “apotheekflash” verspreid. Deze flash wordt ziekenhuisbreed gecommuniceerd en als doelgroep wordt zowel de verpleegkundige als de arts vooropgesteld. Voorts worden via deze flash o.a. formulariumbeslissingen naar de diensten meegedeeld, zodoende misverstanden bij doorgevoerde substitutie te vermijden. Het is immers niet evident voor het verpleegkundige departement om alle veranderingen te volgen

Viering Heiligverklaring Pater Damiaan De heiligverklaring van Pater Damiaan ging in ons ziekenhuis sterk mee beleefd. Woordkunstenares Tine Ruyschaert bekeek Pater Damiaan in een pakkende monoloog door de ogen van zijn moeder. Een ruime groep medewerkers bracht een bezoek aan de tentoonstelling over de ‘laatste reis’ van Pater Damiaan op het museumschip Mercator. Naar aanleiding van de heiligverklaring van Pater Damiaan werden heerlijke gebakjes ontworpen in de vorm van een bolhoed, een typisch kenmerk van Damiaan.

Vrijwilligers Onze vrijwilligers staan ten dienste van de patiënt en zijn familie en ondersteunen de zorgverleners in het ziekenhuis. Het vrijwilligerswerk kende in 2009 een belangrijke groei. Op 1 jaar tijd steeg het aantal vrijwilligers met 20 personen. Er werden ook enkele nieuwe engagementen opgestart o.m. op de verpleegafdelingen 4 en 8, op materniteit het verzorgen van de naamplaatjes van de pasgeborenen, op de diensten geriatrie het voorlezen, en op diverse afdelingen het verzorgen van aangepaste aankleding. In totaal hebben 101 vrijwilligers zich ingezet ten bate van de patiënten. Samen staan zijn voor 16.309 uren inzet in 2009.

Bouwen aan een NIEUW ZIEKENHUIS

Het nieuwbouwproject krijgt concreet gestalte en rijst al ver boven de bouwput uit. Het project zit op schema op het vlak van timing, budget en vereiste kwaliteit. Heel wat mensen kregen tijdens de openwervendag de kans om ons nieuwbouwproject te bewonderen.

Uitvoering De firma Van Laere bouwde verder aan de ruwbouw. In februari waren de funderingen van project 3 afgewerkt, wat het ziekenhuis meteen zijn herkenbare vorm gaf. Half maart was de afbraak van een stuk van Blok C van het bestaande ziekenhuis een feit. Dit gebouw moest plaats maken voor vleugel 4bis van het masterplan. In mei was de ruwbouw van project 1 tot op volledige hoogte afgewerkt. In september had ook project 2 de top bereikt. Gevolg hiervan was dat torenkranen 1 en 2 weg konden. De skyline van het nieuwe Damiaanziekenhuis was opnieuw significant gewijzigd. Het einde van de ruwbouw is voorzien half 2010. Na het bouwverlof van juli-augustus konden ook andere aannemers starten (buitenschrijnwerk, liften en pleisterwerken). In november en december startte de plaatsing van de gevelbekleding en de ramen. Project 1 kreeg o.a. gekleurd glas.

Controle Om de opvolging van een nieuwbouwziekenhuis van deze omvang goed te laten verlopen, is een optimale administratieve organisatie cruciaal. Op 1 april voerde VIPA (Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden) de eerste inspectie uit, die een positief gevolg kreeg waardoor we de eerste gebruikstoelage konden verkrijgen. Een gebruikstoelage kan door VIPA worden toegekend aan een project waarvoor een principieel akkoord werd verkregen in het kader van de alternatieve financiering. Ten vroegste één jaar na het bevel tot aanvang van de werken, kan een eerste aanvraag voor een gebruikstoelage worden ingediend. AZ Damiaan speelde hier kort op de bal. Minder dan anderhalf jaar na het bevel tot aanvang van de werken, werd de eerste gebruikstoelage ontvangen.

Het bedrijfsrevisoraat voerde een audit uit op het financiële circuit van het nieuwbouwproject. Het hele circuit van aanbesteding, toewijzing, uitvoering, facturatie, goedkeuren factuur en opnemen van leningen werd onderzocht op mogelijke knelpunten. De maandelijkse statistieken i.v.m. het nieuwbouwproject werden getoetst op de betrouwbaarheid t.o.v. de effectieve situatie. De audit toonde aan dat het circuit correct en nauwkeurig verloopt. Enkele aanbevelingen werden opgenomen en de opvolging werd bijgestuurd waar nodig.

23

Bouwen aan een NIEUW ZIEKENHUIS

Communicatie Het ziekenhuis werkte een communicatieplan uit met o.a. een bouwkrantje, info op de website, webcam, infovergaderingen,… Edities 3 en 4 van de bouwkrant verschenen respectievelijk in februari en september. Nieuw aan deze edities was dat groepen zich konden aanmelden om een rondleiding op de werf te krijgen. AZ Damiaan nodigde op 4 mei de pers uit voor een rondleiding op de werf in aanloop tot de open wervendag die op 10 mei plaats vond.

Open wervendag Bouwprojecten zijn normaal niet voor het publiek toegankelijk, maar op 10 mei uitzonderlijk wel! Aannemer Van Laere NV en bouwheer AZ Damiaan zetten het hek van de werf van het nieuwbouwziekenhuis open voor het publiek. Ondanks concurrentie van moederdag, plechtige communies en prachtige weer, kwamen 540 mensen naar de open wervendag. Met een veiligheidshelm op werd de werf in groepen bezocht met deskundige toelichting door medewerkers van aannemer Van Laere NV. Onder de nieuwsgierigen heel wat buurtbewoners, maar ook medewerkers van AZ Damiaan die hun toekomstige werkstek kwamen verkennen.

24

Werfbezoeken De Open Wervendag vormde de start van een reeks bezoeken aan de bouwwerf. Vier groepsbezoeken gingen door. Er diende wel rekening gehouden te worden met de veiligheidsvoorschriften en na schemering konden geen bezoeken worden georganiseerd. De afdeling Bouwkunde van het KHBO bracht ook twee werkbezoeken aan de werf. Om de bezoeken in goede banen te leiden werd een contingent veiligheidslaarzen en –helmen aangekocht.

Snelle facturatie Ten einde de positieve vrije cashflow te bevorderen, werd gewerkt aan een snellere en nauwkeuriger facturatie. Dit werd mede mogelijk dankzij de realisatie Carenet fase 3, waardoor het ziekenhuis nu digitaal kan factureren naar de mutualiteiten. Tevens werd binnen de apotheek gewerkt aan de vermindering van de voorraden, wat ook een positieve invloed heeft op de vrije cash flow.

Geneesmiddelenforfait Elk jaar (einde mei) maakt het RIZIV aan de ziekenhuizen hun respectievelijk “geneesmiddelenforfait” bekent. Het forfait kent een dalende trend, omdat de enveloppe waaruit verdeeld wordt steeds kleiner wordt. Onderstaande grafiek toont voor een aantal ziekenhuizen de evolutie van het geneesmiddelenforfait van de afgelopen 3 jaar.

1. Jaarrekening 2. Resultaatrekening 3. Ratio’s

Bouwen aan een financieel gezond ziekenhuis

Financieel was 2009 een jaar vol uitdagingen. We werden geconfronteerd met een dalende verantwoorde activiteit, een lager forfait geneesmiddelen, dalende inkomsten uit kamersupplementen en een significant hogere kost voor brugpensioenen. Desalniettemin wordt de VIPA norm van 5% bedrijfswinst op omzet verpleegdagprijs gerealiseerd en is de kaspositie sterk. De solvabiliteit kent ook een positieve evolutie. Het ziekenhuis is financieel gezond en kan de uitdagingen voor de komende jaren aan ondanks de toenemende druk op de bedrijfswinst.

250 forfait 07/2007 forfait 07/2008 forfait 07/2009 200

150

OLV van Lourdes Waregem

Sint-Augustinus Veurne

Sint-Rembertziekenhuis Torhout

Sint-Andriesziekenhuis Tielt

H. Hart Ziekenhuis Roeselare Menen

Stedelijk Ziekenhuis Roeselare

Ziekenhuis H. Serruys Oostende

Algemeen Ziekenhuis Damiaan Oostende

Algemeen Ziekenhuis Groeninge

Gezondheidszorg Oostkust Knokke

St-Jozefskliniek vzw Izegem

Regionaal Ziekenhuis Jan Yperman Ieper

Universitair Ziekenhuis Gent

Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn

Algemeen Ziekenhuis Maria Middelares Gent

Algemeen Ziekenhuis Sint Lucas Gent

Algemeen Ziekenhuis ALMA Eekloo

Algemeen Ziekenhuis Sint-Jan Brugge

Algemeen Ziekenhuis Sint-Lucas Brugge

100

25

Bouwen aan een financieel gezond ziekenhuis

Vanuit het MFC werd er ook dit jaar verder gewerkt aan de opvolging en bijsturing van de geneesmiddelenforfaitarisering. Alle klassen van medicatie werden herbesproken, waaruit opnieuw een aantal aankoopcomités volgden. Via voorbereidende vergaderingen werden de betrokken artsen geïnformeerd over het principe van de aankoopcomités.

Milieu en energie De stijging van de hoeveelheid afval, merkbaar tijdens de laatste jaren, werd tot stilstand gebracht en er is in 2009 zelfs sprake van een lichte daling. Er dient echter opgemerkt dat deze cijfers gekoppeld zijn aan het aantal ligdagen, welke eveneens gedaald is. De cijfers worden halfjaarlijks geëvalueerd. Op basis van de verschuivingen in het aankoopbeleid kunnen eventuele dalingen of stijgingen van het afval verantwoord worden. Overzicht globale afvalinventaris in kg Soort afval 2006

2007

2008

2009

huisafval

383.340

389.710

420.520

412.680

MRA karton

51.799

56.782

63.709

54.819

MRA wiva

16.125

9.672

10.265

10.263

vetten

1.220

1.100

1.600

1.390

batterijen

245

265

227

180

oud ijzer

3.763

2.620

ng

ng

papier karton

50.380

69.100

81.920

64.540

0

1.250

2.300

2.010

hout bont glas

2.760

4.820

5.346

12.669

grof vuil

9.180

17.820

ng

6.100

fixeer

0

0

1.934

0

ontwikkelaar

0

0

0

0

filmen

0

0

20.616

0

142.971

152.005

150.545

142.049

ligdagen

26

gewicht in kg

ligdagen DZ

16.722

18.406

20.335

21.595

totaal ligdagen

159.693

170.411

170.880

163.644

1+2+3+4

501.644

525.264

576.414

542.302

kg/ligdag

3,141302

3,082336

3,373209

3,313913

De onaangekondigde steekproeven (nazicht van de afvalzakken) leiden tot positieve resultaten. Hieruit blijkt dat de diverse afvalcircuits zoveel als mogelijk gerespecteerd worden.

Verbruik gas, elektriciteit en water Dat 2009 een bijzonder jaar was in de analen van de weersverwachtingen mocht iedereen aan den lijve ondervinden. Een zeer koude en lange winter en een hete zomer hebben geleid tot pieken in het verbruik van gas, elektriciteit en water. Met de campagne BOE (Bewust Omgaan met Energie) worden medewerkers aangezet om meer bewust om te gaan met energie. Affichecampagnes, standwerking en artikels in de DamiaanFlash ondersteunden de campagne.

financiën

jaarrekening 2009 In duizenden € 1A. BALANS

KODES

Per 31.12.08

Per 31.12.09

Mutatie

20/28

32.441,00

51.103,00

18.662,00

Oprichtingskosten

20

500,00

877,00

377,00

Immateriële vaste activa

21

637,00

702,00

65,00

Materiële vaste activa

22/27

31.297,00

49.516,00

18.219,00

Financiële vaste activa

28

7,00

8,00

1,00

29/58

77.981,00

175.800,00

97.819,00

29

9.546,00

12.663,00

3.117,00

3

2.370,00

2.398,00

28,00

40/41

45.478,00

53.519,00

8.041,00

400/409

29.270,00

28.551,00

-719,00

41

16.208,00

24.968,00

8.760,00

Activa

Vaste activa

I. II. III. IV.

Vlottende activa V.

Vorderingen op meer dan een jaar

VI.

Voorraden en bestellingen in uitvoering

VII.

Vorderingen op ten hoogste een jaar A. Vorderingen voor prestaties B. Overige Vorderingen

VIII.

Geldbeleggingen

51/53

19.589,00

96.300,00

76.711,00

IX.

Liquide middelen

54/58

710,00

9.659,00

8.949,00

X.

Overlopende rekeningen

490/1

288,00

1.261,00

973,00

Totaal activa

20/58

110.422,00

226.903,00

116.481,00

1B. BALANS Passiva I

Eigen vermogen Dotaties, Inbreng en Giften in

KODES

Per 31.12.08

Per 31.12.09

Mutatie

10/15-18

28.673,00

40.594,00

11.921,00

10

723,00

723,00

0,00

0,00

0,00

0,00

kapitaal II.

Herwaarderingsmeerwaarden

12

III.

Reserves

13

0,00

0,00

0,00

IV.

Overgedragen resultaat

14

21.235,00

22.987,00

1.752,00

V.

Investeringssubsidies

15

6.715,00

16.884,00

10.169,00

VI.

Sluitingspremies

18

0,00

0,00

0,00

VII.

Voorzieningen voor risico's en kosten

16

2.411,00

4.096,00

1.685,00

17/49

79.338,00

182.213,00

102.875,00

17

23.831,00

114.436,00

90.605,00

Schulden VIII.

Schulden op meer dan een jaar

IX.

Schulden op ten hoogste een jaar

42/48

52.270,00

58.786,00

6.516,00

X.

Overlopende rekeningen

492/3

3.237,00

8.991,00

5.754,00

Totaal passiva

10/49

110.422,00

226.903,00

116.481,00

27

financien

jaarrekening 2009 In duizenden € 2. RESULTAAT REKENING I.

II.

KODES

Per 31.12.08

Per 31.12.09

Mutatie

70/74

125.069,00

131.340,00

6.271,00

A. Omzet

70

102.114,00

107.339,00

5.225,00

B. Geactiveerde interne produktie

72

216,00

266,00

50,00

C. Overige bedrijfsopbrengsten

74

22.739,00

23.735,00

996,00

60/64

122.834,00

128.865,00

6.031,00

60

23.230,00

23.842,00

612,00

Bedrijfsopbrengsten

Bedrijfskosten A. Voorraden en leveringen B. Diensten en bijkomende leveringen

61

46.262,00

49.271,00

3.009,00

C. Bezoldigingen en sociale lasten

62

47.981,00

49.572,00

1.591,00

630

5.201,00

5.009,00

-192,00

631/4

117,00

-112,00

-229,00

635/7

-228,00

451,00

679,00

G. Overige bedrijfskosten

640/8

271,00

832,00

561,00

D. Afsch. en waardeverminderingen op oprichtingsk. op immateriele en materiele vaste aktiva E. Waardeverminderingen op vlottende aktiva (toevoegingen +, terugnemingen -) F. Voorzieningen voor risico's en kosten (toevoegingen +, terugnemingen -)

28

III.

Bedrijfswinst- of verlies

64/70

2.235,00

2.475,00

240,00

IV.

Financiele opbrengsten

75

1.234,00

1.841,00

607,00

V.

Financiele kosten

65

988,00

907,00

-81,00

VI.

Winst of verlies voor uitzonderlijke

65/70

2.481,00

3.409,00

928,00

76

1.482,00

703,00

-779,00

66

1.370,00

2.360,00

990,00

66/70

2.593,00

1.752,00

-841,00

K/O VII.

Uitzonderlijke opbrengsten

VIII.

Uitzonderlijke kosten

IX.

Winst (+) of verlies (-) van het boekjaar

Netto rendabiliteit 12,00 12,00 12,00 10,00 10,00 10,00 8,00

8,78 8,78 8,78

9,14 9,14 9,14

9,78

10,01

9,78 9,78

10,01 10,01

9,04 9,04 9,04

8,00 8,00 6,00 6,00 6,00

5,64

4,00

5,64 5,64

4,32

4,00 4,00

4,32 4,32

2,00 2,00 2,00 0,00 0,00 0,00

Liquiditeit in enge zin

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2003 2003

2004 2004

2005 2005

2006 2006

2007 2007

2008 2008

2009 2009

2,5

2,37

2,5 2,5

2,37 2,37

2,0 2,0 2,0

1,5 1,5 1,5 1,08

Solvabiliteit

1,13 1,13 1,13

1,17 1,17 1,17

1,27

1,26

1,27 1,27

1,26 1,26 1,19

1,0

1,08 1,08

1,0 1,0

2003

2004

2005

2006

2007

1,19 1,19 2008

2009

2003 2003

2004 2004

2005 2005

2006 2006

2007 2007

2008 2008

2009 2009

30,00 30,00 30,00

25,97

25,00 25,00 25,00

20,45

20,00

20,45 20,45

21,21

21,61

21,21 21,21

21,61 21,61

22,75 22,75 22,75

23,29

25,97 25,97

23,29 23,29

20,00 20,00

17,89

15,00

17,89 17,89

15,00 15,00 10,00 10,00 10,00 5,00 5,00 5,00 0,00 0,00 0,00

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2003 2003

2004 2004

2005 2005

2006 2006

2007 2007

2008 2008

2009 2009

29

2,0

2,0 1,5

1,5

1,08

1,0

1,13

1,27

1,26

1,17

2003 1,08

1,13 2004

1,17 2005

2003

2004

2005

1,19

1,27

1,26

2006

2007

2008 1,19

2009

2006

2007

2008

2009

22,75

23,29

22,75

23,29

financien

1,0

30,00 25,97 25,00 30,00 20,45

21,21

20,00 25,00 15,00 20,00

20,45

21,21

21,61

21,61

25,97

17,89

17,89

10,00 15,00 5,00 10,00 0,00 5,00

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

0,00

10.000 9.000

Cashflow ratio

duizenden € duizenden €

10.000 8.000

7.500

9.000 7.000

7.924

8.522

7.950

8.621

8.462

8.621

4.206

4.179

4.206

4.179

7.162 7.924

8.522

7.950

8.000 6.000

7.500

7.000 5.000

4.320

4.280

4.462

4.571

4.370

4.320

4.280

4.462

4.571

4.370

7.162

6.000 4.000 5.000 3.000

8.462

4.000 2.000

Cash flow

KT schulden

Cash flow

KT schulden

3.000 1.000 2.0000 1.000

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2.278

2.232

2.235

2.278 1.941

2.232 2.002

2.100 2.235

1.941

2.002 Omzet vpdp

0

VIPA-norm 3.000 2.475

2.500 3.000

30

duizenden € duizenden €

2.102

2.092

2.144

2.000 2.500 1.500 2.000

2.102 1.754

2.092 1.789

1.000 1.500

1.754

1.789

500 1.000

348

303

5000

348 2003

303 2004

2003

2004

2.144 1.851

1.851 Bedrijfswinst

2.100

2.475 2.176

2.176

Marge

Bedrijfswinst 337 293

Omzet vpdp 230

293 2005

337 2006

230 2007

2008 135

299 2009

2005

2006

2007

2008

2009

Marge 135

299

0

Algemene heelkunde Algemene, abdominale, endoscopische en bariatrische heelkunde, proctologie Dr. F. Olivier Algemene, thoracale en (endo)vasculaire heelkunde Dr. P. Depuydt Dr. S. Depuydt (senologie) Dr. L. Parmentier Dr. S. Schepers Oncologische heelkunde en senologie Dr. A. Janssen Anatomopathologie Dr. K. Hertveldt Dr. G. Van Parys Anesthesie en Kritische zorgen Anesthesie Dr. R. Ameloot Dr. S. Cnudde Dr. L. De Vlieger Dr. Chr. Grumbers Dr. F. Hoogmartens Dr. G. Nackaerts Dr. L. Nuytten Dr. C. Pottiez Dr. J. Thys (ad interim) Dr. J. Tomassen Dr. D. Vanwulpen Dr. Ph. Vuylsteke Intensieve zorgen Dr. D. Vanwulpen Dr. G. Nackaerts Urgentiegeneeskunde Dr. L. De Vlieger Dr. L. Nuytten Dr. J. Tomassen Pijntherapie – Interventionele pijntherapie Dr. C. Pottiez Fysische Geneeskunde en Revalidatie Dr. J. Dekeyzer Dr. E. Van Ingelghem Huidziekten Dr. L. Bossuyt Inwendige ziekten Cardiologie Dr. G. Dhooghe Dr. Y. Hagers Dr. G. Holvoet Prof. Dr. R. Stroobandt Cardiale revalidatie Dr. Y. Hagers Coronarografie Dr. M. Detollenaere (consulent) Dr. L. De Bruyne (consulent) Dr. G. Dhooghe Dr. Y. Hagers Dr. G. Holvoet Diabetologie Dr. C. Vandenbon Dr. L. Winne

Geriatrie Dr. K. Goddeeris Dr. C. Vandenbon Dr. A. Vandenbroucke Longziekten Dr. G. Desmet Dr. R. Devogelaere Dr. A. Simpelaere (toegelaten arts) Maag-, darm- en leverziekten Dr. M. Cool Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Medische Oncologie Dr. R. D’hondt Dr. I. Spoormans Hematologie Dr. D. Selleslag (consulent) Kinderziekten en kinderpsychiatrie Kinderziekten Dr. M. Azou Dr. K. Keppens Dr. G. Van Paemel Dr. S. Van Molhem Kinderpsychiatrie Dr. L. Evens (consulent) Dr. C. Cosyns (consulent) Klinische genetica Dr. T. de Ravel de l’Argentière (consulent) Prof. Dr. J.P. Frijns (consulent) Kindercardiologie Prof. dr. M. Gewillig (consulent) Klinische biologie, bacteriologie en serologie Dr. G. Alliët Dr. D. Robbrecht Dr. Ph. Vandelanoitte Dr. W. Vermeir Medische beeldvorming - NMR Dr. A. Broeders Dr. B. Claikens Dr. A. Favril Dr. G. Heirwegh Dr. G. Jackers Dr. S. Legrand Dr. W. Roelandt Dr. P. Van Wettere Mond-, kaak- en aangezichtsheelkunde Dr. G. Orbie Nefrologie Dr. E. Matthys (consulent) Dr. L.M. Reyns (consulent) Dr. M. Schurgers (consulent) Dr. B. Van Den Bergh (consulent) Dr. A. Vandermarliere (consulent) Neurochirurgie Dr. G. Buyse Dr. P. Depraetere (consulent) Dr. M. Deruytter (consulent) Dr. O. Van Damme (consulent) Dr. D. Vanhauwaert (toegelaten geneesheer)

Neurologie Dr. L. Brouckaert Dr. G. Fonteyn Dr. D. Van Diest Dr. E. Van Ingelghem

geneesheren

Geneesheren (per 01.01.2010)

Neus-, keel- en oorziekten, Hoofd- en halsheelkunde Dr. G. Clement Dr. P. Lambert Nucleaire geneeskunde Dr. E. D’Hondt Dr. H. Nollet Oogheelkunde Dr. A. Declerck Dr. B. Pollet Orthopedie – Traumatologie Dr. M. Backaert Dr. G. De Loore Dr. J. De Vos Dr. D. Goegebuer Dr. J. Van Oyen Plastische, reconstructieve en esthetische heelkunde Dr. D. Kerckhove Dr. S.H. Lauw Psychiatrie Dr. L. Brouckaert Dr. J. Loyens Dr. A. Minderhout Reumatologie Dr. M. Maertens Urologie – Andrologie Dr. J. Darras Dr. P. Mattelaer Dr. D. Ponette Verloskunde – vrouwenziekten Dr. S. Bafort Dr. B. Rombaut Dr. B. Timmermans Dr. R. Vercamer Centrum voor evenwichtsonderzoek Centrum voor nek- en rugchirurgie Centrum voor bijzondere tandheelkunde Diabetische voetkliniek Multidisciplinair Oncologisch centrum Geheugencentrum Hartrevalidatie Borstkliniek Heup- en knieprothese: Joint Care programma Obesitas- en overgewichtskliniek Oncorevalidatie Palliatieve zorgen Rugschool

31

www.kliek.be ¬ 10 0524

vzw Algemeen Ziekenhuis Damiaan Oostende Gouwelozestraat 100 - 8400 Oostende T 059 55 20 00 - www.azdamiaan.be