o a c a C p a m o f in schil Maak een ver cao e ca met Fairtrad
© Stichting Max Havelaar, 2012
e v a g p o s d u o h in
1. Fairtrade pag 3 • Fairtrade: de normaalste zaak van de wereld pag 4 • Wie doet wat? pag 6 • Fairtrade in cijfers - 2011 pag 7 • Fairtrade internationaal pag 8 • Fairtrade in vogelvlucht pag 9 2. Fairtrade cacao pag 11 • Feiten & Cijfers pag 12 • Veel gestelde vragen pag 14 • Producenten informatie o Kavokiva - Ivoorkust pag 15 o Kuapa Kokoo - Ghana pag 16 • Boerenverhalen o Dora Arthur - Kuapa Kokoo pag 17 o Paul Agyabeng - Kuapa Kokoo pag 18 o Kouadio Yao - Kavokiva pag 18 3. Contactpagina pag 19
Max Havelaar - 2 - Cacao
1. e d a r Fairt
FAIRTRADE: DE NORMAALSTE ZAAK VAN DE WERELD ARMOEDE OP HET PLATTELAND Meer dan een miljard mensen leven in extreme armoede en moeten rondkomen van minder dan 1,25 dollar per dag. Onder deze mensen bevinden zich miljoenen kleine boeren die leven van de opbrengst van hun land. Zo´n boer, aan het begin van een lange handelsketen, heeft vaak een zwakke onderhandelingspositie, waardoor de prijs die hij voor zijn oogst ontvangt onzeker is. Overal ter wereld hebben mensen ambities en dromen. Maar zonder een betrouwbaar inkomen is investeren in de toekomst van je kinderen, je onderneming of de gemeenschap onmogelijk.
ABIGAIL TAGOE, GHANA
FAIRTRADE STAAT VOOR EEN ANDERE MANIER VAN HANDEL. FAIRTRADE BIEDT BOEREN EN ARBEIDERS IN ONTWIKKELINGSLANDEN BETERE HANDELSVOORWAARDEN EN DAARDOOR MEER INKOMENSZEKERHEID. DIT GEEFT HEN DE KANS OP EIGEN KRACHT HUN LEEFOMSTANDIGHEDEN TE VERBETEREN EN TE WERKEN AAN EEN DUURZAME TOEKOMST. FAIRTRADE GEEFT CONSUMENTEN EEN KRACHTIG MIDDEL IN HANDEN OM ARMOEDE TE VERMINDEREN VIA DE DAGELIJKSE BOODSCHAPPEN.
Producten met het internationale Fairtrade keurmerk, in Nederland ook bekend als Max Havelaar, voldoen aan de wereldwijd omarmde normen voor eerlijke handel. Via het keurmerk slaan consumenten en boeren de handen ineen voor een betere wereld.
BOEREN: TELEN VERANTWOORD: boeren werken met respect voor het milieu en de rechten van arbeiders. Kinderarbeid wordt uitgebannen, vrouwenemancipatie gestimuleerd. ONDERNEMEN: boeren verbeteren hun bedrijfsvoering, landbouwtechnieken en hun leefomgeving op basis van gezamenlijke plannen en investeringen.
WERKEN SAMEN: boeren verenigen zich in democratische organisaties zodat ze samen sterker staan en hun problemen kunnen aanpakken.
CONSUMENTEN: BETALEN EEN EERLIJKE PRIJS: de eerlijke prijs die boeren ontvangen dekt tenminste de kosten van verantwoorde productie en bevat een vaste ontwikkelingspremie die het boeren mogelijk maakt te investeren in bijvoorbeeld betere teelttechnieken, landbouwwerktuigen, wegen, scholen en gezondheidszorg. Als het nodig is, krijgen de boerenorganisaties een deel vooruit betaald.
HILDA LAR GOCHA, C OLOMBIA
JUAN GUILLONANO VEGA VELASQUEZ, HONDURAS
WIE DOET WAT? FLO-Cert
fairtrade international
FLO-Cert Onafhankelijk orgaan verantwoordelijk voor de certificering van boerenorganisaties en plantages. www.flo-cert.net
Pr Ne odu tw ce er nt ke en n
k er m ur es ke ati de is ra an rt org
i Fa Fairtrade International (FLO) De Fairtrade koepelorganisatie is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de internationale standaarden, voor producentenondersteuning en voor beleidsontwikkeling. FLO is gevestigd in Bonn. www.fairtrade.net
Nationale Fairtrade keurmerk organisaties Stichting Max Havelaar is in Nederland eigenaar van het Max Havelaar keurmerk. Zij geeft het keurmerk uit aan bedrijven en controleert of zij zich houden aan de Fairtrade criteria. Daarnaast is Stichting Max Havelaar verantwoordelijk voor de promotie van het Fairtrade keurmerk. In 23 landen zijn zusterorganisaties gevestigd die eenzelfde rol vervullen. www.maxhavelaar.nl
Max Havelaar - 6 - Cacao
Producenten Netwerken De gecertificeerde producenten zijn op drie continenten verenigd in producenten netwerken. Zij zijn mede-eigenaar van FLO en werken aan capaciteitsopbouw en ontwikkeling van hun leden. www.fairtrade.net www.fairtradeafrica.net
e d a r t Fair s r e f j i c in 2011 Koffie en bananen waren voor Stichting Max Havelaar met bijna 60% van de verkopen opnieuw de belangrijkste producten in 2011. Koffie groeide met 6% naar
3,7 miljoen kilo. Vooral bij bedrijven en in de catering werd het afgelopen jaar meer Fairtrade koffie gedronken. Ook aten we met z’n allen meer Fairtrade bananen. Inmiddels heeft 1 op de 10 bananen het Max Havelaar keurmerk, een groei van 25%. In navolging van
supermarkt PLUS die sinds 2010 alleen nog maar Fairtrade bananen aanbiedt, gingen twee supermarkten met hun
€ 1 miljoen ging er in 2011 door de Nederlandse fruitverkopen extra naar fruitproducenten. In 2015 moet 50% van alle cacao
hele bananenassortiment over op Fairtrade, waarvan producenten in Colombia profiteerden. Bijna
in Nederland duurzaam worden ingekocht en dus werd er hard gewerkt aan het aanbod. De pijlen richten zich met name op het grootste cacaoland Ivoorkust waar de helft van alle Fairtrade gecertificeerde cacaopartners vandaan komt. In Nederland stegen de verkopen van waarvoor circa
Fairtrade chocoladeproducten met circa 10%,
3,3 miljoen kilo cacaobonen ingekocht werd. De verkopen in Nederland leverden de
cacaoboeren in West-Afrika meer dan een half miljoen dollar extra op. In het kielzog van cacao groeide de afzet van suiker fors. Rietsuikertelers in Paraguay, Malawi en Mauritius profiteerden.
fairtrade koffie
2010
2011
6%
Feit! Koffieboeren ontvingen in 2011 € 1,4 miljoen Fairtrade premie
groei
KG
KG
KG
KG
KG
KG
naar 3,7 miljoen kilo
fairtrade bananen
1 op de bananen in Nederland is 10
2010 2011
Fairtrade
25%
Feit!
groei
Bananenboeren ontvingen in 2011 € 900.000 Fairtrade premie
fairtrade cacao
2010
2011
10% groei
Feit! Cacaoboeren ontvingen in 2011 € 400.000 Fairtrade premie
KG
KG
KG
KG
KG
KG
naar 3,3 miljoen kilo
FAIRTRADE l a a n o i t a n r e int
Max Havelaar - 8 - Cacao
Fairtrade in vogelvlucht Onze visie:
Een wereld waarin alle producenten verzekerd zijn van een stabiel en duurzaam levensonderhoud, hun mogelijkheden kunnen benutten en in staat zijn te beslissen over hun eigen toekomst.
Fairtrade cijfers internationaal (2010) 905
boerencoöperaties en plantages zijn aangesloten bij Fairtrade
1,2 miljoen
individuele boeren en arbeiders zijn aangesloten bij Fairtrade
6 miljoen
mensen in ontwikkelingslanden profiteren van Fairtrade
€ 4,4 miljard
is de geschatte opbrengst van wereldwijd verkochte Fairtrade producten
€ 51,5 miljoen
is de geschatte Fairtrade premie die boeren/arbeiders hebben ontvangen
Fairtrade cijfers nationaal (2011) 20%
groei van Fairtrade producten (volume)
1700
producten met Fairtrade keurmerk op de Nederlandse markt, door ruim 130 bedrijven
55%
van de Nederlandse huishoudens koopt een of meerdere Fairtrade producten
93%
van de Nederlanders kent Max Havelaar
Wat is Fairtrade? Fairtrade is zowel een ethisch keurmerk als een wereldwijde beweging. Het streeft naar ‘eerlijke handel’ – waarin het welzijn van mensen voorop staat. Door Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs voor hun producten. Zo kunnen zij zelf hun levensomstandigheden verbeteren en investeren in een betere toekomst. Consumenten hebben een krachtig middel in handen om hierbij te helpen. Door tijdens hun dagelijkse boodschappen producten te kopen die het Fairtrade keurmerk dragen. In Nederland beter bekend als het Max Havelaar keurmerk. Wat doet Fairtrade International? Fairtrade International (FLO) is een internationaal erkende en onafhankelijke nonprofitorganisatie. Zij strijdt voor eerlijke handelsvoorwaarden. Doel is dat boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden mede dankzij deze voorwaarden vorm kunnen geven aan een betere toekomst voor zichzelf én voor hun gemeenschap. Fairtrade International is verantwoordelijk voor de strategie van de Fairtrade beweging, de Fairtrade normen en ondersteunt de boeren. Ook beheert FLO het Fairtrade keurmerk, een geregistreerd handelsmerk. Producten met het Fairtrade keurmerk voldoen aan de internationaal vastgestelde Fairtrade criteria. Marktoverzicht Er is een groot assortiment Fairtrade producten waaronder koffie, thee, cacao, bananen, sap, noten, rijst, bloemen, etc. Deze producten worden op de markt gebracht door bedrijven als Starbucks, Ben & Jerry’s, Verkade, Fair Trade Original, PLUS, Albert Heijn. Zie voor een compleet overzicht de producten zoekmachine op www.maxhavelaar.nl Belangrijke Fairtrade normen • Producenten krijgen in ieder geval een Fairtrade minimumprijs. Die dekt de kosten van hun duurzame productie. • Zij ontvangen daarnaast een Fairtrade premie; een aanvullend bedrag om te investeren in sociale, economische en ecologische ontwikkeling. • Producenten kunnen voorfinanciering krijgen. • Zij tekenen met afnemers contracten die langetermijnplanning en duurzame productie mogelijk maken. • Boeren en arbeiders werken volgens de arbeidsvoorwaarden die de International Labour Organisation van de VN heeft opgesteld. Kinderarbeid, dwangarbeid of discriminatie zijn dus uit den boze. En de gezondheid en veiligheid van werknemers staan voorop. Bovendien zijn deze medewerkers vrij zich te verenigen en gezamenlijk te onderhandelen. • Producenten houden rekening met het milieu. Dat betekent onder andere dat ze gewasbeschermingsmiddelen veilig gebruiken, verboden bestrijdingsmiddelen uitbannen en afval verantwoord afvoeren. Maar bijvoorbeeld ook dat zij geen genetisch gemodificeerde producten verbouwen en kwetsbare natuurgebieden beschermen. • Alle boerenorganisaties werken democratisch. Leden van kleine boerenorganisaties hebben inspraak in de besluitvorming. Voor plantages geldt dat werknemers beslissen over de invulling van de Fairtrade premie. Een compleet overzicht van de Fairtrade normen is te vinden op www.fairtrade.net.
Producer Countries Labelling Initiatives/ Marketing Organizations *Please note that Fair Trade USA will resign from the global Fairtrade system effective 31 Dec 2011.
‘Fairtrade streeft naar een beter leven voor boeren en arbeiders in Afrika. Door hun handelspositie te versterken en door de productiecapaciteit te verhogen. Zonder het milieu daarbij aan te tasten. Zo kunnen we boeren en arbeiders in heel Afrika helpen om te leven zonder armoede. Fairtrade draagt bij aan daadwerkelijke verandering, in Afrika en in de rest van de wereld.’
Michael Nkonu Uitvoerend Directeur Fairtrade Afrika
Waaruit bestaat Fairtrade International? Fairtrade International (FLO) is een koepelorganisatie, bestuurd door producentennetwerken en nationale keurmerkorganisaties. FLO heeft een productie- en een verkoopkant. Aan de productiekant omvat de organisatie drie producentennetwerken op drie continenten. Zij vertegenwoordigen en ondersteunen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden in Afrika, Azië, Oceanië, Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Aan de verkoopkant telt de organisatie negentien nationale keurmerkorganisaties. Zij promoten Fairtrade onder bedrijven en consumenten in de landen waar Fairtrade producten worden verkocht. De Nederlandse keurmerkorganisatie is Stichting Max Havelaar. De keurmerkorganisaties zijn samen met twee marketingorganisaties actief in 26 landen. Zij brengen daarmee in zeventig landen Fairtrade producten op de markt. Het keurmerk Voordat een product het Fairtrade keurmerk mag krijgen, is elke stap in de productieketen gecontroleerd aan de hand van Fairtrade criteria. Het onafhankelijke FLO-CERT is verantwoordelijk voor die keuring. Deze organisatie certificeert de producenten en de rest van de handelsketen. FLO-CERT is de eerste certificatie-instelling voor een ethisch label die voldoet aan de ISO 65norm, de internationaal erkende norm voor certificatie-instellingen. De Fairtrade beweging wil... … vergroten: aanzienlijk meer mensen moeten baat hebben bij Fairtrade. Fairtrade zorgt daarvoor door producenten in staat te stellen hun boerenbedrijven uit te breiden. Door meer producenten te certificeren. En door een groter assortiment van Fairtrade producten aan te bieden in meer en meer landen.
Contact Stichting Max Havelaar Lucasbolwerk 7 3512 EG Utrecht T +31 (0)30 233 70 70
[email protected] www.maxhavelaar.nl FairtradeNL FairtradeNederland
… verdiepen: het inkomen van Fairtrade producenten moet omhoog. Fairtrade zorgt daarvoor door meer financiële voordelen tot stand te brengen. Door extra steun te bieden voor de ontwikkeling van hun onderneming. Door toegang te faciliteren tot technische ondersteuning. En door de verkoop van Fairtrade producten te verhogen. … versterken: het werk van de beweging moet zo efficiënt en effectief mogelijk ingericht zijn. Fairtrade zorgt daarvoor door wereldwijd dezelfde aanpak te hanteren. Door teams te versterken. Door activiteiten te vereenvoudigen. En door verantwoordelijkheden over te dragen op lokaal niveau. Financiering FLO wordt gefinancierd vanuit vergoedingen voor het gebruik van het Fairtrade keurmerk en vanuit de fondsen van toegewijde partners.
2. fairtrade cacao
Feiten & Cijfers Fairtrade in het kort… Oorsprong cacao Wereldwijd wordt er ongeveer 3,5 miljoen ton cacao per jaar geproduceerd door ongeveer 30 landen waarbij 70% van de totale productie uit West-Afrika komt (met name Ghana en Ivoorkust). In totaal leven 14 miljoen mensen van cacao. In een aantal landen in Afrika en Latijns-Amerika is de productie van cacao zelfs de belangrijkste inkomensbron. De cacaomarkt De verwerking van cacao vindt met name plaats in westerse landen. De meeste cacaobonen worden verwerkt in de Verenigde Staten en in Nederland. Amsterdam is de grootste cacaohaven ter wereld. In de Zaanstreek wordt 25% van de wereldwijde cacaoproductie verwerkt. De cacaosector is een geconcentreerde sector. Er zijn drie grote verwerkers die cacaobonen tot halffabricaten verwerken: Cargill, ADM en Barry Callebout. De wereldwijde verkoop van chocola wordt gedomineerd door 5 bedrijven: Kraft/ Cadbury, Mars, Nestlé, Hershey’s en Ferrero. Samen verkopen ze 57% van alle chocolade. In 2010 kochten Nederlanders 84,3 miljoen kilogram chocolade. Dat komt neer op 5,1 kilogram per persoon. De chocolade die in Nederland wordt gegeten vindt met name zijn oorsprong in West-Afrika. De specialiteiten (o.a. biologisch) komen met name uit Latijns-Amerika. Fairtrade cacaomarkt In de afgelopen 8 jaar is er een enorme groei geweest in Fairtrade cacao. Van 2004 - 2010 is het volume aan Fairtrade cacao wereldwijd gegroeid van 4.000 ton tot 35.000 ton. Fairtrade heeft in 2010 een marktaandeel van ongeveer 0,9% in de wereldwijde cacaomarkt. De grootste markten voor Fairtrade cacao zijn: Engeland, Frankrijk, Nederland en Duitsland. Wat biedt Fairtrade? Cacaoboeren hebben te maken met problemen op verschillende gebieden. Sterk fluctuerende prijzen, oude en onproductieve bomen, onvruchtbare grond, klimaatverandering, stijgende productiekosten (kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, transport), geen toegang tot krediet en gebrek aan onderhandelingsmacht in de cacaoketen. Ze missen dus de bestaanszekerheid die nodig is om risico’s te durven nemen en te investeren. Deze vicieuze cirkel wil Fairtrade met haar eerlijke handelsvoorwaarden doorbreken.
Max Havelaar - 12 - Cacao
Fairtrade minimum prijs cacaobonen Dekt duurzame productiekosten en biedt zekerheid voor boere n. Bedraagt US$ 2.000 per ton. Fairtrade premie cacaobonen De Fairtrade premie wordt door boeren aangew end voor investeringen in het bedrijf en in de gemeenschap. De pre mie bedraagt US$ 200 pe r ton. Meer informatie over Fairtrade standaarde n: www.fairtrade.net/sta ndards
Wat biedt fairtrade? • De Fairtrade minimumprijs dekt de kosten van de duurzame productiewijze. Als de prijs op de markt hoger is dan de minimumprijs, komt de Fairtrade prijs gewoon in marktonderhandelingen tot stand. • Bovenop de prijs betaalt de koper altijd een vaste premie die aangewend kan worden voor investeringen in productie, sociale projecten en milieu. • De koper biedt de organisatie van kleine boeren desgevraagd voorfinanciering. • Op de lange termijn helpt Fairtrade boerenorganisaties en boeren om zich te wapenen tegen onstabiele markten door toegang tot financiering, het bouwen van relaties tussen kopers en verkopers en verbeterde contractvoorwaarden. Fairtrade cacao cooperaties Alleen organisaties van kleine boeren komen in aanmerking voor Fairtrade certificering. Fairtrade cacao wordt verbouwd op boerderijen van gemiddeld 3,1 hectare. In totaal zijn er 85 gecertificeerde boerencoöperaties (februari 2012):
Ivoorkust 30
Peru 20
INDIA 7
GHANA 4 (waarvan 1 co0peratie met 65.000 leden)
In februari 2009 waren er 33 gecertificeerde organisaties. Het aantal is dus flink gegroeid in drie jaar tijd. Hoewel er een stijging is van het aantal Fairtrade boerenorganisaties, wordt het merendeel van de bonen geleverd door een paar coöperaties in een paar landen. Kuapa Kokoo in Ghana (ongeveer 65.000 leden) produceert bijna de helft van het aanbod in conventionele (niet-biologische) Fairtrade cacaobonen. Twee organisaties in Ivoorkust (Kavokiva en Uirevi) leveren 20% van de conventionele Fairtrade cacaobonen. Duurzame ontwikkeling Er komt steeds meer duurzame cacao in de winkels. In maart 2010 ondertekenden de belangrijkste spelers uit de Nederlandse cacaosector (handelaren, fabrikanten, supermarkten) en maatschappelijke organisaties de intentieverklaring voor duurzame cacaoconsumptie en -productie. In 2015 moet minimaal 50% van alle cacaobonen die gebruikt worden in cacaoproducten voor de Nederlandse markt gegarandeerd duurzaam zijn; in 2020 gaat het om 95% duurzame cacaoconsumptie en in 2025 moet 100% bereikt zijn. Voor meer informatie over Fairtrade Fairtrade International www.fairtrade.net Stichting Max Havelaar www.maxhavelaar.nl Voor meer informatie over cacao Food-Info www.food-info.net/nl/products/choc/intro.htm International Cocoa Organization www.icco.com
Max Havelaar - 13 - Cacao
OVERIGE LANDEN 24
veel gestelde vragen Waar komt Fairtrade cacao vandaan? Wereldwijd wordt er 3,5 miljoen ton cacao per jaar geproduceerd door ongeveer 30 landen waarbij 70% van de totale productie uit West-Afrika komt en dan vooral uit Ghana en Ivoorkust. De chocolade die in Nederland wordt gegeten vindt met name zijn oorsprong in West-Afrika en dat geldt ook voor Fairtrade chocolade. Wat is Fairtrade chocolade? Fairtrade chocolade betekent dat de cacaobonen en de suiker in de chocolade zijn geleverd door kleine boerenorganisaties die een eerlijke prijs en een premie ontvangen voor hun product. Verder moet er bij de teelt van cacaobonen en suikerriet worden voldaan aan eisen op het gebied van arbeid en milieu. Wat betekent Fairtrade voor de cacao- en suikerboeren? Door Fairtrade ontstaan sterke boerencoöperaties die toegang krijgen tot de internationale markt en hun onderhandelingsmacht en positie in de handelsketen versterken. De samenwerking tussen boeren zorgt er ook voor dat ze beter kunnen overleven in moeilijke tijden. De Fairtrade premie die de boeren ontvangen bij de verkoop van cacao wordt gebruikt voor investeringen in productieverhoging en kwaliteitsverbetering en in projecten die ten goede komen aan de gemeenschap zoals onderwijs, gezondheidszorg of milieu. Hoe kan ik zien of ik Fairtrade chocolade koop? Het Max Havelaar keurmerk voor Fairtrade is te vinden op de voorzijde van de verpakking van de chocoladereep en geeft aan dat het product geteeld, geproduceerd en verhandeld is in overeenstemming met de internationale Fairtrade voorwaarden.
Max Havelaar - 14 - Cacao
PRODUCENTEN informatie Boerenorganisatie Kavokiva Land Ivoorkust Product cacaobonen Leden 3400
We komen samen. Dat betekent Kavokiva in de lokale taal die in de regio Daloa, in het zuidoosten van Ivoorkust, wordt gesproken. En dat is ook wat 600 boeren deden toen ze in 1999 de Cooperative Agricole Kavokiva de Daloa oprichtten.
De regio Daloa neemt 40% van de totale cacaoproductie van Ivoorkust voor haar rekening. Ivoorkust is een van de armste landen ter wereld en politiek zeer instabiel. Cacao is voor veel boeren in Daloa de belangrijkste inkomstenbron. Daarnaast wordt er ook koffie verbouwd. In Daloa zijn de wegen slecht onderhouden, veel dorpen hebben geen elektriciteit en toegang tot gezondheidszorg is onvoldoende. Het analfabetisme is zeer hoog en ligt op ongeveer 95% onder de boerenbevolking. Veel scholen zijn slecht uitgerust en te ver weg voor de kinderen om er elke dag heen te gaan. Het doel van Kavokiva is om de sociale en economische positie van de leden te verbeteren door ze te ondersteunen bij de productie en verkoop van cacao en koffie. Dit betekent dat de coöperatie een hogere prijs betaalt dan de lokale handelaren en krediet verleent voor productiemiddelen zoals kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, schoolgeld en uitgaven voor medische zorg. In 2004 werd Kavokiva Fairtrade gecertificeerd. Deze nieuwe afzetmarkt en de extra premie die voor Fairtrade cacao wordt uitbetaald geeft de coöperatie extra mogelijkheden om de meest urgente basisbehoeften te financieren. Boeren kunnen niet werken als ze ziek zijn dus in eerste instantie wordt er veel aandacht besteed aan schoon drinkwater en medische zorg. Een van de grootste prestaties is de
Oprichting 1999
realisatie van een medisch centrum met een ambulance in een van de afgelegen gebieden zodat men niet zo ver hoeft te reizen naar een openbaar ziekenhuis. Ook is er een gratis gezondheidsverzekering ingevoerd met betaalbare medicijnen. Daarnaast is er veel aandacht voor onderwijs en verbetering van productie. De premie wordt ingezet voor het bouwen van scholen in dorpen waar de openbare school te ver weg is voor de kinderen. Ook is er een gekwalificeerde agronoom aangetrokken die de boeren ondersteunt bij verbetering van de productie en de kwaliteit van de cacaobonen. Tevens wordt er een jaarlijkse bonus uitgekeerd aan de boeren. Fairtrade gecertificeerde coöperaties moeten voldoen aan de eis dat er geen kinderarbeid plaatsvindt en dat er procedures zijn opgesteld die in werking treden in het geval hier niet aan voldaan wordt. Kavokiva heeft 21 comités die uitleg geven over kinderarbeid aan de leden en erop toezien dat het beleid wordt uitgevoerd. Armoede is een van de belangrijkste oorzaken van kinderarbeid. Veel boeren verdienen nauwelijks genoeg om hun kinderen naar school te sturen. Hierbij komt dat het geld voor het schooljaar in september betaald moet worden en de boeren weinig geld hebben totdat de oogst plaatsvindt in oktober. Daarom geeft Kavokia een lening aan de leden zodat de meeste kinderen naar school kunnen gaan. Voor meer informatie: www.kavokiva.com
Max Havelaar - 15 - Cacao
PRODUC ENTEN informa tie
Boerenorganisatie Kuapa Kokoo Land Ghana Product cacaobonen Leden ongeveer 65.000 Oprichting 1993
Kuapa Kokoo is een coöperatie van kleine cacaoboeren en is opgericht in 1993. De coöperatie begon met 200 leden en heeft er tegenwoordig meer dan 60.000. De boeren zijn lid van één van de 1300 dorpsgemeenschappen. Via deze gemeenschappen verkopen ze hun cacao aan Kuapa Kokoo. Het hoofdkantoor is gevestigd in de stad Kumasi in het midden van Ghana. De boeren wonen in afgelegen en onontwikkelde gebieden. Veel dorpen hebben geen toegang tot gezondheidszorg, schoon drinkwater en elektriciteit. De leden van Kuapa Kokoo bezitten gemiddeld 4 hectare land waarvan het grootste gedeelte gebruikt wordt voor de teelt van cacaobonen. In 1995 werd de coöperatie Fairtrade gecertificeerd en exporteerde al snel zo’n 400 ton cacaobonen naar Europa. Kuapa Kokoo groeide als kool en heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een organisatie van nationaal belang. Ging de cacao aanvankelijk uitsluitend naar de Fairtrade markt, inmiddels wordt een groot deel ook op de reguliere markt verkocht. Kuapa Kokoo (goede cacaoboer in de lokale taal) onderneemt verschillende activiteiten. In de eerste plaats de verkoop van de cacao voor de boeren. Daarnaast is er ook een kredietfaciliteit die met name vrouwelijke leden (30% van het totaal) toegang tot krediet geeft om nieuwe inkomensgenererende activiteiten op te starten.
bedrag, de premie, die importeurs volgens de Fairtrade voorwaarden moeten betalen. De leden van Kuapa Kokoo bepalen zelf hoe ze die extra inkomsten besteden. Door de grootte van de organisatie wordt het geld geconcentreerd in gemeenschappelijke projecten en wordt een klein deel direct aan de leden uitgekeerd. De extra inkomsten worden gebruikt voor de verhoging van de productiviteit en de kwaliteit van de cacaobonen en voor verbetering van het voorzieningenniveau in de dorpen. VOORBEELDEN PREMIEBESTEDING IN 2010/2011: • Training en advies aan boeren om kwaliteit en productiviteit van de productie te verbeteren; • Bouw van een aantal opslagloodsen; • Aanschaf van productiemiddelen zoals machetes (mesvormig stuk gereedschap); • Mobiele klinieken zodat de dorpen bezocht worden door medisch personeel; • Ondersteuning van kredietprogramma voor vrouwen; • Watervoorziening voor 5 dorpen; • Bonusuitbetaling aan boeren; • Intern controlesysteem en kinderarbeid programma. Op de site van Stichting Max Havelaar vindt u onder de kop Bibliotheek/Video een korte video over Kuapa Kokoo waarnaar u kunt linken. U vindt de video ook op bijgeleverde USB stick. Voor meer informatie: www.kuapakokoo.com
Voor Fairtrade cacao ontvangt Kuapa Kokoo een extra
Max Havelaar - 16 - Cacao
Boeren verhal en Naam boerin Dora Arthur Cooperatie Kuapa Kokoo (Ghana)
Dora heeft met haar dagelijks werk en zes kinderen een druk bestaan. “Om zes uur ’s ochtends begint de dag. Ik veeg het huis aan en maak het ontbijt klaar voor het gezin. Daarna vertrek ik naar onze cacaobomen. In de oogsttijd plukken we er de cacaopeulen, die we met machetes openhakken om de cacaobonen eruit te halen. Na een uur of vijf ga ik terug naar huis. Daar heb ik van alles te doen rond het huis, voordat ik het avondeten weer verzorg.” Meerdere gewassen In de toekomst denkt ze meer aan cacao te verdienen. “De cacaobomen zijn nu nog jong en brengen nog maar weinig op.” Maar de familie verbouwt ook cassave en bananen. Kuapa Kokoo, de coöperatie waar Dora lid van is, stimuleert de boeren om meerdere gewassen te verbouwen. Daar kunnen ze zelfs een lening voor krijgen. Het helpt hen aan de nodige inkomsten in de periode tussen twee cacao-oogsten. Op vrijdag gaar Dora naar de stad Kumasi om brood te kopen, wat ze in haar eigen dorp weer verkoopt. Ook dat levert extra inkomen op. Betere voorzieningen Dora leeft met haar gezin in eenvoudige omstandigheden. Water en elektriciteit ontbreken. Kuapa Kokoo is met de extra inkomsten uit Fairtrade begonnen met de aanleg van voorzieningen zoals waterputten en openbare toiletten. Dit gebeurt in overleg met de dorpen. Dora hoopt dat ook haar dorp dadelijk in aanmerking komt. Toekomst Dora’s kinderen gaan nu allemaal naar school. Alleen de oudste heeft net haar kappersopleiding afgerond. Dora hoopt in de toekomst meer te kunnen verdienen met hulp van de toenemende investeringsmogelijkheden. “Ik wil mijn kinderen goed onderwijs bieden en een betere toekomst. Mijn grootste droom is om een reis te maken en wat van de wereld te zien.”
Max Havelaar - 17 - Cacao
Boeren verhal en Naam boer Paul Agyabeng Cooperatie Kuapa Kokoo (Ghana)
“Fairtrade heeft ertoe geleid dat we samenwerken, goed georganiseerd zijn en meer produceren. Daarnaast stelt Fairtrade ons in staat om diverse projecten in de gemeenschap te betalen zoals schoon drinkwater. Ook kunnen we productiemiddelen zoals machetes (mesvormig gereedschap) en laarzen kopen en ontvangen we jaarlijks een bonus die met name geïnvesteerd wordt in de productie”.
Naam boerin Kouadio Yao Cooperatie Kavokiva (Ivoorkust)
“Voortaan geniet ik van een heleboel voordelen, zoals ondersteuning op productieniveau (technische vorming, herbebossing) en toegang tot onderwijs. Mijn jongste zoon gaat naar school hier in Abekro. Die is gebouwd met de premie. Ik ben tevreden want ik kon zelf vroeger niet naar school gaan.”
Max Havelaar - 18 - Cacao
a n i g a p t c a t con
Stichting Max Havelaar Lucasbolwerk 7 3512 EG Utrecht T. 030 – 233 70 70 E.
[email protected] www.maxhavelaar.nl
Twitter: FairtradeNL
Facebook: FairtradeNederland
