Lyme
Griep
Hepatitis B
Schimmels
VerkoudVerkoudheid Vaccinaties
Pandemie
MRSA
Legionella
Infectieziekten en werk een bij U gekende relatie? Harry ( H.P.J.) Stinis, bedrijfsarts NCvB Invitational Conference 22 september 2009
TBC
Noro
Hepatitis A
Endotoxines
Zwangeren Kwetsbaren
Wat verwachten we van U? 1) Mee beleven : Is dit een herkenbare realiteit? Luister, huiver, denk, vraag en … 2) Antwoord op: Zijn er infectieuze afbreukrisico’s op mijn (kennis)(beleid) terrein, binnen mijn organisatie? Bij anderen? 3) Begin denken over: Wat heb ik/mijn organisatie/wij nodig aan onderzoek? middelen? beleid? instrumenten?
Wel eens gehoorde argumenten om NIET naar de relaties tussen infectieziekten en de arbeid te kijken zijn…
1) Onwetendheid • • • • •
Wat zijn dat beroepsziekten? Je kan alles toch overal oplopen, waarom zou het juist bij mij ontstaan? Infectieziekten horen bij het leven! Mij zijn geen beroepsinfectieziekten bekend……. Mijn bedrijfsarts zegt dat er geen beroepsziekten zijn….
2) Financiëel: • • •
Angst voor claimgedrag …. Onderzoek kost geld…… Maatregelen kosten alleen maar geld
3) Overig: • • • •
Men hoort liever alleen de positieve kanten van werken Nu even niet we hebben het te druk: geen tijd dus Nu even niet we hebben geen werk: geen geld dus U ?????
Er is zelfs een bond tégen uw spreker
De hoofd-argumenten om WEL naar de relaties tussen infectieziekten en de arbeid te kijken zijn: • • • • • •
• • • • • •
Infectieziekten kunnen de uitvoering van de eigen functie belemmeren . Uitvoering werk Infectieziekten kunnen de mens kwetsbaarder maken voor een bij een goede gezondheid normaal Kwetsbaarheid - werk dragelijke werk- en arbobelasting Andere, al dan niet werkgerelateerde (niet)infectieziekten, kunnen de mens kwetsbaarder maken voor het oplopen van een infectieziekte op het werk : Kwetsbaarheid - ziekte Ook de therapie en de medicijnen bij infectieziekten gegeven kunnen bovengenoemde effecten hebben Kwetsbaarheid -ziekte Infectieziekten kunnen collega's besmetten en zo ook ziek maken : Risicovorming- tweeden Infectieziekten kunnen derden besmetten. Derden zijn alle mensen van buiten, maar ook bijvoorbeeld bezoekers, patiënten, studenten en scholieren, die op de werkplek aanwezig kunnen zijn. Risicovorming-derden In ernstige gevallen kunnen infecties op de werkplek beginnen en dan van daar uit een bedreiging voor de volksgezondheid betekenen. Risicovorming samenleving Infectieziekten kunnen hun oorzaak in het werk hebben Beroepsinfectieziekten Werkzaamheden kunnen de gevoeligheid voor infectieziekten vergroten. Kwetsbaarheid Infectieziekten kunnen organen aantasten en zo hun functie bij bescherming van de gezondheid verminderen: longaandoeningen en leverfunctiestoornissen. Belastbaarheid Arbo-wettelijke vereiste preventiebenadering(=meer dan alleen voorzorg!) Letselschade Meer dan 50% Ziekteveruim heeft infectieuze oorzaak Financieel
Argumenten om infectieziekten aan te pakken op het werk 1. Financieel (alle verzuim kost geld) 2. Organisatorisch (vitale figuren) 3. Voorkomen letselschade (niemand wil een andere beschadigen) procedures, wantrouwen, verstoorde relaties CIVIEL 4. Arbowettelijke & Europese plicht 5. Sociaal : voorkomen mislopen zwangerschap 6. Voorkomen ziekte en overlijden medemens 7. Bescherming van uzelf, uw werknemers en families
Snotteren op werk kost vermogen •
NEW YORK - Personeel dat uit puur plichtsbesef hoestend en proestend toch op het werk verschijnt, kan de baas veel geld kosten. Dit zogeheten 'presenteïsme' kost werkgevers in de Verenigde Staten liefst $180 miljard per jaar, zo blijkt uit onderzoek. De kosten zitten hem vooral in de lagere productiviteit van kwakkelende werknemers, langere ziekteduur en de verspreiding van ziektes onder gezonde collega's. Volgens onderzoeker Brett Gorovsky van bedrijfsinformatieleverancier CCH noemt 56% van de personeelschefs presenteïsme inmiddels een probleem, tegen 39% twee jaar geleden.
•
Hoewel moeilijk te meten, schatten experts dat in de VS liefst twee derde van de zieke werknemers toch aan de slag gaat omdat er te veel werk op ze ligt te wachten. Een andere veelgenoemde reden is het gevoel van onmisbaarheid of schuldgevoel om de collega's met extra werk op te zadelen. In de VS speelt mee dat veel werknemers geen goede ziektekostenverzekering hebben en dat 100% aanwezigheid wordt beloond.
Meest voorkomende ziekten in ons land? Zeker volgens VWS: infectieziekten!
Dagelijkse ellende bij de huisarts!
Hoeveel zouden er hiervan op het werk ontstaan / het werk beïnvloeden?
Definities infectieziekten en arbo • Risicolopen: werknemer die in/door het werk een infectie kan oplopen (tijdens/causaal) • Risicovorming: werknemer die besmettelijk is voor anderen: – “Tweede”: collega’s – “Derde”: bezoekers, publiek, familie thuis – “Product”: levensmiddel, dier, patiënt, cliënt
• Kwetsbaarheid: hogere kans op eerder krijgen of ernstig verloop infectie als bij “gemiddelde mens “
Hepatitis A door McDonald's-filiaal VS MILAN – Een Amerikaanse McDonald’s-vestiging wordt in verband gebracht met een uitbraak van hepatitis A. Het aantal gemelde besmettingen is opgelopen tot 18 en er lopen al drie aanklachten tegen de fastfoodketen. Zo’n 32 besmettingen in west-Illinois en oost-Iowa worden in verband gebracht met deze vestiging, omdat ze in dit restaurant zijn geweest. Er zijn circa 10.000 bezoekers blootgesteld Onder de besmette mensen zijn twee medewerkers van de Mac. Een van de twee was op 16 juni al ziek. Zij bleek later hepatitis A te hebben. Het lijkt erop dat zij, terwijl ze besmet was, voor haar werk voedingsproducten in de vestiging heeft aangeraakt.
Hier is iets met de instructie misgegaan
Beroepsinfectieziekte Iedere infectieziekte die in, door, tijdens het werk wordt opgelopen: Door contacten (mensen): Door het product (dieren,vlees): Door de omgeving (buitenwerk,lab,airco,afval) Door zakenreizen ( 24 uur ook bij uitjes): Door verhoogde kwetsbaarheid door het werk : influenza, noro
(balies,buschauffeurs,etc)
zoönosen, toxoplasmose (slagers,dierentuin)
malaria, sars, japanse
trauma, verweekte huid
stress
T’is maar van welke kant je het bekijkt! (draai de pijlen eens om…)
•
Kippenvanger ?
Onderhoud,sloop
Chauffeur?
Buitenwerkers?
Externe werkers
Slager ? Slachter ?
14
Bezoekers familie ?
Preventiemogelijkheden op het werk 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)
Bestrijding bij de bron (1 oorzaak wegnemen) Organisatorische maatregelen( reeds zieken laten werken) Technische maatregelen (automatiseing/no touch) Hygiënische maatregelen (handen wassen, gedrag) Persoonlijke beschermingsmiddelen (maskers) Vaccinatie + voorlichting (influenza,etc) Pep: post expositieprofylaxe ( HIV) Snelle diagnose (weil, legionella) e
Tabel 1 Het BAH (bio-arbeidshygiënisch) principe
BAHprincipe
1
2
3
4
5
Bestrijding bij de bron A
Bestrijd het agens zelf
B
Voorkom dat het agens in de bron komt
C
Bestrijd de bron (bijv. een vector, een dier), repellantia
D
Desinfectie; ultraviolet licht, chemisch (soms extra gevaar)
Organisatorische maatregelen A
Zo min mogelijk mensen bij de bronnen laten komen
B
Inrichten schoon/vuil zones
C
Beperking aantal werknemers op een bepaalde plek
D
Beperk of vermijd de aanwezigheid van zwangeren in de gevarenzone
E
Houd speciaal de risicogroepen (extragevoeligen) weg van de bron
F
Geef voorlichting: onderricht en instructie en houd toezicht op de hygiëne
G
Houd alles goed schoon
Technische maatregelen A
Afscherming
B
Maak contacten overbodig: kranen en deuren automatiseren 'no touch'
C
Geen katoenen handdoeken, wel papieren
D
HEPA-filters, sluizen, overdruk, onderdruk etc.
E
biohazardkasten
F
Pas alleen niet-poreuze materialen toe
Hygienische maatregelen A
Gedrag: hand geven, neuspeuteren, ogen wrijven
B
Handen wassen, douchen
C
Contacten vermijden
Persoonlijke beschermingsmiddelen A
Afscherming huid: handschoenen, kleding, schort, haarkapje, schoenen
B
Afscherming ogen: brillen, schermen
C
Afscherming ademwegen: maskers (mond/neus)
6
Vaccinatie: Bij zwangeren liefst voor de zwangerschap wegens mogelijke impact op ongeborene en andere reactie zwangere
7
PEP (postexpositie profylaxe): preventief geneesmiddelen toedienen zonder dat de ziekte aangetoond kan worden (HIV, Hepatitis B). Deze middelen kunnen nadelige effecten hebben op het ongeboren kind
8
Therapie bij ziekte A
Snel diagnose (laten) stellen: als werknemers waarschuwingssignalen leren kennen, kunnen ze de behandelend arts snel op het goede spoor zetten
B
Zo snel mogelijk therapie (legionella, ziekte van Weil)
Voorbeeld 1: Griep (influenza) • Kan je overal oplopen soms EERDER in het werk: – Door speciale contacten (vooral zieken: grieppatiënten:arts) – Door intiemere contacten ( verzorging) – Door frequentere contacten( publieksfuncties: balies) – Door bezoek endemisch gebied: Mexico, USA, tropen (kippenslachtmachines –aviair) – Door verhoogde kwetsbaarheid door werk: stress! Tot een bepaalde fase pandemie draagt werk bij (..vaccinatie, hygiene , etc)
Voorbeeld 2 : Ziekte van lyme (lyme-borreliose) • Kan je overal oplopen soms EERDER in het werk: – Omdat je in de natuur moet werken – Omdat je speciale werkzaamheden doet (haas bereiden, herten sjouwen, patrouille loopt) – Omdat je vaker en langduriger in het b(i)os verkeert Preventie: voorlichting, tangetjes, kleding, etc Iedere buitenwerker loopt dus risico!
Voorbeeld 3: Toxoplasmose Kan je oplopen door kattenbak (>1 dag) soms EERDER in het werk: • Dagelijks vele bakken verschonen: asiel • Vleesverwerking : – – – – •
Rauw vlees Hele dag door Veel verschillende bronnen ( 15% besmet) Door proces: spettervorming
Preventie: zwangeren, hygiëne)
Dus bekijk alles van uit uw werkperspectief
Voorbeeld 4: MRSA • Kan je oplopen door: – Contact met patiënten ( op het werk en thuiszorg) – Contact in het publiek – Contact met varkens, kippen en kalveren – Na bedrijfsongeval opname in buitenland – Veterinaire zorg: paarden Preventie: search & destroy, voorlichting, hygiëne) Dus (nog) geen ziekte, wel risicovorming/risicolopers
Voorbeeld 5: Prikaccidenten Hep B, C en Hiv (en vele ) andere door bloed/bloed: • Prikaccidenten ( bekende en onbekende zieken, schoonmakers, plantsoenen) • Bijtaccidenten (agressie) • Ongevallen ( EHBO, BHV, hulpverleningsdiensten) • Eerste hulpsituaties (idem) • Buitenlandreizen extra gevaar! Preventie: prikaccidenten protocol!!(SD ambtenaar) Dus meer dan gezondheidszorg alleen
Arbobeleid WAT DAN PRECIES? • Risicoinventarisatie (ALLE agentia, risicosituaties, effecten, aanpak) • Ziekteverzuimbegeleiding: (arbeidsgeschiktheid eigen functie, kwetsbaarheid vergroot, besmettelijkheid )
nb casemanager?
• Preventief (periodiek) medisch onderzoek • Open spreekuur • Preventief beleid: technisch, hygiëne, vaccinatie, voorlichting
• Specifiek: kwetsbaren, zwangeren, reizigers, derden, uitbraak, pandemie, product)
LET op de valkuil: Uw casemanager ziet VEEL werknemers, maar heeft (te) WEINIG kennis Uw bedrijfsarts ziet WEINIG werknemers, maar heeft wel VEEL kennis
Hoe komt u nu achter organisatiegebonden oorzaken van het verzuim?
Voorbeeld kwetsbaren • • • • • • •
Zwangeren (influenza, CMV, parvo etc) Ouderen Jongeren Aangeboren afwijking maar verder gezond Chronische ziekten hart, lever, nieren, milt Medicijngebruikers Algemene conditie minder
Hoe komt u er bij uw werknemers achter?
KIZA (kennissysteem Infectieziekten bij de arbeid) een succes! www.kiza.nl •
Periode: Van 19 juni 2009 - 25 juni 2009 Unieke bezoekers: 7206 (gebaseerd op uniek IP adres)
•
Totaal aantal bezochte pagina's: 30913 (pagina's)
• • • • • • • • • • •
Top 10 Meest bezochte Pagina's: Symptomen Q - koorts 3696 (keer) ( nav berichten in de krant over ernst ziekte) ? Kiza 1708 (keer) Infectieziekten 686 (keer) Mexicaanse Griep 448 (keer) (nav pandemie die heerst en actuele berichtgeving daarover door jaap maas)? Vaccinatie Hepatitis A 289 (keer) Symptomen Aids - HIV (natuurlijk verloop) 266 (keer) Kwetsbare Groepen 264 (keer) (nav artikel in TBV harry stinis) ? Infectieziekten en Arbeid 260 (keer) Beroepen 237 (keer) Werksituaties 202 (keer)
Hallo collega's: weer nieuwe bezoekersrecords gebroken!! Op donderdag 25 juni hadden we 2181 unieke bezoekers op een dag. Groeten, Annet (A.F.) Lenderink projectcoördinator
07 Juli 2009 Dode door norovirus op cruiseschip Op een Brits cruiseschip is een man van 74 overleden, vermoedelijk aan de gevolgen van een besmetting met het norovirus. Van de ruim 750 passagiers zijn er 150 ziek geworden. Een infectie met het norovirus leidt tot diarree en overgeven. Normaal is dat niet dodelijk, maar een infectie kan fataal zijn voor ouderen, mensen met een zwakke gezondheid en baby's. Het cruiseschip, de Marco Polo, ligt in de haven van Invergordon in Schotland. Inwoners zijn kwaad dat het schip niet in quarantaine wordt gehouden. De Marco Polo maakte een reis rond de Britse eilanden toen de ziekte uitbrak. Bedrijf als gesloten gemeenschap( schip ) ja (meer eigen) en nee(meer open)
Wat verwachten we van U? 1) HERKENNING Is dit een herkenbare realiteit? Luister, denk, vraag, overleg en denk……. 2) BEDENKEN Zijn er afbreukrisico’s binnen mijn organisatie? Op mijn beleidsterrein die aandacht behoeven? WAT? 3) IDEEEN Wat heb ik/mijn organisatie/wij nodig aan instrumenten, protocollen, onderzoek ,etc?
Overlevingsduur van bacteriën uit de ontlasting
Type bacterie
• • • • • • •
Campylobacter jejuni C difficile (spores) Escherichia coli Helicobacter pylori Listeria species Salmonella species Shigella species
Overlevingsduur
Up to 6 days 5 months 1.5 hours to 16 months Less than 90 minutes 1 day to months 1 day 2 days to 5 months
Type of virus
• • •
Norovirus and feline calicivirus Rotavirus Influenza
8 hours to 7 days 6 - 60 days 0,5 - 3 dagen
Dank voor uw aandacht!
Van mens tot mens
Infectiepreventie & vaccinatie – standaard onderdeel van beleid?
http://www.nivel.nl/pdf/Rapport-Oorzaken-incidenten-en-onbedoelde-schade-ziekenhuizen-2008.pdf
Nodig zijn nog…. 1)
Arbocatalogi branches altijd hoofdstuk IZ
1)
Instrumenten als: 1) RIE-iz( risico-inventarisatie infectieziekten) 2) Protocollen opsporen kwetsbare groepen
2)
Beleid als: 1) Afstemming RIVM op ARBO-wet , ( VWS op SZW en vv) 2) Afstemming volksgezondheid op arbogezondheid 3) Stevige aanpak overtreders: vermijden concurrentievervalsing 4) Nadere invullen te vaccineren groepen werknemers, financiering?
3)
Onderzoek naar: 1) Risicovolle situaties bij werkzaamheden 2) Effectiviteit preventieve maatregelen
4)
Kennisontwikkeling: 1) 2) 3)
Financiering onderzoek Werkzame adembescherming Verbeterde opleiding arbo-professionals: case-managers, bedrijfsartsen, arbeidshygiënisten
Enige oplossingen REEDS • Arbo-infect-alertservices voor professionals • Arbo-infect- nieuwsbrief voor professional • MKB USA Pandemie BCP: http://www.flu.gov/professional/business/smallbiz.html/?date=091409 • Arbo-management-team(AMT) arbodeel OMT IN WORDING • RIVM ook afdeling infectieziekten en werk: coördinatie, research, arbolead bij pandemie NOG • Infectieziekten en werk voor professionals: www.kiza.nl geschikt maken voor leken • Standaardmodel infectieRie BARIE • Arboinfect alertservice + nieuwsbrief voor professionals ook voor wgs en wns • Alle arbocatalogi moeten IZ paragraaf hebben • Alle arbocatalogi moeten paragraaf zwangerschap (oa. In relatie tot Infectieziekten hebben • Vaccinatie werknemers bij de zorgverzekeringen onderbrengen • Protocollen omgaan met kwetsbare werknemers schrijven • Curatieve sector moet rol arbeid en gezondheid bewustworden, zeker tav infectieziekten • Bedrijfsarts moet beter geschoold worden tav infectieziekten • Onderzoek naar effectieve preventie: maskers hygiene, techniek
De “vrijheid” op de arbomarkt
“Beroepsziekte” bij buschauffeurs 1
Seizoenen hebben invloed
