Juni 2011, Juni jaargang 2011, jaargang 4, nummer 4, nummer 2 2
In dit nummer o.a.
Van de vice-voorzitter, We kunnen terugkijken op een langdurige en zeer droge periode dit voorjaar waarbij de veldwerkzaamheden zeer voorspoedig verlopen zijn. Omdat het maar niet wilde regenen waren eind mei alle haspels verkocht. In Nederland hadden negen waterschappen een totaal beregeningsverbod afgekondigd om met zoet water uit de omliggende sloten en kreken de gortdroge akkers te beregenen. Wat nimmer is voorgekomen is dat boeren uit delen van Zeeland waar niet beregend kon worden zijn gaan beregenen met zoet water wat van elders is aangevoerd met tankauto’s. De kosten liepen hierdoor op van 500-900 euro per ha om te kunnen beregenen met zoet water. Transporteurs en loonwerkers met haspels hadden hierdoor weken extra werk en de boeren in de door extreme droogte getroffen gebieden veel kosten. Wat hier weer eens blijkt is dat zoet water voor de landbouw van onschatbare waarde is en blijft. Op Goeree-Overflakkee stonden in de hoogtijdagen in mei ca. 185 haspels tegelijk te draaien en dan te denken aan de wetenschap dat de Rijksoverheid het grote zoetwatermeer het Haringvliet wil verbrakken middels het in het verleden genomen onzalige kierbesluit, waarbij de Haringvlietsluizen op een kier gezet worden om de trek van zoutwatervissen te bevorderen evenals de brakke natuur. Aangezien de laatste vier jaar het weer in het voorjaar- en de zomerperioden extremer wordt, grote droogte gevolgd door veel nat weer, lijkt het erop dat ons klimaat meer extremen krijgt van droog tot zeer nat. Gezien bovengenoemde zaken worden de laatste jaren veel regenhaspels verkocht om alle wortelgewassen te kunnen beregenen. Het ziet ernaar uit dat de huidige markt weer goede prijzen belooft, ik hoop oprecht dat alle uientelers dit nieuwe afzet seizoen gebruik kunnen maken van goede stabiele prijzen met kwalitatief goede uien. U ervaart steeds weer dat ons Prijsinformatiesysteem van onschatbare waarde is voor u als kennisbron van gedane zaken. Ik hoop dan ook van ganser harte dat het API (aardappelprijsinformatiesysteem) niet van de grond komt. Hierover meer op bladzijde 3 van dit nummer. Ik wens u allen een goede oogst voor 2011 toe en veel wijsheid bij de verkoop van de door u geteelde producten. Dick de Bruijne
API—Brandbrief
Mijnakker
Areaalinventarisatie
Agenda Juli Meld uw mening over API Augustus Proefrooiing aardappelen September Proefrooiing aardappelen Proefrooiing uien Nieuwe website de lucht in
VTA-Prijsinfosysteem en nieuwe website De afgelopen maanden is er hard gebouwd aan een vernieuwd VTAprijsinformatiesysteem en nieuwe website. In dit systeem zijn veel zaken die nu nog met de hand gedaan worden geautomatiseerd. Komende maanden hopen we de interne testfase uit te voeren, waarna we vervolgens het systeem gaan vullen met de bestaande gegevens. Wanneer alles volgens plan verloopt dan gaat in de loop van september de vernieuwde website, gekoppeld aan het opnieuw gebouwde geautomatiseerde prijsinformatiesysteem, online.
Nieuwe oogst?! Meld ook dan weer uw gedane zaak.
Terugblik op oogst 2010 Het areaal uien in 2010 was ook weer groot 21.000 ha. Een koud en droog voorjaar zorgde ervoor dat de uien zich traag ontwikkelden. De stand van de uien was op verschillenden percelen dun. Toen het eenmaal ging regenen in juli bleef het ook regenen, maar de uien deden het daarop goed en de opbrengst was uiteindelijk redelijk goed. De prijsverwachting was niet hoog. De oogst verliep dramatisch, veel percelen zijn onder zeer slechte omstandigheden geoogst en zijn later dan gewoonlijk binnengereden. De oogst is tot half november doorgegaan. De prijs bleef laag door het aanhoudende aanbod van afland. De kleur was weg en de kwaliteit veel minder dan we gewend zijn. De export begon uiteindelijk te lopen en de uien gingen goed weg. De prijzen liepen vervolgens op van € 25,00 tot € 30,00 in december/januari. Er werd voor de kwalitatief slechte partijen toen nog € 16,00 betaald voor Polen. De vorst zorgde er voor dat de export minder gemakkelijk verliep. De kwaliteit die werd geëxporteerd maakte dat kopers vanaf februari minder geïnteresseerd raakten in de Nederlandse uien. Dit is sindsdien het grote probleem geweest waardoor het uiteindelijk uitermate lastig werd om de grote oogst geplaatst te krijgen. Maar dat de laatste uien, goed voor zeker nog 20% van de oogst, voor 10 tot 0 eurocent zouden weggaan had niemand verwacht. Al met al blijkt het maar weer: het zijn en blijven uien waarvoor de markt moeilijk voorspelbaar voor is. In onderstaande grafiek terugblik op export. Bron: PT/KCB.
2005/06
cum
2006/07
2007/08
2008/09
2009/2010
26 24 22
20
in000
18 16
750
14
725
12
700
10
675
8
650
6
625
4
600
2
575
0
550 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52
2
4
6
8
in000
2010/2011
Toelichting grafiek: De rode lijn met bijbehorende blauwe cijferblokjes geeft Uien export p week/cum de cumulatieve export weer van week 27 (begin nieuwe 2010/2011 5-j gem exportseizoen) t/m week 20 van het afzetseizoen. Weer875 gegeven zijn het huidige afzetseizoen 2010/2011, de 850 afgelopen vijf afzetseizoenen en het gemiddelde over de 825 afgelopen 5 jaar. U dient hiervoor te kijken naar de rech800 ter Y-as en de waarde dient te vermenigvuldigd te wor775 den met 1.000.
10 12 14 16 18 20 22 24 26
bron:PT
18jun'11
Zo bedraagt de totale export t/m week 20 in het huidige afzetseizoen (2010/2011) om precies te zijn 760.489 ton. De blauwe lijn geeft aan hoeveel uien er per week zijn geëxporteerd. Deze blauwe lijn is gekoppeld aan de linker Y-as. Ook hier de waarde te vermenigvuldigen met 1.000. Zo bedraagt de export in week 20, zoals op dit moment bekend, 12.640 ton. Wanneer de weekcijfers van week 27 t/m 20 worden opgeteld komt u aan de cumulatieve export, welke is weergegeven in de rode lijn. Dus voor het huidig exportseizoen 760.489 ton.
Knolselderij Behoud van kwaliteit is prijsbepalend. Het voorkomen van de bekende ―plekjes‖ op de knolselderij en inwendige gebreken blijven een raadselachtig fenomeen. In enkele weken tijd kan een kwalitatief goede partij degraderen van versmarkt naar industrie, de financiële opbrengst kan zo dalen met 80%. Met andere woorden, het verschil tussen een goed saldo en een sterk negatief saldo kan in korte tijd geheel kantelen. Veel telers hebben met deze tegenvaller te maken gehad in de afgelopen maanden. De versmarkt is zeer goed geweest, de markt voor industrie ronduit slecht. Ondanks dat de voorraadmeting van mei 2011 hoopvol was voor de industriemarkt, is dit niet gebleken uit de prijs. Waar vorig jaar de industrieprijs op 50% van de versmarkt lag, is dit nu met 20% niet meer kostendekkend. De insecticide Perfection is dit jaar via een Dringend Vereiste Toelating twee maal te gebruiken in de teelt. Hoe dit in 2012 zal zijn, weten we nu niet ! Bodemherbicide Boxer heeft dit jaar in maart een reguliere toelating gekregen, zodat een dosering tot 5 ltr/ha mogelijk is. De Knolselderijtelersvereniging heeft via financiering van PT dit jaar op PPO Westmaas een herbicidenproef aangelegd met enkele contactmiddelen. De beste hiervan zouden een waardevolle aanvulling zijn op de nu toegelaten middelen.
API - Brandbrief Uit diverse mediaberichten moeten wij als VTA constateren dat enkele telerorganisaties het API-plan blijven omarmen. U kunt zich afvragen of het belang van de teler dan nog voorop staat. Voor VTA een onbegrijpelijke zaak. In een aantal van onze laatste VTA Aardappel Nieuwsbrieven hebben wij duidelijk stelling genomen tegen dit systeem van prijsinformatie. Niet dat wij als VTA tegen transparantie van prijzen zijn, in tegendeel zelfs. Waar het ons om gaat is dat dit API-systeem alleen gevoed gaat worden door de Nederlandse aardappelverwerkende industrie, dus geen handel noch internationale kopers. Als klap op de vuurpijl wordt er nu zelfs al gesproken om op een termijn van ongeveer twee jaar, de regionale beurzen Goes en Emmeloord te laten vervallen!!! Jawel, onze eigen telerbeurzen!!!! Kort samengevat komt het hierop neer dat in de nabije toekomst de vier grote Nederlandse aardappelverwerkende industrieën door middel van het APIsysteem de prijzen van vrije en meeleveraardappelen gaan bepalen, alsmede de cash settlementprijzen namens Nederland. Dit vanwege het feit dat er dan geen Nederlandse beurzen meer zijn. Over transparantie gesproken!!! Bij een eventueel opstarten van het API-systeem moeten telers rekening houden met Belgische, lees Belgapom, omstandigheden. Gedurende een groot deel van het seizoen stond de Belgapomnotering vier tot vijf eurocent per kg onder de Nederlandse noteringen. Belgapom noteert wekelijks de inkoopprijs van de Belgische industrie. De twee grootste verwerkers van België zijn tevens de twee grootste inkopers van vrije aardappelen (lees Bintje). Beiden opereren aan de onderkant van de fritesmarkt. Voor de productie van deze frites kunnen zij aardappelen gebruiken waarvan de kwaliteitsnormen ver onder de Nederlandse normen van 360 gram OWG, 60% boven 50 mm en een vastgestelde bakkleur liggen. Bij de regionale Nederlandse beurzen bepalen telers, verwerkers en handelshuizen, gedane zaken naar zowel Nederlandse als buitenlandse industrie en komen zo tot een gezamenlijke weeknotering. De VTA-lijst met gedane zaken (PISA) loopt als een rode draad door deze discussies heen. Omdat er gedurende het hele seizoen veel exportvraag was en sorteerbedrijven en exporteurs weinig aardappelen op contract hadden, was er wekelijks veel animo voor vrije aardappelen. Dit geheel zorgde voor verhitte discussies tussen telers en sorteerbedrijven aan de ene zijde en de industrie aan de andere kant. Het gevolg hiervan was hogere noteringen. Een teler kon veelal ook voor zijn fritesaardappelen hogere prijzen realiseren door verkoop voor export in plaats van verkoop voor de industrie. We moeten onszelf daarom hardop afvragen hoe het prijsverloop en de cash settlementnoteringen zouden zijn geweest zonder PISA, regionale beurzen, Nederlandse handel en alle buitenlandse kopers. Het antwoord laat zich raden!!! Reeds in een vroeg stadium heeft het bestuur van VTA willen meewerken aan een prijsinformatiesysteem, doch alleen met als uitgangspunt het VTA PISAsysteem in wat voor vorm dan ook, maar wel, vóór de boeren en dóór de boeren. Hierover viel niet te praten met LTO Nederland. Zij blijven volharden om het wiel voor de tweede maal uit te vinden. Aangezien API, dat slechts door enkele organisaties werkelijk wordt gesteund, op korte termijn wil beslissen om met dit systeem te gaan (proef)draaien willen wij iedereen die tegen dit plan is oproepen: LAAT UW STEM HOREN!!!!! U kunt dit doen door een reactie te mailen naar het secretariaat van VTA, maar ook een reactie naar het Productschap Akkerbouw lijkt ons zeer gepast. Waar heeft u dit eerder gezien: eerst publiek geld uitgeven en dan draagvlak zoeken i.p.v. andersom?
Bestuur VTA
Laat uw stem horen mail uw mening over API naar:
[email protected]
Mijnakker— Praktische handvatten gebruik gewasinformatie Wat kan ik er nu eigenlijk mee? Die vraag is voor u als Mijnakker-gebruiker een logische opmerking, u krijgt erg veel informatie over uw gewas. Hieronder enkele handvatten hoe u dit kunt gebruiken voor uw bedrijfsvoering. De op een rij gezette mogelijkheden zijn verdeeld in 2 categorieën: operationeel en strategisch. Operationeel zijn de mogelijkheden tijdens de teelt en strategisch zijn de mogelijkheden voor langere termijn. Operationeel, tijdens de teelt: 1.
Status van de groei en ontwikkeling, in harde cijfers, te zien in een grafiek en op een perceelskaartje.
2.
U kunt uw perceel vergelijken met andere eigen percelen, ook van andere jaren wanneer u al langer meedoet met Mijnakker. 2011 Kende een warm en droog voorjaar, op Mijnakker kunt u precies zien hoeveel groei dit scheelt.
3.
Volg de stikstof in de plant van week tot week en signaleer tijdig afwijkingen binnen uw perceel, u kunt dan bijvoorbeeld denken aan verschillen in voorvrucht of verschillen door niet goed-gemengde organische mest. Overleg eventueel met uw adviseur of bijstrooien nuttig kan zijn.
4.
Aardappelmonitoring Online, professioneel advies van Altic d.m.v. de ideale combinatie van bladsteeltjes en Mijnakkerbeelden. Ook te verkrijgen als digitale taakkaart voor uw precisieapparatuur.
5.
Vergelijk uw perceel met de percelen bij u in de regio, dit is een nieuwe mogelijkheid waarover u meer leest op de volgende bladzijde.
6.
In beeld brengen schades, bijvoorbeeld door wild maar ook andere schades zoals gasleidingstraten op uw perceel. Via de satellietbeelden hebt u een goed middel in handen om de schade aan te tonen.
Strategisch voor de langere termijn: 1.
Leer de goede en minder goede kanten van uw percelen nog beter kennen. Ook als u op nieuwe- of huurgronden gaat telen is dit van groot belang.
2.
Trek uw conclusies over voorvruchten, toediening van organische mest of rassen.
3.
Kennis ontwikkelen over de mogelijkheden van satellietbeelden in de toekomst en leer de (on)mogelijkheden hiervan.
4.
Innoveer uw bedrijfsstrategie en maak gebruik van de eerste stap van precisielandbouw namelijk waarneming via de satelliet.
Tip vanuit de praktijk; “de helikopterview van MijnAkker”! “Met 2 benen op de grond ziet u veel.., op uw spuit ziet u meer.., met een helikopter nog meer… met MijnAkker ziet u alles…!” ―De fantastische mogelijkheid om de percelen iedere week met een helikopterview te bekijken biedt echt meerwaarde op de manier hoe u naar een gewas kijkt‖ ― Variatie in ontwikkeling binnen een perceel maar ook gewasconditie en schades zijn op deze manier heel scherp in beeld‖ ―Dit is een simpele manier om uw bedrijf goed in beeld te houden en tijdig te reageren of uw conclusies te trekken voor de komende jaren‖
VTA deelt 5.000 ha aan waardebonnen uit voor Mijnakker Bijna 200 telers hebben met de areaalinventarisatie aangegeven dat ze ook waardebonnen voor Mijnakker wilden ontvangen. De telers kregen ieder maximaal 50 ha aan bonnen waarmee ze vervolgens gratis percelen konden intekenen op Mijnakker. Wanneer iedereen die een code heeft ontvangen ook intekent kunnen we als VTA straks van 5.000 ha de opbrengstontwikkeling volgen en terugkoppelen naar de leden. Helaas is tot nu toe slechts 2.000 ha van de 5.000 ha zichtbaar voor VTA. Dit komt doordat telers wel bonnen hebben aangevraagd maar niet hebben ingetekend, of doordat ze wel hebben ingetekend maar vergeten zijn VTA als adviseur te benoemen. Dit benoemen van VTA als adviseur moet per ingetekend perceel gebeuren. De telers die wel een waardecode hebben gehad maar niet zichtbaar zijn in de totaallijst van VTA ontvangen regelmatig een herinnering hierover.
Percelen ingetekend maar niet met VTA-waardecode Heeft u ook aardappelpercelen ingetekend maar niet met waardebonnen van VTA dan kunt u door VTA als adviseur te benoemen deze percelen toch toevoegen aan de totale opbrengstmetingen van VTA. Hoe meer percelen er meegenomen worden in de totale opbrengstbepalingen hoe betrouwbaarder deze worden.
Akker vergelijken Wilt u als teler kunnen zien hoe uw akkers het doen t.o.v. een door u gekozen referentie. Hiervoor is een speciale tool ontwikkeld. Om te kunnen vergelijken moet u wel eerst één van de volgende bedrijven ook tot uw adviseur benoemen. Dit zijn Agrifirm Plant, CZAV, Suiker Unie of Nedato. Op de homepage van www.vtanederland staat de uitgebreide handleiding hoe u de vergelijking van uw akker met de door u gekozen referentie in beeld kunt brengen.
VTA-opbrengstvergelijking VTA zal vanaf het moment dat de opbrengsten gemeten gaan worden via de mail de deelnemers die VTA als adviseur hebben aangemeld op Mijnakker, informeren hoe hun opbrengst in verhouding staat tot de ha-opbrengst van het gemiddelde van de groep van VTA-telers.
Biomassa productie Wat is dit? De drogestof-productie van knollen, wortels, stammen, bloemen, naalden, granen en vruchten tezamen die er op een week bij groeit bijkomt. Wat is de eenheid? Kilogram per hectare per week. Wat zegt het? Biomassaproductie geeft aan hoe de stand van een gewas is op een bepaald moment. Het is dus een momentopname. Door te kijken naar de vorige meting kan men zien hoeveel een gewas is gegroeid.
Biomassa op beregend perceel tarwe, wind tijdens beregenen heeft hier duidelijk parten gespeeld, > 800 kg groei op vochtige delen < 800 kg groei op drogere delen.
Mijnakker en beregenen Ondertussen is het onderwerp beregenen na alle regen die er gevallen is, niet meer zo actueel. Maar wanneer u percelen had ingetekend heeft u wellicht ook beelden bekeken van voor en na het beregenen van een perceel. Om verwarring te voorkomen: in het neerslagoverschot en -tekort is het aantal mm dat u heeft beregend niet meegenomen. Om wel een beeld te krijgen van wat er gebeurt na het beregenen van een perceel kunt u het beste bij het verdampingstekort het aantal mm optellen dat u op dat moment heeft beregend. Wilt u een preciezere berekening dan kunt u gebruik maken van de beregeningsplanner van DLV.
Wat zegt het niet? Biomassaproductie geeft geen informatie over het totale gewicht van het gewas op dat moment. Historische biomassaproductie wordt dus niet in beschouwing genomen.
Areaalinventarisatie Eind april ontvingen alle VTA-leden een formulier voor een areaalinventarisatie. Het is belangrijk dat het VTA bestuur bij het lobbywerk dat zij verricht voor haar leden, kan aangeven hoeveel procent van het Nederlandse areaal door VTA als vereniging wordt vertegenwoordigd. Van het totaal aantal leden stuurde 21% het formulier terug. De responspercentages per gewasabonnement liggen hoger en zijn weergegeven in onderstaande tabel. Ook staat hier het gemiddelde areaal per bedrijf dat is berekend aan de hand van de teruggestuurde formulieren. gewassen aardappelen uien peen knolselderij
responspercentage 24% 31% 38% 27%
gem. areaal 37 13 11 11
Om een indruk te krijgen van het areaal dat de VTA-leden gezamenlijk vertegenwoordigen is het gemiddelde areaal uit bovenstaande tabel vermenigvuldigd met het aantal leden per desbetreffend gewasabonnement. Dit totaal areaal van VTA-leden is gespiegeld aan het totaal Nederlandse CBS areaal 2010 van de desbetreffende gewassen. Onderstaande tabel laat het percentage zien dat VTA-leden vertegenwoordigen van dit totaal Nederlandse areaal. gewassen aardappelen
% van Ndl areaal 40%
uien peen knolselderij
29% 20% 63%
Bovenstaande cijfers worden bevestigd door de voorraadinventarisaties uien en aardappelen waarbij ook naar arealen wordt gevraagd. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat de omrekening naar vertegenwoordiging van het totaal Nederlands areaal betrouwbaar genoemd mag worden. Voor de gewassen peen en knolselderij is deze controle niet of lastiger te maken. Toch staat ook voor deze gewassen vast dat VTA een noemenswaardig tot zeer groot deel van het Nederlands areaal vertegenwoordigd. Op basis van bovenstaande gegevens kunnen we stellen dat andere organisaties en partijen in en rondom de ketens niet om VTA heen kunnen! Onderstaande grafiek is gemaakt op basis van de areaalinventarisatie. 8% Van de leden die zijn opgenomen in deze inventarisatie hebben een areaal aardappelen van meer dan 100ha. 9% heeft een areaal tussen de 50 en 100ha. 83% Heeft een areaal dat kleiner is dan 50ha. 17% Van de leden vertegenwoordigt meer dan 50% van het totaal opgegeven areaal.
spreiding omvang aardappelareaal VTA telers 300,0 250,0
VTAktueel is een periodieke uitgave van Verenigde Telers Akkerbouw, de vereniging van, voor en door telers die markt– en prijsinformatie levert aan haar leden. De verschijningsfrequentie is vier keer per jaar en wordt gezonden aan VTA leden. Redactie Verenigde Telers Akkerbouw Groeneweg 62 4759BB Noordhoek Tel. 0168 33 59 94 Fax. 0168 33 66 73 Email:
[email protected] www.vtanederland.nl Fotografie www.digidamco.nl VTA medewerkers Hanneke de Baar-Aarden Jaap de Lint VTA bestuur Voorzitter: Louis Beemsterboer Vicevoorzitter: Dick de Bruijne Secretaris: Jan Verhoeven Penningmeester: Meeuw de Bruijne Internationaal: Jan de Lange Bestuurslid: Leo de Jonge Bestuurslid: Ralph de Clerck Handelscommissie Voorzitter: Meeuw de Bruijne Lid: Jan de Lange Lid: Ralph de Clerck Lid: Leo de Jonge Raad van Toezicht Jan Blitterswijk Bert Timmermans Simon de Brouwer
200,0 ha's
Colofon
150,0 100,0
Intermediair aardappelen Agro - Trade: Menno Kaan
50,0
0,0 telers
Intermediair uien PPA: Michel van Oijen
