Naar een brandveiliger samenleving….. Met minder brand, minder slachtoffers én minder schade
Het Nieuwe denken van de brandweer…. Ook úw nieuwe denken?
Ricardo Weewer, Strategisch Centrum NVBR René Hagen, Lector Brandpreventie NIFV
Actualiteitenmiddag Security Management 1 december 2010
Programma
• • • •
Korte intro: Brandweer over Morgen Nieuwe doctrine Brandveiligheid Visie Brandveiligheid en Actieprogramma Mythes en Tegeltjeswijsheden
Doorgaan of springen ? Ontwikkeling
Trends • snel veranderende bouwmethoden en -materialen • risico’s, complexiteit en eisen nemen toe • grotere regeldruk en toenemende verwachtingen • technologie ontwikkelt snel • kennis over brandveiligheid neemt toe • Fire Safety Engineering
Nieuw bedrijfsmodel
BESTAAND BEDRIJFSMODEL • Regels als middel / effectgericht • Overheid bepaalt • Gebruiker onderhandelt • Nadruk op repressie Knelpunten • steeds ingewikkelder gelijkwaardigheden • steeds moeilijker uitvoerbaar • steeds duurder • GERINGE OUTCOME
2010 Bron: van Someren, Strategische Innovationen,2008 Gabler Verlag, 2005
2040
Verbeteren • stapeling van regels en bouwkundige maatregelen • steeds duurder • toenemende toezicht- en handhavingsdruk • investeren in veiligheid repressie
tijd
3
Naar 2040 ..... Ontwikkeling
Eerste stap: Perspectief 2015 • maatschappelijk rendement • nieuwe doctrine brandveiligheid
Continuïteitsconcept Stip op de horizon
Nieuwe trends en ontwikkelingen
Bestaand bedrijfsmodel Knelpunten
2008 2010 Bron: van Someren, Strategische Innovationen, Gabler Verlag, 2005
Verbeteren
2015
2040
tijd
4
Brandveiligheid (veiligheidskundige benadering)
Verkleinen KANS
Beperken EFFECT
Veel veranderd laatste decennia: Wat weten we inmiddels? BEPERKEN EN BESTRIJDEN VOORKOMEN
proactie • vanaf 1990 geringe outcome:
preventie
repressie
– Aantal branden en slachtoffers bedrijf gelijk brandweer – Schade gestegen • Nieuwe bouwwijzen en materialen • Veel brandscheidingen ondeugdelijk • NIFV (fatale woningbranden 2008 Risico en 2009) Proactie • UK statistisch onderzoek beheersing Repressie • Experimenten met meubilair • Woningsprinkler haalbaar en betaalbaar • “Lessons Learned” (o.a. De Punt)
nazorg
Nieuwe doctrine Brandveiligheid
Beperken EFFECT
Verkleinen KANS
BEPERKEN EN BESTRIJDEN
VOORKOMEN
proactie
Bestuur
• RISICOBENADERING (kansreductie)
preventie preventie
Burger/ bedrijven
repressie
brandweer
Brandveilig Leven
Proactie
• Brandveiligheidsbewustzijn = Risico • Eigen verantwoordelijkheid Risicobeheersing Brandveilig Wonen beheersing • Zelfredzaamheid + • Brandveilige consumentenproducten Brandveilig Ondernemen • Woningsprinklers
nazorg
Nieuwe repressie
BrandOnderzoek en evaluatie
Een nieuwe visie op brandveiligheid
N.a.v. de Schipholbrand heeft de overheid een (nieuwe) visie op brandveiligheid beschreven. De oude visie, die was gebaseerd op (meer) regels en (strengere) handhaving is verlaten.
Relatie tussen Actieprogramma Brandveiligheid en Visie op brandveiligheid
Visie op brandveiligheid Verhogen bewustzijn brandveiligheid
Waarborgen voldoende kennis en vaardigheden brandveiligheid
Borging van brandveiligheidsdenken en handelen
De hoofdonderwerpen van de visie op brandveiligheid
Eigen verantwoordelijkheid Verwoord in de visie: De verantwoordelijkheid voor brandpreventie is een gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij burgers en bedrijven primair verantwoordelijk zijn en waar de overheid de kaders bepaalt, waar mogelijk ondersteunt en toeziet op de naleving
Gebouwbeheerders zijn verantwoordelijk voor gebouw en organisatie, niet de overheid Waar nodig zal de regelgeving worden aangepast om wettelijke verantwoordelijkheden voor gemeenten en brandweer helder te hebben
Eigen verantwoordelijkheid Eigen verantwoordelijkheid is niet het probleem over de schutting gooien. De overheid gaat zich richten op voorlichting naar drie doelgroepen
Burgers bewust maken van en ondersteunen bij eigen verantwoordelijkheid in de woonomgeving Verantwoordelijken in zorginstellingen, scholen (w.o. kinderopvang) en celgebouwen bewust maken van het brandveiligheidsbeleid voor hun inrichtingen en van hun taken en verantwoordelijkheden die daaruit voortvloeien Eigenaren van bedrijven bewust maken van de doelstellingen van brandveiligheidsbeleid en dat schadebeperking hun eigen verantwoordelijkheid is
De brandweer zal vanuit haar deskundigheid een bijdrage moeten leveren aan deze voorlichting
Heldere voorschriften, hulpmiddelen en waar nodig handhaven Niet de verantwoordelijkheid overnemen!
Uitwerkingen van eigen verantwoordelijkheid • • • • •
Zelfredzaamheid Veiligheidsbewustzijn Veilig leven (community fire safety) Afschalen verplichte doormelding Opleiden en ondersteunen van Fire Safety Engineers
Doelgroepenbenadering Verwoord in de visie: De verantwoordelijkheid van de overheid is primair gericht op de kwetsbaren (basisscholen (w.o. kinderopvang), cellengebouwen en gezondheidszorggebouwen)
Bij bovenstaande groepen zullen eisen en handhaving strikter zijn en zullen eigenaren en beheerders nadrukkelijker op hun verantwoordelijkheden worden aangesproken Woningeigenaren zullen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid De overheid richt zich primair op het voorkomen van slachtoffers in de zorg, het onderwijs en bij cellen, alsmede op vitale sectoren om maatschappelijke ontwrichting te voorkomen
Doelgroepenbenadering Basisgedachte doelgroepenbenadering De overheid wordt met name aangesproken op situaties waarbij kwetsbaren (minder zelfredzamen) betrokken zijn of daar waar de meeste slachtoffers vallen
Doelgroepenbenadering bij kwetsbaren Kwetsbaren zijn groepen mensen die zelf geen invloed hebben op risico’s, risico’s niet of onvoldoende kunnen inschatten, of onvoldoende handelingsperspectief hebben
Doelgroepenbenadering bij woningen Statistisch gezien vallen hier de meeste doden en gewonden en dat voorkomen is de primaire taak van de overheid aangaande brandveiligheid
Aandachtspunten doelgroepenbenadering Een doelgroepenbenadering is geen risicobenadering maar een maatschappelijke verantwoordelijkheid Er is bij de kwetsbaren (dan ook) geen relatie tussen doelgroepen en slachtofferbeeld Bij de woningen is juist wel sprake van een relatie tussen doelgroep en slachtofferbeeld
Risicobenadering Verwoord in de visie: Er wordt onderzocht hoe de huidige regelgeving kan worden aangepast op een risicobenadering. Uitgangspunt daarbij is de sturingsdriehoek brandpreventie (piramidemodel) van het lectoraat Brandpreventie Het huidige stelsel van wet- en regelgeving beschrijft minimale voorschriften met betrekking tot bouwen, gebruiken en organisatie. Aan dit uitgangspunt mag niet worden getornd
De aanpak van brandveiligheid is gericht op het voorkomen van slachtoffers bij gekende risico’s
Risicobenadering Risicobenadering in beleid Risicobenadering in regelgeving Risicobenadering in projecten
Risicobenadering op basis van statistiek Risicobenadering op basis van brandonderzoeksgegevens Risicobenadering op basis van een risicomodel Risicobenadering op basis van kans/effect model
Risico’s in de huidige regelgeving Risico = kans x effect
Bij de huidige bouwregelgeving gaat men niet uit van de kans, alleen van het effect Door het onderscheid in eisen voor nieuwbouw, bestaande bouw en tijdelijke bouw wordt ook het effect in vergelijkbare situaties verschillend gewogen
Verschil tussen effectbenadering en risicobenadering Effect (impact) Risicolijn
Regels
Disproportionele regels
Effectlijn
Gebrek aan regels Geen regels
Risico
Waarschijnlijkheid (kans)
Risicobenadering in toekomstige regelgeving
Afwijking (FSE)
Standaardafwijking (vastgestelde gelijkwaardigheden)
Standaard (regelgeving)
ervaring
Doelkwantificering Verwoord in de visie: Er wordt een evaluatiemethode ontwikkeld om inzicht te krijgen in de oorzaken en gevolgen van brand Er worden doelstellingen geformuleerd met betrekking tot de gevolgen van brandveiligheid (doelkwantificering) Risico’s dienen geaccepteerd te worden en er dient nuchter mee omgegaan te worden
Introductie doelkwantificering in visie lectoraat
“We moeten in Nederland een vastgesteld niveau van brandveiligheid beschikbaar hebben, dat bestuurlijk is vastgelegd.”
“Deze doelkwantificering moet richtinggevend zijn voor de ontwikkeling van wet- en regelgeving, actieprogramma’s, visies enzovoorts.”
Doelkwantificering voorzichtig overgenomen in Visie op Brandveiligheid
“Met betrouwbare onderzoeksresultaten en statistiek wordt het mogelijk om beleidsdoelstellingen op het gebied van brandveiligheid te stellen in termen van doelkwantificering.”
“Nader onderzoek moet uitwijzen of en zo ja op welke wijze doelkwantificering een rol moet krijgen in het brandveiligheidbeleid van de overheid.”
Doelkwantificering Doelkwantificering in brandveiligheidsdoelen in Nederland Woongebouwen in 1988 en 2009 Celgebouwen in 2006
Doelkwantificering op andere plaatsen
Mythes
Brand overkomt mij niet… toch?
Mythes
Brand overkomt mij niet • Elke dag: – 40 gebouwbranden – 7 grote branden – 1 brand met schade > 500.000 euro
• Ca 1 miljard schade per jaar (45% industrie)
Mythes
• En mijn gebouw heeft een stempel van de brandweer….. • Dus is het brandveilig…. Toch?
Mythes
Branden blijven binnen de Compartimentsgrenzen…. • Helaas: • 50% is ondeugdelijk uitgevoerd • Tijdens de bouw: paar gaatjes geboord • Tijdens gebruik “aanpassingen gemaakt”
Dat gelooft u niet ? • Een paar voorbeeldjes uit de dagelijkse practijk van de brandweerinspecteur:
Wat klopt er niet?
Brandscheiding 60 Minuten………..
Dagelijkse praktijk
Haast?
Oh, ja en dan nog dit…. • 50% is ondeugdelijk uitgevoerd • De helft daarvan betreft brandwerende deuren
En over de rest kunnen wij ons Slechts verwonderen
Gekker moet het toch niet worden ?
Nog even over de nooduitgangen…..
Maar die kennen we natuuurlijk al
En de trappenhuizen….. Die zijn bij u Toch ook brand- en rookvrij?
En daar zijn ze dan: de zelfsluitende deuren
Mythes
En als de brandweer het niet Blust dekt de verzekering De schade……… toch? • • •
Minimaal 60% van de bedrijven gaat binnen 2 jaar na de brand failliet Heeft u ook van die mooie dure apparatuur met lange levertijd in uw bedrijf? Hoe lang zijn uw klanten bereid te wachten tot uw nieuwe gebouw er staat?
Tegeltjeswijsheden * Rode auto’s voorkomen geen branden, ontdekken geen branden en melden geen branden! * Wat u aan de voorkant nalaat, Kan de brandweer aan de achterkant NIET goedmaken!
Dank u voor de aandacht
