Inspiratiebijeenkomst ISV na Het nieuwe denken, enkele initiatieven

Inspiratiebijeenkomst ISV na 2014 ‘Het nieuwe denken’, enkele initiatieven

De wereld rond stedelijke vernieuwing is de laatste jaren aanzienlijk veranderd en blijft volop in beweging. Er is bij veel partijen minder geld voor investeringen in stedelijke vernieuwing. Maar investeren is wel noodzakelijk. Door de lagere prijzen op de woningmarkt leveren woningen minder op, gemeenten bezuinigen en na 2014 zijn er geen ISV-gelden van het Rijk meer. Steeds meer wordt ingezet op eigen initiatief van bewoners, bedrijven en instellingen. Nieuwe tijden vragen om andere manier van samenwerken en financieren. En om het ontwikkelen van een andere werkwijze. Vandaag wordt gesproken over, deels reeds ingezette concrete oplossingsrichtingen voor de fysieke vernieuwing van steden en dorpen in de nabije toekomst. U ontvangt hierbij in het kader van ‘het nieuwe denken’, enkele bronnen tot inspiratie. De bronnen hebben allemaal een korte inleiding, gevolgd door een link naar achtergrondinformatie en vaak ook een contactpersoon. Voor het gemak zijn ze gerangschikt in vier rubrieken. Bronnen met een algemene inleiding, hulpmiddelen bij investerings-beslissingen, waardecreatie en verwijzingen naar kennisbanken.

1. Algemene inleiding Stedelijke vernieuwing op uitnodiging Platform31 Platform31 Hoe moet dat, stedelijk vernieuwen zonder Rijkssubsidies? Dat is de vraag waar de denktank Stedelijke vernieuwing na 2014 zich het hoofd over gebroken heeft. Ruim 70 professionals schreven mee aan een essay over de toekomst van de stedelijke vernieuwing. De uitkomsten uit de denktank zijn een belangrijke inbreng voor de Visie Toekomst stedelijke vernieuwing die in 2012 wordt opgesteld door Rijk, provincies en de gemeenten. Essay_Stedelijke_vernieuwing_op_uitnodiging 1 .pdfh Contactpersoon: Jeroen van der Velden T : 06-57942258 E : [email protected]

WRR-rapport ‘vertrouwen in burgers’ In dit rapport bepleit de WRR een andere rol van ambtenaren om de inzet van burgers voor de samenleving te stimuleren. Veel meer dan wordt gedacht, zijn burgers bereid initiatief te nemen. De WRR trof een groot aantal vormen van burgerbetrokkenheid aan: van razendsnel georganiseerde ludieke acties tot nieuwe samenwerkingsvormen tussen burgers en professionals. http://www.wrr.nl/fileadmin/nl/publicaties/PDF-Rapporten/Vertrouwen_ in_burgers.pdf

Productie door burgers Jurgen van der Heijden Burgers nemen de productie over van energie, voedsel, natuur, zorg, ontwikkelingssamenwerking, mobiliteit, veiligheid en nog veel meer. Als burgers eenmaal zelf aan de slag gaan in het publieke domein, dan zijn ze niet meer te stoppen. Als heel veel burgers dat op heel veel plaatsen gaan doen, dan ontstaat een grote economische en maatschappelijke kracht. Dit boekje laat daarvan niet alleen een sterk voorbeeld zien, het Soesterkwartier in Amersfoort, maar laat ook zien welke vragen dat oproept over onder meer overheid en democratie. www.atosborne.nl/media/files/productie-door-de-burger.pdf

Nabuurschap 2.0 Informele zorg en dienstverlening in de buurt, DSP-groep De rol van de buurt, buren en buurtbewoners mag zeker niet overschat worden, maar toch lijkt er meer mogelijk dan tot nu toe het geval is. Waar er 20 jaar geleden opeens aandacht kwam voor de schone, hele en veilige buurt en men 10 jaar geleden vol ging voor de leefbare buurt, zou nu steviger ingezet moeten worden op de zorgzame buurt. Nabuurschap 2.0 wordt het wel genoemd. Een boekje met de theorie en praktijk van informele zorg in de buurt. http://www.dsp-groep.nl/

2. Hulpmiddelen bij investeringsbeslissingen Analysekader gemeentelijke investeringen Atlas voor gemeenten Atlas voor Gemeenten heeft in opdracht van BZK een instrument ontwikkeld dat effecten van beleidsmaatregelen of specifieke investeringen van steden in beeld brengt en monetariseert. Het instrument is toegepast bij een vijftal gemeenten (Leeuwarden, Zaandstad, Alkmaar, Zwolle, Haarlem). In interactieve sessies kan aan de knoppen worden gedraaid om de maatschappelijke kosten en baten sociaal/fysiek en economisch, in beeld te brengen voor de verschillende gemeentelijke investeringen. Zo kan de opbrengsten van de aanleg van een snelweg worden afgewogen tegen een grootschalige gebiedsontwikkeling of aanleg van een bedrijvenpark. www.atlasvoorgemeenten.nl Contactpersoon: Joris van den Heuvel T : 088 – 602 5896 E : [email protected]

Werken aan maatschappelijk rendement Handreiking voor MKBA’s in het sociale domein Er is een grote behoefte naar inzicht in het maatschappelijk rendement van investeringen in het sociale domein. Wat levert het aanstellen van een huismeester op? Verdient de achter-de-voordeur aanpak navolging? Wat levert meer op voor de wijk: de sloop-nieuwbouw van woningen of het investeren in maatschappelijk vastgoed en sociale programma’s? Deze handreiking combineert verschillende bestaande MKBA-methoden. http://kennisbank.platform31.nl/pages/26259/Documentatie/Werken-aanmaatschappelijk-rendement.html

Toolbox financieringsconstructiess Een plattegrond in het labyrint van financiëringsmogelijkheden voor projecten op thema’s als stedelijke vernieuwing, leefomgeving, ruimte- en gebiedsontwikkeling en energie en klimaat, met aansprekende praktijkvoorbeelden. U bent op zoek naar mogelijkhedne om een project te financiëren? Bezoek dan de Toolbox Financieringsconstructies http://www.agentschapnl.nl/onderwerp/toolbox-financieringsconstructies of ga naar de LinkedIn-groep Toolbox financieringsconstructies. http://www.linkedin.com/groups/Toolbox-Financieringsconstructi es-4658731 Contactpersoon: Frank Mathissen T : 088 – 602 7031 E : [email protected]

3. Waardecreatie Terugploegen maatschappelijke baten Ecorys Hoe kan de lange termijn waardevermeerdering van een stedelijk gebied door publieke en private partijen worden benut om de vereiste investeringen op korte termijn mogelijk te maken? Dit economisch denken gaat over het terugploegen van maatschappelijke baten. Het terugploegen is een instrument waar een combinatie wordt gemaakt van waardegericht plannen en het benutten van de verwachte toekomstige waardevermeerdering voor de financiering van het project. Uit de inventarisatie bleek dat alle betrokkenen bereid zijn om over hun sectorale grenzen heen te kijken en los te komen van gebaande paden. http://www.agentschapnl.nl/content/ rapport-terugploegen-maatschappelijke-baten-creatieve-vormen-stedelijkevernieuwing-juni-201 Contactpersoon: Gerrit-Jan Hoogland T : 088 – 602 7943 E : [email protected]

Toekomstwaarde Nu!

gewend bent om aan de knoppen te draaien. Hoe handel je dan nu als overheid in een politieke en bestuurlijke context waarin de behoefte aan vraagsturing in het omgevingsbeleid toeneemt? Verslag van een speurtocht naar succes en falen van innovatieve waardencreatie, vooral in binnen- en buitenstedelijke gebiedsontwikkeling. http://www.agentschapnl.nl/content/tfc-publicatie-verdienmodellen Contactpersoon: Gerrit-Jan Hoogland T : 088 – 602 7943 E : [email protected]

Waardecreatie in de wijk Regioplan In opdracht van het Ministerie van BZK heeft Regioplan een vijftal initiatieven onderzocht en wordt beschreven waarin op bijzondere manier waarde werd gecreëerd voor een dorp, wijk of gemeente. De initiatieven zijn onderzocht om na te gaan wat de zeggingskracht van deze bijzondere en nieuwe voorbeelden van waardecreatie is voor de zoektocht naar nieuwe wegen in de gebiedsontwikkeling. Door de economische crisis is er namelijk geen of veel minder geld van overheden en corporaties voor de traditionele manier waarop gebiedsontwikkeling tot nu plaatsvond.

De kracht van functiecombinaties In een tijd dat ruimte en geld schaarser zijn dan ooit staan mensen, overheden en bedrijven voor nieuwe uitdagingen. Samen werken aan een ontwikkeling die uitgaat van eindigheid van grondstoffen, geld en veerkracht van de fysieke omgeving. Ook Agentschap NL is op zoek naar nieuwe samenwerking en een groene ontwikkeling. Combineer en maak minder kosten met meer resultaat. https://www.agentschapnl.nl/content/toekomstwaarde-nu-publicaties Contactpersoon: Gé Huismans T : 088 – 602 2428 E : [email protected]

De waarde van nieuwe verdienmodellen ORG-ID Tijden veranderen. Dat is nog wel wennen. Decennia lang bepaalde de overheid het omgevingsbeleid. Nu gebeurt dat zo op het oog steeds minder. Lastig, vooral als je als (rijks)overheid

http://www.regioplan.nl/media/pdf/id/1078/file_name/2315-eindrapportwaarde-in-de-wijk.pdf Contactpersoon: Jan-Cees Kok T : 06 525 299 78 E : [email protected]

Sociale proposities DSP-groep Het ministerie van BZK/WBI wil inzicht in de ervaringen met ‘proposities’ in het sociale domein op lokaal/wijkniveau. Onder proposities worden goede initiatieven van burgers, ondernemers en/of instellingen1 verstaan die taken van overheden (deels) ‘overnemen’. Denk aan de organisatie van informele zorg. Deze sociale proposities kunnen als voorbeeld dienen voor de integrale stedelijke vernieuwingsaanpak; interessante sociaal-fysieke combinaties die voor alle (investerende) partijen een meerwaarde hebben. Door desk research en vooral door interviews met direct betrokkenen is inzicht verkregen in het volgende :

- wie zijn de betrokken partijen (zijn de stakeholders ook de shareholders?) - wat/hoeveel stoppen ze in het project aan tijd, geld, kennis? - wat is het financiële en maatschappelijke rendement voor de betrokken partijen? http://www.dsp-groep.nl Contactpersoon: Gerrit-Jan Hoogland T : 088 – 602 7943 E : [email protected]

4. Verwijzingen naar kennisbanken Wonen, Bouwen en Leefomgeving Thematische dossiers Voor het kopen of huren van een woning bestaan allerlei regelingen. Voor het bouwen of verbouwen heeft u vaak een vergunning nodig. Daarnaast zijn er subsidiemogelijkheden om duurzaam te (ver)bouwen. http://www.rijksoverheid.nl/themas/bouwen-wonen-en-leefomgeving Contactpersoon:Jan-Cees Kok

Wat werkt in de wijk Gedeelde kennis voor een beter wijk Wat Werkt in de Wijk is een vakgemeenschap gecombineerd met een do-it-yourself kennisbank rond effectieve wijkinterventies. De effecten van interventies in het kader van wijkontwikkeling zijn lang niet altijd helder bij wijkprofessionals. In de kennisbank, die sinds kort operationeel is, wordt een perspectief op een andere wijkprofessionaliteit geschetst: een die systematisch en onderbouwd uitgaat van ‘wat werkt’ en waarin praktijk, beleid en wetenschap met elkaar verbonden worden.. Klik hier voor meer informatie over Wat Werkt in de Wijk. http://kennisbank.platform31.nl/pages/gerelateerdeInformatie?searchkeywo rd=Wat+Werkt+in+de+Wijk&criteria_id=57&criteria_type=dossier&clearDo ssierFilter=1 Contactpersoon: Jeroen van der Velden T : 06-57942258 E : [email protected]

Kennisbank De Kennisbank van Platform31 is een database met informatie over de volle lengte en breedte van stedelijke vernieuwing. De kennisbank, voorheen de KEI-Kennisbank, is toegankelijk voor iedereen met vragen over stedelijke vernieuwing. Naast de kennisbank is er de IKC RO website (www.ikcro.nl). Het IKC RO maakt de wereld van de ruimtelijke ordening via het internet toegankelijk voor professionals en geïnteresseerde burgers. http://www.platform31.nl/wat-we-doen/kennisbank Contactpersoon: Jeroen van der Velden T : 06-57942258 E : [email protected]

Deze brochure is een uitgave van: Agentschap NL Postbus 93144 | 2509 AC Den Haag Maart 2013