In de Champagne kan je prima afzien, maar als je wilt ook heerlijk toeren.
XX BIKE & TREKKING
Champagne, Frankrijk
Bikes met bubbels TEKST: LOET SPAANSTRA FOTO’S: ERIK BOSCHMAN
Wie bij het horen van de naam ‘Champagne’ direct aan een fles met bubbels denkt, heeft groot gelijk. Doen wij ook. Toch is Champagne meer dan smakelijke mousserende wijn; het is ook de naam van een Franse regio. Waar het prima mountainbiken is, zo ondervond B&t’s Loet Spaanstra. De reis naar Sermiers, een dorp ten zuiden van Reims, verloopt voorspoedig. De hemel is strakblauw en de temperatuur loopt op naar zomerse waarden. Het landschap verandert van bosrijk naar agrarisch. Vooral de teelt van tarwe slokt veel ruimte op. Het lijdt geen twijfel dat de bakermat van het stokbrood hier ligt. Voorbij Reims worden de akkers meer divers en doemen ook de wijngaarden op. Eenmaal aangekomen in Sermiers staan we te midden van de wijnbouw. Waar ik ook kijk, overal zie ik in rijen geplante druivenstruiken die allemaal het predicaat ‘Appellation d’Origine Contrôlée’ dragen en de beste Champagne opleveren. We zijn iets later dan gepland, maar het humeur van onze gids Pierre Labardie is door de vertraging gelukkig niet nadelig beïnvloed. Sterker: hij staat te trappelen om met ons op pad te gaan. Onder de stralen van een gloeiende zon maken we ons gereed voor route Circuit de Sermiers, met een afstand van 18 kilometer en 334 hoogtemeters. We peddelen achter onze Pierre aan over paden van ingeklonken witte aarde. Het tempo zit er flink in. Ik wil vandaag echter meer zien dan mijn voorband en de spierwitte ondergrond. Dat wit komt van de kalk in de grond. En omdat op die kalk druiven erg goed groeien kunnen ze in de Champagne zulke lekkere bubbeltjeswijn maken. De mix van dicht bos en open wijngaarden maakt het biken in deze streek erg afwisselend. Na een steile klim tussen de wijnranken duiken we het bos in, waar we over spannend aangelegde singletracks de tocht vervolgen. Spannend en mooi, met aan weerszijden van het pad dikke oude beuken en eiken. Ik geniet met volle teugen en blijf lekker m’n eigen tempo rijden; voor een wedstrijd met Sander en Yvonne is het te warm en te mooi. Ik wil de sfeer kunnen inademen! Later opent het bos zich weer en klimmend en dalend volgen we het patroon van de stoffige kalkwegen tussen de druiven. Op de hoogste punten zien we in de verte de stad Reims liggen, met haar befaamde kathedraal. Het landschap is een lappendeken van kleine dorpen, akkers met tarwe, gerst, maïs, koolzaad en natuurlijk druiven. Volgens Pierre is een op de twee huizen een wijnhuis. Nog onbekend bij bikers Tijdens de tocht raak ik over het gebied in gesprek met Pierre. Hij vertelt dat het gebied onder bikers nog onbekend is. Niet verwonderlijk, want pas in 2005 zijn er routes aangelegd door lokale clubs. Veel moet ik me daarvan echter niet voorstellen, legt hij uit. Van hechte samenwerking is nauwelijks sprake. Pas vanaf 2010 ontstaat er toch meer samenhang, vooral door de enorme inzet van enkele individuen. Er komen meer routes en de routeaanduiding verbetert zienderogen. In de Champagne ligt de combinatie met een bezoek aan een wijnproeverij snel voor de hand. Door de geleidelijk toenemende vraag naar zulke ‘bike & bubbels’ arrangementen ontstaat de behoefte aan een professionele opzet, zo vertelt Pierre. Ondertussen trappen we heel wat kilometers weg. Het is prima mogelijk om van een vaste route af te wijken en kriskras je weg te zoeken tussen wijnvelden, bos en landbouwgebied. Geen boer, wijnbouwer of boswachter zal je vragen wat je in hemelsnaam aan het doen bent. Dat is even anders dan in Nederland, waar niks meer lijkt te mogen. De Franse wet gaat echter nog een stap verder. Wie hier na een tuimeling in de druivenranken belandt, doet er goed aan om zo spoedig mogelijk op te krabbelen en met droge ogen zijn weg te vervolgen. Hier geldt namelijk: ‘niet gezien is niet gedaan’. Uiteraard hebben parazeilers meer voordeel van deze wet dan mountainbikers. Want zeg nu zelf: ‘Wat kunnen we als tweewielers nu helemaal vernielen?’
Chambre d’hôtes Wanneer de zon hoogte verliest, besluiten we terug te keren naar de auto’s. Korte tijd later rijden we naar ons verblijf in de Champagnestad bij uitstek: Épernay. Omdat we later zijn dan gepland, hebben we in overleg met Pierre besloten het programma aan te passen door de champagneproeverij naar morgenochtend te verplaatsen. De ontvangst bij de door ons gereserveerde Chambre d’hôtes Au Coeur Des Vignes is formidabel. Een gezellig kletsende madame maakt ons wegwijs in haar etablissement dat, hoe kan het hier anders, aan een druivenakker
BIKE & TREKKING XX
(advertentie)
grenst. Na een snelle douche lopen we naar het restaurant, waar Pierre al weer op ons wacht. In La Cave Champagne serveert het serieus kijkende personeel ons een menu met drie gangen die elk vergezeld worden van een andere champagne. De volgende ochtend schuiven we met de andere gasten aan de ontbijttafel. Zo gaat dat in een Chambre d’hôtes. De gastvrouw verzorgt een prima en calorierijk ontbijt. Even later worden we opgehaald door Pierre en gaan we op weg naar een champagneproeverij bij Le Gouive Père et Fils in Monthelon. We ontmoeten daar ook de lokale gids voor de dag, Olivier Stennier, een drukke, maar vriendelijke man. Hij lijkt wat onwennig in zijn rol van gids. Niet verbazingwekkend, want hij neemt flink wat hooi op zijn vork met alle plannen die hij heeft met zijn jonge bedrijf Pétillantes découvertes, waarmee hij in de regio mountainbiketochten wil organiseren. Deze fietsende kok probeert het initiatief samen met enkele plaatselijke ondernemers van de grond te tillen. Want Olivier kookt graag, maar fietst nog liever. Geld verdienen als guide de VTT annex champagne-expert is zijn grootste wens. Water van het kerkhof Na de proeverij kleden we ons om. We komen hier uiteindelijk om te mountainbiken. Spoedig laten we de stad achter ons en rijden aan de zuidkant een heuvel op. Olivier houdt de vaart erin. Over de temperatuur klaagt niemand. Het is ruim 36 graden, maar de wind zorgt op deze hoogte voor aangename verkoeling. Het is heerlijk weer voor een flinke tocht. We volgen aanvankelijk de bekende landbouwpaden. Olivier is een goede gids; hij kent het gebied op zijn duimpje. Via een zware beklimming over een bospaadje komen we op een hooggelegen plateau dat ook door parazeilers wordt gebruikt. Via een technische singletrack slingeren we langs bomen en vooral over talloze boomwortels. Het is allemaal een kwestie van goed sturen en je gewicht verplaatsen. Van afzetten, springen door je stuur op te trekken, tot flink afremmen. Het heuvelland van Champagne is hier en daar licht bergachtig. Beklimmingen kunnen behoorlijk steil zijn, dus dat vraagt wel de nodige inspanning en enige ervaring met remmen als de top bereikt is. Een goede en goed onderhouden mountainbike is wel een must. Het open landschap is prachtig en afwisselend. Elke top biedt weer een nieuw uitzicht. Tussentijds passeren we idyllische dorpjes, waar men zonder uitzondering bezig is met de bereiding van champagne. Eenmaal vullen we op een kerkhof onze bidons. Het blijft warm, dus water gaat er wel in. In Frankrijk vind je dat altijd op een kerkhof. Hetzelfde water wordt gebruikt voor ’s werelds fijnste bubbelwijn, dus dat zit wel goed. Kansloze wedstrijd Gaandeweg ontstaat er toch sportieve rivaliteit tussen Sander en Olivier. Reden voor Olivier om iets meer risico’s te nemen. Wanneer hij bij een technisch moeilijker en misschien zelfs gevaarlijker afdaling ‘attention’ roept, verdwijnt hij zelf even uit beeld. Gehaast krabbelt hij op uit een diepe kuil en rijdt hij verder alsof er niets gebeurd is. Tja, wie ‘onze’ Sander wil kloppen moet van goeden huizen komen… Als we de Marne naderen wordt het gebied vlakker. In een treintje volgen we in hoog tempo over een schelpenpad langs een kanaal. Na al het klimmen en dalen over technisch soms moeilijk te nemen hindernissen is het een verademing om eens te knallen op het rechte eind. Olivier rijdt voorop, maar de laatste geeft het tempo aan. Nu rijden we gezamenlijk, ondanks het toenemende hongergevoel dat na uren toeren optreedt, met groot verzet naar ons einddoel. Waar het kanaal de rivier in stroomt draaien we in een scherpe bocht naar links. In zuidelijke richting beginnen we over hobbelig terrein aan de laatste kilometers die ons van Épernay scheiden. Aan de rivier ligt zowel vergane glorie als actieve industrie. Ook zo’n typisch aspect van mountainbiken: je rijdt altijd achterlangs lijkt wel. Daardoor zie je niet de mooie façades en de gelikte entrees, maar de naakte waarheid van de achterzijde. Eenmaal aangekomen in Épernay klimmen we als racefietsers naar ons hooggelegen verblijf. Moe en zeer voldaan van zo’n mooie, lange tocht pijnigen we nog eenmaal de benen. Pierre biedt ons ’s avonds een maaltijd aan in een tot restaurant verbouwde bank, Brasserie La Banque geheten. Naar het schijnt kun je ook in de kluis eten. Volgens goed Frans gebruik is Olivier ook van de partij. In een mengelmoes van Engels en Frans evalueer ik met hem de tocht van vanmiddag. Als ik hem complimenteer en uitleg dat we er erg van genoten hebben, valt alle schroom bij hem weg. Prima kerel, die Olivier! Zonder aarzeling wensen we hem aan het einde van de avond veel succes met het ontsluiten van de Regio Champagne, in het bijzonder rond Épernay. >>
Rechtsboven: Typisch Champagne. Glooiende heuvels met wijngaarden op de flanken en beboste toppen. Midden links: Wie met een lokale gids op pad is moet flink wat tijd inruimen voor de lunch. Midden rechts: Natuurlijk staat de hele regio vol met beroemde Champagne huizen, zoals hier van Christian Patis. Rechtsonder: Als 's middags de temperaturen oplopen zoek je het best de schaduw van het bos op.
XX BIKE & TREKKING
“De mix van lekker biken en culinair genieten is me prima bevallen.” - Loet Spaanstra, reisredacteur van BIKE & trekking
BIKE & TREKKING XX
Champagne
“De grote variatie in routes en landschappen had ik vooraf niet verwacht.” - Sander Bouwens, wedstrijdrijder en actiemodel.
De magische bubbeldrank “Hoe kun je nu de liefde bedrijven als je amper champagne drinkt?”, vraagt champagneboer monsieur Drappier. Ik had hem zojuist verteld dat we in Holland erg weinig champagne drinken. Hierna durfde ik het niet meer aan om te zeggen dat de meesten het dan ook nog drinken met een oliebol erbij. “Kom”, zegt hij en met een klopje op mijn schouder beginnen we aan de rondleiding door zijn champagnehuis. Champagne wordt gemaakt van de beste druiven. De kalkgronden aan beide zijden van de Marne zijn een ideale ondergrond voor de champagnedruif. Champagne mag alleen champagne heten als het uit de champagnestreek komt. Volgens Drappier is champagne een drank voor elke dag. “Als je iets te vieren hebt of voor bij je tranen. Bij het avondeten, of tijdens het middagmaal.” Drappier struint op z’n gemakje door het huis. Geen kamertje en ruimte blijft geheim. De trots van elk champagnehuis zijn de oude, ondergrondse kelders. Daar liggen tienduizenden flessen champagne opgeslagen om te rijpen. Heel erg praktisch zijn deze kelders allang niet meer. Een grote koelcel is veel handiger. “Maar”, verduidelijkt de ondanks zijn leeftijd nog immer gepassioneerde champagneboer, “bij champagne gaat het om gevoel en traditie.” Champagneroutes Champagne is meer dan een wijn alleen. Het is een gevoel en traditie waarop men trots is, en dat kun je letterlijk en figuurlijk proeven. In de regio zijn vijf verschillende champagneroutes uitgezet, waarlangs de wijnboeren hun deuren hebben opengesteld voor publiek. Een overzicht van de routes is te vinden op de website van Champagne-Ardenne.
I
N
F
O
In de Champagne lijkt het mountainbiken een flinke ontwikkeling door te maken. Er worden meer en meer routes aangelegd. Je kunt Épernay goed als uitvalsbasis gebruiken. Met de auto of de trein is Épernay prima bereikbaar. Meer informatie is verkrijgbaar bij een office du tourisme of de SNCF. Champagne – Ardenne tourisme: tourismechampagne-ardenne.com Office du Tourisme de Épernay: ot-epernay.com SNCF: sncf.com VTT-FFC: ffc.fr Georganiseerde tochten: ‘Pétilliantes découvertes’, e-mail Olivier Stennier
[email protected] (geen website).
XX BIKE & TREKKING
Lijkt vlak, die paden, maar met een paar glazen champagne en een uitgebreide Franse lunch in de benen is het toch flink aanpoten...
