als je toch al weet waar je heen wilt?

I\[XZk`fe\\cfeX]_Xeb\càbdX^Xqè\ mXeJXo`fe?f^\jZ_fc\e

E²*&EFM
CXe^qXXdXXed\\i mifln\eèkfgJXo`fe

9Xijka\jè dXee\eYfcn\ib Jkl[\ek\e ÊXXe[\b\kkè^Ë fgJXo`fe

Fl[$jkl[\ek\ Y\ef\d[kfk [ì\Zk\li$^\e\iXXc

Bi`k`\bfg Yèe\ebc`dXXk\e jZ_ffedXXbJXo`fe

O O O O O

Aerospace Engineering Applied Sciences Architecture Civil Engineering and Geosciences Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science

O O

Industrial Design Engineering Mechanical, Maritime and Materials Engineering

O

Technology, Policy and Management

Waarom zoeken als je toch al weet waar je heen wilt? Je bent gedreven door ambitie, prestatiegericht en je

Kom 22 november

wilt het beste uit jezelf halen. Daarom kies je na je

naar onze mastervoorlichting

bacheloropleiding voor een master. r De TU Delft biedt

en ervaar het zelf.

jou 35 masteropleidingen op het hoogste niveau.

Schrijf je nu in op: www.masteryourfuture.nl

Technische Universiteit Delft

@e_fl[

))k&d),ÆMifln\e mffiq`Z_k`^èfgdXij

(+

*+ j

(/

8cc\i\\ijk

E`\lnj1 <em\i[\i1

*-

Fl[$jkl[\ek\`j[ì\Z$ k\li$^\e\iXXcMIFD

+Bi`k`\bfgYèe\ebc`dXXk\ejZ_ffedXXbJXo`fe#,JZ_\igX]jZ_\`[If\cmXe8jj\ck% ,NXka\q\^k#-9\\c[\eN\ib\càb_\`[#-:fcldeyk`\ee\#.@e^\qfe[\eYi`\]#/?f\`j_\kd\k¿#/:fcldeE`k`\# 0@e^\qfe[\eYi`\]#08eXcpj\#('I\gfikX^\B\ee`j[X^#((=fbb\Jlbb\#(*=fild#)'\e)-Jkl[\ek:f#)0 8^\e[X&MXi`X#*'NXcjkiXXk0#*(D\[\[\cè^\e#**JXo%el#*/Fe[\i[\cf\g#+'I\Z\ej`\j#+)L`k[\blejk%

=\dXc\g_\efd\efe Met vrouwen heb ik een bijzondere relatie die mij mateloos boeit. Ze sleuren me van emotie naar emotie en ik ontdek telkens nieuwe verrassingen van het ‘female phenomenon’. ’t Mooiste vind ik de uiteenlopende situaties waarin ik met vrouwen verkeer. Zo lig ik regelmatig met de koukleumpjes in de ‘clinch’ over de gewenste kantoortemperatuur, r schijn ik ze aan te trekken als ze in tranen zijn en kan ik als praatmaatje goed inschatten hoe ze zich voelen. Zo klink ik weliswaar als de troost in zekere zin in plaats van de De Niro (om te refereren aan een songtekst van Veldhuis V en Kemper), K maar regelmatig sla ik ook de plank mis. Zo wist ik het te presteren om in een volle dampende zaal vurige vrouwen de gehele groep aan het werk te zetten, waarbij het net ietsje te veel leek alsof de vrouwen zelf weinig in te brengen hadden. Fout! Ik werd nog net niet gefileerd. Wel W iets geleerd: doe altijd alsof vrouwen iets in de melk te brokkelen hebben.

Dan mijn ervaringen met vrouwelijke persvoorlichters, heerlijk. Meestal types die alles in eigen hand willen houden en het liefst de journalisten de les lezen. Mijn confrontatie met de voorlichtsters resulteerde regelmatig in vermakelijke woordwisselingen waarbij we elkaar wurgden met de telefoonhaak. Bij die vrouwen had ik altijd het idee dat ze zichzelf wilden bewijzen. Zet daar tegenover een standvastige jonge ambitieuze hond en je hebt heibel in de tent. Die bewijsdrang bespeur ik regelmatig bij vrouwen in hogere functies. Alles heel erg goed willen doen. Volgens V mij werkt dat averechts in een mannenbolwerk wat de top van Saxion nog steeds is. Als een vrouw zichzelf blijft en haar kwaliteiten op juiste wijze in de strijd gooit, geef mij dan maar een vrouw in de Raad van Bestuur. Veel leesplezier! V Tim de Hullu, hoofdredacteur T

*

efm\dY\i)''.

=fkf1KfdXKl[fi

NXidè^$lg

L`kbfdjk\eèm\ekXi`jXk`\XiY\`[jfdjkXe[`^_\[\e

Femi\[\fm\iYèe\ebc`dXXk\e jZ_ffedXXbJXo`fe NXk a\ è [\ nXe[\c^Xe^\e fg <ejZ_\[\ n\c \\ej _ffik# jkXXk el fg jZ_i`]k% L`k \\e JXo`feYi\\[ XiYf$fe[\iqf\b Ycàbk [Xk \i fe[\i d\[\$ n\ib\ijm\\cfemi\[\`jfm\i_\kYèe\ebc`dXXkfgJXo`fe<ejZ_\[\\e 8g\c[ffie%Ffb[\jZ_ffedXXb\e_\kjXe`kXìdf\k\iXXe^\cfm\e%?\k =XZ`c`kXì9\[ià]fe[\ie\\dkXZk`\#dXXigXbke`\kXcc\jXXe%

?

et rapport is de zogenaamde Risicoinventarisatie & Evaluatie (RI&E) waarvoor 85 medewerkers zijn geïnterviewd en uitgebreid research is gedaan. Onder studenten is een kleinschalige inventarisatie gedaan. De laatste RI&E dateert van vijf jaar geleden. Volgens de projectgroep zijn sindsdien veel aanpassingen gedaan, vooral op het terrein van werkplekergonomie, bedrijfshulpverlening en reïntegratieondersteuning, maar zijn sommige punten die vijf jaar geleden ook aan de orde waren, nog niet opgelost. Op het binnenklimaat van Saxion Enschede is de meeste kritiek gekomen: alle

diensten en academies noemden dat. Bij de afdeling Interstedelijk Studentenoverleg is zelfs het vermoeden uitgesproken van een relatie tussen ziekteverzuim en het binnenklimaat. Een aantal geïnterviewden geeft aan het gevoel te hebben dat het Facilitair Bedrijf (FB) de klachten over tocht, luchtvochtigheid en temperatuur niet serieus neemt. Hans Wichers Schreur, directeur FB, reageert: “Deze geluiden zijn bij ons onbekend en uit eigen onderzoek komen overwegend positieve geluiden”. Wat het binnenklimaat in Enschede betreft, geeft Wichers Schreur aan

+

dat de RI&E parallel aan maatregelen is verricht en dat het onderzoek dus ietwat een achterhaald beeld geeft. “In de zogenaamde tulpen hebben we het klimaatbeheerssysteem aangepast. In het kader van energiezuinigheid is in het verleden voor veel verschillende standen in het systeem gekozen. Als het ’s nachts koud was, ging de vloerverwarming aan, en wanneer de zon dan ’s morgens ging schijnen, ging het systeem al koelen. Twee extra standen zijn er nu tussenuit gehaald en we proberen door handmatig instellen rekening te houden met weersverwachtingen. Nadeel is wel dat dit veel meer energie

efm\dY\i)''.

kost dan voorheen.” De meeste problemen betreffen de gebouwdelen naar de tulpen toe, de voormalige ziekenhuisgebouwen. Daar is het, vaker dan toegestaan, warmer dan de door de arbowet gestelde maximumtemperatuur van 26 graden Celsius. Het FB investeert daarom een half miljoen euro in een nieuw luchtbehandelingsysteem voor die gebouwdelen, dat er voor de zomer van 2008 moet zijn. JZ_ffedXXb\ejXe`kXì Ander punt van kritiek betreft de schoonmaak en het sanitair. Volgens medewerkers laat de kwaliteit van de schoonmaak te wensen over, helemaal in de vakanties. Niemand beschuldigt het schoonmaakpersoneel, alle ondervraagden wijzen op de

E`\lnj#fgè`\#]le

=fkf1KfdXKl[fi

JZ_\igbfeèbcàbX]jZ_\`[ mffiIf\cmXe8jj\ck

Het was een afscheid met onderscheiding en scherpe bespiegelingen. Lector Roel van Asselt, ‘goeroe van de aansluiting’, is bij zijn afscheid benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In zijn speech plaatste hij nog even haarfijn kanttekeningen bij het Nederlandse hoger onderwijs. Over de kennisintensiteit van het onderwijs zei Van Asselt: “We moeten bereiken dat kennis niet meer als zwerfafval in de hoofden van leerlingen en studenten rondwaait, niet bruikbaar of tijdelijk niet beschikbaar is

beperkte tijd voor de schoonmakers en menigeen geeft aan dat schoonmaken door volgepakte bureaus en soms ook vloeren, niet gemakkelijk is. Volgens Wichers Schreur is het FB erg tevreden over schoonmaakbedrijf Asito. “We hebben voor Saxion Enschede een resultaatcontract. Dat

en dat het verschil tussen kennen en herkennen bijna niet bestaat.” “Een andere aanbeveling: bied studenten meer regelmaat, structuur en duidelijkheid in de beginperiode.” Verder sprak Van Asselt een aanbeveling uit naar onderwijsontwikkelaars. “Wat ik hen toewens is een onderwijs waarin innovatie en onderzoek meer betrokken zijn op het werk van de docent en niet alleen op vermeende, onbewezen verbetering die meer zou aansluiten bij de belevingswereld van de jongvolwassenen.” Van Asselt is

betekent dat ruimtes schoon moeten zijn, hoe vaak er wordt schoongemaakt, is daar aan onderhevig. Als medewerkers constateren dat meubels of vloeren niet goed schoon zijn, kunnen ze dat aangeven in het logboek bij het secretariaat van hun dienst of academie. Alleen dan kun-

manager en docent geweest en gaf de verschillen tussen beide disciplines aan. “Een docent heeft zware scholing gehad die hij dagelijks moet inzetten. Managers niet. In wezen is het ongeschoolde arbeid. … Wat ik managers toewens is het besef: de student centraal, de docent cruciaal.” Ook gooide Van Asselt nog maar eens een balletje op voor een hbo met gedifferentieerd eindonderwijs naar niveau, duur en inhoud. “Iets wat het WO niet wil, maar ook helemaal niet kan. Dus hbo, grijp je kans. Op die manier los je ook voor eens en voor altijd het aansluitprobleem op.” Roel van Asselt begon zijn loopbaan 39 jaar geleden bij Saxion Hogescholen (en rechtsvoorgangers) als docent Wiskunde bij de HTS/SVL in Hengelo. Daarna werd hij in 1986 manager Onderwijs en Onderwijsontwikkeling. In die functie heeft Van Asselt de aansluiting tussen voortgezet onderwijs en het hbo en middelbaar beroepsonderwijs en het hbo prominent op de kaart gezet. Dit resulteerde in 1993 in de oprichting van het Landelijke Expertise Centrum Aansluiting (LICA). De kroon op zijn carrière was de benoeming tot lector Instroommanagement en Aansluiting in 2003. (TdH)

pen. LED-directeur Peter van Dam kijkt daar dus niet van op. “Regelgeving verandert voortdurend, je moet continu aanpassingen doen.” De meeste knelpunten gaan over het vastleggen van procedures over bijvoorbeeld het werken met gevaarlijke stoffen. Verder laten

Fgd\ib\càb\l`k$ jgiXb\efg^\mXe^\e fg\eife[JXo`fe%

Ê@bdfkqf \\d\\edfXc mi\kËeèÊe YXc^_\dË

ÊQf[ifeb\e Y\e`beflffb n\\ie`\kË

nen we er iets aan doen.” Binnenkort volgt een evaluatierapport van de projectgroep RI&E, waarin definitief duidelijk wordt wat aangepakt dient te worden en wie waar verantwoordelijk voor is. Tim de Hullu

N\\in\ibXXe[\nèb\cmffiC<; ‘t Is logisch: net als in de vorige RI&E is de academie LED de academie met de meeste knelpunten op het gebied van arbo. Logisch, omdat die academie met opleidingen als Chemie en Werktuigbouwkunde relatief veel praktijkonderwijs kent met bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen en gereedschap-

NXka\ q\^k

de begeleiding en toezicht tijdens praktijkwerkzaamheden te wensen over. In de zomervakantie bleek het zonder meer mogelijk om de werkplaats in Schierbeek te betreden en machines in werking te zetten. Van Dam: “Daar zullen we dan nog zorgvuldiger naar moeten kijken”.

efm\dY\i)''.

,

Ê8_#e\\_\# _`_`_`%@b_\Y Y\mifi\e Y\\eka\jË IfckiXgfg JXo`fe <ejZ_\[\ [\\[_\ke`\k

NXidè^lg 9\\c[\en\ib\càb_\`[

9ffdbel]]\cXXij \eqXb\ecl` GXYfd`\ga\j# ^cX[[\ afe^\ej \e ^\`k\enfcc\e jfbb\e%
Ilse Soeters (23) is vierdejaarsstudent personeel en arbeid in Deventer. NXk`jBlejk \e K\Z_e`\b mffi \\efgc\`[è^\enXkblea\\id\\ nfi[\e6 “Het is een opleiding waarvoor je creatief en kunstzinnig moet zijn, maar

ook handig moet zijn met techniek. Het is denk ik erg gericht op multimedia. Zoals het verzinnen van een filmpje, deze opnemen en bewerken op de computer. Je kunt na de studie terecht in de reclamebranche of iets gaan doen bij de televisie of in de filmwereld.” NXk mffi \\e kpg\ jkl[\ek cffgk \iife[fg[\fgc\`[è^6 “Het type dat bij me opkomt is ‘computernerd’, dus handig met de com-

puter, maar dan wel met een open blik, kunstzinnig en geïnteresseerd in mensen en hun omgeving. Dus een ‘computernerd’ met een creatieve en sociale kant.” NXXinfi[a\mffifg^\c\`[6 “Multimedia ontwerper, cameraman, game designer of reclame ontwerper.” Ives van Neck (23) is derdejaarsstudent kunst en techniek en oud-bestuurslid van studievereniging LINK. NXk `j Blejk \e K\Z_e`\b mffi \\efgc\`[è^\e nXkbXea\\id\\nfi[\e6 “De opleiding is breed opgezet, het komt erop neer dat je een multimediale opleiding volgt met aspecten als video, audio, web en installaties. Voor video kun je in alle branches terecht: van regie en montage tot productie. Deze is dan min of meer gelinkt aan audio waar je bijvoorbeeld meer naar de richting van radioproductie kan neigen. Ook dit kun je weer combineren door bijvoorbeeld je keuze op VJ te laten vallen, waarbij je video-

beelden linkt aan geluid. Met web kun je onder meer flashapplicaties maken, maar ook het zogenoemde ‘interaction design’. Dat houdt in dat je de gebruikersinterface zo gebruiksvriendelijk mogelijk ontwerpt. Ook heb je de mogelijkheid je te specialiseren in kunstinstallaties. Hierbij bouw je objecten / installaties die bijvoorbeeld op invoer reageren, zoals een media-installatie die door middel van warmtesensoren reageert op de aanwezigheid van mensen. Eigenlijk is het te breed om samen te vatten!” NXk mffi \\e kpg\ jkl$ [\ek cffgk \i ife[ fg [\ fgc\`[è^6 “Heel verschillend, ik gok dat 75 procent mannelijk is in alle soorten en maten. Zo zijn er de zogenaamde alto’s/boomknuffelaars maar ook de wat meer zakelijke mensen. De diversiteit is enorm!” NXXinfi[a\mffifg^\c\`[6 “Zoals ik al aangaf, kun je later in verschillende branches en met verschillende aspecten aan de slag.” Joalycke van Nec

8ek`$èYiXXbnfeè^\eîfk\YXYpËj Als een pro loop ik onopvallend richting het huis, passeer schijnheilig fluitend een groepje jongeren en blijf dan voor de deur staan. Als er even niemand kijkt trek ik mijn gereedschap uit m’n broekzak, kijk nog één keertje om me heen en ram hem dan in het slot. Na 8 seconden ben ik binnen, loop naar boven en zet een lekker kopje koffie voor mezelf. Dus daar woon ik nu, in mijn eigen anti-inbraak woning en zonder het flauwste benul wanneer ik weer op zoek moet naar de volgende woning. Want twee weken geleden ben ik aan een nieuw hoofdstuk begonnen: ‘Mijn eigen leven.’ En nu doe ik dus alles zelf. Wassen, strijken, koken, schoonmaken, afwassen, inrichten... zelfs slapen. Toch wel heel anders dan mijn beschermde en luie leventje bij mijn ouders, waar ik gewoon rond etenstijd kon aanschuiven en waar ik nooit mijn geld hoefde te verdelen over dingen die je gewoon gebruikt maar nooit koopt – wie denkt er nou aan

yk`\ee\

-

efm\dY\i)''.

tandenstokers voordat je ze zo dringend nodig hebt dat het je jeukt tot ver onder je kleine teen... Mijn nieuwe koters Mika en Max vermaken zich echter prima. Ze zijn nu tien weken oud en twee weken bij ons, maar ik zou ze voor geen goud meer willen missen. Weliswaar is de bank in die twee weken sneller gesleten dan in de voorgaande zeven jaren, bevatten de gordijnen nu gaten en hebben we één lamp kunnen wegsmijten, maar ze zorgen voor zo veel leven in huis dat het allemaal niet meer uitmaakt dat mijn leven wat minder luxe is geworden. Ik begin trouwens ook steeds meer het idee te krijgen dat iedereen maar wat doet – hoezo een plotselinge wisseling van onderwerp: mensen proberen zich zo volwassen te gedragen, sommigen praten zelfs vanachter uit hun strot, maar zouden ze vanbinnen ook echt zo zijn of liggen ze nog het liefst bij hun moedertje op schoot (als die dat nog houden kan tenminste)? Misschien denkt iedereen van anderen dat zij zo volwassen zijn. Misschien moeten we gewoon een nationale kindsdag oprichten – allemaal met onze rammelaars in de hand, de speen onder de linkeroksel en dan gewoon weer normaal doen. Misschien durf ik je dan weer gewoon aan te spreken en wil ik, blind van enthousiasme, alles voor je doen. Of een keertje samen aan de fles misschien? Maar ik ben bang dat me dat voorlopig alleen nog maar lukt in het bijzijn van Max en Mika... Étienne Wilderink studeert Concept Design.

E`\lnj#fgè`\#]le

@e^\qfe[\eYi`\]

<\eYf\i\eclcl`k<ek\i Mfi`âXXibi\^\en\_\kmXbÊgi\j\ek\i\eË%
de streektaal gesproken. Vaak wordt vergeten dat het beheersen van het Twents juist veel voordelen biedt. En dan niet alleen het feit dat je je opa en oma nog kunt verstaan of ‘Van jonge leu’ zonder ondertiteling kunt bekijken. Het Twents wordt gebruikt door maarliefst 60 tot 80 procent van de Twentse bevolking. Wanneer je voor functies in het bedrijfsleven in deze regio, waar veruit de meerderheid van de Saxion-studenten later komt te werken, contacten moet leggen, is beheersing van de streektaal een pré. Wordt een Tukker aangesproken door een yuppie die spreekt met een Gooise ‘r’, dan zal hij zich veel argwanender opstellen, dan wanneer hij een gesprek in het Twents kan voeren, wat de omgang vergemakkelijkt en meteen een band schept. Op mijn opleiding (commerciële economie), waar er altijd op gehamerd wordt dat de klant centraal staat, is aan dit feit nog nooit enige aandacht besteed. Iemand met een provinciaal accent wordt vaak als dom en bekrompen gezien, maar het is pas echt dom en

bekrompen om iemand op z’n accent te beoordelen en daarnaast is het ook behoorlijk discriminerend. Dan maar een boerenlul uit Enter.

efm\dY\i)''.

.

Robin Steentjes Tweedejaars Commerciële Economie

NXidè^lg

?f\`j_\kd\k¿ 8iaXeJd`k%;\))$aXi`^\[\i[\aXXijjkl[\ekn\ibkl`^$ Yflnble[\n\i[èXgi`c)''-E\[\icXe[jBXdg`f\e:E: ]i\q\e\e`jelèKfb`ffdq`Z_[XXik\Y\nàq\efg_\kNB% JXo_X[mffiqàem\iki\b\\ebfik^\jgi\bd\k_\d% NXk_\\]k_\kE\[\icXe[jbXdg`f\ejZ_Xga\fg^\c\m\i[6 “Er gaan ineens ontzettend veel deuren voor je open. Bedrijven en werkgeversorganisaties bieden metaal- en freestrainingen aan. Ook willen ze maar wat graag dat ik voor hen kom werken. Het is wel veel wat op je afkomt, maar ook zeker wel gaaf.”

=fkf9li\XlKFG&;`^`[XXe

NXk_fl[k_\kNBèAXgXeè6 “Ik moet daar in vier dagen vier opdrachten gaan maken. Vier tot zes uur lang ben ik per dag bezig om bijvoorbeeld heel nauwkeurig een machineonderdeel te frezen.” ?f\_\Ya\a\mffiY\i\`[6 “Heel veel oefenen. Naast mijn studie heb ik elke week twee dagen geoefend. In de vakanties bijna elke dag. Ik heb ook gesprekken gehad met mensen die al een keer aan het WK hebben deelgenomen. Zij vertelden mij dat het net is of je naar de Olympische Spelen gaat. Je komt echt binnen met veel bombarie en met je eigen vlag.” NXk^Xa\eXXjk_\k]i\q\eef^Xcc\dXXc[f\e6 “Een Nederlandse ambassade en een basisschool bezoeken. Daar delen we oranje spullen uit, zodat ze mij en de andere Nederlanders kunnen aanmoedigen. In totaal ben ik vijftien dagen in Japan.” Wendy van Til

Jk`cjkXXe

E`k`\

Als u de Saxion Stadscampus in Enschede binnen gaat loopt u waarschijnlijk voorbij een slapende student. Vaste plek, eerste verdieping, voorbij de roltrap links. Hij ligt daar elke dag; al sinds januari. Hebt u hem wel eens gezien vanuit uw ooghoeken als u de trap op snelt? Hij is diep onder zeil, dekbedje flink opgetrokken. Zijn voeten steken over de rand van het bed dat duidelijk niet past bij zijn maat. Hij blijft lekker liggen terwijl u al weer vroeg onderweg was en zich zat te verbijten in de file of door de stromende regen fietste. Hij stoort zich niet aan de dagelijkse hectiek in het Forum. Hij slaapt. Het was laat gisteren: hij heeft tot diep in de nacht zitten studeren. Nog

/

een laatste hoofdstuk in bed. Maar al gauw vielen zijn ogen dicht en het boek uit zijn hand. Het zou een storend beeld moeten zijn: een student die ligt te maffen, terwijl studenten juist nu geacht worden een groot deel van hun tijd aanwezig te zijn; in actief alerte toestand wel te verstaan. Stoort het u inderdaad? Bent u jaloers misschien? Hebt u daar wel eens bij stilgestaan? Of hebt u hem nog nooit zien liggen als u gehaast voorbij jaagt? Ah… geen tijd. Dat begrijp ik. Al eerder op deze plaats heb ik betoogd dat tijd niet interessant is, maar dat is een inzicht dat weinigen delen. En ik moet bekennen dat de tijd ook mij vaak te snel af is. Met de jaren worden de uren steeds korter en gaat de tijd sneller. Effi-

efm\dY\i)''.

ciëntie wordt een obsessie. En vanaf dat punt wordt het van kwaad tot erger. Maar ‘s avonds, als ik me – te laat – naar huis spoed, sta ik even stil. In het Forum. En dan ligt hij er nog, de dromer. Met dat hellichte witte dekbed gaat er een neutraal soort aandoenlijkheid van hem uit. Een onverstoorbare onafhankelijkheid en eigenzinnigheid. Het is toch mooi om student te zijn. Het is goed om af en toe stil te staan. Bij de ‘dromer’ bijvoorbeeld, of bij een ander kunstwerk. Of bij een idee, of bij iemand. Misschien dat het idee dan vorm aanneemt, dat het kunstwerk je inspireert of dat iemand je tot nieuwe inzichten brengt. Nitie Mardjan is medewerker bij de Academie Gezondheidszorg (AGZ).

@e^\qfe[\eYi`\]

FgdXb\ij[f\e _Xc]n\ib Het is altijd leuk om in een hogeschoolblad iets te lezen over de Associate degree (Ad), als een van de bedenkers ervan. Als je het stuk doorleest, merk je dat er een serieus aspect wordt aangekaart nl. de arbeidsmarktpositie die de Ad-afgestudeerden met hun wettelijk erkende graad moeten gaan verwerven. Terecht derhalve dat er een goede monitoring aan is gekoppeld, want je weet maar nooit of de verwachtingen uitkomen. De economie kan over een paar jaar wel weer heel anders zijn en Ad’ers moeten dan toch weer aanvullende scholing volgen, zoals dat ook uit allerlei onderzoeken al jaren blijkt voor degenen die met een mbo-4, bachelor- of ander diploma aan de slag gaan. Zoiets noemen we nu ‘levenlang leren’, waarbij de ouderen onder ons het begrip ‘permanente educatie’ nog wel kennen. Laat dus iedereen kritisch de ontwikkelingen volgen. Maar waarom het nog steeds tricky is om met de Associate degree vol in de publiciteit te komen, blijkt ook nu weer. De opmaker van het artikel zag meteen kansen om iets te doen wat door vakgenoten de afgelopen periode al tig-maal is gedaan - en begon te rekenen: 2 jaar Ad is qua studietijd de helft van 4 jaar Bachelor. Tel daarbij op dat betrokkene kennelijk is opgegroeid met de gedachte dat een hbo-diploma alleen maar vier jaar kan zijn, en dan is het beeld helder: een kop met ‘half hbo’ en een ‘doormidden gescheurd getuigschrift’ als illustratie. Leuk als je hiervoor studeert… Maar dan is toch mijn vraag hoe een mbo’er op niveau 4 zou moeten worden neergezet: een drie-kwart mbo’er? En een universitaire bachelor, is dat een geamputeerde academisch opgeleide? Op onze website (www. leido.nl) is genoeg informatie te vinden waaruit blijkt dat de situatie ‘natuurlijk’ heel anders is en dat de Ad een heldere positie in ons onderwijssysteem heeft gekregen. Zo kennen we een indeling in secundair (o.a. mbo en havo) en tertiair onderwijs (o.a. hbo en wo). Binnen het tertiaire onderwijs, ook wel hoger onderwijs genoemd, onderscheiden we naast elkaar het hbo en wo, met vier bekostigde niveaus: • • • •

Associate degree (hbo) Bachelor (hbo en wo) Master (wo en soms hbo) Doctorate (wo).

HBO is dus niets dan een etiket voor hetgeen bij hogescholen wordt gedaan. En laat iedereen er vanaf nu maar gewoon aan wennen dat er twee beroepsgerichte trajecten zijn, in de ene situatie leidend tot een hoger opgeleide met de graad Ad en in de andere situatie tot iemand met een graad die nog een stapje hoger is: de Bachelor. Simpel toch. Hans Daale Directeur Leido

N`\mffi \\e[lYY\cka\ ^\Yfi\enfi[k¿ In mei 1973 werd het kabinet Den Uyl geboren. Het was met afstand het meest progressieve kabinet uit de Nederlandse geschiedenis. Waar Balkenende IV zich nu bedient van de slogan ‘Samen werken, samen leven’, was het motto van ‘rooie’ Joop den Uyl ‘Eerlijk delen van kennis, macht en inkomen’. Want wie ruim dertig jaar geleden in Nederland voor een dubbeltje werd geboren, schopte het zelden of nooit tot een kwartje. En daar moest maar eens een einde aan gemaakt worden, vond een democratisch gekozen meerderheid in de Tweede Kamer.

ook laagopgeleid zijn”, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van recent onderzoek. Dat is tamelijk schokkend nieuws voor een samenleving waarin van oudsher grote waarde wordt toegekend aan het onderwijs als vehikel voor emancipatie. Dat de kans om je te onderscheiden van je ouders in de loop der tijd wel iets groter is geworden, is daarbij een schrale troost. Zeker nu ook van alle kanten blijkt dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijssysteem niet onomstreden is. Het Nieuwe Leren is onderwerp van een heuse parlementaire enquête, er is een schreeu-

Route door Nederlands onderwijs wordt nog steeds bepaald door sociale afkomst Minister Jos van Kemenade van de Partij van de Arbeid was de eerste onderwijsminister die in het kader van de emancipatie de deuren van de universiteiten en hogescholen wagenwijd openzette. Kinderen uit de arbeidersklasse zouden een beter economisch perspectief hebben dan hun ouders wanneer de elitaire bolwerken, waar kennis uitsluitend werd gedeeld met de ‘happy few’, gesloopt zouden worden. Kennis is tenslotte ook macht, dus heeft een heel regiment PvdA-bewindslieden in navolging van Van Kemenade het hoger onderwijs in Nederland in hoog tempo ‘gemassificeerd’ om kennis eerlijker te delen. Onder Jo Ritzen, Jacques Wallage, Job Cohen en Tineke Netelenbos groeide vooral het aantal studenten dat ging ‘doorleren’ aan een hogeschool sinds eind vorige eeuw explosief. Met daarbij ook veel zonen van de operator in de blikfabriek in Deventer en de textielarbeider uit Enschede en dochters van mamma’s met hooguit een diploma van de huishoudschool of de moedermavo. ÊD`jj`feXZZfdgc`j_\[Ëqfla\ q\^^\e#f]kfZ_e`\k6 Niet dus! “Nog steeds geldt dat kinderen van laagopgeleide ouders vaak zelf

efm\dY\i)''.

0

wend tekort aan goede onderwijzers en docenten en er blijkt volgens het Centraal Planbureau veel te weinig aandacht binnen het onderwijs te zijn voor het schaarse Nederlandse toptalent. Én we zijn dus - zoals nu door het CBS wordt aangetoond - ook nog steeds niet in staat om in ons krakkemikkige onderwijssysteem het discrimineren naar de afkomst van de leerling uit te bannen. De route door het Nederlandse onderwijs zou voor iedere leerling en student moeten worden bepaald door aanleg en talent, en niet door sociale herkomst. Maar ook gezaghebbend onderzoek van de OESO toont klip en klaar aan dat leerlingen uit kwetsbare sociale milieus in ons land relatief veel minder vaak doordringen tot het hoger onderwijs en een veel hoger risico lopen op schooluitval. Die gaan het dus waarschijnlijk maatschappelijk niet verder schoppen dan hun ouders. Hoe wrang is het in dit verband dat onderwijsminister Ronald Plasterk van uitgerekend de PvdA afgelopen maand een proefballonnetje opliet over het afschaffen van de basisbeurs voor studenten in het hoger onderwijs… Harry van Stratum

I\gfikX^\

Jkl[\ek\eX]n\q`^fgB\ee`j[X^\e ;\B\ee`j[X^\eqàen\\imffiYà%@e;\m\ek\i n\i[_\k\m\e\d\ekmffi_\k\\ijk^\_fl[\e% D\k ('' [\\ce\d\ij \\e jlZZ\j mfc^\ej [\ fi^Xe`jXk`\% <ejZ_\[\ kifb fe^\m\\i \m\em\\cY\qf\b\ijXcjmfi`âXXi1(-'d\ej\e% DXXi fg Y\`[\ [X^\e nXj \i e îfk\ îf\g X]n\q`^1[\jkl[\ek\e%

Donderdag 1 november. In de entreehal van Saxion Enschede luisteren de bezoekers van de Kennisdag aandachtig naar de inleiding van trendwatcher Jake Blok. Een quick scan over de hoofden van de 160 aanwezigen: voornamelijk medewerkers en mensen uit het bedrijfsleven. Drommen passerende studenten

mopperen over het feit dat de draaideuren zijn geblokkeerd en ze naar een andere uitgang moeten. “Nou, de trein haal ik niet meer.” Na de inleiding beginnen de workshops van de vijf kenniscentra, die voor het eerst de organisatietouwtjes in handen hebben. Kreten als ‘downsizen’ en ‘bottlenecks’ passeren de revue in de collegezaal bij de workshop ‘Van productidee tot Implementatie in de Zorg’ van kenniscentrum Zorg, Welzijn en Technologie. Er wordt gedebatteerd over ontwikkelingen en de toekomst. “Mensen zijn gemotiveerd om mee te denken over een bepaald product”, zegt Fred van Veen van mkb-bedrijf Nijverdal. Achter in de zaal bij Zorg, Welzijn en Techniek zitten welgeteld twee studenten. Ook bij de workshops van de andere vier kenniscentra, Leefomgeving - Design en Technologie - Innovatie en Ondernemerschap – Onderwijsinnovatie, zitten maar enkele studenten. Waar hangen

('

efm\dY\i)''.

I\gfikX^\

ze uit en waarom doen ze niet mee? Op de eerste verdieping van het Forum staat een grote groep studenten te wachten voor een collegezaal. Op de vraag welke workshop wordt gegeven, barst een groepje in lachen uit. “We hebben dadelijk een tenta-

Henk Grimberg, transfermanager Gezondheidszorg van Saxion, vindt dat meer studenten aanwezig moeten zijn. “Het is belangrijk dat studenten met de zaken, die op de Kennisdag centraal staan, worden geconfronteerd. Ze komen straks in

bij”, vertelt Lonnie Holders, medewerkster van het organiserende Interne en Externe betrekkingen. “De informatie die je op de Kennisdagen krijgt, is echter nog niet verweven met het onderwijs. De studenten zien het niet terug en komen daarom

Norit en Saxion ‘Waarom werken met water?’. Ook is er een Kennismarkt. Tientallen bedrijven doen mee en staan verspreid over de locatie. Studenten Sjouke Schiere en Erwin Koekkoek, beiden derdejaars elektrotechniek, zijn wel aanwezig

Op zoek naar interessante stagebedrijven men investering en financiën”, zegt Michel Natter, eerstejaarsstudent bedrijfseconomie. “Tijd voor de Kennisdag hebben we niet, want we zitten midden in onze tentamenweek.” Vierdejaarsstudenten informatica Marcus Klimstra en Niels Bergsma zijn op weg naar de uitgang. Ze moeten werken. “Onze academie heeft zelf bedrijvendagen, die zijn veel interessanter voor ons”, zegt Bergsma.

het werkveld terecht en moeten dan nog leren mee te denken. Dat gebeurt juist al op een Kennisdag.” De organisatoren denken dat de afwezigheid van studenten te maken heeft met het feit dat studenten zich concentreren op de Bedrijvendagen van de verschillende academies. “De Kennisdagen zijn bedoeld om het onderwijs te helpen vernieuwen. Daar horen studenten natuurlijk ook

niet”, vertelt haar collega Sarah van der Hoogt. In de toekomst willen de organisatoren toch wel wat veranderen om meer studenten te lokken. “Wat en hoe we de verandering aanpakken, weten we nog niet, maar we gaan erover nadenken”, zegt Holders. Na de workshops is er het matchingprogramma tussen lectoren en het bedrijfsleven en een presentatie van

efm\dY\i)''.

((

op de Kennismarkt. “We moeten nog stage lopen en afstuderen en grijpen deze gelegenheid aan op zoek te gaan naar een interessant bedrijf waar dit kan”, zegt Koekkoek. “Aan de rest van de Kennisdag doen we niet mee, omdat we druk zijn met onze minor. Misschien volgend jaar.” Wendy van Til foto’s Toma Tudor

KOM NAAR DE OPEN DAG OP 12 JANUARI OP UNIVERSITEIT NYENRODE

Je staat voor een moeilijke keuze: of voorlopig alleen werken, of verder studeren. Bij NIVRA-Nyenrode kan het allebei. Onze universitaire deeltijdopleidingen bieden de mogelijkheid om naast je werk als (assistent-)controller de opleidingen Managerial Controlling of de Master of Science in Controlling te volgen. Beide opleidingen worden door je werkgever betaald en bieden volop nieuwe carrièremogelijkheden. Meer weten over onze post-hbo- en masteropleidingen? Meld je dan aan voor onze open dag op zaterdag 12 januari op Universiteit Nyenrode, of vraag onze brochure aan via www.nivra-nyenrode.nl.

NIVRA-Nyenrode School of Accountancy & Controlling

FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN

Boost your Career !#"#!" !$# # in Less Than 1 Year $#$$! # "' "'

%!#"

#" $# $# # Don’t miss the train. %! !"#!"$#$ !"#!" "#!" $#$ Take the Shanghai Express @ MSM you already have your Bachelor’s degree, and want to gain an # "' # Ifinternational # ' # outlook, you should discover MSM's Master of Science in Management in International Business. You can complete it in " $!$ $! $! $ one year, with a one month attachment in Shanghai, China. don't you give your career a boost and visit us on ! ! Why 29/30 November at the Nobiles Career Days in Utrecht or $# $#$$!

$ $#$$! come to our Open Day on Saturday, December 15 in Maastricht. # "' # #

# For more info please contact [email protected]

#" $

www.msm.nl $%#"#!&!" #$%#"#!&!" # # " # the globally networked management school "#$%!#$%#$#$ $#$ N ow

Star t

ing in

Febr u

ar y 2

008

=fild

Jkl[\ek\em\i\e`^è^\e_\YY\e Xc\\ee\^Xk`\]`dX^f Jk\ccè^1jkl[\ek\em\i\e`^è^\e_\YY\e\\ee\^Xk`\]`dX^f%;XXim\iXe[\ik[\cXXkjk\e\^Xk`\m\ d\[`X$XXe[XZ_kj\bjd\kb`gg\e#_fe[fgjk\ibnXk\i\enXe^\[iX^ e`\kjd\\iXXe%Wendy van Til 8jki`[Bfeàe\eY\i^# \\ijk\aXXijgifg\[\lj\kf\^\gXjk\gjpZ_fcf^`\#[\\ckà[1 “Wanneer een studentenvereniging over de schreef gaat, komt dat in het nieuws. Logisch. Helemaal als het negatief is, want dat is kenmerkend van nieuws. Toch heb ik hierdoor geen negatief beeld van een studentenvereniging. Alle studentenverenigingen zijn redelijk gewoon. Misschien ben ik wel heel naïef, maar ik denk dat de studentenverenigingen die negatief in het nieuws komen een uitzondering zijn. Andere verenigingen worden door de acties van één studentenvereniging echter wel meteen allemaal in een hokje gedrukt. Het zal zeker ook effect hebben op een aantal mensen. Iemand die twijfelt of hij of zij lid zal worden, zal waarschijnlijk eerder naar ‘nee’ neigen.”

Nflk\i;ifjk# [\i[\aXXijY\[ià]j\Zfefd`\1 “Negatieve reclame is natuurlijk ook een vorm van aandacht. Dat hoeft niet op iedereen als negatief over te komen. Daarmee bedoel ik dat er altijd mensen zullen zijn die het wel grappig vinden. De studentenverenigingen maken het er echter zelf naar dat de meeste mensen negatief over hen denken. Jammer is dat ze daar andere verenigingen in mee trekken. Ook studieverenigingen, want die worden vaak met studentenverenigingen verward. Er is op zich niets mis met een studentenvereniging. Een aantal vrienden van mij is ook lid.”

C\fe?ffà\i# \\ijk\aXXij]XZ`c`kpdXeX^\d\ek1

=cffimXe>ifln# gifa\Zkc\`[\iefk\Yffbgifa\Zk1

“Daar ben ik het wel mee eens. Het algemene beeld van een studentenvereniging is al slecht. Ze hebben soms van die rare ontgroeningactiviteiten, ook al zeggen ze van niet. Veel alcohol en daarna lekker losbandig ‘geintjes’ uithalen. Dat imago zal ook niet snel veranderen. Zeker niet wanneer er steeds weer nieuwe negatieve berichten over studentenverenigingen in de media opduiken.”

K_àjN\d\bXdg# \\ijk\aXXij_f^\ikf\i`jk`jZ_\ei\Zi\Xk`\]fe[\inàj1 “Ik denk het niet. Bij de ene studentenvereniging gaat het er ruiger aan toe dan bij de ander. Dat weet iedereen toch wel? Bovendien vind ik dat het met het negatieve imago van de gemiddelde studentenvereniging ook nog wel meevalt. Het is juist positiever. Ontgroeningen worden lichter. Wie weet zijn de activiteiten die in de media zijn geweest wel fabeltjes? Ik ken heel veel medestudenten die bijvoorbeeld lid zijn van een dergelijke club en van hen hoor ik geen rare verhalen.”

“Ik denk dat het inderdaad niet negatiever wordt, want veel mensen weten dat de zaken die in het nieuws komen incidenten zijn. Studenten zoeken grenzen op. Ze willen iets bijzonders doen en dat is dan meteen nieuwswaardig. Mijn persoonlijke mening over studentenverenigingen verandert er in elk geval niet door. Een studentenvereniging heeft een toegevoegde waarde voor het studentenleven, want ze creëren een ontmoetingsplek.”

DXiafe?fYY\cèb#[\i[\aXXijèk\ieXk`feXcYljè\jjXe[cXe^lX^\j\e mffiq`kk\imXejkl[\ek\em\i\e`^è^DX^`jk\i`ld1 “Negatieve of positieve berichtgeving, het maakt niet uit voor het imago van een studentenvereniging. Het beïnvloedt de keuze van studenten om voor een vereniging te kiezen toch niet. Hbo-studenten willen ook vaak niet meer lid zijn van een studentenvereniging, omdat de overheid stimuleert binnen vier jaar af te studeren. Studenten houden daardoor naast hun bijbaan, studie en sociale leven geen tijd over voor een studentenvereniging. De mensen die toch wel lid worden van een studentenvereniging, doen dat toch wel, ondanks de berichtgeving in de media.”

efm\dY\i)''.

(*

8Z_k\iîfe[ Fe[\inàjdf\kèk\ej`\m\i# dXXi_f\m\in`cc\en\^XXe6

Ê?\cg#n\df\k\efg JXo`fejkl[\i\eË ;\ jkiXk\^`jZ_\ m`j`\# nXXiè jkfe[ [Xk \\e jkl[\ekm\igc`Z_k*)lliXXen\q`^df\jkqàe# `j ^\elXeZ\\i[% DXXi ef^ df\k\e jkl[\ek\e qfm\\cdf^\càbfgjZ_ffcn\ib\e#`j_\kjki\m\e mXe[\_f^\jZ_ffc%?f\m\idX^[`k^XXe\enXk qàe[\^\mfc^\e6Kà[mffi \\e ife[^Xe^[ffi JXo`fe%

Het is negen uur ’s morgens. Een rij voor de koffieautomaat is het drukste punt op deze vrijdagochtend op Saxion Deventer. “Ik heb nu 45 minuten les. Daarna even niets en dan weer 45 minuten les”, zegt een jongen tegen zijn klasgenote. “Gelukkig heb ik na dat alles een tussenuur en ga ik fijn de stad in.” In de strategische visie 2008 – 2012 stond aanvankelijk dat studenten minimaal 32 uur per week op Saxion aanwezig moeten zijn. Letterlijk: ‘Naast contacturen worden ook studie-uren ingeroosterd, waardoor het totaal aantal uren aanwezigheid op de hogeschool minimaal 32 uur per week bedraagt’. Naast twintig contacturen, worden er twaalf extra uren ingeroosterd waarbij de leerling op school moet zijn. De Raad van Bestuur heeft inmiddels de strategische visie genuanceerd, want de Gemeenschappelijke Medezeggenschap Raad vond dat het op deze manier lijkt alsof studenten niet buiten Saxion mochten studeren. De visie is veranderd in: ‘De studiebelasting komt overeen met een werkweek door een combinatie van contacttijd en het toepassen van adequate werkvormen. We creëren voor ingeroosterde studie-uren extra werken overlegplekken voor studenten.’ Nu komen er minimaal twintig contac-

turen per week voor eerstejaars en daar bovenop worden programma’s vormgegeven zodat studenten op zijn minst 32 uur de studiefaciliteiten van de school nodig hebben. Als dit wordt doorgezet, betekent dit dat het beeld van de school op een vrijdagmorgen er straks anders uitziet. Thérèse Dona, docente aan de Hospitality Business School, vertelt dat school al niet langer een activiteit is waar alles voor opzij wordt geschoven. “School is één van de activiteiten geworden. Dat kun je ook zien aan de opkomst bij contacturen. Naarmate het schooljaar vordert, komen er steeds minder studenten. Sommige studentengroepen vaardigen zelfs een student af om te notuleren bij hoorcolleges, zodat ze niet allemaal naar school hoeven komen.” Een paar handen vol studenten begeeft zich door de hogeschool in Deventer. Een blik in enkele hoorcollegezalen zegt genoeg: tien, vijftien mensen luisteren aandachtig naar de docent, tientallen stoelen zijn leeg. Aan één van de tafels voor de collegezalen zit Rens Bras, eerstejaars Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs. Hij geeft toe. “Ik ben ook maar weinig op school te vinden, maar ik doe thuis ontzettend veel.” Marga Ligtenberg, tweedejaars HTRO, vindt 32 uur wel erg veel om op school bezig te zijn. “Naast mijn studie heb ik ook nog een leven. Vriendje, vriendinnen, sporten en werk. Aan uitgaan kom ik nu al haast niet meer toe. Ik zou niet weten hoe ik alles moet bolwerken, want als ik thuiskom moet ik vaak ook nog veel voor school doen.”

(+

=fkf18lb\Gcl`d

De strategische visie, waarin stond dat een student verplicht 32 uur aanwezig moest zijn, is genuanceerd. Maar nog moeten studenten zoveel mogelijk op school werken, is het streven van de hogeschool. Hoe ver mag dit gaan en wat zijn de gevolgen? Tijd voor een rondgang door Saxion.

efm\dY\i)''.

8Z_k\iîfe[ Datzelfde probleem hebben Freek Zonder en Chiel Willems, beiden derdejaars facility management. “Het is ideaal dat je nu zelf kan beslissen wanneer en waar je een werkstuk maakt. Dat kan bijvoorbeeld ook nadat je hebt gewerkt”, zegt Willems. “Natuurlijk word je als je op school aanwezig bent wel eerder aangezet om met de stof bezig te gaan. Anders ben je nog meer tijd kwijt en moet je naast die 32 uur aanwezig ook nog eens thuis aan het werk met school”, sluit Zonder aan. Willems vindt 32 uur op school zitten helemaal niets. “Ze leggen jouw tijd helemaal vast. Het lijkt wel of ze bezigheidstherapie voor studenten aan het verzinnen zijn. Als dit wordt doorgevoerd kan ik mijn bijbaantje wel vergeten. Dat trek ik er niet ook nog naast.” Bestuurder Cor Boom reageerde dat Saxion niet van plan is om concessies te doen op de vele bijbanen van studenten naast hun studie. “Als we dat gaan doen, is het een omgekeerde wereld.” Derdejaars student Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs Laurens Menge is één van de weinigen die het meer aanwezig zijn op school niet erg zou vinden. “Zolang het opgevuld wordt met contacturen. In studie-uren zonder begeleiding van een docent heeft het voor mij niet veel nut: er is dan weinig kennisoverdracht. Ik leer veel beter met verbaal contact dan met droge stof.”

<ejZ_\[\ De daaropvolgende maandagochtend in Enschede. Zelfde tijdstip: negen uur. De entreehal is nagenoeg verlaten. Eén studente zit op de oranje zitjes. Twintig personen komen langs in het eerste kwartier. Dat valt tegen voor een locatie met duizenden studenten. Een kijkje verderop dan maar. En meteen is het een wereld van verschil: op de eerste etage voor de collegezalen is het druk. De zalen zitten vol studenten, voorovergebogen over hun werk. Al snel blijkt waarom het hier drukker is: er zijn tentamens. Ook in Enschede zijn de

faciliteiten en de controleerbaarheid is het goed dat de student zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen leerweg. Studenten werken in groepen met elkaar. Of dat nu op school is of elders, dat is de keuze van de student.” Wil Dielis, coördinator internationalisering en projectleider Kenniscentrum: “Het achterliggende idee omarm ik, want ik vind het goed dat de focus meer op de studie komt te liggen. De studie-intensiteit wordt ermee vergroot, maar dat kan ook op andere manieren op andere lo-

K\m\i^XXe Uit de reacties van de ondervraagden blijkt dat maar weinig mensen voor de 32 uur aanwezig op school te vinden zijn. Veel studenten zien het verplicht op school studeren als een soort straf. De ondervraagden vragen zich ook af: ‘Hoe wordt er dan gecontroleerd of iemand op school is?’ “Als je een aanwezigheidsplicht van 32 uur stelt, moet je dat ook gaan controleren. Dat is niet te doen en niet de bedoeling”, stelde de GMR. “Die 32 uur zo hard stellen, dat gaat ons te ver”, zegt GMR-voorzitter Peter Ertmann in een eerder bericht op

‘Sommige studentengroepen vaardigen zelfs een student af om te notuleren bij hoorcolleges’ meningen over de aanwezigheid van studenten verdeeld. “Het past niet in de samenleving van deze tijd”, vindt Peter Heidemann, adviseur MeetingPoint. “Werk, studie en privé lopen door elkaar en worden plaatsonafhankelijker. Meer contacttijd is goed, maar 32 uur aanwezig op school is teveel. Naast het feit dat het technisch niet mogelijk is om te verwachten dat iedereen op school zit, vanwege onvoldoende

caties dan school. Een student moet zelf bepalen of hij of zij gebruik maakt van de schoolfaciliteiten. Een student Verpleegkunde kan er nu namelijk ook voor kiezen om in een leerwerkplaats informatie op te doen. Een student Fysiotherapie kan ook leren groepen toe te spreken door een groep van de voetbal onder de hoede te nemen. Dat moeten ook zeker mogelijkheden blijven. 32 uur op school zitten botst met de flexibele leerweg.”

JXokm1 nXXifdY\eaà e`\kfgjZ_ffc6 Feq\ZXd\iXaflieXc`jk\eqfZ_k\e jkl[\ek\efgYl`k\eJXo`fe\e mif\^\e_\e1_f\m\\clliY\eaà fgjZ_ffck\mè[\e6 9\bàb_\kÔcdga\fgJXo%el%

efm\dY\i)''.

(,

Sax.nu. “Als hogeschool wil je studenten zelfstandig laten functioneren. Maar als je de omschrijving letterlijk neemt, ben je niet meer met eigen verantwoordelijkheden bezig. Wij vinden dat een studiebelasting en aanwezigheid op school gebaseerd moeten zijn op een studieprogramma.” Wendy van Til

=fkf18lb\Gcl`d

@ek\im`\n

(-

efm\dY\i)''.

@ek\im`\n =`cfjff]9Xj?Xiè^fm\inXkfe[\iqf\bè_\k_Yfqfldf\k\eqàe

ÊC\ZkfiXk\edf\k\eq`Z_ d\\ii`Z_k\efg[fZ\ek\eË Fe[\iqf\bqXcYèe\e_\k_Yfeff`k[\q\c][\jkXklj\efdmXe^bià^\eXcjYèe\e[\le`m\ij`$ kXì\n\i\c[%C\ZkfiXk\eè_\k_Yfqfl[\eq`Z_mffieXd\càbdf\k\ei`Z_k\efg[\jble[`^_\`[j$ Y\mfi[\iè^mXe[fZ\ek\e%Jkl[\ek\e_\YY\e[XXiè[ì\ZkgifÔakmXefd[Xkfg[`\dXe`\i[\ bnXc`k\`kmXefe[\inàjnfi[km\iY\k\i[%;Xk`j[\d\eè^mXe9Xj?Xiè^#_ff^c\iXXiÊglYc`\b Y\q`kmXen\k\ejZ_XgË#Ôcfjff]#jZ_iàm\i\ekm$gi\j\ekXkfi%J i kl[\ek\e\e\\ec\Zkfi[`\e\e_\d èJXomXei\gc`\b% Tij i dens de Saxion kennisdag in okt k ober op Saxion Deventer gaf hij i zij in visie op de fu f nctie van onderzoek binnen het hbo. “Ik ben zelf een jaar lector bij i de Hogeschool van Amsterr dam geweest. Dat was helemaal in de begintij i d van het aanstellen van lectoren binnen het hbo. De positie van een lector was nog niet duidelij i k en er speelden allerlei politieke spelletj t es. Ik kon er mij i n ei niet kw k ij i t en ben naar de universiteit van Leiden vertrokken. Daar werk ik sindsdien als hoogleraar. Het grote voordeel van een univerr siteit is dat ze een lange traditie in onderzoek kennen. Het is een gevestigde wereld waar ik beter mij i n eigen weg kan bewandelen. Mij i n ervaring is dat het hbo alles in systemen wil vatten. Bij i universiteiten vertrouwt men meer op de vaardigheden van medewerkers en studenten. Dat vind ik een plezieriger manier van werken.” J\c\Zk îf\ga g\ V lgens Haring zouden lectoraten en Vo de daaraan verbonden kenniskringen zich meer moeten richten op docenten dan op studenten: “Ve V el docenten in het hbo hebben geen ervaring met het doen van onderzoek. Als zij i scholing krij i gen of zelf kunnen parr ticiperen in onderzoek dan heeft f dat indirect eff ffect op de kw k aliteit van onderwij i s voor studenten. Ik denk dat hbo-studenten die bewust kiezen voor een beroepsgerichte opleiding nooit massaal voor onderzoek zullen warmlopen. Het selecte groepje studenten dat wel geïnteresseerd is of na het hbo wil doorstromen naar een wetenschappelij i ke opleiding zal zij i n weg naar een lectoraat of kenniskring wel vinden.” Jkf]Ô^ `dX^f Jesper Ke K lder, r derdejaarsstudent fy f siotherapie, heeft f vorig jaar de mi-

nor Research gevolgd. “Ik zie er een grote meerwaarde voor mij i n studie in. Bij i voorbeeld doordat ik nu beter de relevantie van artikelen kan beoorr delen. Dat moet je later in je beroep als fy f siotherapeut ook kunnen. In de reguliere opleiding is daar te weinig aandacht voor. Helaas bestaat de minor vanwege te weinig belangstelling

dat het aanbod er is, maar je komt hier in eerste instantie om een beroep te leren. Ik ben zelf overigens van plan om voor mij i n afs f tudeeropdracht een researchproject te doen, dus bij i mij i is de interesse er wel. Maar het moet volgens mij i altij i d een vrij i e keuze blij iven of studenten iets met onderzoek willen doen.”

‘Het hbo wil alles in systemen vatten’

inmiddels niet meer. Ik denk dat onderzoek doen toch een stoffi f g imago heeft f . Zelf wil ik na de bachelor Fysiotherapie doorstromen naar een universitaire opleiding, maar ik ken weinig andere studenten die dat ook van plan zij i n.” Ook Martin Ensink, studiegenoot van Jesper, r denkt k dat onderzoek voor de gemiddelde hbostudent te theoretisch is: “Het is goed

:fe]ifekXk`\ d\k n\ib\càb_\`[ Geralien Holsbrink, lector Zorg & W lzij We i n, vindt het vooral leuk om met studenten en docenten samen te werken: “Er zij i n hogescholen die het contact tussen lectoren en studenten verbieden. Dat vind ik heel vreemd. Het resultaat van onze onderzoeken is altij i d een samenwerking tussen werkveld, docenten en studenten. Studen-

efm\dY\i)''.

(.

ten werken meestal een klein deel van de onderzoeksvraag uit. Vo V or dat deel leggen zij i verantwoording af aan hun eigen docent of afs f tudeerbegeleider. Onderzoek doen is behoorlij i k arbeidsintensief, f het is niet te doen dat wij i als lector iedere student individueel begeleiden. Als lector hebben we de supervisie over het geheel. Dat geheel is het antwoord op de vraag die het werkv k eld bij i ons neerlegt g . Onlangs nog heeft f een groepje docenten gegevens verzameld in een probleemwij ik in Hengelo. Dat was voor een aantal van hen sinds lange tij i d een confr f ontatie met de werkelij i kheid. Men vond het een leerzame, maar vooral ook leuke ervaring, die uiteindelij i k ook invloed heeft f op de lessen.” Kleinschalig, toegepast onderzoek Er is volgens Geralien Holsbrink geen verschil in de methodiek van onderr zoek doen tussen hbo en universiteit: “Het verschil zit ‘m in de looptij i d. Bij i universiteiten is dat een periode van vier tot twaalf jaar. In het hbo kunnen we kortlopende onderzoeken doen van een half jaar tot een jaar. Een ander belangrij i k verschil met universiteiten is dat binnen het hbo altij i d voor een opdrachtgever wordt gewerkt k, wat ook een bepaalde tij i dsdruk met zich meebrengt g. Universiteiten kunnen meer vrij i onderzoek doen.” Bas Haring ziet vooral in het kortlopende karakt k er van hboonderzoek de voordelen: “Het hbo kan zich richten op kleinschalig en toegepast onderzoek. Je bent concreet bezig en kunt sneller met resultaten komen. Dat maakt k het handzamer en vaak ook sprankelender. Als je jarenlang met een onderzoek bezig bent zij i n de scherpe kantj t es er vaak wel vanaf. f” M ri Ma r ska van der Me M er

;XÊXZ_k`j\\ej\i`\nXXièjkl[\ek\e\ed\[\n\ib\ijmXe JXo`fed\kgi\Z`\jk\^\efm\i^\jk\c[\c\\]gXkife\e#dlq`\bjdXb\e# c\m\ejfgmXkkè^\e#YXe\e\kZ\k\iX#eXXjk\cbXXinfi[\e^\q\k%

D\ej\eYà\cbXXi Yi\e^\e

A\ Y\ek c`[ mXe \\e XccfZ_kfe\ jkl[\ek\em\i\e`^è^%NXXifd6 “In Deventer zijn er maar weinig culturele activiteiten. Ik vind het ook leuk om activiteiten uit te zetten en er aan mee te doen.” <e[XkbXee`\kYàemXe[\ Xe[\i\jkl[\ek\em\i\e`^è^\e6 “Die spraken me niet aan. Ik pas ook niet echt in de doelgroep. Mijn behoeften als Turkse zouden bij hen niet aan bod komen. Bij Anka zitten allemaal mensen met dezelfde culturele achtergrond. Daarom organiseren we specifieke activiteiten voor hen, gericht op cultuur, zoals een trip naar Istanbul en een Iftar-maaltijd. Of een feestje waar geen alcohol wordt geschonken. Dat vind je niet zo snel bij alle andere studentenverenigingen in Deventer. Het is echter niet zo dat alleen Turkse mensen of moslims lid mogen worden van onze vereniging. We staan open voor iedereen die in onze activiteiten geïnteresseerd is.” NXk qàe [\ m\ijZ_`cc\e kljj\e 8ebX\eXe[\i\m\i\e`^è^\e6 “Bij ons gaat het niet alleen om feesten. We willen mensen van verschillende culturen van Saxion Hogescholen bij elkaar brengen om de muur

De traditionele en oer-Hollandse studentenverenigingen hebben het moeilijk. Studenten die in het hbo studeren, wonen doorgaans niet meer op kamers in de stad waar ze studeren. Ze blijven bij moeders pappot en de club in het dorp hangen en hebben daarom geen behoefte meer aan het sociale vangnet dat clubs als SAAM, Magisterium, E.H.T.S.V., Tabula Rasa en Michos bieden. Verder zorgen de toenemende studiedruk, de noodzaak tot het nemen van een bijbaantje en de keuze om de eigen hobby’s en feesten voorrang te geven ervoor dat het geen storm loopt in de studentensociëteiten aan de Enschedese Jacobusgang en de Brink in Deventer.

tussen deze personen weg te halen. Natuurlijk worden bij Anka feesten georganiseerd. Bij mijn studentenvereniging is het echter het meest belangrijke dat er contact is tussen verschillende culturen.” NXXifdq`ka\è_\kY\jklli6 “Afgelopen zomer werd mij gevraagd of ik interesse had in een lidmaatschap van een allochtone studentenvereniging. Ik zei ja en meteen werd gevraagd of ik lid van de reizencommissie wilde worden. Daarna bleek echter dat ik zo actief was, dat ik net zo goed bestuurslid kon worden.” NXkdXXbk_\kc`[dXXkjZ_XgmXe 8ebXc\lbmffiafl6 “Ik kan me inzetten voor de belangen van anderen. Veel van onze leden durven niet voor hun mening op te komen. Dat doe ik voor hen. We hebben dezelfde achtergrond en daarom denk ik dat ik dat wel kan. Dat ik kan helpen om de meningen van allochtone studenten te verwoorden en ze om te zetten in culturele activiteiten, geeft mij een goed gevoel.” A\ q`k [lj ^f\[ nXXi a\ el q`k# dXXimffi_f\cXe^6 “Nou, ik ben nog maar net een paar maanden actief bezig. Ik denk dat ik zeker bij de vereniging blijf zolang hij bestaat en ik nog op school zit. Hoelang ik bij Anka blijf, kan ik natuurlijk nooit van tevoren zeggen. Voorlopig ben ik van de partij.”

Wendy van Til

Tegelijkertijd heeft zich een tegendraadse ontwikkeling voorgedaan. Sinds de jaren negentig is het aantal allochtone studentenverenigingen explosief gestegen. Nederland kent inmiddels een kleine honderd allochtone studentenverenigingen. De allochtone studentenverenigingen vormen inmiddels een kleurrijk palet. Met vaak landelijk opererende studentenverenigingen als Eurasia (Turks), KSVN (Koerdisch), Lawamena (Moluks), Marmara (Turks), HSFN (Hindoe Studenten Forum Nederland), TANNET (Turks), De Tulp (Deventer), de Twentse vereniging van Turkse Academici (TVTA), TANS

(/

=fkf18lb\Gcl`d

EXXjk _XXi jkl[`\ G\ijfe\\c \e 8iY\`[è;\m\ek\i`jkn\\[\aXXij e\j )) Y\jkllijc`[ Yà [\ ^cf\[e`\ln\ XccfZ_kfe\ jkl$ [\ek\em\i\e`^è^ 8ebX% C\bb\i XZk`\]Y\q`^qàed\k_\kfi^Xe`j$ \i\emXeXZk`m`k\`k\emffiXe[\i$ \e`j_XXi[ià]m\\i%

;8>E

Ê<\e_\`[`jfedf^\càbqf (Marokkaans), de Werkgroep Allochtone Studenten WAS, ASN (Aziatisch), Cosmicus (multicultureel), Anatolia (multicultureel), Khmisa (Marokkaans) en VSSA (Surinaams) lijkt de markt zelfs een beetje overvoerd. Toch is Deventer sinds kort met het aan Saxion gelieerde Anka een allochtone studentenvereniging rijker geworden. De groei van het aantal studentenverenigingen met een specifieke allochtone identiteit heeft verschillende oorzaken.

efm\dY\i)''.

Sinds de WTC-aanslag op 9/11 blijkt Nederland niet langer meer de tolerante vrijplaats voor studenten met een andere etnische achtergrond. Logisch dat er daardoor groepen zijn ontstaan van studenten die zich meer zijn gaan bundelen in de geest van hun eigen cultuur. Een andere oorzaak zou kunnen zijn dat allochtone studenten zich niet thuis voelen bij de ‘Hollandse’ verenigingen met hun ‘zuipcultuur’ en ‘vreemde’ mores en tradities. “Onzin”, vindt de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV). Door zich af te

E8:?K

;`jZljjì\e qfe[\i]\\jk^\[il`j {d\i 8bkXjc` )( q`k è _\k kn\\[\ aXXi mXe @ek\ieXk`feXc 9ljè\jjXe[DXeX^\d\ekJkl[$ `\j è ;\m\ek\i% ?à n`c e`\k c`[ nfi[\emXe\\eXccfZ_kfe\ jkl$ [\ek\em\i\e`^è^#fd[Xk_à[XXi qàe\`kfZ_e`\kbnàkbXe% NXXifd Y\e a\ ^\\e c`[ mXe \\e jkl[\ek\em\i\e`^è^6 “Ik heb niet het idee dat een dergelijk lidmaatschap wat aan mijn leven als student toevoegt. Ik heb bij meerdere verenigingen in Deventer geïnformeerd, maar ze spreken me niet bijzonder aan.”

=fkf18lb\Gcl`d

NXXifde`\k6 “De meeste studentenverenigingen kwamen op mij over als feestverenigingen. Feestje hier, feestje daar. Dat kan ik ook wel met mijn eigen vrienden. Daar heb ik geen studentenvereniging bij nodig. Ze zijn ook allemaal zo standaard. Ik wil juist graag wat serieuzer met mensen praten over bepaalde zaken. Een plek waar ik met mensen over serieuze zaken mijn gedachten kan delen.”

e[\ii\jg\Zkmffi\cbXXiË zonderen doen de leden van deze allochtone studentenverenigingen zichzelf en de overige studenten geen plezier, vinden ze daar. “Allochtone studenten kunnen prima terecht bij algemene studentenverenigingen, want alles wat ze zoeken in hun specifieke vereniging, een gemeenschappelijke identiteit en cultuur, is ook daar te vinden. Bovendien wordt de sociale dialoog en de integratie van allochtone studenten in de Nederlandse samenleving met al die aparte clubjes niet echt bevorderd.”

“Allochtone studentenverenigingen bevorderen de integratie juist wél”, weet Murat Ersoy zeker. Hij is de oprichter van de Turkse studentenvereniging Eurasia en was daarom Student van het Jaar 2005. “Eerst dacht ik ook van niet”, sprak Murat bij die gelegenheid. “Ik richtte Eurasia op om leuke en gezellige dingen te kunnen doen met gelijkgezinden. Bij een autochtone vereniging voelde ik me niet echt thuis.” In 1999 begon Eurasia als een debatvereniging voor Turkse studenten met af en toe activiteiten als volksdansen,

<e [Xk bXe e`\k Yà YàmffiY\\c[ \\eXccfZ_kfe\jkl[\ek\em\i\e`^$ è^6 “Natuurlijk heb ik ook bij SV Anka informatie ingewonnen. Deze Turkse studentenvereniging sprak me het meeste aan vanwege het feit dat ze zich op cultuur richten. Maar ook hier heb ik nog niet een activiteit gevonden waar ik in geïnteresseerd ben. Het mist bijvoorbeeld een debat. Misschien dat dit komt omdat

maar dat liep totaal niet. Volgens Murat kennen Turken het fenomeen vrijwilligerswerk niet en zijn ze nauwelijks actief in verenigingen zonder dat er politieke, financiële of religieuze winst mee is te behalen. Bij de vereniging is Nederlands overigens altijd de voertaal geweest. Want integratie en interactie met autochtone studenten begint bij het beheersen van de Nederlandse taal, vinden ze bij Eurasia. Ook bij het kersverse Anka in Deventer staan vrijheid, integratie en respect hoog op de agenda. “Wij willen als vereniging vrijheid vertegenwoordigen en de integratie van allochtone studenten bevorderen”, zegt Zeliha Karadeniz, studente aan

efm\dY\i)''.

(0

de vereniging nog maar net begonnen is, maar tot nu toe hebben ze nog niet veel bijzonders.” Je bent wel duidelijk op zoek naar een club. Wat zoek je precies? “Een plek waar ik mijn mening kan uiten. Ik wil mijn boodschap kwijt over bepaalde zaken in de samenleving. Over bijvoorbeeld het feit dat het voor Turkse mensen nog steeds moeilijk is om over straat te lopen zonder negatief te worden nagestaard. Ik wil Nederlanders de andere kant van het moslim zijn laten zien en horen. Ik wil vertellen dat er wel buitenlanders zijn die goed geïntegreerd zijn en de Nederlandse taal spreken. Ik ben op zoek naar een grote groep mensen die met mij wil praten en discussiëren. Een debat zoals de grotere studentenverenigingen in grote steden als Amsterdam en Rotterdam organiseren.” Qlca\ff`kc`[nfi[\emXe\\ejkl$ [\ek\em\i\e`^è^6 “Ik zeg nooit nooit. Misschien dat ik wel lid wordt van een grotere vereniging in een andere stad. Of misschien is er in de toekomst in de buurt van Deventer wel een club mensen die net als ik een mening wil delen met een groot publiek. SV Anka maakt ook nog wel kans op mijn lidmaatschap, als ze nog meer cultuurgerichte activiteiten voor serieuze studenten als ik op de agenda zetten.” Wendy van Til

de academie Mens en Arbeid en één van de oprichters. “We streven naar eenheid onder allochtonen en autochtonen. Eenheid is onmogelijk zonder respect voor elkaar te hebben. Ons motto is duidelijk: niet meer met modder gooien, maar onze handen wassen. We willen proberen ook andere studenten met verschillende nationaliteiten bij de vereniging te betrekken.” Dat is inmiddels gelukt: bij een kennismakingsetentje voor de vakantie is al samengewerkt met studentenvereniging Saam, een ‘oer-Hollandse’ Saxion-studentenvereniging in Deventer.

Harry van Stratum

Jkl[\ekZf Nèb\cka\

;\jk\dg\c`j_fk 8cja\[ffi;\m\ek\if]<ejZ_\[\nXe[\ck#bfda\[\^\b$ jk\nèb\cjk\^\e%;\q\dXXe[1[Jk\dg\cnèb\cmXe;\$ m\ek\i#f]n\cJk\dg\c^Xcc\i`\Ê[\Mf\kË% Je komt het niet in elke stad tegen, een winkel waar je stempels kan kopen in alle soorten en maten. Deventer heeft er eentje, de grootste van heel Europa zelfs, ‘Stempelgallerie de Voet’. Ruim dertien jaar komen mensen al van heinde en ver naar Deventer om hun stempelverzameling uit te breiden, of om hun bestelde stempel op te halen. De eigenaar maakt namelijk ook stempels op aanvraag. Zelfs uit de Verenigde Staten komen stempelfanaten naar Europa om hun ‘stempelverzamelvakantie’ te vieren. Daarbij vergeten ze Deventer zeker niet aan te doen. Ruim 10.000 afbeeldingen zijn er te vinden: van houten stempels met vogels tot granieten exemplaren met ‘The Flintstones’ erin gegraveerd. Studenten komen weinig in de winkel, waarschijnlijk vanwege het oubollige karakter van de stempel. Dat vindt de eigenaar jammer, maar wel begrijpelijk: “En toch kunnen ze hier leuke verjaardagscadeaus kopen.” (TS)

Bif\^

>X[^\kè[\jZ_àen\ig\i

;\?\bj

Eèk\e[f;JC`k\

Midden in het oude centrum van Deventer, aan de Brink, vind je het enige bierencafé van de stad: de Heks. Begin 1300 was op dezelfde plaats een herberg gevestigd, en dat maakt de Heks één van de oudste horecagelegenheden van Deventer. In de jaren ’70 kreeg het bierencafé zijn huidige vorm, toen bierenliefhebber Rob Ebenau het pand kocht en het omtoverde tot ‘de Heksenketel’. Met 200 verschillende bieren op fles en acht bieren op de tap kon een echte bierliefhebber zijn geluk niet op. Tegenwoordig, een paar eigenaren later, heet het café ‘de Heks’ en zijn er nog maar 50 verschillende biersoorten verkrijgbaar, nog steeds een respectabel aantal. Het interieur is donker, veelal bruin, met veel hout erin verwerkt. Er wordt veel verschillende muziek gedraaid, variërend van Blues tot Top40. Ook komen er veel verschillende soorten mensen, zodat er altijd wat te beleven valt. Zoals het hoort in een café, is de Heks zeven dagen in de week open tot minimaal 2.00 uur. Nog een leuk feitje: de Heks is het enige café in Nederland dat terug te vinden is in Madurodam.

?à`jeXkllicàbXc\\ekà[a\l`k#`\[\i\\e_\\]k \iXXeblee\emf\c\e\eil`b\e\e_\knfi[kkà[ [Xk[\YXcXejnfi[kfg^\dXXbk1qàe[\Y\cf]k\e mXe_\kAXgXej\Y\[ià]Eèk\e[fnXXi^\dXXbk6 ?\kY\cff][\Yà[\i\c\Xj\m\ie`\ln\e[#m\ij$ cXm\e[\e[\Y\jk\k\qàe%

(TS)

Nintendo heeft zich de laatste tijd ook op een andere doelgroep gestort dan de Nintendo fans. Ze wilden met de Nintendo DS ook de vrouwelijke gamers en de ouderen voor zich winnen. Voor de vrouwen lanceerde Nintendo onder andere de succesvolle games Nintendogs, Princess Peach en Animal Crossing. En werd er een roze versie van de DS uitgebracht. De ouderen konden hun hersenen stimuleren met games zoals Brain Training en een nieuwe taal leren met English Training. Ook de vertrouwde Nintendo fans zijn niet vergeten, zij konden hun geluk niet op met de vele Mario en Zelda games die uitkwamen de laatste tijd. 54 miljoen exemplaren van de Nintendo DS zijn er wereldwijd over de toonbank gegaan sinds de lancering in november 2004. Daarmee heeft Nintendo de koppositie te pakken als het gaat om draagbare spelcomputers. Vernieuwend, verslavend en de beste? De tijd zal het zeggen, Nintendo is in ieder geval goed op weg. (TS)

)'

efm\dY\i)''.

Jkl[\ekZf ?f\nffeaà6

Ê@b_\Y\i il^bcXZ_k\e XXefm\i$ ^\_fl[\eË

;ifeb\e^\n\\jk

EX \\e gXXi dXXe[\e \cb\ [X^ mXe 9\e$ e\bfd eXXi ;\m\ek\i k\ _\YY\e ^\i\`j[# _\\]kJXdXe9fldXeel\è[\càbqàejkl$ [\ek\ebXd\iè;\m\ek\i^\mfe[\e% M\ik\c\\ejnXkfm\ia\jkl[\ek\ebXd\i¿ “Zo op het eerste gezicht is het een onschuldige en nette studentenkamer. Een bedje voor het raam, daarnaast een kast voor de studieboeken en natuurlijk een bureau met computer. Ik ben heel kieskeurig, dus het vinden van deze kamer heeft me flink wat tijd gekost.”

<\eg`Xeffg\\ejkl[\ek\ebXd\i6 “Ik denk dat ik één van de weinige studenten in Deventer ben, die een piano op zijn kamer heeft staan. Het heeft me heel wat moeite gekost het gevaarte naar boven te krijgen. Ik heb daar rugklachten aan overgehouden. Ook niet alle huisgenootjes zijn even blij met mijn hobby. Ik moet me tegenwoordig aan een strak rooster houden, zodat ze zo min mogelijk last hebben van mijn gepingel. Dat is dus even afkicken geblazen.”

M\i[\imXckfg[XkaflnbXd\i_\\ce\ka\j`j# _fl[a\e`\kmXeifkqff`6 “Nee, ik houd mijn kamer altijd netjes schoon. Je zult niet zo snel een vieze kamer bij mij aantreffen.”

@j\ief^`\kjc\lbjXXeaflnbXd\i6 “In de zomer hebben mijn overburen altijd wietplantjes op de vensterbank staan, voor eigen gebruik neem ik aan. Ze zijn nu weggehaald vanwege het slechte weer.”

Ê@bn\\ke`\k nXXi`bXe[\ij nXbb\inXj ^\nfi[\eË
(TS) (TS)

DX]fga\dfY`\c ?\Yaàkf\mXcc`êf^\\ec\lb\]fkffga\dfY`\cjkXXe6 Roderik Nijensikkens: “Toevallig wel ja, ik was in de afgelopen herfstvakantie in Engeland, Salisbury’s Plaines om precies te zijn. Daar zag ik een opmerkelijk bord vlakbij een kruising staan. Opgepast: overstekende tankwagens. Er was zelfs een speciaal pad aangelegd voor de tanks, waar ook geen andere voertuigen overheen mochten rijden. Regelmatig hoorde en zag je tanks voorbij rijden en die moest je dan ook voorrang verlenen. Zoiets zie je in Nederland niet! Maar in Engeland heb je dan ook het grootste militaire oefenterrein van Europa liggen. Daar wordt je niet wakker van een haan die kraait, maar een bom die op een paar honderd meter van je bed ontploft.” (TS)

efm\dY\i)''.

)(

:fm\ik_\dX

9Xijk\eè^cXq\e gcX]fe[mXeJXo`fe ;\ Zà]\ij c`\^\e \i e`\k fd1 E\[\icXe[ cffgk Y\_fficàb XZ_k\i Xcj _\k ^XXkfd[\m\ik\^\enffi[`^è^mXemifln\eè_f^\i\\ec\`[è^^\m\e[\ gfj`k`\j%Jc\Z_kjq\m\egifZ\ekmXe[\kfg]leZk`\jnfi[k[ffimifln\e Y\bc\\[% K\i m\i^\càbè^1 è Effin\^\e `j [Xk g\iZ\ekX^\ *) gifZ\ek% ?f\`j[\j`klXk`\YàJXo`fe6N\c\^^\e[\miXX^mffiXXe\\e[i`\kXc mifln\eè[\kfgmXeJXo`fe\e^XXefgqf\beXXi_\kY\c\`[\e[\Zà]\ij XZ_k\i_\k]\efd\\e%MffiXcjef^càbk[\j`klXk`\^lejk`^\ik\qàe[Xeè _\kY\[ià]jc\m\e#dXXi\i`jmffimifln\eef^n\ibXXe[\nèb\c%

L

it cijfers van de Emancipatiemonitor, die het Sociaal en Cultureel Planbureau eens in de twee jaar opstelt, blijkt dat de emancipatie van vrouwen stagneert. De arbeidsparticipatie van vrouwen is de laatste jaren nauwelijks gestegen en de doorstroom van vrouwen naar topfuncties blijft achter bij de verwachtingen. Kabinet en bedrijfsleven vinden dat meer vrouwen topfuncties moeten bekleden. Het aandeel zou op 25 tot 33 procent moeten komen. Dat is tenminste een van de suggesties van het platform TopBrainStorm, dat op verzoek van SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan heeft nagedacht over hoe meer vrouwen kunnen doordringen tot de top van het bedrijfsleven. Op korte termijn wordt een landelijke campagne gestart met succesvrouwen. Daarnaast komt er een informatiekit met tips voor bedrijven om hoge functies voor vrouwen aantrekkelijker te maken. Is dat voor Saxion ook noodzakelijk? Uit jaarverslagen van Saxion blijkt dat de afgelopen vier jaar sprake is van een toename van vrouwelijk personeel in alle leeftijdscategorieën. Van een stagnerende arbeidsparticipatie is dus geen sprake. Wel zijn vrouwen ook hier ondervertegenwoordigd in de toplagen van de organisatie. Dat valt af te lezen uit cijfers van Human Resource Management (HRM) en Financieel Economische Zaken (vanaf de invoering van het functiegebouw in 2004). Het geldt met name voor de laag van directeuren van academies en diensten. In deze functie werken op dit moment twintig mannen en vier vrouwen. In

de managementlaag eronder is ongeveer een derde van de managers van het vrouwelijke geslacht. De laag daaronder, die van leidinggevende, laat al een aantal jaren een bijna fifty-fifty verdeling zien, waarbij de balans dit jaar zelfs is doorgeslagen naar meer vrouwelijke dan mannelijke leidinggevenden. Fe[\inàjmj%Y\[ià]jc\m\e Valt de situatie bij Saxion mee? Joline Luitjens, manager Recruitment & Employability bij de Dienst HRM, denkt dat het beeld hier in vergelijking met het bedrijfsleven inderdaad gunstiger is. “We voeren er vanuit HRM geen specifiek beleid op. Sekse is geen selectiecriterium. Het uitgangspunt is dat de meest geschikte persoon de baan krijgt, ongeacht of het een man of een vrouw is. Feit is wel dat er hier veel in overleg mogelijk is, denk aan flexibele werktijden en werken in deeltijd. Je kunt als docent bijvoorbeeld in de avonduren lesgeven en je hebt natuurlijk de schoolvakanties. Maar randvoorwaarden alleen zijn niet voldoende. Vrouwen moeten het zelf ook willen. Ik vraag me wel eens af of een onderwijsomgeving aantrekkelijk en uitdagend genoeg is voor vrouwen met ambities. In de wervingscampagne die we de komende jaren voor nieuw personeel gaan voeren, laten we Saxion zien als een organisatie die gericht is op de persoonlijke ontwikkeling van haar personeel. Daar kan huidig en toekomstig vrouwelijk personeel haar voordeel mee doen. Maar dan moeten ze wel zelf met voorstellen komen. Het komt niet vanzelf naar je toe.”

))

DXee\eYfcn\ib Marjan Weekhout, directeur van de Academie Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw (ROB) heeft nooit een glazen plafond bij Saxion ervaren. “Het is maar net hoe je daar mee omgaat. Vrouwen hebben vaak een meer afwachtende houding dan mannen als het gaat om het creëren van carrièrekansen. Je moet zelf op bepaalde momenten handelen als je iets wil. Ik heb altijd een open en actieve uitstraling gehad en dan weet men je te vinden.” Erna Engelen, opleidingscoördinator bij Toegepaste Kunst & Techniek, is daar niet zo zeker van. “Ik was adjunct-directeur bij de Academie Bestuur en Organisatie (ABO) toen ik bij een reorganisatie buiten de boot viel. Of dat aan mijn capaciteiten lag of aan het al dan niet aanwezig zijn van een glazen plafond, durf ik niet te zeggen. Ik heb altijd het idee gehad dat ik wel iets zou kunnen betekenen in het mannenbolwerk. Toch had ik uiteindelijk het gevoel dat ik er niet doorheen kwam. Mannen richten zich op beleid, processen en procedures. Vrouwen zijn veel concreter bezig. Dan praat je al snel langs elkaar heen.” Men is het erover eens dat vrouwen op een andere manier leidinggeven dan mannen. Marjan Weekhout: “Uit verschillende onderzoeken blijkt dat meer vrouwen in de top leidt tot een succesvoller organisatie. Vrouwen zijn evenwichtiger in besluitvorming en betrekken meer lagen bij het nemen van beslissingen”. Erna Engelen: “Mannen horen zichzelf graag praten en zijn bezig met het uitstippelen van strategieën, vrouwen luisteren meer naar wat er op de werkvloer

efm\dY\i)''.

:fm\ik_\dX

;\Zà]\ij1mifln\eèkfg]leZk`\jfgJXo`fe )''+

)'',

)''-

)''.

DXe

Mifln

DXe

Mifln

DXe

Mifln

DXe

Mifln

IXX[mXe9\jklli

)

(

)

(

)

$

)

$

;ì\Zk\li

)(/(

,(0

)(/(

,(0

(/./

,))

)' /*

+(.

*) -,

(.*,

*+ -0

(,*(

*(--

(-*+

*(-)

(0*/

(' +*

(*,.

((+/

(),)

((,0

((,'

0*+

(),.

c\`[è^^\m\e[\

leeft”. Joline Luitjens voegt daaraan toe dat coachend en participerend leiderschap het meest effectief zijn om resultaten voor een organisatie te realiseren. “In de praktijk blijkt dat multitaskende vrouwen verschillende leiderschapsrollen beter kunnen combineren dan mannen die vaak op één rol focussen.”

=fkf1KfdXKl[fi

DXeX^\i

Miflnd\kg`kè IXX[mXe9\jklli Over de vraag of de vacature bij de Raad van Bestuur door een vrouw vervuld moet worden zijn de meningen verdeeld. Erna Engelen vindt van wel: “Op die plek moet een ondernemende vrouw met pit zitten. Ik verwacht overigens niet dat dit gebeurt. Men kiest waarschijnlijk weer voor een politiek verantwoorde man met veel beleidsbagage. Juist in een onderwijsomgeving zou een vrouw in die positie een goede voorbeeldfunctie voor onze studenten kunnen vervullen.” Joline Luitjens vindt het niet noodzakelijk, maar zou het wel leuk vinden als er weer een vrouwelijke bestuurder zou komen. Voor Marjan Weekhout is het geen issue. “Of het een man of vrouw is maakt mij niet uit, als degene maar competent is voor de functie.” Een mening die overigens wordt gedeeld in een poll die onlangs door Sax.nu is uitgevoerd. 62 procent geeft daarin aan dat het niet uitmaakt of de nieuwe bestuurder man of vrouw is, als degene maar geschikt voor de functie is. Slechts acht procent vindt dat het een vrouw zou moeten zijn.

Mariska van der Meer

efm\dY\i)''.

)*

:fm\ik_\dX

Fc[Yfp ]i\j_^` F

nlangs stond het onderwerp centraal tijdens een bijeenkomst van Studium Generale over vrouwenempowerment. Te gast was dr. Kaouthar Darmoni, onderzoekster Cultuur & Media aan de Universiteit van Amsterdam. Zij pleit ervoor dat vrouwen op de werkvloer hun krachten bundelen in plaats van de competitie met mannen aan te gaan. Veel vrouwen lopen nu stuk op het infiltreren van het zogenaamde old-boys-network. Ze zouden hun energie beter kunnen steken in het opzetten van een fresh-girlsnetwork. Dat gebeurt volgens Darmoni onvoldoende omdat vrouwen niet solidair

@em\jk\i\e fekn`bb\c` =fkf1KfdXKl[fi

Afcè\Cl`ka\ej+- #dXeX gcfpXY`c`kpYà?ldXeI\jf bfdl`k\\ekiX[`k`fe\\c^\ qfe[X^_\kmc\\jje\\[%

?

>\\emffiki\bb\ijifc DXiaXe N\\b_flk +* # [ì\Zk\li Il`dk\càb\ Fekn`bb\cè^ \e 9fln1 È<\e îffk [\\c mXe dàe cffgYXXe _\Y `b Yà JXo`fe [ffi^\YiXZ_k% @e[`\aXi\e_\Y`bm\ijZ_`cc\e[\c\`[è^^\m\e[\ gfj`k`\j ^\_X[% @b _\Y Xckà[ ]lcck`d\ ^\n\ibk% ;Xkmè[`bmffi\\ec\`[è^^\m\e[\gfj`k`\ffb eff[qXb\càb%

M

ier dagen per week zou nog mogelijk zijn, maar dat is wel het minimum. Bereikbaarheid en aanwezigheid zijn twee belangrijke voorwaarden als je je werk als leidinggevende goed wilt doen. Ik ben

ook altijd kostwinner geweest. Ik heb een zoon van zestien en een dochter van achttien jaar. Mijn ex-man heeft voor een groot deel overdag de opvang van onze kinderen op zich genomen. Of ik daar veel commentaar op

)+

heb gehad? Waarom zou de opvang van de kinderen alleen een taak voor vrouwen zijn? Ik ben niet gevoelig voor wat mijn omgeving daarover denkt. Iedereen moet dat voor zichzelf uitmaken. Het is inderdaad zo dat er weinig vrouwen kiezen voor een fulltime en/of leidinggevende baan. Dat is wat mij betreft prima. Ik zie daar echter voor mezelf geen voortrekkersrol in. Vrouwen zijn geëmancipeerd genoeg om zelf keuzes te maken. Werken is geen heilig moeten. Ik vind het wel jammer dat ik niet meer collega-vrouwen in mijn positie tegenkom.”

efm\dY\i)''.

ij heeft ons meegegeven dat we later in staat moesten zijn voor onszelf te zorgen. Daar werd bij mijn broer nog aan toegevoegd dat je dan ook het hoogst mogelijke moest proberen te bereiken. Ik ben ooit begonnen met een rechtenstudie, maar die heb ik niet afgemaakt. Daarna ben ik een secretaresse-opleiding gaan doen. Dat werk bood me op den duur niet voldoende uitdaging. Ik heb vervolgens een aantal jaren als intercedente bij Randstad gewerkt. In die tijd kwam ik erachter dat het werkveld mens en arbeid me heel goed lag. Vandaar dat ik in deeltijd de opleiding Personeel & Organisatie ben gaan doen. Na mijn afstuderen heb ik eerst bij een groot industrieel bedrijf als personeelsfunctionaris gewerkt. Dat was echt een mannenomgeving die niet bepaald vrouwvriendelijk is. Ik kon daar zelf wel goed tegen, maar ik kan me voorstellen dat het andere vrou-

:fm\ik_\dX

pj\e ìcj met elkaar zijn.Vrouwen moeten af van het idee dat ze mannelijk leiderschap moeten imiteren als ze hogerop willen komen. In plaats daarvan zouden ze een eigen vrouwelijk beeld van leiderschap moeten ontwikkelen. Beide leiderschapsstijlen kunnen elkaar dan aanvullen in plaats van beconcurreren. Ook mannen hebben er belang bij dat vrouwen deuren openen. Om van elkaar te leren, maar ook om mogelijkheden voor werken in deeltijd bespreekbaar te maken. Er zijn genoeg mannen die best een stapje terug willen doen om thuis een deel van de taken voor hun rekening te nemen. Maar dat is voorlopig nog een taboe, zeker in het bedrijfsleven.

^\iI\Zil`kd\ek
=fkf1KfdXKl[fi

eè\`^\e e^ 8dY`k`\jYà^\jk\c[
@

k was superambitieus toen ik na mijn opleiding Business Administration (BBA) bij Nijenrode aan de slag ging als sales- en marketingmanager Benelux bij InWear. Ik had het allemaal: een dik salaris, BMW van de zaak, veel reizen en trendy feestjes. Toen ik mijn eerste kind kreeg ben ik in eerste instantie vier dagen gaan werken. Maar ik woonde in Zutphen en het bedrijf zat in Venlo. Dat is bijna niet te doen. Ik kon de dagen dat ik werkte in Venlo overnachten, maar dat wil je natuurlijk niet als je

net een kind hebt. Daarna hebben we nog drie dagen Venlo en een dag thuiswerken geprobeerd. Verhuizen was geen optie, aangezien mijn man een eigen bedrijf heeft. Voordat ik een burnout kreeg ben ik ermee gestopt. Via een buurman die destijds lesgaf bij de textielopleiding ben ik toen als docent bij Saxion begonnen. Al snel kwam ik erachter dat lesgeven niet mijn ding is. Ik ben bij het stagebureau terecht gekomen en van daaruit gevraagd voor een functie als adjunct-directeur bij de Academie

efm\dY\i)''.

),

Bedrijfskunde en Ondernemen. Bij de herclustering van academies, een paar jaar geleden, ben ik buiten de boot gevallen. Daar heb ik het wel moeilijk mee gehad. Ik werk nu drie dagen per week als opleidingscoördinator. Ik ben terug bij mijn oorspronkelijke passie, de textiel, en ben weer veel concreter bezig. Dat geeft eigenlijk meer voldoening dan al dat beleidsgedoe. In de tussentijd heb ik nog twee kinderen gekregen. Al die jaren is Joke, onze vaste oppas, een geschenk uit de hemel geweest. Mijn man kan vanwege zijn bedrijf niet minder werken, die keuze hebben we ook samen gemaakt. Meer dan drie dagen werken red ik niet, maar ik had mijn werk voor geen goud willen missen. Het is wel eens zuur geweest, maar ik ben tevreden en in balans op deze plek.”

Jkl[\ekZf MXe8eXXi9

ÊCfg\e^XXkjfdjje\cc\iË K\jjXJgXXàkl]k[X^\càbjd\k_XXiYifdd\ika\i`Z_kè^JXo`fe%?\Ya\n\c\\ejgifYc\d\ed\k_\d6 “Eigenlijk nooit, behalve wanneer ik hem echt nodig heb. Dan bezwijkt hij en toont de eerste dag geen teken van leven meer. Zo had ik twee weken geleden een tentamen en ik was al een beetje laat, dus ik trapte snel mijn brommertje aan… maar die bewoog zelfs niet. Of als hij het wel doet, dan is hij soms zo traag dat ik beter kan gaan lopen.” Mf\cka\Yifdd\iq`Z_n\cbfdfgJXo`fe6 “Rijden op een brommertje is typisch iets voor pubers, die naar de middelbare school gaan, maar dat kan me niet zoveel schelen. Hij kan het prima vinden met de andere brommertjes in de stalling en ik vind het ook wel stoer: brommend richting school en ondertussen fris wakker worden in de buitenlucht!” <enXXiqàealcc`\jXd\eqfXc^\n\\jk6 “Frankrijk! Mijn brommertje was toen nog van mijn vriend - puffend met 25 kilometer per uur over kleine weggetjes richting het zuiden. We hebben er vier dagen over gedaan. Toen we er waren hebben we twee dagen met de voeten in de modder op de camping gestaan. We zijn daarna maar weer naar huis gegaan, waarbij mijn eigen brommertje het begaf. Niet mijn meest succesvolle vakantie dus..” (EW)

`Gf[kfg$,

>X[^\k

Jfep
8c\oXe[\i9f\i#e\^\ek`\eaXXi#`jYàeXXckà[ Y\q`^d\kqàe]Xmfi`\k\_fYYp:Xgf\ìX%;\q\ dXXe[qàekfg$,d\k\\e9iXq`c`XXejkèka\1

9àeXXcc\k\c\]ffej[`\Jfep$
1. Os Tchutchucos maakt in Brazilië’s populairste soort muziek Baile Funk. Zijn nummer Chapa Quente is geweldig. Lage beats (mijn lievelingsbeat) en een mooi gebrachte tekst. Het geeft me energie; een tropisch gevoel.

Maar liefst acht GB geheugen heeft deze jongste telg van de Sony en Ericsson combinatie. Dat biedt ruimte voor ruim 8.000 nummers. Ook maakt deze telefoon, á la IPod, gebruik van een touchscreen zodat je gemakkelijk muziek kunt zoeken en kunt bladeren in de verschillende albums. Ook het sms’en is gemakkelijker gemaakt. Je kunt met een stylus, of de achterkant van je nagel, een letter schrijven op het scherm en het verschijnt meteen in digitale vorm in je sms’je. Tegenwoordig schrijf je je sms’jes gewoon. Ook een ingebouwde camera kan niet meer ontbreken in de mobiele telefoons. Een 3.2 megapixel camera siert deze telefoon, waarmee je uiteraard ook video’s kunt schieten. Sony Ericsson speelt goed in op de nieuwe hype in telefoonwereld, mobiel internet. Er zit dan ook standaard een browser op om lekker overal te kunnen surfen op het web. Liefhebbers moeten nog even geduld hebben. De prijs is evenals de releasedatum nog niet bekend.

2. Ziggy Marley’s nummer Good Old Days doet me, zoals de titel al aangeeft, denken aan de goede oude dagen. Het reggae nummer ontspant me volledig als ik druk ben – iedere dag na school dus. 3. Dirty House van Vato Gonzalez is de perfecte oppepper wanneer ik rustige muziek zat ben. Het is heerlijke muziek waarin house gecombineerd wordt met Zuid-Amerikaanse ritmes. 4. Mestre Barrao maakt de perfecte Capoeira muziek. Op het nummer Mundo Enganador oefen ik nog steeds regelmatig voordat ik naar de echte training ga – deze muziek helpt me concentreren. 5. Expedition’s Akira, van de cd Future Sounds Of Mexico is een drum and base nummer dat ik al lang niet mee gehoord had, maar waar ik weer naar ben gaan luisteren toen een klasgenoot het me liet horen. Een nummer om helemaal bij los te gaan! (EW)

(TS)

)-

efm\dY\i)''.

Jkl[\ekZf 9àYXXeka\

ÊBGEËjn\ibj]\\i`j m\iXe[\i[Ë DXiZG\k\ijjkl[\\ikY\[ià]jble[`^\è]fidXk`\\e n\ibkelYàeXk`\edXXe[\eYà[\BGE%

“Maar veel langer zal het niet worden. De werksfeer begint door structurele wijzigingen – waar ik verder niks over mag vertellen – zijn waarde te verliezen. Eerder was het veel gezelliger – één grote familie van 1.200 mensen die samen de klanten van KPN telefonisch helpen bij problemen. Ik werk namelijk bij de afdeling Multiplay helpdesk, die helpt bij problemen met telefonie, internet en games van KPN. Maar ik heb wel veel geleerd. Als ik niet aan de telefoon hang, help ik bij het opleiden van nieuwe medewerkers. Onze gesprekken verlopen namelijk volgens een strak schema, wat ik persoonlijk erg goed vind. Ook worden ze een beetje voorbereid op boze klanten – waar er genoeg van bellen. Een paar van mijn collega’s zijn wel eens huilend de werkvloer afgerend omdat ze met de dood bedreigd waren. Maar gelukkig rekent de KPN daar snel mee af: deze klanten kunnen op zoek naar een nieuwe aanbieder.” (EW)

C\bb\iJe\c ;\q\b\\i\\ec\bb\ije\cD`[[\e$Ffjk\ij^\i\Z_k[Xk m\c\eb\ee\e#dXXinXkYàeXe`\dXe[q\c]dXXbk%;\ m\^\kXi`jZ_\ =XcX]\c% A\_\Ykef[`^1 • Frituur of stevige wok (met zonnebloem olie – 1 liter) • Keukenmachine • Kikkererwten • Bloem • Kruiden als bijv. zout peper, komijnzaad, kerrie • Paar knoflook tenen • Ui of paar bosuitjes • Pita, Turks of gewoon lekker brood • Sla • Tomaat (in partjes) • Komkommer (in partjes) Kook de kikkererwten in ongeveer 45 minuten zacht - tijdens het koken kan je de sla, tomaten en komkommer klaar maken voor het broodje - na het koken doe je de kikkererwten, ui, knoflook en de kruiden in de keukenmachine (voor een fijne falafel zet je de keukenmachine natuurlijk wat langer aan). Maak nu van het mengsel balletjes van ongeveer twee centimeter dik. Gebruik een plank met daarop wat bloem en begin te kneden, rollen, en drukken. Als het mengsel te droog is, kan je er wat water overheen sprenkelen. Voor de beste falafel: goed en stevig kneden. Vul de wok met de olijfolie en laat het opwarmen. Laat de balletjes langzaam in de olie zakken en frituur ze kort! Probeer het eerst even met twee balletjes, want te lang of te kort frituren is niet lekker. Direct daarna serveren op het opgeleukte broodje. Eet smakelijk! (EW)

8e[\i\Zlcklli

;feb\i\d\ej\eè9f\b\cf ;XipccMfjjbl_c\i_\\]k\\e@e[fe\j`jZ_\df\[\i\e\\e E\[\icXe[j\mX[\i\e`j[ljfg^\îf\`[d\km\ijZ_`cc\e[\ Zlckli\e% NXk`j_\k\\ijk\m\ijZ_`ckljj\eE\[\icXe[\ij\e@e[fe\jìj[Xka\ef^jk\\[jfgmXck6 “Thuis zijn we altijd erg gastvrij. Als iemand mee wil eten of wil blijven slapen, dan kan dat. De meeste Nederlandse families waarbij ik kom hebben dat niet, daar moet alles volgens een vooraf gepland lijstje. Het is een beetje zoals ‘maar één koekje hoor, het is geen zondag.’” ?f\`j_\kfe[\inàj^\i\^\c[è@e[fe\j`6 “Veel kinderen krijgen überhaupt geen onderwijs, die moeten gewoon werken. Je krijgt niet zoals hier een beurs of kinderbijslag om te kunnen studeren, maar alles moet zelf betaald worden. Ook zijn er weinig betaalbare overheidsscholen; de meeste scholen zijn van particulieren en daardoor onbetaalbaar.” Mf\caàa\Xe[\ij6 “Ik ben Nederlands, dus ik voel me niet anders. Maar anderen vinden dat soms wel. Zo heb ik in mijn jeugd een tijd in Boekelo gewoond en daar vinden ze mensen die er niet helemaal Nederlands uitzien blijkbaar vreemd. Na het tennissen liep ik namelijk langs een balkon: ‘Wonen hier nu ook al donkere mensen?’ Het is jammer dat sommigen er nog zo over denken, maar verder heb ik er weinig last van.” (EW)

efm\dY\i)''.

).

Bij ons hebben studenten meer voordeel! Nu een 2-jarig Hi € 20 Abonnement voor maar

€ 16 per maand

Samsung U600

€0

En ook nog: • Betalen als je stufi binnen is • Je abonnement pauzeren als je voor studie/stage naar het buitenland gaat

Ja, ik wil een

baantje en ik ben

handig met

computers Ga voor het voordelige Hi Studentenabonnement naar de Hi Winkel, hi.nl/studenten of bel 0800-0346 Kijk op hi.nl/studenten

Delft Amsterdam Utrecht Eindhoven Enschede

053-4327750

Bij OGD werken ruim 500 studenten en afgestudeerden. Solliciteer online of bel voor een (bij)baan in de ICT.

[email protected]

www.ogd.nl

K6C?:H8G>EI>:DEK6@6CI>:4 L>C'%%%:JGD B:I9:H:G"H8G>EI>:EG>?H LLL#H:G#CA

8^\eX[X&MXi`X

8^\e[XJXo%el

K`gjfd^\mè^ <ejZ_\[\ 9ljè\jjD\\kè^Kn\ek\fg)'\e)(efm\dY\i Business Meeting Twente vindt plaats in het Expo Center te Hengelo en is het evenement voor ondernemers, managers en bestuurders die zich richten op Twente, Oost-Gelderland en de Euregio. Dit is een ideale gelegenheid voor jou als toekomstige werknemer om jezelf te presenteren of je te oriënteren op het aanbod van bedrijven in zakelijk Oost- Nederland. De beurs heeft trouwens een extra dimensie door de toevoeging van interactieve kennissessies en lezingen. Deze sessies worden verzorgd door topondernemers en specialisten, die hun sporen in ondernemend Nederland ruimschoots verdiend hebben. Er is een divers programma, een beursdeel met allerlei stands en een netwerkcafé. Kijk voor het programma of meer informatie op www.businessmeeting-twente.nl. (NT)

Mffijk\ccè^\eè[\ Kn\ekjZ_\JZ_flnYli^ :_i`j?èq\#IXpdqk\i$IXaX\\cDfl_Xe[`q K_\9Xe[fg(.efm\dY\i)''. Nadat rapper Raymzter, bekend van de hit ‘Kutmarokkanen’, fluitist, componist en muzikale wereldreiziger Chris Hinze benaderde voor zijn nieuwe single ‘Vechten op het schoolplein’, klikte het meteen. Zo goed, dat verdere samenwerking niet kon uitblijven tussen deze twee. Samen met de veelzijdige Marokkaanse zangeres Rajae el Mouhandiz en ‘The Band’ werd de concerttournee ‘Serieuzere Zaken’ al snel een feit. Lekkere, swingende rap- jazz-hiphop, verpakt in een politiek/sociaal geëngageerd jasje, van twee bevlogen muzikanten. (NT) Ai^\eIXpdXee$Eldd\i (*/-- i\gi`j\ fg (/ efm\dY\i)''. Deze comedian en presentator is bekend van de TV-programma’ s Raymann is laat en van de Comedy Factory. Hij tourt op dit moment door het land met zijn eigen theaterprogramma, getiteld: Nummer 13866. Een nummertje trekken, een nummertje maken, een nummertje zijn… Tegenwoordig bepalen nummers ons leven. Zonder sofi-nummer bestaat een mens bijvoorbeeld niet. Sloeg men in het stenen tijdperk de aanstaande bruid met een knots de schedel in, nu vragen wij een meisje om haar nummer. Jörgen Raymann, tijdens de wiskundelessen regelmatig op zijn nummer gezet, beantwoordt in ‘Nummer 13866’ vragen als: ‘wat is de zin van het leven?’ en ‘Wat is de wortel uit zeven?’. Na zijn ode aan het rood-wit-blauw in zijn vorige programma ‘In Holland staat mijn huis’, presenteert hij nu een avondje numerologie à la Raymann. Bureau Sport & Cultuur biedt ook regelmatig kaarten met korting. Kijk op www.saxion.nl/extra. (NT) Bàb mffi [\ bXXikm\ibffg mXe [\q\ kn\\ mffijk\ccè^\e f] d\\i è]fidXk`\ fg nnn%gf[`ldkn\ek\%ec%

Elke week stelt Sax.nu alle leuke uitgaanstips in jouw regio voor jou samen. Kijk voor jouw uitjes in de omgeving van de studentensteden Enschede, Deventer en Apeldoorn op www.sax.nu. Klik op het menuknop Agenda of ga naar het snelmenu aan de rechterkant en je ziet alle evenementen, concerten, lezingen en tips. (NT)

Bffi 8cj a\ el \\e OkiX bXXik mXe JXo`fe ?f^\jZ_fc\e bffgk m`X 9li\Xl Jgfik\e:lcklli blea\elXcjJXo`fe$jkl[\ek#d\k\\ec`[nfi[\emXe _\\c m\\c m\i\e`^è^\e mXe [\ LK% <e mXe [\q\ m\i\e`^è^\e `j _\k ;i`\e\icffjMfZXXc<ej\dYc\;M< % DVE is een dynamisch en gezellig koor dat nu al ruim 30 jaar bestaat. Het is een klassiek studentenkoor wat uitdagend en weinig gehoord repertoire uitvoert uit verschillende perioden, met soms een uitstapje naar het lichtere repertoire. Kortom het wordt zó samengesteld, dat er voor iedereen wel wat leuks is. Zo zingen ze bijvoorbeeld muziek uit de Renaissance, de Romantiek, maar ook uit de moderne tijd. In veel gevallen is het programma a-capella (d.w.z. zonder instrumentale begeleiding). Er zijn geen strenge eisen om lid te kunnen worden van DVE. Je hoeft nog geen noten te kunnen lezen, bijna alle nieuwkomers komen als leek binnen. Lijkt het je leuk? Geïnteresseerden kunnen vrijblijvend een keer langskomen. Elke woensdagavond wordt gerepeteerd van 19.45 uur tot 22.00 uur, in de Audiozaal in de Vrijhof op de campus. Wil je meer informatie, dan kun je een mailtje sturen naar bestuur@ dve.utwente.nl, of je kunt op de website kijken, www.dve.utwente.nl (NT)

CXjk$dèlk\bfikè^ mffijkl[\ek\e Wist je dat je als student een last-minute korting krijgt op vertoon van je studentenpas op niet uitverkochte voorstellingen of concerten in de Twentse Schouwburg, Muziekcentrum Enschede en de Grote Kerk! Kom 45 minuten voor aanvang naar de kassa en je koopt het kaartje voor de helft van het geld. Kijk voor een overzicht van alle theatervoorstellingen en concerten én het online bestellen van kaarten op de site. (NT)

K`gjfd^\mè^ 8g\c[ffie :feZ\ikJk\m`\8eeè>`^Xekfg(-efm\dY\i Op 16 november aanstaande treedt Stevie Ann op met als support Norman Kapoyos & the Swinging Mood Orchestra. Het gaat goed met Stevie Ann. Al op jonge leeftijd speelde ze piano, die ze op haar veertiende verruilde voor een gitaar en een blocnote. Haar muziek is toegankelijk voor een breed publiek. Haar debuutplaat was een overweldigend succes. Ze won een Essent Award én een Zilveren Harp. Onlangs bracht ze haar tweede album uit: het hartverwarmende Closer to the Heart. Het voorprogramma wordt verzorgd door Norman Kapoyos & The Swinging Mood Orchestra. De band maakt een hedendaagse mix van traditionele en experimentele pop. Het vertrekpunt daarbij blijft het aloude ambacht van singer/songwriter. Het resultaat: toegankelijke, hitgevoelige popliedjes met een niet-alledaagse twist. Ann treedt op in de popzaal van Podium en Filmtheater Gigant aan de Nieuwstraat in Apeldoorn. Kijk voor meer informatie op www.gigant.nl. (NT)

efm\dY\i)''.

)0

NXcjkiXXk tro-Dolle-Mina-lectuur’ op je schoot, ik slaap mijn roes uit tot het weer borreltijd is en de kerels staan in de keuken te koken. Wat wil je nog meer?”

NXcjkiXXk0 Jkl[\ek\ejfXgd\kè[\_ff][ifc=i\[G\cj# ;`Xe\;`bdf\k#A\cc\Dflk_XXe#D`b\c Dèe\dX#=\db\mXe<j#:è[p8Xejkffk# Nflk\iGiffjk#B\ee\k_BXnXdYnX\e JXYè\IlZbjkl_c#e\^\eJXo`fe$jkl[\ek\e \eY\nfe\ijmXe\\ejcffgnXXi[`^ jkl[\ek\e_l`jXXe[\NXcjkiXXk%

sociëteit heb opgescharreld voor een one-night stand. Volgens mij heeft die studentenvereniging van je nog amper honderd leden van wie hooguit de helft mét lid. Ik kan me niet voorstellen dat er nog één ouderejaars wipneus rondloopt die ik hier ’s morgens vroeg niét uit onze douche naar je kamer heb moeten terugjagen. Gedraag je toch eens wat meer geëmancipeerd en laat die kerels voor je kruipen voor je er hup het nest mee induikt. En zuip niet zoveel. Je ziet er uit als Paris Hilton die net een week in de petoet heeft gezeten.” “Effe dimmen en zeur niet zo, stijve muts. Ik dacht dat we het wat emancipatie betreft hier in huis best flex voor elkaar hebben, is het niet? Jij ligt daar een sapje te scoren met ‘re-

*'

Femke moest Cindy gelijk geven. Zeker nu sinds afgelopen zomer de nieuwe huisregeling was ingevoerd: de mannen zorgen elke dag voor ‘een eenvoudige, doch voedzame maaltijd’, de meiden doen de andere huishoudelijke klusjes. Waarbij er om het haarvrij houden van het doucheputje en het verwijderen van slipsporen in de wc geloot wordt onder de dames én de heren. Dat compromis hadden ze óók nog eens uit het vuur gesleept. Eindelijk waren ze daarmee van het gezeur over corveebeurten af. Want vooral de heren namen het niet zo nauw met de hygiënische normen. Eten vonden ze daarentegen des te belangrijker. “Hi, Femke, you’r lookin’ happy! Having fun?” Het Zambiaanse blijhoofd Kenneth Kawambwa kwam met een tas vol verse groenten de woonkamer binnenstruikelen. “Ja, ik constateerde net hoe geweldig emancipatorisch verantwoord onze nieuwe eet- en schoonmaakregeling is.” “Indeed, life is fun”, juichte Kenneth niet begrijpend, terwijl hij met zijn paksoi, peen en prei naar de keuken verdween. Een kwartiertje later - Wouter Proost klopte nog maar eens een extra flesje

efm\dY\i)''.

Westmalle Tripel door de te dikke kaasfonduesaus stormde Femke rood aangelopen de dampende keuken binnen: “Moet je lezen wat hier in de Opzij staat! Neemt uw moderne meezorgende partner relatief vaak de boodschappen en het koken voor zijn rekening, denk dan niet dat hij geweldig geëmancipeerd is. Van alle dagelijks terugkerende huishoudelijke beslommeringen zijn boodschappen doen en kokkerellen toch wel de taken met de hoogste controle factor. Degene die kookt heeft meestal grote invloed op keuze, bereidingswijze en tijdstip van de maaltijd. Je kunt veel meer creativiteit en variatie leggen in het verzorgen van een diner, dan in het doen van de was of het dweilen van de keukenvloer. Bovendien levert koken veel meer direct uitgesproken waardering op. Juist het eentonige en weinig creatieve werk leidt vaak tot stress. Mannen nemen pas op een eerlijke manier deel aan het huishouden als ze ook deze klusjes voor hun rekening nemen.” Het duurde even voordat Femke weer op adem was. Wouter maakte snel van de gelegenheid gebruik: “Mooi, hier is de garde. Er hoeft alleen nog maar knoflook door de saus. Ik zal de anderen roepen dan kunnen we eten.” Met een sprongetje stond hij onder de trap: “Hé Jelle, Mikel, drinken we een biertje samen? Op de meiden: die doen weer mee met koken.”

>DIIIIIIIIII

Mffi^\efd\e]lj`\Jki\g \eJXo`fe?f^\jZ_fc\e L`k \\e XZ_k\iîfe[ mXe nXZ_k^\c[$ i\^\cè^\e [`\ qnXXi [ilbb\e fg [\ Y\[ià]jmf\iè^ mXe \\e fe[\inàjfi$ ^Xe`jXk`\\el`k[\Y\_f\]k\XXedf^\$ càb_\[\e fd Õ\o`Y\c\ XiY\`[ji\cXk`\j XXek\^XXe`jè(00)Jki\gJk`Z_kè^ I\^`feXc\Gifa\Zk\e fekjkXXe% K\^\enffi[`^# Xeef )''.# Ycàb\e [\ i\$ [\e\emffi_\kfgi`Z_k\emXeJki\geX^\$ ef\^k\qàem\imXcc\e1è[\_l`[`^\:8F `j\i`dd\ijd\\iil`dk\mffiÕ\o`Y`c`k\`k \e\i`jjgiXb\mXe\\em\ijfY\iè^mXe [\nXZ_k^\c[i\^\cè^% M\i[\iqXc\i[\bfd\e[\aXi\e\\eXXe$ q`\ecàb\ l`kjkiffd mXe d\[\n\ib\ij gcXXkjmè[\e nXXimffi m\imXe^è^ ef$ [`^ `j% Fd [\q\ l`kjkffd fg k\ blee\e mXe^\e qXc JXo`fe q`Z_ Xcj n\ib^\m\i eX[ilbb\càbfg[\XiY\`[jdXibkdf\k\e gifÔc\i\e% @e_\kbX[\imXe[\gifÔc\iè^n`cJXo`fe Xcj n\ib^\m\i qf dè df^\càb fe[\i$ jZ_\`[ dXb\e kljj\e Õ\o`Y\c\ \e mXjk\ biXZ_k\e%<\em\ije`gg\i[\èjkiffdmXe d\[\n\ib\ij m`X [`m\ij\ bXeXc\e jcl`k _`\ie`\kYàXXe% ;\ IXX[ mXe 9\jklli _\\]k [XXifd _\k mffie\d\e_\kèjkiffdbXeXXcm`XJki\g g\i(aXelXi`)''/fgk\_\]]\e\e[\XZ$ k`m`k\`k\e\e[`\ejkm\ic\eè^mXeJki\gè [\\`^\efi^Xe`jXk`\k\èk\î\i\e% ;\]lj`\_\\]kqfn\cmffi[\fi^Xe`jXk`\ Xcjmffi_\kg\ijfe\\c\\eXXekXcZfej\$

Xcj eX[\c`^ nfi[\e \imXi\e% Mffi_\\e Y\jkfe[ \i mffi Jki\g$d\[\n\ib\ij `d$ d\ij \\e X]jkXe[ji\^\cè^ g\ej`f\e# [\q\m\imXckeX[\]lj`\%

hl\ek`\j% Fd \\e è[ilb k\ bià^\e mXe [\Y\cXeîàbjk\m\iXe[\iè^\emffi_\k g\ijfe\\cnfi[\e_`\ife[\i[\mffi$\e eX[\c\emffi_\kg\ijfe\\cbfikY\c`Z_k% :fej\hl\ek`\jmffi[\d\[\n\ib\ij EX[\]lj`\#nXee\\iJki\g`jfg^\efd\e è[\JXo`fe$fi^Xe`jXk`\#qàeXcc\d\[\$ n\ib\ijè[`\ejkYàJXo`fe\ee`\kd\\i Yà Jki\g [Xk \\e \`^\e :8F _\\]k% 8cc\ d\[\n\ib\ij mXcc\e g\i ( aXelXi` fe[\i [\?9F:8F% Mffi[\c\e ;\mffi[\c\e[`\[\]lj`\mffi_\kg\ijf$ e\\c_\\]kqàemffieXd\càbk\mè[\eè i\^\cè^\e nXXimXe Jki\g$d\[\n\ib\ij mffi_\\e ^\\e f] Y\g\ibk ^\Yil`b bfe$ [\e dXb\e% ?`\iYà bXe ^\[XZ_k nfi[\e XXe[\ÔjZXc\Ô\kji\^\cè^\e[\m\i^f\$ [è^mffijgfikXYfee\d\ek\e% ;\ fgq\^k\idàe qXc eX [\ ]lj`\ mffi Jki\g$d\[\n\ib\ij m\iXe[\i\e mXe ( dXXe[eXXi*dXXe[\enXk[ffi_\kd\$ i\e[\\cmXe[\d\[\n\ib\ijXcjmffi[\\c qXcnfi[\e\imXi\e% EX[\c\e ;\ b\\iqà[\ mXe \\e m\ic\e^è^ mXe [\ fgq\^k\idàeeXXi*dXXe[\ebXeè_\k bX[\i mXe Õ\o`Y`c`j\iè^ ffb Xcj eX[\c`^ nfi[\e\imXi\e% D\[\n\ib\ijè[`\ejkYàJXo`feb\ee\e \\e m\igc`Z_k\ kf\ki\[è^ kfk _\k 89G$ g\ej`f\e% Mffi \\e \eb\c\ Jki\g$d\[\$ n\ib\ibXe[\m\igc`Z_k\g\ej`f\egi\d`\

@ejk\ddè^>DI6 JXd\emXkk\e[bXe^\d\c[nfi[\e[Xk\i mffi[\d\[\n\ib\ijmXeJki\g\`^\ecàb e`\k qf m\\c m\iXe[\ik# m\\c mXe [\ fg bfdjk qàe[\ m\iXe[\iè^\e qàe `dd\ij Xc[ffi^\mf\i[% ;\>DIq`\kfg[`kdfd\ek[XXifd^\\e [ì\Zk\XXec\`[èê`\kd\k[\]lj`\èk\ jk\dd\e%

?\k_\d[`j eX[\i[Xe[\ifb ye mXe [\ fgmXcc\e[\ [è^\e è [\ JXo`fe jkiXk\^`jZ_\ m`j`\ )''/$)'() `j[\eX[ilbfg[\i\^`feXc\\Zfefd`$ jZ_\ fekn`bb\cè^% JXd\en\ibè^ d\k _\kY\[ià]jc\m\eèJXccXe[\eKn\ek\ \e jXd\en\ibè^ d\k _f^\jZ_fc\e \e le`m\ij`k\`k\eè
[XXimffi mfcfg ^\c\^\e_\`[ m`X _fefli gifîXddXËj\eèk\ieXk`feXc\jkX^\j\e jkl[`\j\d\jk\ij%;fZ\ek\e[`\n`cc\el`k$ Ycèb\ebià^\e^\c[\edf^\càb_\[\efd q`Z_ m\i[\i k\ fekn`bb\c\e# fe[\i d\\i [ffi l`kmf\iè^ mXe Y\[ià]jfg[iXZ_k\e \e gifdfk`\$fe[\iqf\b% Fd b\ee`j \e mXXi[`^_\[\e XZkl\\c k\ _fl[\e# nfi[k [\ZfdYèXk`\mXec\j^\m\e\en\ib\eè _\k Y\[ià]j$c\m\e# \e _\k cfg\e mXe [f$ Z\ek$jkX^\j#XXe^\df\[`^[% ;\ >DI _\\]k [\ IXX[ mXe 9\jklli ^\$ Zfdgc`d\ek\\i[d\k[\[l`[\càb\bf\ij$ nàq`^è^k\efgq`Z_k\mXe_\kfl[\jkiX$ k\^`jZ_ gcXe [Xk [\ g\i`f[\ )''+$)''/ Y\jki\\b\e[Xkm\\cdè[\iZfeZi\\knXj fg^\jZ_i\m\e\em\\cmX^\i\[f\cjk\ccè$ ^\eef\d[\%;\>DInXj_\\ck\mi\[\e d\k _\k Y\g\ibk\ XXekXc [f\cjk\ccè^\e# [`\Xcc\dXXcJD8IK#[ljd\\kYXXi#qàe% KfZ_kn\\jkil`b\cYcfbb\e ;\>DImfe[[Xk[\IXX[mXe9\jkllifg \\egXXife[\i[\c\enXk`j[ffi^\jZ_f$ k\e è _\k jkiXb e\\iq\kk\e mXe JD8IK XdY`k`\j% Kf\kj\e mXe E\[\icXe[j\ kXXc$ mXXi[`^_\`[\emXejkl[\ek\em\icXe^\e [Xk q\ fg jZ_ffc n\ib\e XXe gifa\Zk\e mè[k [\ >DI gi`dX% DXXi fd XXe [\ kXXckf\kj\e(jkl[`\glekk\_Xe^\e#nXXi$ mffi[\_\c\FDIkfZ_nXkk\m\i%Ffb\\e XXen\q`^_\`[j\`j mXe *) lli c\\b [\ >DIjkià[`^d\k[\\`^\em\iXeknffi[\$ càb_\`[mXe[\jkl[\ek\e% @ed`[[\cj qàe [\q\ XdY`k`\j [ffi [\ IXX[ mXe 9\jklli Yà^\jk\c[# qf[Xk [\ >DI fg *( fbkfY\i bfe èjk\dd\e d\k [\jkiXk\^`jZ_\m`j`\)''/$)'()%

MXe_\k;\ZXeXXk Jkl[`\m\ikiX^è^\eÔeXeZ`c\ =XZ`c`k\`k\e CXe^\ifm\ia\jkl[`\[f\e[XejkXe$ [XXi[ bXe \\e Y\nljk\ b\lq\ qàe% A\ n`ck YàmffiY\\c[ cXe^\i mXe _\k jkl$ [\ek\ec\m\e ^\e`\k\e f] m\\c qXb\e Yl`k\e [\ jkl[`\ [f\e% Jkl[`\m\ikiX$ ^è^ bXe ffb bfd\e [ffi fdjkXe[`^$ _\[\e Yl`k\e a\ jZ_lc[# YàmffiY\\c[ nXee\\ia\q\c]q`\bnfi[kf]k\dXb\e bià^kd\k\iejk`^\q`\bk\f]fm\icà[\e mXe\\e[`\iYXi\%?\kbXeffbqàe[Xk a\Y\nljkb`\jkmffi_\kc`[dXXkjZ_Xg mXe_\kY\jkllimXe\\ejkl[\ek\e$f] jkl[`\$m\i\e`^è^ f] [Xk a\ kfgjgfik\i Y\ek \e m\\c kà[ Y\jk\\[k XXe kiXè\e \en\[jkià[\e%
mffiq`\eè^`j[ljXcc\\emXekf\gXjjè^ Xcj a\ Xc i\Z_k fg jkl[`\ÔeXeZ`\iè^ mXe [\@9$>if\g_\Yk%A\blek_\dgXjXXe$ miX^\efg_\kdfd\ek[Xkq\b\i`j[Xka\ [\ Y\lijg\i`f[\ ^XXk fm\ijZ_ià[\e% ;\ @9$>if\g _\\]k mffi Yàqfe[\i\ ^\mXcc\e ef^ Xe[\i\ mffiq`\eè^\e# qfXcj fdq\k$ k\emXe[\gi\jkXk`\Y\lijè\\e^`]kqfe$ [\i[Xka\\\e\è[[`gcfdX_\YkY\_XXc[# m\ic\e^è^ mXe [\ [`gcfdXk\idàe# mfc$ c\[`^ e`\ln\ i\Z_k\e jkl[`\ÔeXeZ`\iè^ \%[% D\\i è]fidXk`\ fm\i [\q\ mffiq`\$ eè^\e ble a\ mè[\e fg [\ n\Yj`k\ mXe [\ @9$>if\g nnn%`Y$îf\g%ec % ?\k XXe$ miX^\e^XXkm`X[\jkl[\ek\e[\ZXXe% ;\X]jkl[\\imffiq`\eè^ 8cja\Yèe\e[\Y\lijg\i`f[\m\ikiX^è^ fgcffgk [ffi q`\bk\# qnXe^\ijZ_Xg# \\e ]leZk`\jkffie`j# _\k c`[dXXkjZ_Xg mXe \\e d\[\q\^^\ejZ_Xgjfi^XXe# _\k m\i$ mlcc\e mXe \\e Y\jkllijc`[dXXkjZ_Xg mXe \\e jkl[\ek\e$ f] jkl[`\m\i\e`^è^# \\e femfc[f\e[\ jkl[\\iYXi\ fgc\`[è^ \%[%# [Xe ble a\ \\e XXemiXX^ è[`\e\e mffi X]jkl[\\ijk\le Yà [\ mffiq`\eè$ ^\eZfdd`jj`\mXeJXo`fe%8cj[\q\XXe$

miXX^ ^\_fefi\\i[ nfi[k# [Xe bià^ a\ ^\[li\e[\\\eXXekXcdXXe[\e[\q\c][\ Y\[iX^\emXeJXo`feXcja\efidXXcmXe [\@9$>if\g_\kY\lij[\\c bià^k%JXo`fe _\\]kfe[\iY\gXXc[\mffinXXi[\e _\k i\Z_k fg [\q\ mffiq`\eè^ ffb ^\^\m\e XXe jkl[\ek\e [`\ e`\k [\ E\[\icXe[j\ eXk`feXc`k\`k _\YY\e# ^\\e jkl[`\ÔeXe$ Z`\iè^mXe[\@9$>if\g^\e`\k\e\e\\e mfckà[jjkl[`\[f\e%D\\iè]fidXk`\ble a\mè[\efgèkiXe\kfe[\i8kdQÊMffi$ q`\eè^\e]fe[jË%?\kXXemiX^\e^XXkm`X [\jkl[\ek\e[\ZXXe% Kfgjgfik\ij JXo`fe_\\]k\\ei\^\cè^mffikfgjgfi$ k\ij%<\efe[\i[\\c_`\imXe`j\\eÔeXe$ Z`c\m\i^f\[è^Xcj\\ejkl[\ek[ffi_\k Y\[iàm\e mXe qàe jgfik cXe^\i [Xe m`\i aXXifm\i[\jkl[`\[f\k%8cja\XXekfg$ jgfik[f\k#cXXka\[Xei\^`jki\i\eYà9l$ i\XlJgfik\e:lcklli%;XXiblee\eq\a\ Xcc\jm\ik\cc\efm\inXk[\kfgjgfiki\^\$ cè^è_fl[k%D\\iè]fidXk`\`jk\mè[\e fg èkiXe\k fe[\i 8kdQ ËKfgjgfik\ijË% ?\kXXemiX^\emXe[\ÔeXeZ`c\mffiq`\$ eè^^XXkm`X9li\XlJgfik\e:lcklli%

efm\dY\i)''.

*(

Fm\i`^\ ÔeXeZ`c\ mffiq`\eè^\e mXe JXo`fe ?\Y a\ \\e kà[\càb ÔeXeZ`\\c gifYc\\d [Xk [\ jkl[`\mffik^Xe^ Y\c\dd\ik [Xe blea\è\\eXXekXc^\mXcc\e\\eY\if\g [f\e fg _\k eff[]fe[j mXe JXo`fe% @e eff[^\mXcc\e m\ijki\bk [`k ]fe[j \\e c\$ eè^[`\Yèe\ei\[\càb\kà[[ffi^XXej \\e jkl[`\aXXi k\il^Y\kXXc[ df\k nfi$ [\e% M\i[\i_\\]kJXo`fe\\eqf^\eXXd[\jk`$ dlc\iè^jmffiq`\eè^% ;\q\ bXe XXe^\$ miXX^[nfi[\eXcja\\\eq\\iYàqfe[\i\ jkX^\fg[iXZ_k# X]jkl[\\ifg[iXZ_k f] fe[\iqf\bjgifa\ZkYà\\e Y\[ià]f]\\e èjk\ccè^ Yl`k\e E\[\icXe[ ^XXk [f\e \e nXXimffi ^\\e jlYj`[`\ m\ibià^YXXi `jYèe\eY\jkXXe[\i\^\cè^\e%D\\iè$ ]fidXk`\fm\i[\q\mffiq`\eè^\emè[a\ fg èkiXe\k fe[\i 8kdQ Êeff[]fe[jË \e Êjk`dlc\iè^jmffiq`\eè^Ë% 8XemiX^\e cfg\e m`X [\ jkl[\ek\e[\$ ZXXe% <\e X]jgiXXb d\k [\ jkl[\ek\e[\ZXXe blea\dXb\em`X[\jkl[\ek\eYXc`\%

De politie zoekt hbo’ ers en wo’ ers. Hoogopgeleid en de ambitie om de buurt veiliger en leefbaarder te maken: dat is het signalement van de mensen die we zoeken. Voldoe je aan die kenmerken? Dan kun jij je ambities waarmaken bij de politie. Bijvoorbeeld door een politieteam te leiden, rechercheonderzoek te doen of beleidsadvies te geven. Met elke studierichting maak je kans op een baan bij de politie. Je

<< WAAKZAAM EN DIENSTBAAR >>

kunt intern worden opgeleid tot recherchekundige en meewerken aan de opsporing en vervolging van verdachten. Je kunt kiezen voor een uniformfunctie en leiding geven aan een operationeel team. En zo kun je nog veel meer kanten op. Bijvoorbeeld in ICT, communicatie en managementadvies. Met of zonder opleidingstraject. Met of zonder uniform.

Kijk op www.kombijdepolitie.nl

JXo%el

I\XZk`\jJXo%el

=`cdga\jfg JXo%el

MM;n`cÊZ`kfkf\kjËmffi_Yf$jkl[\ek\e

<\ee`\ln`k\dfgJXo%el1JXokmFeq\ZXd\iXafli$ eXc`jk\e^XXemXeX]eli\^\cdXk`^fggX[fdg`kk`^\ \e c\lb\ `k\dj k\ dXb\e [`\ XXejcl`k\e Yà _\k cXXk$ jk\e`\lnjfgJXo%el\e&f]m\i_Xc\eèJXoDX^Xqè\% ?\k \\ijk\ Ôcdga\1 JXo`fe n`c _\k fe[\inàj èk\e$ j`\m\i dXb\e# dXXi _\Y a\ n\c [\ kà[ fd m\\c d\\i li\efgJXo`fe[ffik\Yi\e^\e6Nà^è^\e[\jkiXXk fg\emif\^\e_\kjkl[\ek\e%Q`\ffb_\km\i_XXcfg gX^èXËj(+\e(,%

=fild A\d\eè^bnàkfm\i^\Y\lik\e`jj\e \efekn`bb\cè^\efgJXo`fe6 CXXk_\kn\k\efg_\kJXo%el=fild

8cj_\kXXeJXo`fec`^k#jkl[\i\e\i jk\\[jd\\i;l`kj\jkl[\ek\efg [\q\_f^\jZ_ffc

>\gcXXkjk[ffi1?XiipmXeJkiXkld [èj[X^-efm\dY\i)''.)'1+-1))
CX^\i\gi\d`\#_f^\i\qfi^bfjk\e >\gcXXkjk[ffi1K`d[\?lccl nf\ej[X^.efm\dY\i)''.('1(01'' Jkl[\ek\e[`\m`XY\cXe^\efi^Xe`jXk`\jCJMY\e@JF\\eqfi^m\iq\b\i$ è^X]jcl`k\eYàQ`cm\i\eBil`j8Z_d\X#Y\kXc\emfc^\e[aXXi00*\lif% ;Xk`jqfËe q\jk`^\lif^f\[bfg\i[Xeel%KfZ_qlcc\e[\qfi^bfjk\e mffim\\cjkl[\ek\e_f^\il`kmXcc\e%

?\kèkiXe\kmXeJXo`fe`jm\iY\k\i[%

EfidXe .$(($)''.('1,,1'-
efm\dY\i)''.

**

Cffbè^Xk èk\ieXk`feXc]XZ\j @EK
to get all e-mail and student paper work done as quickly as possible.” Before the students can be admitted, they have to do a lot of work too: they need to complete their dossiers,

G_fkf18lb\Gcl`d

When school begins in September, the queue at the information desk of the International Office seems never ending. It is a busy time for the employees of that Saxion department. However, it is not the busiest time

*+

efm\dY\i)''.

containing pictures, diplomas, certificates of their proficiency in English, passport copies and green card applications. “Sometimes it takes years before a student will actually come and study at Saxion, because all the forms need to be checked to ensure they’re not forged. Diplomas sometimes need to be checked by Nuffic (the Netherlands organisation for international cooperation in higher education, ed.) to see if the level of the student’s previous education is high enough to study at Saxion”, says Ms Maarschalkerweerd.

@ek\ieXk`feXc

ÊN\\m\e^\kgc\Xj]fi _\cgèfli\$dX`cjË Kpg`ZXcj`^_kjXkk_\@ek\ieXk`feXcF]ÔZ\ $È@kËjX]leepj`^_k1XYflkkn\ekp]fi\`ê cffbè^g\fgc\jcfncp]fccfnè^X;lkZ_ g\ijfek_ifl^_kfne%É $È8j`Xejkl[\ekjXcnXpjXii`m\èîflgj% F]k\eXjbè^hl\jk`fej]fijfd\fe\\cj\ èk_\îflg#Ylke\m\id\ek`feè^n_f `k`j%É

This summer the International Office dealt with over a thousand applicants. Only one hundred of them actually came to Saxion. Dossiers

need to be complete before the applicant enters the next stage. After all documents have been collected and approved, it is time to pay the

fee. “Another moment when a lot of international students realize it is not possible for them to come to Saxion”, says Marlies Vrielink, manager of the office.

ternational Office help them fill in a few more forms, because they need to register at City Hall and get an Xray at a health clinic to make sure there are no signs of tuberculosis.

“Sometimes it is really hard for them to understand how the process works and why they are rejected”, adds Ms Maarschalkerweerd. “We even get pleas for help in our e-mails. That’s something that’s really hard to deal with. However, the atmosphere among students who do arrive is fantastic. Sometimes I recognize a face from the photo on the dossier. This year an African student, who applied a couple of years ago, was pleasantly surprised when I introduced myself. He was so grateful for all the help I‘d given him in dozens of e-mails we had exchanged. That’s what makes it worthwhile.”

Employees of the International Office work from peak to peak. Summer: applications, September: arrivals, December: return tickets for green cards, February: Preparatory semester course. At the end of the school year some international students return to their own countries after having stayed in the Netherlands sometimes for several years. Ms Maarschalkerweerd: “It’s always sad to see them leave. I keep in touch with some of them, because I sometimes met them after work for a drink.” “Some of our colleagues were invited to a wedding of an international student and went to visit him”, adds Ms Vrielink. “So it’s not always goodbye.”

Arriving at Saxion. More than a dozen students from abroad are waiting in the queue at the front desk among piles of suitcases. The staff of the In-

Wendy van Til and Hannie Schipper

9cf^1<`[8c]\k\iXe[ MXe>f^_ËjJleÕfn\ij K_`jdfek_ËjYcf^`jYp8]iX_JXX[8c$DX_]X[`#]ifdk_\ I\glYc`Zf]P\d\e#n_f`j[fè^_\iDXjk\iè <emìfed\ekXcJZ`\eZ\XkJXo`fe;\m\ek\i%

Dfe[Xp

Dfe[Xp After Research Methodology lectures visited the Deventer historical museum and Toy Museum with my friends. Liked ancient and historical things exhibited there. Went shopping afterwards. Spent a lot of money on beautiful jacket for winter season. Jaaa, in Netherlands, clothes are expensive. After that went round city centre, ate ice-cream and visited some old quarter in Deventer. It was amazing.

Kl\j[Xp

Kl\j[Xp My friends and I organized special birthday dinner for another friend, cooked together. Made some special Yemeni food: soup made of milk, yogurt, flour and premium spices, followed by dish of rice, meat and

vegetables, which they liked. Talked and enjoyed company. N\[e\j[Xp N\[e\j[Xp Went to school early for group meeting for International Master Programme. Group has worked hard since last month. Later on, met our supervisor who gave us useful information to improve our research. Then went home, worked on report until 3 a.m. next day. K_lij[Xp K_lij[Xp Today last day of Ramadan month when all Moslems have to fast all day. Ramadan fantastic and useful month. Love it so much because it teaches us lots of good things, like how many poor people feel hungry and we have to help them. Also tea-

ches about health: as we eat every day, stomachs need to take period of rest. Just some advantages of this fantastic month. Went to university to give group members some information because of my absence tomorrow on account of Eid Alfeter. Eid Alfeter means big celebration after period of fasting has ended. All Moslem people celebrate and enjoy this day together. Everyone has to visit family, exchange gifts, wear new clothes, eat much chocolate and sweets (Really miss my family so much).

=i`[Xp

=i`[Xp Woke up very early to go to the Hague with friends and met other Moslems in mosque. Prayed and listened to speech from imam. After

efm\dY\i)''.

*,

that wished each other good Eid Alfeter. Joined other friends to have dinner in Indonesian Embassy. Food was very delicious. Then had look around the city and did some shopping. JXkli[Xp JXkli[Xp With friends, went to Amsterdam for the first time. Very beautiful city, huge but noisy. Prefer Deventer, as much quieter town with friendly people. Visited VAN GOGH museum, which has collection of more than 200 paintings, some of which very famous masterpieces, especially Sunflowers of 1889. Jle[Xp Jle[Xp Very tired, Preferred to sleep and rest.

Fl[$jkl[\ek ÊIfcc\ZXk\iËJXjb`X9fi^\ijY\ef\d[kfk;ì\Zk\li>\e\iXXcD`c`\lYàMIFD

Ê@b^Xe`\kXck\Y\qfi^[[ffi_\kc\m\eË <\e^\mf\cmXekifkjjgf\c[\X]^\cfg\eqfd\i[ffi[\^Xe^\emXe_\k JXo`fe$^\Yflnè;\m\ek\i1JXjb`X9fi^\ij*/ #g\i(.j\gk\dY\i Y\ef\d[kfk;ì\Zk\li>\e\iXXcD`c`\lmXe_\kdè`jk\i`\mXeMIFDè ;\e?XX^<\eIfcc\ZXk\$jlZZ\ja\#qfmf\c[\[\fl[\i\^Xi[\%Mffi[\ afe^\i\^\e\iXk`\1Ifcc\ZXk\nXjemXe[\mfficfg\ijmXe[\_l`[`^\ JXo`fe?f^\jZ_fc\e%JXokffêXXi;\e?XX^%

<

n voor hen die geen idee hebben van ambtelijke organisaties: een Directeur Generaal (een DG in jargon) is een absolute topambtenaar, zó belangrijk dat die wordt voorgedragen door de minister van Binnenlandse Zaken (Guusje ter Horst in samenwerking met VROM-minister Cramer) en dat het kabinet de benoeming moet goedkeuren. “Nee, ze hebben me niet aangenomen omdat ik milieukundige ben.” Saskia Borgers belandde op allerlei lijstjes van headhunters dankzij haar werk als gemeentesecretaris van Purmerend, waar ze binnen twee jaar het ambtenarenkorps wist om te turnen in een klantgerichte, integrale en lerende organisatie. Dat leverde haar een nominatie op (en helaas voor haar niet meer dan dat) voor overheidsmanager 2006. Dat ze als milieukundige gemeentesecretaris werd, was trouwens al erg bijzonder. Een niet-Haags vrouwengezicht in de top van een departement waar ook een vrouw de scepter zwaait. Niet toevallig? Ze had kwaad kunnen worden over deze aantijging van positieve discriminatie. “Ik ben niet aangenomen omdat ik een vrouw ben, ik ben ook niet aangenomen omdat de minster een vrouw is. Maakt het uit of ik een man of een vrouw ben? Ja, dat maakt wel een verschil en dat is maar goed ook, want mannen hebben andere kwaliteiten dan vrouwen en beiden zijn okay.”

;\^\d\\ek\j\Zi\kXi`j9fi^\ij Waarom ze wel is aangenomen bij VROM, kan kort worden samengevat. In de groeikern Purmerend heeft de afgelopen decennia de focus gelegen op bouwen: het Noord-Hollandse dorpje met 750 mensen werd een stad van 80.000 inwoners. Het bestuurlijke model moest daarom op de schop: er werd nadrukkelijk gekozen voor scheiding van machten tussen bestuur (college B&W) en uit-

voeringsorganisatie onder leiding van een directeur (Borgers). Zij maakte vooral indruk vanwege de wijze waarop zij dat proces begeleidde, want de meeste gemeenten nemen wel vijf of zes jaar de tijd voor zo’n veranderingsproces. Borgers werkt onorthodox als dat nodig is. Zo nodigde zij een ‘spion’ uit om rond te kijken en het veranderingsproces te becommentariëren. En ze stuurde de ambtenaren de straat op om met burgers en bedrijven te praten over wat beter kon. Maar Borgers huurde ook een paar keer een huisje op de hei af om met tachtig man van verschillende afdelingen een integraal werkplan op te tuigen. Om begrip voor elkaar te krijgen heeft ze aan jobrotation gedaan. Zo was Borgers een dag vuilnisvrouw, brandweervrouw en lid van de plantsoenendienst.

doel ook de details mee die er vaak toe doen.” Waar ik als man omzichtig de vrouw Borgers interview, is zij erg duidelijk. “Ik heb geen kinderen, maar aan mij hebben ze dat ook nog nooit gevraagd.” Je wordt niet anders bejegend door collega’s omdat je een jonge vrouw bent? “Nee.” Geen seksisme, geen toespelingen? “Nog nooit. Kijk, je moet wel een beetje zelfspot hebben. Kritisch zijn op jezelf en niet al te bezorgd door het leven gaan. Ik heb een beetje een lichte tred.” ;\]\dè`jk\9fi^\ij Het is in de ogen van Borgers een gemiste kans dat weinig vrouwen op topposities zitten. “Vrouwen kunnen wel twee dingen tegelijk doen. Dus daarom kunnen ze een zorgtaak heel goed combineren met werken. Veel

‘Je komt nergens als je niet jezelf bent’ ;\mifln9fi^\ij Voor Purmerend werkte Borgers ruim vijf jaar voor de provincie Zuid-Holland, onder meer als hoofd van het stafbureau van de directie Groen, Water en Milieu en als hoofd van het bureau Projecten Ruimtelijke Ontwikkeling. Daarvoor werkte ze bij de gemeente Hoorn en was gedetacheerd bij de regio West-Friesland. Haar werkomgeving was veelal een mannenwereld. “Ik weet niet wat een mannenwereld is, want als ik er bij zit, is het geen mannenwereld meer.” Ze was in managementteams wel vaak de enige vrouw. “Jammer, een man is meer doelgericht en een vrouw neemt in haar weg naar dat

*-

organisaties vinden het not done dat er deeltijd wordt gewerkt. Veel meer vrouwen zouden in deeltijd moeten gaan werken. We moeten niet zo moeilijk doen. Wij hadden afgelopen week spoedberaad; de enige vrouwelijke manager die ik in mijn team heb die zegt ‘ik kom, maar ik neem mijn kind mee’. Prima. Een goede manager kan ook spontane zaken regelen.” De pijn zit bij de vrouwen en de Nederlandse cultuur. “Vrouwen komen minder in aanmerking voor topfuncties omdat er een gat in hun carrière zit; ze raken zwanger en dan stoppen ze met werken. Vrouwen met kinderen kunnen een topfunctie combineren als je er flexibel mee omgaat.

efm\dY\i)''.

Er wordt niet voor buitenschoolse opvang gekozen, want dat vindt de omgeving niet goed, dan ben je geen goede moeder.” ;\c\`[è^^\m\e[\9fi^\ij “Je komt nergens als je niet jezelf bent; dat lijkt een heel gemakkelijke uitspraak, maar dat is het niet. Als leidinggevende ben je kwetsbaar. Ik zit op een zichtbare plek, mensen zien

Fl[$jkl[\ek wie en wat ik ben, waar ik last van heb, waar ik lol van heb, waar ik door geïnspireerd raak en dat nodigt anderen ook uit om zichzelf te laten zien. Mensen willen weten wat hun taak is, ze zijn op zoek naar helderheid. Ik ben in staat om resultaten te halen met de inspiratie van andere mensen. Ik vind het enorm leuk om eruit te halen wat er inzit. Ik leg de lat altijd erg hoog. Als gezegd wordt dat iets niet kan, dan denk ik altijd het kan wel, het gaat om de prioriteit. Slagvaardigheid en zorgvuldigheid kunnen heel goed samen. Ik gebruik termen als probleem of dilemma nooit. Daar krijg ik een energielek van.” Haar slechtste eigenschap? “Ik ben ongeduldig.”

;\;>9fi^\ij Op het lijstje van Borgers voor de komende vier jaar staat een aantal speerpunten van minister Cramer die zij toch wel graag gerealiseerd ziet, zoals het programma ‘schoon en zuinig’ alsook het programma ‘duurzaam inkopen’, wat direct consequenties heeft voor het inkoopbeleid van andere overheden. “En het programma ‘luchtkwaliteit’, het lobbytraject richting Europa, om de luchtkwaliteit te realiseren die Europa van ons verlangt. Daar staat de minister mee in de spotlights, ik voel me daar heel verantwoordelijk voor.” Al deze programma’s moeten uitgevoerd worden met minder men-

sen, want er ligt ook nog een hete aardappel op het bord van Borgers om ongeveer twintig procent van de zeshonderd medewerkers (circa vierhonderd fte’s) van het directoraat-generaal Milieu te laten afvloeien. “Daar heb ik wel een aantal jaar voor om dat via natuurlijk verloop te laten gebeuren, maar ik zal zo hier en daar een besluit moeten nemen om een taak minder te doen of een andere taak anders op te pakken. Ik ben nu de organisatie aan het bewust maken van die eigen stappen die gezet moeten worden, want tot op heden is er heel veel gepraat, maar nog geen resultaat geboekt.”

efm\dY\i)''.

*.

;\jkl[\ek9fi^\ij Het is begonnen in Deventer, met de studie Milieucommunicatie. Borgers herinnert: “De boerenzonen gingen in die tijd, zo’n twintig jaar geleden naar Larensteijn om later het bedrijf over te nemen. Meisjes gingen toegepaste huishoudwetenschappen studeren aan Rollecate. Toen bleek dat toegepaste huishoudwetenschappen ook veel raakvlakken had met de milieuomgeving, daarna kwam een afsplitsing”. Borgers was van de laatste lichting ingenieurs van Rollecate voordat het in de Rijkshogeschool IJselland en daarna Saxion opging. Jan Medendorp

Fe[\i[\cf\g 9àJXo`fe?f^\jZ_fc\eqàed\\i[Xeknèk`^c\Zkfi\eXZk`\]%Q\Y\^\c\`[\e[fZ\ek\e\ejkl[\ek\eYàkf\^\gXjk n\k\ejZ_Xgg\càbfe[\iqf\b#ff`k_\k\oZclj`\m\[fd\èmXele`m\ij`k\`k\e%Ffbc\^^\eq\èb\ee`jZ\ekiX[nXijm\i$ YXe[\ekljj\e[\fgc\`[è^\eeqfi^\emffib\ee`jl`kn`jj\cè^d\k_\kY\[ià]jc\m\e#fm\i_\`[\eqfi^èjk\ccè^\e% @e[\q\XÕ\m\iè^mXeFe[\i[\Cf\g\\e`dgi\jj`\mXe_\kB\ee`jZ\ekildQfi^N\cqàeK\Z_efcf^`\%

K\Z_efcf^`\m\ifm\ikqfi^j\Zkfi ;\ j\e`fi\e è _\k nffe$ \e qfi^Z\ekild ;\ Jkf\m\cXXi mXe :Xièk è >ffi q`kk\e \i k\mi\[\e Yà% Q\ qàe n\c`jnXXi [\d\ek\i\e[ dXXi [\qfi^[`\q\bià^\e`jd\ej\càb\efgdXXk%9fm\e[`\e^XXejkiXbj df[\ie\k\Z_e`jZ_\jel]a\j\imffiqfi^\e[Xk_\kc\m\emffi_\e_`\i ef^d\\iXXe^\eXd\bXek\e_\\]k%N`\jkiXbjcXe^j\\ej\ejficffgk# q`\kfg\\eY\\c[jZ_\idfg\\ej_\kY\\c[mXe\\efl[\Y\b\e[\f]_\k fl[\icàb_l`jm\ijZ_àe\e%N`\ef^\\ej[ffi_\k[figmXeqàea\l^[n`c Ô\kj\e#Y\bàbkmXeX][\_fd\kiXè\ifl[\ÔcdY\\c[\e[`\fg[\dlli qàe^\gifa\Zk\\i[% n 2020 telt Nederland naar schatting 350.000 dementerenden. Toch is de aandacht voor dementie pas de laatste jaren toegenomen. Bijna altijd gaat het dan om veiligheid. Technologische toepassingen voor het welzijn van deze groep ontbreken nagenoeg. Toch zijn er veel technologische ontwikkelingen die zorgaanbieders als Carint, maar ook ziekenhuizen en revalidatiecentra, zouden kunnen gebruiken, maar die om wat voor reden dan ook nu nog op de plank blijven liggen. Niet dat allerlei taken plots moeten worden overgenomen door

de elektronica, want het verlenen van zorg blijft uiteindelijk altijd mensenwerk. Maar ook de bestaande zorg kan een steun in de rug in de vorm van technologische toepassingen goed gebruiken. Het Saxion Kenniscentrum Zorg Welzijn & Technologie is nauw betrokken bij de experimentele woonproef van Carint. “Zorginstellingen lopen tegen een probleem aan, hebben wel een idee over een mogelijke oplossing, maar slagen er vaak niet in om dat handen en voeten te geven”, maakt

Frits Oosterveld duidelijk. Hij is lector Fysiotherapie en Paramedische beroepen en in die functie één van de initiatiefnemers van het Kenniscentrum én het samenwerkingsverband ZorgXcel dat hieruit is ontstaan. “Wij hebben bij Saxion en bij het ontwerpbureau Indes, waarmee we samenwerken, de kennis en de mogelijkheid om situaties in de zorg te simuleren. Zo kunnen we in de praktijk zien waar een gehandicapte of oudere mee te maken heeft en hoe je daar iets aan kunt doen. We onderzoeken wat er op dat gebied al is ontwikkeld en we komen

]fkf1[\d\ek\i\e[\eYà:Xièk

@

met verbeterscenario’s. Want alleen door een goede methodiek kunnen innovaties in de zorg écht slagen.” Bij Carint wordt inmiddels ook geëxperimenteerd met nieuwe technieken om het welzijn op een andere manier aan te bieden en nieuwe elektronicasnufjes bruikbaar te maken voor dementerenden. “Deze mensen drukken niet zelf op de knop om iets in gang te zetten. Je moet er dus voor zorgen dat dingen op een passieve manier geactiveerd worden, bijvoorbeeld als iemand ergens langs loopt. Ook technieken voor geluidsherkenning bieden een nieuw perspectief. Als iemand tien minuten lang ligt te roepen of op een andere manier onrustig is, gaat het bed bijvoorbeeld wiegen zodat de bewoner rustiger wordt. Wanneer je iemand geleidelijk wakker wilt laten worden, zou je dat met rustige muziek kunnen doen, voordat de verzorgende een half uur later met de waslap langs komt.” Bij Carint is men enthousiast over de samenwerking met het Kenniscentrum van Saxion en Indes. “We willen onze cliënten iets extra’s bieden, waarbij ze het idee krijgen dat ze zelf iets doen. Als de woonproef begin volgend jaar van start gaat moet ook de pilot met elektronische welzijnssnufjes gaan lopen. Wij denken dat het lukt. Het zijn bestaande technieken die relatief makkelijk toepasbaar te maken zijn voor onze doelgroep.” Het experiment met ZorgXcel zal in een volgende fase waarschijnlijk ook voordelen opleveren voor een veel grotere groep dementerenden dan in De Stoevelaar alléén. Slechts vijf tot tien procent van de dementerenden woont in een verpleeghuis. Dus zullen de technieken die nu voor Carint worden ontwikkeld ook toepasbaar gemaakt worden voor gebruik door ouderen die thuis blijven wonen.Want zo lang mogelijk in de vertrouwde omgeving oud kunnen worden, dat is toch het doel waarnaar zowel de zorgverleners als de senioren zélf streven. Harry van Stratum

*/

efm\dY\i)''.

Fe[\i[\cf\g

QfiÔZ\cèefm\\ikqfi^ QfiÔZ\c `j \\e jXd\en\ibè^jm\iYXe[ mXe _\k B\ee`jZ\ekild Qfi^N\cqàeK\Z_efcf^`\mXeJXo`fe?f^\jZ_fc\e#_\kfekn\ig$ Yli\Xl @e[\j \e [\ fekn`bb\cè^jdXXkjZ_Xggà Ffjk EM% <\e [ffi QfiÔZ\c fekn`bb\c[\ d\k_f[\ df\k mffibfd\e [Xk èefmXk`\m\ [`\ejk\e fg [\ k\b\ekX]\c f] è \\e \\ijk\ k\jk]Xj\ jkiXe[\e% ;ffi `\[\i\ Y\cXe^_\YY\e[\ l`k [\ qfi^b\k\e k\ Y\ki\bb\e Yà [\ èefmXk`\nfi[\e[\bXej\efg\\ejlZZ\jmfcc\`dgc\d\ekXk`\îfk$ \i#n\k\eq\YàQfiÔZ\c\e_\kB\ee`jZ\ekild% et Innovatieplatform Twente heeft onlangs in totaal 1,25 miljoen euro beschikbaar gesteld voor vernieuwingen in de gezondheidszorg. Het geld wordt binnen dit innovatieloket voor bedrijven en zorgorganisaties besteed aan tien projecten. Het woonexperiment bij Carint voor dementerende ouderen is één van de projecten. Andere initiatieven zijn de projecten Hartfalen’ en ‘Diabetes’, de tele-

sleutel voor thuiszorgmedewerkers en ‘Wassen in de Zorg’. “Eerst heette dit project ‘Wassen zonder water’, maar dat bleek geen goede naam te zijn voor dit innovatieve product waarmee patiënten aan bed goed en efficiënt gewassen kunnen worden zonder dat er water aan te pas komt. Een vondst die door de markt tot nu toe slecht wordt opgepikt. Waarschijnlijk vanwege emotionele en financiële bezwaren die zorgverleners en patiënten hebben”, maak

mede-initiatiefnemer van ZorgXcel lector Frits Oosterveld duidelijk. “Dat probleem proberen we in de ZorgXcelmethodiek te tackelen. Een soortgelijk probleem doet zich voor met de Carelift, een in hoogte verstelbare matras die door Indes is ontwikkeld. Dit prijswinnende ontwerp is met veel applaus ontvangen, maar wil nog maar niet landen in de zorgsector, die zichzelf, zoals je bij de Saxion Kennisdagen kon horen, nogal conservatief noemt. Juist

De Saxion Kennisdagen zijn daarvan een goed voorbeeld. Vertegenwoordigers van de Technologie Kring Twente en het bedrijfsleven spraken daar met ondermeer mensen van zorginstellingen en kennisinstituten, Syntens en Innovatie van Zorg door ICT in Twente (IZIT). En natuurlijk met onze lectoren die aan het Kenniscentrum Zorg Welzijn & Technologie zijn verbonden. De rol van intermediair past tenslotte goed bij ons Kenniscentrum. Want wij kunnen relatief snel een aantal deskundigen vanuit Academies als Life Science Engineering & Design, Zorg & Welzijn en Gezondheidszorg bij elkaar roepen om innovatieve oplossingen voor zorginstellingen én het bedrijfsleven handen en voeten te geven.”

=fkf1KfdXKl[fi

?

daarom proberen we als Kenniscentrum expertise te bundelen en partijen bij elkaar te brengen.

efm\dY\i)''.

*0

I\Z\ej`\j

:; JXiX_9\kk\ej ÆJ_è\ Sarah Bettens was het gezicht, maar vooral de stem van K’s Choice, de populairste Belgische gitaarband van de afgelopen tien jaar. In 2003 werd echter een pauze ingelast. Sarah brengt vervolgens in 2005 haar solodebuut Scream uit. Een lekkere cd die in het verlengde ligt van het melodische gitaargeluid van haar vroegere band. Het album staat geheel in het teken van de grote omslag in haar leven: ze verliet haar man en ontdekte de liefde voor de vrouw. Met dit onderwerp is ze nog lang niet klaar, zo blijkt uit haar tweede cd Shine. Heel begrijpelijk, maar zitten wij luisteraars daar wel op te wachten? Zolang dat goede liedjes oplevert wel. Tot de helft van het album is het genieten van de zeer herkenbare overslaande stem, de mooie melodieën en de heldere teksten. Maar daarna lijkt Sarah zich te gaan herhalen. Zet je cd echter niet uit, want dan mis je de verrassing: in de laatste track Soldiers song wisselt Bettens het elektrische bandgeluid in voor een akoestische gitaar en haar persoonlijke verhalen maken plaats voor een ontroerende brief die een soldaat in oorlogsgebied naar zijn moeder stuurt. Een welkome stijlbreuk, waarmee Sarah Bettens haar cd boven de middelmaat uitkrikt. (RvN)

.#,

;M; AXp$Q$I\XjfeXYc\[flYk

Shawn Corey noemde zijn moeder hem, maar wij kennen hem als Jay-Z. Ook wel bekend als Mister Beyoncé. Of als de voormalige gangster en de meest productieve rapper van de States. Sinds 1996 zijn er al tien cd’s op zijn eigen label verschenen. Het begon echter allemaal met Reasonable doubt. Hij scoorde er hits mee als Ain´t no nigga met zangeres Foxy Brown en Can´t knock the Hustle met Mary J. Blige. In de langlopende tv-serie Classic Albums stonden tot nu toe veelal blanke muzikanten centraal. Na Stevie Wonder, Jimi Hendrix en Bob Marley is Jay-Z pas de vierde donkere artiest in de reeks en zelfs de eerste rapper. Dat zegt vooral wat over de serie en minder over de rapper zelf. Op deze dvd wordt het hele proces gevolgd dat leidde tot Jay-Z´s debuut. In de studio´s van zijn platenmaatschappij praten Jay-Z en andere betrokkenen over de perfecte mix tussen old-schoolrap en commerciële R&B. Dankzij deze dvd wordt duidelijk dat zijn muziek elf jaar terug veel rauwer was dan zijn latere werk. Jay-Z kan met trots terugkijken, voor hij later deze maand met zijn nieuwe cd American Gangster, naar de gelijknamige film, op de proppen komt. (RvN)

:;9i`ke\pJg\XijÆ9cXZbflk

+

Ze begint in het rijtje tussen Donald, Goofy en Justin in de Mickey Mouse Club. Ze breekt door als aanvoerster van de zingende cheerleaders Christina Aguilera, Jessica Simpson en Mandy Moore. Commercieel gezien klimt ze door naar het niveau van Kylie en Madonna. Waarna ze met behulp van de hipste producers en rappers ook de kwaliteit naar een hoger plan tilt. Bezegeld door een tongzoen van Madonna, wordt 2002 een topjaar voor Britney. Dat is makkelijk praten natuurlijk achteraf, want sindsdien gaat het alleen maar bergafwaarts. Drank, drugs, feestjes, huwelijken met kinderen en nare bezoekregelingen. Toch iets te veel van het slechte om enkel te kunnen spreken van een commercieel verantwoorde imagoverandering. Van de allergrootsten

/#, =@CDJlg\iYX[ Van: Greg Mottola Met: Jonah Hill, Michael Cera, Seth Rogen In de bios vanaf: 8/11 Seth Rogen en Evan Goldberg schrijven op hun vijftiende al een scenario over hun leven. Tien jaar later werken de twee voor de Ali G-Show en is Seth Rogen doorgebroken als komische acteur in de film Knocked up. De tijd is rijp om

hun tienerscenario uit de kast te halen. Superbad kent alle stereotiepen van een highschoolcomedy: de onbereikbare mooie meiden, de coole gasten, de losers en de nerds. De situatie is ook niet verrassend: tieners Seth en Evan (waar kennen we die namen toch van?) willen naar een huisfeest om met de mooiste meiden in bed te duiken en hebben beloofd voor de drank te zorgen. Natuurlijk gaat het al op weg naar de liquor-store fout.

+'

.

Superfout! De hilarische avonturen die volgen zijn beschamend grappig. De focus ligt niet alleen op de tieners, maar ook op twee stupide agenten die achter ze aanzitten. Zo krijgen de sukkels Seth en Evan een spiegel voorgehouden over hun eventuele toekomst. De toon is het sterkste punt van de film. Deze is niet alleen humoristisch grof en plat, maar ook liefdevol en warm. In één woord Superbad. (RvN)

efm\dY\i)''.

zit ze ineens tussen de Paris Hiltons en Lindsay Lohans. Hoog tijd voor een hit en een comebackcd. Die hit Gimme more is ondertussen binnen, maar doet niet naar meer verlangen. Toch is er nu die comebackcd. Hierop staan twaalf doordeweekse dance en liefdesliedjes met Britney in de hoofdrol. Twaalf keer de lege stem van Britney die zich een weg terug naar de top hijgt. Zucht. Kreun. (RvN)

I\Z\ej`\j

=@CD K_\8jjXjjèXk`fef] A\jj\AXd\jYpk_\ZfnXi[ IfY\ik=fi[ Van: Andrew Dominik Met: Brad Pitt, Casey Affleck, Sam Rockwell In de bios vanaf: 8/11

Bij westerns denk je al snel aan cowboys, indianen, paarden, pistolen, mondharmonica´s, weide vlaktes en schietgevechten.InTheAssassination… zijn geen indianen te bekennen en al helemaal geen mondharmonica´s. Alle andere kenmerken van het genre zijn wel aanwezig. Toch is het geen typische western. Dat komt voornamelijk door de kleine hoeveelheid actiescènes. Getuige de titel van de film, wordt er in The Assassination… wel degelijk geschoten. Meer dan eens zelfs. Het draait echter niet om de actie, maar om het drama. Psyche in plaats van pistolen. Jesse James (een voortreffelijke Brad Pitt) is een outlaw die een bende om zich heen heeft verzameld, waarvan hij sommige gasten niet meer vertrouwd. En terecht, want er staat een behoorlijk prijs op zijn hoofd, waar iemand als de jonge Robert Ford (Casey Affleck, ook al voortreffelijk) best wel trek in heeft. Het psychologisch drama dat zich ontrold, is vakkundig opgebouwd. De onderlinge spanning blijft voortdurend aanwezig. Zelfs nadat Jesse James is vermoord. Wie wil weten hoe dat kan, die moet toch echt 2,5 uur zitten. Want niet alleen de titel van deze film is lang. (RvN)

/

.#,

9F`g_Xik Æ@\kjkljj\eYif\i\eqlj

Met zo’n achternaam een boek schrijven met de titel Iets tussen broer en zus is vragen om vergelijkingen. Nu heeft ‘de zus van’ zich al bewezen met haar debuutroman Maak me blij. Een boek waar het schrijfplezier en de seks van de bladzijden afspat. Het verschil met broer Ronald is dat Karin geen mannen nodig heeft voor een goede seksscène. In haar tweede boek speelt echter wel een man een belangrijke rol. Roman is een carrièregerichte jongen, die een prima verhouding heeft met zijn zus Aisling. Tot het moment dat hij met zijn nieuwe liefde Ande verkast naar een Iers eilandje. Aisling mist haar broer, maar haar schoonzus misschien nog wel het meest. Uit angst om het geluk van haar broer te verstoren, stelt ze een bezoek naar Ierland drie jaar uit. Maar het verlangen is simpelweg te groot. Karin Giphart heeft wederom een lekkere roman geschreven, met minder aandacht voor de lesbo-scene, maar genoeg aandacht voor de zielenroerselen van een vrouw die maar niet kan kiezen tussen zichzelf en haar broer. En dan heb ik het niet over Ronald, want die beroemde broer ben je na enkele bladzijden al vergeten. (RvN)

N\Yj`k\j

nnn%YX[\\e[nèb\c%ec

Wanneer je alleen in je badkuipje zit te vereenzamen, is het misschien tijd om wat gezelschap erbij te zoeken. Nou zijn er in verschillende categorieën daar wel websites voor (om maar even door te denken…), maar om rustig te beginnen is de website van de badeendwinkel wellicht een optie. Deze bontgekleurde website komt nogal op je af en verwelkomt je met een tetterend gekwaak wanneer je op de startpagina belandt. Wel is er voor elke gelegenheid een soort badeendje te vinden, maar helaas lijdt het gekwaak tijdens het shoppen ongelofelijk af en gaat het irriteren. Elke keer als je namelijk naar een andere pagina gaat, komt het gekwaak je tegemoet en je kunt het niet uitschakelen(!). Daarbij zijn de verzendkosten nogal hoog als je bijvoorbeeld maar één eendje voor in je badkuip wilt aanschaffen. Kortom: als je echt wanhopig op zoek bent naar gezelschap in de badkuip is de site een goede optie, anders kan je het gekwaak rustig aan je voorbij laten gaan. (JvN) nnn%[\cXdXj%ec Je hoeft niet eens zo zeer fan te zijn van de Lama’s om je met deze website te vermaken. Je kunt je altijd storten op het flauwe forum vol met drukke pubermeisjes die hun tijd proberen vol te maken op het internet. Gelukkig is de rest van de website wel de moeite waard, want behalve dat het laatste nieuws over de Lama’s en BNN staat vermeld, kun je ook alle afleveringen nakijken, mocht je wat hebben gemist van dit met een televizierring bekroonde improvisatiegeweld. De website wordt wekelijks up to date gehouden, zodat alle laatste nieuwtjes beschikbaar zijn over de Lama’s zelf of over de komende uitzendingen. Er zijn niet zozeer irritante dingen aan de website, zolang je maar ver weg blijft van het eerder genoemde forum. Bovendien maken alle leuke bonussen en uitzendingen deze website tot een echte aanrader! (JvN) nnn%bf]]`\jgfkj%ec Als student of medewerker op Saxion kun je het zwaar hebben en dan kan een goed kopje koffie je redding zijn. Op de website van koffiespot is inmiddels op 28 locaties een kopje koffie getest. De resultaten zijn in een lijst verwerkt, wat als een handige manier klinkt om te zien waar een goed kopje koffie is te krijgen. Let op: dit klinkt handig, ware het niet dat er alleen maar locaties in het westen van het land op staan en je zelf als consument niet je mening kunt geven over een kopje koffie bij jou in de buurt. Wel is het mogelijk om dat binnenkort te gaan doen, meldt de website. Wellicht komt er dan ook een cijfer voor een kop koffie in de buurt van Saxion. Vooralsnog blijft het bij grote verwachtingen en is de site nog niet compleet genoeg om als een goede testwebsite langs alle smaakpapillen te komen… (JvN)

efm\dY\i)''.

+(

L`k[\blejk

Blejkè\`^\e^\c\[\i\e @e L`k [\ blejk Yi\e^k JXo blejk fg JXo`fe è Y\\c[% ;`k b\\i kn\\ blejkn\ib\emXe\\ed\[\n\ib\imXeJXo`fe1J`dfe9fj#[fZ\ekmXe[\ 8ZX[\d`\9\[ià]jble[\\eFe[\ie\d\e%

;

it jaar heeft Simon Bos zijn propedeuse op de kunstacademie AKI met succes afgerond. Een selectie van schilderijen, linosneden, sculpturen en foto’s wordt tentoongesteld in de hal van Saxion Deventer. De expositie duurt tot 16 november.

:FCF=FE JXo`j\\ei\[XZk`fe\\cfeX]_Xeb\càb\ l`k^Xm\mXeJXo`fe?f^\jZ_fc\ed\k m\jk`^è^\eè<ejZ_\[\#;\m\ek\i\e 8g\c[ffie%?\kdX^Xqè\m\ijZ_àek dXXe[\càbj\enfi[kîXk`jm\ijgi\`[ fe[\iZX%(/%'''jkl[\ek\e\e(%.'' d\[\n\ib\ijmXeJXo`fe?f^\jZ_fc\e% ?\kdX^Xqè\JXom\ijZ_àekk\m\ejè [\mfidmXe\\efecè\e`\lnjm\ij`\ m`X[\n\YgX^èX1nnn%jXo%el

?\kjlYc`\d\è[\blejk De eindopdracht van de propedeuse op de AKI ging over een zoektocht naar het sublieme in de kunst. De hierboven geplaatste kunstwerken van Bos heten de Verwoeste stad en sculpturen en zijn gemaakt voor Bos’ eindopdracht. Simon Bos: “De filsoof

Burke omschreef het begrip subliem als: de hartstocht, veroorzaakt door grote en sublieme in de natuur (..) is verbijstering; en verbijstering is die staat van de ziel waarin gemoedsbewegingen ophouden ( …). Het nadenken valt weg bij het aanschouwen van het landschap of object. Volgens kunste-

I\[XZk`\j\Zi\kXi`XXk<ejZ_\[\1 KifdgcXXe)/ =fildbXd\i=(%.0 GfjkYlj.'%''' .,''B9<ejZ_\[\ ',*+/.(-*,

I\[XZk`\1 ?XiipmXeJkiXkld#DXi`jbXmXe[\iD\\i# K`d CXdd\ij# AfXcpZb mXe E\Zb# E`Zfc\ KXeb\# AXe D\[\e[fig# N\e[p mXe K`c# ?Xee`\JZ_`gg\i#yk`\ee\N`c[\ièb\eKnXe Jkf]]\ij

I\[XZk`\j\Zi\kXi`XXk;\m\ek\i1 ?Xe[\cjbX[\., BXd\i8,%(0 GfjkYlj,'(# .+''8D;\m\ek\i ',.'-'*'+/

I\Z\ej`\j1 I`ZZfmXeE`\ifg :fclde`jk\e1 E`k`\DXi[aXe\eyk`\ee\N`c[\ièb

:fekXZkXYfee\d\ek\e&kf\q\e[è^1 `\Y7jXo`fe%ec

<è[i\[XZk`\1 K`d[\?lccl#?XiipmXeJkiXkld# N\e[pmXeK`c

<$dX`ci\[XZk`\1 jXo7jXo`fe%ec

JXo`jXXe^\jcfk\eYà_\k?f^\iFe[\inàj G\ijYli\Xl?FG

K\c%i\[XZk`\1 ',*+/.(-*,#',.'-'*''*\e '-),*.(-0*

:Xikffej1 I\`[#>\c\àej\\eMXeKfc =fbb\\eJlbb\

?ff][i\[XZk`\1 K`d[\?lccl

=fkfîX]`\1 KfdXKl[fi\e8lb\Gcl`d

8[m`\j1 ?XiipmXeJkiXkld

:feZ\gkfekn`bb\cè^1 ;\=ìdX#?\e^\cf

+)

efm\dY\i)''.

naar Damien Hirst was de verschrikkelijke aanslag op de Twin Towers een sterk voorbeeld van het fenomeen subliem. Voor mij heb ik dit vertaald naar het thema gebroken landschap en stad. Het schilderij is gemaakt van acryl en heeft de afmetingen van 70 x 100 cm. De drie sculpturen komen uit een groep van 5 stuks en zijn gemaakt van beton gegoten in kartonnen modellen. Het karton zit als een huid om het beton en geeft de sculpuren een bijzondere textuur. (TdH) @ccljkiXk`\NXcjkiXXk01 ;`XeX?làkj ;KG\e;ilbn\ib1 MD<#Jfc`[Nfib\eIf\cf]j#<ejZ_\[\ 8[m\ik\ek`\j1 9li\XlmXeMc`\k9M GfjkYlj)' )'+'88QXe[mffik ')*,.(+.+, @eq\e[è^mXebfgàXXeJXo_fl[kè[Xk [\Xlk\liXbbffi[^XXkd\k\m\ekl\c\ èbfikè^f]aflieXc`jk`\b\Y\n\ibè^ [ffi[\i\[XZk`\mXe[\bfgà%8efe`\d\ Yà[iX^\enfi[\e^\n\`^\i[%8ik`b\c\e\e `ccljkiXk`\jè[\q\l`k^Xm\df^\ejc\Z_kj d\kkf\jk\ddè^mXe[\i\[XZk`\[ffi [\i[\enfi[\e^\i\gif[lZ\\i[% ;\X[cè\ 8Xec\m\i\ebfgà&k`gjJXoei%+1 l`k\icàbnf\ej[X^)/efm\dY\i M\ijZ_àeè^j[XkldJXo+1 [èj[X^(([\Z\dY\i

KIES NU VOOR HET ABNAMRO STUDENTEN PAKKET Wil je al je aandacht aan je studie en het studentenleven besteden? Dan is het ABN AMRO Studenten Pakket iets voor jou. Compleet, gemakkelijk en in één keer klaar voor alles wat er op je pad komt. Of het nou gaat om betalen, sparen of verzekeren, het is mogelijk met het Studenten Pakket. Geïnteresseerd? Loop binnen bij een ABN AMRO vestiging, bel 0800-0240700 (gratis) of kijk op www.abnamro.nl/student

Vol ambitie. Maar wie helpt jou verder?

Voor enthousiaste en ambitieuze starters is er de mogelijkheid deel te nemen aan diverse Masterclasses. Op kosten van LogicaCMG volg je een gedegen opleiding om je verder te ontwikkelen in de door jou gekozen richting. Met deze opleiding leg je een stevige basis voor een voorspoedige carrière in de ICT. Geïnteresseerd? Kijk voor meer informatie op www.logicacmg.nl/masterclass.

R e l e a s i n g

y o u r

p o t e n t i a l

als je toch al weet waar je heen wilt?

Recommend Documents