Weet jij al wat je wilt studeren?
10 bèta-opleidingen in Amsterdam
Weet jij al wat je wilt studeren?
Al eens gedacht aan een bètastudie aan de Universiteit van Amsterdam of aan de Vrije Universiteit?
In dit boekje maak je kennis met 10 vrouwelijke studenten en wetenschappers die vertellen over hun opleiding. • • • •
Waarom kozen ze voor deze studie? Wat houdt de studie in? Hoe is de verhouding tussen het aantal meisjes en jongens? Wat kun je ermee worden?
Lees de verhalen van Charlotte
UvA
Natuurkunde
4
Wanda UvA
Psychobiologie (bachelor) en Forensic Science (master)
6
Lisette UvA
Biomedische wetenschappen (bachelor) en Life Sciences / Systems Biology (master) 8
Mitra
UvA
Scheikunde
10
Franka
UvA
Sterrenkunde
12
Jennifer
VU
Aardwetenschappen
14
Elaine
VU
Biologie
16
Madiha
VU
Farmaceutische wetenschappen
18
Natalie
VU
Lifestyle Informatics
20
Minke
VU
Science, Business & Innovation
22
Misschien raak je wel enthousiast over hun verhalen! Als je meer wilt weten over de studies, kijk dan eens op www.studeren.uva.nl en www.vu.nl/opleidingen
4
UvA / Natuurkunde Voor deze opleiding heb je nodig: natuurprofiel met natuurkunde en wiskunde B
charlotte van leeuwen
5
Charlotte van Leeuwen is een super-enthousiaste derdejaars studente Natuurkunde. ‘Op de middelbare school wist ik nog niet wat ik wilde gaan doen; ik zou eerst zelfs geen N&T kiezen. Ik heb dat toch gedaan, en heb er geen spijt van.’ Ze nam een tussenjaar na haar eindexamen. ‘Ik twijfelde tussen de studies Natuurkunde, Psychologie en Kunstgeschiedenis. Het werd Natuurkunde, en daar ben ik nog steeds heel blij mee. Je bent bij Natuurkunde met allerlei dingen bezig. Je wordt uitgedaagd, je wordt over de grenzen van je denkvermogen getild, en je merkt dat je elke dag weer een stuk slimmer wordt. Je werkt veel samen met je medestudenten, en dat is niet alleen leerzaam, maar ook heel gezellig.’ Meisjes zijn met 20% in de minderheid bij Natuurkunde. ‘Maar dat merk je niet zo, de verschillen vallen toch gewoon weg als je studeert. Op de UvA werken enthousiaste docenten, zoals Spinozawinnaar Robbert Dijkgraaf en theoretisch fysicus Erik Verlinde, die heel inspirerend hun kennis kunnen overbrengen. Ik heb net een half jaar in Singapore gestudeerd, op een universiteit die op bètagebied zeer hoog aangeschreven staat. Het was niet altijd even makkelijk, maar een fantastische ervaring! Ik ben spontaan verliefd geworden op Azië en heb vrienden gemaakt over heel de wereld.’ Er is grote vraag naar afgestudeerde natuurkundigen omdat ze goed getraind zijn in het doorzien van complexe problemen. Je kunt terechtkomen in onderzoek, onderwijs of communicatie, of in een management- of adviesfunctie bij o.a. bedrijfsleven (multinationals) of overheid. Charlotte weet nog niet wat ze na haar studie gaat doen. ‘Ik overweeg een masteropleiding in Azië, maar ik kan ook in het bedrijfsleven gaan werken.’
www.studeren.uva.nl/natuurkunde
6
UvA / Psychobiologie (bachelor) en Forensic Science (master) Voor deze opleiding heb je nodig: N&T met biologie of N&G met natuurkunde
wanda remijn
7
Sommige kinderen worden druk van chocola eten. Dat komt doordat chocola bepaalde stofjes bevat die weer andere stofjes activeren, die dit drukke gedrag tot gevolg kunnen hebben. Wanda Remijn gebruikt het als voorbeeld om de werking van de hersenen, in de combinatie van de biologie én de psychologie, aan te duiden. Als psychobioloog ga je op zoek naar de biologische achtergrond van psychologische processen, bijvoorbeeld bij autisme en schizofrenie. ‘Het vakgebied is nog volop in ontwikkeling’, vertelt ze. ‘Dat vind ik ook zo interessant! Neurofarmacologie vond ik een fascinerend vak. Het gaat in op de ontwikkeling en de werking van geneesmiddelen in de hersenen. Als opdracht mocht ik een keer een idee voor een totaal nieuw medicijn ontwikkelen. Wauw!’ Na haar bachelor koos Wanda voor de master Forensic Science. Hier kon ze zich meer toeleggen op toegepast onderzoek. ‘Dan moet je denken aan een onderzoek naar sporen die gevonden zijn bij een misdrijf, welke je helemaal onderzoekt vanaf het labwerk. Je verdedigt je resultaten zelfs tegenover een (gespeelde) rechtbank. Beide studies doen een sterk beroep op je creativiteit, je moet echt out of the box leren denken.’ Je kunt instromen in de master Forensic Science via verschillende bèta bachelors, zoals Scheikunde, Psychobiologie, Medische Biologie, Bio-exact, Natuurkunde, Wiskunde, Informatiekunde en Kunstmatige Intelligentie. In de master ontmoet je dus studenten van veel verschillende disciplines. Psychobiologie en Forensic Science zijn hele populaire studies bij meisjes: ongeveer 80% is meisje. Psychobiologen zijn inzetbaar op veel plekken in de medisch-psychologische sector. De helft komt terecht in onderzoek, maar je kunt je psychobiologische kennis ook toepassen bij de overheid, farmaceutische bedrijven, of in het onderwijs. Forensische wetenschappers vind je bij forensische onderzoeksinstituten, op universiteiten, bij TNO of RIVM. Politie en rechtbanken doen steeds meer een beroep op hun deskundigheid.
Bachelor: www.studeren.uva.nl/psychobiologie Master: www.studeren.uva.nl/masteropleidingen
8
UvA / biomedische wetenschappen (bachelor) en life sciences / systems biology (master) Voor deze opleiding heb je nodig: N&G met natuurkunde of N&T met biologie. Er geldt een numerus-fixus.
Lisette Anink
9
Het werkterrein van de biomedische wetenschapper bevindt zich in de frontlinie van de medische wetenschap, zoals kanker en aids. ‘Het leuke van dit werk is dat alles wat je doet, nog niet eerder is bedacht. Steeds kun je kleine succesjes boeken’ vertelt celbiologe Lisette Anink. Lisette is bezig met een promotieonderzoek op het terrein van de epigenetica. ‘Via de verpakking van DNA kun je bepaalde genen uitzetten of juist andere aanzetten, waardoor bepaalde ziektebeelden minder kans hebben de kop op te steken.’ Lisette vindt het erg leuk om computermodellen te schrijven voor biologische verschijnselen. ‘We maken nu dynamische filmpjes waarbij je de gevolgen van een bepaalde impuls kunt voorspellen.’ Voor haar onderzoek op het Swammerdam Institute for Life Sciences van de UvA werkt ze veel samen met andere onderzoekers. ‘Dat is heel nuttig en inspirerend!’ Aan het eind van het vwo stelde Lisette zich vragen als: hoe werkt een immuunsysteem en hoe werkt het lichaam? ‘Ik wilde er iets in doen, maar geen Geneeskunde studeren en dokter worden. Daarom koos ik voor de studie Biomedische Wetenschappen, gevolgd door de master Life Sciences. Je leert hoe een gezond mens in elkaar zit, hoe gezonde cellen en organen eruit horen te zien en hoe ze werken. En hoe ze reageren op invloeden van buitenaf.’ Na de bachelor Biomedische Wetenschappen kun je verschillende richtingen op, al ligt de master Biomedical Sciences voor de hand. Mits je bepaalde vakken hebt gevolgd, kun je bijvoorbeeld verder met Life Sciences, zoals Lisette, Biological Sciences, Brain & Cognitive Sciences of Forensic Science. Biomedische wetenschappers werken in onderzoeksinstituten, in academische ziekenhuizen, bij de overheid en in de farmaceutische industrie. Voor afgestudeerden in Life Sciences zijn de beroepsperspectieven uitstekend in de wetenschap en farmaceutische industrie.
Bachelor: www.studeren.uva.nl/bio-medisch Master: www.studeren.uva.nl/masteropleidingen
10
UvA / Scheikunde Voor deze opleiding heb je nodig: een natuurprofiel met wiskunde B en natuurkunde
mitra almasian
11
Mitra Almasian, masterstudente Scheikunde aan de UvA, vindt alle vakken van de master Scheikunde boeiend. ‘Allemaal zitten ze op het snijvlak van natuur- en scheikunde, waar ik bewust voor heb gekozen. Je wordt uitgedaagd om na te denken over de theorie en leert een link te leggen naar toepassingen. Dat maakt het voor mij zo leuk.’ In de bachelorfase bestudeer je de eigenschappen van stoffen en hoe ze onderling reageren. Je onderzoekt de structuur en eigenschappen van moleculen en levende cellen. Ook het proces om moleculen te maken en daarvoor nieuwe methoden te ontwikkelen, vormt een belangrijk onderdeel van de opleiding. ‘Je werkt steeds in koppels in het lab samen aan opdrachten. De groep is klein; gemiddeld zijn er dertig eerstejaars. De verhouding is daarbij ongeveer 40% meisjes en 60% jongens. Tijdens de stage van drie maanden in je bachelor wordt er flink een beroep gedaan op je creativiteit als je aan een onderzoek werkt. De volle breedte van je studie komt daarbij aan bod. Daarnaast zijn er twee kortere stages van elk een maand. Ik ben lid van de studievereniging, het Amsterdams Chemisch Dispuut. Die organiseert niet alleen interessante excursies, maar ook heel gezellige borrels.’ Mitra is net begonnen aan haar afstudeerstage van negen maanden bij FOM Rijnhuizen in Nieuwegein, het instituut voor plasmafysica. Op de afdeling Molecular Dynamics doet ze onderzoek. Mitra denkt erover om na haar master verder te gaan in onderzoek, maar ook lesgeven of het bedrijfsleven staat voor haar open. ‘Je kunt bij heel veel chemische bedrijven terecht om bij te dragen aan verdere productontwikkeling, of om het management in te gaan.’ Bijvoorbeeld bij Shell, Dow Chemicals, DSM, Solvay en Bayer. Je kunt ook als projectleider gaan werken bij kennisinstellingen als TNO, RIVM en FOM.
www.studeren.uva.nl/scheikunde
12
UvA / Sterrenkunde Voor deze opleiding heb je nodig: een profiel met natuurkunde en wiskunde B
franka buurmeijer
13
Neutronensterren en zwarte gaten zijn de specialisatie van Franka Buurmeijer, die nu midden in haar tweejarige master Sterrenkunde aan de UvA zit. Ze doet een onderzoek naar het licht dat zwarte gaten en neutronensterren uitstralen. Dat klinkt erg ‘spacy’, maar het tegengestelde is waar, legt ze uit. ‘In de sterrenkunde maak je gebruik van het superlab dat het heelal heet. Juist omdat daar extremen voorkomen die niet op aarde te vinden zijn, kun je veel verder komen in je onderzoek en in je conclusies. Die kun je dan weer op aarde, in natuurkundige omstandigheden, toepassen of interpreteren.’ Franka begon met de bachelor Natuur- en sterrenkunde, en koos voor de master Sterrenkunde. Meisjes zijn in de minderheid, in de master is een zesde deel meisje. Naast haar studie geeft ze ook rondleidingen en voorlichting aan middelbare scholieren. ‘Wat me opvalt is dat natuurkunde op de middelbare school vooral reproducerend is, terwijl natuurkunde op de universiteit vooral interpreterend is. Je moet al je creativiteit en wiskundig inzicht gebruiken om, vaak na zelfgevonden formules, tot oplossingen te komen. Dat maakt het juist zo leuk.’ ‘Studenten werken veel samen in projectgroepen’, vertelt Franka. ‘In de master heeft ieder haar of zijn eigen specialiteit, en het leuke is dat je ook dan veel samenwerkt om de kennis van anderen te gebruiken voor je eigen onderzoek.’ De helft van de afgestudeerden in Sterrenkunde gaat direct verder met een promotieonderzoek in Nederland of het buitenland. Het verbaast Franka niets dat sterrenkundigen gewild zijn in vrijwel elke economische sector in binnen- en buitenland voor onderzoeks-, advies-, en/of voorlichtingsfuncties. ‘We zijn getraind in het leren oplossingen te bedenken voor ingewikkelde problemen, op welk gebied dan ook.’
www.studeren.uva.nl/sterrenkunde
14
vU / Aardwetenschappen Voor deze opleiding heb je nodig: een natuurprofiel met natuurkunde en wiskunde B. Heb je geen natuurkunde of wiskunde B, maar wiskunde A, aardrijkskunde of NLT, neem dan contact op met de VU over de mogelijkheden.
jennifer stroo
15
Jennifer Stroo was als kind al gefascineerd door alles wat er in de natuur te zien is. Nu ze Aardwetenschappen studeert, leert ze om de aarde in haar volledige samenhang te begrijpen. ‘Aardwetenschappen doet flink een beroep op je analytisch vermogen.’ Jennifer, die nu vijfdejaars student is, kan met een kritische blik naar de bekende film van Al Gore over de opwarming van de aarde kijken. ‘Een aantal aspecten kan ik relativeren, omdat ik geleerd heb in een tijdspanne van tientallen, duizenden en zelfs miljarden jaren te denken.’ De studie Aardwetenschappen is een veelzijdige studie en heeft zowel creatieve als technische elementen, zoals in de vakken ‘geofysica’, ‘eigenschappen van gesteenten’ en ‘hydrologie van Nederland’. ‘Ik ben een halfjaar op Spitsbergen geweest om daar vakken over glets jers en ijsvormen te volgen.’ Ze zou het liefst morgen weer terug gaan. In Rwanda heeft ze haar bacheloronderzoek gedaan naar de vruchtbaarheid van landbouwgronden en de waterbeschikbaarheid. Ook werkte Jennifer een halfjaar bij een ingenieursbureau aan bodemonderzoek in Nederland. ‘Het was heel leerzaam om ook een andere omgeving te leren kennen dan de academische.’ Je kunt veel kanten op met Aardwetenschappen. ‘Sommige van mijn studiegenoten, er zijn evenveel jongens als meisjes, komen bij Shell terecht, om seismische profielen van de ondergrond te interpreteren. Dat geeft soms een beetje het gevoel van een goudzoeker’, lacht Jennifer. Je kunt ook aan de slag als klimaatdeskundige bij TNO of bijvoorbeeld onderzoek doen naar de recente tsunami in Japan. Voor Jennifer staat nog open wat ze na haar studie gaat doen. ‘Ik kan gaan werken in het bedrijfsleven, het onderzoek in, of ik kan de leukste aardrijkskundelerares worden op een middelbare school.’
www.vu.nl/aardwetenschappen
16
vu / Biologie Voor deze opleiding heb je nodig: N&G met natuurkunde of N&T met biologie
Elaine van Ommen Kloeke
Elaine van Ommen Kloeke kreeg na haar masterstudie Biologie een baan aangeboden als onderzoekster aan de universiteit. ‘Vier jaar mag ik mijn eigen onderzoek doen, en als ik klaar ben, word ik gepromoveerd tot doctor in de wetenschap. Ik had nooit gedacht wetenschapper te worden. Maar nu wil ik niets liever!’ Elaine onderzoekt het effect van genetisch gemodificeerde gewassen op bodemorganismen. ‘Ik bekijk onder andere of een bepaald stofje in een gemodificeerd gewas giftig is voor wormen en pissebedden. Dit soort diertjes is namelijk essentieel voor een gezonde bodem en uiteindelijk ook heel belangrijk voor landbouw en natuur. Zonder bodemorganismen wordt dood plantenmateriaal niet afgebroken en zijn er ook geen belangrijke voedingsstoffen beschikbaar voor de planten. Als bepaalde gemodificeerde planten slecht zouden zijn voor bodemorganismen, kan dit misschien een compleet ecosysteem verstoren.’ Voor Elaine is biologie een eindeloze speurtocht. ‘Je ontdekt steeds weer iets nieuws, en je loopt elke dag de kans een doorbraak te vinden. En dat in een zeer modern laboratorium, waar je zó een aflevering van CSI zou verwachten. Never a dull day!’ In haar werkomgeving zijn er evenveel vrouwen als mannen, en er komen steeds meer jongere mensen. Ze sluit niet uit later te gaan werken in het bedrijfsleven of voor de overheid. ‘Kennis vanuit biologie en ecologie wordt steeds belangrijker voor de toekomst van onze samenleving. Om daaraan een bijdrage te leveren, is iets heel moois!’ Biologen vind je op allerlei terreinen; ze houden zich bezig met uiteenlopende vraagstukken: van geneeskunde tot klimaatverandering en van natuurbeheer tot het wereldvoedselprobleem. De opleiding Biologie is opgedeeld in actuele thema’s, die vanuit verschillende invalshoeken belicht worden. Bij bijvoorbeeld ‘gedrag’ komen onderwerpen als genetica, ecologie en neurobiologie aan bod.
www.vu.nl/biologie
17
18
vu / Farmaceutische wetenschappen Voor deze opleiding heb je nodig: een natuurprofiel met natuurkunde. Wiskunde B wordt sterk aanbevolen.
Madiha Razzaqi
19
De keuze voor de studie Farmaceutische Wetenschappen aan de VU was best logisch voor Madiha Razzaqi. ‘Mijn motivatie was dat mijn twee lievelingsvakken, scheikunde en biologie, in een maatschappelijk relevante toepassing terugkwamen in mijn studie.’ Al direct in haar eerste studiejaar mocht Madiha in een werkgroep samen met andere studenten een nieuwe behandelmethode voor astma formuleren. ‘We gingen echt meteen de diepte in. Ontzettend leuk!’ Madiha vindt een groot voordeel van de studie dat je met beide benen in de samenleving staat. ‘Je kunt werken aan bijvoorbeeld de verbetering van medicijnen tegen kanker, tegen astma of obesitas – dat blijft zeker niet alleen in Amerika hangen – en aan medicijnen die nodig zijn voor de typische ouderdomsziekten, die steeds talrijker worden. De studie is heel concreet en heeft heel diverse vakken. Je leert op moleculair niveau denken, en in het lab maak je heel exacte berekeningen op nano-niveau. Wiskunde speelt daarom een belangrijke rol bij de studie.’ Soms werk je met studenten van andere studies samen. ‘Dat is heel leerzaam. Ik vind het ook heel gezellig bij de studie. We zijn met zo’n zestig eerstejaars, ongeveer evenveel meisjes als jongens. Via de studentenvereniging organiseren we niet alleen excursies naar farmaceutische bedrijven, maar ook heel leuke feestjes!’ Er is volop werk voor farmaceutische wetenschappers; onderzoeksinstellingen en de farmaceutische industrie staan op elk niveau te springen om farmaceutische wetenschappers. Madiha denkt na haar studie aan een baan als onderzoeker of in het bedrijfsleven. ‘Er is veel mogelijk.’
www.vu.nl/far
20
vu / Lifestyle Informatics Voor deze opleiding heb je nodig: een profiel met wiskunde A of B
Natalie van der Wal
Lifestyle Informatics kennen we bijvoorbeeld door de sensoren in een auto die je waarschuwen als je gaat knikkebollen. Of door het Wake-up Light: de wekker die je met geleidelijke lichttoename beter doet ontwaken dan door een abrupte zoemtoon. Maar ook door de gps-gestuurde, vibrerende riem die een brandweerman veilig naar de uitgang kan sturen. Het is een relatief nieuwe studie die zich op het snijvlak bevindt van de sociale en exacte wetenschappen. Voor Natalie van der Wal is deze studie de ideale combinatie van exact en sociaal: ‘Met exacte kennis bedenk je apparaten die het de (psyche van de) mens gemakkelijker maken.’ Net als de meeste afgestudeerden in de bachelor Lifestyle Informatics heeft Natalie daarna een master gedaan: Artificial Intelligence. ‘Toen heb ik me gespecialiseerd in Cognitive Science. Ik heb geleerd menselijk gedrag te modelleren en simuleren, en hierdoor kun je weer intelligente systemen ontwerpen die mensen beter ondersteunen.’ Dat doet Natalie nu ook in haar baan als promovendus en docent op de universiteit. ‘Ik werk bijvoorbeeld aan een applicatie voor de telefoon die opkomende depressiviteit opspoort en daardoor iemand kan waarschuwen. Ook ben ik samen met andere universiteiten bezig met een simulatieprogramma dat een antwoord kan geven op massapaniek bij evacuaties van grote mensenmassa’s.’ Natalie heeft veelzijdig werk. ‘Het past helemaal bij me. Ik vind het erg leuk om met anderen samen te werken en me te verdiepen in creatieve oplossingen op complexe vraagstukken.’ Ongeveer 40% van de studenten Lifestyle Informatics is vrouw. Bijna alle afgestudeerden vinden snel een baan. In het bedrijfsleven kun je bijvoorbeeld als applicatieconsultant of research developer werken als ‘schakel’ tussen softwareontwikkeling en concrete toepassingen.
www.vu.nl/li
21
22
vu / Science, Business & Innovation Voor deze opleiding heb je nodig: een natuurprofiel met wiskunde B en natuurkunde
Minke Goes
23
‘Een SBI’er is een bruggenbouwer tussen de wetenschap en de markt’, legt Minke Goes uit. ‘SBI’ers werken bijvoorbeeld aan auto’s die op waterstof rijden of aan duurzame methodes om energie op te wekken en op te slaan.’ De studie is breed met bedrijfskundige vakken zoals marketing, en veel sciencevakken zoals natuurkunde en scheikunde. ‘Deze combinatie van vakken is de reden geweest dat ik Science, Business & Innovation ben gaan doen.’ De verhouding tussen de vakken is een derde business en tweederde science. ‘Het leukste van de studie tot nu toe vind ik het project ‘Innovatie Project Energie’. Bij dit project kwam Fokke Goudswaard van de raad van bestuur bij energiebedrijf Eneco, ons om advies vragen. We moesten een manier bedenken om de energie die ’s nachts wordt opgewekt en niet meteen wordt gebruikt, op te slaan. Alle kennis die we dat studiejaar hadden opgedaan, konden we in de praktijk toepassen. Winst, duurzaamheid en veiligheid speelden een belangrijke rol.’ Minke werkt veel samen met haar medestudenten. De verhouding jongens/ meisjes is 80/20. ‘Ik vind het erg leuk en nuttig om veel samen te werken aangezien je dit later met je werk ook moet kunnen. Het zorgt er ook voor dat de sfeer erg goed is en je geen college wil missen. Op dit moment vind ik vooral twee richtingen erg leuk: duurzame energie en internationalisering. Ik denk dat ik later een internationale baan op het gebied van duurzaamheid wil.’ Als SBI’er kun je na je master aan de slag als consultant, beleidsmedewerker, onderzoeker, projectmanager, product- of projectanalist. Bijvoorbeeld bij investeringsmaatschappijen, in de consultancy sector, in de energiesector, bij de overheid of bij de farmaceutische of biotechnologische industrie. Je kunt ook zelf een onderneming beginnen.
www.vu.nl/sbi
Uitgave © april 2011 VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek Science Park 400 1098 XH Amsterdam T 020 888 4220 E
[email protected] W www.vhto.nl
Tekst: Brechje Hollaardt Fotografie: Liesbeth Dingemans Ontwerp: Carta communicatie & grafisch ontwerp, Utrecht Druk: Drukkerij Onkenhout, Almere
