In beweging
JaarverSLAG 2 0 0 7
2
JaarverSLAG 2 0 0 7
Leiderschap
iNhOudstaFeL in beweging Duiding van het thema
6 VOOrWOOrd 7 missie eN Visie 9 raad VaN Beheer iN BeeLd 10 directieLedeN aaN het WOOrd 11 OrGaNOGram 12 partNerschap
dynamisch 2007 evolutie van de activiteiten
16 Leiderschap 18 strateGie eN BeLeid 22 maNaGemeNt VaN medeWerkers 28 maNaGemeNt VaN middeLeN 34 maNaGemeNt VaN prOcesseN 44 patieNteN
eindresultaten statistieken en financiële gegevens
50 patieNteNstrOOm 52 FiNaNcieeL resuLtaat
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
JaarverSLAG 2 0 0 7
IN BEWEGING
in beweging H. HarTZIeKeNHUIS MOL
VOORWOORD Beste lezer, Wij stellen u met veel genoegen het jaarverslag 2007 voor. Het is opnieuw opgebouwd volgens de aandachtsgebieden van het Kwadrant–model (*), met name: Leiderschap, Strategie en beleid, Medewerkers, Middelen, Processen, Patiënten en Eindresultaten. Daarmee willen we ons coherent strategisch beleid duidelijk voorstellen aan al onze ‘stakeholders’. Hiernaast maakt het onze kwaliteitsvisie heel wat concreter voor onze artsen en medewerkers. In beweging De doorlopende tekst in dit jaarverslag wordt vervolledigd met fragmenten uit onze interne en externe informatiebladen. Hiermee krijgt u een levendig beeld van wat ons in 2007 bewoog. Want beweging was er volop binnen onze organisatie. We hebben krachtig verder gebouwd op de fundamenten die we sinds enkele jaren vastgelegd hebben in onze missie en visie en hebben dit rapport dan ook ‘in beweging’ genoemd. Onze instelling evolueert immers van een klein, autonoom ziekenhuis naar een professioneel gelijkwaardige partner binnen het arrondissement Turnhout. Samenwerking met de ons omliggende ziekenhuizen, huisartsen en andere externe partners is dan ook een speerpunt in het beleid. Dynamisch 2007 Dit jaarverslag kijkt terug op de belangrijkste ontwikkelingen en feiten uit 2007. De dynamiek van onze geneesheren en medewerkers werd aangewend om diverse projecten verder te zetten of om nieuwe initiatieven te starten. We nodigen u graag uit om door de volgende pagina’s te bladeren en te lezen waaraan we het afgelopen jaar samen hebben gewerkt. Onze oprechte dank gaat uit naar al onze artsen en medewerkers die ons de kans geven de waarden die we nastreven om te zetten in het vertrouwen van onze patiënten. Eindresultaten Ons ziekenhuis heeft het boekjaar met een positief resultaat kunnen afronden. Om in de toekomst verdere investeringen en aanwervingen te kunnen dragen, blijft het een absolute noodzaak om winst te maken. Vooruitziend We stellen u in dit jaarverslag niet alleen 2007 voor, maar kijken ook geregeld verder. Denken we hierbij aan ons beleidsplan en het jaarthema 2008. Want het verleden hebben we, de toekomst maken we. Wij hopen dat u samen met ons de toekomst beweegt. Voor nu wensen wij u veel leesgenot.
René Daemen Algemeen Directeur * Kwadrant, een specifiek op de ziekenhuisomgeving afgestemd kwaliteitsmanagementmodel. Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap K.U. Leuven - 2004
JaarverSLAG 2 0 0 7
IN BEWEGING
missie
wij Zijn een aUtonoom, aLgemeen ZieKenhUis Dat VanUit een ChristeLijKe insPiratie sPeCiaListisChe geZonDheiDsZorg aanbieDt.
Visie • Wij maken deel uit van een netwerk waarin
• Wij voeren een personeelsbeleid dat de
we, in overleg met de thuisgezondheidszorg
menselijke
en in samenwerking met hooggespecialiseer-
deskundigheid, inzet, verantwoordelijkheid
waarden,
de
professionele
de ziekenhuizen, de beste zorg kunnen
en loyaliteit van iedere medewerker bevordert
aanbieden aan iedere individuele patiënt.
en dat de permanente vorming stimuleert.
• Wij stellen in al ons handelen de patiënt
• Wij werken interdisciplinair met mekaar
centraal, ongeacht zijn ras, stand, filosofische,
samen waarbij de communicatie gebaseerd is
religieuze of politieke overtuiging.
op luisterbereidheid en wederzijds respect.
• Wij hebben oog voor detail en besteden extra
• Wij streven naar een moderne infrastructuur en
aandacht aan het informeren van de patiënt
uitrusting die beantwoorden aan de hoge eisen
en zijn familie over elke stap in de medische
van
behandeling of onderzoek.
comfort en privacy.
medische
technologie,
ergonomie,
• Wij nemen de nodige acties om de kwaliteit
• Wij hebben aandacht voor een optimale
van onze dienstverlening voortdurend in vraag
verwerving van middelen en een efficiënte
te stellen en te verbeteren.
aanwending ervan waardoor we financieel gezond zijn en blijven.
• Wij staan open voor nieuwe initiatieven en maatschappelijke evoluties die bijdragen tot
Nieuwe werkgroep opname-etiket Binnenkort begint een werkgroep met de vernieuwing van het opname-etiket en de introductie van barcodes. Deze barcodes kunnen ondermeer terugkomen op de polsbandjes van de patiënten. Dit zou meteen de identificatie van de patiënt in verschillende projecten vergemakkelijken. Momenteel bekijkt men de samenstelling van de werkgroep.
Januari 2007
een verbetering van onze ziekenhuiswerking.
Bron: intern weekbericht hartritme januari 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
7
JaarverSLAG 2 0 0 7
IN Leiderschap BEWEGING
raad VaN Beheer iN BeeLd De beheerDers Komen maanDeLijKs samen en VoLgen het ganse beLeiD naUwgeZet oP. De DageLijKse LeiDing Van het ZieKenhUis worDt Door hen toeVertroUwD aan De DireCtie.
• Paul Heens, Voorzitter
• Jos Heylen
• Paul Van Roosbroeck,
• Eddy Jennen
Ondervoorzitter
• Dr. Jules Van Elst,
• Rit Kerstens
Secretaris
• Roger De Koker
• Roel Sleebus
CareJobs 2007 Het CareJobs Jaarboek voor afstudeerders, editie 2007, ligt intussen alweer enkele weken bij heel wat laatstejaars op hun bureau. Ook ons ziekenhuis maakt werk van heldere, professionele en positieve arbeidsmarktcommunicatie. Wij stellen ons in het jaarboek voor met een redactioneel artikel en een organisatiepresentatie. Vacatures binnen onze instelling komen eveneens terecht op de site van CareJobs.
Maart 2007
• Veerle Geubbelmans
Bron: intern weekbericht hartritme maart 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
Directieleden aan het woord De directieleden staan in voor het dagelijks management en hebben elk hun eigen verantwoordelijkheidsgebied. René Daemen, algemeen directeur
Mark Janssen, administratief directeur
‘Door de steeds toenemende nood aan zware
‘Ons ziekenhuis is ook financieel volop in
medisch-technische investeringen enerzijds en
beweging. Soms kiezen we zelf onze koers,
de groeiende schaarste aan artsen-specialisten
soms worden we meegevoerd op de golven van
anderzijds dringt een grotere samenwerking met
de overheid. Als directie is het een uitdaging
nabijgelegen ziekenhuizen zich steeds meer op.
om ons ziekenhuis toch in de goede richting
Dit om een noodzakelijke schaalvergroting te
te laten bewegen, gepast te reageren op de
kunnen realiseren waardoor deze investeringen
maatregelen van de overheid en te anticiperen
rendabel gemaakt worden en goede artsen
met groei. Uiteraard kan dit enkel als alle artsen
aangetrokken kunnen worden.
en medewerkers hun steentje bijdragen.’
Met respect voor de eigenheid van iedere instelling zal nagegaan worden op welke
Peter Schaerlaekens, directeur
vlakken
patiëntenzorg
deze
samenwerking
tussen
ons
ziekenhuis en het Sint-Dimpna ziekenhuis van Geel nog meer inhoud kan krijgen. Het belang van de patiënt zal hierbij steeds primeren.’ Dr. Ivo Jacobs, hoofdgeneesheer ‘De
wereld
van
geneeskunde
de
verandert
razendsnel.
Een
dat
specialiseert
zich
‘De vergrijzing van de bevolking en de spectaculaire technologische evolutie vragen nieuwe zorgconcepten. Ons antwoord hierop
“Ons ziekenhuis in beweging ”
bedrijf
is
professionele
ondersteund
zorg
door
een
elektronisch patiëntendossier,
beleidsplannen
op
basis van het Kwadrant kwaliteitsmodel,
klinische
zorgpaden en een perma-
in het aanbieden van geneeskunde moet
nent, multidisciplinair en geïntegreerd overleg.
dus zeer alert zijn voor alle nieuwigheden
De uitdaging om dit alles te realiseren is
en veranderingen.
goede medewerkers met zin voor verantwoor-
Een ziekenhuis in beweging is in essentie een
delijkheid te vinden en te behouden, nu en in
ziekenhuis dat voortdurend en systematisch
de toekomst.’
de vooruitgang en de verbeteringen binnen de
geneeskunde
in
praktijk
brengt.
Dié
beweging is in ons ziekenhuis op spectaculaire wijze aanwezig. Het is de verklaring voor het groeiende vertrouwen van patiënten en huisartsen in onze organisatie.’
Peter Staes, technisch directeur ‘Nieuwe inzichten in de snel evoluerende medische wereld vragen een voortdurend aanpassen van de infrastructuur en medischtechnische uitrusting. Flexibel en continu overleg met de professionelen op de werkvloer resulteert in een niet aflatende inspanning om tegemoet te komen aan de hoge normen die een modern ziekenhuis stelt.’
10
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
Leiderschap IN BEWEGING
Organogram
Het organogram van het H. Hartziekenhuis Mol onderging volgende wijzigingen: • Silvie Lenaers werd aangeworven als diensthoofd administratie, boekhouding en onthaal • An Govaers werd benoemd tot diensthoofd apotheek; eerder nam zij deze functie ad interim waar • Evi Willemse werd weerhouden als hoofdverpleegkundige intensieve zorgen • Voor de functie van hoofdlaborante werd Annemie Berghmans aangetrokken.
H. HARTZIEKENHUIS MOL
11
Partnerschap Het H. Hartziekenhuis en de vier andere zie-
●
kenhuizen van de Kempen ondertekenden
namens de Kempense ziekenhuizen medisch
Daar alleen een gezamenlijke aanvraag
in 2007 een ontwerpovereenkomst om in de
inhoudelijk een reële kans van slagen heeft,
toekomst nauwer met elkaar samen te werken.
acht Dr. Van den Broek de locatie Geel het
De gesprekken binnen het A.Z.A.T. (Algemene
meest aangewezen voor een snelle realisatie
Ziekenhuizen van het Arrondissement Turnhout)
van een hartcentrum voor de Kempen.
zijn niet gericht op welke vorm van fusie dan
●
ook. Ze zijn evenmin gericht op het beïnvloe-
van het A.Z.A.T. worden waargemaakt dat
Alleen op die manier kan het uitgangspunt
den van de verschillende eigen missies van de
men zoveel mogelijk Kempense patiënten ook
betrokken instellingen. Het opzet van dit samen-
binnen de eigen regio behandelt.
werkingsverband beoogt het versterken van de positie van ieder van de vijf deelnemende
Bij de publicatie van dit jaarverslag was
ziekenhuizen. Hiernaast zijn ze overtuigd dat
bovenvermeld advies nog in bespreking binnen
deze actie de positie van de ziekenhuiszorg in
de Raden van Bestuur en Medische Raden van
de gehele regio zal verstevigen. Dankzij deze
de vijf ziekenhuizen. Hiernaast ondertekenden
samenwerking kunnen de ziekenhuizen immers
het Sint-Elisabethziekenhuis en het Algemeen
voorzieningen ontwikkelen die de regio tot op
Ziekenhuis Sint-Jozef van Turnhout op 5 septem-
heden niet of niet in hoog gespecialiseerde
ber 2007 een intentieverklaring tot fusie. In het
vorm bezit. Daarmee zou de zorg beter kun-
belang van de uitbouw van een kwaliteitsvolle
nen afgestemd worden op de behoeften van de
gezondheidszorg in de regio Kempen, zullen
patiënten van de regio.
de Turnhoutse ziekenhuizen daarnaast ook samenwerking met de andere ziekenhuizen van de Kempen blijven nastreven.
Hartcentrum voor de Kempen Het A.Z.A.T. kreeg als eerste opdracht de verdelingsvraag,
met
betrekking
tot
het
toewijzen van een nieuw te verkrijgen functie cardiochirurgie
en
interventiecardiologie
aan één van de ziekenhuizen, te verwerken. Hiervoor schakelden ze een neutrale adviseur, Dr. F. Van den Broek, in. Op 3 december 2007 lichtte hij na een dubbele studieronde zijn advies toe met betrekking tot de locatie van het hartcentrum voor de Kempen. Dit zijn de belangrijkste punten van zijn advies: ● Aangezien
in een vroegere formele beslissing
voor Leuven als moedercentrum met betrekking tot het hartcentrum is gekozen, dient deze keuze gehandhaafd te worden.
12
JaarverSLAG 2 0 0 7
IN BEWEGING
Concurrenten worden collega’s Deze gang van zaken bracht een versnelde samenwerking op gang in de Zuiderkempen en dit meer concreet tussen het H. Hartziekenhuis Mol en het algemeen Ziekenhuis Sint-Dimpna van Geel. Zo werden er eind 2007 concrete stappen gezet naar een gefaseerde samenwerking tussen de diensten heelkunde van Mol en Geel met het oog op het optimaliseren en uitbreiden van het zorgaanbod in de regio. De beide raden van Bestuur verleenden hiervoor een principiële goedkeuring en vanaf 1 januari 2008 werd het weekeinde.
N.M.R. scanner voor Geel en Mol Minister
vanackere,
vlaams
minister
van
Welzijn, volksgezondheid en Gezin, besliste op 5 december 2007 om een N.M.r. scanner (Nucleaire Magnetische resonantie) toe te kennen aan het a.Z. Sint-Dimpna van Geel. Deze N.M.r. gebeurt in gezamenlijke exploitatie met het H. Hartziekenhuis van Mol. De beide ziekenhuizen stuurden eerder dagelijks een groot aantal patiënten naar andere diensten radiologie voor een N.M.r. onderzoek. N.M.r. is van belang voor de verdere uitbouw van de beide ziekenhuizen en zeker voor de diensten neurochirurgie,
neurologie,
orthopedie
en
cardiologie. Het toestel, een Siemens avanto 1,5 Tesla, werd begin februari 2008 in dienst genomen. afspraken kunnen gemaakt worden via de twee secretariaten van de diensten radiologie die online met elkaar verbonden zijn en synchroon werken.
Veel belangstelling voor HHMol tijdens jobbeurs Op woensdag 21 maart vertegenwoordigden Hilde Vanhoof, Greet Van Hove en Kristel Engelen ons ziekenhuis tijdens de jobbeurs georganiseerd door de Katholieke Hogeschool Kempen. Heel wat schoolverlaters maakten op die manier kennis met ons ziekenhuis. Onze stand kreeg bijzonder veel aandacht.
April 2007
gestart met gemeenschappelijke diensten tijdens
Bron: personeelsblad ’t Piekuurke april 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
1
14
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
DYNAMISCH 2007 Leiderschap
dynamisch 2007 H. HarTZIeKeNHUIS MOL
1
LEIDERSCHAP
616
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
de manIer waarop het zIekenhuIs zIjn leIdInggevenden Inzet om de overeengekomen strategIe en doelstellIngen te realIseren.
Eerste beleidsdag voor ziekenhuismanagement
Clinical Leadership Project uitgebreid
Op 12 juni 2007 vond de eerste beleidsdag
In 2007 startten zeven diensthoofden het
van het H. Hartziekenhuis plaats. aan de
Clinical Leadership Project (CLP). Het traject wil
hand van een reeks vragen over de bestaande
de leiderschapskwaliteiten van diensthoofden
situatie
en
het
toekomstig
ideaalbeeld van het ziekenhuis kwam het management tot een aantal
prioriteiten
komende
jaar.
voor
Deze
het
beleids-
dag was dan ook een voorbereidende
oefening
op
het
“We geven richting aan leiderschap
”
beleidsplan van de directie. Dit
versterken om zo te komen tot
betere
patiëntenzorg.
Het afgelopen jaar werd het CLP uitgebreid naar de nietverpleegkundige diensthoofden. Opvolging worden
en
begeleiding
gecoördineerd
door
een nationaal netwerk Clinical
plan wijst de richting die het ziekenhuis de
Leadership
(Centrum
komende jaren zal volgen, uiteraard in het
verplegingswetenschap
licht van de realisatie van de missie en visie.
Universiteit Leuven).
voor van
Ziekenhuisde
en
Katholieke
De organisatie maakt daarbij keuzes, want één opdracht zal in 2008 centraal staan, namelijk het ‘patiëntgericht denken’. Naast de leden van het directiecomité namen ook een aantal artsen en het middenkader aan de beleidsdag deel. voor het goede verloop werd er een beroep gedaan op een professionele,
Ilse Huysmans, hoofdverpleegkundige van de afdeling heelkunde, nam eerder al deel aan het CLP. ‘Doorheen het traject werd mijn leiderschap door collega’s onder de loep genomen. Ik leerde werken en omgaan met mijn zwakke en sterke punten. Daarnaast wist ik me een weg te banen door de multipele leiderschapsmodellen. Nog steeds stappen nieuwe mensen mee in dit project. We merken dat leidinggevenden op een andere wijze gaan werken en samenwerken. Het ik-gevoel maakt plaats voor groepsgebonden ideeën en we kunnen op een positieve, opbouwende manier kritisch met elkaar communiceren.’
In waarheid communiceren met de patiënt en zijn omgeving Op donderdag 15 maart vond in ons ziekenhuis de vorming ‘In waarheid communiceren met de patiënt en zijn omgeving’ plaats en dit in samenwerking met het palliatief netwerk arrondissement Turnhout (PNAT). Het palliatief support team verwelkomde een 50-tal hulpverleners uit de regio, werkzaam binnen verschillende disciplines in de gezondheidssector. Na het inleidend woord van René Daemen werd de film ‘Bijkomend onderzoek’ getoond.
April 2007
externe begeleider.
Bron: personeelsblad ’t Piekuurke april 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
17
Strategie en beleid Directie zet beleidslijnen uit
Zo zijn er in het beleidsplan, én in het teken
Eind 2007 schreven de directieleden hun eerste beleidsplan. Dit plan is een waardevol instrument
voor
de
verdere
uitbouw
en
professionalisering van het H. Hartziekenhuis. Het is een initiatief om op gestructureerde wijze de strategische en operationele doelstellingen voor de komende jaren vast te leggen, uiteraard vertrekkend vanuit de missie en visie. Dit beleidsplan zal intern, maar ook extern,
duidelijkheid
scheppen
over
de
activiteiten waarop de volgende jaren de nadruk zal gelegd worden. In de loop van 2008 zal dit plan ziekenhuisbreed kenbaar gemaakt worden. Het
beleidsplan
bevat
lingen. Als rode draad doorheen 2008 loopt het ‘patiëntgericht denken’. Dit kwam immers als prioriteit uit de eerste beleidsdag. Hier werd ook nagedacht over de waarop
hieraan
kan
dachtspunten geformuleerd, met name: 1) Investeren in de leidinggevenden; 2) Uitbreiden van de klinische zorgpaden; 3) Verder implementeren van het
communicatieplan en projecten
rond patiëntveiligheid;
4) Continueren van het retentiebeleid en verhogen van de medewerkerstevredenheid; 5) Invoeren van het elektronisch
men
werken.
Elke geneesheer en elke
patiëntendossier en een optimale
verwerving en aanwending van
middelen en materialen;
6) Verder uitbouwen van de relatie met de
zeer concrete doelstel-
manier
van het patiëntgericht denken, een zestal aan-
huisartsen en andere ziekenhuizen.
“Ons beleidsplan wijst de route die we zullen volgen. We zijn klaar om naar een hogere versnelling
over te schakelen”
medewerker zal tijdens
Realisatie Technisch Financieel Plan is dé uitdaging voor de nabije toekomst Voor
de
toekomstige
bouwwerken ziekenhuis
van
het
werd
ge-
staag doorgewerkt aan het cieel
Technisch Plan
Finan-
(TFP).
Dit
het komende jaar op een creatieve wijze zijn
opzet moet aansluiten bij de ontwikkelingen
steentje kunnen bijdragen aan dit jaarthema.
en ambities die eerder in het Zorgstrategisch Plan werden beschreven en aanvaard. In het TFP worden duidelijk de komende technische realisaties in kaart gebracht. Hiermee wil het beleid inspelen op de zorgbehoefte voor de volgende jaren. De plannen werden in 2007, na enkele aanpassingen, goedgekeurd door de overheid. In de volgende fase worden de financiële consequenties hiervan in detail uitgewerkt. De directie en het bestuur zien de concretisering van het Technisch Financieel Plan als dé uitdaging voor de toekomst.
18
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
DYNAMISCH 2007 Leiderschap
de manIer waarop het zIekenhuIs zIjn mIssIe en vIsIe Implementeert en vertaalt In een voor Iedereen duIdelIjke strategIe.
Negende H. Hartsymposium brengt visie op de toekomst
Niet-invasieve diagnose coronaire aandoeningen
voor de negende keer inmiddels verzorgde het
De opgebouwde expertise van CT coronaro-
Genootschap Gewest Mol, een tweejaarlijks symposium voor de huisartsen en specialisten van Mol en omgeving. Het opzet was opnieuw een aantal actuele topics en nieuwe medische mogelijkheden van het ziekenhuis uiteen te zetten, de rol van de huisartsen daarin te duiden en de band tussen de artsen te versterken. De verschillende zorgverleners zijn dan ook, naast het nastreven van professionele zorg, actief en ondernemend in hun zoektocht om up-to-date te blijven. Getuige hiervan de record opkomst van
grafie liet de dienst radiologie toe een multidisciplinair
symposium
in
te
richten
over niet-invasieve diagnose van coronaire aandoeningen op 20 december 2007. De doelgroepen waren de artsen van de regio en de ziekenhuisartsen. Dit druk bijgewoonde symposium – een kleine 100 deelnemers – gaf een overzicht van de mogelijkheden voor nietinvasieve diagnose en werd pluri disciplinair gebracht. Nadien volgde een receptie op de vernieuwde dienst radiologie.
artsen op het symposium. Tijdens deze editie
Practicum pediatrie 2007
werd een sluier gelicht van wat de toekomst
een belangrijk aspect binnen het beleid van
kan bieden.
het Molse ziekenhuis is de relatie tussen de
huisarts
en
de
ziekenhuisgeneesheer
Het tiende H. Hartsymposium wordt in 2010
te intensiveren. Op 10 november 2007
gehouden en dit voor de ganse vlaamse regio.
organiseerden de wetenschappelijke medewerkers van GlaxoSmithKline een practicum pediatrie voor de huisartsen van de regio Kempen. er waren ruim 200 artsen aanwezig. Tijdens dit interactieve symposium werd een zo volledig mogelijk overzicht van de specialiteit pediatrie overgebracht naar de praktijk van de huisarts. Dr. Patrice Givron, kinderarts verbonden aan het H. Hartziekenhuis Mol, nam één van de werkgroepen voor zijn rekening met het onderwerp ‘reanimatie bij kinderen’. Het afgelopen jaar waren er trouwens diverse voordrachten
waarvoor
ook
de
andere
kinderartsen, Dr. Liesbeth Peeters en Dr. ann Janssen, als spreker werden aangezocht.
Actieve CPR werkgroep Op donderdag 15 maart organiseerde de reanimatiewerkgroep CPR-lessen voor tandartsen. Op het programma stond een voordracht door Prof. Emeritus Luzi Abraham Inpijn over medische complicaties in de tandartsenpraktijk, de ASAscore en de noodtrousse. Dit werd gevolgd door een uiteenzetting van de CPR-werkgroep over Basic Life Support. Tot slot kwamen de praktijkoefeningen op de reanimatiepoppen aan bod.
April 2007
H. Hartziekenhuis, samen met het Geneeskundig
van
Bron: personeelsblad ’t Piekuurke april 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
1
Goede communicatie begint vanbinnen In het beleid van het H. Hartziekenhuis neemt communicatie een steeds belangrijkere plaats in. Aandacht voor en investeringen in externe communicatie hebben enkel zin als de energie van alle artsen en medewerkers van het ziekenhuis in dezelfde richting wordt gestuurd. Wanneer we zeggen wat we doen en ook effectief doen wat we zeggen, dán pas kan ermee naar buiten gekomen worden. Om toe te laten dat de missie, visie en slagzin van het ziekenhuis gedragen worden door alle medewerkers van de organisatie, van de technische dienst of poetsdienst tot het artsenkorps, moet eerst de interne communicatie versterkt worden. Daarom werd er ook het
mogelijk zijn om wederzijdse verstandhouding verder op te bouwen en te handhaven tussen het ziekenhuis en zijn verschillende, interne publieksgroepen. De voorstellen opgenomen in ‘het kwalitatief intern communicatieplan voor het H. Hartziekenhuis Mol’ gaan van ‘quick wins’, tot activiteiten op middellange termijn naar voorstellen op lange termijn. Ondertussen is de werkgroep interne communicatie op kruissnelheid en houdt de directie wekelijks een ‘opendeur’ voor alle artsen en medewerkers. Hiernaast werd een ideeënmanagement uitgewerkt en is de tweede en interactieve versie van het intranet, Mozaïek, in de lucht. Ook de communicatie die via de nieuwjaarsreceptie verloopt, wordt beter gestroomlijnd. Ter voorbereiding hiervan werd ziekenhuisbreed de ‘Leef de visie-fotowedstrijd’ uitgeschreven.
vorige jaar uitvoerig aandacht besteed aan de implementatie van het intern communicatieplan
Het kwalitatief intern communicatieplan zal
voor het H. Hartziekenhuis.
ongetwijfeld bijdragen tot het creëren van
Het plan geeft aan dat er een reeks van
‘vertrouwen in professionele zorg’, ook bínnen
specifieke en vol te houden inspanningen
de muren van het H. Hartziekenhuis Mol.
‘Ik vind dat we in ons ziekenhuis groeien in ons efficiënt communiceren dankzij een goed opgezet intern communicatieplan. Het realiseren van de vooropgestelde stappen wordt bekroond door middel van de positieve feedback van mijn medewerkers, bijvoorbeeld over het opendeur beleid van de directie en het weekbericht Hartritme. Deze positieve feedback is voor mij, als lid van de werkgroep interne communicatie, de beste stimulus om me blijvend in te zetten.’ An De Grave, diensthoofd MKG, archief, medische secretariaten
‘Ik werk ondertussen ruim twee jaar in het ziekenhuis als hoofdverpleegkundige. Ik houd wel van de typische kleinschaligheid waardoor ik hier snel, efficiënt en vooral open kan communiceren en overleggen. En deze goede sfeer straalt onmiddellijk af op onze patiënten.’ Josefien Bongaerts, hoofdverpleegkundige dagverblijf
20
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
DYNAMISCH 2007 Leiderschap
In september 2007 ging Mozaïek in de
Snel en eenvoudig inzicht in de voortgang van projecten
lucht, een volledig nieuw en zeer omvangrijk
Het nieuwe intranet werd door de diensten
intranet. Mozaïek staat voor ‘Mols ziekenhuis
informatica, kwaliteit en communicatie volledig
algemeen informatiekanaal’. Het is de tweede
op maat van het ziekenhuis opgebouwd.
en verbeterde versie van het intranet en is
een belangrijke meerwaarde van Mozaïek
gebaseerd op Microsoft Office SharePoint
is het projectmanagement. De verschillende
Server, een ‘state of the art’ collaboration tool.
beleids- en kwaliteitsprojecten binnen het
een grondige analyse met alle gebruikers ging
H. Hartziekenhuis worden via het intranet ge-
eraan vooraf. Mozaïek is een instrument dat
pland en opgevolgd. Ook de resultaten worden
toelaat om informatie elektronisch te delen,
ter beschikking gesteld van de teamleden.
samen te brengen en te bewerken. Teams manier met elkaar samenwerken. Naast het
Ziekenhuismedewerkers (be)leven de visie
faciliteren van het samenwerken, is Mozaïek
In oktober van het afgelopen jaar nodigde
kunnen op een heel productieve en efficiënte
ook een centraal informatiekanaal voor alle medewerkers en artsen. Daarnaast heeft elke dienst zijn eigen pagina waarop de medewerkers informatie kunnen delen met de rest van het ziekenhuis. Ondertussen kregen de gebruikers een gerichte opleiding en heeft Mozaïek zijn plaats binnen het ziekenhuis definitief ingenomen.
de
dienst
communicatie
alle
ziekenhuis-
medewerkers uit om deel te nemen aan de eerste ‘Leef de visie-fotowedstrijd’. Het doel van deze wedstrijd was het fotograferen van momenten waarop de medewerkers en artsen de visie van het H. Hartziekenhuis in de praktijk brengen en uitdragen. Deze zoektocht moest hen immers bewust maken van de kansen die men elk moment van de dag heeft om de visie levendig en vol energie te houden. 22 afdelingen dienden samen maar liefst 128 foto’s in. Deze werden beoordeeld door een jury. alle beelden werden getoond op de nieuwjaarsreceptie. De 12 beste foto’s werden opgenomen in een handige jaarkalender, waarvan
elke
ziekenhuismedewerker
een
exemplaar kreeg.
Rugklachtpreventie weer gestart Op 4 juni is het project ‘rugklachtpreventie’ opnieuw van start gegaan. De doelstelling van dit plan is om alle medewerkers te sensibiliseren en te instrueren om rugklachten te voorkomen. Waar nodig zullen ook de gepaste hulpmiddelen hiervoor ingeschakeld worden. Het project werd ingezet met een opleiding voor de referentiepersonen voor de groep nietverpleegkundigen en dit onder leiding van Veerle van Tetering. In het najaar zullen de referentiepersonen voor het verpleegkundig departement aan bod komen, aangestuurd door Nathalie Van Vyve, ergotherapeute op geriatrie. Voor de begeleiding wordt een beroep gedaan op de cel ergonomie van PROVIKMO, onze externe preventiedienst.
Juni 2007
Mozaïek is nieuw intranet
Bron: intern weekbericht hartritme juni 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
21
Management van medewerkers
22
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
de manIer waarop het zIekenhuIs zIjn medewerkers Inzet, stImuleert en waardeert om zIjn strategIe en beleIdsdoelstellIngen te realIseren.
Personeelsopbouw eind 2007 waren er 511 personeelsleden werkzaam in het H. Hartziekenhuis, zo’n 390 fulltime equivalenten.
“Onze medewerkers zijn onze stuwende kracht. Zij zijn het,
2005
2006
2007
1
11
die zich dag na dag inzetten om onze doelstellingen te realiseren”
Interventieploeg staat paraat In de maanden maart en april volgde onze interventieploeg de training brandpreventie. Hiervoor werd samengewerkt met de firma OBASI die advies en opleiding gaf aan een aantal vaste nachtverpleegkundigen en aan onze technische dienst. Zij kregen een theoretisch gedeelte te verwerken over de gevaren van brand. Hierna volgde een heuse rooktest en tenslotte leerden ze een reeks evacuatietechnieken om in geval van nood het ziekenhuis snel te ontruimen.
Juni 2007
Algemene grafieken personeelsbestand
Bron: personeelsblad ’t Piekuurke juni 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
2
Omdat verschillen versterken Het ziekenhuis werd het afgelopen jaar lid van het ondernemersplatform diversiteit en onderschreef de diversiteitsverklaring. Hierdoor engageert de instelling zich tot:
1. Wij objectiveren ons personeelsbeleid. Met ons bedrijf zorgen we ervoor dat: * het wervings- en selectieproces focust op de competenties van mensen en gelijke kansen biedt aan iedereen; * opleidings- en ontwikkelingskansen gelijk zijn voor iedereen; * het loonbeleid niet discriminerend is; * ook personen van allochtone origine, met een arbeidshandicap, oudere werknemers,… kunnen doorstromen. 2. Wij evalueren hoe we vacatures opstellen en welke wervingskanalen we gebruiken om een diverse groep van kandidaten te bereiken. We objectiveren het selectiegesprek en de praktische proeven. 3. Wij gaan niet in op discriminerende randvoorwaarden die door klanten of andere externen worden gesteld. 4. We vragen respect voor alle medewerkers en dulden geen discriminatie tussen collega’s op basis van origine, leeftijd, geslacht, seksuele geaardheid,… 5. Wij communiceren binnen en buiten het bedrijf dat we lid zijn van het ondernemersplatform diversiteit.
Werkgroep retentie boekt vooruitgang
141 medewerkers op de fiets De directie past sinds 1 februari 2007
Onder leiding van het diensthoofd personeels-
een extra voordeel toe. Alle medewerkers
zaken startten een aantal verpleegkundige en
die vaak met de fiets naar hun werk komen,
niet-verpleegkundige diensthoofden in maart
krijgen een vergoeding. De directie wist
2006
Doel
hierdoor 141 personeelsleden te stimuleren om
van dit project was de tevredenheid van de
hun woon-werkverkeer sportiever en gezonder
personeelsleden waar mogelijk te vergroten.
aan te pakken.
de
werkgroep
retentiebeleid.
De resultaten van het kwantitatief onderzoek bij alle medewerkers gaven hierbij de richting aan. Zo voerde de personeelsdienst eerder al exitinterviews in. Tijdens het afgelopen jaar werden vaste overlegmomenten tussen de diensthoofden binnen het administratief departement hier aan toegevoegd.
24
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
DYNAMISCH 2007 Leiderschap
‘Ik ervaar de Dag van de Ziekenhuismedewerker als een echte waardering voor mijn inzet. Ik heb het gevoel dat ze zo ook eens speciaal aan ons denken. De persoonlijke aandacht die we van de directie krijgen doordat ze dit aandenken zelf naar onze afdeling brengen, komt zeker positief over. Bovendien zijn de dingen die we krijgen ofwel een mooi aandenken ofwel zeer praktisch, wat aardig meegenomen is. Ik vind het fijn en voor mijn part mag dit nog jaren doorgaan.’ ann seigers, medewerker dienst schoonmaak
Voorbehouden voor personeelsleden
Aantal stagiairs neemt toe
In de loop van 2006 sloot het H. Hartziekenhuis
H. Hartziekenhuis. voor het merendeel van hen
een overeenkomst met een projectontwikkelaar.
(144) kaderde deze stage in hun opleiding tot
Deze
een
verpleegkundige of vroedvrouw aan het Hoger
gezamenlijk project in de Sint-Pieterstraat.
Instituut voor verpleegkunde Sint-elisabeth te
Hier wordt een personeelsparking voor zo’n
Turnhout (HIvSeT). Het afgelopen jaar kwam
85 auto’s gerealiseerd en komt de parking
er een nieuwe samenwerking op gang met
vóór
de Provinciale Hogeschool Hasselt voor de
afspraak
het
bevat
ziekenhuis
ter
In 2007 liepen 244 studenten stage in het
ondermeer
beschikking
van
patiënten, bezoekers en geneesheren. Het
verpleegkundige
afgelopen jaar kwamen de werkzaamheden,
aantallen zijn de afgelopen jaren duidelijk
weliswaar met behoorlijke vertraging, op gang.
toegenomen. In 2006 werden namelijk 221
Dag van de Ziekenhuismedewerker opnieuw een succes Naar jaarlijkse traditie werd op 11 mei de Dag van de Ziekenhuismedewerker gevierd. elke arts en medewerker kreeg onder de kernspreuk ‘Jij verdient ons vertrouwen door weer en wind!’ een paraplu met logo van de organisatie aangeboden. In het ziekenhuis zijn immers alle
stages.
De
voornoemde
studenten begeleid, in 2005 waren dit er 213. Belangrijk is dat de student optimaal geholpen en gemotiveerd wordt tijdens het leerproces. De rol van de mentoren is dan ook van wezenlijk belang. Zij volgden een vorming om hen sterker te maken in hun begeleidingstaak. Naast de actualisatie en verder in kaart brengen van risico-analyses en werkpostfiches voor alle aangeboden stages, werd ook de onthaalbrochure voor de studenten bijgewerkt.
personeelsleden en artsen belangrijk. Hun engagement is van essentieel belang voor de goede werking van de organisatie en de
Actief ziekenhuis Het H. Hartziekenhuis is een sociaal ziekenhuis met tal van activiteiten waaraan men kan deelnemen. er is een actieve vriendenkring die in 2007 het personeelsfeest, een culinaire quiz, het sinterklaasfeest en enkele fuiven organiseerde.
213 verantwoorde bedden De directie heeft het toekomstig budget voor ons ziekenhuis, welk gebaseerd is op de cijfers van 2004, ontvangen. Voor de berekening van dit bedrag wordt ondermeer gekeken naar het aantal verantwoorde bedden. We kennen hier duidelijk een positieve evolutie, namelijk van 199 naar 213 verantwoorde bedden.
Juli 2007
invulling van de doelstellingen.
Bron: intern weekbericht hartritme juli 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
2
Managen van competenties
gezondheid en de veiligheid van moeders en
In het voorbije jaar werd het opleidingsbeleid verder ontwikkeld om het beste naar boven te halen in de medewerkers van het ziekenhuis. Op basis van deze aanpak werd er gewerkt aan
het
versterken
van
de
kennis
en
vaardigheden. Heel wat van deze opleidingen werden trouwens intern begeleid. Denken we aan de vormingen Basic Life Support, handhygiëne, brandveiligheid, MZG (Minimale Ziekenhuis Gegevens), feedback geven en ontvangen
en
radiologische
positionering
hun kinderen schaden. Er geldt in het ziekenhuis dan ook al jaren de bescherming dat zwangere medewerksters
op
de
verpleegafdelingen
worden verwijderd binnen de 12 weken van de zwangerschap. Om de risico’s nog meer te beperken, werd een risicoanalyse uitgevoerd
en
werden
een
aantal
extra
beschermingsmaatregelen vastgelegd.
Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag
voor conventionele skeletonderzoeken. Het
De algemene bewustwording van het fenomeen
afgelopen jaar doorliepen 67 personeelsleden
geweld, pesterijen en ongewenst seksueel
een langlopende, externe opleiding, bijna een
gedrag op het werk is op gang gekomen. Het
verdubbeling ten opzichte van dit cijfer in 2006.
goed voelen van mensen op het werk wordt
Twee nieuwe personeelsleden startten onder een
niet alleen beïnvloed door de veiligheid en
IBO-contract (individuele beroepsopleiding).
gezondheid, maar ook door psychosociale factoren. Hiervoor heeft het H. Hartziekenhuis
Open oog voor veiligheid van de medewerkers
een beleid uitgewerkt om het hoofd te bieden aan grensoverschrijdende gedragingen en
Begin 2007 startte de werkgroep agressie. Dit comité heeft als doel agressie-incidenten te voorkomen door de infrastructuur aan te passen, duidelijke procedures te beschrijven en opleiding te geven aan medewerkers omtrent deze problematiek. In het voorjaar werd ziekenhuisbreed een enquête verdeeld. Op basis van de verkregen antwoorden werden een aantal maatregelen bepaald en prioriteiten
psychosociale belasting. Enerzijds heeft de directie
een
interne
vertrouwenspersoon
aangesteld waar medewerkers terecht kunnen en waar zo mogelijk naar een oplossing wordt gezocht. Anderzijds werd een procedure uitgewerkt zodat medewerkers weten wat te doen, maar ook wat de gevolgen zijn, bij het stellen van onaanvaardbaar gedrag.
vastgelegd. Zo zijn er beveiligingscamera’s
Start mobiele equipe
geïnstalleerd
het
Sinds januari beschikt het ziekenhuis over een
ziekenhuis en is er een toegangscontrole op
mobiele equipe voor de afdelingen inwendige
de kleedkamers en de fietsenstalling. In 2008
ziekten, geriatrie, heelkunde en cardiologie.
wordt een aparte, afgesloten personeelsparking
Hierin zijn drie verpleegkundigen opgenomen.
in gebruik genomen. Daarnaast wordt een
Deze verpleegkundigen worden ingezet op de
protocol en registratieformulier agressie, diefstal
voornoemde afdelingen om de zorgzwaarte
en vandalisme ingevoerd.
mee op te vangen. Het systeem maakt het ook
op
diverse
plaatsen
in
mogelijk om medewerkers te laten recupereren
Risicoanalyse zwangerschap Veel zwangere vrouwen werken tijdens de zwangerschap. Sommige risico’s kunnen de
26
JaarverSLAG 2 0 0 7
die ingesprongen zijn bij ziekte van een collega. De coördinatie ligt in handen van het verpleegkundig middenkader.
DYNAMISCH 2007
Medisch team Eind
2007
telde
Poortarts 58
Dr. Rogier Van Dokkum, poortarts op de
ziekenhuisgeneesheren en 11 toegelaten artsen.
het
medisch
team
spoedgevallendienst, kreeg het statuut van ziekenhuisgeneesheer.
Nieuwe arts Het
afgelopen
jaar
werd
de
dienst
anesthesie van het H. Hartziekenhuis Mol uitgebreid
met
Het
medisch
dienst-
hoofd, dr. Hans Schauvliege, heeft nu de
een
zesde
anesthesiste.
leiding over negen artsen die in een beurtrol de spoedgevallenpermanentie verzekeren.
team van de dokters Hilde Valgaeren, Jan
Invulling medische vacatures schiet op
Willem Verstraten, Christiane Rabet, Karoline
De vorige jaren was de aanwerving van
Meersschaert en Ann Peeraer. Dr. Claessen
nieuwe medici een gecompliceerde opdracht,
voltooide in 2003 haar opleiding geneeskunde,
zeker voor welbepaalde disciplines. In 2007
inclusief de opleiding in de anesthesiologie, via
daarentegen werd de kentering ingezet. Het
de Katholieke Universiteit te Leuven. Daarna
beleid wist alle medische vacatures in te vullen,
werkte ze gedurende één jaar op de afdeling
uitgezonderd
Intensieve Geneeskunde van het Universitair
in de fysische geneeskunde en revalidatie.
Ziekenhuis Gasthuisberg en anderhalf jaar in
Zo wordt begin 2008 dr. Aydin Basoglu
het Heilig Hartziekenhuis te Leuven. Sinds 1 juli
verwelkomd door zijn collega-cardiologen.
Dr.
Annelies
Claessen vervoegde het
de
openstaande
betrekking
2007 maakt dr. Annelies Claessen officieel
Dr. Guido Vanhamme, geriater, zal per
deel uit van het team van de anesthesisten.
1 december dr. Lim vervoegen. Voor de dienst
Voordien was zij reeds actief in de dienst
kindergeneeskunde is er versterking in zicht met
anesthesie van het ziekenhuis in het kader van
dr. Nele Vanhamel, die midden 2008 haar
enkele vervangingen. Alle anesthesisten zijn
activiteit zal starten.
werkzaam binnen de verschillende deelaspecten van de anesthesie. Zo staan zij in voor de anesthesie in het operatiekwartier, de peridurale analgesie op de materniteit, therapeutische acten in de pijnkliniek en activiteit op intensieve zorgen, inclusief deelname aan de reanimaties in het ziekenhuis.
H. HARTZIEKENHUIS MOL
27
Management van middelen
28
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
de manIer waarop mIddelen worden aangewend om de actIvIteIten van het zIekenhuIs effectIef en effIcIent uIt te voeren.
Grondige verbouwing en uitbreiding*
Tweede fase
een ziekenhuis midden in het centrum heeft
spoedgevallen, de consultatie van de orthopedie
zijn charmes en voordelen, maar anderzijds
en chirurgie, het chirurgisch daghospitaal, een
legt dit ook heel wat beperkingen op wanneer
uitbreiding van de geriatrie en een volledig
een uitbreiding noodzakelijk is. Dat was ook
nieuwe materniteit.
De tweede fase omvat onder meer de dienst
het geval voor het H. Hartziekenhuis in Mol. Wegens plaatsgebrek was er dringend nood
‘In totaal is deze bouw goed voor 9.000
aan extra ruimte. Om het programma te
vierkante meter,’ vertelt architecte Martine
realiseren moest heel omzichtig omgesprongen
Moors. ‘Omwille van de ligging in het centrum
worden met de beschikbare ruimte.
was een optimale benutting van het aantal beschikbare vierkante meter een topprioriteit.
De uitbreiding wordt gerealiseerd in twee
verder vormde ook flexibiliteit een belangrijk
fasen. Het eerste deel met de nieuwe inkomhal,
aandachtspunt. De medische sector evolueert
de cafetaria, de intensieve zorgen afdeling, de
enorm snel en daar moet zowel de bouwheer
diensten pediatrie en cardiologie en helemaal
als de ontwerper op in spelen door te opteren
bovenaan het dagverblijf, werd in het najaar
voor een gebouw waarvan de ruimtes op termijn
van 2004 in gebruik genomen.
gemakkelijk van functie kunnen veranderen.
“We brengen de zorg- en
architecte
al
vandaar de keuze voor zo weinig mogelijk
ingeschakeld werd voor verbouwingen in
Martine
Moors,
die
ook
dragende structuren en veelvuldig gebruik te
het verleden, nam het ontwerp van de twee
maken van gipskartonwanden.’
fasen voor haar rekening. Niet alleen de inkomzone maar ook de gevel onderging een grondige facelift waardoor het ziekenhuis ook een aangenamere stempel drukt op de buitenomgeving. In de lijn van vorige verbouwingen, waarbij zink en terracottategels het gevelbeeld bepaalden, geven ook voor deze renovatiewerken deze materialen de toon aan voor de gevel.
Samenwerking oncologen uitgebreid Vanaf 6 september zullen de oncologen elke donderdag vanaf 13 u aanwezig zijn in het dagverblijf. De drs. Michel Martens en Gino Pelgrims zullen wekelijks de oncologie-patiënten (vooral borstkliniek) opvolgen en aansluitend consultatie houden. Zo kunnen borstkankers in zijn totaliteit, of van de screening tot en met de chemotherapie, in het dagverblijf behandeld worden. Hiernaast begeleiden voornoemde artsen ook onze MOC-vergaderingen (Multidisciplinair Oncologisch Consult). De oncologen zijn verbonden aan het Sint-Elisabethziekenhuis van Turnhout en werken als toegelaten geneesheren in onze instelling.
Juli 2007
dienstverlening op een hoger plan”
Bron: intern weekbericht hartritme juli 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
2
De eerste en tweede fase bestaat uit een vervangende
nieuwbouw.
brandveiligheidseisen
was
Omwille
van
renovatie
geen
optie en werd een deel van het bestaande gebouw gesloopt om plaats te maken voor vervangende nieuwbouw die aansluit op het reeds gerenoveerde deel. Omdat de hoogte van de bouwlagen van het bestaande deel niet overeenkomen met deze van het nieuwe gebouw worden de hoogteverschillen opgevangen met hellende vlakken. Op termijn zal dit vrijwel het enige element zijn dat erop wijst dat je je van het nieuwe naar het oude gedeelte begeeft.
Vlotte samenwerking De uitvoering van dit project is in handen van de firma’s Vanhout uit Geel en Dillen uit Balen in een tijdelijke vereniging. Zij hebben al regelmatig werken uitgevoerd in de zorgsector. Ook in het H. Hartziekenhuis waren ze eerder al actief. Voor een grootscheeps project als dit, is er ongetwijfeld een meerwaarde in het samenbrengen van expertise vanuit twee aannemingsbedrijven. Tot nog toe verloopt de samenwerking bijzonder goed. Het moeilijkste aan dit project blijkt de detaillering te zijn. Geen enkele verdieping is hetzelfde. Het nieuwe en het oude gedeelte grijpen haaks op elkaar in. Er was zo’n 85 ton staal nodig, alleen om de verspringingen van de gangen correct uit te voeren. * Bron: Bouwen aan de Gezondheidszorg
‘Vooral de nieuwe inkomhal was bepalend voor het nieuwe imago en de nieuwe uitstraling van het ziekenhuis,’ vertelt architecte Martine Moors. ‘Het ziekenhuis beschikte over een vrij kleine en donkere inkomhal. Dat hebben we kunnen omzetten in een ruime inkomzone met veel licht en lucht. Zo krijgen de bezoekers en patiënten meteen een ander gevoel bij het betreden van het ziekenhuis.’ Martine Moors, architecte
30
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
Nog meer ziekenhuis samenwerking
kocht
het
met
ziekenhuis
een het
bouwpromotor voormalig
huis
van de aalmoezenier in de Gasthuisstraat. Daarbij verwerft de instelling de gelijkvloerse verdieping. Deze zal plaats bieden aan een auditorium voor ongeveer 120 personen, een collectief autodialyse centrum (CaD) en enkele nader te bepalen activiteiten. Daarnaast hebben de Gasthuiszusters augustinessen het afgelopen jaar gemeld dat zij een aanzienlijk deel van het klooster willen afstaan voor de werking van het ziekenhuis. Deze ruimtes zullen ingezet worden voor burelen die zich nu op de eerste verdieping van het wisselpaviljoen bevinden.
de
informatisering
gezondheidszorg
toeneemt,
de
ook
de
complexiteit van specifieke IT-noden binnen het ziekenhuis. Net zoals in de industriële sector, waar grote bedrijven op het einde van de jaren negentig kozen voor een erP-oplossing, investeren ziekenhuizen vandaag de dag in horizontale, ziekenhuisbrede en volledig geïntegreerde managementsystemen. Integratie op alle niveaus (data, diensten en inhoud) laat toe om de aansturing van de (zorg)processen te optimaliseren. De patiënt komt meer en meer centraal te staan binnen dit zorgproces, wat het belang van implementatie van zorg- of klinische paden enkel maar benadrukt.
H.
Hartziekenhuis
Mol
heeft
agfa
het ziekenhuis via OrBIS™. OrBIS is agfa geïntegreerde
klinische-informatiemedische
en
verpleegkundige gegevens, tijdsplanningen, aanvragenbeheer,
resultaatrapportering
en
medische workflow. aan de beslissing is een periode van negen maanden voorafgegaan waarin informatie werd
verzameld,
verschillende
medische
werkgroepvergaderingen werden gehouden, meerdere offertes werden aangevraagd, het Duitse Troisdorf-ziekenhuis nabij Bonn werd bezocht en gebruikers werden geïnterviewd.
gedeelte. Hiertoe is OrBIS gekoppeld met het administratief systeem van het ziekenhuis (aZIS of administratief Ziekenhuis Informatica Systeem). alle patiëntenbewegingen zijn nu zichtbaar binnen OrBIS. Hiermee is de basis gelegd voor de volgende stap, met name de start van het medisch dossier en de vG-MZG registratie. De aanzet is hier voorzien voor april 2008. vijf artsen, telkens één uit de specialismen pneumologie, abdominale chirurgie, pijnkliniek, pediatrie en gynaecologie zullen starten met OrBIS. Na evaluatie en validatie wordt het medisch dossier ziekenhuisbreed uitgerold naar de andere artsen. In de tweede helft van 2008 start het verpleegkundig dossier.
de OK-module van OrBIS aan te kopen. Deze
éénmaken van de medische workflow van
klinische-informatiesysteem
van
waaronder
optimaliseren, werd in december 2007 besloten
HealthCare als partner gekozen voor het
HealthCare’s
bieden
processen,
Om de werking van het operatiekwartier te
Kwalitatief betere zorg en efficiëntere organisatie met ORBIS Het
overzicht
aangevat met de start van het administratief
binnen
stijgt
informatiestroom
De implementatie van OrBIS werd in 2007
Informatica is onmisbaar werkinstrument Naarmate
patiëntgerelateerde
te beheren. OrBIS zal een allesomvattend
hospitaal(Hospital
module wordt uitgerold vanaf april 2008. Het H. Hartziekenhuis Mol is hiervoor, samen met het a.Z. Groeninge uit Kortrijk, pilootziekenhuis voor België.
en and
Clinical Information System - HIS/CIS) dat speciaal is ontworpen om, over de verschillende afdelingen
van
het
ziekenhuis
heen,
de
Nieuwe erkenning Ons ziekenhuis heeft een erkenning gekregen voor het zorgprogramma voor kinderen dat de dienst kindergeneeskunde omvat.
Juli 2007
In
hele
Bron: intern weekbericht hartritme juli 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
1
Gecentraliseerde ITinfrastructuur Door
de
vele
onderzoeken maakt het H. Hartziekenhuis intern gebruik van de software van Agfa HealthCare.
projecten
die
het
H. Hartziekenhuis realiseert, is er uiteraard een degelijke IT-omgeving nodig met onder andere voldoende servers, reken- en opslagcapaciteit en
backupmogelijkheden.
Het
ziekenhuis
heeft gekozen voor een sterke centrale en redundante IT-infrastructuur op basis van de laatste technologieën in de markt met name bladeservers, VMWare als virtualisatiesoftware, een SAN (Storage Area Network) en een centrale tapelibrary als backupoplossing. Dit project vormt de basis voor verdere investeringen in de komende drie tot vijf jaar.
Medisch archief gedigitaliseerd Het papieren centraal medisch archief van het ziekenhuis is in 2007 volledig gedigitaliseerd door middel van scanning. Sinds september 2006 zijn in totaal 130.000 dossiers met een gemiddelde van 40 pagina’s per dossier gescand. Na het centraal archief is het archief van orthopedie gescand. Hiervoor zijn in totaal 64.000 dossiers met een gemiddelde van 10 pagina’s gescand.
Het digitale archief
bestaat afgerond uit 6.000.000 documenten of 1 TB (= 1.000 GB) aan gegevens.
Medical
Viewer
van
Allgeier altijd en overal geraadpleegd worden zowel intern als extern. Het centraal elektronisch archief zal naadloos geïntegreerd worden in ORBIS.
Voor het maken van afspraken voor de
32
genaamd, die het mogelijk maakt om deze software online open te stellen via het internet. Dit online openstellen van het afsprakensysteem heeft tal van voordelen voor alle partijen. I plan kan ook uitgebreid worden met een systeem voor herinneringen voor afspraken per SMS of via e-mail. In 2007 is er als eerste in België gestart met een proefproject, waarbij een beperkte groep van huisartsen afspraken via het internet kan maken met de dienst radiologie voor onderzoeken. Na een positieve evaluatie eind 2007 is er besloten om dit systeem vanaf februari 2008 toegankelijk te maken voor alle geïnteresseerde huisartsen en specialisten. In een tweede fase worden andere medisch technische onderzoeken toegevoegd.
Organisatie- en efficiëntieverbetering op radiologie Op de dienst radiologie werden de mogelijkheden voor echografische diagnose uitgebreid. In december 2006 werd een tweede echotoestel wat meer logistieke mogelijkheden zodat er bijna geen wachtlijsten meer bestaan voor echografie. Hiernaast bracht deze investering ook een duidelijke kwaliteitsverbetering voor selectieve indicaties met zich mee. Ook op de CT afdeling werd een analoge stijging genoteerd, opnieuw een bewijs dat
Radiologie start met I plan consultaties
een internetmodule voor huisartsen, I plan
geplaatst. Dit gaf de dienst vanaf 2007 heel
De dossiers kunnen door middel van het softwareprogramma
Deze software is sinds 2007 uitgebreid met
en
JaarverSLAG 2 0 0 7
de
medisch
technische
vernieuwing van bestaande technologie ook een betere werking toelaat met meer onderzoeken per dag.
DYNAMISCH 2007
Comité medische materialen uitgebreid
Vernieuwde locatie voor de pijnkliniek
Sinds eind 2007 werd de samenstelling van
Sinds november 2007 worden de ambulante
het comité medische materialen aangepast aan
patiënten voor de behandelingen in de pijn-
de nieuwe wettelijke voorschriften. Het aantal
kliniek opgevangen in een geheel vernieuwde
artsen in de werkgroep nam hierdoor toe.
locatie op de gelijkvloerse verdieping en in
Door
direct contact met de operatiezaal waar de
Koninklijk
Besluit
werden
alle
technische prestaties gebeuren.
2007 een comité medische materialen te
De patiënten melden zich aan bij de receptie
organiseren. Het H. Hartziekenhuis daaren-
waar ze ingeschreven worden. van hieruit
tegen heeft al geruime tijd een commissie die
worden zij doorverwezen naar de pijnkliniek.
de gebruiks- en verbruikskosten nauwgezet
Bij aankomst kan de patiënt plaatsnemen in een
opvolgt en heeft hierin dus duidelijk een
comfortabele zetel. vervolgens wordt een infuus
voortrekkersrol gespeeld.
geprikt. Na het plaatsen van de epidurale
Doordachte investeringen Het afgelopen jaar werkte men een nieuwe
infiltratie kan de patiënt binnen het uur opnieuw het ziekenhuis verlaten.
teringsaanvragen. Op 11 oktober 2007 kwam
Groei zorgt voor capaciteitsprobleem in OK
het comité I (comité investeringen) voor de
Binnen de dienst anesthesie zet de trend van
aanpak uit voor de behandeling van inves-
eerste keer samen. elk lid van dit comité benadert iedere investering vanuit zijn discipline. Zo brengt men naast het financiële aspect, ook de technische kant, de veiligheid, de impact op het milieu, de gebruiksvriendelijkheid,… in kaart. voor de investeringen die op de investeringsbegroting werden goedgekeurd, doet het comité I de verdere afhandeling van het dossier. voor onverwachte investeringen stelt het comité een aankoopadvies op, wat ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het directiecomité. Doordachte investeringen over een lange periode zijn immers de pijlers onder de toekomst.
het toenemende aantal patiëntencontacten zich verder en dit zowel in het operatiekwartier, de dienst intensieve zorgen, het verloskwartier als in de pijnkliniek. Het aantal ingrepen in het operatiekwartier onder algemene of locoregionale anesthesie groeide van 6.657 in 2005 naar 7.134 in 2006, een stijging van 7,2%. Het cijfer in 2007, met name 7.202 of een lichte toename met 1%, bevestigt deze tendens. Deze groei dwingt het operatiekwartier op termijn tot uitbreiding. Zo is er momenteel een te beperkte ruimte in de ombedzone en in de ontwaakzaal. Het aantal interventies peri partus steeg van 328 in 2006 naar 372 in 2007. Dit is een stijging van 1,3%.
Milieuvergunning Onze instelling heeft een milieuvergunning verkregen en dit tot het jaar 2011.
Juli 2007
dit
ziekenhuizen verplicht om vanaf 1 september
Bron: intern weekbericht hartritme juli 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
Management van processen
34
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
de manIer waarop het zIekenhuIs zIjn processen IdentIfIceert, ontwerpt, beheerst en waar nodIg verbetert of vernIeuwt, gerIcht op de waardetoevoegIng voor alle betrokkenen.
Multidisciplinariteit, efficiëntie en effectiviteit in klinische paden
symptomatische rectocoele. Ook werd er gestreefd naar een optimalisatie van zorgprocessen binnen de colorectale heelkunde.
De ontwikkeling van klinische paden kreeg het afgelopen jaar opnieuw veel belangstelling. een klinisch pad is een verzameling van methoden en hulpmiddelen om de leden van het interdisciplinair team op elkaar af te stemmen en taakafspraken te maken voor een specifieke patiëntenpopulatie. Het is een concretisering van een zorgprogramma en efficiënte zorgverlening middel
patiëntgericht
Het om
een
ERAS versnelt herstel na operatie heelkunde wordt groot belang gehecht aan het ontwikkelen van een hoog kwalitatieve zo
minimaal
en
kort mogelijke invloed op het dagdagelijks functioneren. enerzijds door het toepassen van
de
minst
indrukwekkende
reeks
wetenschappelijke
publicaties,
beoogt
de
traumatische impact en dus ook de morbiditeit van de (reeds minimaal invasieve) chirurgische ingreep verder te
minimaliseren
de
fysiologische
zo
veel
door reserve
mogelijk
te
bewaren
en
zo
snel
mogelijk
te
herstellen.
Hiervoor dient een hele reeks chirurgische
Binnen de dienst algemene en abdominale
een
(enhanced
vische landen en ondersteund door een
klantgerichtheid”
te plannen en op te volgen.
eraS
aanpak, overgekomen vanuit de Scandina-
kwaliteit en
programma
met
namelijk
recovery after Surgery). Deze vernieuwende
aandacht voor
is
op een systematische wijze
patiëntenzorg
benadering,
invasieve
chirurgische
technieken. anderzijds door het ontwikkelen van een gestroomlijnde transmurale patiëntenzorg onder de vorm van klinische paden en dit met maximaal respect voor het natuurlijk fysiologische evenwicht en de psychosociale context van de patiënt. recente voorbeelden van innovatieve minimaal invasieve chirurgische technieken, bijvoorbeeld binnen het domein van de coloproctologie, zijn de hemorrhoidopexie volgens Longo in de behandeling van prolaberende aambeien en de laparoscopische ventrale colporectopexie ter correctie van een rectumprolaps of een
dogma’s
verlaten
te
worden
zoals
preoperatieve darmvoorbereiding, standaard gebruik van een postoperatieve maagsonde, drainagesystemen,… tot met
kort
voor
Patiënten
de
koolhydraatrijke
onmiddellijk faseerd,
ingreep
‘opgeladen’
dranken
en
postoperatief,
perorale
worden
voeding
krijgen
weliswaar
ge-
voorgeschoteld
tesamen met een doorgedreven mobilisatie. Bedoeling is patiënten beter te
laten
herstellen.
een
sneller herstel is slechts een secundair voordeel.
H. Hartziekenhuis werkt aan patiëntveiligheid Om het veiligheidsgevoel bij de patiënten, maar ook bij medewerkers en artsen, te verhogen, maakt het H. Hartziekenhuis meer en meer gebruik van toegangscontroles. Een toegangscontrolesysteem zorgt ervoor dat er vooraf bepaald wordt wie waar toegang heeft. In de praktijk betekent het dat er op ruimtes die beveiligd moeten zijn of op bepaalde toegangsdeuren een kaartlezer wordt gemonteerd. Afhankelijk van de autorisatie van de badge van de medewerker, arts of bezoeker zal de deur worden geopend. Er werden ondermeer kaartlezers geïnstalleerd aan de personeelsingang van de afdeling intensieve zorgen en de medicatieruimte van de dienst pediatrie.
September 2007
een
verzekeren.
enthousiasme voor een nieuwe perioperatieve
“Verhoogde
met als doel kwalitatieve te
Binnen de groep chirurgen groeide het
Bron: extern informatieblad hartslag september 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
Onder impuls van de dienst chirurgie werd binnen het ziekenhuis een multidisciplinaire werkgroep
opgericht
om
deze
principes
toe te passen in een nieuw zorgpad met als pilootproject de colorectale heelkunde. De diëtisten, kinesisten, sociale dienst en verpleegkundigen van de diensten heelkunde en intensieve zorgen hebben in dit proces een groot aandeel gehad. Zij
bekeken,
samen
met
de
coördinator
klinische paden, op een kritische manier hun eigen handelen en dit aan de hand van het 30-stappenplan om zo te komen tot een kwaliteitsvol traject waarin de patiënt centraal staat. Analoog aan het Net-Werk voor Liesbreuken is het transmurale karakter van dit nieuwe klinische pad van primordiaal belang zodat ook de huisartsen gevraagd werden in dit initiatief actief te participeren. De implementatie van dit klinische pad gecombineerd met het colorectale luik van PROMIS (Project voor Ontwikkeling van Oncologische Multidisciplinaire Intramurale Standaardzorg) wordt voorzien begin van het najaar 2008.
Net-Werk voor Liesbreuken vervolmaakt Het reeds welgekende Net-Werk voor Liesbreuken werd verfijnd met de toevoeging van de module Hernia-Progress, waarbij de patiënten voor hun ontslag uit het daghospitaal in groep actief revalideren op de hometrainer. Het ganse project werd door dr. Ivo Jacobs voorgesteld op het congres van de International Association of Ambulatory Surgery te Amsterdam en kon op heel wat interesse rekenen.
36
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
kruisbandreconstructies) en in de behandeling van enkel-pathologie. De prothese-chirurgie kende een verdere uitbreiding met elleboogprothesen en de tendens naar meer anatomische prothesen zoals de resurfacing heupprothese en de Journey knieprothese. Tevens werden in 2007 klinische paden geïmplementeerd voor de totale knieprothese, de totale heupprothese en majeure rugchirurgie. De dienst orthopedie hoopt hierdoor een meer gestructureerd beleid te kunnen voeren zowel naar de verpleging, kinesitherapie, de patiënt en natuurlijk ook naar de huisarts toe. In de toekomst plant men deze klinische paden in overleg met de huisartsen ook extra-muraal verder uit te bouwen.
Nieuwe technieken en tendensen binnen orthopedie
een belangrijk gegeven voor 2008 is het feit
Het afgelopen jaar was er opnieuw een
behandeling van alle traumatologische patiënten
significante toename van zowel de ambulante
op de dienst spoedgevallen zal overnemen.
als niet-ambulante activiteiten binnen de dienst
De diensten orthopedie en algemene chirurgie
orthopedie.
zijn ervan overtuigd dat dit de mogelijke
dat de dienst orthopedie geleidelijk aan de
verwarring bij de huisartsen en de patiënten Sinds 2007 wordt op ambulante basis de
zal wegnemen en dat er zo gestreefd kan
mogelijkheid geboden van electro Shock Wave
worden naar een optimale behandeling voor
therapie
de traumatologische patiënten.
chronische
musculo-skeletale
aandoeningen. Meer en meer gerandomi-
verder is in 2008
seerde studies tonen het nut van e.S.W.T.
informatieverstrekking
voor chronische tendinitiden (zoals achilles-
patiënten toe prioritair. Dit zal gebeuren door
peestendinitis, calcifiërende rotatorcufftendino-
de uitbouw van een website en het opstarten
pathie, epicondylitis, …) alsook voor meer
van pathologie-klinieken, bijvoorbeeld een
specifieke pathologieën zoals bijvoorbeeld
rugkliniek.
een verbetering van de naar
huisartsen
en
fasciitis plantaris. Deze behandeling heeft dan ook zijn vaste plaats veroverd in de therapie van musculo-skeletale aandoeningen. voor dit jaar is dan ook de aankoop van een dergelijk toestel voorzien, zodat deze behandeling frequenter kan toegepast worden. Ook
de
chirurgische
activiteit
kende
in
2007 een groei. Het aantal procedures dat arthroscopisch wordt uitgevoerd neemt toe. Dit is het geval voor de behandeling van schouder-pathologie
(stabilisatieprocedures,
cuffpathologie), knie-pathologie (o.a. achterste
Bewegwijzering De directie heeft het totaalconcept van de werkgroep bewegwijzering goedgekeurd welke in het voorjaar van 2008 operationeel kan zijn. De werkgroep heeft geopteerd om zo weinig mogelijk informatie op de wegwijzers te plaatsen. Er zal daarentegen gebruik gemaakt worden van kleurenblokken. Deze kleurenblokken worden ondersteund door een overzichtsbord. Verder is het ook de bedoeling dat de patiënt / bezoeker een plannetje met de bewegwijzering krijgt aan het onthaal. Het concept wordt eerstdaags uitgebreid toegelicht op de verschillende afdelingsvergaderingen. Drie maanden na de invoering van het nieuwe systeem zal het project geëvalueerd worden.
November 2007
voor
Bron: intern weekbericht hartritme november 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
7
Klinische paden totale knieprothese en totale heupprothese Het H. Hartziekenhuis heeft al enige tijd een vaste structuur voor de ontwikkeling en implementatie van klinische paden. In 2007 ontplooide de dienst heelkunde de klinische paden ‘totale knieprothese’ en ‘totale heupprothese’. Voor beide paden werd een voormeting gedaan. Hieruit bleek dat de patiënten al heel tevreden waren over de toegepaste zorgverlening. Met kwalitatief goed uitgewerkte klinische paden wil men daarenboven de communicatie tussen de verschillende disciplines verbeteren en het zorgproces transparant maken voor iedereen.
Zo wordt de sociale dienst, nog vóór de patiënt gehospitaliseerd is, verwittigd als er nood blijkt te zijn aan sociale ondersteuning. Ook de kinesitherapie wordt op maat van de patiënt aangepast. Hiernaast besteedt men veel aandacht aan de informatie naar de patiënt en dit onder de vorm van informatiebrochures. De patiënt krijgt bij aankomst in het ziekenhuis tevens
een
‘patiëntenpad’.
Hierop
staat
vermeld wat er welke dag met de patiënt zal gebeuren en wie langskomt op de kamer. Ondertussen werden beide klinische paden getest op de afdeling heelkunde. De definitieve invoering gebeurt nadat de verschillende informatiebrochures volledig op punt staan.
Bij het samen ontwikkelen van een klinisch pad word ik steeds aangenaam verrast door de positieve samenwerking tussen de verschillende medewerkers: • De medewerkers zijn bereid kritisch te kijken naar hun eigen handelen en stellen hun eigen werkwijze vaak zelf in vraag. • Ik zie vaak verwondering bij medewerkers over het takenpakket en de manier van werken van de andere disciplines. Hun beeld over de anderen is in eerste instantie vaak misvormd en wordt tijdens de samenwerking verruimd. • Men is bereid van elkaar te leren en gaandeweg doorheen het proces raakt men er meer en meer van overtuigd dat alle disciplines even belangrijk zijn voor een kwalitatieve zorgverlening van de patiënt. Per slot van rekening werken we allemaal samen om de beste professionele zorgverlening op punt te stellen zodat de patiënt met vertrouwen zijn traject kan doorlopen. Lea Janssen, verpleegkundig diensthoofd en coördinator klinische paden
38
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
DYNAMISCH 2007 Leiderschap
Eerste diepe veneuze katheter op N* Begin 2007 werd voor de eerste keer een opschuifkatheter geplaatst bij een neonaatje op de N* afdeling. voor een N* afdeling is de plaatsing van een diepe veneuze katheter geen alledaagse zaak. Slechts enkele diensten in vlaanderen hebben hier ervaring mee. De procedure staat in het H. Hartziekenhuis ondertussen volledig op punt. een opschuifkatheter is een katheter die via een opschuifnaald, aangeprikt in een perifeer bloedvat, wordt opgeschoven tot in een centraal bloedvat. Dergelijke katheter wordt tijd parenterale voeding nodig heeft. Het
herprikken
van
perifere
intraveneuze
Transmuraal postnataal klinisch pad
toedieningswegen is frequent aangewezen
Het afgelopen jaar is gestart met een trans-
omwille van de grote broosheid en de kleine
muraal
omvang van de vaten. Door het plaatsen van
samenwerking
een opschuifkatheter blijft de neonaat bespaard
vroedvrouwen, huisartsen en kinderartsen. Dit
van herhaaldelijke, pijnlijke prikpogingen. Dit
traject is sinds maart 2007 in voege en wordt
betekent in de eerste plaats een vooruitgang
meegegeven aan elke bevallen moeder die een
in het pijnmanagement van het kind. voor de
beroep doet op thuiszorg door een zelfstandige
ouders geeft het geen beperkingen ten opzichte
vroedvrouw. Zo worden alle gegevens van
van een perifeer infuus. Zij kunnen nog steeds
moeder en kind aan de thuiszorg doorgegeven,
hun kind laten genieten van hun knuffels.
zodat de huisarts en de zelfstandige vroed-
eveneens in 2007 en op de dienst neonatologie
vrouw
startte de BOBaTH kinesitherapie om de
en het verblijf in het moederhuis van het
motorische ontwikkeling van de prematuren te
H. Hartziekenhuis verlopen zijn en wat nog
bevorderen. Dit gebeurt door middel van lichte
moet gebeuren in het postpartum. Met de
stimulaties voor een betere positionering van
komst van het elektronisch patiëntendossier kan
de baby.
deze informatie online worden doorgegeven. voor
postnataal
perfect
het
eerst
tussen
weten
klinisch de
pad;
gynaecologen,
hoe
werden
een
de
de
bevalling
zelfstandige
vroedvrouwen uitgenodigd op een overlegvergadering. De respons hierop was zeer groot. Dit initiatief zal jaarlijks herhaald worden om ook deze partners actief te betrekken bij het beleid en om overleg mogelijk te maken.
Borstkliniek Ons ziekenhuis heeft een akkoord bereikt met het A.Z. Sint-Dimpna Geel om een aanvraag in te dienen voor de erkenning van een gezamenlijke borstkliniek. Bron: intern weekbericht hartritme november 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
November 2007
voorzien als men verwacht dat het kind langere
Zwangerschapszorgenpad voor laag risico zwangeren Er is heel wat energie gestoken in de ontwikkeling van een zwangerschapszorgenpad in samenwerking met de huisartsen (pilootproject van de Vlaamse overheid en Domus medica). De doelstelling is te komen tot een ‘zwangerschapsteam’ waarbij elke laag risico zwangere begeleid wordt door de huisarts, de gynaecoloog en de vroedvrouw in een zorgtraject dat door elk van deze hulpverleners werd goedgekeurd en positief wordt ondersteund. Het H. Hartziekenhuis, met de regio Balen–Mol, vertegenwoordigt in dit onderzoek de landelijke pijler; een andere proefregio is de stad Antwerpen.
over borstkanker. Eén van de vroedvrouwen heeft reeds een opleiding tot borstverpleegkundige voltooid, een tweede vroedvrouw volgt dit voorbeeld. De chemotherapie wordt sinds 2007 in het H. Hartziekenhuis gegeven. Zo dienen de patiënten enkel nog voor de bestraling een verplaatsing te maken naar het Sint-Elisabethziekenhuis in Turnhout. De borstkliniek is ondertussen volledig operationeel en kan elke woensdag nieuwe borstkankerpatiënten ontvangen op het dagverblijf onder supervisie van Dr. Lieve Cochet.
Lokaal screeningscentrum voor mammografie krijgt andermaal goede evaluatie Ook bij een tweede kwaliteitscontrole van de
Borstkliniek volledig operationeel De opvolging van patiënten met borstkanker op de gynaecologie-afdeling vergt speciale aandacht. Een aantal vroedvrouwen volgden
lokale screeningseenheden voor mammografie scoorde
de
dienst
radiologie
van
het
H. Hartziekenhuis Mol bij de beste van de provincie Antwerpen (evaluatie UZA, dienst epidemiologie).
samen met de gynaecologen een symposium
40
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
Valpreventie: samenwerking ten voordele van de geriatrische patiënt Het
afgelopen
jaar
ontwierp
Ontwikkeling van een geïntegreerde aanpak van obesitas bij kinderen een
Het H. Hartziekenhuis Mol werkt momenteel
multidisciplinaire werkgroep van kinesisten,
een nieuw traject uit voor kinderen die met een
ergotherapeuten,
de
probleem van zwaarlijvigheid door hun huisarts
geriater een ‘valassessment’. Patiënten die
naar het ziekenhuis doorverwezen worden.
verpleegkundigen
en
aan de hand van groeps- en individuele sessies zullen deze kinderen in een multidisciplinaire context behandeld worden. Zo zullen kinderen tussen 6 en 14 jaar op ambulante wijze hun overgewicht kunnen bestrijden. Multidisciplinaire benadering Wetenschappelijke studie toont aan dat een geïntegreerde aanpak van het overgewichtprobleem bij kinderen een grote kans op (blijvend) succes heeft. er wordt met name zowel op het gebied van dieet, gedrag als een valrisico hebben, kunnen hierdoor de
beweging tegelijkertijd gewerkt en dit op een
gepaste ondersteuning krijgen tijdens hun
manier die deze drie essentiële onderdelen op
ziekenhuisverblijf.
mekaar afstemt.
geschiktheidtest
wordt
nog
continu
verbeterd. Hiernaast werden er eveneens
Concreet wordt het project kinderobesitas
valpreventie-acties gevoerd om de patiënten
uitgewerkt door een groep van psychologen,
en hun familie gericht te sensibiliseren. er
diëtisten, kinesisten, pediaters, huisartsen, een
werden ondermeer posters opgehangen in
kinderpsychiater en de bariatrische chirurgen.
de gangen van de dienst geriatrie. Op die
De behandeling bestaat uit een reeks individuele
manier werd het belang van geschikt schoeisel
therapeutische
voor de geriatrische patiënt in de kijker
psycholoog, diëtist en kinesist, eventueel ook
gezet. een valpreventiefolder met belangrijke
bij de huisarts. De familie – ouders, maar ook
raadgevingen is in ontwikkeling en wordt
eventuele andere kinderen binnen het gezin
midden 2008 ingevoerd.
– worden hierbij betrokken. Ook groepssessies
sessies
bij
de
pediater,
met andere kinderen maken deel uit van deze geïntegreerde aanpak.
In Memoriam Zopas namen we afscheid van Fons Theunis die op 5 november onverwacht overleed aan een hartaderbreuk. Fons was 32 jaar lang onze hoofdboekhouder. Hij was dan ook de perfecte getuige van de evolutie die ons ziekenhuis de afgelopen jaren heeft doorgemaakt en wist zich degelijk in te werken in de complexe materie van een ziekenhuisboekhouding. We kenden Fons als een eerder stille, maar harde werker die iedere dag trouw op post was.
November 2007
Deze
Bron: personeelsblad ’t Piekuurke november 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
1
Regionale samenwerking
25 overlegmomenten plaats. Voor 187 patiënten
Na overleg met enkele vertegenwoordigers
werd, na voorstelling door de behandelende
van de gemeente Mol is het duidelijk dat deze
arts, van gedachten gewisseld en werd een
problematiek regionaal moet bekeken worden.
eerste oncologisch beleid bepaald. Ook kregen
Momenteel wordt er onderhandeld om ervoor te
35 patiënten later een nieuwe evaluatie met
zorgen dat deze behandeling zo al niet gratis,
bijsturing van de behandeling. In totaal werden
dan toch zeer betaalbaar blijft voor de patiënt.
222 patiënten gerapporteerd.
Conz
De huisarts is bij 35% van de besprekingen
Het geheel van deze behandeling wordt
aanwezig en heeft hierbij een belangrijke
in een ludiek kleedje gestoken dat op het
inbreng rond de thuissituatie. Hierdoor neemt
niveau van het kind wordt vertaald in allerlei
ook de waarde van dit multidisciplinair overleg
spelletjes, opdrachten, (sociale) beloningen,
toe. Naast dit overleg tussen de artsen van het
kennistestjes,… Als rode draad in dit geheel
H. Hartziekenhuis en de oncologen van het
wordt gewerkt met een figuurtje dat ontwikkeld
Sint-Elisabethziekenhuis van Turnhout is sinds
werd
van
september een nog nauwere samenwerking
Cauwenberge (CONZ). Dit zal de kinderen
via raadpleging van deze laatste artsen te
ongetwijfeld aanspreken en hen begeleiden.
Mol ontstaan. De (na)behandeling volgens het
Het figuurtje wordt meteen het uithangbord,
MOC-rapport gebeurt momenteel grotendeels
het
of zelfs volledig in het H. Hartziekenhuis. De
door
striptekenaar
gezicht
en
het
Constantijn
embleem
van
de
patiënt moet dus geen extra verplaatsingen
kinderobesitaskliniek.
meer maken naar een oncologisch centrum in De start van het project is voorzien voor 2008.
Turnhout of elders.
Kwaliteitsvolle samenwerking in het MOC
Update procedures
Het is bewezen dat een goede groepsdynamiek
het nieuwe intranet van het H. Hartziekenhuis
en samenwerking tot een beter resultaat leiden.
Mol, actualiseerde het middenkader verpleging
Ook in het H. Hartziekenhuis is dit duidelijk
een
merkbaar. Reeds in 2003 startte het MOC
procedures. Er werd structuur gebracht in de
(Multidisciplinair Oncologisch Consult). Tijdens
inhoud van de protocollen en deze kregen
deze MOC-bijeenkomsten stippelen de artsen
allemaal dezelfde lay-out. Ook het moederhuis
na de kankerdiagnose een zorgprogramma
updatete alle procedures. Tijdens één van
uit voor elke individuele patiënt. De waarde
de stafvergaderingen met gynaecologen en
hiervan ligt vervat in de samenstelling van
vroedvrouwen werden deze allemaal overlopen
dit forum. Artsen uit diverse disciplines stellen
en getoetst aan de huidige wetenschappelijke
het
op
inzichten. De site ‘procedures’ is een beduidend
voor iedere patiënt aan de hand van een op
deel van het nieuwe intranet geworden. Op
efficiëntie
standaardschema.
deze centrale plaats kan elke medewerker en
In 2007 vonden er in het Molse ziekenhuis
arts de meest recente en goedgekeurde versie
best
mogelijke
behandelingsplan
gecontroleerd
Ter gelegenheid van de lancering van Mozaïek,
aanzienlijk
deel
van
de
bestaande
van iedere procedure raadplegen.
42
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
Navelstrengbloed voor het VITO
Postoperatief pijnschema gynaecologie
Al enkele jaren levert het moederhuis stalen
Met het oog op een nog betere kwaliteit van
navelstrengbloed af aan het VITO (Vlaamse
de
Instelling
Technologisch
dienstverlening
realiseerden
Onderzoek).
de anesthesisten, in samenwerking met de
Hierop wordt basis wetenschappelijk onderzoek
gynaecologen, een uniform postoperatief pijn-
verricht om meer te weten te komen over de
schema voor alle gynaecologische ingrepen.
effecten van allergenen en omgevingspolluenten
Dit schema werd toegelicht aan alle betrokken
op
de
voor
medische
worden
verpleegkundigen. Om de juiste procedure nog
dendritische cellen gebruikt, gekweekt uit
meer onder de aandacht te brengen, werd
stamcellen
het postoperatief pijnschema ook op kleine,
omdat
gezondheid. afkomstig daardoor
Hiervoor uit
navelstrengbloed
dierproeven
kunnen
handige kaartjes en affiches gedrukt.
vermeden worden.
Oefening nucleair noodplan in samenwerking met het S.C.K. Op
25
oktober
2007
nam
het
Molse
ziekenhuis deel aan de oefening van het nucleair noodplan in samenwerking met het S.C.K. (Studiecentrum voor Kernenergie) en het crisiscentrum van de regering. Betrokkenen bij de oefening binnen het ziekenhuis waren de spoedgevallendienst, de preventieadviseur, de communicatieverantwoordelijke, de receptie, dr. Schauvliege en dr. Hilde Valgaeren. Het doel van de training was de werking van de procedures van het nucleair noodplan na te gaan en de interactie met de andere hulpdiensten te testen.
H. HARTZIEKENHUIS MOL
43
Patienten
44
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
de manIer waarop het zIekenhuIs werkt aan de elementen dIe zorgen voor patIententevredenheId.
Kwaliteitszorg boekt elk jaar progressie De patiënten van het H. Hartziekenhuis
Zo plande men ondermeer een aspectmeting omtrent de maaltijden.
hun mening over de zorg die ze krijgen. In
Maaltijdbevraging op alle hospitalisatie-afdelingen
2007 deden de afdelingen daghospitaal,
In april van het voorbije jaar werd er gepeild
kindergeneeskunde en materniteit mee aan
naar de tevredenheid van de patiënten op
een tevredenheidsmeting. Deze feedback dient
de materniteit en dit specifiek met betrekking
als leidraad voor de verbetering van de interne
tot de maaltijden. Uit de ziekenhuisbrede
processen. Het permanent streven naar de
patiëntenbevraging in 2006 kwam immers
vooruitgang van de kwaliteit is dan ook één
naar voor dat deze service nog verder kan
van de beleidspijlers van het management.
verbeteren. De patiënten kregen dagelijks
worden op regelmatige basis gevraagd naar
een schriftelijke enquête op hun dienblad. er
Daghospitaal scoort goed In de tevredenheidsenquête die men in de maand
oktober
kreeg
het
uitvoerde,
daghospitaal
een gemiddelde, algemene beoordeling van 8 op 10. Toch blijken er nog een aantal
kwamen 207 ingevulde vragenlijsten binnen. alle verkregen gegevens werden verwerkt. Gerichte
“De patiënt op de eerste rij”
punten te zijn waar verbetering mogelijk is, bijvoorbeeld de wachttijden pré-operatief, de transfert van patiënten naar het daghospitaal bij minder goede mobiliteit
verbeteracties
situeren zich op het vlak van de temperatuur van het eten, de grootte van de porties en de keuzemogelijkheden van rauwkost. Dit traject wordt
in de volgende fase verder uitgerold naar alle hospitalisatie-afdelingen.
deze aandachtspunten in 2008 om te zetten
Dagelijks prenatale raadpleging
naar een concreet actieplan.
In het H. Hartziekenhuis is er dagelijks pre-
en de parkeergelegenheid. Het is de bedoeling
natale raadpleging bij de vroedvrouw. Het
Het tevredenheidsonderzoek op de dienst
kan
gaan
om
bloednames,
monitoring,
bloeddrukprofiel, glycemiecontroles, ongeruste moeders en zomeer.
kindergeneeskunde wees uit dat de patiënten over het algemeen zeer tevreden zijn over hun verblijf in het ziekenhuis. De gemiddelde eindscore bedraagt 8 op 10. Sterke punten zijn onder meer het duidelijk verwacht worden op de afdeling, de infrastructuur en het onderhoud van de kamer, de artsen en verpleegkundigen die bekommerd zijn om de pijn van de patiënt, de eenduidige informatie en de kwaliteit van de medische zorg. enkele knipperlichten werden ondertussen met de betrokken personen besproken en een actieplan werd opgesteld.
Schoolkinderen overhandigen symbolische cheque aan onze cliniclowns Op 1 oktober gaven 40 leerlingen van de basisscholen De Zevensprong te Dessel en De Wamp van Arendonk een symbolische cheque af aan één van onze cliniclowns. Tijdens de maand juni hebben deze kinderen namelijk een reeks kunstwerkjes verkocht en de opbrengst hiervan was bestemd voor een goed doel. Er werd gekozen voor de cliniclowns. Hun werking is volledig gebaseerd op giften.
November 2007
Ingenomen patiënten op de dienst kindergeneeskunde
Bron: personeelsblad ’t Piekuurke november 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
Vorm geven aan patiëntenvoorlichting Het
afgelopen
jaar
smaak is zeer complex en heeft met allerhande factoren te maken. Uit wetenschappelijk onder-
organiseerde
de
dienst communicatie een enquête rond de onthaalbrochure. Enerzijds wilde men nagaan of de aangeboden informatie overeenstemde met
de
verwachtingen
van
de
patiënt.
Anderzijds peilde men of de patiënt vóór zijn opname al dan niet een brochure ontvangen had. Na de verwerking van de gegevens werd zowel de inhoud van de onthaalbrochure als het distributieproces aangepast. Zo werd er een vernieuwde folder met praktische informatie over een ziekenhuisverblijf ontwikkeld. In de achterflap bevinden zich een aantal gebruiksvriendelijke, losbladige documenten zoals
een
evaluatieformulier,
een
kaartje
zoek blijkt dat 80% van de smaak wordt bepaald door de geur en dit in combinatie met onze smaakpapillen die zich bevinden op de tong, in de keelholte en op het strotklepje die op hun beurt de smaakinformatie doorsturen naar de hersenen. Omdat de geurzin vooral bij oudere mensen vaak achteruit gaat, moet de geur (smaak) van de maaltijd juist gestimuleerd worden.
Onder
impuls
van
de
Voreca
Management School in Leuven, en samen met een reeks andere rusthuizen en ziekenhuizen, doet het Molse ziekenhuis mee aan het project smaaksturing.
Patiënt beter beschermd
met de bezoekuren, een overzicht van de
Voor
bepaalde
geneesheren werkzaam in het ziekenhuis en
worden
een aanvraagformulier voor godsdienstige,
röntgenstralen. Het afgelopen jaar nam het
morele of filosofische hulpverlening.
H. Hartziekenhuis deel aan een studie die de
patiënten
medische soms
doeleinden
blootgesteld
aan
onderzoeksprocedures wil optimaliseren. Er In samenwerking met het middenkader verple-
werd met andere woorden geanalyseerd hoe
ging werd deze algemene onthaalbrochure
een goede diagnose kan verkregen worden
voor de afdelingen daghospitaal, dagverblijf,
met een minimum aan bestraling. Hiervoor
heelkunde,
neonatologie
kocht men meters aan die de door de patiënt
aangevuld met specifieke informatie over
opgelopen dosis meten. Hiernaast werden
hun dienst.
een aantal berekeningen uitgevoerd tijdens de
moederhuis
en
onderzoeken op de dienst radiologie.
Voeding op maat van de patiënt Sinds midden 2007 experimenteert de dienst voeding van het H. Hartziekenhuis met kruiden en kooktechnieken om meer smaak te geven aan de maaltijd van de patiënt. Het gegeven
46
JaarverSLAG 2 0 0 7
DYNAMISCH 2007
Niet pijn of misselijkheid maar vermoeidheid meest voorkomende klacht bij kankerpatiënten Het
H.
Hartziekenhuis
organiseerde
De sessie staat open voor kankerpatiënten en hun omgeving. De deelnemers krijgen eveneens de kans om ervaringen uit te wisselen en vragen te stellen. Daarnaast wordt er een informatieve op
17 oktober 2007 een infosessie over vermoeidheid voor mensen met kanker en hun omgeving. Uit onderzoek blijkt dat kankerpatiënten vaker klachten
hebben
over
vermoeidheid
dan
over pijn en misselijkheid. Bijna 80% van de
brochure ter beschikking gesteld met een heleboel praktische tips. Hiernaast zijn er ook informatiesessies omtrent behandelingen en neveneffecten.
uitputting. een zware vermoeidheid, die dagen,
Ombudsman wordt een vertrouwde partner
weken en zelfs maanden kan aanslepen en
De ombudsdienst behandelde het afgelopen
die kan leiden tot een sterke daling van de
jaar 117 klachtendossiers. In vergelijking met
levenskwaliteit van de patiënt en zijn familie.
vorige jaren is dit een aanzienlijke daling
elke inspanning slorpt heel veel energie op en
van het aantal klachten (287 in 2006; 155
de patiënt is dikwijls te moe om alledaagse
in 2005). De overgrote meerderheid van de
dingen te doen, zoals douchen en koken.
mensen kiest voor een persoonlijk contact met
kankerpatiënten kampt met een vorm van
de ombudsman. Jarenlang is die vermoeidheid beschouwd
De meeste klachten hebben te maken met
als iets wat erbij hoort, een onvermijdelijk
informatieverstrekking, verzorging, aandacht,
neveneffect van de therapie. Maar daarin is nu
behandeling en bejegening. Toch is er op
verandering gekomen. vermoeidheid kan, als
dit laatste punt al een duidelijke verbetering
de oorzaak gekend is, immers goed behandeld
merkbaar ten opzichte van de vorige jaren.
worden. en dat hoeft niet altijd met medicijnen
De aandacht die het ziekenhuis hieraan
te zijn.
besteedt, werpt duidelijk vruchten af. De sensibilisatiecampagne en diverse registra-
Om patiënten beter te informeren, organiseert
tiemogelijkheden
het H. Hartziekenhuis Mol, in samenwerking
blijken zeer waardevol en maken dat de
omtrent
patiëntveiligheid
met de vLK (vlaamse Liga tegen Kanker) en met
kwaliteit van zorg ook op dit punt verder kan
de steun van Janssen-Cilag informatiesessies
verbeterd worden.
over vermoeidheid bij kanker. Oncologisch
Het grootste deel van de klachten is afgehandeld
verpleegkundigen geven tips en leren technieken
binnen de 10 dagen.
aan om energie te sparen op het werk, bij het
er werden in totaal 150 concrete acties gestart
baden, aankleden, boodschappen doen, het
vanuit de ombudsdienst.
‘Artsen en medewerkers zien de ombudsman meer en meer als partner,’ aldus Wim Mercier. ‘Als ombudsman voel ik elke dag de betrokkenheid met de ombudsdienst groeien. Artsen vragen frequent de ombudsman als bemiddelaar. Medewerkers bellen dikwijls preventief en doen hun verhaal.’ wim mercier, ombudsman
Zorgprogramma geriatrie-erkenning Ons ziekenhuis heeft een erkenning gekregen voor het zorgprogramma van geriatrie tot het jaar 2009. Bron: intern weekbericht hartritme december 2007
H. HarTZIeKeNHUIS MOL
December 2007
huishouden,…
7
48
JaarverSLAG 2 0 0 7
eindresultaten
eindresultaten H. HarTZIeKeNHUIS MOL
patieNteNstrOOm
De groei van de medische activiteiten zette zich
Het aantal ligdagen nam licht toe.
ook in 2007 verder.
De gemiddelde ligduur daalde verder van 6,5 naar 6,4 dagen.
Het afgelopen jaar was er een toename
In 2007 is het aantal bevallingen gestegen
van 3,1% van het aantal gehospitaliseerde
met 7% tot 675, een absoluut record voor het
patiënten.
ziekenhuis sinds de opening van het ‘nieuwe’
Het aantal dagopnamen steeg opnieuw met
moederhuis in 1988.
5,9%.
De spoedaanmeldingen namen met 3,5% toe,
Opmerkelijk is het snel groeiend dagzieken-
met een klassiek opnamepatroon van ongeveer
huis dat het klassieke ziekenhuis in aantallen
1 op 3.
blijft overtreffen.
0
JaarverSLaG JaarverSLaG 2 20 00 07 7
eiNdresuLtateN Leiderschap
In welke mate is het ziekenhuis in staat zijn financiele en operationele doelstellingen te realiseren?
H. HARTZIEKENHUIS MOL
51
FINANCIEEL RESULTAAT
Het H. Hartziekenhuis sluit het boekjaar af
opgave voor het ziekenhuis. Een degelijke
met een positief resultaat van 1.577.097 euro.
winstmarge levert de instelling immers vol-
Dit betekent een winstmarge van 3,61% op
doende slagkracht om te blijven investeren in
de omzet.
bekwame medewerkers, nieuwe technologieën en infrastructuur.
Het creëren van een gezonde financiële basis, en deze verder verbeteren, blijft een belangrijke
31.12.2007 VASTE ACTIVA I. II.
0,00
2.838,62
- 2.838,62
0,00
148.736,11
- 148.736,11
30.225.289,85
27.959.586,95
2.265.702,90
0,00
0,00
0,00
20.626.148,41
17.920.350,97
2.705.797,44
Materiele vaste activa Financiele vaste activa VLOTTENDE ACTIVA
VI.
Vorderingen op meer dan één jaar Voorraden en bestellingen in uitvoering Vorderingen op ten hoogste één jaar
0,00
0,00
0,00
886.413,86
753.460,09
132.953,77
18.604.194,51
16.182.819,48
2.421.375,03
VIII.
Geldbeleggingen
0,00
0,00
0,00
IX.
Liquide middelen
932.777,02
855.981,60
76.795,42
Overlopende rekeningen
202.763,02
128.089,80
74.673,22
50.851.438,26
46.031.512,65
4.819.925,61
20.680.232,64
19.261.111,94
1.419.120,70
2.299.461,50
2.299.461,50
0,00
Uitgiftepremies
0,00
0,00
0,00
Herwaarderingsmeerwaarden
0,00
0,00
0,00
X.
TOTAAL ACTIEF EIGEN VERMOGEN I. II. III. IV. V.
VI.
VII.
VIII. IX. X.
Kapitaal
Reserves
0,00
0,00
0,00
12.666.013,42
12.389.930,98
276.082,44
Te verwerken saldo van de periode
1.577.097,48
276.082,44
1.301.015,04
Kapitaalsubsidies
4.137.660,24
4.295.637,02
- 157.976,78
VOORZIENINGEN
1.093.123,09
912.032,27
181.090,82
Voorzieningen
1.093.123,09
912.032,27
181.090,82
SCHULDEN
29.078.082,53
25.858.368,44
3.219.714,09
Schulden op meer dan één jaar
11.640.795,39
9.752.739,67
1.888.055,72
Schulden op ten hoogste één jaar
17.248.171,20
16.102.632,68
1.145.538,52
189.115,94
2.996,09
186.119,85
50.851.438,26
46.031.512,65
4.819.925,61
Overgedragen winst (+) / verlies (-)
Overlopende rekeningen TOTAAL PASSIEF
52
2.114.128,17
Immateriele vaste activa
IV.
VII.
28.111.161,68
Verschil
Oprichtingskosten
III.
V.
30.225.289,85
31.12.2006
JaarverSLAG 2 0 0 7
eindresultaten
In welke mate is het ziekenhuis in staat zijn financiele en operationele doelstellingen te realiseren?
I.
Bedrijfsopbrengsten
31.12.2007
31.12.2006
46.072.260,62
43.168.489,74
2.903.770,88
Verschil
A.
Omzet
43.649.224,60
40.875.526,79
2.773.697,81
B.
Voorraadwijziging g.i.b., g.p. en b.i.u.
0,00
0,00
0,00
C.
Geproduceerde vaste activa
0,00
0,00
0,00
D.
Andere bedrijfsopbrengsten
II.
Bedrijfskosten
A.
Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen 1. Inkopen 2. Wijziging in de voorraad
2.423.036,02
2.292.962,95
130.073,07
- 45.333.581,74
- 42.894.195,51
- 2.439.386,23
- 10.853.465,29
- 10.605.047,71
- 248.417,58
- 11.125.994,23
- 10.593.804,77
- 532.189,46
272.528,94
- 11.242,94
283.771,88
B.
Diensten en diverse goederen
- 13.241.629,45
- 12.048.966,62
- 1.192.662,83
C.
Bezoldigingen, soc. lasten en pensioenen
- 18.276.201,27
- 17.457.726,31
- 818.474,96
D.
Afsch. en waardeverm. opr., (im)mat.V.A.
- 2.381.081,25
- 2.271.044,64
- 110.036,61
E.
Waardeverm. op voorr., b.i.u. en handlsv.
- 326.522,34
- 216.238,81
- 110.283,53
F.
Voorzieningen voor risico’s en kosten
- 181.090,82
- 222.330,26
41.239,44
- 73.591,32
- 72.841,16
- 750,16
738.678,88
274.294,23
464.384,65
252.734,91
274.361,52
- 21.626,61
- 449.448,00
- 450.894,18
1.446,18
G.
Andere bedrijfskosten
III.
Bedrijfswinst (+) Bedrijfsverlies (-)
IV.
Financiele opbrengsten
V. VI. VII.
Financiele kosten Winst (+) Verlies (-) gewone bedrijfsuit. Uitzonderlijke opbrengsten
VIII.
Uitzonderlijke kosten
XIII.
Te bestemmen winst (+) verlies (-) v/h bj.
541.965,79
97.761,57
444.204,22
1.075.858,71
393.024,33
682.834,38
- 40.727,02
- 214.703,46
173.976,44
1.577.097,48
276.082,44
1.301.015,04
H. HARTZIEKENHUIS MOL
53
54
JaarverSLAG JaarverSLAG 2 20 00 07 7
EINDRESULTATEN Leiderschap
Colofon Verantwoordelijke uitgever: René Daemen, algemeen directeur Redactie / Samenstelling: Heidi Van Loon, stafmedewerker pers & communicatie Met dank aan iedereen die aan dit verslag heeft meegewerkt!
Fotografie: Dr. Michel Van Ingelgom Grafisch ontwerp en productie: Lu’s Paragraph (Mechelen) www.lusparagraph.be Oplage: 1.000 exemplaren H. Hartziekenhuis Mol Gasthuisstraat 1 - 2400 Mol Tel.: 014/71 20 00 E-mail:
[email protected] www.azmol.be
H. HARTZIEKENHUIS MOL
55
JaarverSLAG 2 0 0 7
