1
HART aan het werk in zorg en welzijn In 3 stappen meer rust, compassie en resultaat Je werkt keihard. Je wordt structureel overvraagd. Jij hebt hart voor de mensen voor wie je werkt (bewoners, cliënten en patiënten.) Je werkt in een veld vol onzekerheid, vol verandering. Om dat vol te houden en om geïnspireerd te blijven, heb je aandacht nodig voor je eigen gezondheid en welzijn. Maar is het voor jou echt vanzelfsprekend om je eigen gezondheid en geluk serieus te nemen? Bepaalt het ook je keuzes? Uit mijn contacten met mensen uit zorg en welzijn weet ik dat het niet zo is. Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
Daarom schiet ik je te hulp. Ik wil jou faciliteren om gezond en geïnspireerd te werken. Ik doe dat met een compleet pakket diensten en sluit aan bij wat bij jou past. In dit e-boek onthul ik drie eenvoudige stappen. Zet die stappen en verminder zelf je werkdruk, ook in de hectiek van alledag. Met jouw compassie en rust genereer je waardevol en langdurend resultaat. Dit zijn de stappen: Stap 1 Rust in je werkdag brengen Stap 2 Compassie vergroten Stap 3 Je hart-intelligentie activeren
2
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
Inhoud
Ik heb geen tijd om rust te nemen in mijn werkdag!
4
Waarom ik weet waar ik het over heb
5
Stap 1 Rust in je werkdag brengen
7
Stap 2 Compassie vergroten
10
Stap 3 Je hartintelligentie activeren
13
Laat je inspireren en ondersteunen
15
3
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
Ik heb geen tijd om rust te nemen in mijn werkdag! ‘Rust nemen in mijn werkdag, daar heb ik echt geen tijd voor hoor!’ ‘Dit hoort nu eenmaal bij het werk: ik moet beschikbaar zijn’. ‘Ik moet gewoon af en toe bijtanken in de vakantie, want op mijn werk lukt het niet’. ‘Ik wil wel, maar ik word continu gestoord door collega’s en patiënten’. Dit zijn de meest gehoorde excuses waarom mensen niet de stappen nemen om daadwerkelijk hun gezondheid en inspiratie elke dag serieus te nemen. In dit e-boek onthul ik hoe je op een eenvoudige manier kunt beginnen met rust te brengen in je werkdag. Ik vertel hoe je bereikt dat je niet wordt geleefd door je agenda en anderen, maar zelf aan het roer zit.
Hart aan het werk zijn, in plaats van hard werken. Een wezenlijk verschil. HARD WERKEN
versus
HART AAN HET WERK
stress
balans
gejaagd
rustig
geen concentratie
focus
alles denken te moeten doen
prioriteiten stellen
reactie vanuit emoties
reflectie op emoties
op de automatische piloot
met bezieling
vastlopen
creatieve oplossingen
spanningsklachten
ontspannen inspanning
ontevreden
voldoening
ondoelmatig
doelmatig
Wil je de voordelen ervaren van HART aan het werk zijn? Volg dan de praktische tips op uit dit e-boek. Want ik weet zeker dat jij het ook kan! Lees snel verder …
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
4
Waarom ik weet waar ik het over heb Ik ben net als jij. Ook ik heb de neiging om door te gaan, om mijn energie vol te geven tijdens m’n werkdag en in sociale contacten en dan inkak als ik tijd voor mezelf neem. En net als jij help ik graag andere mensen en wil ik bijdragen aan zorg met een menselijke maat. Hoofd én hart! In 2003 heb ik het roer omgegooid. Ik herinner het me als de dag van gisteren. Ik sta bij het koffieapparaat op mijn werk – een adviesbureau in de zorg - en voel diep van binnen de zin opkomen: ‘ik wil werken op een plek met een hart!’ Zo precies kan ik me het moment herinneren dat leidt tot mijn ontslagname enkele dagen later. Eerst word ik kwaad op mezelf: ‘Je zou gewoon zonder twijfel blijven werken tot volgend jaar!’ Daarna word me duidelijk dat deze onvrede niet meer te beteugelen is. Naar dit signaal moet en wil ik luisteren. Als ik zo doorga, ontwikkel ik me eenzijdig als een rationeel en efficiënt handelend mens. Dat is niet wat ik wil, ik wil ook plek in mijn leven voor mijn gevoel en intuïtie. Ik stop. Voor ik een nieuwe baan zoek, moet ik eerst tot rust en tot mezelf komen. Ik ben niet overspannen geraakt. Een gelukje of heb ik iets gedaan om dat te voorkomen? Ik durf het niet met zekerheid te zeggen. Wel herinner ik me glashelder een ontmoeting enkele jaren daarvoor. Ik spreek een collega die overspannen is geraakt. Zij wordt weduwe als haar kinderen klein zijn. Als een oermoeder vindt zij de kracht om goed voor haar kinderen te zorgen. Nu zijn ze uit huis. En zij is ingestort. Dat kan dus, realiseer ik me. Je kunt jarenlang jezelf wegcijferen, zonder dat je er erg in hebt en dan instorten. Tjee. Dat kan mij ook overkomen. Ik verkeer in die tijd in een hectische periode. Veel uit het objectieve rijtje ingrijpende levensgebeurtenissen, die leiden tot stress, kan ik aankruisen. ‘Hoe
voorkom ik dat ik opbrand’ is vanaf dat moment een rode draad voor mij. Ik put dus uit eigen ervaring. En ik heb me er ook beroepsmatig in verdiept. Hoe is dat gegaan? Naast mijn advieswerk in de zorg wil ik graag mensen kunnen ondersteunen in hun ontwikkeling. Ik school me bij tot coach. Al heel snel vind ik de coaching ontoereikend. Het blijft mij te rationeel, teveel een zaak van het hoofd. Hoe kan ik mijn cliënten iets aanreiken waardoor zij zichzelf kunnen coachen? Hoe kan ik het onbewuste meer betrekken? Die vraag houdt me bezig. En dan lees ik in de Ode ‘Een verandering in je hart verandert alles’ . Daar moet ik meer van weten. En in 2006 behoor ik tot het eerste klasje mensen dat in Nederland wordt opgeleid door Heartmath . Wow! Heartmath leert mij dat het hoofd en hart verbonden zijn. En hoe je invloed kunt hebben op je innerlijke rust, je gezondheid, je prestaties en op hoe je je voelt. Ik kan mensen vanaf dat moment eenvoudige technieken leren waarmee zij invloed kunnen uitoefenen op zichzelf, altijd en overal, juist in de voor hen lastige situaties. Daar ligt voor mij de kracht: zelf doen ín je werkdag. De vele mensen die ik inmiddels heb mogen begeleiden, bevestigen dit. Een huisarts: ‘Ik kan nu iets doen op het
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
5
moment dat de spanning me letterlijk op m’n nek zit. Eerst kon ik het alleen maar opmerken en doorgaan naar de volgende patiënt’. Ik pas de technieken sinds 2006 ook zelf toe. Het stuwt mijn persoonlijke ontwikkeling en is inmiddels een manier van leven geworden: in contact zijn met jezelf en anderen en met je wensen en grenzen. Mens én systeem Ik werk ruim 20 jaar in de zorg en was begin jaren ’90 een van de eerste kwaliteitsfunctionarissen: wat is kwaliteit van zorg? hoe meten we het? hoe verbeteren we het? Hiernaar zijn wij in de Riagg Arnhem destijds oprecht nieuwsgierig en gedreven mee bezig. Inmiddels is kwaliteitsmanagement in de zorg geïnstitutionaliseerd en is er al weer een beweging bezig om minder te regelen, te meten en af te vinken. Gelukkig maar, want we zijn mijns inziens doorgeschoten in het vastleggen en controleren. Nu is het de uitdaging om oog te hebben voor de unieke situatie van iedere patiënt, iedere hulpverlener, iedere interactie tussen hen met oog voor de specifieke context. Mijn visie is dat er een omslag nodig is van kwaliteitsmanagement naar inner quality management. Wat betekent dat? Dat vraagt van de werkgevers om te vertrouwen in de capaciteiten van iedere werker en deze professionele autonomie te geven. En het vraagt van iedere individuele werker om zijn vaardigheden te vergroten op het gebied van inner quality management. Dat leer ik in coaching en trainingsprogramma’s en daar gaat dit e-boek over. Als jij de concrete stappen uit dit e-boek in de praktijk brengt: rust in je werkdag brengen, je (zelf)compassie vergroten en je hartintelligentie inzetten geef je inner quality management vorm. Lees verder en start met de eerste stap …
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
6
Stap 1 Rust in je werkdag brengen De wekker gaat, je schrikt wakker ‘nu al?’, je draait je nog eens om. Shit, nu is het wel erg laat! Je haast je naar de douche waar net je dochter onder is gaan staan. Nee! Dan maar eerst koffie. Dat doet een mens goed. En ja, het is je gelukt om fris op tijd in de auto te zitten onderweg naar werk. De eerste telefoontjes beginnen. Kunnen ze je niet even rustig op kantoor aan laten komen? Je zingt mee, even lekker hard, met een liedje op de radio. Als je het ochtendoverleg binnenloopt, is het hectiek alom. Taken worden verdeeld, je voelt de spanning in je lijf, dit wordt geen makkelijke dag. Eerst nog maar een kopje koffie … Zomaar een dag. Dan is het 9 uur en je hebt al heel wat stress voor je kiezen gehad. Stress?
Ja, de meeste mensen noemen deze dagelijkse dingen geen stress. Hectiek, continu bereikbaar zijn en maar doorgaan, zien we als iets dat bij het leven hoort. Maar: normaal is niet natuurlijk. Wat in onze cultuur normaal is, is niet de natuurlijke staat voor ons lichaam. Wat is voor ons lichaam en voor onze geest dan wel natuurlijk en gezond? Dat is lastig hè? Hoe weet je of je de balans goed bewaart of je kop in het zand steekt en doorgaat terwijl je grens bijna is bereikt? Ik heb geleerd dat ik bewust moet zijn en ik heb leren waarnemen: Hoe is het met mijn energie? Hoe is het lichamelijk met mij? Hoe voel ik me? Wat heb ik nodig? Dat is tip nummer 1.
tip 1
Ga 1 keer per ochtend, middag en avond na: Hoe is het met mijn energie? Hoe is het lichamelijk met mij? Hoe voel ik me? Wat heb ik nodig?
Programmeer dagelijks drie tijden waarop je telefoon een signaal geeft. Vergeet niet een leuk geluidje te kiezen, want je moet er niet van schrikken; juist blij van worden. Vogelgeluiden, een waterstroompje, ruisen van de wind. Als mijn telefoon afgaat staat er bijvoorbeeld: Wat heb ik nodig? als reminder om even de balans op te maken en te voelen hoe het met me is. Ik kies dan opnieuw wat ik ga doen en hoe, binnen de ruimte die mijn agenda toelaat. En dat is meer dan je denkt! Het gaat om de kleine details die grote gevolgen hebben: even een loopje, even naar buiten, even ogen dicht en rustig zitten, even je schouders en nek ontspannen met yoga-oefeningen op de stoel, een appel eten en bedachtzaam kauwen. Hier begint zelfzorg en de regie over je stress. Deze aandacht voor jezelf wordt je nieuwe gewoonte wordt. Zoals het nu je gewoonte is om jezelf te veronachtzamen, wordt het een nieuwe gewoonte om voor jezelf te zorgen. Daarvoor is herhaling nodig. Door het steeds opnieuw te doen, leg je nieuwe hersenverbindingen aan die het gewenste gedrag makkelijk voor je maken. Jij bereikt dit als je tenminste 6 weken dagelijks deze tip uitvoert. Zet het nu in je telefoon. Er zijn vele manieren waarop je rust in je werkdag kunt brengen. Mijn pleidooi is om dit echt te doen. Veel mensen gaan maar door en stellen rust uit tot de avond, het weekend, de Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
7
vakantie. Doe jij dat ook? En: krijg je op die momenten dan ook de rust die je verlangt? Het is een hele slopende gewoonte om rust uit te stellen. Neem rust elke dag na het werk, maar vooral in het werk. Voorbeelden van hoe de mensen die bij mij kwamen rust in hun werkdag hebben gebracht: • Elke keer als ik een patiënt uit de wachtkamer haal, ben ik bewust van mijn stappen en blijf ik bij mezelf. Zo doe ik vele kleine loopmeditaties op een dag. • Ik heb een briefje op mijn computer geplakt met ‘Ademen’. Elke keer als ik dat zie, adem ik een paar keer rustig en diep door. • Een collega en ik hebben de deal om samen even naar buiten te gaan in de lunchpauze. Heerlijk om even in de buitenlucht te zijn. • Ik start elke ochtend thuis met een meditatie. Dan begin ik de dag veel meer ontspannen. En ik heb veel mensen getraind om hartcoherent* te worden. Zij hebben met biofeedback geleerd hoe stress én hoe de staat van innerlijke rust voelt. Vervolgens hebben zij er een nieuwe gewoonte van gemaakt om stress te herkennen en de stressreactie te stoppen. Hierdoor hebben zij veel meer energie, zijn zij helder en creatief van geest en reageren zij adequaat in lastige situaties. Ook zij zijn begonnen met kleine stappen en met 3 keer per dag aandacht voor zichzelf te hebben. Meer weten over hartcoherentie en mijn coachings- en trainingsaanbod? Geef je op voor het introductieseminar dat ik eens per 6 weken organiseer in Utrecht.
En ik ben heel benieuwd wat jij nu al doet om rust te brengen in je werkdag.
Tweet jouw tip naar @daphnewiersma met #hartaanhetwerk dan retweet ik het. Zo inspireer je jouw collega’s.
* Hartcoherentie is een maat voor de natuurlijke staat van ons lichaam waarin alle fysiologische processen soepel verlopen. In die staat is er ook tijd om te herstellen, op te laden. Ons hartritme varieert voortdurend, de tijd tussen hartslagen wisselt constant. Bij een gemiddelde van 60 slagen per minuut, heb je niet elke seconde één hartslag. Er zitten variaties in de tijd tussen de slagen. Hartcoherentie gaat over deze variatie in tijd tussen de hartslagen. Ook in variatie kan een regelmaat zitten. Als dat zo is, dan noemen we het coherent. Zie onderstaand figuur.
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
8
Tot drie minuten is het een chaotisch hartritmepatroon, het versnellen en vertragen van het hart gaat onregelmatig. Vanaf 3 minuten in onderstaand figuur treedt er regelmaat op: meer hartcoherentie. Als er meer hartcoherentie is, is er meer balans tussen emoties en verstand, tussen lichaam en geest. Je kunt dit beïnvloeden door eenvoudige technieken die werken met aandacht, adem en emoties.
Je hebt rust en ruimte nodig om je werk te kunnen overzien, om te kunnen reflecteren, om een ingeving te kunnen krijgen. Als je helemaal vol zit, gaat dat niet.
9
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
Stap 2 Compassie vergroten
Jij hebt in je beroep een belangrijke bron van energie en zingeving tot je beschikking: zorgen voor andere mensen. ‘Care is love in action’, is een uitspraak van Doc Childre, een van de oprichters van Heartmath. Het ervaren van liefde is een weldaad voor je lichaam en geest. Het is helend voor zowel de gever als de ontvanger. Gevoelens van liefde en compassie versterken het immuunsysteem en een tekort aan liefdevolle zorg verzwakt ons immuunsysteem. Hormonen spelen hier een rol in, bijvoorbeeld salivary IgA, dat beschermt tegen verkoudheid en griep. Nou is liefde geen woord dat ik op de werkvloer zou gebruiken, maar de ander helpen komt voort uit liefde en compassie. Gebruik die kracht bewust.
Doe waarvan je houdt en houdt van wat je doet. In de praktijk kan ik me voorstellen dat je door de dagelijkse routine, het organisatie-gedoe, de regels en de tijdsdruk niet ervaart dat je echte zorg geeft die voedt en versterkt. Sterker nog, er ligt een risico op de loer van ‘overcare’ en compassiemoeheid. Als je ervaart dat je tekort schiet in het bieden van zorg wordt de krachtbron juist een bron van frustratie en stress. Mensen bij wie je geen vooruitgang ziet, managers voor wie het niet genoeg is, de publieke opinie die vindt dat de zorg te duur is en faalt: stressbronnen, zeker voor de mens wiens drijfveer het is om anderen te helpen. Een reactie die ik veel zie in de praktijk is dat zorgverleners dan nog harder gaan werken. Ze zetten letterlijk een tandje bij, nemen geen pauze en maken lange dagen. Tip 1 is ervoor om dat patroon te doorbreken. Ik signaleer bij zorgprofessionals ook het verschijnsel dat Heartmath heeft gedefinieerd als ‘Overcare’. Om dat te doorbreken, volgt tip 2. Wat is Overcare: ‘The draining cycle of overcare begins as we over-identify with a situation, an issue, or a person we care about. In other words, we identify too much. We begin to overcare and want to see things go a certain way. We get over attached to how we want things to turn out.’ (Uit: Understanding Care, Ebooklet van Heartmath). Dat is het moment waarop de zorg die je verleent niet meer doelmatig is. Je bent gebrand op een bepaalde uitkomst die jij als beste ziet. Maar is dat ook het beste? Sluit je nog aan bij wat prioriteit heeft voor de persoon waar je voor werkt? Kun je die zelf meer regie geven? Zie je hem of haar echt? Een voorwaarde voor het beleidsdoel in zorg en welzijn om mensen meer te ondersteunen in hun eigen kracht en hen te stimuleren tot regie over hun eigen gezondheid en welzijn is dat zorgprofessionals waarachtig zorg geven vanuit hun hart en geen ‘overcare’ vanuit hun verstand. Hoe doe je dat? Volg tip nummer 2.
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
10
tip 2 Stop negatieve gevoelens en roep positieve gevoelens op. Als de zorg- of hulprelaties je stress geven, is dat een signaal dat je van ‘Care’ naar ‘Overcare’ bent gegaan. Je gevoelens zijn de signalen. Ik weet hoe makkelijk het is om die niet serieus te nemen: zo erg voel je het niet, je hebt er niet echt veel last van. Maar ga eens op mijn uitnodiging in om dit anders te benaderen. Irritatie of bezorgdheid zijn energielekken. Ze zorgen voor een chaotisch hartritme, zie de afbeelding op pagina 8, en dat kost je lichaam onnodig veel energie. Hoe voorkom je dit energielek in de praktijk? De eerste stap is om even te stoppen als je negatieve gevoelens, zoals bijvoorbeeld frustratie en machteloosheid, bij jezelf herkent. Ga niet door op de ingeslagen weg. Zelf bewust signaleren kan al ruimte geven. Ik hoor ook wel van zorgprofessionals dat het soms nodig is om uit de situatie te stappen. Bijvoorbeeld even naar de wc gaan of je collega het woord geven als jullie met z’n tweeën zijn. Of misschien kun je het gesprek afronden en een nieuwe afspraak maken? Wat je ook doet, als je de negatieve gevoelens serieus neemt en daar naar handelt, stop je het energieverlies. Heb ook compassie met jezelf: je streeft ernaar het goede te doen en dat bereik je soms niet in één keer. Roep als tweede stap een gevoel voor waardering op voor deze persoon. Er is altijd iets positiefs te vinden, zoals: hij is toch op deze afspraak gekomen, hij doet wat in zijn vermogen ligt.
De volgende compassie-oefening van het Avatar Compassie Project kan ook helpen. Deze is niet bedoeld voor het moment van het contact zelf, maar op een zelfgekozen rustig moment. Het is geschikt voor situaties die machteloosheid of hopeloosheid oproepen. Dit kan de zorg voor een cliënt betreffen, maar ook de samenwerking met een collega. Met de aandacht gericht op de persoon die het betreft, herhaal je bij jezelf:
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
11
Stap 1 Net als ik is deze persoon op zoek naar wat geluk in zijn/haar leven. Stap 2 Net als ik probeert deze persoon lijden in zijn/haar leven te vermijden. Stap 3 Net als ik heeft deze persoon ervaring met verdriet, eenzaamheid en wanhoop. Stap 4 Net als ik probeert deze persoon zijn/haar behoeften te vervullen. Stap 5 Net als ik leert deze persoon over het leven. We zijn allemaal mensen die gelukkig en gezond willen zijn. Dit besef brengt geduldig en waarachtig contact van mens tot mens. Want weet je nog: als je oprechte zorg geeft profiteren zowel je cliënt als jijzelf daarvan. Wees ‘Love in action’.
12
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
Stap 3 Je hartintelligentie activeren Ik heb dit e-boek en mijn website de titel ‘Hart aan het werk’ gegeven, omdat je letterlijk je hart kunt inzetten voor rust, compassie en resultaat. Op pagina 7 en 8 las je al dat een coherent kloppend hart je meer energie geeft, je helder en creatief van geest maakt en adequaat doet reageren in lastige situaties. Ik zal nu meer kennis met je delen, waardoor je jouw besluitvorming enorm kunt verbeteren. Activeer je hartintelligentie! Hartcoherentie is een staat van zijn waarin je ontspannen en aandachtig aanwezig bent. Je herkent het als een gevoel van innerlijke rust en balans, waarin je een ‘open mind’ hebt en je goed kunt concentreren. In deze staat van zijn heb je zowel de beschikking over je heldere verstand als over je hartintelligentie. Ideaal voor het nemen van beslissingen. In je werk moet je vaak op het moment zelf een goede inschatting maken en neem je tal van kleine en grotere beslissingen die invloed hebben op de mensen voor wie je werkt. Meestal gaat dat als vanzelf goed op basis van je kennis en ervaring. Maar soms is iets zeer complex of merk je dat je niet meer helemaal scherp bent. Voor dat soort beslismomenten bied ik je een eenvoudige techniek. Waar het om gaat, is dat jij coherent bent op het moment dat je moet beslissen. 13
Links zie je een chaotisch hartritmepatroon en rechts een coherent –patroon. Als je hartritmepatroon chaotisch is, dan pikken de hersenen dat signaal op als sein dat het onveilig is. Om je te beschermen wordt de vecht-/vluchtreactie ingezet. Dit schaadt je besluitvaardigheid, want je hebt niet de hele capaciteit van je brein tot je beschikking. Hoe komt dat? Ons lichaam is gericht op overleven. En je kunt je indenken dat het niet helpt om oog in oog met gevaar eens een zorgvuldige analyse te maken: zal ik vluchten of vechten, zal ik hem rechts of links raken, wat is eigenlijk de zwakke plek van mijn tegenstander? Nee, je moet niet overzicht proberen te creëren, maar juist direct en primair reageren. Je valt terug op routine en standaardoplossingen. Als je coherent bent daarentegen, heb je inzicht
en
overzicht en ben je in staat te doen wat het beste is in de gegeven omstandigheden. Hoe word je coherent? Volg tip nummer 3.
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
tip 3 Zorg dat je hartcoherent bent op het moment dat je een beslissing neemt. De meest eenvoudige manier om hartcoherent te worden, is: Stap 1 Hartfocus: Ga met je aandacht naar je hartstreek. Deze stap heeft tot doel om je aandacht te focussen. Je richt je aandacht bewust naar binnen, naar je hart. Stap 2 Adem: Volg je adem met je aandacht als je rustig in- en uitademt. Haal rustig en diep adem. De aanbeveling is om 5 tellen in en 5 tellen uit te ademen, maar kies wat voor jou comfortabel is. Tips voor succes: ♥ Deze oefening kun je een paar keer per dag doen. Het is zeker een goede manier om rust in je werkdag te brengen. ♥ Doe het zodra je stress of negatieve emoties ervaart. Het kan overal en altijd en kost minder dan een minuutje. ♥ Om rustig te ademen, kun je een hulpmiddel gebruiken. Bijvoorbeeld de app ‘Breathe2relax’. ♥ Ben aandachtig aanwezig (present), niet alleen maar ontspannen. De coherente staat is anders dan een ontspannen staat. ♥ Gebruik biofeedbackapparatuur om te zien of het uitvoeren van de stappen ‘hartfocus’ en ‘adem’ ook daadwerkelijk coherentie tot gevolg heeft. Ik adviseer de Inner Balance Trainer van Heartmath. Je kunt deze bij mij kopen en als je wilt kun je eerst een demonstratie krijgen.
1Inner Balance App
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
14
Laat je inspireren en ondersteunen
Je kunt aan de slag! Hier zijn de stappen en tips nog een keer op een rij: Stap 1 Rust in je werkdag brengen Tip:
Ga 1 keer per ochtend, middag en avond na: Hoe is het met mijn energie? Hoe is het lichamelijk met mij? Hoe voel ik me? Wat heb ik nodig?
☼ Zet het in je telefoon als reminder. Stap 2 Compassie vergroten Tip:
Stop negatieve gevoelens en roep positieve gevoelens op. ☼ Stop als je negatieve gevoelens ervaart. ☼ Roep een gevoel van waardering op voor de ander. ☼ Doe de compassie-oefening.
Stap 3 Je hart-intelligentie activeren Tip:
Zorg dat je hartcoherent bent op het moment dat je een beslissing neemt. ☼ Hartfocus: Ga met je aandacht naar je hartstreek. ☼ Adem: Volg je adem met je aandacht als je rustig in- en uitademt.
Ik hoop dat je dit e-boek met aandacht en plezier hebt gelezen. Deze stappen gaan jou helpen om je werkdruk te verminderen, meer rust en meer compassie te ervaren én meer resultaat te krijgen van je werk. De stappen en tips vinden hun oorsprong in wat echt werkt. Ik ervaar het zelf, elke dag. Wil jij nog meer met je rust of resultaten, dan help ik je graag daarbij. Hoe ik dat doe kun je lezen op mijn website www.hartaanhetwerk.nl.
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl
15
Mocht je meer willen lezen, dan beveel ik je de volgende literatuur aan:
−
Uw brein als medicijn, dr. David Servan-Schreiber, 2003.
−
Transforming Stress: The HeartMath® Solution for Relieving Worry, Fatigue and Tension, Doc Childre and Deborah Rozman, Ph.D.
−
Mijn brein is niet jouw brein, Richard Davidson, 2012.
−
Het slimme onbewuste – denken met gevoel, Ap Dijksterhuis, 2012.
−
Positivity – ontdek de kracht van positieve emoties, Barbara Frederickson, 2009.
16
Wanneer je je hebt opgegeven voor een introductieavond over hartcoherentie, dan zie ik je binnenkort!
Daphne Heb je nog vragen, aarzel dan niet om contact met me op te nemen. Je kunt me mailen:
[email protected] en bellen kan natuurlijk ook: 06 – 28 620 126.
Daphne Wiersma, voor zorgprofessionals die HART aan het werk willen zijn www.hartaanhetwerk.nl