immunotherapie. mca.nl

Behandelwijzer Chemotherapie/immunotherapie

mca.nl

Inhoudsopgave

1. Waarom deze behandelwijzer? 2. Wat is chemotherapie? 3. Uw behandeling / behandelschema 4. Met welke klachten belt u het ziekenhuis? 5. Leefregels 6. Haarverlies 7. Invloed van chemotherapie op menstruatie, vruchtbaarheid en seksualiteit 8. Sport en beweging 9. Vervoer, vaccinatie en vakantie 10. Psychosociale ondersteuning 11. Wetenschappelijk onderzoek 12. Meer informatie


1. Waarom deze behandelwijzer?

Hoe gebruikt u de behandelwijzer? Wilt u de behandelwijzer bij ieder

U krijgt een behandeling met

bezoek aan het ziekenhuis, uw

chemotherapie en/of immunotherapie.

huisarts of een andere hulpverlener

Voordat u met de behandeling

meenemen? Vraagt u hen om

begint, krijgt u uitleg van uw arts en

belangrijke informatie te noteren.

oncologieverpleegkundige. Al met

Wilt u een recent overzicht van alle

al krijgt u veel informatie: in deze

medicijnen die u eventueel gebruikt,

behandelwijzer kunt u alles nog eens

toevoegen? Een medicijnoverzicht

rustig nalezen.

is verkrijgbaar bij uw apotheek. Een pagina voor uw eigen aantekeningen

Deze behandelwijzer is in de eerste

is toegevoegd aan het einde van dit

plaats bedoeld voor uzelf en uw

boekje.

naasten. Maar ook voor alle andere hulpverleners die betrokken zijn bij uw behandeling is deze behandelwijzer belangrijk. Behalve met de artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis heeft u mogelijk contact met uw huisarts, een wijkverpleegkundige, diëtist, fysiotherapeut, maatschappelijk werker of nog andere hulpverleners. Het is belangrijk dat ook zij op de hoogte zijn van alle bijzonderheden rond uw behandeling. Voor uitwisseling van belangrijke informatie is daarom een pagina opgenomen die bedoeld is voor aantekeningen van alle betrokken hulpverleners: thuis en in het ziekenhuis.


2. Wat is chemotherapie?

Welke bijwerking kunt u verwachten? U kunt last krijgen van bijwerkingen.

Chemotherapie is een behandeling

De bijwerkingen zijn afhankelijk van

van kanker met medicijnen. Deze

uw lichamelijke gesteldheid. De

medicijnen heten cytostatica.

bijwerkingen verschillen per persoon

Cytostatica remmen de deling van

en per medicijn. Bij hoofdstuk 3 vind

cellen; gewone cellen maar vooral

u de informatie over bijwerkingen en

kankercellen. De cytostatica kunnen

adviezen voor uw chemokuur.

via het bloed vrijwel overal in het lichaam de kankercellen bereiken. De gewone cellen herstellen meestal na de chemotherapie. Welke vorm van chemotherapie krijgt u? Afhankelijk van uw soort kanker en uw conditie krijgt u één of meer soorten cytostatica. Een combinatie van één of meer soorten cytostatica heet een chemokuur. Uw arts vertelt welke kuur u krijgt en hoelang de kuur duurt. Na de kuur volgt meestal een periode van rust. De cytostatica kunnen worden toegediend: • via een infuus of • als tablet. De medicijnen komen in het bloed terecht. Via het bloed gaan de medicijnen door het hele lichaam.

Wat moet u weten over immunotherapie?

Uw arts vertelt welke vorm van

Binnenkort begint u met immunotherapie.

immunotherapie u krijgt. Meestal krijgt u

Hieronder leest u wat dit is.

immunotherapie samen met een andere behandeling. Dit kan zijn chemotherapie,

Wat doet het afweersysteem?

bestraling en/of een operatie.

Ieder lichaam heeft een afweersysteem. Het afweersysteem verdedigt uw lichaam

Welke bijwerking kunt u verwachten?

tegen virussen, bacteriën en vreemde

U kunt last krijgen van bijwerkingen. De

cellen. Het afweersysteem herkent

bijwerkingen zijn afhankelijk van uw

virussen, bacteriën en vreemde cellen en

lichamelijke gesteldheid en de vorm van

valt ze aan. Soms werkt het afweersysteem

immunotherapie

niet goed. Dan krijgt u klachten of wordt

Bij hoofdstuk 3 vind u de informatie

u ziek.

over bijwerkingen en adviezen over uw immunotherapie.

Hoe werkt immunotherapie? Uw arts heeft bij u kanker vastgesteld. Dat betekent dat u kankercellen in uw lichaam heeft. Soms herkent het afweersysteem de kankercellen als vreemde cellen en valt ze aan. Maar vaak herkent het afweersysteem de kankercellen niet. Immunotherapie helpt het afweersysteem deze kwaadaardige cellen te herkennen en aan te vallen. Welke vorm van immunotherapie krijgt u? Er zijn een aantal vormen van immunotherapie. De vormen zijn: • medicijnen of • doelgerichte therapie = targeted therapie


3 . Uw behandeling / behandelschema


4. Met welke klachten belt u het ziekenhuis? • koorts boven 38,5 graden • koude rillingen • verminderd gevoel, kracht of tintelingen in armen en benen • bloed in ontlasting of urine • bloedneus die langer dan een half uur duurt • blauwe plekken zonder dat u bent gevallen of zich heeft gestoten • een wondje dat blijft bloeden (langer dan een half uur) • huiduitslag die plotseling ontstaat Als u langer dan 48 uur de volgende klachten heeft: • meerdere malen per dag overgeeft en de medicijnen tegen de misselijkheid niet helpen • niet voldoende kunt drinken (minimaal 1,5 liter per dag) • meerdere malen per dag diarree heeft (4-6 keer waterdun) • last heeft van verstopping. Heeft u vragen of bent u onzeker over klachten die mogelijk met uw behandeling te maken hebben? Belt u ons dan. U vindt de telefoonnummers op de eerste pagina van dit boekje.


5. Leefregels

• Is uw kleding of beddengoed met uitscheidingsproducten in

De resten van de cytostatica

aanraking geweest? Spoel het dan

verdwijnen vanzelf uit uw lichaam. Dit

eerst met een voorwasprogramma

gebeurt direct nadat u de cytostatica

in de wasmachine. Kies daarna een

heeft gekregen tot een week erna.

wasprogramma dat geschikt is voor

De resten van de cytostatica verlaten

de kleding of het beddengoed.

via uitscheidingsproducten uw lichaam. Uitscheidingsproducten

Deze punten gelden alleen voor de

zijn zweet, urine, ontlasting, braaksel

periode dat er resten cytostatica in

en wondvocht. Het is beter dat de

uw lichaam aanwezig zijn. Dit duurt

hulpverleners in uw omgeving niet

maximaal zeven dagen na de laatste

met de cytostatica in aanraking komen.

toediening.

Daarom dragen verpleegkundigen handschoenen en een schort. U en de

Vertel aan uw huishoudelijke hulp

mensen om u heen hoeven dit niet te

of andere hulpverleners dat u

doen. Maar er zijn wel een paar punten

een behandeling met cytostatica

waar u op moet letten.

krijgt. Zij kunnen dan tijdens hun werkzaamheden hier rekening mee

Waar moet u op letten als u cytostatica krijgt? • Spoel met gesloten deksel de wcpot twee keer door. • Bent u een man? Ga dan bij het plassen op de wc-bril zitten. Dat voorkomt spetteren. • Maak de wc en de badkamer eenmaal per dag schoon met een schoonmaakmiddel. Niet met chloor of alcohol, maar met een allesreiniger.

houden.


6. Haarverlies

Hoe werkt hoofdhuidkoeling? Door koeling van de hoofdhuid is

Door de chemotherapie kan het zijn dat

de doorbloeding van de haarwortels

u uw haar verliest. Dit wordt door veel

minder en werkt de stofwisseling

mensen als een ingrijpende bijwerking

trager. De haarwortels raken daardoor

van chemotherapie ervaren. Een pruik

minder beschadigd zodat er minder

kunt u laten maken bij een kapper

haarverlies optreedt.

die aangesloten is bij de SEMH (www.

Patiënten krijgen voor, tijdens en na

semh.info)

het toedienen van chemotherapie een

In de regio zijn dit:

koelkap op het hoofd. Over de kap wordt een muts geplaatst.

Alkmaar

De koelkap is verbonden met de

www.avenuehaarwerk.nl

koelmachine.

072-5115339 / 06-39862776 Resultaat Heiloo

Het resultaat van hoofdhuidkoeling

www.kapperdeboer.nl

is wisselend en hangt onder andere

072-5337660

af van het type chemotherapie dat een patiënt krijgt. De oncologie

Langedijk

verpleegkundige informeert u over de

www.theoschoutenhaarwerken.nl

mogelijkheden.

0226-315827 Bijwerkingen van hoofdhuidkoeling Schagen

De meeste patiënten verdragen

www.johnhaarteam.com

hoofdhuidkoeling goed. Na de eerste

0224-212322 / 06-22925123

tien tot vijftien minuten verdwijnt het koude en onaangename gevoel.

Hoofdhuidkoeling

Hoofdhuidkoeling heeft verder

Wij bieden u hoofdhuidkoeling aan als

nauwelijks bijwerkingen.

dit bij uw behandeling met chemotherapie mogelijk is. Uw arts of oncologieverpleegkundige bespreekt dit met u.

Meer informatie over hoofdhuidkoeling vindt u op de website www.geefhaareenkans.com. Meer informatie over uiterlijke verzorging bij kanker vindt u op de website www.lookgoodfeelbetter.nl


7. Invloed van chemotherapie op

Seksualiteit

menstruatie, vruchtbaarheid en

Chemotherapie kan invloed hebben

seksualiteit

op uw seksuele gevoelens. Het kan zijn dat u minder zin heeft om te vrijen. De

Menstruatie

behoefte aan tederheid en intimiteit

Tijdens de behandeling met

kan juist toenemen. Gedurende de

chemotherapie kan het patroon

periode dat u wordt behandeld met

van de menstruatie veranderen. De

chemotherapie mag u gemeenschap

menstruatie kan onregelmatiger

hebben. De slijmvliezen van de

worden, helemaal verdwijnen of

vagina kunnen door de behandeling

juist heviger worden. Het wegblijven

droger worden. U kunt hiervoor een

van de menstruatie kan samengaan

glijmiddel gebruiken. Mannen krijgen

met overgangsklachten. Het is niet

door de behandeling soms moeilijker

te voorspellen of de menstruatie na

een erectie. In de folder ‘Kanker en

beëindiging van de behandeling

seksualiteit’ van KWF Kankerbestrijding

terugkomt.

vindt u hier meer informatie over.

Vruchtbaarheid Chemotherapie kan bij zowel mannen als vrouwen de vruchtbaarheid aantasten. Bent u in de vruchtbare leeftijd? Bespreek dan met uw arts wat de consequenties zijn van de behandeling voor uw vruchtbaarheid. Ook kunt u overleggen wat dit betekent voor het gebruik van anticonceptiemiddelen. Het is belangrijk dat u gedurende de chemotherapie en enkele maanden daarna niet zwanger wordt.


8. Sport en beweging Sporten en bewegen tijdens en na behandelingen voor kanker kunnen een positief effect hebben op het herstel en welbevinden. Dit is gebleken uit onderzoek. Conditie en kracht blijven beter op peil en vermoeidheidsklachten kunnen minder worden. Fysiotherapie Sommige fysiotherapeuten hebben zich gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met kanker. Op www.onconet.nu vindt u gespecialiseerde fysiotherapeuten bij u in de regio. Informeer gerust naar de mogelijkheden voor individuele training of in groepsverband. Herstel & Balans Na afronding van uw behandeling kunt u voor ondersteuning bij fysiek en psychosociaal herstel terecht bij het revalidatieprogramma Herstel en Balans. Het programma biedt een fysieke module waar op ieder moment mee gestart kan worden. De psychosociale module start 3 maal per jaar. Voor nadere informatie en aanmelding: www.herstelenbalans.nl


9. Vervoer, vaccinatie en vakantie

behandelend arts.

Vervoer

Op vakantie

De meeste patiënten komen met eigen

We adviseren u om uw behandelwijzer

vervoer naar het ziekenhuis. Het kan

mee te nemen op vakantie. Hierin

zijn dat de medicijnen die u krijgt de

vind u alle informatie die u misschien

rijvaardigheid beïnvloeden. Houdt u

nodig heeft. Dat geldt zowel voor

er daarom rekening mee dat u niet zelf

een vakantie in Nederland als in het

naar huis kunt rijden.

buitenland. Een brief met informatie

Het kan zijn dat uw verzekeraar kosten

over uw diagnose en behandeling

van eigen vervoer en/of een taxi

kunt u vragen aan uw behandeld

vergoedt. Voor informatie daarover

arts. Voor het annuleren van een

kunt u terecht bij uw verzekeraar.

vakantie heeft u geen brief of

Mogelijk vraagt uw verzekeraar om een

verklaring nodig. Dit regelt u met de

overzicht van uw behandelafspraken.

verzekeringsmaatschappij.

U kunt dit overzicht opvragen bij de secretaresse van uw behandelend arts. Vaccinatie Patiënten die chemotherapie krijgen, hebben een verminderde afweer. Ze hebben daardoor een verhoogd risico op het krijgen van infectieziekten zoals griep. We adviseren u daarom om in het najaar de griepprik te halen bij uw huisarts, als u een oproep krijgt. Van uw arts of oncologieverpleegkundige ontvangt u tijdig een brief met daarin achtergrondinformatie over de griepprik. Gaat u op vakantie naar een land waar u vaccinaties nodig heeft? Overleg dan eerst met uw


10. Psychosociale ondersteuning

die u bezig houden. Het helpt u en ons bij het vaststellen van de hulpvraag.

In MCA

Ook de oncologieverpleegkundige in

Een behandeling met chemotherapie

de thuissituatie werkt met de lastmeter.

is lichamelijk en emotioneel

Op eigen initiatief kunt u een lastmeter

ingrijpend. Zowel u als uw naaste

invullen, zie www.lastmeter.nl

omgeving kunnen daar de weerslag van ondervinden. Voor hulp en

Thuis

ondersteuning kunt u daarom het

Thuiszorgorganisaties bieden onder

medisch maatschappelijk werk van

steuning aan voor kankerpatiënten. Een

het ziekenhuis inschakelen. U kunt er

oncologiewijkverpleegkundige komt

terecht voor:

bij u thuis als u dat wilt. Dit worden

• praktische hulp bij zaken die

continuïteitshuisbezoeken genoemd.

voortvloeien uit uw ziekte of

De oncologiewijkverpleegkundige

behandeling

heeft kennis en ervaring op het gebied

• ondersteunende, inzichtgevende of veranderingsgerichte gesprekken.

van kanker. Zij kan u thuis bezoeken en samen met u nagaan wat uw vragen antwoord op vragen en oplossingen

Een medisch maatschappelijk werker

voor problemen die met deze ziekte

werkt er samen met u aan om uw

samenhangen. U kunt bijvoorbeeld met

situatie weer hanteerbaar te maken.

haar praten over:

U kunt tijdens uw behandeling op de

• bijwerkingen ten gevolge van de

dagbehandeling of verpleegafdeling

behandeling.

vragen om een afspraak met een

• het beperken van uw vermoeidheid

medisch maatschappelijk werker.

• het aanvaarden van hulp van anderen

Lastmeter Om u en uw zorgverleners een objectief beeld te geven van hoe het met u gaat gebruiken we in MCA de lastmeter. Dit is een korte scorelijst waarin het gaat over vele onderwerpen

• lotgenotencontact en wat dit voor u zou kunnen betekenen • de veranderde relatie met uw naasten • hoe u de draad weer kunt oppakken na uw ziekte of behandeling

U kunt zelf contact opnemen met een thuiszorgorganisatie voor deze zorg. De oncologieverpleegkundige kan dit ook voor u doen. Evean 0900-9897 www.evean.nl Omring 0900-5206706 www.omring.nl Viva! Zorggroep 088-9958000 www.vivazorggroep.nl Buurtzorg. 0900-6906906 www.buurtzorgnederland.nl


11. Wetenschappelijk onderzoek Door vroege opsporing en betere behandelmogelijkheden is de kans op overleving sterk verbeterd. Desondanks is kanker in Nederland nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak. Meer wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe behandelingen is daarom nog steeds nodig. Het kan zijn dat uw behandelend arts vraagt of u wilt meedoen aan wetenschappelijk onderzoek. Een researchverpleegkundige informeert en begeleidt patiënten die meedoen aan onderzoek. Meer informatie over wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe behandelingen vindt u op: • www.kankerbestrijding.nl • www.kankeronderzoek.info


12. Meer informatie

Dit is een inloophuis voor mensen met kanker en hun naasten.

Websites

Meer informatie over deze

• KWF Kanker Infolijn

bijeenkomsten vindt op u op

Deze hulp- en informatietelefoon

www.praethuys.nl en www.mca.nl.

biedt patiënten algemene informatie over kanker, de behandeling en

Betrouwbare informatie over kanker

nazorg. Ook kunt u er terecht voor

Belangrijke landelijke informatie over

een luisterend oor bij emotionele

nazorg vindt u op de website

problemen.

www.kanker.info. U vindt op deze

• KWF Kankerbestrijding

website adressen van diëtisten,

0800-226622 (gratis)

seksuologen, vakantieadressen,

Delflandlaan 17, 1062 EA Amsterdam

enzovoort. Meer informatie vindt u

www.kwfkankerbestrijding.nl

ook op de websites:

• De Nederlandse federatie voor kankerpatientenorganisaties:

• www.diagnosekanker.nl • www.iknl.nl

www.nfk.nl • Informatie voor kinderen over kanker: www.kankerspoken.nl • Chemokasper: boekje voor kinderen over chemotherapie, maar zeker ook

Stichting allochtonen & kanker De Stichting allochtonen & kanker biedt morele en psychische steun aan allochtone kankerpatiënten.

verhelderend voor volwassenen. Stichting allochtonen & kanker Themabijeenkomsten

Postbus 56666

• MCA, ‘t Praethuys en Evean

10140 AR Amsterdam

organiseren jaarlijks een serie van

(020) 003 6500

acht themabijeenkomsten rondom

[email protected]

kanker. De bijeenkomsten zijn

www.stichtingak.nl

bedoeld voor mensen met kanker en hun naasten. De bijeenkomsten worden gehouden in ’t Praethuys in Alkmaar.


13. Uw aantekeningen en vragen ................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................


14. Uw medicijnen Bewaart u hier het recente overzicht van uw medicijnen. Vraag er om bij uw apotheek. ................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................


15. Pagina voor specialisten en andere hulpverleners datum

behandeling

actie

datum

behandeling

actie


Colofon Redactie:

afdeling oncologie MCA

afdeling communicatie

Vormgeving:

beeldgroep MCA

Oplage:

400/7e druk

Druk:

Ricoh

Artikelnummer: 156693 / 2013

Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T (072) 548 4444 www.mca.nl/oncologie

mca.nl

immunotherapie. mca.nl

Recommend Documents